2.1 Εισαγωγή στο Scratch Στο μάθημα αυτό: θα γνωρίσετε τι είναι προγραμματισμός και τι γλώσσα προγραμματισμού θα έρθετε σε μία πρώτη επαφή με το Scratch και θα δείτε έργα που έχουν υλοποιηθεί με αυτό θα δημιουργήσετε λογαριασμό στο http://scratch.mit.edu Τι είναι ο προγραμματισμός; Πολλές φορές στην καθημερινή μας ζωή χρειαζόμαστε οδηγίες για να λύσουμε ένα πρόβλημα ή να πετύχουμε ένα σκοπό: σκεφτείτε για παράδειγμα την ενεργοποίηση ενός κινητού ή μία συνταγή μαγειρικής. Κάτι τέτοιο χρειάζονται και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές δεν είναι έξυπνα μηχανήματα. Για κάθε τι που κάνουν χρειάζονται ακριβείς και σαφείς οδηγίες, από εμάς, τους ανθρώπους. Προγραμματισμός είναι η διαδικασία να συνταχθούν οδηγίες για την επίλυση ενός προβλήματος με τέτοιο τρόπο που να τις καταλαβαίνει ο υπολογιστής και να μπορεί να τις εκτελεί. Οι οδηγίες αυτές ονομάζονται πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή. Πώς θα επικοινωνήσουμε με τον Υπολογιστή; Πώς θα του δώσουμε τις οδηγίες; Ο Υπολογιστής δεν κατανοεί τις ανθρώπινες γλώσσες: τα ελληνικά, τα αγγλικά... αλλά και οι περισσότεροι από εμάς δεν κατανοούμε την δική του γλώσσα, μια συνεχή σειρά από δυαδικά ψηφία: 10010111010110101...
Για να επικοινωνήσουμε με τον υπολογιστή χρειαζόμαστε έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας αυτό τον σκοπό επιτελούν οι Γλώσσες Προγραμματισμού και τα Προγραμματιστικά Περιβάλλοντα. Υπάρχουν πολλές Γλώσσες Προγραμματισμού με διαφορετικές δυνατότητες και για διαφορετικές χρήσεις, αλλά η περιγραφή τους ξεφεύγει από τα όρια του μαθήματος. Στην συνέχεια θα γνωρίσουμε το Scratch. Το Scratch έχει αναπτυχθεί από μια μικρή ομάδα ερευνητών στο MIT Media Lab. Είναι, στην ουσία, ένα προγραμματιστικό περιβάλλον με το οποίο μπορούμε να φτιάχνουμε τις δικές μας διαδραστικές ιστορίες, τα δικά μας παιχνίδια εύκολα και γρήγορα, ενώ παράλληλα ερχόμαστε σε επαφή με τις βασικές αρχές του προγραμματισμού. Όταν φτιάχνετε ένα πρόγραμμα σε Scratch, να σκέφτεστε ότι δημιουργείτε ένα διαδραστικό θεατρικό έργο στο οποίο οι ηθοποιοί (θα τους λέμε αντικείμενα ) συμπεριφέρονται με βάση κάποιο σενάριο που έχετε εσείς δημιουργήσει και ταυτόχρονα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αλλά και με τους θεατές. Το Scratch έχει πολλά πλεονεκτήματα όταν χρησιμοποιείται για την εκμάθηση προγραμματισμού σε μαθητές αλλά εμείς σε αυτή την σειρά μαθημάτων θα το χρησιμοποιήσουμε ώστε να εντάξουμε τον προγραμματισμό σε διαφορετικά μαθήματα ως εργαλείο δημιουργίας εκπαιδευτικού υλικού. Προαπαιτούμενες γνώσεις δεν υπάρχουν.
Χρειάζεστε μόνο έναν σύγχρoνο φυλλομετρητή (π.χ. Mozilla Firefox ή Google Chome) με εγκατεστημένη πρόσφατη έκδοση του Adobe Flash Player και διάθεση για δημιουργία. Πριν όμως προχωρήσουμε, επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους για να δείτε έργα που έχουν δημιουργηθεί στο Scratch: Βρίσκω την Διακρίνουσα: http://scratch.mit.edu/projects/28487780 Ο περιοδικός πίνακας: http://scratch.mit.edu/projects/20060240 Ο μικρός Νεύτωνας: http://scratch.mit.edu/projects/28487862 Πιάνο: http://scratch.mit.edu/projects/25450960 Seasons Tree: http://scratch.mit.edu/projects/27044159 Πώς θα ξεκινήσουμε; Για να ξεκινήσετε το σεμινάριο είναι απαραίτητο να έχετε ενεργό λογαριασμό στο http://scratch.mit.edu. Για να αποκτήσετε (αν δεν έχετε ήδη) κάντε τα παρακάτω βήματα: 1. Μπείτε στην διεύθυνση http://scratch.mit.edu. 2. Επιλέξτε πάνω δεξιά Εγγραφή.
3. Συμπληρώστε στις φόρμες που ανοίγουν επιθυμητό Όνομα χρήστη, Κωδικό πρόσβασης και τα υπόλοιπα στοιχεία που θα ζητηθούν. 4. Είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε. Δραστηριότητα αυτοαξιολόγησης Για κάθε χρήστη που έχει λογαριασμό στο http://scratch.mit.edu υπάρχει μία σελίδα με το προφίλ του, ακριβώς όπως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το προφίλ αυτό βρίσκεται στη διεύθυνση http://scratch.mit.edu/users/ το_όνομα_χρήστη. Για παράδειγμα το προφίλ του χρήστη scratch4teachers βρίσκεται στη διεύθυνση: http://scratch.mit.edu/users/ scratch4teachers Εφόσον έχετε γραφτεί στο http://scratch.mit.edu βρείτε την δική σας σελίδα προφίλ, συμπληρώστε μερικές πληροφορίες σχετικές με εσάς και βάλτε μια όμορφη εικόνα για το προφίλ. Σημ. Ίσως να χρειαστεί να συνδεθείτε στον λογαριασμό (αν δεν το έχετε κάνει ήδη): πατήστε πάνω δεξιά το κουμπάκι Σύνδεση και δώστε τα στοιχεία (όνομα χρήστη και κωδικό) που επιλέξατε κατά την εγγραφή σας. Σχετικοί σύνδεσμοι και πηγές Ένα βιβλίο για τη δημιουργία παιχνιδιών στο Scratch: http://www.scratchplay.gr/ Οδηγός για Αρχάριους στο Scratch: http://goo.gl/vh00xz Οδηγός χρήσης του Scratch: http://goo.gl/6smkzd Scratch tutorials από το edutorials.gr http://www.edutorials.gr/scratch tutorials Επιμορφωτική συνεδρία (tutorial) στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής της Πληροφορικής, Πάτρα 28 30 Μαρτίου 2008 http://ltee.org/gfesakis/?p=33
Προσαρμογή του βιβλίου Πληροφορικής της Γ Γυμνασίου για διδασκαλία με Scratch» του Χαραλαμπίδη Στ.