Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ Στρατής Μυριβήλης http://www.edutv.gr/deyterobathmia/stratis-myrivilis Στρατής Μυριβήλης είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο του Σ. Σταματόπουλου. Γεννήθηκε το 1892 στη Συκαμιά της Λέσβου. Άρχισε σπουδές στη Φιλοσοφική και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας, όμως, όταν άρχισαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι, διέκοψε τις σπουδές του, για να πολεμήσει για την πατρίδα του. Πήρε επίσης μέρος στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο και στη μικρασιατική εκστρατεία. Μετά τον πόλεμο εργάστηκε σε εφημερίδες και περιοδικά, ανάμεσα στις οποίες ήταν η «Δημοκρατία» του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Υπήρξε επίσης συνεργάτης του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας. Το 1958 εκλέχθηκε ακαδημαϊκός. Πέθανε στην Αθήνα το 1969. Οι «Κόκκινες Ιστορίες» και το «Η ζωή εν τάφω» είναι έργα εμπνευσμένα από τις εμπειρίες του Μυριβήλη στους πολέμους που πήρε μέρος. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι το αντιπολεμικό πνεύμα, το οποίο είχε διαδοθεί σε όλη την Ευρώπη στη διάρκεια του «πολέμου των χαρακωμάτων», όπως χαρακτήρισαν τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ίδιο αντιπολεμικό πνεύμα έξέφρασαν στα έργα τους και άλλοι ευρωπαίοι συγγραφείς, όπως ο Ρεμάρκ, ο Μπαρμπύς και ο Ντορκελέ. Η γλώσσα του Μυριβήλη είναι η δημοτική, μια δημοτική ανανεωμένη και πλούσια. Ο Μυριβήλης μπορούσε να αφηγείται, παρουσιάζοντας με ρεαλισμό τα σκληρότερα θέματα, όμως ταυτόχρονα μπορούσε να γίνεται λυρικός και ευαίσθητος. Το ύφος τουείναι πλούσιο και προσωπικό. Άλλα έργα του: «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια», «Το Πράσινο βιβλίο», «Παναγιά η Γοργόνα» κ.λπ. Το έργο «Ζωή εν τάφω» είναι έργο αντιπολεμικό, εμπνευσμένο από τα βάσανα του πολέμου των χαρακωμάτων, του Α παγκόσμιου πολέμου. Στα χρόνια εκείνα ένα φιλειρηνικό, αντιπολεμικό κίνημα είχε αναπτυχθεί σε όλη την Ευρώπη, ένα κίνημα που βρήκε τη λογοτεχνική τον έκφραση σε πολλά βιβλία, το γνωστότερο από
τα οποία ήταν το «Ουδέν νεότερον από το Δυτικό Μέτωπου» του Γερμανού Εριχ Μαρία Ρεμάρκ. Το βιβλίο έχει τη μορφή επιστολών τις οποίες υποτίθεται ότι έγραψε ο λοχίας Αντώνης Κωστούλας -πρόσωπο φανταστικό- που όμως δεν μπόρεσε ποτέ να τις ταχυδρομήσει, γιατί σκοτώθηκε. Υποτίθεται επίσης ότι τα χειρόγραφα τα βρήκε ένας συμπολεμιστής του Κωστούλα και τα δημοσίευσε. Όλες αυτές οι υποθέσεις είναι φανταστικές, αφού στην πραγματικότητα ο Μυριβήλης παρουσιάζει όσα πέρασε ο ίδιος στον πόλεμο των χαρακωμάτων. Αυτός ο τρόπος αφήγησης, κατά τον οποίο ο συγγραφέας επινοεί ως αφηγητή κάποιο φανταστικό πρόσωπο, ονομάζεται πλαστοπροσωπία. Ο Κωστούλας είναι προσωπείο του συγγραφέα. Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ «Η μυστική παπαρούνα» είναι απόσπασμα από το έργο «Η ζωή εν τάφω». Ο αφηγητής υποφέρει από ένα παλιό τραύμα που άνοιξε πάλι και τον αναγκάζει να μένει συνεχώς στο αμπρί, στο καταφύγιο, μέσα στο χαράκωμα. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ στις ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ του Σχ. Βιβλίου 1η: Στην αρχή του κεφαλαίου ο αφηγητής λέει: «Θα προτιμούσα να ξέρω πως ζούνε γύρω μου κρυμμένοι άνθρωποι, κι ας ήταν μόνο οχτροί». Σε ποια γενικότερη ιδέα μας οδηγεί αυτή η διαπίστωση του αφηγητή; Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό, έλεγε ο Αριστοτέλης. Και πρόσθετε ότι μόνο ένα θηρίο ή ένας Θεός δεν έχει την ανάγκη των άλλων ανθρώπων. Μ αυτό τόνιζε τη γνωστή αλήθεια ότι ο άνθρωπος επιδιώκει τη συναναστροφή των άλλων ανθρώπων. Δε μπορεί να ζήσει ούτε στιγμή μόνος του. Η φιλία, η αγάπη, η συνεργασία, η αλληλεγγύη, η κοινωνικότητα, όλα αυτά τα χαρακτηριστικά είναι βαθιά ανθρώπινα. 2η: Να βρείτε τις παρομοιώσεις και τους χαρακτηρισμούς που αποδίδονται α) στους γεώσακους β) στην παπαρούνα. Τι εκφράζουν στην πρώτη και τι στη δεύτερη περίπτωση; Οι παρομοιώσεις είναι οι εξής: α) Γεώσακοι: «Θα φαγαν υγρασίες, βροχάδες, χιόνια και ήλιους», «Σάπισαν από το νερά», «Ο ήλιος τα τσουρούφλισε και τα καψε», Σαν τα ξεθαμμένα ρούχα των πεθαμένων που ξεφτάνε», «Κρεμάζουν σαχλά», «Μοιάζουν με ψοφίμια σκυλιών άλλα ορισμένα κι άλλα ξαντεριασμένα», «σαπρακιασμένοι γεώσακοι», «σαπισμένα σακιά». Οι παρομοιώσεις και οι χαρακτηρισμοί αυτοί συνθέτουν μια εικόνα σήψης, αποσύνθεσης και βρωμιάς. Πίσω από αυτήν την εικόνα υπάρχει ένας συμβολισμός.
Παρουσιάζονται οι συνέπειες του πολέμου στην ψυχή του ανθρώπου, το κατάντημα και η φθορά. β) Παπαρούνα: «καλοθρεμμένη», «ανοιγμένη σαν μικρή βελουδένια φούχτα», «άλικη», «θραψερό λουλούδι γεμάτο χαρά, χρώματα και γεροσύνη». Οι παρομοιώσεις και οι χαρακτηρισμοί αυτοί συνθέτουν μια εικόνα χαράς, ευγένειας και αισιοδοξίας. Εδώ φαίνεται ότι, ακόμη και σε συνθήκες πολέμου, μέσα στην ψυχή του ανθρώπου μπορεί να βρεθεί ευγένεια και καλοσύνη. Ανάμεσα στις δυο αυτές καταστάσεις (τους γεώσακους και την παπαρούνα) υπάρχει πλήρης αντίθεση, πάνω στην οποία αναπτύσσεται το απόσπασμα. 3η: Τι θέλει να πει ο αφηγητής λέγοντας:«...τούτο το λουλούδι, που μ αυτό μου αποκαλύφτηκε απόψε ο Θεός». Μέσα στη φρίκη του πολέμου, στην ασχήμια και τον πόνο, στη σκληρότητα και την απανθρωπιά, αποκαλύφθηκε στον αφηγητή η παπαρούνα. Το λουλούδι αυτό συμβόλιζε τη ζωή, την ομορφιά και την ευτυχία, την καλοσύνη και την ανθρωπιά όλα αυτά που συμπεριλαμβάνονται στη λέξη Θεός. Αν η ζωή στο χαράκωμα ήταν ο θάνατος και η κόλαση, η παπαρούνα ήταν η ζωή και ο Θεός. 4η: Πώς εξηγείτε τη μεγάλη χαρά με την οποία rελειώνει τη διήγησή του ο αφηγητής; Γιατί θυμάται το παιδικό τραγούδι; Η παιδική ηλικία είναι η ηλικία της αθωότητας και της αγνότητας, της ευαισθησίας και της τρυφερότητας. Όλα αυτά τα στοιχεία είχαν χαθεί μέσα στη δίνη ενός παράλογου πολέμου, ενός πολέμου, όπου κυριαρχούσε η σκληρότητα και η απανθρωπιά. Όμως η αποκάλυψη της παπαρούνας διέλυσε με μιας τις συνέπειες του πολέμου και ξανάφερε στην επιφάνεια ευαισθησίες ξεχασμένες από την παιδική ηλικία, ξανάφερε στην επιφάνεια τη χαμένη αθωότητα και την αγνότητα που συμπεριλαμβάνονται στον όρο παιδικότητα. Η ψυχή του αφηγητή γέμισε χαρά και αυθόρμητα του ήρθε στο νου ένα ξεχασμένο παιδικό τραγούδι. 5η: Όπως είδαμε στο εισαγωγικό σημείωμα, ο Μυριβήλης στην αφήγησή του χρησιμοποιεί «πλαστοπροσωπία». Τι επιδιώκει μ αυτό τον τρόπο; Με την «πλαστοπροσωπία» ο Μυριβήλης δημιουργεί ένα πλαστό πρόσωπο, το λοχία Κωστούλα, ο οποίος υποτίθεται ότι αφηγείται ό,τι συμβαίνει. Μ αυτόν τον τρόπο το κείμενο κερδίζει την αμεσότητα, αφού η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο. Ταυτόχρονα, ο συγγραφέας αποστασιοποιείται απ όσα συμβαίνουν κι έτσι το κείμενο δεν είναι η προσωπική μαρτυρία του. Είναι η αφήγηση ενός τρίτου προσώπου. 6 η : Αφού παρακολουθήσετε το βίντεο: «Ο Λόφος με τις Παπαρούνες» στη διεύθυνση http://www.greektube.org/content/view/85190/2/ να σκεφτείτε ποιες ομοιότητες έχει με το απόσπασμα που δουλέψαμε: «Η μυστική παπαρούνα»
ΑΝ ΜΠΟΡΕΣΕΙΣ ΝΑ ΔΩΣΕΙΣ ΣΩΣΤΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΕΙΣΑΙ KAI ΠΟΛΥ ΑΣΤΕΡΙ!!!!!!! Να σημειώσετε ποια από τις τέσσερις επιλογές είναι σωστή. Ο ήρωας σκέφτεται ότι «θα προτιμούσε να ξέρει πως ζούνε γύρω του κρυμμένοι άνθρωποι, κι ας ήτανε μόνο οχτροί», επειδή: α. Ήταν πολύ κοινωνικό άτομο. β. Αισθάνεται μέσα του την ανάγκη της ανθρώπινης παρουσίας. γ. Δε φοβάται τους εχθρούς. δ. Δε μπορεί να σκεφτεί λογικά. Να σημειώσετε ποια από τις τέσσερις επιλογές είναι σωστή. Ο χαρακτήρας του ήρωα είναι κατά τη γνώμη σας: α. εκκεντρικός. β. αντικοινωνικός. γ. ευαίσθητος. δ. θρησκόληπτος. Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις της στήλης Α με τα σχήματα λόγου της στήλης Β. Α Β 1. «παπαρούνα ανοιγμένη σαν α. αντίθεση μικρή βελουδένια φούχτα» 2. «φέγγει σαν μέρα και β. μεταφορά όμως δεν έχει φόβο» 3. «μια κρυάδα περνά» γ. παρομοίωση 4. «ακούγεται καλύτερα, όπως δ. ακουστική εικόνα.
φωνάζει από μακριά» 5. «έναν μαύρο σταυρό στην ε. προσωποποίηση καρδιά, μαβιές βλεφαρίδες»