ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ Δρ. Σπύρος Μίχας Αλέξανδρος Γκιόκας Υ ΡΟΕΞΥΓΙΑΝΤΙΚΗ Λ.Σ. Λαζαρίδης & ΣΙΑ Ε.Ε
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Στόχοι έρευνας Βασικές έννοιες Συλλογική Άρδευση στη Θεσσαλία ιερεύνηση Απωλειών σε επιλεγμένα συστήματα μέσω πιλοτικών υδρομετρήσεων Γενίκευση των αποτελεσμάτων τεχνο/οικονομική αξιολόγηση προτεινόμενων λύσεων
ΣΤΟΧΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ 1) Η εκτίμηση των απωλειών αρδευτικού νερού κατά τη μεταφορά μέσω συλλογικών αρδευτικών συστημάτων. 2) Η αναγνωριστική τεχνο-οικονομική διερεύνηση μέτρων για τη βελτίωση της απόδοσης των συλλογικών συστημάτων
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Συλλογικά συστήματα άρδευσης: ίκτυα ανοικτών αγωγών (με επένδυση ή χωρίς) ίκτυα υπό πίεση (επιφανειακά ή υπόγεια) Πιθανές αιτίες απωλειών ιήθηση ιαρροή Υπερχείλιση Εξατμισοδιαπνοή παρόχθιας βλάστησης Μη βέλτιστη λειτουργία δικτύου στη ζήτηση παροχών Μεγάλες διαδρομές μεταφοράς νερού Άλλες απώλειες
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΑΓΩΓΟΙ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ ΑΓΩΓΟΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ % ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ 60-75 ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ 50-60 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ 35-50 ΚΑΚΗ 20-35 ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ 80-95 *Προσαρμογή από Παπαζαφειρίου, 1999
ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΑΡΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ 450.000 ha καλλιεργήσιμη γη 230.000 ha αρδευόμενη γη 20%-25% άρδευση μέσω συλλογικών δικτύων (~50.000 ha) Βασικά θέματα Χαρακτηριστικά / κατάσταση δικτύων? Υπάρχουν απώλειες? Ποσοτικοποίηση? Συλλογικά δίκτυα Μέτρα? Κόστος?
ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΑΡΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Innovative approaches to halt desertification in Pinios: Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ (33 ΤΟΕΒ+1 ΓΟΕΒ) Ν. ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ (6 ΤΟΕΒ) Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ (9 ΤΟΕΒ) Αναμενόμενες Απώλειες
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Μέθοδος εκτίμησης απωλειών Επιλογή κατάλληλου εξοπλισμού για μετρήσεις ιενέργεια πιλοτικών υδρομετρήσεων (ADCP) Γενίκευση αποτελεσμάτων
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Μέθοδος εκτίμησης απωλειών Ισοζύγιο εισροών-εκροών Απώλειες μεταφοράς C = (Q i -Q 0 )
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Εξοπλισμός Αισθητήρας πίεσης OTT Orpheus mini: Παρακολούθηση διακύμανσεων στάθμης h ADCP Qliner: Παροχομετρήσεις σε διατομές πλάτους > 3m και βάθους >0.5m h W Z ADC: Παροχομετρήσεις σε διατομές πλάτους <3mκαι βάθους <0.5m
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Επιλογή περιοχής μελέτης (Κανάλια) Κριτήρια επιλογής Μέγιστο δυνατό μήκος Επαρκής παροχή Ομαλή ροή χωρίς δίνες Έλεγχος υδροληψιών ή εισροών ύδατος Ελάχιστη όχληση αγροτικών εργασιών Γεωμετρικά χαρακτηριστικά Υλικό πυθμένα Προσβασιμότητα
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Περιοχή μελέτης (Τ.Ο.Ε.Β Πηνειού) Ακαθάριστη έκταση: 25.000 ha Αρδευόμενη: 12.500 ha Καλλιέργειες: Βαμβάκι 96% Καλαμπόκι 2.5% Μηδική 1.5%
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Περιοχή μελέτης (Τ.Ο.Ε.Β Πηνειού) ΠΡΟΣΑΓΩΓΟΣ ΔΙΩΡΥΓΑ Δ2 (MC CANAL) ΔΕΥΤΕΡΕΟΥΣΑ ΔΙΩΡΥΓΑ (ΒΕ CANAL) ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΔΙΩΡΥΓΑ 6Τ (MΕ CANAL) ΔΕΥΤΕΡΕΟΥΣΑ ΔΙΩΡΥΓΑ 7Τ (DC CANAL)
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ Υ ΡΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Innovative approaches to halt desertification in Pinios: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ %/Κm ΣΤΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΚΑΝΑΛΙΑ
ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ
ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΚΤΥΑ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ ΑΓΩΓΩΝ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΕ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ ΑΓΩΓΩΝ
ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΚΤΥΑ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ ΑΓΩΓΩΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΕΤΡΙΑ ΠΡΟΣ ΚΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: 70%-75% ΜΕΣΗ ΠΡΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: 75%-80% ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: 80%-90% ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: 90%-95%
ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΣΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ενδεικτικός υπολογισμός απωλειών: 80-100 hm 3 /y 1400-1800m 3 /y/ha
ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΕΠΕΝ ΥΣΗ ΧΩΜΑΤΙΝΩΝ ΤΑΦΡΩΝ ΣΥΧΝΕΣ Υ ΡΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΙΚΤΥΩΝ ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ - ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ (ΠΧ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ) ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - ΟΓΚΟΧΡΕΩΣΗ ΑΝΑ ΚΥΒΙΚΟ ΜΕΤΡΟ
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΥΠΟΓΕΙΟ ΙΚΤΥΟ ΑΓΩΓΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ, ΑΝΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΑΜΕΝΕΣ, ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΣΥΝΗΘΩΣ: ΧΑΛΥΒ ΙΝΟΙ ΑΓΩΓΟΙ ΓΙΑ ΙΑΤΟΜΕΣ >Φ400 ΠΛΑΣΤΙΚΟΙ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΕΣ ΙΑΤΟΜΕΣ ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΤΙΚΟ ΙΚΤΥΟ Ο ΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΑΡ ΕΥΤΙΚΟ ΤΑΥΡΩΠΟΥ (ΠΙΣΤΡΙΚΑΣ, 2010) ΑΡ ΕΥΤΙΚΟ ΣΜΟΚΟΒΟΥ (ΥΠΕΧΩ Ε, 2001)
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΑΡ ΕΥΤΙΚΟ ΥΠΕΡΕΙΑ - ΟΡΦΑΝΑ (ΥΠΑΑΤ, 2007) ΑΡ ΕΥΤΙΚΑ Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ (Ν.Α. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, 2003)
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΑΡ ΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΑΥΡΩΠΟΥ ΣΜΟΚΟΒΟ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΕΝ Ε ΥΜΕΝΕΣ ΙΩΡΥΓΕΣ ΣΕ ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΟ ΙΚΤΥΟ ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. ΧΩΜΑΤΙΝΕΣ ΤΑΦΡΟΙ ΜΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ / ΕΞΥΠ. ΕΚΤΑΣΗ (ha) ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ / 11.500 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟΥ / 2.000 ΚΟΣΤΟΣ ( /ha) ΣΥΝΟΛΟ (Μ ) 7.750 89 3.850 7-8 ΥΠΕΡΕΙΑ ΟΡΦΑΝΑ ΠΛΗΜΜΕΛΕΣ ΥΠΟΓΕΙΟ ΙΚΤΥΟ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΤΙΚΟΥ ΙΚΤΥΟΥ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ / 7.500 4.700 35 Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΠΛΗΜΜΕΛΕΣ ΥΠΟΓΕΙΟ ΙΚΤΥΟ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΤΙΚΟΥ ΙΚΤΥΟΥ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ / 2.000 2.800 5-6 ΤΟΕΒ ΠΗΝΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΧΩΜΑΤΙΝΩΝ ΤΑΦΡΩΝ ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ / 5.000 7.500 ~40 ΣΥΝΟΛΟ ~30.000 ΕΚΤΑΡΙΑ ~180
ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΥΠΟ ΟΜΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΕΩΣ 30% ΓΙΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΕΚΤΑΣΗΣ 30.000 ΕΚΤΑΡΙΩΝ ~180.000.000
ΜΕΤΡΑ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΚΕΦΑΛΕΣ ΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΟΣ ΙΚΤΥΟΥ ΣΕΝΑΡΙΑ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ: Διακύμανση ελάχιστων πιέσεων στις κεφαλές Μείωση ζήτησης αρδευτικού νερού στις κεφαλές ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΡΩΤΕΥΟΝΤΟΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΓΩΓΩΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΣΕ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΜΕΤΡΑ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (M ) ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΠΙΕΣΗ ΣΤΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ (atm)
ΜΕΤΡΑ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (M ) ΜΕΙΩΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΚΕΦΑΛΕΣ (%)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ Συστηματική διερεύνηση με μετρήσεις για την εκτίμηση απωλειών μεταφοράς νερού σε συλλογικά συστήματα άρδευσης Σαφής ένδειξη συσχέτισης μεταξύ μετρημένων απωλειών και τύπου / κατάστασης του δικτύου Γενίκευση απωλειών στα συλλογικά αρδευτικά δίκτυα της Θεσσαλίας: ίκτυα ανοικτών αγωγών: 40%-48% ίκτυα υπό πίεση: 20%-25% Η υπογειοποίηση μέρους του δικτύου (30.000 ha από 50.000ha) υπολογίζεται ότι κοστίζει περί τα 180.000.000 Η βελτιστοποίηση στο σχεδιασμό υπό πίεση δικτύων (μείωση ελάχιστων πιέσεων ή/και ζητήσεων) αποφέρει εξοικονόμηση κόστους κατά 10%-15% ιαμόρφωση σχεδίου μέτρων με βάση τις τοπικές αγροτο-οικονομικές συνθήκες συνδυασμός μέτρων διαχείρισης της ζήτησης.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων, ιεύθυνση Εγγείων Βελτιώσεων, (2003). Βελτίωση και εκσυγχρονισμός των συλλογικών αρδευτικών δικτύων Κάτω Ελάτης, Φωτάδας, ενδροχωρίου, Πρίνου, Γοργογυρίου, Φήκης, Ελευθεροχωρίου, Βαλομανδρίου, Λιλής, Παραποτάμου, Ρογγίων και ιποτάμου. Υδραυλική Μελέτη. Ανάδοχος: Υδροδομική Θ. Μαντζιάρας και ΣΙΑ Ε.Ε. Παπαζαφειρίου, Ζ. (1999), Οι αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών. Εκδόσεις ΖΗΤΗ. Πιστρίκας, Κ. (2010), ιερεύνηση και αξιολόγηση εναλλακτικών για τη βελτίωση του αρδευτικού έργου Ταυρωπού με αρχή την υφιστάμενη αναρρυθμιστική δεξαμενή. 2 ο αναπτυξιακό συνέδριο Καρδίτσας. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, (2007), Οριστική μελέτη για την κατασκευή του αρδευτικού δικτύου Υπερείων (Ν. Λάρισας) Ορφανών (Ν. Καρδίτσας). Ανάδοχος: Υδροδυναμική ΤΕΜ Σύμβουλοι Μηχανικοί. Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ημοσίων Έργων, (2001), Μελέτη προσωρινής υδροδότησης αρδευτικού δικτύου Σμοκόβου. Οριστική μελέτη έργων μεταφοράς και δικτύων. Ανάδοχος: Υδροεξυγιαντική Λ.Σ. Λαζαρίδης και ΣΙΑ Ε.Ε.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας