ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. EIΣAΓΩΓH Έννοια και αποστολή του Ποινικού ικονομικού ικαίου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ EIΣAΓΩΓH Έννοια και αποστολή του Ποινικού ικονομικού ικαίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η πραγμάτωση του ουσιαστικού με το δικονομικό ποινικό δίκαιο 1. H παθολογία της πραγμάτωσης του δικαίου. «Διαφορές» και «προσβολές»... 4 2. Οι ποινικές κυρώσεις και οι ποινικοί κανόνες... 5 3. Nullum crimen nulla poena sine processu... 6 4. Το δυσδιάκριτο μεταξύ ουσιαστικού και δικονομικού ποινικού δικαίου... 8 5. Η «διπλή λειτουργία» της ποινικής δίκης και η πρακτική της σημασία... 14 6. Η έρευνα της προσωπικότητας του κατηγορουμένου στην ποινική δίκη... 20 7. «Δίκαιο εκτέλεσης της ποινής» και «σωφρονιστικό δίκαιο»... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Η δικανική μορφή 1. Ο φυσικός ποινικός δικαστής ως πρώτο συστατικό της δικανικής μορφής...23 2. Η κεφαλαιώδης αξία των δικονομικών τύπων ως συστατικών της δικανικής μορφής... 24 3. Η επίλυση του βασικού διλήμματος του ποινικού δικονομικού δικαίου: προβάδισμα της προστασίας του ατόμου... 27 4. Η αρχή της δικαστικής ακρόασης (άρθρο 20 1 Συντάγματος)... 29 5. Η αρχή της δίκαιης δίκης (fair trial)... 31 6. «Εφαρμοσμένο Συνταγματικό Δίκαιο»... 34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η εμπέδωση της ειρηνικής έννομης τάξης... 37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Τα βασικά χαρακτηριστικά της ποινικής δικονομικής σκέψης 1. Ο διαλεκτικός χαρακτήρας της ποινικής δικονομικής σκέψης... 39 2. Ο δυναμικός χαρακτήρας της ποινικής δικονομικής σκέψης... 40 3. Ο υποθετικός χαρακτήρας της ποινικής δικονομικής σκέψης... 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο Η ελληνική ποινική δικονομική νομοθεσία... 45 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Τα θεμελιώδη προβλήματα της ποινικής δίκης και οι δικονομικές «αρχές» ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο Η δίωξη του εγκλήματος (φορέας, πρωτοβουλία, αρχή της νομιμότητας) 1. Ιδιωτική δίωξη των εγκλημάτων... 51 2. Λαϊκή δίωξη των εγκλημάτων... 52 3. Κρατική δίωξη των εγκλημάτων... 53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ο «Αντιδικία» στην ποινική δίκη; 1. Στη φύση του εισαγγελικού έργου... 69 2. Στη θέση του κατηγορουμένου... 70 3. Στη θέση του συνηγόρου υπεράσπισης... 73 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο Αντιδικία του πολιτικώς ενάγοντα; 1. Επιχειρήματα υπέρ της αποδοχής της πολιτικής αγωγής... 79 2. Αντιρρήσεις... 82 3. Ο μικτός χαρακτήρας της πολιτικής αγωγής... 83 4. Ποιος νομιμοποιείται ως πολιτικώς ενάγων;... 86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο Προδικασία... 95 XIV

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ο Ποιος ο φορέας της ποινικής προδικασίας και ποιος ο κριτής των πορισμάτων της; 1. Tα διάφορα συστήματα... 99 1.1. Tο Γαλλικό σύστημα... 99 1.2. Tο Iταλικό σύστημα... 100 1.3. Tο Γερμανικό σύστημα... 101 1.4. Tο Aγγλικό σύστημα... 102 2. Eιδικότερα για τον φορέα της ανάκρισης. Ο τακτικός ανακριτής... 103 3. H «προανάκριση»... 107 4. «Προκαταρκτική εξέταση» και «αστυνομική προανάκριση»... 109 5. Πρόσφατες τάσεις... 111 6. Η κρίση επί της ανάκρισης (το δικαστικό συμβούλιο)... 112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ο Πώς πρέπει να συντίθενται τα ποινικά δικαστήρια; 1. Μονομελή ή πολυμελή ποινικά δικαστήρια;... 121 2. Τακτικοί (νομικοί) ή λαϊκοί (ένορκοι) ποινικοί δικαστές;... 123 2.1. Πλεονεκτήματα των ενόρκων... 125 2.2. Μειονεκτήματα των ενόρκων... 127 2.3. Η ορθή μέση λύση: Μικτό ορκωτό δικαστήριο... 128 3. «Ειδικοί» ποινικοί δικαστές;... 129 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ο Έγγραφο ή προφορικότητα;... 133 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ο Ποια είναι η επιρροή του υλικού της προδικασίας στην κύρια διαδικασία; Η «αρχή της αμεσότητας» 1. Η «αρχή της άμεσης προσωπικής επαφής» του δικαστή... 140 2. Η «αρχή του εγγύτερου αποδεικτικού μέσου»... 141 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ο Όροι αποδοτικής λειτουργίας της προφορικότητας και της αμεσότητας. Η διάρκεια της ποινικής δίκης στο χρόνο 1. Η «αρχή της συνεχούς παρουσίας»... 145 XV

2. Η «αρχή της συγκεντρωτικής διαδικασίας» (Konzentrationsmaxime) και η «αρχή της επιτάχυνσης»... 147 3. Διακοπή και αναβολή της δίκης... 149 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ο ημοσιότητα ή μυστικότητα; 1. «Λαϊκή δημοσιότητα» και «δημοσιότητα των μερών» «εσωτερική» και «εξωτερική» μυστικότητα... 151 2. Έμμεση δημοσιότητα, πολιτική δημοσιότητα και «Publicity»... 155 3. Κάποια συμπεράσματα... 160 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ο Ποιος έχει την «κυριαρχία» στην ποινική δίκη; 1. Οι δύο πτυχές της «κυριαρχίας». Επιμέλεια και δυνατότητα διάθεσης της δίκης... 165 2. Η «άνοδος» του προβληματικού θεσμού των «δικονομικών διαπραγματεύσεων» (plea bargaining)... 166 3. Η επιμέλεια του διευθύνοντος τη συζήτηση... 168 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 ο Ποιο είναι το αντικείμενο της ποινικής δίκης; 1. Η έννοια του αντικειμένου... 172 2. Η πρακτική σημασία του αντικειμένου... 175 2.1. Η εκκρεμοδικία... 175 2.2. Το δεδικασμένο... 175 2.3. Η επιτρεπόμενη τροποποίηση («βελτίωση») της κατηγορίας... 176 2.4. Άλλες περιπτώσεις... 177 3. Συστήματα οριοθέτησης της ποινικής res... 177 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 ο «Τυπική» ή «ουσιαστική» αλήθεια;... 181 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 ο Ποινική δίκη με απουσία του κατηγορουμένου; 1. Tο καθήκον εμφάνισης του κατηγορουμένου... 183 XVI

2. Προαιρετική η παρουσία του κατηγορουμένου; Αυτό (την προαιρετική παρουσία του) θέλει άραγε το άρθρο 6 3 γ ΕΣΔΑ;... 189 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 ό «Νομικοί κανόνες απόδειξης» ή ελεύθερη εκτίμηση από τον δικαστή («ηθική απόδειξη»); Το «μοντέλο πεποίθησης» και το «μοντέλο απόδειξης» 1. «Νομικές αποδείξεις»... 193 2. «Ηθική απόδειξη»... 195 3. «Μοντέλο πεποίθησης» και το «μοντέλο απόδειξης». Χωρίς αιτιολογία δεν υπάρχει απόδειξη... 198 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21 ο Οι αποδεικτικές απαγορεύσεις 1. Όρια στην αναζήτηση της αλήθειας... 203 2. Η απαγόρευση της αποδεικτικής αξιοποίησης... 206 3. Κάποιες βασικές προτάσεις... 209 4. Νεώτερες εξελίξεις στην Ελληνική Νομοθεσία... 212 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 ο In dubio pro reo και «τεκμήριο αθωότητας» 1. Ιστορία και περιεχόμενο... 217 2. Περισσότερα για το τεκμήριο αθωότητας... 222 3. Tα όρια ισχύος του αξιώματος in dubio pro reo. To «βάρος της απόδειξης» στην ποινική δίκη... 224 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23 ο «Mια κι έξω» εκδίκαση ή ένδικα μέσα; 1. Tα stricto sensu ένδικα μέσα: Έφεση και αναίρεση... 233 2. Τα αποτελέσματα των ενδίκων μέσων (μεταβιβαστικό, ανασταλτικό, επεκτατικό). H απαγόρευση της reformatio in peius... 238 3. Στην περιφέρεια των ενδίκων μέσων: Διορθώσεις αποφάσεων και ένδικα βοηθήματα. Ένα «έκτακτο ένδικο μέσο»: H επανάληψη της διαδικασίας...240 3.1. Διορθώσεις αποφάσεων... 241 3.2. Tα «ένδικα βοηθήματα»... 241 3.3. H επανάληψη της διαδικασίας ως έκτακτο ένδικο μέσο... 242 XVII

4. Παρέκβαση για τις λεγόμενες «ακυρότητες» και τη σχέση τους με τα ένδικα μέσα... 245 XVIII ΜΕΡΟΣ EYTEPO Στοιχεία της ελληνικής ποινικής δίκης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24 ο Σύντομη αναφορά στα ελληνικά ποινικά δικαστήρια και τις αρμοδιότητές τους 1. Τα ποινικά δικαστήρια και η καθ ύλην αρμοδιότητά τους... 249 2. Ο εισαγγελέας... 254 3. Ο Άρειος Πάγος... 256 4. Τα δικαστικά συμβούλια... 256 5. Η κατά τόπον αρμοδιότητα των ποινικών Δικαστηρίων... 257 6. Αρμοδιότητα και για το ελαφρότερο συναφές έγκλημα. Έλεγχος και πρόταση της αναρμοδιότητας... 259 KEΦAΛAIO 25 ο H δημιουργία της ποινικής δίκης 1. Notitia criminis... 261 1.1. Iδιωτική καταγγελία ή αναγγελία... 261 1.1.1. Kαταγγελία: H έγκληση και η μήνυση... 261 1.1.2. Tρόπος υποβολής της μήνυσης και της έγκλησης... 263 1.1.3. Aνάκληση της έγκλησης και παραίτηση από το δικαίωμα άσκησής της... 264 1.1.4. Yποχρέωση αναγγελίας (αναφοράς)... 265 1.2. Aνακοίνωση από δημόσιο (κρατικό) όργανο... 265 1.2.1. Aίτηση για δίωξη (άρθρα 36, 41 KΠΔ)... 265 1.2.2. Aνακοίνωση από ανακριτικό υπάλληλο... 266 1.2.2.1. Ποιοι είναι οι ανακριτικοί υπάλληλοι... 266 1.2.2.2. H υποχρέωση ανακοίνωσης... 268 1.2.3. Aνακοίνωση από άλλον δημόσιο υπάλληλο ή δικαστή... 269 1.2.4. H «αξιόποινη πράξη» του άρθρου 37 KΠΔ... 269 1.2.5. Mια ειδική περίπτωση ανακοίνωσης του εγκλήματος. O συνήγορος του πολίτη... 270 1.2.6. Tο άρθρο 29 KΠΔ και τα προβλήματά του... 270 1.3. H παρέμβαση του Yπουργού Δικαιοσύνης... 271 1.4. H ίδια γνώση του εισαγγελέα... 271 1.5. Tο αυτόφωρο έγκλημα... 271

2. H εισαγγελική προκαταρκτική εξέταση. Mια σημαντική τροποποίηση με τον ν. 3160/2003... 275 2.1. Tι ίσχυε μέχρι την επέλευση του ν. 3160/2003... 275 2.1.1. H προέρευνα της υπόθεσης από τον εισαγγελέα και οι συνέπειές της... 275 2.1.2. H προκαταρκτική εξέταση υπό το παλαιό καθεστώς... 276 2.2. O ν. 3160/2003... 277 2.3. Δύο νέοι νόμοι... 283 2.3.1. Ο ν. 4055/2012... 283 2.3.2. Ο ν. 4022/2011... 284 2.4. Eξαιρέσεις από την αρχή της νομιμότητας... 284 2.5. Oι τρεις τρόποι κίνησης της ποινικής δίωξης... 285 2.5.1. H παραγγελία κύριας ανάκρισης... 285 2.5.2. H παραγγελία προανάκρισης... 286 2.5.3. H απ ευθείας εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο... 286 2.5.4. Oι συνέπειες της εισαγωγής της αναβαθισμένης υποχρεωτικής προκαταρκτικής εξέτασης... 287 2.6. Oι έννομες συνέπειες της ποινικής δίωξης... 288 2.6.1. Eκκρεμοδικία... 289 2.6.2. Θεματικός προσδιορισμός του αντικειμένου της ποινικής δίκης... 290 2.6.3. Απόκτηση της ιδιότητας του κατηγορουμένου... 291 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 ο Η εξέλιξη της ποινικής δίκης μέχρι το τέλος της υπό ευρεία έννοια προδικασίας 1. Τι επακολουθεί την ποινική δίωξη: Η ποινική προδικασία (το ανακριτικό στάδιο)... 293 1.1. Η ανακριτική διερεύνηση της ποινικής υπόθεσης... 293 1.1.1. Ο σκοπός της ανάκρισης... 293 1.1.2. Τρόπος και περιεχόμενο της ανάκρισης Η ανάκριση είναι έγγραφη και μυστική... 294 1.1.3. Oι επιμέρους ανακριτικές πράξεις... 297 1.1.3.1. Οι έρευνες... 297 1.1.3.1.1. Έννοια και «αναγκαιότητα»... 297 1.1.3.1.2. Κατ οίκον έρευνα... 300 1.1.3.1.3. H σωματική έρευνα... 302 1.1.3.2. Η κατάσχεση... 302 1.1.3.3. «Aνακριτικές πράξεις επί εγκληματικών οργανώσεων» (άρθρο 253A KΠΔ)... 303 XIX

1.1.3.4. Η εξέταση μαρτύρων... 303 1.1.3.4.1. Tο καθήκον προσέλευσης... 306 1.1.3.4.2. Tο καθήκον ορκοδοσίας... 306 1.1.3.4.3. Το καθήκον κατάθεσης... 307 1.1.3.4.4. Το καθήκον αλήθειας... 309 1.1.3.4.5. Ο τρόπος εξέτασης των μαρτύρων... 309 1.1.3.5. Η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης... 310 1.1.3.5.1. Γενική προβληματική... 310 1.1.3.5.2. Οι επιμέρους ρυθμίσεις του δικαίου μας... 311 1.1.3.6. Η αυτοψία... 314 1.1.4. Διαφορές ανάμεσα στην κύρια ανάκριση και την προανάκριση... 315 1.2. Η λήψη της απολογίας του κατηγορουμένου και οι σχετιζόμενες μ αυτήν πράξεις δικονομικού καταναγκασμού... 317 1.2.1. Κλήση προς απολογία και ένταλμα σύλληψης... 318 1.2.2. Ο κληθείς σε απολογία κατηγορούμενος δεν εμφανίζεται... 321 1.2.3. O κατηγορούμενος μπροστά στον ανακριτή. Tα δικαιώματα του κατηγορουμένου... 324 1.2.3.1. Tα τυπικά (διαπίστωση ταυτότητας, δήλωση κατοικίας)... 324 1.2.3.2. Ενεργοποίηση των δικαιωμάτων του κατηγορουμένου. Το άνοιγμα της δικογραφίας... 324 1.2.3.3. H υπέρβαση των παραπάνω με τους νόμους 3160/2003 και 3346/2005 (με την αναβαθμισμένη προκαταρκτική εξέταση)... 328 1.2.3.4. Tο κατηγορητήριο... 329 1.2.3.5. H καθαυτό απολογία... 330 1.2.4. Tα μετά την απολογία. Προσωρινή κράτηση και περιοριστικοί όροι... 332 1.2.4.1. O λόγος και οι προϋποθέσεις της προσωρινής κράτησης... 333 1.2.4.1.1. H «προφυλάκιση» του Kώδικα Ποινικής Δικονομίας... 334 1.2.4.1.2. Η σημαντική μεταρρύθμιση του 1981. Από την «προφυλάκιση» στην «προσωρινή κράτηση»... 336 1.2.4.1.3. Η σημερινή ρύθμιση ύστερα ιδίως από τους νόμους 2207/1994, 2408/1996, 3346/2005, 3811/2009, 4055/2012... 339 1.2.4.2. Μια ματιά στην εφαρμογή στην πράξη του νέου δικαίου XX

της προσωρινής κράτησης (μέχρι τον ν. 3811/2009) και των περιοριστικών όρων. Μήπως πρέπει να δούμε κατάματα την πραγματικότητα;... 343 1.2.4.3. Διάρκεια προσωρινής κράτησης και περιοριστικών όρων. Τα ανώτατα όρια της προσωρινής κράτησης... 347 1.3. Η «αστυνομική προανάκριση» ειδικότερα... 350 1.4. Ο πολιτικώς ενάγων στην ποινική προδικασία... 354 1.4.1. Ποιος είναι ο πολιτικώς ενάγων και τι ρόλο ακριβώς διαδραματίζει... 355 1.4.2. Ποιος νομιμοποιείται να παραστεί ως πολιτικώς ενάγων... 361 1.4.2.1. Ποινικές δίκες που δεν ανέχονται πολιτικώς ενάγοντα. Το αντικείμενο προστασίας του νόμου... 361 1.4.2.2. Μόνο ο παθών εκ του εγκλήματος δικαιούται να παραστεί ως πολιτικός ενάγων; «Ατομικές συγκεκριμενοποιήσεις» του γενικού συμφέροντος... 363 1.4.2.3. Η ανάγκη προσωπικής ζημίας... 365 1.4.2.4. Η «αμεσότητα» της ζημίας ως λέξη-«πασπαρτού» προς υποδήλωση από τη Νομολογία των προϋποθέσεων ενεργητικής νομιμοποίησης του πολιτικώς ενάγοντα και οι δυσμενείς παρενέργειές της. Οι ζημιές των νομικών προσώπων... 366 1.4.2.5. Η σπουδαιότερη κύρωση της έλλειψης νομιμοποίησης: απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας του ακροατηρίου...369 1.4.3. Λίγα μόνο λόγια για τον «αστικώς υπεύθυνο»... 369 2. Από το τέλος της ανάκρισης μέχρι το τέλος της ενδιάμεσης διαδικασίας (της διαδικασίας των συμβουλίων)... 370 2.1. Η ανάκριση τελείωσε... 370 2.1.1. O προανακριτής τελείωσε... 370 2.1.2. Ο τακτικός ανακριτής τελείωσε... 371 2.2. Η ώρα του εισαγγελέα... 371 2.2.1. Δυνατότητες του εισαγγελέα σε σχέση με την προανακριτική δικογραφία... 371 2.2.2. Οι δυνατότητες του εισαγγελέα σε σχέση με την ανακριτική δικογραφία... 372 2.2.3. Η «διαφάνεια» της εισαγγελικής δράσης... 377 2.3. Η ώρα του δικαστικού συμβουλίου... 378 2.3.1. Η σύνθεση του δικαστικού συμβουλίου... 378 2.3.2. Δικαιώματα αυτοπρόσωπης εμφάνισης των διαδίκων... 379 2.3.3. Η διαδικασία στο συμβούλιο και η έκδοση του βουλεύματος... 380 2.3.4. Υποβολή εγγράφων στο Συμβούλιο... 381 XXI

2.3.5. Τα είδη των βουλευμάτων... 382 2.3.6. Διατήρηση προσωρινής κράτησης ή εντάλματος σύλληψης, επιβολή προσωρινής κράτησης από το Συμβούλιο, απόδοση κατεσχημένων... 383 2.4. Τα ένδικα μέσα κατά βουλευμάτων... 383 2.4.1. Τα ένδικα μέσα κατά βουλευμάτων μέχρι τον ν. 1941/1991... 384 2.4.2. Οι τροποποιήσεις του ν. 1941/1991... 385 2.4.3. Η τροποποίηση του ν. 1941/1991 από τον ν. 2172/1993... 386 2.4.4. Ο ν. 3160/2003... 387 2.4.5. Τι ισχύει σήμερα... 388 2.4.6. Διατυπώσεις και προθεσμία άσκησης των ενδίκων μέσων κατά βουλευμάτων... 388 2.4.7. Οι λόγοι και τα αποτελέσματα των ενδίκων μέσων κατά βουλευμάτων... 389 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27 ο Από το τέλος της υπό ευρεία έννοια προδικασίας μέχρι το ακροατήριο 1. Η προπαρασκευαστική διαδικασία της κύριας διαδικασίας... 393 1.1. Η παραπομπή είναι οριστικά αποφασισμένη η δικογραφία βρίσκεται στα χέρια του αρμόδιου εισαγγελέα όλα είναι έτοιμα για την έναρξη της προπαρασκευαστικής διαδικασίας της κύριας διαδικασίας με την κλήτευση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο... 393 1.2. H κλήτευση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο από τον εισαγγελέα ως έναρξη της προπαρασκευαστικής και ταυτόχρονα της κύριας διαδικασίας. Η μεγάλη πρακτική σημασία της τελευταίας (παραγραφή!)... 394 1.3. Η κλήτευση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο ειδικότερα... 395 1.3.1. Κλητήριο θέσπισμα και κλήση προς εμφάνιση... 395 1.3.2. H ακυρότητα του κλητηρίου εγγράφου και η προβολή της... 397 1.3.3. Η επίδοση και η προθεσμία της... 399 1.3.3.1. Επίδοση σε πρόσωπα γνωστής διαμονής... 399 1.3.3.2. Επίδοση σε πρόσωπα άγνωστης διαμονής... 400 1.3.3.3. H πλασματική επίδοση σύμφωνα με το άρθρο 273 1... 402 1.3.3.4. Το αποδεικτικό επίδοσης (επιδοτήριο)... 403 1.3.3.5. Η προθεσμία της επίδοσης... 404 1.3.3.6. Λίγα λόγια για την γνωστοποίηση των μαρτύρων... 405 2. H προσφυγή κατά του κλητηρίου θεσπίσματος (άρθρ. 322)... 406 XXII

2.1. H προσφυγή του άρθρου 322 είναι ένα ιδιόρρυθμο ένδικο μέσο της τελευταίας στιγμής... 408 2.1.1. Tο ανασταλτικό αποτέλεσμα... 409 2.1.2. Το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα... 410 2.1.3. Το επεκτατικό αποτέλεσμα... 412 2.2. Διευκρινίσεις επί της νομικής φύσης της προσφυγής και της παραδοχής της... 413 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28 ο Στο ακροατήριο 1. Ο κατηγορούμενος είναι απών... 415 1.1. Eκπροσώπηση από συνήγορο;... 415 1.2. Τι γίνεται εν απουσία του κατηγορουμένου για πλημμέλημα. Γενικότερα για το σημαντικό ζήτημα της αναβολής για «σημαντικά αίτια» κατ άρθρο 349. Αναβολή και διακοπή... 417 1.3. H απουσία του κατηγορουμένου στα κακουργήματα... 421 1.4. Tι θα γίνει σε περίπτωση ερήμην καταδίκης του κατηγορουμένου;... 424 1.4.1. Η τύχη της ερήμην καταδίκης για κακούργημα... 424 1.4.2. Η τύχη της ερήμην καταδίκης για πλημμέλημα. Οι αιτήσεις ακύρωσης... 426 1.4.2.1. H αίτηση ακύρωσης της διαδικασίας (άρθρο 341)... 427 1.4.2.2. Η αίτηση ακύρωσης της απόφασης (άρθρο 430)... 430 2. Ο κατηγορούμενος είναι παρών... 431 2.1. Βασικές αρχές της δίκης στο ακροατήριο κατά το δίκαιό μας... 431 2.1.1. Δημοσιότητα... 431 2.1.2. Προφορικότητα... 432 2.1.3. Αμεσότητα... 432 2.1.4. O αγώνας της υπεράσπισης... 433 2.1.5. Η ζήτηση της ουσιαστικής αλήθειας υπό την διεύθυνση του προέδρου του δικαστηρίου («εκείνου που διευθύνει τη συζήτηση»)... 436 2.2. Έναρξη της συνεδρίασης, έναρξη της εκδίκασης ή συζήτησης, έναρξη της αποδεικτικής διαδικασίας και η πρακτική τους σημασία... 436 2.3. Η ώρα των βασικών ενστάσεων. Τα προδικαστικά ζητήματα... 439 2.4. Μια ιχνογράφηση της πορείας της ακροαματικής διαδικασίας... 441 3. H ποινική απόφαση... 454 3.1. Η εσωτερική διαδικασία λήψης της απόφασης. Οι αποδεικτικοί περιορισμοί... 454 3.2. Oι αποδεικτικές απαγορεύσεις... 455 XXIII

3.3. Ένα παράδειγμα... 459 3.4. Ο τρόπος λήψης / κατάρτισης της απόφασης... 461 3.5. Το περιεχόμενο της απόφασης ειδικότερα. Η «βελτίωση» της κατηγορίας 462 3.6. H απαγγελία (δημοσίευση) της απόφασης... 465 3.7. «Συζήτηση» και απόφαση επί της ποινής (και επί των «υπολοίπων»)...466 3.8. Διόρθωση και συμπλήρωση της απόφασης και των πρακτικών... 467 XXIV ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29 ο Τα ένδικα μέσα κατ αποφάσεων 1. Με την πρωτοβάθμια απόφαση δεν κλείνει η υπόθεση! Ο νόμος αναγνωρίζει ένδικα μέσα κατ αποφάσεων. Και πρώτα-πρώτα έφεση!... 469 1.1. Ποιες αποφάσεις υπόκεινται σε έφεση... 469 1.1.1. Οι καταδικαστικές αποφάσεις (από τον καταδικασθέντα)... 469 1.1.2. Αθωωτικές αποφάσεις... 470 1.1.3. Το γενικό δικαίωμα έφεσης της εισαγγελικής αρχής. «Αιτιολογία» και αντέφεση... 471 1.1.3.1. Η «αιτιολογία της εισαγγελικής έφεσης»... 472 1.1.3.2. Η αντέφεση... 472 1.2. Το ανασταλτικό αποτέλεσμα της έφεσης... 474 1.3. Προπαρασκευαστική διαδικασία και εμφάνιση ή μη εμφάνιση του εφεσιβάλλοντος (εκκαλούντος) κατηγορουμένου στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο... 476 1.4. Διαδικασία και απόφαση. Επεκτατικό αποτέλεσμα και απαγόρευση χειροτέρευσης της θέσης του εκκαλούντος... 480 1.4.1. Το επεκτατικό αποτέλεσμα... 480 1.4.2. Η απαγόρευση της reformatio in peius... 481 2. Η αναίρεση... 483 2.1. Ποιες αποφάσεις υπόκεινται σε αναίρεση και από ποιον. «Η αναίρεση υπέρ του νόμου»... 483 2.2. Η άσκηση της αναίρεσης... 485 2.2.1. Πώς ασκείται... 485 2.2.2. Η προθεσμία άσκησης της αναίρεσης. Οι «πρόσθετοι λόγοι» αναίρεσης... 486 2.2.3. Το ανασταλτικό αποτέλεσμα της αναίρεσης... 488 2.3. Οι λόγοι αναίρεσης... 489 2.3.1. Η έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας (άρθρο 510 1 στοιχ. Δ )... 489

2.3.2. Η έλλειψη αιτιολογίας συνέχεια. Οι αποδείξεις και οι αποδεικτικοί συλλογισμοί... 491 2.3.3. H έλλειψη αιτιολογίας συνέχεια. H απόρριψη «αυτοτελών ισχυρισμών»... 496 2.3.4. Η έλλειψη αιτιολογίας συνέχεια. Η αιτιολόγηση της αθώωσης... 499 2.3.5. Η έλλειψη αιτιολογίας συνέχεια και τέλος. Η «αλληλοσυμπλήρωση» αιτιολογικού και διατακτικού... 500 2.3.6. Η εσφαλμένη εφαρμογή ή ερμηνεία ουσιαστικής ποινικής διάταξης (άρθρο 510 1 στοιχ. Ε ). Η «έλλειψη νόμιμης βάσης» («εκ πλαγίου» παράβαση)... 501 2.3.7. Η απόλυτη ακυρότητα στο ακροατήριο (510 1 στοιχ. Α ) και η σχέση της με την σχετική και την έλλειψη ακρόασης (510 1 στοιχ. Β )... 503 2.3.8. Η παραβίαση του δεδικασμένου (άρθρο 510 1 στοιχ. ΣΤ σε συνδυασμό με άρθρο 57)... 506 2.3.9. Η υπέρβαση εξουσίας (άρθρο 510 1 στοιχ. Η )... 506 2.4. Διαδικασία και απόφαση... 507 3. Το έκτακτο ένδικο μέσο της επανάληψης της διαδικασίας (άρθρο 525 επ. ΚΠΔ)... 508 3.1. Oι λόγοι της επανάληψης... 508 3.1.1. Οι λόγοι της επανάληψης υπέρ του καταδικασθέντος (για κακούργημα ή πλημμέλημα)... 509 3.1.2. Revisio propter nova... 510 3.1.3. Eπανάληψη της δίκης σε βάρος του αθωωθέντος... 514 3.2. Λίγα λόγια για τη διαδικασία και τις συνέπειες της επανάληψης... 515 XXV