ΕΤΟΣ: 15 ο Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009 Bernát / Kaparelisz
Mikulás ünnepség a Maskarades-szel Télapó itt van... A görög tavernák hangulatát varázsolja a Maskarades együttes a XV. kerületi Csokonai Művelődési Házba havonta egyszer, ahol a tánclépések mellett megismerheti és megkóstolhatjátok a hagyományos görög ételeket és italokat is. 2009. december 5-én a Mikulás is ellátogatott hozzájuk, ahol a gyerekek verssel, dallal és tánccal köszöntötték a Télapót. Az est vendége volt Szertaridisz Nikosz és a Helidonaki táncegyüttes. Az est támogatója a XV. kerületi Görög Kisebbségi Önkormányzat volt. A. Elektra ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Εκδότης: το Σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Διευθύνων Σύμβουλος της Σύνταξης: Κοράνης Λαοκράτης Αρχισυνταξία: Νόρα Γιαννακάκη Σελιδοποίηση: Lajos Németh Διεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Φαξ: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Τυπογραφείο: Copycat Kft. ISSN: 1786-0989 ELLINIZMOSZ A M.G.O.Ö. kiadványa Kiadó: a M.G.O.Ö. Testülete A szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz Főszerkesztő: Janakakisz Nóra Tördelő: Németh Lajos Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5. Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275 Fax: 06-1-302 7277 e-mail: ellinismos@hotmail.com Nyomda: Copycat Kft. ISSN: 1786-0989
Δεκεμβριος 2009 EΤος: 15 Οι γιορτές μας Έθιμα και παραδόσεις του 12ήμερου στην Ελλάδα από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, Τσιτσί Καλικάντζαροι Οι μωμόγεροι, έθιμο της Βόρειας Ελλάδας. Η λαϊκή φαντασία οργιάζει στην κυριολεξία σχετικά με τους Καλικάντζαρους, που βρίσκουν την ευκαιρία να αλωνίσουν τον κόσμο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα, τότε δηλαδή που τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους τρομακτική, οι σκανδαλιές τους απερίγραπτες και ο μεγάλος φόβος τους η φωτιά. Στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης και Θεσσαλίας εμφανίζεται το έθιμο των μεταμφιέσεων, που φαίνεται πως έχει σχέση με τους καλικάντζαρους. Οι μεταμφιεσμένοι, που λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, φοράνε τομάρια ζώων (λύκων, τράγων κλπ) ή ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά. Γυρίζουν στο χωριό τους ή στα γειτονικά χωριά, τραγουδούν και μαζεύουν δώρα. Άμα συναντηθούν δυο παρέες, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή. (Από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Παπάκι») Τα Ραγκουτσάρια στην Καστοριά. Μέσ την καρδιά του χειμώνα και κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών του δωδεκαήμερου, η πόλη της Καστοριάς παραδίνεται σ ένα μοναδικό τριήμερο γλέντι χαράς και ξεφαντώματος, που γεννιέται αυθόρμητα μέσα στις αμέτρητες παρέες των μικρών και μεγάλων που παίρνουν μέρος. Στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου, οι δρόμοι και τα σοκάκια της πόλης σφύζουν από τις συντροφιές των ραγκουτσάρηδων (μεταμφιεσμένων), που χαίρονται, γλεντούν και χορεύουν στο ρυθμό της ξεγνοιασιάς, σκορπώντας ολόγυρα χαρά και κέφι. Όλοι οι κάτοικοι της πόλης παραδίνονται σ ένα ξεχωριστό Διονυσιακό ξεφάντωμα, με τη συνοδεία των λαϊκών οργάνων που παιανίζουν όλα τα παραδοσιακά μουσικά ακούσματα της περιοχής. Πρόκειται για πανάρχαιες συνήθειες, η προέλευση των οποίων χάνεται μέσα στο χρόνο. Παρά τις δυσκολίες που συνάντησαν σε μια μακροχρόνια διαδρομή, πολλά από τα στοιχεία αυτών των λατρευτικών εκδηλώσεων, που είναι γνωστές από τα ελληνορωμαϊκά χρόνια, κατάφεραν να διατηρηθούν και να φτάσουν μέσω του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας έως τις μέρες μας. (Από την ιστοσελίδα του δήμου Καστοριάς) Τσιτσί, Τυχερό Έβρου. Τα τσιτσί συνδέονται με τον ερχομό των καλικάντζαρων στον επάνω κόσμο και παρομοιάζονται με πολύ μεγάλες γάτες, οι οποίες εμφανίζονται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και προκαλούν ζημιές σε όσα σπίτια δεν προσφέρουν λεφτά, όταν χτυπούν στους τοίχους τους. Ανήμερα τα Χριστούγεννα χτυπούν οι καμπάνες σημαίνοντας το τέλος της κυριαρχίας αυτών των πλασμάτων, ενώ τα παιδιά του χωριού περιφέρονται με το τσατάλ, βέργα με διχάλα στο ένα άκρο της, και ένα ταψί στο οποίο συγκεντρώνουν τα κεράσματα και τραγουδούν Τσιτσί κολουντρί χάπε ντέρε σε ιγκούδιν (δηλαδή: Τσιτσί κολουντρί ανοίξτε την πόρτα, γιατί ξημέρωσε). Στο παρελθόν, εκείνοι που δεν άνοιγαν την πόρτα τους τιμωρούνταν παραδειγματικά με τη μεταφορά κάποιου αντικειμένου από την αυλή τους στο δρόμο ή στην πλατεία του χωριού. Σήμερα η σκανταλιά έχει μεγαλύτερη σημασία από αυτό καθαυτό το κέρασμα. (Από την ιστοσελίδα www. in.gr Αγροτουρισμός) Τα καρκατζόλια στα χωριά της Έξω Μάνης. «Τις λιγοστές ώρες που μέναμε το βράδυ στο μαγερειό, κοντά στην αναμμένη φωτογονία, πνιγμένοι στον καπνό, ακούγαμε τις κυράδες μας, να μας λένε για τα καρκατζόλια (καλλικαντζάρους), που ήταν λέει κάτι μαγαρισμένα δαιμονικά. Όλο το χρόνο ζούσαν κάτω από τη Γη και προσπαθούσαν να κόψουν το τεράστιο δέντρο που την κράταγε με όλες τις πολιτείες και τα Χωριά της. Ήθελαν να την δουν να γκρεμίζεται στο χάος και να γελάνε. Παραμονές όμως Χριστουγέννων άφηναν το κόψιμο του δέντρου και ανέβαιναν πάνω στη Γη, για να πειράξουν τους ανθρώπους, γιορτινές μέρες που έρχονταν, μαγαρίζοντας τα φαγητά και τα γλυκά τους. Έμεναν μέχρι την Πρωτάγιαση, που αγιάζονταν τα νερά. Τότε έλεγαν γεμάτα τρόμο: Φύγετε να φύγουμε, γιατί έρχετ ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του, κι έφευγαν. Στο μεταξύ το μισοκομμένο δέντρο είχε θρέψει, και οι κουτούτσικοι καλλικάντζαροι πολέμαγαν πάλι από την αρχή και πάλι το άφηναν μισοκομμένο τα ερχόμενα Χριστούγεννα. Έτσι η γη έμενε και θα μένει στη θέση της.» (Από το περιοδικό «Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο») Τα Τσιλικρωτά στη Δυτική Μάνη. Και στη Μάνη ακούγονται δοξασίες για τα δαιμονικά και άλλα υπερφυσικά όντα, που βγαίνουν το δωδεκαήμερο από του Χριστού ως τα Φώτα. Πρόκειται για τους Καλικάντζαρους. Πολλοί λαογράφοι υποστηρίζουν πως είναι οι Καλικάντζαροι απόγονοι του τραγοπόδη θεού Πάνα ή των Σατύρων, που πηδήσανε από την μυθολογία στη χριστιανική ζωή. Ο πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας Νικ. Γ. Πολίτης στις «Παραδόσεις» του αναφέρεται σε Λυκοκατζαραίους, Σκαλικαντζέρια, Καρκαντζέλια, Κωλοβελώνηδες, Πλανηταρούδια, Κάηδες, Παγανά. Στην περιοχή της Αντρούβιτσας (Δ. Μάνη) ονομάζουν τους Καλικάντζαρους Τσιλικρωτά που μπαίνουν στα σπίτια από τις καπνοδόχους, γιατί τους προσελκύει η μυρωδιά του λαδιού από τις τηγανίδες, ο λαός τους έχει πλάσει ψηλούς, μαυριδερούς, άσχημους με κόκκινα άγρια μάτια και τριχωτό όλο το σώμα και κάνουν ζημιές όπως: σβήνουν τη φωτιά, μαγαρίζουν τα εδέσματα, παρενοχλούν τους ανθρώπους, κυρίως τα παιδιά και τις γριές και χοροπηδάνε στους δρόμους. Τρώνε βατράχους, χελώνες, φίδια, σκουλήκια κ.ά. Οι άνθρωποι προσπαθούν να εξολοθρεύσουν τις βλαπτικές τους ενέργειες με εξορκισμούς ή προσφορά γλυκισμάτων, τηγανίδων κ.τ.λ. Ο μεγάλος τους φόβος είναι ο αγιασμός γιατί, όποιος βραχεί με αγιασμένο νερό, αφανίζεται. Τα καρακατζόλια (Κρήτη). Η κρητική άποψη για τα καρακατζόλια είναι ότι τα παιδιά που γεννιούνται την ημέρα των Χριστουγέννων (άρα έχουνε συλληφθεί την ημέρα του Ευαγγελισμού, που καλό είναι, από σεβασμό στην 3
ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης ελλήνων ουγγαρίας Οι γιορτές μας Παναγία, να αποφεύγει κανείς την ερωτική πράξη), μεταμορφώνονται σε καρακατζόληδες κάθε χρόνο την παραμονή των Χριστουγέννων και την ημέρα τ Αγιασμού (όπου ο καθαγιασμός της φύσης διώχνει όλα τα κακά αρχαία δοξασία κι αυτό), ξαναγίνονται άνθρωποι αυτό συνεχίζεται κι όταν μεγαλώνουν. (Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία») Ο Αη Βασίλης Την ημέρα του Aγίου Βασιλείου (πρωτοχρονιά) έχουμε την προσμονή ενός ταπεινού και καλού Έλληνα αγίου με τα μαύρα γένια και το σκούρο φτωχό ράσο, που έρχεται από την Καισάρεια της Καππαδοκίας (Μικρά Ασία) να ευλογήσει τα σπιτικά μας και να πάρει το δικό του κομμάτι από τη βασιλόπιτα (βγάζουμε ένα του Χριστού, ένα της Παναγίας, ένα του αγίου Βασιλείου, ένα του φτωχού, ένα του σπιτιού, και μετά τα δικά μας αν πέσει το φλουρί του Χριστού, της Παναγίας ή του αγίου Βασιλείου, το δίνουμε στην εκκλησία). Αυτός είναι ο άγιος Βασίλειος, ο φιλάνθρωπος επίσκοπος του 4ου αιώνα μ.χ., ο άνθρωπος των γραμμάτων, ο ταπεινός και θαυματουργός (ένας από τους Τρεις Ιεράρχες), και όχι ο πονηρούλης Santa Claus που εισήχθη από την Αμερική για να διαφημίσει αναψυκτικά και την πραμάτεια των εμπόρων. Καλός είναι κι αυτός (με την άσπρη γενειάδα και το βαθύ γέλιο και την ταλαιπωρία του λόγω κοιλίτσας να χωρέσει από τις καμινάδες) αλλά ο δικός μας, ο ρωμιός άγιος, είναι πιο άγιος, πιο βαθύς (σε νόημα), λιγότερο διαφημιστικός αλλά όχι λιγότερο αξιαγάπητος. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι ο Santa Claus, ο ευρωπαϊκός «Πατέρας των Χριστουγέννων», αντιστοιχεί στον άγιο Νικόλαο και για όλες τις χώρες (εκτός από την Ελλάδα) επισκέπτεται τα σπίτια τα Χριστούγεννα. Εμείς τον δεχόμαστε την πρωτοχρονιά, γιατί είναι η μέρα της εορτής του αγίου Βασιλείου, που είναι ο δικός μας «Πατέρας των Χριστουγέννων». Η μορφή του Santa Claus που ξέρουμε πλέον όλοι διαμορφώθηκε από τον αμερικανό σκιτσογράφο Τόμας Ναστ το 1862, με βάση παλαιότερες ευρωπαϊκές παραδόσεις, ενώ το κόκκινο χρώμα της στολής του το πήρε εξαιτίας του κόκκινου χρώματος γνωστού αμερικάνικου αναψυκτικού που χρησιμοποίησε τη μορφή του σε διαφημίσεις. Αρχικά ήταν ντυμένος στα χρώματα του ουράνιου τόξου. (Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία») Η Πρωτοχρονιάτικη Βασιλόπιτα με το Φλουρί. Το κόψιμο της βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Στα Κρόνια (εορτή του θεού Κρόνου, που λατρεύονταν στην Ελλάδα) και στα Σατουρνάλια (saturnalia) της Ρώμης, έφτιαχναν γλυκά και πίττες, μέσα στα οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας. Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το ίδιο έθιμο με τη Βασιλόπιτα. Ετσι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, με την αλλαγή του χρόνου, κόβεται η βασιλόπιτα. Όταν έρθει η ώρα για το κόψιμο της πίτας, συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια. Ο αρχηγός της οικογένειας αρχίζει με επισημότητα το κόψιμο της πίτας. Πρώτο κομμάτι του Χριστού, μετά του σπιτιού, κι ύστερα των παρευρισκόμενων. Σ όποιου το κομμάτι βρεθεί το νόμισμα, εκείνος θα είναι και ο τυχερός της χρονιάς! Tα Αγια Θεοφάνια ή Φώτα. πρώτος αγιασμός των Θεοφανίων, Ο «η πρωτάγιαση ή φώτιση», γίνεται την παραμονή της γιορτής στην εκκλησία. Ύστερα ο παπάς παίρνει ένα ένα τα σπίτια με το Σταυρό στο χέρι και ραντίζει μ ένα κλωνί βασιλικό όλους τους χώρους του σπιτιού. Παλιό έθιμο της Κρήτης, σήμερα ξεχασμένο σχεδόν παντού, ήταν η παρασκευή των Φωτοκόλλυβων την παραμονή των Φώτων. Από τα Φωτοκόλλυβα (βρασμένο σιτάρι με όσπρια) έτρωγαν οι νοικοκύρηδες αλλά έδιναν και στα ζώα τους για καλή υγεία και καλή τύχη στο σπιτικό τους. Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνια στις 5 Ιανουαρίου. Μια μεγάλη πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι, μπορεί και σε μια δεξαμενή. Μπροστά τα εξαπτέρυγα, πίσω οι παπάδες με τα καλά τους άμφια, ύστερα οι αρχές του τόπου και παραπίσω το πλήθος. Στις πόλεις, η πομπή γίνεται πιο πλούσια με τη μουσική και τη στρατιωτική παράταξη. Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς το Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας έτσι τον Αγιασμό των Υδάτων. Πηδούν κάποιοι τολμηροί στα παγωμένα νερά και συναγωνίζονται ποιος θα τον πρωτοπιάσει. Αυτός που θα τον ανεβάσει στην επιφάνεια θεωρείται ότι θα έχει καλή τύχη κι υγεία για όλο το χρόνο. (Η φωτογραφία προέρχεται από το Νέος Κόσμος) Kάλαντα Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Φώτων. Τα κάλαντα είναι ελληνικό έθιμο που διατηρείται αμείωτο ακόμα και σήμερα με τα παιδιά να γυρνούν από σπίτι σε σπίτι 2 μαζί ή και περισσότερα και να τραγουδούν τα κάλαντα συνοδεύοντας το τραγούδι τους με το τρίγωνο ή ακόμα και κιθάρες, ακορντεόν, λύρες, ή φυσαρμόνικες. Τα παιδιά γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, χτυπούν την πόρτα και ρωτούν: «Να τα πούμε;». Αν η απάντηση από τον νοικοκύρη ή την νοικοκυρά είναι θετική, τότε τραγουδούν τα κάλαντα για μερικά λεπτά τελειώνοντας με την ευχή «Και του Χρόνου. Χρόνια Πολλά». Ο νοικοκύρης τα ανταμοίβει με κάποιο χρηματικό ποσό, ενώ παλιότερα τους πρόσφερε μελομακάρονα ή κουραμπιέδες. Κάλαντα λέγονται την παραμονή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων και είναι διαφορετικά για κάθε γιορτή. Καταγωγή της λέξης κάλαντα. Η λέξη κάλαντα προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα. Πιστεύεται ότι η ιστορία τους προχωρεί πολύ βαθιά στο παρελθόν και συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Βρήκαν, μάλιστα, αρχαία γραπτά κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα (Ειρεσιώνη στην αρχαιότητα). Τα παιδιά της εποχής εκείνης κρατούσαν ομοίωμα καραβιού που παρίστανε τον ερχομό του θεού Διόνυσου. Αλλοτε κρατούσαν κλαδί ελιάς ή δάφνης στο οποίο κρεμούσαν κόκκινες και άσπρες κλωστές. Στις κλωστές έδεναν τις προσφορές των νοικοκύρηδων. Το τραγούδι της Ειρεσιώνης της εποχής του Ομήρου, το απαντάμε σήμερα με μικρές παραλλαγές στα κάλαντα της Θράκης. 4
Δεκέμβριος 2009 EΤΟΣ: 15 Τα νέα μας / Híreink Ο Οίκος του Ελληνισμού Στις 3 Δεκεμβρίου συνεδρίασε επί την παρουσία του κυρίου Σπυρίδων Γεωργιλέ, πρέσβη της Ελλάδας στη Βουδαπέστη, και του κυρίου Ιωάννη Σταματέκου, πρόξενου της Ελλάδας στη Βουδαπέστη, το Διοικητικό Συμβούλιο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας. Το κύριο θέμα της ημερησίας διάταξης ήταν ο Οίκος του Ελληνισμού. Για το πολύ σημαντικό αυτό θέμα, που στην ουσία αφορά τη διατήρηση και την καλλιέργεια της ταυτότητάς μας, γράφτηκαν αρκετά άρθρα στα περιοδικά μας και θα γράφονται επανειλημμένα και στο μέλλον. Εμείς ζητήσαμε από τον πρόεδρο της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας κύριον Λαοκράτη Κοράνη, να κάνει μια σύνοψη του θέματος αυτού στην Ελληνική Εκπομπή της Ουγγρικής Ραδιοφωνίας, η οποία μεταδόθηκε στις 10 του μηνός, την Πέμπτη, και επειδή αφορά όλους μας αναγράφεται τώρα στο περιοδικό μας. Βέβαια υπάρχει διαφορά μεταξύ του γραπτού και προφορικού λόγου. (Αντιγόνη Σάμπο) Ο κύριος Λαοκράτης Κοράνης ανέφερε τα εξής: Όπως έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό των Ελλήνων της Ουγγαρίας, με βάση την απόφαση του Δ.Σ. της ΑΕΟΥ να γίνει η αγορά του ακινήτου που επάλληλες φορές προσπαθήσαμε να το αγοράσουμε παίρνοντας μέρος σε ένα διαγωνισμό που έχει κηρυχτεί εδώ και δύο χρόνια. Τελικά τον περασμένο μήνα λάβαμε μιαν επιστολή όπου μας ενημέρωναν ότι είναι δυνατόν να γίνει η αγορά. Βάσει αυτού, το Δ.Σ. της ΑΕΟΥ πήρε την θαρραλέα απόφαση να αγοραστεί το ακίνητο της οδού Börzsöny του 9 ου Διαμερίσματος, πρώην κτίριο του Σινεμά Pest-Buda. Για να φτάσουμε μέχρι εκεί, θα πρέπει να αναφέρω πως εδώ και πολλά χρόνια, δυστυχώς, ο Ελληνισμός, ο οποίος από το 1949 ζει στην Ουγγαρία, πάντα μετακόμιζε από το ένα στο άλλο κτίριο. Ξεκινήσαμε από το Dohánygyár, φτάσαμε στην Eötvös u., Baross u. και τελικά ήρθαμε εδώ στην Vécsey, βέβαια, κάτω από την αιγίδα του ουγγρικού κράτους. Όλα αυτά δυσκολεύανε την ανάπτυξη ενός πολιτιστικού κέντρου των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Γι αυτό, μετά το 1995, με βάση το νόμο του κοινοβουλίου περί μειονοτήτων, και χάρη του πρώτου μας προέδρου, του Γιώργου Τζιντζή, ο οποίος έφερε εις πέρας το να αναγνωριστεί ως ιστορική μειονότητα η ελληνική, και επομένως να απολάβει το μερτικό της και η ελληνική όπως όλες οι αναγνωρισμένες μειονότητες, διότι σε όλες τις παραδοσιακές μειονότητες χορηγήθηκαν από το ουγγρικό κράτος χώροι-γραφεία λειτουργίας, (εμείς επιλέξαμε τη στέγη αυτή στη οδό Vécsey), και όλες αποσπάσανε από το κρατικό λογιστήριο κάποιες μετοχές της κρατικής εταιρείας MOL. Αυτές τις μετοχές ο κ. Τζιντζής, που 2 τετραετίες προέδρευε, όπως και ο επόμενος πρόεδρος, ο κ. Θεόδωρος Σκεύης, μπόρεσαν να τις κρατήσουν, οι οποίες βοήθησαν πολύ το νεοσύστατο Δ.Σ. της Αυτοδιοίκησης που εκλέχτηκε το 2007. Η αρχική μου σκέψη σαν πρόεδρος που εκλέχτηκα το Μάρτιο του 2007, ήταν πως θα μπορέσουμε να διαφυλάξουμε και να εμπλουτίσουμε με κάτι μόνιμο τον εδώ Ελληνισμό. Γι αυτό η δράση μου τον πρώτο χρόνο ήταν να βρούμε τρόπο να αυξήσουμε τα χρήματα αυτά. Κατ αρχάς και με την εκλογή μου, και πιο πριν, όταν ακόμα ήμουν πρόεδρος της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Βουδαπέστης, ένας όρος βασικός ήταν να μείνουν όσο το δυνατόν περισσότερα λεφτά στην διαχείριση του Ελληνισμού, γι αυτό δέχτηκα κι εγώ κι άλλα δυο άτομα, τα οποία ήταν μέσα στην Αυτοδιοίκηση, να μην παίρνουμε μηνιαίο μισθό. Σαν πρόεδρος της ΑΕΟΥ έπραξα το ίδιο, να μην λαμβάνω μηνιαίο μισθό από την Αυτοδιοίκηση. Όλα αυτά τα λεφτά επιστρέψανε στο λογαριασμό, επομένως, και πέρσι και φέτος ένα χρηματικό ποσό απελευθερώθηκε για να δοθεί στον Οίκο του Ελληνισμού. Παράλληλα, ψάχναμε πάντα τον τρόπο να βρεθεί κάποιο ακίνητο. Τελικά βρέθηκε. Πριν 2 χρόνια έγινε αντιληπτό ότι υπάρχει το ακίνητο αυτό, το σινεμά Pest-Buda, σε διάφορους διαγωνισμούς, το οποίο τελικά καταλήξαμε να το αγοράσουμε. Η τιμή του ήταν 80 εκατομμύρια φιορίνια. Το πήραμε. Τις μέρες αυτές ήδη ξεκίνησαν οι εργασίες να το προστατεύσουμε από τις βροχές και τα χιόνια του χειμώνα. Συγκεντρωθήκανε οι εδώ γνωστοί επιχειρηματίες: Γιώργος Κουκουμτζής, Σπύρος Καπαρέλης, Αχι λλέας Δημητρίου, Νίκος Μαργαρίτης, Νίκος Πετρίδης, βέβαια, κι άλλοι πολλοί έχουν έρθει να γνωρίσουν τα σχέδιά μας. Χρειάζεται να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Ντίνο Γεωργιλά για τις πρώτες μελέτες της στατικότητας του κτιρίου που έκανε αφιλοκερδώς, γιατί προσπάθησε και βρήκε τρόπο να πάει μόνος του εκεί με τον κύριο Πρέσβη για να δουν το οικόπεδο. Κι εγώ ο ίδιος έχω πάει με τον κ. Πρέσβη στον τεράστιο χώρο του οικοπέδου και συζητήσαμε για τα σχέδια αξιοποίησής του. Γι αυτό, μετά την αγορά, το πρώτο πράγμα που έπραξα ήταν να καλέσω στη συνεδρίαση του Δ.Σ. τον κ. Πρέσβη για να διευθετήσει το θέμα του ακινήτου μέσω της πρεσβείας, στο ελληνικό κράτος, το οποίο κράτος να είναι ο επιτηρητής, ένας από τους 5
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink βασικούς φορείς της λειτουργίας αυτού του κέντρου, το οποίο θα γίνει, όπως το έχει ορίσει η ΑΕΟΥ, στα ουγγρικά, a Magyarországi Görögök Kulturális Intézete, ή στα ελληνικά το Πνευματικό Κέντρο του Ελληνικού Πολιτισμού των Ελλήνων της Ουγγαρίας. Τα χρήματα είναι βέβαια λιγοστά, πάντοτε τα χρήματα είναι λιγοστά, αλλά ξεκίνησαν τα έργα. Αυτά που έχουνε μείνει από τα λεφτά που υπάρχουν στη διαχείριση της Αυτοδιοίκησης, όλα μαζί ήταν 182 εκ. Μετά την ρευστοποίηση των μετοχών βρίσκονταν στην κατάθεση της χρηματιστικής εταιρείας Concorde, από τα οποία τα 80 εκατομμύρια φύγανε, αν προσθέσουμε όμως και τα χρήματα του Ιδρύματος Οίκος του Ελληνισμού, που είναι 25 εκατομμύρια φιορίνια, το διαθέσιμο ποσό ανέρχεται στα 127 εκατομμύρια. Θα έχουμε γύρω στα χίλια τετραγωνικά, πρώτα για τους χώρους όπου θα γίνεται December 3-án ülésezett a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának testülete, ahol részt vett Spyridon Georgiles, Görögország Budapesti nagykövete, és Ioannis Stamatekos úr is, Görögország budapesti konzulja is. A napirend fő témája a görögség háza volt. Erről a nagyon fontos témáról, amely lényegében identitásunk megtartásáról és ápolásáról szól, elég sok cikk íródott folyóiratunkba, és a továbbiakban is meg fogunk jelentetni ilyen témájúakat. Azt kértük a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata elnökétől, Koranisz Laokratisz úrtól, hogy adjon egy interjút a Magyar Rádió görög adásának, mely december 10-én csütörtökön hangzott el, és miután mindnyájunkat érint, megjelentetjük folyóiratunkban is. Természetesen nagy a különbség az írott szöveg és a hangzó beszéd között. (Szabó Antigoné) Laokratisz Koranisz úr az alábbiakat nyilatkozta: Ahogy ismertté vált a magyarországi görögség széles körében, a η διδασκαλία και εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας. Γίνεται μια ευρεία συζήτηση με την διευθύντρια του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών,Ευαγγελία Τσαρούχα, για το πόσες αίθουσες θα χρειαστούνε. Τα παιδιά, τα οποία είναι γραμμένα στους καταλόγους μας που μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα στα πλαίσια αυτού του οργανωμένου σχολείου, όχι μόνο στη Βουδαπέστη, αλλά και στην επαρχία, είναι γύρω στα 280. Υπολογίζουμε γύρω στις 11 αίθουσες για το σχολείο. Εκτός αυτού θα χρειαστούν χώροι που θα στεγάσουν τα γραφεία της αυτοδιοίκησης, μερικοί χώροι για κάποιες μικρές εκθέσεις, για πρόβες των χορευτικών μας συγκροτημάτων, και βέβαια όχι μόνο. Μόλις τελειώσουμε με το πρώτο κομμάτι των έργων αυτών, δηλαδή τις προαναφερόμενες αίθουσες για τη διδασκαλία γλώσσας, μουσικής, χορών κτλ., μετά θ A Görögség Háza αρχίσουμε να δημιουργούμε το μεγάλο χώρο του θεάτρου, χωρητικότητας 500 ατόμων,για να γίνονται εκεί παραστάσεις και διάφορες εκδηλώσεις. Βέβαια, σκεφτήκαμε και για κάποιο παρεκκλήσι της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, βάσει της παράδοσής μας. Το βασικό είναι ο πολιτισμός. Κοινή προσπάθεια όλων των Ελλήνων εδώ είναι να εκπέμπουμε τον ελληνικό πολιτισμό προς τους Ούγγρους, προς τους εκεί κατοίκους, και μετά στον ευρύ ουγγρικό χώρο, που είναι όλη η Βουδαπέστη και όλη η Ουγγαρία. Γι αυτό ζητάμε απ όλους, που τώρα μας ακούνε στο ραδιόφωνο, κι αυτούς που θα διαβάσουνε στον Ελληνισμό την συνέντευξη, να μας βοηθήσουν. Είμαστε ανοιχτοί για συζήτηση, για καινούριες ιδέες. Ευχαριστώ, Χρόνια πολλά, καλές γιορτές! Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata testületének ingatlanvásárlásról szóló határozata értelmében többször próbáltuk megvásárolni az ingatlant, többször is részt véve a pályázaton, melyet két éve hirdettek meg. Végül a múlt hónapban kaptunk egy levelet, melyben tájékoztattak minket arról, hogy lehetségessé vált az ingatlan megvásárlása. Ennek alapján a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzatának testülete azt a bátor döntést hozta, hogy megvásárolja a IX. kerületi Börzsöny utcában található volt Pest-Buda mozi épületét. Mielőtt idáig eljutottunk volna, meg kell említenem, hogy sok éven keresztül sajnos, az 1949 óta Magyarországon élő görögség állandóan költözött az egyik helyről a másikra. A Dohánygyárból indultunk, majd az Eötvös, később a Baross utcába kerültünk, és végül ide költöztünk a Vécsey utcába, természetesen a magyar állam égisze alatt. Ezért 1995 után, az országgyűlés kisebbségekről szóló törvénye alapján, és első elnökünk, Dzindzisz Jorgosz jóvoltából, aki véghezvitte, hogy a görögöt is elismerjék történelmi kisebbségként, melynek következtében a görög is megkapta a maga részét, mint ahogy a többi kisebbség, azaz minden történelmi kisebbségnek juttatott a magyar állam helyiséget-irodákat ahol működhetnek, (mi a Vécsey utcai székhelyt választottuk), és mindannyian kaptak a MOL magyar állami vállalattól bizonyos számú részvényt. Ezeket a részvényeket Dzindzisz Jorgosz, aki két cikluson át elnökölt, csakúgy, mint Szkevisz Theodorosz, a következő elnök, sikeresen megtartották, ami nagy segítségére volt a 2007-ben újonnan megválasztott vezetőségnek. Amikor 2007 márciusában elnökké választottak, az első gondolatom az volt, hogyan tudjuk megőrizni az itteni görögséget, és hogyan tudjuk gyarapítani valamilyen tartós értékkel. Ezért az első 6
Δεκεμβριος 2009 EΤος: 15 Τα νέα μας / Híreink évben arra törekedtem, hogy módot találjunk e vagyon növelésére. Megválasztásomkor, és előtte is, amikor még a Fővárosi Görög Önkormányzat elnöke voltam, alapelvem volt, hogy minél több pénz maradjon a görögség kezén, ezért fogadtam el én is, és még két ember a testületből, hogy ne vegyünk fel tiszteletdíjat. Én, mint a MGOÖ elnöke ugyanezt tettem, nem veszek fel tiszteletdíjat. Ezek a pénzek a számlánkon maradtak, következésképp tavaly és idén is egy bizonyos összeg szabadult fel azért, hogy oda tudjuk adni a Görögség Házának. Ezzel párhuzamosan folyamatosan kerestük a lehetőséget, hogyan tudnánk egy ingatlant találni. Végül megtaláltuk. Két éve jutott a tudomásunkra hogy létezik ez az ingatlan, a volt Pest-Buda mozi, melyet többször is meghirdettek pályázati úton, és végül arra jutottunk, hogy megvegyük. Az ára 80 millió forint volt. Megvettük. A napokban már elkezdődtek a munkálatok, hogy megvédjük az esőtől, a hótól. Összeültek az itteni ismert görög vállalkozók: Giorgos Koukoumtzis, Spyros Kaparelis, Achilleas Dimitriou, Nikos Margaritis, Nikos Petridis, persze, sokan mások is jöttek, hogy megismerjék terveinket. Köszönettel tartozom Georgilas Dinos úrnak, aki önzetlenül elvégeztette az épület első statikai méréseit, és módot talált rá, hogy egyedül meglátogassa az ingatlant a nagykövet úrral együtt. Én magam is ellátogattam a hatalmas kiterjedésű telekre a nagykövet úrral, akivel a felhasználásának lehetőségeiről beszélgettünk. Ezért az ingatlan megvásárlása után az első dolgom az volt, hogy összehívtam a testületet, ahová meghívtam a nagykövet urat is, hogy az ingatlan ügyét a követségen keresztül, hogy a görög állam legyen a védnöke, az egyik legfőbb szerve az ingatlan működtetőinek, amelynek a neve, ahogy a MGOÖ meghatározta, Magyarországi Görögök Kulturális Intézete lesz. A pénz természetesen kevés, de hát az mindig kevés, de a munkálatok elkezdődtek. Az önkormányzat kezében lévő pénz összege összesen 182 M Ft volt. A részvényeket a Concorde Értékpapír Zrt-nél helyeztük el, ebből 80 M Ft elment az ingatlan megvásárlására, de ha hozzátesszük a Görögség Háza Alapítvány által gyűjtött 25 M Ft-ot, a rendelkezésre álló összeg eléri a 127 M Ft-ot. Körülbelül ezer négyzetméter van a birtokunkban, ahol először az iskola részére fogunk helyiségeket kialakítani a görög nyelv elsajátítása céljából. Részletesen megbeszéljük Caruha Vangelióval, a 12 Évfolyamos kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola igazgatójával, hogy hány osztályra, teremre, helyiségre van szükség. A gyerekek száma, akik szerepelnek az iskola nyilvántartásában, nemcsak Budapesten, hanem vidéken is, 280 fő körül van. Kb. 11 osztálytermet tervezünk az iskola részére. Ezentúl szükség van önkormányzati irodákra, olyan termekre, ahol kisebb kiállításokat megszervezhetünk, és ahol a táncegyüttesek próbáikat tarthatják, de nemcsak ezekre. Mihelyt végzünk ezen munkálatok első részével, azaz a fentebb említett nyelvoktatáshoz, zenéhez, tánchoz szükséges helyszínek kialakításával, elkezdjük az 500 férőhelyes színházterem kialakítását, ahol különféle előadásokat, rendezvényeket lehet majd tartani. Persze, gondoltunk arra, is, hogy a Görög Orthodox Egyház számára egy kápolnát alakítsunk ki, a hagyományokhoz híven. Az alap azonban a kultúra, minden itteni görög közös erőfeszítése a görög kultúra terjesztésére a magyarok között, előbb az itteni lakosok, majd a szélesebb magyar közönség körében, Budapesten és egész Magyarországon is. Ezért kérjük mindenkitől, akik most hallgatnak minket a rádióban, és akik olvassák az interjút az Ellinizmosz újságban, hogy segítsenek nekünk. Nyitottak vagyunk a párbeszédre és az új ötletekre. Köszönöm, kellemes ünnepeket! SAJTÓKÖZLEMÉNY A MAGYAR TELEVÍZIÓ KISEBBSÉGI MŰSORAIVAL KAPCSOLATOS FEJLEMÉNYEKRŐL Veszélyben a Magyar Televízió kisebbségi műsorai A körülmények és a feltételek további romlása esetén már csak puszta illúzióvá válna Magyarországon a közszolgálatiság. Az Országgyűlés 2009 novemberében elfogadta a Magyar Köztársaság 2010. évi költségvetését. E törvény a következő évben mintegy 9,5 milliárd forinttal csökkentené a Magyar Televízió műsorkészítésre fordítható állami támogatását. Az elvonások következtében sajtóhíradások szerint felmerült a regionális stúdiók megszüntetése, valamint a 13 nemzeti és etnikai kisebbség műsorkészítés súlyos korlátozása. A Magyar Televíziónak közszolgálati műsorszolgáltatóként törvényi kötelezettsége a kisebbségi műsorok készítése. Ez különösen fontos azért is, mert a kereskedelmi csatornák műsorkínálatában nem szerepelnek ilyen adások. Fontos hangsúlyozni, hogy a közszolgálatiság elve egy demokratikus és a kultúrák kölcsönös tiszteletén alapuló társadalomban megköveteli, hogy a többség mellett a kisebbségi közösségek is hozzájuthassanak az őket érintő, rájuk vonatkozó információkhoz, akár saját anyanyelvükön is. A kisebbségi műsorokkal kapcsolatban eddig is voltak problémák, hiszen a koradélutáni időpont miatt eleve csak kevesek számára voltak láthatók, valamint az elmúlt években folyamatos csökkent a műsorkészítésre fordítható összeg is. Megállapítható tehát, hogy a kisebbségi műsorkészítés helyzetének további romlása esetén már puszta illúzióvá válna a közszolgálatiság elve. Az Alkotmánybíróság már 1994-ben arra figyelmeztetett, hogy a közszolgálatiság fenntartása kiemelt állami feladat, amelynek teljesítéséhez költségvetési garanciák is kellenek. Ezek biztosítása a mindenkori politikai döntéshozók felelőssége. Hangsúlyozzuk, hogy a közszolgálatiság érvényre juttatása érdekében a Magyar Televíziónak törekednie kell a kisebbségi műsorok legalább eddigi színvonalának fenntartására a pénzügyi nehézségek ellenére is. Semmiképpen nem tartanánk elfogadhatónak, ha a tervezett megszorítások elsődleges kárvallottjai a társadalom kisebb létszámú, és így csekélyebb érdekérvényesítési képességű csoportjai lennének. Dr. Kállai Ernő 2009. december 7-dikei közleménye/ Nemzeti és Etnikai Kisebbségi Jogok Országgyűlési Biztosa 7
ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης ελλήνων ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink MAGYAR ORSZÁGGYŰLÉS EMBERI JOGI, KISEBBSÉGI, CIVIL- ÉS VALLÁSÜGYI BIZOTTSÁGA Pályázati kiírás a nemzeti és etnikai kisebbségi szervezetek 2010. évi költségvetési támogatására A Magyar Országgyűlés Emberi jogi, kisebbségi, civil- és vallásügyi bizottsága pályázatot ír ki a nemzeti és etnikai kisebbségek jogairól szóló törvény hatálya alá tartozó, 2007. december 31-ig nyilvántartásba vett kulturális tevékenységet folytató és/vagy érdekképviseletet ellátó nemzeti és etnikai kisebbségi szervezetek (egyesületek) számára. Nem pályázhatnak kisebbségi önkormányzatok, alapítványok és a pártok működéséről és gazdálkodásáról szóló 1989. évi XXXIII. törvény hatálya alá tartozó szervezetek. A jelen pályázat a közpénzekből nyújtott támogatások átláthatóságáról szóló 2007. évi CLXXXI. törvény (a továbbiakban: Knyt.) személyi és tárgyi hatálya alá tartozik, mivel az államháztartás alrendszeréből származó támogatást az államháztartáson kívülre, egyedi döntés alapján nyújt. Erre tekintettel az Országgyűlésnek a pályázatra alkalmaznia kell a törvény szabályait, a pályázók vonatkozásában a kizárási szabályokat, és a bizottság, mint pályázatot befogadó szerv számára meghatározott előírásokat. Budapest, 2009. november 30. Balog Zoltán, a bizottság elnöke A bizottság egyhangú határozatával (19 igen) elfogadta a 2009. november 30-ai ülésén és 2009. november 30-át (a Magyar Köztársaság 2010. évi költségvetéséről szóló törvényjavaslat elfogadását) követően közzé teszi a Magyar Közlönyben és a kisebbségi lapokban is. A bizottság a jelen pályázat kiírásával a Magyar Köztársaság 2010. évi költségvetéséről szóló törvényben a szervezetek 2010. évi működési támogatására elkülönített 110 millió forint odaítélését készíti elő. Működési támogatásnak tekintendő: személyi juttatások; dologi kiadások: üzemeltetési kiadás (fűtési költségek, víz, áramszolgáltatás, stb.), bérleti díj, telefonköltség, postaköltség, útiköltség. A támogatási kérelmeket kizárólag pályázati adatlapon lehet benyújtani. A pályázatot (adatlap + mellékletek) egy példányban postai úton, kizárólag Tértivevényes ajánlott levélben (1358. Budapest, Széchenyi rkp. 19.) vagy személyesen (Országgyűlés Hivatala, Postabontó 1055. Budapest V. ker. Balassi Bálint u. 1-3) lehet benyújtani 2010. január 15-ig az Országgyűlés Emberi jogi, kisebbségi, civil- és vallásügyi bizottságához Szervezettámogatási pályázat cím megjelölésével. Postán történő benyújtás esetén a postabélyegző, illetve a Tértivevényen feltüntetett felvétel kelte legkésőbbi időpontja 2010. január 15. 24:00 óra lehet, személyesen pedig a pályázatok 2010. január 15. 14:00 óráig fogadhatók el. További információk a Bizottság titkárságán (tel: 441-5032, 441-5035, fax: 441-5986, e-mail: emb@parlament.hu) kaphatók. A pályázati kiírás és az adatlapok átvehetők az Országgyűlés Képviselői Irodaháza Főbejáratánál (Bp. V., Széchenyi rkp. 19.) is, illetve a pályázati adatlap kimásolható a Magyar Közlönyből. Letölthető továbbá a www.parlament.hu címen, illetve az Országgyűlés Emberi jogi, kisebbségi, civil- és vallásügyi bizottsága honlapján! PÁLYÁZATI FELHÍVÁS A MAGYARORSZÁGI NEMZETI ÉS ETNIKAI KISEBBSÉGEKÉRT KÖZALAPÍTVÁNY A NEMZETI ÉS ETNIKAI KISEBBSÉGEK ORSZÁGOS TER- JESZTÉSŰ KISEBBSÉGI ÍROTT SAJTÓJÁNAK 2010. ÉVI TÁMOGATÁSÁRA A Magyarországi Nemzeti és Etnikai Kisebbségekért Közalapítvány (a továbbiakban MNEKK) kuratóriuma pályázatot hirdet a nemzeti és etnikai kisebbségek jogairól szóló törvény hatálya alá tartozó kisebbségek országos terjesztésű írott sajtójának 2010. évi közalapítványi támogatása céljából a 2010. január 1. 2010. december 31. (12 hónapra) időszakra. A 2009. december 10-ei kuratórium ülésen hozott határozat értelmében, a támogatás keretösszege: 270M Ft. 8
Δεκεμβριος 2009 EΤος: 15 Τα νέα μας / Híreink A pályázaton részt vehet: a MNEKK által 2009. március 1-jétől támogatott országos terjesztésű kisebbségi lap tulajdonosa vagy kiadója, amely az elmúlt évben a MNEKK-val kötött szerződésben foglaltaknak megfelelően jelentette meg a lapot és nincsenek köztartozásai; az a laptulajdonos vagy kiadó is, amely 2009. március 1-jétől a MNEKK-tól nem részesült támogatásban, de az elmúlt évben, illetve a pályázati felhívás megjelenésének időpontjáig országos terjesztésű kisebbségi újságának legalább 3 önálló lapszámát kiadta (kérjük ezeket mellékelni), továbbá nincsenek köztartozásai. A kuratórium támogatási koncepciója: Nemzetiségi lapok esetében a kuratórium kizárólag azok nemzetiségi nyelvű megjelenéséhez nyújt támogatást, figyelembe véve az anyanyelvű flekkek számát és a megjelenési gyakoriságot. Cigány lapok esetében a támogatás odaítélésekor a kuratórium a teljes terjedelmet (összes flekket) veszi alapul. A támogatás feltétele, hogy az írott terjedelem (flekkek száma) minimum 10%-a, de legalább 4 oldal cigány nyelvű legyen minden egyes lapszám esetében. A kuratórium az adható támogatás megítélésekor figyelembe veszi az átlagos eladott példányszámot, az előfizetők számát, illetve az újság értékesítéséből származó bevételt, valamint a lap jellemzőit (oldalszám, formátum, példányszám, flekkszám stb.). Növelheti az adható támogatás mértékét, ha az újság megjelenik az Interneten (online-megjelenés előnyt jelent). A pályázat elbírálásának szempontjai: az előző évi támogatási szerződésben foglaltak teljesítése, az előző évben vállalt fejlesztések megvalósítása, az anyanyelv használata, aránya, az újság tartalmának internetes megjelenése. A pályázat beadása adatlapon történik, melyet egy eredeti példányban kérünk benyújtani. A pályázati adatlap 2009. december 11-étől beszerezhető a MNEKK irodájában személyesen: Budapest, VI., Október 6. utca 17., vagy levélben (C5-ös, közepes méretű megcímzett és felbélyegzett válaszboríték ellenében): 1387 Bp. 62., Pf. 25, illetve letölthető a www.mnekk.hu Internet címről. A pályázat elbírálásának feltétele, hogy a pályázó az MNEKK részére megküldje az Oktatási és Kulturális Minisztérium által kiállított nyilvántartásba vételi határozat másolatát. A pályázat postai úton történő feladásának határideje: 2009. december 23. 24:00 óra (1387 Bp. 62., Pf. 25) A személyes benyújtás határideje: 2009. december 23. 14:00 óra, helye: 1051 Budapest, Október 6. u. 17. I. emelet A kuratórium várható döntése: 2010. január A pályázati dokumentáció beadása nem jelenti a támogatás automatikus elnyerését. Hiánypótlásra a határidő lejárta után nincs lehetőség, a hiányosan vagy a megadott határidőn túl beadott pályázatokat a kuratórium nem bírálja el, a jelen pályázati kiírás előtt benyújtott anyagokat nem veszi figyelembe, a pályázat viszszaküldését, sokszorosítását nem vállalja. Budapest, 2010. december 10. MNEKK kuratóriuma Προς όλους του ενδιαφερόμενους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Εκ μέρους της Συντακτικής Επιτροπής σάς ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας συνεχίζεται να εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις των Ελλήνων Ουγγαρίας στην εφημερίδα μας. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού παρακαλείστε να στείλετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική σελίδα της εφημερίδας: ellinismos@hotmail.com. Είμαστε πρόθυμοι για μία στενή συνεργασία μαζί σας! Με εκτίμηση: Νόρα Γιαννακάκη Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας «Ελληνισμός» ΣτείΛτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας. Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή Αυτοδιοίκησής σας ή Επιχείρισής σας. (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κτλ.) Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους τις εφημερίδας μας όπως τις ανταποκρίσεις και τα άρθρα τους να τα αποστέλλουν στο όνομα της Νόρας Γιαννακάκη. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι τα υλικά της εφημερίδας κλείνουν στις 10 του μηνός. Όλα τα άρθρα και ανταποκρίσεις που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα και όχι της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ». Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιεχόμενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας, ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki, és nem az ELLINIZMOSZ újságét. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási, stilisztikai és mondattani javításokat végezni. Az ELLINIZMOSZ Szerkesztő Bizottsága 9
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink Πολυτεχνείο - Κατάθεση Ψυχής Εκ μέρους των φίλων και οπαδών του ΚΚ της Ουγγαρίας,κάποιοι από τους οποίους βοήθησαν στην διοργάνωση της επετείου της ημέρας του Πολυτεχνείου, θέλουμε να καταθέσουμε συμπληρωματικά δυο λόγια. Εκείνο που εμείς θα θέλαμε να μείνει από την επέτειο του εορτασμού του Πολυτεχνείου, είναι ο αντιιμπεριαλιστικός του χαρακτήρας. Πιο απλά, να μεταφέρουμε το στίγμα εκείνων των ημερών. Στίγμα που ήταν το ίδιο με αυτό της Εθνικής Αντίστασης, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του Δ.Σ, των αντιδικτατορικών αγώνων. Για μια πατρίδα ελεύθερη, ανεξάρτητη. Για μια πατρίδα που ο ξένος παράγοντας (Εγγλέζικος, Αμερικανικός, Νατοϊκός, Ευρωπα-ενωσιακός) μαζί με τους ντόπιους πράκτορές του ή αντιπροσώπους του, καταδίκασε ακόμα και με ξενοκίνητες επεμβάσεις σε εξορίες, φυλακές, βασανιστήρια, ανεργία, εξαθλίωση. Όλα αυτά στο βωμό του κέρδους των μονοπωλίων. Γιατί εκεί βρίσκεται η ουσία. Τα μονοπώλια και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι δεν θέλουν επουδενί να χάσουν την εξουσία τους και μέσω αυτής βέβαια, το κέρδος τους. Απλά, όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, βαφτίζουν την εξουσία τους κοινοβουλευτική Δημοκρατία και όταν ο λαϊκός παράγοντας τους στέκεται εμπόδιο, προχωράνε σε κάθε άλλου είδους μορφή άσκησης αυτής της περιβόητης εξουσίας (δικτατορίες κτλ). Στην σημερινή εποχή είμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Παγκόσμια το 3%(αν είναι και τόσο) εκμεταλλεύεται και σφετερίζεται το 97% του παραγόμενου πλούτου. Εργαζόμενοι στα όρια της εξαθλίωσης, συντάξεις στα όρια ντροπής, άνεργοι, νέοι χωρίς μέλλον και δουλειά, μικροέμποροι στο χείλος της καταστροφής. Και όλα αυτά στο όνομα της κερδοφορίας του 3%. Γιατί είτε το θέλουμε είτε όχι, αυτός είναι ο καπιταλισμός. Και καλύτερος δεν γίνεται. Άντε στην καλύτερη των περιπτώσεων να δίνει κάποια ψίχουλα σαν επαιτεία. Απλά θα έρχονται εποχές που θα είναι πιο επιθετικός (όταν οι λαοί του κόσμου του το επιτρέπουν) και εποχές που θα καμώνεται ένα άλλο προσωπο, ακριβώς κάτω από την πίεση των λαών, ακριβώς για να αποφύγει αυτή την πίεση. Όλα αυτά τα συναισθήματα και οι σκέψεις κυρίευαν και αυτούς που πάλευαν την περίοδο 1940-49 και αυτούς που φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν ή ακόμα έδωσαν και την ίδια την ζωή τους από το 1949 και μετά. Και τα ίδια συναισθήματα και οράματα μένουν και πρέπει να μείνουν ζωντανά μέσα μας. Γιατί και μείς δεν ζούμε σε εναν άλλο κόσμο. Ίσα - ίσα ζούμε, βιώνουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έντονα προβλήματα. Και βέβαια σε μια χώρα που έχει την ιδιαιτερότητα να είναι πρώην σοσιαλιστική. Αρκετοί από μας έχουν βιώσει το σοσιαλιστικό κράτος. Δεν μας χρειάζονται οι παράτες τύπου Βερολίνου για να ξέρουμε τι ακριβώς υπήρχε και τι όχι, στην σοσιαλιστική Ουγγαρία (και όχι μόνο), έστω κι αν ο καθένας προσεγγίζει το θέμα με βάση τα δικά του βιώματα. Εκείνοι που θέλουν σώνει και καλά να μας πείσουν ότι η σοσιαλιστική Ουγγαρία ήταν η χώρα του διαόλου, είναι οι ίδιοι που ζητωκραύγαζαν για την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών.ο λόγος ήταν πάλι το κέρδος. Καινούριες αγορές, καινούρια φαγοπότια. Καμώνονται ότι νοιάζονται για τις ελευθερίες ενός λαού, τα δικαιώματά του, και- και- και...για ένα μόνο πράγμα νοιάζονται: τη μεγιστοποίηση των κερδών τους. Αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι εμείς πάλι δεν ξέρουμε και δεν αναγνωρίζουμε τα προβλήματα, τις ελλείψεις ακόμα και τις αδικίες στην σοσιαλιστική Ουγγαρία. Πονέσαμε και πονάμε γι αυτά. Και δεν έχουμε μάθει να κρατάμε τα νερά, πετώντας το μωρό. Για μας, πηγή των προβλημάτων αυτών αποτέλεσε ακριβώς η ίδια αφετηρία, δηλαδή ότι μέσα στην σοσιαλιστική Ουγγαρία, δημιουργήθηκαν θύλακες που σκοπό είχαν πάλι ποιό λέτε? Το προσωπικό ΚΕΡΔΟΣ. Αυτή όμως είναι γενικά μια άλλη μεγάλη συζήτηση. Φίλοι, σύντροφοι, συμπατριώτες, Δεν θεωρούμε τους εαυτους μας ούτε εξυπνότερους, ούτε πιο ευαισθητους, ούτε πιο καταρτισμένους από κανέναν άλλο συμπατριώτη μας. Θεωρούμε όμως και σε αυτό βάζουμε μια κόκκινη γραμμή: Ή είμαστε με αυτούς που ανήκουν στο 3% στα μεγαλομονοπώλια και προσπαθούν να υποτάξουν λαούς και λαούς, ή με τους εργαζόμενους, συνταξιούχους, νεολαίους, μικροεμπόρους που βιώνουν αυτήν την εκμετάλλευση στο πετσί τους, άλλος λιγότερο κι άλλος περισσότερο. Και η κόκκκινη γραμμή ξεκινάει από παλιά, για να φτάσει και στις μέρες μας. Ή με τα ιδανικά της Εθνικής Αντίστασης του Δημοκρατικού Στρατού των αντιδικτατορικών αγώνων, του Πολυτεχνείου ή κόντρα τους. Μέση λύση δεν υπάρχει. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προσπαθήσαμε να τιμήσουμε την επέτειο του Πολυτεχνείου, τουλάχιστον όσο περνούσε από το χέρι μας. Προσπαθώντας να μεταλαμπαδεύσουμε αυτά τα ιδανικά στα παιδιά και τα εγγόνια μας και συγχρόνως να τα αναδείξουμε και να τα κρατήσουμε ψηλά. Αλλού τα καταφέραμε και αλλού όχι. Όμως ένα είναι το βασικό και αυτό που ελπίζουμε να μείνει: ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ ΕΔΩ. Φίλοι και οπαδοί του ΚΚ Ουγγαρίας 10
Δεκεμβριος 2009 EΤος: 15 Πολιτιστική ατζέντα Μουσική Μύδρος Σάββατο 9 Ιανουαρίου,Φέρεντσβάρος στο Πνευματικό Κέντρο József Attila,Διεύθυνση:Bp. Toronyház u. 3/b Σάββατο 16 Ιανουαρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπελογιάννης ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ ώρα:19:00-23:00 Μασκαράδες Πέμπτη 21 Ιανουαρίου στο Ethno Gödör. Διεύθυνση: Bp. V. Erzsébet tér ώρα:20:00 Σάββατο 6 Φεβρουαρίου Ελληνικό Καρναβάλι στο Πολιτιστικό Κέντρο Csokonai. Διεύθυνση:Bp. XIV. Eötvös u.64. Συρτός Κυριακή 24 Ιανουαρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Οβούδα και ώρα:18., Διεύθυνση: Bp III. San Marco u. 81., Tηλέφωνο: 388-7370 Κυριακή 31 Ιανουαρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Οβούδα, διεύθνση: Bp. III. San Marco u. 81 Γιαννούλα Στεφανίδου & ορχήστρα www.janula.hu Παπαδημητρίου Αθηνά Τετάρτη 6 Ιανουαρίου,ώρα:19:00.Συνομιλίες στο βιβλιοπωλείο Αλεξάνδρα της πλατείας Nyugati Σάββατο 16 Ιανουαρίου,ώρα:19:00 BUBUS στη Θεατρική Σκηνή Kőrúti. Διεύθυνση:Teréz körút 48. Κυριακή 14 Ιανουαρίου,ώρα:15:00. BUBUS στη Θεατρική Σκηνή Kőrúti. Σάββατο 23 Ιανουαρίου,ώρα:15:00 και 19:00. ABIGÉL στο Θέατρο Thália., Διεύθυνση: Bp. Nagymező u. 15 Κυριακή 24 Ιανουαρίου,ώρα:15:00 και 19:00. Η ΕΥΘΥΜΗ ΧΗΡΑ στο Θέατρο Οπερέττας της Βουδαπέστης. Διεύθυνση:Bp. VI. Nagymező u. Τετάρτη 27 Ιανουαρίου,ώρα:19:00 Ο χορός της αρραβωνιαστικιάς στο Θέατρο Οπερέττας της Βουδαπέστης.Διεύθυνση:Bp. VI. Nagymező u. Πέμπτη 28 Ιανουαρίου,ώρα:19:00 Ο χορός της αρραβωνιαστικιάς στο Θέατρο Οπερέττας της Βουδαπέστης.Διεύθυνση:Bp. Nagymező u. Παρασκευή 29 Ιανουαρίου,ώρα:19:00. Ο χορός της αρραβωνιαστικιάς στο Θέατρο Οπερέττας της Βουδαπέστης. Σάββατο 30 Ιανουαρίου,ώρα:19:30 Παρουσίαση του δίσκου Λάτιν άγγιγμα στην Αίθουσα Csillár του Θεάτρου της Οπερέττας. Kollonay Zoltán πιανίστας Κάθε Τετάρτη του Ιανουαρίου στο Δημαρχείο του Hévíz,ώρα:20:00. Coffee Band & Zoltán Kollonay. www. kollonay.hu Έβρος Τον Ιανουάριο στο κλαμπ Fészek. Διεύθυνση:Bp. Kertész u.36 και ώρα 19:00.Η ακριβής ημερομηνία στη σελίδα: www.evros.hu ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ιανουαρίου 2010 Σαράντης Σάββατο 23 Ιανουαρίου,ώρα:20:00.Στην ταβέρνα Ζευς στην πόλη Ráckeve.Διεύθυνση:Vörösmarty u. 01. www. sarantismantzourakis.hu Χορός Χελιδονάκι Σάββατο 16 Ιανουαρίου, ώρα:19:00. Στο χωριό Μπελογιάννης ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ Παίζει η ορχήστρα Μύδρος. Λογοτεχνία Πειραϊκές βραδιές Τετάρτη 13 Ιανουαρίου, ώρα:17:00. Ο ρόλος των ταφικών επιγραφών στην έρευνα της ελληνικής διασποράς. Ομιλητής: Sasvári László, καθηγητής πανεπιστημίου. Διεύθυνση: Bp. V. Fővám tér 2-3,στην ταβέρνα Πειραιάς. Διάφορα Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Βουδαπέστης Τετάρτη 6 Ιανουαρίου.ώρα:13:00. ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ από καράβι στο Δούναβη. Αυτοδιοίκηση του Γιόζεφβαρος Σάββατο 9 Ιανουαρίου,ώρα:18:00. ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ Bp. VIII. Vajdahunyad u. 1/b. Στα γραφεία της μειονότητας. Καρυάτιδες Η χορωδία Καρυάτιδες καλεί όσα καινούρια μέλη,ελληνικής καταγωγής,επιθυμούν να λάβουν μέρος στη χορωδία,την Πέμπτη 14 Ιανουαρίου και ώρα 17:00.Στο Σύλλογο της οδού Baross 41. Εγγραφές στο Μουσικό Σχολείο το Σάββατο 9 Ιανουαρίου και κάθε Σάββατο 9-14. Έκθεση Ως τις 29 Ιανουαρίου,έκθεση φωτογραφίας της Γαλατσάνου Ευσταθίας: ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΜΟΥ Στην Εθνική Βιβλιοθήκη Ξένων Γλωσσών, Molnár u. 11. Εκκλησία Παρεκκλήσι του Αγ.Ιερότου και Αγ.Στεφάνου, Ουγγρικό Εξαρχάτο του Πανεπιστημιακού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Διεύθυνση:Bp.V. οδός Váci 55,1ος όροφος. www.patriarchatus.hu Επικοινωνία Στεφανίδου Γιαννούλα 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com 11
ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης ελλήνων ουγγαρίας Πολιτιστική ατζέντα Zene Mydros Január 09. szombat Ferencváros József Attila Lakótelepi Közösségi Ház Bp. Toronyház u. 3/b Január 16. szombat Beloiannisz Művelődési ház VASZILOPITA VÁGÁS 19:00-23:00 h. Maskarades Január 21 csütörtök Etno Gödör Bp. V. Erzsébet tér 20:00 h Február 06. szombat Görög Farsang Csokonai Művelődési ház Bp. XIV. kerület Eötvös u.64. Sirtos Január 24 vasárnap, Óbudai Művelődési Központ. 18h. Budapest III. kerület. San Marco u. 81. Telefon: 388-7370 Január 31. vasárnap Óbudai Művelődési központ Bp. III. San Marco u. 81 Stefanidu Janula és zenekara www.janula.hu Papadimitriu Athina Január 06. szerda 19:00 h. Pódium beszélgetések a Nyugati téri Alexandra Könyves ház Január 16. szombat 19:00 h. BUBUS Kőrúti Játékszín Teréz körút 48. Január 17. vasárnap 15:00 h. BUBUS Kőrúti Játékszín. Január 23. szombat 15:00 h. ABIGÉL Thália Színház Bp. Nagymező u. 15 Január 23. szombat 19:00 h. ABIGÉL Thália Színház Január 24. vasárnap15:00 h. VÍG ÖZVEGY Budapesti Operett Színház BP. VI. Nagymező u. Január 24. vasárnap19:00 h. VIG ÖZVEGY Budapesti Operett Színház BP. Nagymező u. Január 27. szerda 19:00 h. MENYASSZONYTÁNC Budapesti Operett Színház Bp. VI. Nagymező u. Január 28. csütörtök 19:00 h. MENYASSZONY- TÁNC Budapesti Operett Színház Bp. Nagymező u. Január 29. péntek 19:00 h. MENYASSZONYTÁNC Budapesti Operett Színház. Január 30. szombat 19:30 Lati érintés lemez bemutató Budapesti Operett Színház Csillár terem. Kollonay Zoltán zongoraművész. Januárban minden szerdán Hévíz Városháza 20:00 h. Coffe Band & Zoltán Kollonay. www.kollonay.hu Evros Január Fészek klub Bp. Kertész u. 36. 19:00 h. A végleges időpontot az www.evros.hu Sarantis Január 23. szombat 20:00 h. Ráckeve 12 MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ 2010. január Zeus club taverna Vörösmarty u. 01. www. sarantismantzourakis.hu Tánc Helidonaki Január 16. szombat 19:00 h. Beloiannisz VASZILOPITA VÁGÁS Játszik a Mydros zenekar Irodalom Pireuszi esték Január 13. szerda. 17:00. h. Sírfeliratok szerepe a görög diaszpóra kutatásban. Előadó: Sasvári László egyetemi tanár. Helyszín: Bp. V. Fővám tér 2-3 Pireusz étterem. Egyéb Budapesti Görög Önkormányzat Január 06. szerda 13:00 h. VÍZKERESZT Dunai hajón Józsefvárosi Görög Önkormányzat Január 09. szombat 18:00 h. VASZILOPITA VÁGÁS Bp. VIII. Vajdahunyad u. 1/b. Kisebbségi irodák. Kariatidák Felhívás: a Kariatidák kórusa 2010. január 14. Csütörtök 17:00. h. várja görög származású új tagok jelentkezését. Baross u. 41. Szilogoszban Felhívás: Görög zeneiskolában jelentkezni lehet: 2010. január 09. szombat. Kiállítás Január 29. ig. Fotókiállítás: Galacánu Efstátia: I DROMI MU AZ ÚTJAIM Bp. Molnár u. 11. Országos Idegen Nyelvű Könyvtár. Egyház A Konstantinápolyi Egyetemes Patriarchátus Magyarországi Exarhátusának Szt. Hierotosz és Szt. István kápolnája Bp. V. Váci utca 55. I. em. 1., www.patriarchatus.hu Kapcsolattartó Stefanidu Janula tel.: 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com
Δεκεμβριος 2009 EΤος: 15 Πολιτιστική ατζέντα Emlékőrző tárlat a régi görögök értékteremtéséről 2009. november 22-én az Óbudai Kulturális Központ (1032 Budapest, San Marco u. 81.) kiállítótermében került sor az Ősök emlékezete - magyarországi görögök hagyatéka című tárlat ünnepélyes megnyitójára: Raptisz Jannisz vállalkozónak az Aranyemberek nyomában címet viselő gyűjteménye került bemutatásra a III. kerületi Görög Önkormányzat szervezői tevékenysége révén. Vlahosz Haralambosz és dr. Bacsiosz Takisz is fontos munkát végeztek abban, hogy e gyűjtemény megvalósulhassék. Óbuda helytörténete tekintetében fontos görög vonatkozású hely a San Marco utca, ahol most ez a kiállítás látható: valójában gróf nagyszentmiklósi Nákó Anna Mileva (Pest, 1838-1926., Nagykomlós) személyének emlékét őrzi, ugyanis e hölgy Capecce Zurio San Marco herceg felesége lett. San Marco hercegnéről 1901- ben nevezték el ezt az utcát, aki nagy vagyonát jótékony célokra fordította: az erkölcsi züllésnek kitett leányok védelmére és foglalkoztatására 1892-ben Óbudán szeretetotthont létesített a Jó Pásztor Háza néven; majd pedig a gyógyíthatatlan betegek befogadására az Irgalom Háza néven újabb intézményt alapított szintén ebben az évben. A leányotthonba befogadott lányok kertgondozást is tanultak az itt tevékenykedő apácáktól: ennek az otthonnak (intézményi értelemben) a tulajdonképpeni jogutódja az óbudai Szőlő utca 60. szám alatt napjainkban is működő Budapesti Javítóintézet. Nákó Anna Mileva birtokait először 1918-1919-ben a francia, román és szerb katonai megszállás során fosztották ki; majd pedig Trianon kényszerdiktátuma következtében a határon túlra kerültek gazdaságai, melyeket a szerb és román uralom tönkretette. A gyűjtemény igényes tablói a XVII-XIX. században Magyarországon letelepedett első görög diaszpóra szellemi és anyagi műveltségét átfogó módon mutatják be az érdeklődők számára a történelmi emlékőrzés céljából. De hogyan is kerültek e hajdani görögök Magyarországra? A hazai görögség kutatói e nemzetiség történetében két korszakot különböztetnek meg: az első és a második diaszpórát. Az első magyarországi görög diaszpóra a török hódítás következményeként jött létre. 1453-ban a törökök elfoglalták Bizáncot: ezután sok görög ortodox hagyta el szülőföldjét. Természetes, hogy ettől kezdve a görögök egyre növekvő számban jelentek meg a biztos menedéket és megélhetést jelentő magyar területeken is. Ekkoriban a magyar politikai közgondolkodásban ismétlődően jelen volt még a Balkán fölszabadításának nagyhatalmi igénye: ezt igazolja az alábbi adalék is. Szerémi György Magyarország romlásáról szóló könyve szerint 1514-ben a dicsőséges nándorfehérvári bajvívó Dózsa György (aki keresztes hadjáratra kapott fölhatalmazást Bakócz Tamás esztergomi érsek tevékenysége révén) a görög nemzet sorsának jobbra fordulása érdekében azt mondta a török elleni harc szükségességéről: Most könnyen be tudunk nyomulni Görögországba, hogy a keresztény lelkeket feloldozzuk s megszerezzük Konstantinápoly városát a pátriárkák javadalmára. Bátor és igaz erkölcsi küldetéstudat egy egyszerű székely közvitéz szájából: nem gazdasági célok vezették, nem gyarmatosítani akart, hanem fölszabadítani! Emeli tisztalelkű szándéka értékét, hogy ezen időszakban az amerikai arany által gazdaggá lett Nyugat-Európa hatalmasságai bizony közömbösek maradtak Görögország sorsa iránt! A hazájukból eljönni kényszerülő görögök sok évtizedes munkával új esélyt teremtettek maguknak, mely pár évtized múltán igen komoly eredményt hozott. A XV XIX. században több 13
ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης ελλήνων ουγγαρίας Πολιτιστική ατζέντα hullámban érkező első diaszpóra görög kereskedőinek fénykora a XVIII. század volt: a tárlat egyik tablóján számos XVIII. századi görög kereskedőpecsét látható, melyek mindegyikén feltűnik a 4 -es szám, mely a 4%-os, vagyis tisztességes haszonnal végzett kereskedelmi tevékenységükre utal. Régi szép idők! A görögök kompániakereskedelmet folytattak, tehát jellemző volt rájuk a társas vállalkozás: jellemzően két-három kereskedő társult bizonyos munkamegosztással. Az egyikük beszerezte az árut, a másikuk a helybeni kereskedést folytatta, harmadik társuk pedig szekerező vándorkereskedőként járta a környező falvakat. Az áruszállítások biztonsága érdekében többen szövetkezve karavánt alkottak, és fegyveres kíséretet biztosítva indultak távolsági kereskedelmi útjaikra. De nem pusztán a haszonelvűség vezette őket, hanem a hit- és az identitásőrzés: a közösségi élményt alapértéknek tekintették, így a vallás és a templom, valamint az iskoláztatás és az anyanyelv megőrzése is igen nagy jelentőségű volt az első diaszpóra görögsége számára. A hitélet mellett a görögök törekedtek arra is, hogy utódaik megőrizzék az anyanyelvüket, kultúrájukat: ez kifejeződött az iskola létrehozását és fenntartását célzó tevékenységükben is, jellemzően a házi tanítói gyakorlatból fejlődött ki a korabeli görög iskola. Jó példa erre Jennakisz/Janakisz Ferenc, akinek adományából jöhetett létre Miskolcon a görög tannyelvű iskola, melyhez még torony is tartozott haranggal: e nagylelkű görög portréján meg is festették az iskola épületét, mint élete főművét (az egykori görög iskola épületében működik napjainkban a miskolci Magyar Ortodox Múzeum). A Raptisz Gyűjtemény által biztosított tablók képein láthatóak a nagyközönség számára a XVIII-XIX. századi magyarországi görög templomok, görög sírok, a magyar nemességet szerző görögök címerei. A legfontosabbak azonban talán e tárlaton azok a portrék, melyekről e korszak jelentős magyarországi görög személyiségei tekintenek a látogatókra. A kor legfontosabb magyarországi görög püspöke a szerviai születésű görög, Dioniszoisz Papajannuszisz volt, aki 1790-1828 között budai ortodox püspökként szolgálta híveit. A Győrből Pestre települő görög családban született Boráros János (1756-1834) 1790-1807 között főbíróként tevékenykedett; és a francia háborúk idején a pesti polgárőrség ezredese is volt. Jelentékeny vagyonát jótékony célokra hagyta hátra. Ypsilanti herceg (1792-1828) látványos festménye látható az egyik portrén: Lakatarisz Demeter (1798-1864) pesti görög festőművész festette meg Bécsben az 1821. évi görög felkelés megindításában fontos történelmi szerepet vállaló szabadsághős arcképét. Személyes találkozásuk révén nemzeti viseletben és uralkodóként ábrázolta: ez a herceg egyetlen olyan arcképe, amelyet hitelesnek mondható, hiszen a bécsi görögség körében élő szabadságharcos arcvonásait is megörökítette a festőművész. Művelődéstörténeti szempontból igen lényeges a XVIII-XIX. századi görög könyvek tablója: a számos könyvíró közül a görög polihisztornak mondható Zavirász Györgyöt (1744-1804) fontos kiemelni, aki a pesti görög egyházközségre hagyta több száz műből álló könyvtárát, hogy abból nyilvános könyvtárat létesítsenek: ez 1824-ben valósult meg, mikor szombat délutánonként három óra nyitvatartással állt az érdeklődők rendelkezésére. Zavirasz készített egy görög-magyar kereskedelmi szótárt; de írt a Magyar Szent Koronáról is egy könyvet, melyben annak görög eredetét emelte ki. Ha már a Nákó-család egyik hölgytagjával kezdtem e kiállítás ismertetését, akkor e család egy másik hölgyével zárom soraimat: Nákó Konstanzia portréja az egyik gyöngyszeme e tárlatnak, mivel. Őse, Nákó Kristóf 1781-ben uradalmat vett a Bánátban, Nagyszentmiklóst és Szentmarját: hadi szállítással 1789-ben az aldunai török hadjárat során, majd a francia háború idején gazdagodtak meg: Jókai Mór állítólag a Nákó család egyik tagjáról mintázta a Cigánybáró -t. Napjainkban a történész szakma egyre inkább újra felfedezi a régi magyarországi görögök sokrétű értékteremtésének máig ható jelentőségét a gazdaságés a művelődéstörténet terén. Fontos mozzanatát jelentette idén e hivatásos történészi, levéltárosi érdeklődésnek egy 2009 májusában tartott szolnoki konferencia: itt meghívott előadóként ismertethettem a gazdaságtörténetben oly fontos szerepet játszó magyarországi görögök kereskedelmi tevékenységének főbb jellemzőit összegző kutatásokat, melyek a Rákóczi-kortól kezdve a reformkori nagy nemzeti vállalkozások idejéig számos szempontból fontosak az utókor emlékőrzése számára. Szépen kivitelezett tabló mutatja azokat a tereinken és utcáinkon jelenleg is megfigyelhető emléktáblákat, és feliratokat, melyek némelyike immár 100-130 éve emlékezteti az arra sétálót, hogy a görögök adományozó lélekkel éltek a régi magyar városokban: az új haza iránti hűségük egyik legnyilvánvalóbb bizonyítékai voltak különféle önzetlen adományaik. E tablók alkalmasak arra, hogy érzékletesen láttassák ennek a XVII-XIX. századi görög diaszpórának az őket befogadó magyar hazájuk iránt érzett szeretetét. Magyarországon görög közösség a XX. század első felében már nem létezett, de léteznek ma is e családok utódai, akik közül sokan őrzik magyarságuk mellett görög elődeik emlékét. A XX. század közepétől a görögség több ezer tagja lelt ismét menedéket, új hazát, új életlehetőséget a humanitárius szempontokat mindig is érvényesítő Magyarországon. E második diaszpóra 1948 áprilisától, a polgárháború következményeként érkezett a vendégbarátságáról egész történelme során nagyszerű tanúbizonyságát adó Magyarországra: e második görög diaszpóra mai emlékőrzése révén az első görög diaszpóra története egyre inkább közismertté válik napjainkban! Dr. Diószegi György Antal 14
Τα παιδιά γιορτάζουν «ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΡΩΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΠΡΩΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ..» Οι μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών,του Μουσικού Σχολείου και του Ελληνικού Νηπιαγωγείου, με τον απλό και απέριττο τρόπο που μόνο τα παιδιά γνωρίζουν, έστειλαν την Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου το απόγευμα, το μήνυμα των Άγιων αυτών Ημερών για ειρήνη και φιλία... Γλυκές φωνούλες και μελωδίες στο πιάνο, αναπαράσταση της Γέννησης, μαγεία παραμυθιού... αστείοι καλλικάντζαροι, άτακτος Δεκέμβρης, τριγωνάκια, αέρινα αγγελούδια, γελαστές ευχούλες, μαγικό αστέρι, πρόσχαρος Άγιος Βασίλης... παραδοσιακά καλαντα, χίλιες σκέψεις και ένα τραγούδι για το νέο χρόνο από τα μεγαλύτερα παιδιά μας... Η αίθουσα του πολιτιστικού κέντρου Aranytiz γέμισε ζεστασιά και θαλπωρή... Ευχαριστούμε όλους όσους συνέβαλαν για την πραγματοποίηση της γιορτής μας και ειδικά την κ. Κοράνη Ελένη που ανέλαβε αυτή την χορηγία του 5ου διαμερίσματος και τους γονείς που πρόσφεραν τον γαστρονομικό ελληνικό μπουφέ... Χαρούμενο και ειρηνικό το 2010 και.. μην ξεχνάτε να χαμογελάτε... όπως μας έμαθαν τα παιδιά Χατζηευγενάκη Θεοδοσία εκπαιδευτικός
Ημερολό Ιανουάριος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Φεβρουάριος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 Μάιος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Ιούνιος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Σεπτέμβριος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK O Οκτώβριος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
γιο 2010 Μάρτιος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Απρίλιος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Ιούλιος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Αύγουστος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ RSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATA Νοέμβριος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Δεκέμβριος Δε Τρ Τε Πέ Πα Σά Κυ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Δέντρο ή καράβι; Πλησιάζουν γιορτές και όπως θα έλεγε και ο αγαπητός σε όλους μας Παπαδιαμάντης: «Εάν το Πάσχα είναι η λαμπρότατη του Χριστιανισμού εορτή, τα Χριστούγεννα βεβαίως είναι η γλυκύτατη και συγκινητικότατη, και δια τούτο ανέκαθεν εθεωρήθη ως οικογενειακή κατ εξοχήν εορτή.» Η χριστουγεννιάτικη διακόσμηση προϋποθέτει το στολισμό του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Αυτό που θα τραβήξει τα βλέμματα και θα φωτίσει το σπίτι μας. Ωστόσο, πολλοί είναι αυτοί που τα τελευταία χρόνια προτιμούν να κοσμούν το παραδοσιακό καραβάκι, ένα πανάρχαιο έθιμο της ναυτικής πατρίδας μας, το οποίο μαζί με τα κάλαντα, τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια, τα γλυκίσματα, τα δώρα και την λειτουργία στην εκκλησία, σηματοδοτεί κι αυτό τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο κερδίσει σε έδαφος καθώς είναι το πλέον διαδεδομένο έθιμο σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ας δούμε όμως πότε και από πού ξεκίνησε. Όπως φαίνεται, η αρχή του εθίμου αυτού βρίσκεται στον 8ο αιώνα μ.χ. με «ηθικό αυτουργό» τον Άγιο Βονιφάτιο. Κατά πάσα πιθανότητα, ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε να εντάξει το χριστιανικό Χριστουγεννιάτικο δέντρο στις συνήθειες των ημερών αυτών προσπαθώντας να αντικαταστήσει παλαιότερα ειδωλολατρικά έθιμα, που είχαν να κάνουν επίσης με δέντρα. Έτσι, το νέο έθιμο έγινε αποδεκτό από τους Χριστιανούς και άρχισε, όπως είναι φυσικό, να εξελίσσεται με το πέρασμα του χρόνου. Έως και τις αρχές του 16ου αιώνα απλά τοποθετούνταν, τις ημέρες των Χριστουγέννων, ένα έλατο κυρίως στους ναούς. Κατόπιν άρχισαν να στολίζουν αυτό το δέντρο με διάφορα στολίδια και κεριά αναμμένα. Η ιδέα των αναμένων κεριών ανήκει στον Μαρτίνο Λούθηρο (Martin Luther), τον ιδρυτή της Προτεσταντικής θρησκείας, αφού πρώτος τοποθέτησε αναμμένα κεριά στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο του σπιτιού του. Εντωμεταξύ, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο άρχισε να εξαπλώνεται σε διάφορους λαούς, περνώντας ακόμα και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Το 1833 έφτασε το έθιμο αυτό στην Ελλάδα. Το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε στην χώρα μας, ήταν αυτό στα ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο. Η ευρεία εξάπλωση του εθίμου το καθιστά πλέον ένα εμπορεύσιμο αγαθό με αποτέλεσμα να έχει αναπτυχθεί μια πολύ προσοδοφόρα εμπορική αλυσίδα γύρω από την παραγωγή και τη διακίνηση τους. Ωστόσο, ως χώρα της θάλασσας, η Ελλάδα είχε το έθιμο του στολισμού του καραβιού. Το καράβι συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού. Έθιμο που υποχώρησε με το χρόνο, μπροστά σε αυτό του δέντρου, αλλά κανένας δεν δείχνει να το έχει ξεχάσει. Το ελληνικό παραδοσιακό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους. Πριν από 50 χρόνια, δηλαδή έως και την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, συναντούσαμε το καραβάκι σε πολλά ελληνικά σπίτια και στα χέρια των παιδιών που έλεγαν τα κάλαντα. Σήμερα, η παράδοση αυτή τείνει να εξαφανιστεί, μιας και έχει αντικατασταθεί από το ξενόφερτο έλατο. «Συνυφασμένο με αποχωρισμούς και δυσάρεστες αναμνήσεις, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας Δημήτριος Σ. Λουκάτος, αλλά και ως τάμα των ναυτικών σε στιγμές κινδύνου στη θάλασσα, το καράβι δεν θα μπορούσε να συμβολίσει οικογενειακές συνεστιάσεις θαλπωρής, με παρόντα όλα τα μέλη, ή να τονώσει το οικογενειακό αίσθημα. Για το λόγο αυτό, το καράβι σπάνια αποτέλεσε στοιχείο διακόσμησης των ελληνικών σπιτιών τα Χριστούγεννα.» Εντούτοις, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συζητήθηκε έντονα στη χώρα μας το ζήτημα κατάργησης του χριστουγεννιάτικου δέντρου και αντικατάστασής του από το καράβι, δεδομένου ότι αυτό συνδύαζε την παράδοση με την οικολογική συνείδηση. Το ζήτημα βεβαίως δεν ήταν τόσο απλό, καθώς παρουσιάστηκε αδιάσειστη επιχειρηματολογία και από τις δύο πλευρές, με αναφορές σε οικολογικά ζητήματα και προτάσεις από ειδήμονες για χρήση φυτών και δέντρων, πλην του ελάτου. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εκτόπισε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες τις ημέρες των Χριστουγέννων. Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στα νησιά) εξακολουθούν να στολίζουν «καραβάκια», ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται μια αξιέπαινη προσπάθεια ορισμένων Δήμων της χώρας, να επαναφέρουν το έθιμο στην αρχική του μορφή, στολίζοντας στις πλατείες τους καραβάκια αντί για έλατα. Ωστόσο, το χλωρό κλαδί πάντα έμπαινε στο ελληνικό σπίτι τις ημέρες του Δωδεκαημέρου, για να φέρει την ελπίδα για μια καινούρια ανθοφορία, για ένα καλύτερο μέλλον. Στον ξεχωριστό, το λαμπρό διάκοσμο της γιορτινής ατμόσφαιρας των ημερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς που έρχονται, το παραδοσιακό καραβάκι αλλά και το εξωτικά φορτωμένο δέντρο θα χαρίσουν ένα ξεχωριστό άρωμα σε κάθε σπίτι που θα κυριαρχήσουν με τα χαρούμενα και ζωηρά χρώματά τους. Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού την θείαν Γέννησιν να πω στ αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει. Οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η κτήσις όλη. Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων. Ν. Γιαννακάκη http://tilekouventoula.forumotion.net/forum-f69/topic-t499.htm
Δεκεμβριος 2009 EΤος: 15 Πολιτιστική ατζέντα Közép-magyarországi regionális tanácskozás volt Visegrádon Fővárosi Görög Önkormányzat és a Közép-magyarországi A Görögök Közössége 2009. december 12-13-án rendezett tanácskozást, amelynek célja a Budapest és Pest megye területén működő görög kisebbségi önkormányzatok, illetve társadalmi szervezetek működésének összehangolása. A találkozó a 2008. évi noszvaji tanácskozás folytatása volt. A találkozó eredményeiről következő számunkban Agárdi Bendegúz Szpírosz, a Fővárosi Görög Önkormányzat elnöke számol majd be. MEGHÍVÓ A Fővárosi Görög Önkormányzat 2010. január 6-án minden honfitársunkat szeretettel meghívja a Vízkereszt-ünnep- ségre, amelyre az AQUINCUM nevű hajón kerül sor 13 órától. Találkozó: 12.45 órakor a Jászai Mari téri hajóállomás 7-es számú kiállásánál. A hajó nem marad a helyszínen, kb. egyórás utat tesz meg, eközben kerül sor a szertartásra, majd visszatér a kiindulási pontra. MEGHÍVÓ Görög Ifjúsági Egyesület és a Fővárosi Görög Önkormányzat szeretettel vár mindenkit évzáró ünnepségére, A melyre a Cafe Rouge-ban (1055 Bajcsy-Zsilinszky u. 74.) kerül sor 2009. december 28-án (hétfőn). Program: 18-20 óra Gyermekprogram 20-21 óra GIE-közgyűlés 21 - órától élő zene és görög diszkó Belépő: 500 forint 19
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι ρίζες μας Σοφία Παπαδοπούλου... ή Zsófi néni... Λίγοι είναι οι Έλ ληνες της Βουδαπέστης που δεν γνωρίζουν την συμπατριώτισσά μας Σοφία Παπαδοπούλου, την Zsófi néni, όπως την ξέρουν οι νεότεροι. Η αγαπητή Σοφία, 12 χρόνια τώρα εργάζεται ως καθαρίστρια στα κεντρικά γραφεία των Αυτοδιοικήσεων Ελλήνων Ουγγαρίας. Ωστόσο δεν ασχολείται μόνο με την καθαριότητα, αλλά και με πολλές άλλες υπηρεσίες, όπως ταχυδρόμηση διαφόρων εντύπων, περιοδικών και εφημερίδων, φακελώματα (πρόκειται για χιλιάδες έντυπα), ψώνια, τηλέφωνα κτλ. Με λίγα λόγια, ολημερίς βρίσκεται στο πόδι, παντού παρούσα. Η Σοφία είναι εργατική και καλόκαρδη, ευγενική γυναίκα, γι αυτό και οι συμπατριώτες μας την εκτιμούν και την αγαπάνε. Δεν είναι και τόσο νέα, όμως η καρδιά και η ψυχή της το λένε... Τι να πρωτογράψεις γι αυτήν την κοντούλα και αδύνατη συμπατριώτισσά μας. Είναι να την θαυμάζεις για την αντοχή της και το κουράγιό της. Όλοι οι συνεργάτες της, οι υπεύθυνοί της, είναι ευχαριστημένοι και από την δουλειά της και από την συμπεριφορά της. Η Σοφία είναι μητέρα δυο παιδιών και γιαγιά τριών εγγονών. Πολλά χρόνια χήρα. Έχασε τον σύντροφο της ζωής της, τον Γιάννη, πριν δεκαετίες. Αλλά ας ακούσουμε από την ίδια την αφήγηση της ζωής της. Ονομάζομαι Σοφία Παπαδοπούλου, το γένος Ζουμπούλη Συμεών. Γεννήθηκα το έτος 1935 στο χωριό Άγιος Αντώνιος Καστοριάς. Οι γονείς μου ήταν αγρότες. Ολόκληρη η οικογένειά μας εργάζονταν σκληρά για την επιβίωσή μας. Ήμασταν 12 αδέλφια όμως τελικά μείναμε μόνο τα έξι στη ζωή. Μεγαλώσαμε με πολλές στερήσεις και ανέχειες. Στην κατοχή, ολόκληρη η οικογένειά μας συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. Ο μεγαλύτερος αδελφός μας ο Ηλίας, ήταν μαχητής του ΕΛΑΣ. Σε μια μάχη με τους Γερμανούς τραυματίστηκε και αιχμαλωτίσθηκε από τον εχθρό, τον μετάφεραν στην Γερμανία και υπέφερε σε στρατόπεδα αιχμαλώτων για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Στον εμφύλιο πόλεμο 1946-49, το χωριό μας υπέφερε πολλά από τους ξένους και ντόπιους φασίστες. Καθώς το χωριό μας βρίσκεται στο Βίτσι, μέρος όπου διεξήχθησαν πολλές μάχες κι έγιναν πολλές συγκρούσεις μεταξύ του ΔΣΕ και των αντιπάλων του. Οι βομβαρδισμοί των χωριών αυτών ήταν σχεδόν καθημερινοί. Πολλά ήταν και τα θύματα του άμαχου πληθυσμού. Δυο αδέλφια μου, ο Γιώργος και η Ελένη, υπηρετούσαν στο ΔΣΕ. Και οι δυο είναι τραυματίες πολέμου. Η μάνα μου ήταν τραυματιοφορέας, ο δε πατέρας μας είχε πεθάνει το 1943. Εμείς, τα υπόλοιπα αδέλφια, για να γλυτώσουμε από τα δεινά του πολέμου, μεταφερθήκαμε το 1948 στις πρώην Λαϊκές Δημοκρατίες. Εγώ βρέθηκα στην Τσεχοσλοβακία έως το 1954 και μετά ήρθα στην Ουγγαρία με την μητέρα μου για να ανταμώσω με τ αδέλφια μου Γιάννη, Ευτυχία και Συμεών. Κατοικούσαμε στο χωριό Μπελογιάννη. Στο χωριό δούλευα στον Βιοτεχνικό Συνεταιρισμό ως ράφτρα ρούχων. Εκεί εργαζόμασταν 200 γυναίκες. Το 1957 παντρεύτηκα με τον αγωνιστή Γιάννη Παπαδόπουλο με τον οποίο αποκτήσαμε δυο παιδιά την Ελένη και τον Κώστα, τα οποία μεγαλώσανε με πολλές δυσκολίες, γιατί ο Γιάννης ήταν βαριά ανάπηρος και τελικά έφυγε από τη ζωή πριν 25χρόνια. Αυτό ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για μένα και τα παιδιά μας. Εγώ δούλεψα και δουλεύω ακόμη σκληρά για να αντεπεξέλθω στις υποχρεώσεις απέναντι στα παιδιά μου, αλλά και για τη δική μου επιβίωση. Τα έξοδα είναι πολλά και η σύνταξή μου σχετικά μικρή. Όλα ακριβαίνουν, τρόφιμα, κοινόχρηστα κατοικίας, ρεύμα, θέρμανση, γκάζι, τηλέφωνα, φάρμακα κτλ. Σήμερα ένας συνταξιούχος δύσκολα τα βγάζει πέρα. Έτσι και ως συνταξιούχος εργάζομαι συνεχώς. Εδώ πρέπει να πω ότι οι Ελληνικές Αυτοδιοικήσεις-Πανουγγρική και Βουδαπέστης- μας συμπαραστάθηκαν και σε μένα και στην κόρη μου Ελένη. Μας προσλάβανε σαν καθαρίστριες στο κτίριο που εδρεύουν. Από τότε υπηρετήσαμε σε τρεις προέδρους της ΑΕΟΥ και τρεις της Βουδαπέστης. Πιστεύουμε να είναι 20