1
Ένατο (9 ο) Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας Υπό την Αιγίδα του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης -και με την ευγενή υποστήριξη της Επιτροπής Ερευνών (ΚΕ.Δ.Ε.Α.)- διοργανώνεται από το Εργαστήριο Φιλοσοφικής Έρευνας πάνω στο Φαντασιακό και την Επιθεώρηση Φιλοσοφείν. Πολιτικά Ανθρωπολογικά (Διευθυντής και αντίστοιχα Εκδότης ο Kαθηγητής Φιλοσοφίας Σωκράτης Χ. Δεληβογιατζής) το Ένατό των (9ο) Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας με θέμα: Δικαιοσύνη και Πολιτική. Η παράταξη δικαιοσύνης και πολιτικής δεν δρα αναγκαστικά προς μία κατεύθυνση αμοιβαιότητάς τους ή από κοινού λειτουργίας των. Στη θεσμική τους ενορχήστρωση άλλοτε συγκλίνουν εν μέρει και άλλοτε αποκλίνουν δραματικά διαβαθμίζοντας ένταση και οξύτητα. Μιλούμε μάλλον για μια "πολιτική της δικαιοσύνης" που μετέρχεται κρατήματα σιωπής, τέχνη απόστασης, τεχνικές δίπλωσης της δύναμης, διακύβευμα ανάδευσης με το ρητό και το άρρητο ή με το ορατό και το αόρατο στο βάθος ενός καθήκοντος επιφύλαξης. Η ερμηνεία παρακολουθεί εδώ την πράξη άλλοτε αποκρύπτοντας ή παραλλάσσοντας και άλλοτε ασκώντας την ειρωνεία ως παραφθορά του αληθούς. Κράτημα σιωπής, τέχνη απόστασης, καθήκον επιφύλαξης... Neminem laedere, suum cuique tribuere, honeste vivere. Aπό τον Ουλπιανό ώς τους Kant και Hegel, Rawls και Dworkin, που, όλοι τους, κινούνται ανάμεσα στην οικειοπραγία του Πλάτωνα και τη δικαιοπραγία του Αριστοτέλη παίζοντας με το νόμιμο και το ίσο, το κέρδος και τη ζημία... Το δίκαιο εμπλέκει μη αναγώγιμα τον άλλο ως οιονεί καθρέπτη ή ως εγκαρσιότητα. Το Συνέδριο Δικαιοσύνη και πολιτική πραγματοποιείται την Τρίτη 20 (10.00-22.00. Τελετή έναρξης 18.00-22.00) καιτετάρτη 21 Μαρτίου 2018 (10.00-22.00) στο Κτήριο ΚΕ.Δ.Ε.Α του αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αμφιθέατρο IIΙ (Υπόγειο), 3ης Σεπτεμβρίου Πανεπιστημιούπολη -54636 Θεσσαλονίκη, και η παρακολούθησή του θα είναι ελεύθερη στο κοινό. Στους εγγεγραμμένους συνέδρους θα χορηγηθεί βεβαίωση παρακολούθησης - πιστοποίηση συμμετοχής, και οι εγγραφές θα πραγματοποιηθούν την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου. Για το Εργαστήριο Φιλοσοφικής Έρευνας πάνω στο Φαντασιακό και την Επιθεώρηση Φιλοσοφείν. Πολιτικά Ανθρωπολογικά του αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Σωκράτης Δεληβογιατζής, Καθηγητής. 2
Το Συνέδριο πραγματοποιείται τη Τρίτη 20 (10.00-22.00 μ.μ.)και Τετάρτη 21 Μαρτίου (10.00-22.00 μ.μ.) 2018 στοκτήριο ΚΕ.Δ.Ε.Α., Αμφιθέατρο IΙΙ (υπόγειο -1), 3 ης Σεπτεμβρίου Πανεπιστημιούπολη - 54636 Θεσσαλονίκη, του αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης # Χορήγηση Βεβαίωσης-Πιστοποιητικoύ παρακολούθησης-συμμετοχής # Πληροφορίες: http://www.philosophein.web.auth.gr/ Δικαιοσύνη και πολιτική, Κε.δ.ε.α. α.π.θ., 20-21 Μαρτίου 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τρίτη, 20 Μαρτίου 2018 10.00 11.00. Προσέλευση - Εγγραφές. Α' Συνεδρία Προεδρείο: Ιωάννης Μαρκόπουλος, Ελένη Καλοκαιρινού, Βίκη Καραβάκου 11.00 11.20. Αναστασία Σοφία Αλεξιάδου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Ιστορικός, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πανεπιστημιακή Υπότροφος. «Δικαιοσύνη και Πολιτική: Συγκλίνουσες ή αποκλίνουσες;». 11.20 11.40. Δημήτριος Μουρτζίλας, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Goethe Universität Frankfurt. «Πολιτική Δικαιοσύνη και Ισότητα στους Νόμους του Πλάτωνα». 11.40-12.00. Ιωάννης Χριστοδούλου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Διευθυντής MSc: «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση», Cyprus International Institute of Management. «Πλατωνική φιλοσοφία και πολιτική δικαιοσύνη». 12.00 12.20. Δημήτριος Φαρμάκης, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων, Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ. "Το πρόταγμα του ηθικού και η πρόσληψη του δικαίου στο επικούρειο φιλοσοφικό πρόγραμμα" 12.20 12.40. Γιάννης Μήτρου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εταίρος Ερευνητής Ε.Φ.Ε.Φ., ψυχαναλυτής. «Το πολιτικό και η λογική της δικαιοσύνης στον ύστερο καπιταλισμό ή μετακαπιταλισμό». 12.40 13.40. Συζήτηση. Β' Συνεδρία 3
Προεδρείο: Γιάννης Πλάγγεσης, Γρηγόρης Ζαρωτιάδης 15.00 15.20. Δάφνη Χρυσικάκη, Ερευνήτρια Φιλοσοφίας, Συγγραφέας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Πολιτική έναντι Δικαιοσύνης: ελεγκτική κυριαρχία ή μια ελεγκτική υπέρβαση; Το είναι, το γίγνεσθαι και το δέον». 15.20 15.40. Γιώργης Σκουλάς, Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Η θεωρία της δικαιοσύνης του Τζον Ρώλς και η πολιτική φιλοσοφία των αστικών κομμάτων». 15.40 16.00. Κωνσταντίνος Κωτσιόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Ηθική του προσώπου και η ηθική της ευθύνης κατά τον Max Weber. Κοινωνιολογικές παράμετροι περί δικαιοσύνης». 16.00 16.20. Δημήτριος Τσινικόπουλος, Συγγραφέας, Δικηγόρος. «Η δικαστική ως φραγμός στην αυθαιρεσία της εκτελεστικής εξουσίας». 16.20 16.40. Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Εφαρμοσμένης Οικονομικής, Κοσμήτορας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. "Η οικονομία ανάμεσα σε δικαιοσύνη και πολιτική". 16.40-17.40. Συζήτηση. 17.40 18.00. Διάλειμμα. Επίσημη έναρξη του Συνεδρίου 18.00 18.30. Χαιρετισμοί. ΣYMΦΩNIKH OPXHΣTPA EΛΛHNIKOY KOΛΛEΓIOY ΘEΣΣAΛONIKHΣ ANAΓNΩΣH AΠOΣΠAΣMATΩN ΤΟΥ APIΣTOTEΛH AΠO MAΘHTEΣ TOY EΛΛHNIKOY KOΛΛEΓIOY. ΠAPOYΣIAZEI H IΩANNA ΦOYNTA- KONTOY. Γ' (Εναρκτήρια) Συνεδρία Προεδρείο: Σωκράτης Δεληβογιατζής, Ελένη Καλοκαιρινού 18.30 19.00. Εισαγωγή στην όλη προβληματική του Συνεδρίου: Σωκράτης Δεληβογιατζής, Καθηγητής Φιλοσοφίας, Διευθυντής Εργαστηρίου Φιλοσοφικής 'Ερευνας πάνω στο Φαντασιακό, Διευθυντής/Εκδότης Περιοδικού Φιλοσοφείν. Πολιτικά Ανθρωπολογικά, Διευθυντής Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Δικαιοσύνη και πολιτική: Από την παράταξη στην υπόταξη". 19.00 19.30. Γεώργιος Κασιμάτης, Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. Νομικός Σύμβουλος Πρωθυπουργού. «Εγγενής σχέση πολιτικής και δικαιοσύνης». 4
19.30-20.00. Στέλιος Παπαθεμελής, Πρόεδρος της Δημοκρατικής Αναγέννησης, τ. Υπουργός και Βουλευτής. «Πόλις, πολιτεία, πολιτική». 20.00-20.30. Νίκος Ιντσεσίλογλου, Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Δικαίου, τ. Κοσμήτορας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Φυσικό δίκαιο, ορθολογικότητα, αποτελεσματικότητα και δικαιοσύνη». 20.30 21.00. Φώτης Καγγελάρης, Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας, Université de Paris, Συγγραφέας. «De Sade και Αντιγόνη». 21.00 21.30. Παναγιώτης Δόικος, Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Το νεύμα του φωτός και η υπεροψία του νόμου». Τετάρτη, 21 Μαρτίου 2018 Δ' Συνεδρία Προεδρείο: Θεόδωρος Γεωργίου, Γιάννης Χριστοδούλου 10.00 10.20. Εύα Δεληβογιατζή, Υποψήφια Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. "Δίκαιο και πολιτικό: Η ανθρωπολογική συνιστώσα". 10.20 10.40. Δέσποινα Σκουλά, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. "Η άσκηση της δικαιοσύνης στη σύγχρονη Ευρωπαϊκή 'Ενωση». 10.40 11.00. Μιχάλης Σαββίδης και Κοσμάς Χατζηιωαννίδης, Πτυχιούχοι Τμήματος Πολιτικών Επιστημών, δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. "Κριτική παρουσίαση της θεωρίας περί δικαιοσύνης του John Rawls". 11.00 11.20. Κερασένια Παπαλεξίου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Καθηγήτρια Πειραματικού Γυμνασίου Λυκείου Θεσσαλονίκης, Σύμβουλος ΥΠΕΠΘ. «Η Ακαδημία στην ελληνιστική και την ελληνορωμαϊκή εποχή: ιδιαιτερότητες, συνέχειες και ασυνέχειες». 11.20 11.40. Σπύρος Μακρής, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Νόμος, Δικαιοσύνη και ελευσόμενη Δημοκρατία στον Jacques Derrida. Μια οντοθεολογική προσέγγιση». 11.40-12.40. Συζήτηση. Ε' Συνεδρία 5
Προεδρείο: Τέσσα Δουλκέρη, Χαράλαμπος Παπαχαραλάμπους 15.00 15.20. Χρυσάνθη Κεχρολόγου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Δικαιοσύνη και αταραξία». 15.20 15.40. Νικολέττα Σπυροπούλου, ΜΔΕ Φιλοσοφίας, Νομικός, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Ερμηνεία του δικαίου και φιλοσοφικός αναστοχασμός ή/και Ανεξαρτησία και υποκειμενισμός του δικαστή». 15.40 16.00. Αλέξανδρος Καϊδόγλου, Αρθρογράφος-συγγραφέας, Πολιτικός. «Δικαιοσύνη και πολιτική στον Αριστοτέλη για μια ευδοκίμηση ανώτερου βίου". 16.00 16.20. Ηλίας Βαβούρας, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Φυσικό Δίκαιο και Πολιτική Φιλοσοφία στον Leo Strauss». 16.20 16.40. Βασιλική Καραβάκου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Εκπαίδευσης, Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Επιστήμες της Εκπαίδευσης και της Διά Βίου Μάθησης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Για μια πολιτική της δικαιοσύνης δεν υπάρχει θέα από το πουθενά». 16.40-17.40. Συζήτηση. 17.40 18.30. Διάλειμμα. ΣΤ' Συνεδρία Προεδρείο: Σωκράτης Δεληβογιατζής, Κερασένια Παπαλεξίου, Χρυσάνθη Κεχρολόγου 18.30 18.50. Τάσος Αρβανιτάκης, Συγγραφέας λογοτέχνης, Καθηγητής Ιστορίας της Φ ιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Φάσεις δικαιοσύνης και πολιτικής. Μια πρόταση». 18.50 19.10. Ελένη Καλοκαιρινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φιλοσοφίας, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Για μια θεωρία πολιτικής δεοντολογίας: η πρόταση του Καντ». 19.10 19.30. Χαράλαμπος Παπαχαραλάμπους, Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικού Δικαίου και Φιλοσοφίας του Δικαίου, Πανεπιστήμιο Κύπρου. "Η ανεκτικότητα ως δικαιοπολιτικό πρόταγμα. Μεγαλείο του φιλελευθερισμού ή μορφή κυβερνητικότητας; Ακολουθώντας τη σκέψη των Michel Foucault και Wendy Brown". 19.30 19.50. Ιωάννης Μαρκόπουλος, Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τεχνοεπιστήμης, αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. «Το αγαθό και το δίκαιο στην αρχαιοελληνική και τη νεωτερική εποχή». 19.50 20.10. Θεόδωρος Γεωργίου, Καθηγητής Κοινωνικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας, δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. «Η δικαιοσύνη ως κριτική πολιτική ιδέα». 6
20.10-20.30. Θεοδόσης Πελεγρίνης, Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. Πρύτανης, τ. Υφυπουργός. "Κριτικές παρατηρήσεις στο πολιτικό του δικαίου". 20.30 21.30. Συζήτηση. 21.30 22.00. Συμπεράσματα. Τέλος των εργασιών του Συνεδρίου. Οργανωτική-επιστημονική επιτροπή του Συνεδρίου Σωκράτης Δεληβογιατζής (Πρόεδρος), Ελένη Καλοκαιρινού, Βίκη Καραβάκου, Τζίνα Παπαλεξίου, Ηλίας Βαβούρας, Γιάννης Μήτρου, Εύα Δεληβογιατζή, Γιώργος Αρσένης, Στέφανος Γεωργόπουλος, Βάγια Μόχλα, Σπυρίδων Φίλκας-Φιλικός 7
8