Η ΑΠΟΒΟΛΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΤΟΥ Ν. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Η ΑΠΟΒΟΛΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΤΟΥ Ν. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ Το γεγονός αυτό υπήρξε για το βίο μου σημαντική και πρωτόγνωρη εμπειρία. Χωρίς να καταλάβω καλά καλά τι έγινε, βρέθηκα στην Αθήνα, στο Ε Γυμνάσιο Εξαρχείων, αφού μόνο εκείνο δεχόταν μαθητές παράσιτα ή στιγματισμένους από πολιτικά κοινωνικά φρονήματα. Αιτία για όλη αυτή την περιπέτεια στάθηκε μια εργασία που μας ζήτησε ο Κατσάνος, καθηγητής της Ιστορίας, με θέμα: Γράψτε για έναν ήρωα της επανάστασης του 1821. 1

Προσωπικά έγραψα -ή μάλλον αντέγραψα- την εισαγωγή του Δημήτρη Φωτιάδη, κομμουνιστή, από το βιβλίο του <<Ο Μακρυγιάννης>>, θεατρικό έργο, έκδοση 1953, χωρίς να γνωρίζω την απαγορευτικότητα των σελίδων του. Την ημέρα της παρουσίασης, στη σχολική αίθουσα έγινε χαμός, αφού κανείς δεν περίμενε πως έχω φέρει κ εγώ εργασία! Κολλητοί και λοιποί συμμαθητές φώναζαν υστερικά για να τους τη διαβάσω μεγαλόφωνα, εννοείται όχι τόσο από ενδιαφέρον για να την ακούσουν, μα για να κάνουν χάζι και να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους για τα γραφόμενα. Δεν τους είχα συνηθίσει, βλέπεις, σε τέτοιες <<θεάρεστες πράξεις>>, μιας και γνώριζαν όλοι τους πως καταπιανόμουν με λύσεις και πρακτικές, πιο εύκολες, όπως ήταν οι αντιγραφές, το μέσον και τα φροντιστήρια. Δεν πρόλαβα καν το διάβασμα της εργασίας ούτε μέχρι τη μέση της. Ο Κατσάνος με σταμάτησε και μ έσυρε μέχρι το Γυμνασιάρχη, κάποιο Δοντά, δεξιότερο των δεξιών, και εκείνος -χωρίς δεύτερη κουβέντα ή κάποια εξήγησημε απέβαλε. Το παράξενο στην περίπτωσή μου είναι ότι με αντιμετώπισαν ως παρείσακτο όλα τα Γυμνάσια του νομού, με αποτέλεσμα να αναγκαστώ να καταφύγω στην Αθήνα, στο Ε Γυμνάσιο Εξαρχείων που προανέφερα. Φυσικά, περιττό να σας πω ότι τη σχολική χρονιά 1953/54, την τελευταία, την έχασα ένα μήνα περίπου προ της λήξης της σχολικής περιόδου. Στην Αθήνα έμεινα στη Θεία Γεωργία, αδελφή του πατέρα μου, που ήταν παντρεμένη στην Αθήνα, από το 1948, με ένα ταξιτζή, και έμενε στην οδό Βαρβάκη, στου Γκύζη. Από παλιότερη φωτογραφία, εγώ και η θεία. 2

Σχολική χρονιά 1954/55. Επαναλαμβάνω την όγδοη τάξη στη Λαμία και πάλι. Αυτό το χρωστάω στο νονό μου, που κατάφερε και μετάθεσε τον Γυμνασιάρχη Δοντά στο Γυμνάσιο θηλέων της Λαμίας και ξανάφερε τον παλιό Γυμνασιάρχη, κύριο Σταθόπουλο, στο πέτρινο Γυμνάσιο Λαμίας, όπως λέγεται σήμερα, που φοιτούσα εγώ. Εκείνο τον καιρό με έτρωγε η αγωνία τι θα γίνω στο μέλλον, πού θα βρω δουλειά. Βλέπεις, αγαπημένη μου κορούλα, όχι μόνο προερχόμουν από μια πολύ φτωχή οικογένεια, αλλά και κουβαλούσα μια ρετσινιά, σαν βόμβα να πλανιέται στο κεφάλι μου, τη βόμβα του δήθεν κομμουνιστή. Ο μοναδικός κολλητός φίλος, Αντωνιάδης, που απέκτησα στο Ε Γυμνάσιο. Έγινε καπετάνιος και διατηρήσαμε τη φιλία μας μέχρι το θάνατό του. 3

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΜΟΥ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ Με τζιν παντελόνι, αδύνατος, με αέρα Αθηναίου, πολύ πιο όμορφος, σύμφωνα με κάποια σχόλια, αποφασισμένος να πάρω τη ζωή μου στα χέρια μου. 4

Η αναμνηστική φωτογραφία της αποφοίτησης από το Γυμνάσιο Λαμίας. Η αποφοίτηση μπορεί να άργησε ένα χρόνο. Αλλά ήρθε, με τη βεβαιότητα ότι θα πραγματοποιηθούν τα όνειρά μου, ότι η ζωή ανοίγεται μπροστά και με περιμένει να γίνω ο αφέντης της!!!... 5

Παρά την πεισματική αντίσταση του Δοντά, το απολυτήριο έφτασε στα χέρια μου. Σωτήρια η «βαθμολογική παρέμβαση» της Γυμναστικής και των Καλλιτεχνικών!... 6

Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗ Σ.Τ.Ι.Α. Έτσι αποφάσισα, μετά από επώδυνη σκέψη, να πάω εθελοντής στο τεχνικό τμήμα της αεροπορίας, στη Σ.Τ.Ι.Α. για πέντε χρόνια. Από εκεί θα έβγαινα με μια τέχνη όχι μόνο για να ζήσω μα και για να κάνω οικογένεια. Έτσι έκανα την σχετική αίτηση προς την Σ.Τ.ΙΑ., μα αυτή η αναθεματισμένη αίτηση απορρίφθηκε και τα ανέτρεψε όλα μέσα μου. Η απόρριψη της αίτησης μου από την Σ.Τ.Ι.Α. -με την αιτιολογία ότι υπήρχαν άλλοι υποψήφιοι που διέθεταν <<περισσότερα προσόντα>> από εμένα- ήταν για εμένα χαστούκι γερό, ράπισμα μεγάλο. Ένα ακόμη όνειρό μου έκανε φτερά προ τα αζήτητα. Φυσικά, ο πραγματικός λόγος ήταν τα κοινωνικά μου φρονήματα, που είχαν κολλήσει πάνω μου αυθαίρετα και άδικα, σαν ρετσινιά, και με κατέταξαν ως πολίτη Β κατηγορίας. Οι αστυνομικές αρχές της Λαμίας με χαρακτήρισαν ως κομμουνιστή. Τι ειρωνεία, κορούλα μου! Εγώ εκείνο τον καιρό δεν ήξερα καν τι ήταν κομμουνισμός. Μα αυτοί οι ανεγκέφαλοι τον έσπρωξαν βαθιά στην καρδιά μου. Με έπνιξε η αγανάκτηση! Επάνω που είχα αρχίσει να ελπίζω σε μια επαγγελματική αποκατάσταση και αξιόλογη καριέρα! Πήγα και βρήκα τον νονό μου. Του τα είπα όλα. Η κινητοποίησή του υπήρξε άμεση. Την άλλη μέρα κιόλας, φορτωμένοι κουραμπιέδες, μπεζέδες και διάφορα άλλα γλυκίσματα, πήγαμε να συναντήσουμε, στο Αρχηγείο της Αεροπορίας, τον πτέραρχο Πιεράκο, και είναι γεγονός πως αυτός μας περίμενε με ανοικτές αγκάλες. «Όμορφο και έξυπνο παιδί φαίνεται», είπε στο νονό μου κοιτάζοντάς με. «Όμως, να ξέρεις, πως δεν μπήκε στην Σ.Τ.Ι.Α., γιατί έχει θείο κομουνιστή στη Μακρόνησο. Φρόντισε, μέχρι του χρόνου που θα πάει φαντάρος, να γίνει καθαρός. Φρόντισέ τον, όπως κάνεις και με τις γκόμενές σου. Έτσι θα μπορέσει να γίνει έφεδρος αξιωματικός. Τα προσόντα τα έχει όλα». Έφυγα με τα μηνίγγια να σφυροκοπάνε. Το ποτήρι δεν είχε ξεχειλίσει ακόμα. Από εκεί και ύστερα θα χάραζα πια το δικό μου δρόμο. Θ ανέβαινα τον προσωπικό μου Γολγοθά, θα ζούσα τη δική μου Σταύρωση και Ανάσταση. Έτσι έγινα μέλος της Νεολαίας της Ε.Δ.Α. της Λαμίας. Το 1956 γνώρισα τη Βάσω Θανασέκου, υποψήφια βουλευτή της Ε.Δ.Α στη Φθιώτιδα. Ήμουν ένα είδος συνοδού (security). Μαζί φάγαμε ξύλο, ντομάτες, αυγά κλούβια, πέτρες στα περίφημα Καλατζοχώρια και όμως, στις επόμενες εκλογές του 1958, η Βάσω βγήκε βουλευτής της Ε.Δ.Α. Φθιώτιδας. Ήταν μια θέση που θα την κατείχε γυναίκα της Αριστεράς για πρώτη και τελευταία φορά μέχρι σήμερα στον νομό μας. Με τη Βάσω σηκώσαμε μαζί το σταυρό, ζήσαμε χαρές και πίκρες, στιγμές μικρές και μεγάλες, μα όλες Αληθινές. Κοντά της ξεδίπλωσα τα φτερά μου. Και πέταξα!. Πήγα στην Ιταλία. Τα είχε κανονίσει η Βάσω από τότε που ήμουν ακόμα στο στρατό. Με την έγκριση του Λεωνίδα Κύρκου και με την υποτροφία του κομμουνιστικού κόμματος της Ιταλίας ( PCI ) βρέθηκα να σπουδάζω στη Ρώμη. Είναι βέβαια περιττό να πω ότι βγήκα από την Ελλάδα με όνομα και διαβατήριο ψεύτικο. Όπως είναι βέβαιο, πως ό,τι είμαι σήμερα το χρωστώ σ αυτόν τον φοβερό κομματικό καθοδηγητή, που ακούει στο όνομα Βάσω Θανασέκου 7

και σε μια ακόμη συντρόφισσα, την Dina Forti, υπεύθυνη του γραφείου εξωτερικών σχέσεων του PCI για την Ελλάδα, που υπήρξε ο άγγελος σύντροφός μου στην πρωτεύουσα της Ιταλίας. Χωρίς τις δύο αυτές γυναίκες δεν ξέρω πού και πώς θα ήμουνα τώρα που σου γράφω αυτές τις γραμμές. Αυτή η φωτογραφία επισυναπτόταν στην αίτηση που υπέβαλα στη Σ.Τ.Ι.Α. Την επανέκτησα μετά την απόρριψή της, όταν μου έστειλε το φάκελο ο πτέραρχος Πιεράκος!... Η Αεροπορία ζήτησε πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων!!!... 8

Το μεγάλο ράπισμα, η απότομη προσγείωση!!!... Η απάντηση από τη Σ.Τ.Ι.Α., με το αιτιολογικό ότι «ΕΤΕΡΟΙ ΕΙΧΟΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ». 9

Αγαπημένη μου VANA Γυρίζω πίσω Ελλάδα 1955 Μόλις είχα τελειώσει το Γυμνάσιο, και η πολύτιμη βοήθεια του φίλου μου Τάκη Τζουβάρα μ έβγαλε από το επαγγελματικό μου αδιέξοδο. Η μητέρα του μερίμνησε, ώστε να εργαστώ στην τεχνική εταιρεία του Χαράλαμπου Σεμπάνη, Έλληνα της Λευκορωσίας, που ήρθε στην πατρίδα μετά την Μπολσεβίκικη Επανάσταση. Έτσι στάθηκα τυχερός και δε βίωσα την αγωνία της ανεργίας. Ο Σεμπάνης με το θείο Λεωνίδα, σ ένα χορό της Λαμιακής Χορωδίας, 19/03/1956. Ο θείος γυρνά από την εξορία και ο Σεμπάνης «εξορίστηκε» από τους Μπολσεβίκους Στην αρχή, σκούπιζα και καθάριζα τα γραφεία, του γέμιζα τις πίπες, που έμοιαζαν να έχουν κολλήσει στα χείλη του, και έκανα και μικροδουλειές διάφορες. Αργότερα, στους τρεις μήνες, πήρα την θέση του ταμία, που μέχρι εκείνη την ημέρα την είχε ο Σεμπάνης, και φρόντιζα για τις πληρωμές των εργοταξίων των Λιβανατών, της Αταλάντης και των Καμένων Βούρλων. Πλήρωνα τους περίφημους σπαστάδες πέτρας της Τραγάνας. Μαζί με τα καθήκοντα του ταμία ανέλαβα και κάτι νέα καθήκοντα, από τον Σεμπάνη, ακατανόητα τελείως τον καιρό εκείνο για εμένα. Έπρεπε να διασκεδάζω, να παρέχω πλουσιοπάροχα γεύματα και ό,τι άλλο επιθυμούσαν οι τεχνικοί εκπρόσωποι της νομαρχίας της Λαμίας, που είχαν ως καθήκον να επιβλέπουν την σωστή διεκπεραίωση των έργων. Χρειάστηκαν περίπου δυο δεκάδες χρόνια για να καταλάβω το βαθύτερο νόημα αυτής της εντολής. Ο μισθός μου, παράλληλα, έγινε αρκετά ικανοποιητικός και μπορούσα να ζω άνετα. Οι φοβίες της ηλικίας μου και της ταπεινής μου καταγωγής άρχισαν να εξατμίζονται. Ρίχτηκα με ζήλο στις διασκεδάσεις και στις γκόμενες. Αρκετά πια τις είχα στερηθεί λόγω της οικονομικής μου ανέχειας. Θεωρώ όμως, και το πιστεύω, πως κι έτσι, κατά βάθος, παρέμενα αγνός και τίμιος χαρακτήρας, προσόντα που κουβαλούσα από τα γεννοφάσκια μου. Και ο Σεμπάνης ήταν ο πρώτος που τα ανακάλυψε. 10

Με τον επιβλέποντα μηχανικό του έργου, Ανδρεάδη, και το βοηθό του. Παρών κι εγώ κατά την παράδοση του έργου Λιβανάτες Αταλάντη. Οι σχέσεις μου με το μηχανικό είχαν αναπτυχθεί σε φιλικές. Το αποδεικνύει η φωτογραφία, όπου είμαστε μαζί για μπάνιο, στο Ασπρονέρι των Καμένων Βούρλων. 11

Ένιωθα Αξιοπρεπής. Ένιωθα πως ήμουν επιτέλους κάποιος που στηριζόταν στις δικές του τσέπες, στις δικές του δυνάμεις και όχι στα πορτοφόλια των κολλητών μου φίλων. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό για εμένα την εποχή εκείνη. Μου βγήκε και κάτι άλλο από μέσα μου, που με βασάνιζε από παιδί. Η προσφορά στο πατρικό μου σπίτι. Η κίνησή μου αυτή ήταν κάτι σαν ευλογία, μια δροσοπηγή που ξεδίψαγε την κάψα των παιδικών μου αναζητήσεων. Ήμουν υπερήφανος και τα είχα καλά με τον εαυτό μου και με όλους τους άλλους. Τι περισσότερο μπορούσε να ζητάει ένας νέος στη δική μου ηλικία; Πολλές φορές αναλογίζομαι πως στο Σεμπάνη οφείλω πολλά, πάρα πολλά. Ιδιαίτερα το χρονικό διάστημα από το 1955 μέχρι το 1957, τόσο όταν ήμουν το δεξί του χέρι στις εργασιακές μας σχέσεις, όσο και για τη βοήθεια την οικονομική που μου έδωσε, όταν έφυγα για το στρατό. Μα περισσότερο θυμάμαι τα τελευταία του λόγια: «Δε θέλω να σε ξαναδώ, αν δε γίνεις αξιωματικός». Αλλά και όταν βγήκα από την εξορία και έψαχνα για δουλειά, πρώτος και καλύτερος μου συμπαραστάθηκε και πάλι ο Σεμπάνης, μα όχι μόνο αυτός, αλλά και ο συνέταιρός του Νίκος Κούρος. Και οι δύο δεξιοί. Τώρα μπορούσα να γελάω και να τραγουδάω ξέγνοιαστα. Έκανα σχέδια για σπουδές, σχέδια για το μέλλον μου και από τα σχέδιά μου αυτά ανάβλυζε αισιοδοξία και δύναμη για δράση. Είχα πια μια ανεξαρτησία οικονομική, δίχως τρύπες και πληγές, και μια προοπτική ότι θα γίνω και εγώ «ο πολίτης Β κατηγορίας» επιτέλους ΚΑΤΙ. Και έγινα, κορούλα μου, όπως γνωρίζεις πολύ- πολύ καλά. 12

Το τρακαρισμένο τζιπ. Το περιστατικό έγινε σε μια «καμπυλωτή» γέφυρα μεταξύ Αταλάντης και Καμένων Βούρλων. Το φορτηγό που χτυπήσαμε μας πήρε τη σκεπή του τζιπ και μας έριξε κάτω από τη γέφυρα. Για καλή μας τύχη, δε χτυπήσαμε, γιατί προσγειωθήκαμε σε άδεια βαρέλια πίσσας!!... Τραγουδούσα, βλέπεις, το «γαρύφαλλο στ αυτί»! Μου κόπηκε το τραγούδι, έχασα το τιμόνι. Ευτυχώς, δε χαθήκαμε εμείς!... 13

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ Ε.Δ.Α. ΛΑΜΙΑΣ Για δήθεν εξακρίβωση στοιχείων είχα παραπεμφθεί από την τοπική αστυνομία της Λαμίας πάμπολλες φορές. Συνήθως αυτό γινόταν, όταν έβγαινα από τα γραφεία της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (Ε.Δ.Α.) ή όταν αγόραζα την εφημερίδα ΑΥΓΗ. Τα σκαμπίλια, στο αστυνομικό τμήμα της Λαμίας, μου είχαν γίνει πια συνήθεια και δεν με ακούμπαγαν. Ήμουν βλέπεις άριστα προπονημένος από τη μητέρα μου. Η αξιοπρέπειά μου όμως μ έκαιγε. Κάποια από αυτά τα περιστατικά απεφάσισα κάποτε να τα αναφέρω στο νονό μου κι εκείνος, πανέξυπνος καθώς ήταν, με τη σειρά του φρόντισε να εξευμενίσει τα πνεύματα της τοπικής αστυνομίας, στέλνοντας -με κομιστή εμένα- το μηνιαίο φακελάκι με τα λεφτά στον Καθάριο, Διευθυντή τότε της Ασφάλειας Λαμίας. Ήταν το τίμημα που πλήρωνε ο νονός μου κάθε μήνα για την προστασία που του παρείχε ο Καθάριος για την παράνομη χαρτοπαιχτική λέσχη που διατηρούσε στο ξενοδοχείο του, το Κεντρικόν, από την ίδια την αστυνομία. Ο Διευθυντής της αστυνομίας, με τη σειρά του, διατυμπάνιζε σε όλους τους υφισταμένους του, πως ήμουν ακόμα παιδί άγουρο και σύντομα θα ωριμάσω. Έτσι κι αυτός ξεγλιστρούσε από την πλευρά του και έβγαινε πεντακάθαρος. Όλα λοιπόν μέλι γάλα. Το πρώτο αυτοκίνητο της ζωής μου, ήταν ένα πρώην στρατιωτικό τζιπ που είχε οργώσει όλη τη Λιβύη. Ιδιοκτησία της εταιρείας Σεμπάνη, και μου το παραχώρησε ο Σεμπάνης μαζί με τα νέα μου καθήκοντα, ταμεία κ.λ.π., ώστε να μπορώ να τα φέρνω εις πέρας περισσότερο ευχάριστα. Τρεις, τέσσερις μήνες, προτού παρουσιαστώ στην Κόρινθο για φαντάρος, απέκτησα από σπόντα, μια ρώσικη κούρσα, ένα Volga. Το αυτοκίνητο αυτό είχε σταλεί από τα Κεντρικά Γραφεία της Ε.Δ.Α. Αθηνών, στο γραφείο περιοχής της Ε.Δ.Α. με έδρα την Λαμία. Το Volga αυτό, όπως και καμία δεκαπενταριά άλλα, είχαν αγοραστεί με τα χρήματα του Βραβείου ΛΕΝΙΝ, που είχαν δοθεί στο Γλέζο ή στο Ρίτσο, δε θυμάμαι καλά, από τη Σοβιετική Ένωση. Ήμουν, βλέπεις, ο μοναδικός, από όλα τα μέλη του γραφείου περιοχής της Ε.Δ.Α., νεολαίους και παλιούς, με δίπλωμα οδήγησης, το 1957, μα ήμουν και το αγαπημένο παιδί του Ανδρέα Μούσσα, γραμματέα της Ε.Δ.Α. Φθιώτιδας, ενός συντρόφου που πρέπει να είπε και αυτός καλά λόγια για εμένα στη Βάσω και στην Κεντρική Οργάνωση, προκειμένου να πάρω την υποτροφία για την Ιταλία από το P.C.I. Οι φωτογραφίες είναι «αόρατες» - ανύπαρκτες, για λόγους ευνόητους: παράνομη η Ε.Δ.Α. παράνομος κι εγώ:τις φωτογραφίες που πιθανόν να υπάρχουν, μπορείτε να τις αναζητήσετε στα Κεντρικά της Ασφάλειας!!!... Παληοτάκης 14

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΦΟΡΕΣΑ ΤΟ ΧΑΚΙ Μ όλα αυτά είχε φτάσει πια και η ώρα για την εκπλήρωση των στρατιωτικών μου καθηκόντων. Κουρεμένοι, έξω από το στρατόπεδο, και με το σακουλάκι για τα ρούχα που θα στέλναμε στις οικογένειές μας. Μετά, μέσα στο στρατόπεδο, σ ένα παγκάκι, περιμένοντας να μας καλέσουν στο γραφείο στρατολογίας, προκειμένου να καταγράψουν την παρουσία μας και να μας στείλουν να «ντυθούμε». Στις 13/10/1957, κατατάχτηκα στο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων Κορίνθου. Από την εκπαίδευσή μου σ αυτό το Κέντρο θυμάμαι την επιχείρηση «μπομπότα του Ταγματάρχη» και την αποτυχία μου στην πρακτική εξέταση στις οπλομηχανές, όταν ενώ περίμενα να με ρωτήσουν για το λύσιμο, το δέσιμο, το καθάρισμά τους, κλπ.- μου έκαναν ερώτηση ιστορίας, την οποία δεν απάντησα και χρεώθηκα, μάλιστα, με δεκαήμερο περιορισμό. Η καραβάνα εν δράσει!!! Τέρμα το σπιτικό φαγητό!!.. Η αποσκίρτηση από το σπίτι ολοκληρώνεται 15

Ένα επεισόδιο με τον καλύτερο μαθητή της Λαμίας, που βρισκόταν στο ίδιο Κέντρο Εκπαίδευσης, με δίδαξε ότι η απλή θεωρητική μόρφωση, χωρίς στοιχειώδη πρακτική και κοινωνική εμπειρία, μπορεί να αποβεί, ίσως, μοιραία, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι αρκετή: ο εν λόγω νεοσύλλεκτος, από το φόβο του, πέταξε την απασφαλισμένη χειροβομβίδα μπροστά στα πόδια του ευτυχώς που ακαριαία αντέδρασε ένας μόνιμος και την άρπαξε και την πέταξε μακριά. Στις 27/11/1957, επιλέχθηκα ως υποψήφιος έφεδρος αξιωματικός από τους πρώτους, και αυτό γιατί γνώριζα τα θέματα. Στις πρώτες ασκήσεις εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων Η τριάδα του θαλάμου και η ομάδα του «σκληροτράχηλου» δεκανέα. Από την πρώτη έξοδο στις γραφικές ταβέρνες της Κορίνθου. Προηγείται η επίσκεψη στα «σπίτια» της Κορίνθου Το βλέμμα στα μάτια μας δείχνει την αποφόρτιση που συνόδευσε την επίσκεψη 16

Στις 18/12/1957 μετατέθηκα στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού (Σ.Ε.Α.Π.) Ηρακλείου Κρήτης, μοναδική στην Ελλάδα. Από την εξάμηνη παραμονή μου σ αυτή τη Σχολή θυμάμαι τη συμμετοχή μου στην Α.Σ.Δ.Α.Ν., το καψόνι της ξιφολόγχης και το μαρτυρικό και επίμονο διάβασμά μου στις βρωμερές και «μυρωδάτες» τουαλέτες. Τελικά, επιλέχτηκα μεταξύ των πρώτων και, στις 10/06/1958, ονομάστηκα Δόκιμος Έφεδρος Αξιωματικός Πεζικού. Επανάληψη του ίδιου μοτίβου: πρώτη έξοδος για γυναίκες στο Λακκί και ακολουθεί το ξεφάντωμα στην ταβέρνα Φρουρός στο Διοικητήριο της Σχολής. Τιμητικό άγημα στην περιφορά του Επιταφίου. Άρχισαν οι δραστηριότητες στη μικτή Α.Σ.Δ.Α.Ν. 17

Στιγμιότυπα από τους αγώνες που διεξάχθηκαν στη Χαλκίδα μεταξύ Μεραρχιών, 23/03/1958. Η ορκωμοσία μετά την εξάμηνη εκπαίδευσή μας ως έφεδροι αξιωματικοί Πεζικού. Η δεξιά, ο παραδοσιακός χορός μετά την ορκωμοσία. Η καθιερωμένη αναμνηστική μετά την αποφοίτηση των εφέδρων. 18

Στις 12/06/1958 μετατέθηκα στο Κέντρο Εκπαίδευσης των Μονάδων Καταδρομών, λόγω της άριστης βαθμολογίας που είχα και στα θεωρητικά αλλά και στα αθλητικά. Φόρεσα την καλή μου τη στολή, μπήκα στο καράβι, που θα μ έβγαζε στον Πειραιά. Από εκεί, κατευθύνθηκα στο Μεγάλο Πεύκο. Στο Κέντρο Εκπαίδευσης θυμάμαι πορείες, αναρριχήσεις, πτώσεις με το αλεξίπτωτο και αμφίβιες ασκήσεις. Αναρριχήσεις στο Κέντρο Εκπαίδευσης και στην κορφή του λόφου Καντήλι Κορινθίας. 19

Πέρασμα με σκοινί από τη μια κορφή στην άλλη. Φάσεις από αμφίβιες ασκήσεις, με πρωτόγονα ξύλινα κανό, όχι φουσκωτά!... Λαχανιάζοντας για το ποιος θα φτάσει πρώτος στη βουνοκορφή!... Κίνητρο, ο πρώτος κερδίζει έξοδο με διανυκτέρευση Στην προτομή του τιμημένου Καταδρομέα. 20

Στις 03/09/1958, μετατέθηκα στη Γ Μοίρα Καταδρομών, με έδρα κι αυτή το Μεγάλο Πεύκο. Αυτό για μένα ήταν τεράστια επιτυχία, γιατί οι γονείς μου, εκείνο τον καιρό, ζούσαν σ ένα φτωχό δωματιάκι, στην Αθήνα. Έτσι, κατόρθωσα και να τους βλέπω και να τους βοηθώ οικονομικά ως αξιωματικός που ήμουν πλέον. Στη Γ Μοίρα Καταδρομών, από τις καλύτερες της Ελλάδας, γνώρισα τις ασκήσεις πάνω στο χιόνι, στο Βέρμιο, έκανα ασκήσεις μέσα σε υποβρύχιο, στο Λεωνίδιο. Έριξα, όμως, και το ξύλο της χρονιάς μου στη Δράμα, βγάζοντας τα απωθημένα μου, στους χωροφύλακες που ήρθαν να βάλουν τάξη σ ένα κατάστημα όπου διασκεδάζαμε. Στις 13/12/1958, τελείωσαν όλες οι παραπάνω ωραίες εμπειρίες, με διαταγή από τη Γ Μοίρα Καταδρομών, ότι μετατίθεμαι στο 141 ο Σύνταγμα Πεζικού με έδρα τη Λαμία υπέγραφε ο λοχαγός Μποζώνης. Αιτία αυτής της μετάθεσης ήταν η βλακεία μου αποτέλεσμα του στείρου εγωισμού μου, παρά το ότι με είχαν προειδοποιήσει- να εμφανιστώ στη Λαμία με τη στολή, το 45άρι και ένα τζιπ των Καταδρομέων. Με τοποθέτησαν Αξιωματικό ωνίων, στη Λέσχη Αξιωματικών του Στρατηγείου Λαμίας, και με διαταγή, προφορική φυσικά, να κυκλοφορώ υποχρεωτικά όλο το εικοσιτετράωρο με πολιτικά. Για να μην προκαλώ τους τοπικούς εθνικόφρονες. Μοναδική εξαίρεση με τη στολή στη Λαμία, σε μια παρέλαση για την 28 η Οκτωβρίου. Με τους γονείς μου στην Αθήνα, στο Πεδίον του Άρεως!...Όλο καμάρι και οι τρεις μας. 21

Υπόμενα υπομονετικά την ώρα που θα έπαιρνα το πολυπόθητο απολυτήριο μου, σφραγίζοντας τα χείλη μου με πείσμα. Έξω από την μάντρα του στρατοπέδου με περίμενε η ζωή μου, που μου έγνεφε να την ακολουθήσω στο χορό της. Με περίμεναν τα αξέχαστα φοιτητικά μου χρόνια στην Ιταλία. Και ήθελα να τη ζήσω τη ζωή μου, με τα καλά της και με τα άσχημα. Αρκεί να τέλειωνε η θητεία μου. Και τέλειωσε. Με το απολυτήριο στο χέρι, την επόμενη μέρα, επιβιβάστηκα σ ένα λεωφορείο για την Αθήνα. Κατευθύνθηκα αμέσως προς το Γραφείο Εξωτερικών Σχέσεων της Ε.Δ.Α, στην οδό Αριστείδου. Στόχος μου η συνάντηση με τη Βάσω τη Θανασέκου. Δενόταν μέσα μου η ιδέα της αναχώρησης για την Ιταλία. Έπρεπε να προετοιμαστεί το έδαφος και το διαβατήριο Λίγες και καίριες οι κουβέντες με τη Βάσω. Ετοιμάστηκαν τα σχετικά έγγραφα. Έτοιμο και το διαβατήριο. Έκρινε απαραίτητο να έρθει και ο Λεωνίδας να με γνωρίσει. Ήταν η πρώτη φορά που τον συναντούσα. Μεγάλη φυσιογνωμία!... Δεν άργησα, λίγες μέρες αργότερα, να μπω στον «σκυλοπνίχτη στον Πειραιά με κατεύθυνση το Brindisi. Βλέπεις, δεν υπήρχε ακόμη η γραμμή Πάτρα Ancona!... Στον Πειραιά, περιμένοντας τον «σκυλοπνίχτη». 22