واحد کاردوازدهم هدف جزیی توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك هدفهای رفتاری 323 پس از مطالعه اين واحد كار از فراگير انتظار ميرود كه: 1- مفاهيم مربوط به سيستم مختصات را بداند. 2- توانايي تغيير مختصات را به منظور انجام ترسيمات داشته باشد. 3- توانايي بهكارگيري متدهاي گرافيكي زير را داشته باشد: PSet, Line, Circle, Point, Cls, Print, TextHeight, TextWidth 4- توانايي استفاده از خصوصيات گرافيكي زير را داشته باشد: CurrentX, CurrentY, AutoRedraw, DrawMode, DrawStyle, DrawWidth, FillStyle توجه: مطالعه اين واحدكار براي استاندارد مهارتي رايانه كار پيشرفته وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمي به صورت مطالعه آزاد است. 5- توانايي استفاده از توابع QBColor و RGB را داشته باشد. 6- توانايي استفاده از امكانات چاپ خصوصيات و متدهاي آن را در برنامهها داشته باشد. 7- توانايي استفاده از امكانات چندرسانهاي و كنترل MCI و MAM 8- توانايي استفاده از شئ Picture و رويههاي SavePicture و LoadPicture
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد کلیات تاكنون چگونگي طراحي و ساخت رابطهاي گرافيكي را با استفاده از فرمها و بعضي از كنترلها آموختيد اما گاهي اوقات وجود فرمها و كنترلها بدون جلوههاي گرافيكي محيط نرمافزار را خستهكننده و غير قابل استفاده ميكند. با استفاده از جلوههاي گرافيكي نظير رنگ نمودارهاي گرافيكي و تصاوير متحرك ميتوانيد به كاربر در مشاهده و درك بهتر گزارشات و نتيجه محاسبات كمك كنيد. ويژوالبيسيك قابليت بااليي در استفاده از جلوههاي گرافيكي در اختيار شما قرار ميدهد و ميتوانيد اين جلوههاي گرافيكي را با دو روش ايجاد كنيد: كنترلهاي گرافيكي مثل Line,Shape و متدهاي گرافيكي مثل Line, PSet,Circle و... 12-1 مفهوم سيستم مختصات در ويژوالبيسيك در ويژوال بيسيك نيز مانند رياضيات و هندسه براي انجام هر نوع ترسيمياز سيستم مختصات استفاده ميشود همچنين از دو بعد يا محور مختصات براي تعيين موقعيت ترسيمات استفاده ميشود )شكل 12-1(. شكل 12-1 مختصات هر نقطه بهصورت )X,Y( تعيين ميشود مقدار X موقعيت نقطه را در طول محور X و مقدار Y موقعيت نقطه را در طول محور Y بيان ميكند كه مقدار شروع در هر يك از محورها صفر است. دقت داشته باشيد كه محورهاي مختصات در ويژوالبيسيك با محورهاي مختصات در رياضيات متفاوت است. در شكل 12-1 نحوه قرار گرفتن محورها بر نقطه مبنا قابل مشاهده است. مختصات نقطه مبنا )0,0( است كه در گوشه باال و چپ شئ مربوطه كه معموال فرم است قرار دارد. 324
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد مختصات سيستم از ميدهيد, تغيير را آن اندازه يا كرده جابهجا را كنترلي وقتي ترسيمات هرگونه و كنترلها واقع در ميكنيد. استفاده دارد, قرار آن در كنترل فرميكه كنترلي اگر ميكنند. تبعيت ميشوند, رسم آن در كه شئ مختصات سيستم از گرافيكي و ميكند پيروي فرم مختصات سيستم از كنترل اندازه و موقعيت گيرد قرار فرم روي در سيستم از خط اندازه و موقعيت شود رسم PictureBox تصوير جعبه يك در خطي اگر ميكند. استفاده تصوير جعبه كنترل مختصات مختصات سيستم وسيله به كنترل يك موقعيت تعيين 12-2 شكل اندازهگيري واحدهاي از محورها بهوسيله گرافيكي ترسيمات موقعيت تعريف براي مختصات سيستم در محور هر ويژوالبيسيك در ميگويند. مقياس آن به كه ميشود استفاده باشد. داشته را خود خاص مقياس ميتواند مختصات سيستم تغيير 12-2 اي Scale خصوصيت بهوسيله را فرم مثل خاص شئ يك مختصات سيستم ميتوانيد مقياس از ميتوانيد كار اين انجام براي كنيد. تنظيم نظرتان مورد مقادير روي Scale متد يك كه اين يا كنيد انتخاب را استاندارد مقياسهاي از يكي يا كرده استفاده پيشفرض موقعيت و اندازه ميتوانيد مختصات سيستم مقياس تغيير با كنيد. ايجاد را جديد مقياس كنيد. تنظيم آساني به نيازتان به توجه با فرم روي را گرافيكي ترسيمات نظير Scale خصوصيت چندين PictureBox مانند كنترلها از بعضي يا فرم هر بهوسيله كه دارند Scale متد يك و ScaleLeft ScaleTop ScalHeight ScaleWidth ScaleMode است. twip پيشفرض مقياس كنيد. تعريف را خود مختصات سيستم ميتوانيد آنها 325
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد همانطور كه قبال هم اشاره كرديم هر 567 twip برابر با يك سانتيمتر است. براي انتخاب يك مقياس استاندارد ميتوانيد يكي از مقادير موجود در جدول 12-1 را براي خصوصيت ScaleMode فرم يا كنترل مورد نظر خود در نظر بگيريد. جدول 12-1 مقاديري كه خصوصيت ScaleMode كسب ميكند. ثابت عددي توضيح )نوع مقياس( مقادير تعريفي كاربر در خصوصيات ScaleWidth ScaleHeight ثابت رشتهاي vbuser vbtwips vbpoints vbpixels vbcharacters vbinches vbmillimeters vbcentimeters 1 2 ScaleLeft ScaleTop استفاده ميشوند. twip )72Point = 1Inch( Point Pixel )يك pixel كوچكترين واحد نمايشي در صفحه نمايش يا چاپگر است و تعداد آنها در هر اينچ به مقدار وضوح تصوير بستگي دارد.( 3 4 5 6 7 Character Inch Milimeter Centimeter اگر بخواهيد مختصات نقطه مبنا را تغيير دهيد يا مقياس جديد را در يك كنترل يا فرم ايجاد كنيد ميتوانيد از خصوصيات ScaleTop ScaleWidth ScaleHeight و ScaleLeft استفاده كنيد. خصوصيات ScaleLeft و ScaleTop با دريافت مقادير عددي مختصات نقطه مبنا را در كنترل و فرم معين ميكنند. مقدار پيشفرض براي اين دو خصوصيت صفر است. مقدار اين خصوصيات را ميتوانيد از طريق پنجره خصوصيات تغيير دهيد و يا با استفاده از نوشتن كد در رويدادها و رويههاي مورد نظر اين كار را انجام دهيد. شكل كلي استفاده از اين خصوصيات بهصورت زير است: object. ScaleLeft = value object. ScaleTop = value منظور از object نام يك فرم يا كنترل است و استفاده از آن اختياري است و در صورتيكه از آن استفاده نشود فرمي كه فوكوس دارد در نظر گرفته خواهد شد. value يك مقدار عددي است كه مختصات نقطه مبنا را تعيين ميكند در صورت 326
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد آوريد. بهدست را مبنا نقطه مختصات فعلي مقدار ميتوانيد value از استفاده عدم تنظيم مقادير اين فرمان دكمه كنترل يك با همراه فرم يك در كنيد فرض مثال بهعنوان است: شده Form1. ScaleMode = 1 Command1.Top = 2300 Command1.Left = 1750 صورت اين در دهيم قرار,100( )100 را مبنا نقطه مختصات فرم اين در بخواهيم اگر ميكنيم: تنظيم زير بهصورت را مربوطه خصوصيات Form1.ScaleTop = 100 Form1.ScaleLeft = 100 مقدار روي خودكار بهطور Form1 در ScaleMode خصوصيت مقدار صورت اين در به خودكار بهطور فرمان دكمه در Left و Top خصوصيت ضمن در و ميگيرد قرار صفر در مقادير مقايسه از كه همانطور و ميشوند 185 تنظيم و 2 4 مقادير روي ترتيب مبناي نقطه به توجه با فرمان دكمه كنترل براي )x,y( مقادير ميكنيد مشاهده حالت دو و 12-3 شكلهاي در ميتوانيد را حالت دو اين ميشود. تنظيم 1(, 1 ( جديد كنيد. مشاهده 12-4 327 12-3 شكل 12-4 شكل مطلع مبنا نقطه مختصات مقدار از ميتوانيد خصوصيت دو اين بهوسيله عالوه به كادر يك در جديد مقادير خصوصيت دو اين مقدار تغيير از پس بعد رويه در شويد ميشوند. داده نمايش پيغام Private Sub cmdshow_click () Form1. ScaleLeft = 150 Form1. ScaleTop = 180 MsgBox " ScaleLeft = " + Str ( ScaleLeft ) + " ScaleTop = " + Str ( ScaleTop ) End Sub
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد نكته در صورت عدم استفاده از بخش object فرمي كه فوكوس دارد در نظر گرفته خواهد شد. عالوه بر تغيير مختصات نقطه مبنا مي توانيد مقياس سيستم مختصات را نيز تغيير دهيد. خصوصيات ScaleWidth و ScaleHeight واحد اندازه گيري در محورهاي X و Y را تعيين مي كنند. مقدار اين خصوصيات را مي توانيد از طريق پنجره خصوصيات يا با نوشتن كد مناسب تغيير دهيد. شكل كلي استفاده از اين خصوصيات به صورت زير است: object. ScaleHeight = value object. ScaleWidth = value منظور از object نام يک فرم يا كنترل است و value يک مقدار عددي است كه واحد اندازه گيري را در محورها تعيين مي كند. در صورتي كه از object استفاده نشود فرمي كه فوكوس دارد در نظر گرفته خواهد شد و در صورت عدم استفاده از بخش value مي توانيد مقادير ذخيره شده در اين دو خصوصيت را به دست آوريد. به عنوان مثال به رويه زير توجه كنيد: Private Sub cmdscale_click( ) Form1.ScaleWidth = 1000 Form1.ScaleHeight = 500 End Sub 1 بااجرايرويهفوقمعياراندازهگيريدرمحورافقي ) X ( يکهزارم) ) عرضداخلي 1 1000 1 )Height( يک پانصدم ( ) ارتفاع داخلي )Y( فرم و در محور عمودي )Width( 5 500 فرم خواهد بود. نكته خصوصيات ScaleWidth و ScaleHeight واحدها را با توجه به ابعاد داخلي فرم يا شئ مربوطه تعيين مي كنند. اين ابعاد شامل حاشيه ها يا منوها يا نوار عنوان نمي شوند. اين دو خصوصيت همواره در رابطه با بخش قابل ترسيم داخل فرم يا شئ مربوطه تعريف مي شوند. به عنوان مثال يک فرم همراه با يک دكمه فرمان با مشخصات زير را ايجاد كنيد: Form1.BorderStyle = None 328
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد Form1.Height = 3000 Form1.Width = 4200 Form1.ScaleMode = twip Command1.Height = 400 Command1.Width = 1200 و ScaleHeight خصوصيات مقدار سپس دهيد انجام بهترتيب را فوق تنظيمات اگر ارتفاع مقدار مانند خصوصيت دو اين مقدار كه ديد خواهيد كنيد مالحظه را ScaleWidth فرم فضاي تمام و است عنوان نوار و حاشيه بدون شما فرم زيرا است فرم عرض و Sizeable را BorderStyle خصوصيت مقدار اگر اما ميشود. محسوب دسترس قابل فضاي بود خواهند كمتري مقادير ScaleWidth و ScaleHeight خصوصيت دو مقدار دهيد قرار قابل فضاهاي جزء كه است شده داده حاشيهها و عنوان نوار به فرم ابعاد از بخشي زيرا ScaleMode خصوصيت توسط محورها در اندازهگيري معيار همچنين نيستند. دسترس است. twip نوع از كه ميشود تعيين با كنيد 1 تنظيم و 5 روي را فرم ScaleWidth و ScaleHeight خصوصيات اكنون 0-User مقدار روي خودكار بهطور ScaleMode خصوصيت خصوصيات اين از يكي تغيير كنترل Width و Height خصوصيات فوق خصوصيت دو تغيير از پس ميشود تنظيم و 66/667 به ترتيب به آنها مقدار ميبينيد كه همانطور كنيد. مشاهده را Command1 صورت اين به مقادير اين از يك هر محاسبه براي واقع در است. كرده تغيير 285/714 12-6(. و 12-5 )شكل است شده عمل 5 4 =66/667 Command1.Height خصوصيت مقدار 3 1 42 12 = 85/714 Command1.Width خصوصيت مقدار 329 12-5 شكل 12-6 شكل
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره:مطالعه آزاد شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 نكته تنظيم هر يک از خصوصيات Scale مقدار خصوصيت ScaleMode را بهطور خودكار روي تنظيم ميكند. انتخاب مقياس بزرگتر از صفر براي خصوصيت ScaleMode مقدار خصوصيات ScaleHeight و ScaleWidth را بهطور خودكار روي مقادير جديد تنظيم ميكند و مقدار خصوصيات ScaleTop و ScaleLeft را روي صفر تنظيم ميكند. هر چهار خصوصيت Scale مي توانند مقادير اعشاري و حتي منفي داشته باشند. در صورت استفاده از اعداد منفي براي خصوصيات ScaleWidth و ScaleHeight جهت محورها در سيستم مختصات تغيير مي كند مثال براي فرم و كنترلي با مشخصات زير فرمي مطابق شكل 12-7 خواهيد داشت: Form1.ScaleWidth = - 1000 Form1.ScaleHeight = - 1000 Form1.ScaleLeft = 0 Form1.ScaleTop = 0 Command1.Left = - 357 Command1.Top = - 400 شكل 12-7 بهعنوان آخرين مثال در رابطه با دو خصوصيت ScaleWidth و ScaleHeight به اين رويه توجه كنيد: Private Sub cmdscale_click( ) Form1.ScaleMode = 1 Form1.Width = 4200 Form1.height = 3000 Print "Form1.Width = " Form1.Width, "Form1.Height = " Form1.Height Print "Form1.ScaleWidth = " Form1.ScaleWidth Print "Form1.ScaleHeight = " Form1.ScaleHeight Print Form1.ScaleWidth = 1000 Print Form1.ScaleHeight = 1500 330
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد Print "Form1.Width = " Form1.Width, "Form1.Height = " Form1.Height; Print "Form1.ScaleWidth = " Form1.ScaleWidth Print "Form1.ScaleHeight = " Form1.ScaleHeight End Sub سپس است شده گرفته نظر در twip اندازهگيري مقياس نوع ابتدا رويداد رويه اين در فرم ارتفاع و عرض ابتدا Print دستور اولين ميشود. مقداردهي فرم ارتفاع و عرض خصوصيات براي را 2595 و 4 8 مقادير نيز بعدي فرمان دو و 3 42 و يعني بدون را فرم ابعاد خصوصيت دو اين واقع در ميدهد. نمايش ScaleHeight و ScaleWidth دو مقدار بعدي خطوط در اما ميدهند. نمايش فرم عنوان نوار و حاشيه گرفتن نظر در حالت اين در ميشود 15 تنظيم 1 و روي ScaleHeight و ScaleWidth خصوصيت ود مقداردهي از پس ميشود. تنظيم صفر روي خودكار بهطور نيز ScaleMode خصوصيت Print اولين ميشوند اجرا ديگر Print دستور سه ScaleHeight و ScaleWidth خصوصيت دستور دو اما ميدهند نمايش فرم ابعاد براي را 3 42 و يعني قبلي ابعاد همان 15 و 1 يعني ScaleHeight و ScaleWidth خصوصيت دو جديد مقادير بعد Print داد. خواهند نمايش را متد از استفاده برد بهكار ميتوان مختصات سيستم تغيير با رابطه در كه ديگري روش مختصات سيستم تنظيم براي آسانتري و مناسب راهحل Scale متد واقع در است. Scale است: زير بهصورت Scale متد كلي شكل ميباشد. object. Scale (x1,y1) - ( x2,y2) x2,y2 عدد مقادير و شئ چپ سمت و بااليي گوشه مختصات x1,y1 عددي مقادير ميكنند. مشخص را شئ راست سمت و پاييني گوشه مختصات كه است شئ نام واقع در object تعيين را آن مختصات سيستم ميخواهيد اين از استفاده عدم صورت در و كنيد بهعنوان دارد فوكوس كه فرمي قسمت بهعنوان ميشود. گرفته نظر در مربوطه شئ درفرم را مختصات سيستم زير دستور مثال درميآورد. 12-8 بهصورتشكل 331 12-8 شكل Form1. Scale (10,10)-(200,200)
اجتماعی امور و کار وزارت اسالمی ارشاد و فرهنگ وزارت مقدماتی بیسیک ویژوال نویسی برنامه استاندارد: نام پیشرفته کار رایانه استاندارد نام 0-84/ 80 / 1 / 3 / 1 شماره: آزاد شماره:مطالعه ميكند: تنظيم صورت اين به را Scale خصوصيت چهار فوق فرمان واقع در ScaleWidth =190 ScaleHeight = 190 ScaleTop = 10 ScaleLeft = 10 گرافيكي متدهاي و خصوصيات 12-3 تاكنون بياموزيد. را گرافيكي ترسيمات انواع انجام چگونگي تا است الزم اينجا در شده معرفي كنترلهاي اما ميداديد انجام گرافيكي كنترلهاي از استفاده با را كار اين مشكالت با را كار نيز مواقع از پارهاي در و نميكنند برطرف را گرافيكي نيازهاي همواره شما گرافيكي نياز گرافيكي خصوصيات تنظيم و متدها از استفاده ميسازند. روبهرو متعدد ميكند. برآورده برنامهنويسي پروژههاي در را PSet متد 12-3-1 دهيد قرار مناسب مكانهاي در را خود نظر مورد نقاط ميتوانيد متد اين بهوسيله است: زير بهصورت متد اين كلي شكل object. PSet Step (x,y), color خودداري آن ذكر از اگر ميشود. رسم آن روي نقطه كه است شيئي object از منظور نيز Step كليدي كلمه است. نقطه رسم مكان دارد اختيار در را فوكوس فرميكه كنيد به توجه با ترسيم مكان نقطه رسم هنگام آن از استفاده صورت در و است اختياري ميشود. انتخاب شده انجام ترسيم آن در كه شيئي در جاري موقعيت مشخص را نقطه ترسيم محل مختصات كه هستند Single نوع از عددي مقادير x, y رد كنيد تعيين color بخش بهوسيله را نظر مورد نقطه رنگ ميتوانيد اين بر عالوه ميكنند. در نقطه كه شيئي ForeColor خصوصيت در كه رنگي قسمت اين از استفاده عدم صورت مقادير به مربوط جدول شد. خواهد گرفته نظر در فرم( مثال عنوان )به ميشود رسم آن ثابتهاي از يا رشتهاي ثابتهاي از ميتوانيد است. شده آورده 12-2 جدول در رنگها كنيد. استفاده 16 مبناي در عددي 332
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک جدول 12-2 مقاديررنگدرويژوالبيسيك ثابت رشتهاي ثابت عددي (مبناي 16) توضیح vbblack &H0 سياه vbred &HFF قرمز vbgreen &HFF00 سبز vbyellow &HFFFF زرد vbblue &HFF0000 آبي vbmagenta &HFF00FF بنفش vbcyan &HFFFF00 فيروزهاي vbwhite &8HFFFFFF سفيد بهعنوان مثال اين دستورات يک نقطه به رنگ آبي روي فرم نمايش ميدهد: Form1.ForeColor = vbblue PSet ( 1000, 200 ) اكنون دستور زير را در نظر بگيريد: PSet ( 500, 700 ), vbcyan اين دستور نقطه اي را با رنگ فيروزه اي در مختصات 5 و 7 رسم مي كند حال اگر بالفاصله دستور زير اجرا شود: PSet Step ( 500, 700 ), vbgreen مختصات نقطه مربوطه با توجه به مختصات نقطه رسم شده قبلي محاسبه مي شود بنابراين دو نقطه روي يكديگر قرار نخواهند گرفت. مثال 1: مي خواهيم پروژه اي طراحي كنيم كه ده نقطه به صورت تصادفي روي يک فرم ترسيم كند. 333 شكل 12-9 به اين منظور عمليات زير را به ترتيب انجام دهيد: - 1 برنامه ويژوال بيسيک را اجرا كرده و يک پروژه از نوع Standard EXE ايجاد كنيد. - 2 نام فرم frmgraphic و عنوان آن را روي Geraphic تنظيم كنيد سپس يک دكمه فرمان با نام cmdpset و عنوان &Pset مطابق شكل 12-9 روي فرم قرار دهيد.
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد - 3 رويداد click دكمه PSet را به صورت زير تنظيم كنيد: Private Sub cmdpset_click( ) Dim i As Integer Randomize For i = 1 To 10 Next i End Sub PSet (Int(Rnd * 1000 ), Int(Rnd * 2000 )) - 4 پروژه و فرم را با نام Point ذخيره كنيد سپس برنامه را اجرا و روي دكمه PSet كليك كنيد تا 1 نقطه به صورت تصادفي روي فرم ترسيم شوند )شكل 12-9(. - 5 از برنامه خارج شويد و به پنجره ويژوالبيسيك بازگرديد. تمرين: پروژه Point را بهگونهاي تغيير دهيد كه نقاط با رنگهاي مختلف به طور پيوسته روي فرم نمايش داده شوند. 12-3-2 متد Line بهوسيله متد Line ميتوانيد انواع خطوط و مستطيلهاي توپر و توخالي را رسم كنيد. شكل كلي اين متد به صورت زير است: object. Line Step (x1,y1) - ( x2,y2 ), color, B F عملكرد گزينههاي object و Step مانند متد PSet است. مقادير y1 و x1 مختصات نقطه ابتداي خط و مقادير y1 و x1 مختصات نقطه انتهايي را در خط تعيين ميكنند. بهوسيله بخش Color نيز ميتوانيد رنگ خط را مشخص كنيد. استفاده از حرف B يك مستطيل خالي و استفاده از حرف F به همراه حرف )BF( B يك مستطيل توپر ايجاد ميكند البته استفاده از اين دو كاراكتر اختياري است. به عنوان مثال به دستورات زير توجه كنيد: Line (500,800 ) (1500, 1500 ) Line (1000, 2500) ( 200,3500 ),vbblue 334
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك Line Step (100,250) ( 1400,3500) ), vbgreen Line (410,870) ( 1500,1800), vbblue, B Line (410,2500) ( 2000,3700), vbred, BF در اين مجموعه دستورات دستور اول يك خط با رنگي كه در خصوصيت ForeColor فرم تعيين شده است ترسيم ميكند دستور دوم يك خط با رنگ آبي و دستور سوم نيز يك خط با رنگ سبز ترسيم ميكنند اما در دستور سوم به دليل استفاده از Step نقطه شروع از انتهاي نقطهاي كه خط دوم تعيين ميكند استفاده ميشود. دستور چهارم و پنجم نيز به ترتيب يك مستطيل توخالي با رنگ آبي و يك مستطيل توپر با رنگ قرمز رسم ميكنند. در شكل 12-10 و 12-11 نتيجه اجراي اين دستورات را مشاهده ميكنيد. شكل 12-10 شكل 12-11 335 12-3-3 متد Circle بهوسيله اين متد ميتوانيد انواع دايره بيضي و كمان را رسم كنيد. شكل كلي اين متد بهصورت زير است: object. Circle step (x,y), radius, color, start, end, aspect بخش object و step و color مانند توضيحات ارايه شده در متد PSet است. مقادير عددي x و y از نوع Single بوده و مختصات مركز دايره يا بيضي را با توجه به مقدار ScaleMode تعيين ميكند. مقدار عددي radius نيز از نوع Single است و مقدار شعاع دايره را براساس مقدار ScaleMode معين ميكند. مقادير عددي start و end از نوع Single و اختياري بوده و موقعيت شروع و خاتمه كمان را براي ترسيم معين ميكند. مقدار مجاز براي اين دو مقدار از - 2π راديان تا 2π راديان است. در صورت عدم استفاده از اين دو مقدار كمان ترسيمي از صفر تا 2π راديان در نظر گرفته ميشود.
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد نكته جهت ترسيم كمان خالف جهت حركت عقربههاي ساعت است. مقدار عدديaspect از نوع Single استونسبتدوقطرعموديوافقيرادربيضيمعينميكنداگراينمقدار 1 باشددايرهودرغيراين صورتبرايمقاديربزرگتراز 1 بيضيهايعموديوبرايمقاديركوچکتراز 1 بيضيهايافقيايجادميشود. منظور از عدد π, ثابت 3/14159265358979 است. براي رسم قطاعهاي بيضي يا دايره همراه با خطوط شعاع آنها از مقادير منفي استفاده كنيد. به عنوان مثال به دستورات زير توجه كنيد: Cricle (700, 1000 ),500, vbred Cricle (600,2000), 400, Pi/2,3* Pi/2 Cricle (600,3500), 400, -Pi/6, -Pi/3 Cricle (1700,1200), 500, vbred,,,2 Cricle (1700,2500), 500, vbred,,,0.2 Cricle (1000,4000), 1500,, -0..001, Pi/2,0.4 نتيجه اجراي اين دستورات را در شكل هاي 12-12 و 12-13 مشاهده مي كنيد. شكل 12-12 شكل 12-13 تمرين: پروژه اي طراحي كنيد كه شكل 12-14 را روي يک فرم ترسيم كند. شكل 12-14 336
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد Point متد 12-3-4 صحيح عدد يك بهصورت را آن رنگ شماره نقطه يك مختصات دريافت با متد اين است: زير بهصورت متد اين كلي شكل بازميگرداند. Long نوع از object. Point (x,y) قرمز رنگ با توپر مستطيل يك Line متد از استفاده با كه كنيد فرض مثال بهعنوان است: شده رسم Line (500,500)-(2000,2500), vbred, BF Print. Point (700,800) Point متد به دارد قرار قرمز مستطيل در كه را نقطهاي مختصات دوم دستور در بازگشت Point متد توسط است قرمز رنگ بيانگر كه 255 مقدار نتيجه در و ميدهد ميشود. داده نمايش و مييابد CurrentY و CurrentX خصوصيات 12-3-5 را ترسيمات صفحه در نما مكان جاري موقعيت ميتوانيد خصوصيت دو اين بهوسيله خصوصيت و X محور جهت در را مكاننما مختصات CurrentX خصوصيت دهيد. تغيير استفاده نحوه كلي شكل ميكنند. تعيين Y محور جهت در را مكاننما مختصات CurrentY است: زير بهصورت خصوصيت دو اين از object. CurrentX = x object. CurrentY = y ترسيمات كه شئ سطح در را مكاننما موقعيت كه هستند عددي مقادير y و x مقادير ميتوان نشود استفاده y xو مقادير اگر ميكنند. مشخص ميگيرد انجام آن روي گرافيكي كنيد: توجه زير دستورات به آورد. بهدست را مكاننما فعلي مختصات Form1.CurrentX = 2000 Form1.CurrentY = 1000 337 PSet (CurrentX, CurrentY) ميكند پيدا تغيير 2( و 1 ( نقطه به مكاننما مختصات ابتدا دستورات اين در هب ميشود. رسم مختصات همين در نقطهاي خصوصيت دو اين مقدار بهوسيله سپس كنيد: توجه زير رويه به ديگر مثالي عنوان
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد Private Sub cmdshow_click( ) Form1.CurrentX = ScaleWidth / 2 Form1.CurrentY = ScaleHeight / 2 Line (CurrentX, CurrentY)-(500, 2000) End Sub با استفاده از خصوصيات ScaleWidth و ScaleHeight ابعاد فرم بهدست آمده و با تقسيم آنها بر عدد 2 مختصاتنقطه مياني در فرم محاسبه شدهاست و فرمانLine خطي راازايننقطه تانقطه ( 2 و )5 رسم ميكند )شكل.)12-15 شكل 12-15 تمرين: پروژهاي طراحي كنيد كه مختصات مركز يك دايره و شعاع و رنگ آنرا دريافت كرده و دايره موردنظر را رسم كند. 12-3-6 متد Cls 338 شكل كلي اين متد بهصورت زير است: object. Cls اين متد صفحه را كامال پاك كرده و مكاننما رابه مختصات ( و (انتقال ميدهد. قبال بانحوه استفاده از اين متد آشنا شدهايد. بهعنوان مثال در رويه زير ابتدا يك مستطيل توپر با رنگ بنفش و يك دايره با رنگ قرمز رسم ميشود و بعد از رسم آنها يك كادر پيغام )MessageBox( با جمله Choose ok to clear this background نمايش داده ميشود كه در صورت فشرده شدن دكمه
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک فرمان OK در كادر پيغام سطح فرم پاك مي شود و مقدار صفر براي دو خصوصيت CurrentX و CurrentY در كادر پيغام ديگري به نمايش درمي آيد كه نشان دهنده عملكرد متد Cls در تغيير موقعيت جاري مكان نماست. Private Sub cmdcls_click( ) Dim pi, msg pi = 3.14159265358979 Line (200, 150)-(850,600), vbmagenta, BF Circle (1600,1800 ), 400, vbred msg = "Choose OK to clear this background" MsgBox msg Cls MsgBox "CurrentX=" + Str(CurrentX) + "CurrentY=" + Str(CurrentY) End Sub مثال 2: پروژه اي طراحي كنيد كه به وسيله آن كاربر بتواند اشكال هندسي مانند نقطه, خط و انواع مستطيل را رسم كند. به اين منظور مراحل بعد را انجام دهيد: - 1 يک پروژه از نوع Standard EXE ايجاد كنيد كه شامل يک فرم با عرض و ارتفاع Drawing و Frmdrawing باشد. سپس نام و عنوان آن را بهترتيب روي 6 و 8 تنظيم كنيد و خصوصيت Appearance آن را روي -Flat تنظيم كنيد.)شكل 12-16(. - 2 در اين مرحله بخش تعاريف فرم و رويدادهاي ماوس را به صورت زير تنظيم كنيد: Option Explicit Dim intx As Integer, inty As Integer Private Sub Form_MouseDown(Button As Integer,Shift As_ Integer, X As Single, Y As Single) If Button = vbleftbutton Then 339
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد Pset (X,Y) End Sub intx = X inty = Y End If Private Sub Form_MouseUp(Button As Integer,Shift As Integer, X As Single, Y As Single) If Button = vbleftbutton Then Select Case Shift Case vbctrlmask: Line (intx, inty)-(x,y) Case vbshiftmask: Line (intx, inty)-(x,y),, B Case vbaltmask: Line (intx, inty)-(x, Y),, BF End Select End If End Sub Private Sub Form_MouseMove(Button As Integer,Shift As_ Integer, X As Single, Y As Single) If Button = vbrightbutton Then End If End Sub PSet (X,Y) 340
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك شكل 12-16 در رويداد MouseDown با استفاده از دستور If مقدار آرگومان Button بررسي ميشود. اگر اين مقدار برابر با vbleftbutton باشد به اين معني است كه كليد سمت چپ ماوس فشرده شده است و با استفاده از دستور PSet يك نقطه در موقعيتي كه اشارهگر ماوس قرار دارد ترسيم ميشود و همين مقادير يعني X و Y در دو متغير عمومي ذخيره ميشوند تا براي رويداد MouseUp مورد استفاده قرار گيرند. متد PSet ميتواند يك نقطه در مختصات x و y با رنگ color ايجاد كند color ميتواند يكي از ثابتهاي رنگ ويژوالبيسيك باشد. شكل كلي استفاده از اين دستور به صورت PSet (x,y),color ميباشد. استفاده از آرگومان color اختياري است. از رويداد MouseUp براي ترسيم انواع خطوط و مستطيلهاي توپر و توخالي استفاده شده است. در اين رويداد ابتدا رها شدن كليد سمت چپ ماوس به وسيله دستور If كنترل ميشود سپس با استفاده از يك دستور Select Case فشرده شدن كليدهاي Ctrl 341 Shift و Alt در زمان رها شدن كليد چپ ماوس بررسي ميشود و اگر در زمان رها شدن كليد سمت چپ ماوس كليد Ctrl نگه داشته شود متدintx,inty)-(X,Y ) )Line در اولين Case اجرا شده و يك خط بين نقطه با مختصات )intx,inty( يعني محل اشارهگر در زمان فشرده شدن كليد چپ ماوس و نقطه با مختصات )X,Y( يعني محل اشارهگر در زمان رها شدن كليد چپ ماوس رسم ميشود. اگر در زمان رها شدن كليد چپ ماوس كليد Shift نگه داشته شود متد )B )Line (intx,inty)-(x,y, در Case دوم اجرا شده و يك مستطيل بين نقاط )intx,inty( و )X,Y( رسم ميكند. پارامتر B در متد Line سبب رسم يك مستطيل
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد خواهد شد. اما اگر در زمان رها شدن كليد چپ ماوس كليد Alt نگه داشته شود متد Line (intx,inty)-(x,y),,bf در Case آخر اجرا شده و يك مستطيل توپر بين نقاط مربوطه رسم خواهد شد. متد Line ميتواند يك خط را با دريافت موقعيت نقاط ابتدا و انتهاي آن ترسيم كند. شكل كلي اين متد به صورت Line (x1,y1)-(x2,y2),color است كه x2,x1 فاصله نقاط ابتدا و انتهاي خط از سمت چپ فرم و y1 و y2 فاصله نقاط ابتدا و انتهاي خط از باالي فرم ميباشد, آرگومان color رنگ خط ترسيمي را مشخص ميكند. استفاده از اين آرگومان اختياري است. برايرسم يك مستطيل توخالي از كاراكتر B در متد Line به صورت (x1,y1)-(x2,y2),- Line color,b استفادهكنيدوبرايرسميكمستطيلتوپرازعبارتBF درمتدLine بهصورت Line (x1,y1)-(x2,y2),color,bf استفاده كنيد. آخرين رويداد در ماژول فرم رويداد MouseMove فرم است كه در اين رويداد با بررسي آرگومان Button فشرده شدن دكمه راست ماوس بررسي ميشود. اگر در زمان حركت اشارهگر ماوس كليد راست ماوس نگه داشته شود Drag( )Right متد PSet اجرا شده و يك نقطه در محل اشارهگر ترسيم خواهد كرد. - 3 پروژه را با نام drawing ذخيره كرده و سپس آن را اجرا كنيد. - 4 روي فرم عمل كليك انجام دهيد. مشاهده ميكنيد كه نقاط كوچكي با رنگ سياه روي فرم ايجاد خواهد شد. - 5 روي فرم عمل درگ انجام دهيد و همزمان كليد Ctrl را پايين نگهداريد سپس كليد چپ ماوس را رها كنيد. مشاهده ميكنيد كه يك خط با رنگ سياه ترسيم ميشود. همين عمل را با كليدهاي Shift و Alt انجام دهيد و نتيجه را بررسي كنيد. - 6 در اين مرحله با كليد راست ماوس عمل درگ را انجام دهيد ميبينيد كه با حركت ماوس نقاط ترسيم ميشوند. - 7 از برنامه خارج شده و به پنجره ويژوالبيسيك بازگرديد. 342
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک 12-3-7 متد Print تاكنون بارها از اين متد استفاده كرده ايد. اين متد مي تواند هرگونه اطالعات اعم از متن, مقادير عددي مقادير مربوط به خصوصيات و نظاير آن ها را روي فرم نمايش دهد. شكل كلي اين متد به صورتي است كه در ادامه مي آيد: object. Print outputlist object نام شيئي است كه اطالعات روي آن نمايش داده ميشوند. outputlist اطالعاتي است كه توسط متد Print روي شئ object نمايش داده ميشود. استفاده از outputlist و object اختياري است و در صورتي كه outputlist استفاده نشود يک خط خالي نمايش داده خواهد شد. نكته: استفاده از كاراكتر " ; " در متد Print سبب ميشود تا اطالعات به صورت چسبيده به هم و بدون فاصله از هم نمايش داده شوند. استفاده از كاراكتر ", " در متد Print سبب ميشود تا اطالعات با فاصله 14 ستون از يكديگر نمايش داده شوند. به عنوان مثال, رويداد زير عبارت Visual Basic 6 را به شكل هاي مختلف نمايش مي دهند: Private Sub cmdprint_click( ) Dim str1 As String Dim str2 As String Dim str3 As String str1 = "Visual" str2 = "Basic" str3 = "6" Print str1; str2; str3 343
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد Print str1, str2, str3 Print str1; Print str2, Print str3 End Sub نتيجه اجراي اين دستورات بهصورت زير خواهد بود: Visual Basic 6 Visual Basic 6 VisualBasic 6 شكل 12-17 344 براي نمايش فضاهاي خالي توسط متد Print ميتوانيد از تابع Spcace استفاده كنيد. مثال دستور زير قبل از نمايش كلمه BASIC 5 فضاي خالي ايجاد ميكند. Print Spcace (5) ; " BASIC " در ضمن ميتوانيد بهوسيله تابع Tab اطالعات خود را در ستونهاي مورد نظر نمايش دهيد. شكل كلي تابع Tab به اين صورت است: Tab (n) كه در آن n يك مقدار عددي است كه شماره ستون مورد نظر را معين ميكند. مثال فرمان زير كلمه VISUAL را از ستون دوم به بعد و كلمه BASIC را از ستون دهم به بعد نمايش ميدهد.
بيسيک( )ويژوال مقدماتی نويسی برنامه مهارتی: پیمانه بيسيک درويژوال چاپ و گرافيكي هاي جلوه از استفاده توانايي کاردوازدهم: واحد Print شود: استفاده زير صورت به فرمان اين اگر اما Tab (2) ; " VISUAL " ; Tab (10) ; " BASIC" Print Tab (2) ; " VISUAL " ; Tab (5) ; " BASIC " كلمه نمايش از پس چون اما شود مي داده نمايش جاري خط دوم ستون از VISUAL كلمه كند مي اشاره پنجم ستون به دوم Tab و گيرد مي قرار هشتم ستون در نما مكان VISUAL شد. خواهد داده نمايش بعد خط پنجم ستون در BASIC كلمه بنابراين نظر در 1 شماره ستون باشد منفي عددي Tab تابع در n مقدار كه صورتي در نكته شد. خواهد گرفته 12-3-8 متدهاي TextWidthو TextHeight براي نظر مورد متن ارتفاع TextHeight متد و نظر مورد متن عرض TextWidth متد است: زير صورت به متد دو اين كلي شكل كنند. مي معين را نمايش 345 object. TextWidth ( string ) object. TextHeight ( string ) را Single نوع از عددي مقدار يک متد دو هر است. اي رشته عبارت يک string اين به توانيد مي صفحه وسط در VISUAL BASIC عبارت نمايش براي مثال گردانند بازمي كنيد: عمل صورت Private Sub cmdtext_click( ) CurrentX = (ScaleWidth - TextWidth ("VISUAL BASIC")) / 2 CurrentY = (ScaleHeight - TextHeight ("VISUAL BASIC")) / 2 Print "VISUAL BASIC" End Sub كنيد: مشاهده 12-18 شكل در را رويه اين اجراي نتيجه متن ارتفاع و عرض محاسبه و TextHeight و TextWidth متد دو وسيله به رويه اين در و ScaleWidth خصوصيات وسيله به كه فرم ارتفاع و عرض از مقادير اين كردن كم با و را متن نمايش محل 2 عدد بر آمده دست به مقدار تقسيم و آيند مي دست به ScaleHeight حتي كه است اين كار اين مزيت اند. شده محاسبه گيرد قرار صفحه وسط در كه اي گونه به باز جديد ابعاد به توجه با نظر مورد متن شود اجرا مجددا رويه و يابد تغيير فرم ابعاد اگر
اجتماعی امور و کار وزارت اسالمی ارشاد و فرهنگ وزارت مقدماتی بیسیک ویژوال نویسی برنامه استاندارد: نام پیشرفته کار رایانه استاندارد نام 0-84/ 80 / 1 / 3 / 1 شماره: آزاد شماره:مطالعه ميگيرد. قرار صفحه وسط در و شده 12-18 شكل AutoRedraw خصوصيت 12-3-9 در كه كردهايد دقت نكته اين به گرافيكي دستورات از استفاده هنگام در تاكنون شايد گرفتن قرار اثر در يا ميرود بين از فرم روي در شده انجام ترسيمات مواقع از بعضي شما ترسيمات است شده انجام آن در ترسيمات كه پنجرهاي روي ديگر پنجرههاي اب كه كنيد طراحي گونهاي به فرمان دكمه يك با فرم يك مثال بهعنوان ميشود. مخدوش كرده اجرا را برنامه سپس شود رسم فرم روي در توپر مستطيل يك فرمان دكمه فشردن )بهوسيله برسانيد اندازه حداقل به را برنامه پنجره بعد و كنيد كليك فرمان دكمه روي و كنيد كليك وظيفه نوار در پنجره آيكن روي مجددا و ) Minimize دكمهكنترلي مشاهده شده رسم شكل از اثري صورت اين در بازگردد. قبل حالت به برنامه پنجره تا شد. نخواهد كه دارند AutoRedraw نام به خصوصيتي PictureBox مانند كنترلها از بعضي و فرمها مقدار روي خصوصيت اين اگر است False خصوصيت اين مقدار پيشفرض حالت در از موجود ترسيمات آن نظاير و فرم اندازه تغيير يا مكان تغيير هنگام در شود تنظيم True ميشوند. داده نمايش كنترل يا فرم مجدد نمايش با و نميروند بين برنامه فرم براي را AutoRedraw خصوصيت داديد انجام قسمت اين در كه مثالي در كنيد. كليك فرمان دكمه روي و كنيد اجرا مجددا را برنامه و كنيد تنظيم True مقدار روي مشاهده دهيد. نمايش دسكتاپ روي را آن دوباره و درآورده Minimize حالت به را فرم است. رفته بين از قبلي مشكل حالت اين در ميكنيد 346
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد است: صورت اين به خصوصيت اين از استفاده كلي شكل object. AutoRedraw = Boolean عدم صورت در و باشد كنترل يا فرم نام ميتواند كه است اختياري مقدار يك object ميشود. استفاده دارد فوكوس فرميكه نام آن از استفاده عدم صورت در باشد. False يا True ميتواند كه است منطقي مقدار يك Boolean مقدار اين پيشفرض مقدار ميشود. داده بازگشت خصوصيت مقدار Boolean مقدار از استفاده است. False خصوصيت تمرين: و كرده استفاده كردهايد طراحي تاكنون كه پروژههايي در AutoRedraw خصوصيت از كنيد. بررسي خصوصيت اين استفاده از قبل حالت با را نتيجه DrawMode خصوصيت 12-3-10 بهوسيله كه را رنگ( نظر )از ترسيماتي ظاهري شكل ميتوان خصوصيت اين بهوسيله كلي شكل كرد. تعيين ميشوند انجام غيره و PSet Line Circle نظير گرافيكي متدهاي است: زير بهصورت خصوصيت اين از استفاده نحوه object. DrawMode = value درصورت ميكند. مشخص را ترسيمات ظاهري شكل و بوده اختياري نيز value مقدار بخش كه مقاديري ميشود. داده بازگشت خصوصيت مقدار مقدار اين از استفاده عدم شدهاند. آورده 12-3 جدول در كند كسب ميتواند value گرافيكي متد كه است رنگي pen رنگ از 12-3 منظور جدول در كه باشيد داشته توجه ويژوالبيسيك به خصوصيت اين واقع در ميكند. استفاده آن از گرافيكي شكل رسم براي ديگر بهعبارت كند تعيين را صفحه روي نمايشي pixel يك رنگ چگونه كه ميگويد متد بهوسيله pixel اين در كه نقطهاي رنگ و pixel فعلي رنگ اساس بر ويژوالبيسيك ScaleMode خصوصيت مقدار به توجه با را مناسب رنگي تركيب ميشود, ايجاد گرافيكي ميدهند: نشان را خصوصيت اين از استفاده نحوه زير دستورات مثال بهعنوان ميكند. تعيين 347
348 اجتماعی امور و کار وزارت اسالمی ارشاد و فرهنگ وزارت مقدماتی بیسیک ویژوال نویسی برنامه استاندارد: نام پیشرفته کار رایانه استاندارد نام 0-84/ 80 / 1 / 3 / 1 شماره: آزاد شماره:مطالعه Form1.DrawMode = vbinvert Form1.BackColor = vbred Line (500, 500 ) - (2000, 2500) vbgreen, BF سبز رنگ با Line متد بهوسيله توپر مستطيل يك دستورات اين عادي حالت در رنگ از شده تنظيم vbinvert روي DrawMode خصوصيت مقدار چون اما ميكنند رسم داده نمايش آنها بهوسيله مستطيل كه نقاطي فعلي رنگ )يعني قرمز رنگ معكوس رنگ اگر بنابراين شد. خواهد ديده رنگ اين با مستطيل و ميشود استفاده ميشود( نميشود. ايجاد مستطيل رنگ در تغييري شود استفاده Line دستور در نيز ديگري DrawMode خصوصيت به مربوط مقادير 12-3 جدول رشتهاي ثابت عددي ثابت توضيح 1 سياه رنگ 2 15-vbMergePen حالت عكس 3 pen معكوس رنگ و زمينه رنگ اساس بر رنگ تركيب 4 13-CopyPen حالت عكس كه رنگي معكوس رنگ و pen رنگ با عمومي رنگهاي تركيب 5 است. شده داده نمايش 6 است. شده داده نمايش كه رنگي معكوس رنگ 7 يارنگيكهنمايشدادهشدهاست. تركيبرنگهابراساسرنگpen 8 9-MaskPen حالت عكس 9 شد. داده نمايش كه رنگي و pen رنگ با رنگهايعمومي تركيب 10 7-vbXorPen حالت عكس 11 نميشود. انجام ترسيمي 12 است. شده داده نمايش رنگيكه و pen رنگ معكوس رنگ تركيب رنگ نشود تعيين pen رنگ اگر و pen رنگ پيشفرض بهطور 13 ميشود. استفاده ForeColor 14 شدهاست. نمايشداده رنگيكه معكوس رنگ و pen رنگ تركيب 15 است. شده داده نمايش كه رنگي و pen رنگ تركيب 16 سفيد رنگ vbblackness vbnotmergepen vbmasknotpen vbnotcopypen vbmaskpennot vbinvert vbxorpen vbnotmaskpen vbmaskpen vbnotxorpen vbnop vbmergenotepen vbcopypen vbmergepennot vbmergepen vbwhiteness
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک نكته مقدارپيشفرضخصوصيت DrawModeاستكهسببميشوداز 13-vbCopyPen رنگيكهدرمتدگرافيكيتعيينميشوداستفادهشودودرصورتيكهرنگتوسطمتدتعييننشود ازرنگيكهدرخصوصيت ForeColorتعيينشدهاستفادهشود. 12-3-11 خصوصيت DrawStyle به وسيله اين خصوصيت مي توان نوع و حالت خطوط را در ترسيمات گرافيكي تعيين كرد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت به صورت زير است: object. DrawStyle = value مقدار value اختياري بوده و نوع و حالت ترسيمات را مشخص مي كند. در صورت عدم استفاده از اين مقدار مقدار خصوصيت بازگشت داده مي شود. مقاديري كه value مي تواند كسب كند در جدول 12-4 ارايه شده است. جدول 12-4 مقاديرمربوطبهخصوصيت DrawStyle ثابتعددي حالتنمايشي ثابت رشته اي vbsolid vbdash 1 vbdot vbdashdot vbdashdotdot vbinvisible vbinsidesolid 2 3 4 5 6...... خطنامريي لبهبيرونيحاشيهبرلبهبيرونيشكلمنطبقاست. رويداد زير حالت هاي مختلف ترسيم را براي مقادير صفر تا 4 مورد استفاده قرار مي دهد. Private Sub cmdshow_click( ) DrawStyle = vbsolid Line (500, 200)-(5000, 200), vbblue DrawStyle = vbdash Circle (900,1000), 400, vbred 349
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد DrawStyle = vbdot Line (2000, 500)-(5000, 1500), vbblue, B DrawStyle = vbdashdot Circle (900, 2500),400, vbred DrawStyle = vbdashdotdot Line (2000,2000)-( 5000-3000), vbblue, B End Sub شكل 12-19 350 12-3-12 خصوصيت DrawWidth بهوسيله اين خصوصيت ميتوانيد ضخامت خطوط را براي ترسيمات گرافيكي معين كنيد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت بهصورت زير است: object. DrawWidth = size مقدارsize اختياري بوده و يك عبارت عددي است كه اندازه قلم را براي ترسيمات معين ميكند و در صورت عدم استفاده از اين مقدار مقدار خصوصيت بازگشت داده ميشود. مقدار size ميتواند مقداري بين 1 تا 32767 باشد. در اين رويداد حالتهاي مختلف ترسيم را با اندازههاي مختلف قلم مشاهده ميكنيد )شكل 12-20(. Private Sub cmdshow_click( ) DrawStyle = vbdot DrawWidth = 1 Line (500, 150)-(5000, 150), vbblue DrawWidth = 2
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک Circle (900, 1000), 400, vbred DrawWidth = 3 Line (2000, 500)-(5000, 1500), vbblue, B DrawWidth = 4 Circle (900, 2500), 400, vbred DrawWidth = 5 Line (2000, 2000)-(5000, 3000), vbblue, B End Sub شكل 12-20 نكته در صورتي كه خصوصيت DrawWidth روي عدد بزرگتر از يک تنظيم شود مقادير 1 تا 4 براي خصوصيت DrawStyle در زمان اجراي متدهاي گرافيكي عملكردي از خود نشان نميدهند و مانند مقدار vbsolid عمل ميكنند. 12-3-13 خصوصيت FillStyle به وسيله اين خصوصيت مي توانيد ترسيماتي نظير دايره بيضي و مستطيل را با حالت هاي مختلف پر كنيد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت به صورت زير است: object. FillStyle = number مقدار number اختياري بوده و عددي صحيح است كه حالت موردنظر را براي پر كردن ترسيمات معين مي كند. در صورت عدم استفاده از اين بخش مقدار خصوصيت بازگشت داده مي شود. مقادير مجاز براي number در جدول 12-5 ارايه شده است: 351
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد جدول 12-5 مقادير مربوط به خصوصيت FillStyle ثابت رشتهاي ثابت عددي توضيح داخل شكل با رنگي كه در خصوصيت FillColor تعيين شده پر ميشود. داخل شكل با رنگ زمينه پر ميشود. داخل شكل با خطوط افقي پر ميشود. داخل شكل با خطوط عمودي پر ميشود. داخل شكلبا خطوط مايل پر ميشود )از چپ به راست(. داخلشكلبا خطوط مايل پر ميشود )از راست به چپ(. داخلشكل با خطوط عمودي و افقي پر ميشود )حالت شطرنجي(. داخل شكل با خطوط عمودي وافقي مايل پر ميشود)حالت شطرنجي مايل(. vbfssolid vbfstransparent vbhorizontalline vbverticalline vbupwarddiagonal vbdownwarddiagonal vbcross vbdiagonalcross 1 2 3 4 5 6 7 در اين رويداد حالتهاي مختلف ترسيم را براي مقادير متفاوتي از خصوصيت FillStyle نشان ميدهد: Private Sub cmdshow_click( ) DrawStyle = vbsolid DrawWidth = 1 FillColor = vbgreen FillStyle = 0 Circle (900, 1000), 400, vbred FillColor = vbblack FillStyle = 1 Line (2000, 500)-(5000, 1500), vbblue, B FillStyle = 2 Circle (900,2200), 400, vbred FillStyle = 3 Line (2000, 1700)-(5000, 2700), vbblue, B FillStyle = 4 Circle (900,3500), 400, vbred FillStyle = 5 352
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك Line (2000, 3000)-(5000, 4000), vbblue, B FillStyle = 6 Circle (900, (4800, 400, vbred FillStyle = 7 Line (2000, 4300)-(5000,5300), vbblue, B End Sub در اين رويداد پس از تعيين مقادير مورد نظر براي خصوصيات DrawStyle و lfillco رويسبزتنظيمشدهاست.خصوصيت مقدارخصوصيتFillColor DrawWidth or رنگ قلم را براي ترسيماتي كه بهوسيله خصوصيت FillStyle ايجاد ميشود معين ميكند. بهعنوان مثال در دايره اول چون مقدار خصوصيت FillStyle صفر است دايره با رنگ FillColor يعني سبز پر ميشود. در مورد ساير مقادير FillStyle نيز خصوصيت FillColor رنگ خطوط عمودي افقي مايل و غيره كه شكل را پر ميكند تعيين ميكند. نتيجه اجراي اين رويداد را ميتوانيد در شكل 12-21 مشاهده كنيد. شكل 12-21 تمرين: پروژهاي طراحي كنيد كه اين شكل را روي يك فرم نمايش دهد: 353 شكل 12-22
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد 12-4 تابع QBcolor اين تابع با دريافت يك عدد بين صفر و 15 يك عدد از نوع Long را كه بيانگر رنگ معادل عدد دريافتي است بازميگرداند. شكل كلي اين تابع بهصورت زير است: QBColor ( color ) آرگومان color يك عدد از نوع صحيح است كه براساس جدول 12-6 قابل استفاده خواهند بود. جدول 12-6 مقادير قابل استفاده براي آرگومان color رنگ مقدار عددي رنگ مقدار عددي خاكستري آبي روشن سبز روشن فيروزهاي روشن قرمز روشن بنفش روشن زرد روشن سفيد روشن 8 سياه 9 آبي 1 10 سبز 2 11 فيروزهاي 3 12 قرمز 4 13 بنفش 5 14 زرد 6 15 سفيد 7 بهعنوان مثال در دستورات زير با استفاده از تابع 5 QBColor نقطه با رنگهاي متفاوت نمايش داده خواهد شد. Dim i As Integer Dim XPos As Single, YPos As Single DrawWidth = 4 Randomize For i = 1 To 5000 XPos = Rnd * ScaleWidth YPos = Rnd * ScaleHeight PSet (XPos, YPos), QBColor(Rnd * 15) Next i 354
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك 12-5 تابع RGB در ويژوالبيسيك تابع ديگري به نام RGB وجود دارد كه ميتواند تركيبات رنگي را با توجه به نياز ايجاد كند. اين تابع ميتواند با دريافت سه مقدار عددي براي سه رنگ اصلي تمام تركيبات مورد نظر را ايجاد كند. شكل كلي اين تابع بهصورت زير است: RGB ( red, green, blue ) اين تابع سه آرگومان اجباري دارد كه ميتوانند اعداد صحيح از صفر تا 255 را كسب كنند. آرگومان red مقدار رنگ قرمز آرگومان green مقدار رنگ سبز و آرگومان blue مقدار رنگ آبي را معين ميكنند. مقدار بازگشتي اين تابع يك عدد از نوع Long است كه بيانگر تركيب رنگي درخواستي است. مقادير سه آرگومان فوق براي رنگهاي استاندارد در جدول 12-7 ارايه شده است. جدول 12-7 مقادير سه رنگ اصلي براي رنگهاي استاندارد مقدار آرگومان blue مقدار آرگومان green مقدار آرگومان red رنگ سياه آبي 255 سبز 255 فيروزهاي 255 255 255 قرمز 255 بنفش 255 255 زرد 255 255 سفيد 255 255 بهعنوان مثال دستورات زيرپانصد دايرهباابعاد و مختصات و رنگهاي تصادفيايجاد ميكند. Dim i As Integer Dim XPos As Single, YPos As Single DrawWidth = 4 355
وزارت کار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نویسی ویژوال بیسیک مقدماتی نام استاندارد رایانه کار پیشرفته شماره:مطالعه آزاد شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 Randomize For i = 1 To 500 XPos = Rnd * ScaleWidth YPos = Rnd * ScaleHeight )Circle (XPos, YPos), Rnd * 800, RGB(Rnd * _ 255, Rnd * 255, Rnd * 255 Next i 12-6 شئ چاپگر Object( )Printer تاكنون كليه عملياتي كه انجام دادهايد روي فرم و صفحه نمايش انجام شده است اما گاهي اوقات الزم است تا اطالعات مورد نياز خود را بهوسيله چاپگر روي كاغذ چاپ كنيد. ويژوالبيسيك در اين زمينه نيز امكانات الزم را مهيا كرده است. شما با استفاده از شئ چاپگر عالوه بر انجام عمليات چاپ ميتوانيد بهوسيله خصوصيات اين شئ عمليات چاپ را به نحو مناسبي مديريت كنيد. در اين بخش به معرفي متدهاي چاپ و معرفي خصوصيات شئ چاپگر ميپردازيم. 356 12-6-1 متدهاي چاپ تاكنون متدهاي مختلفي را براي نمايش اطالعات و ترسيمات آموختيد. در اين متدها ميتوانيد به جاي پارامتر object از شئ چاپگر استفاده كنيد بنابراين به آساني ميتوانيد از متدهاي TextWidth TextHeight Scale PSet Line Circle و Print استفاده كنيد. فقط كافي است براي معرفي شئ چاپگر از كلمه Printer استفاده كنيد. بهعنوان مثال نتايج حاصل از اجراي دستورات زير روي كاغذ چاپ خواهند شد. Printer. Print " IN THE NAME OF GOD. " )Printer. Line (100,100) (800,800 Printer. Circle (150,150), 500 متد EndDoc اين متد سبب ميشود تا عمليات چاپ متوقف شده و تا زماني كه چاپگر آماده چاپ شود اطالعات مربوط به چاپ روي ديسك يا حافظه كامپيوتر ذخيره ميشود. شكل كلي
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك نحوه استفاده از اين متد بهصورت زير است: Printer. EndDoc متد KillDoc اين متد ميتواند در زمان چاپ اطالعات عمليات چاپ را خاتمه دهد. شكل كلي نحوه استفاده از اين متد بهصورت زير است: Printer. KillDoc متد NewPage متد Newpage ميتواند عمليات چاپ صفحه جاري را خاتمه داده و چاپگر چاپ را از صفحه بعدي انجام دهد. شكل كلي نحوه استفاده از اين متد در ادامه ميآيد: Printer. NewPage 12-6-2 خصوصيات شئ چاپگر تنظيمات مربوط به چاپگرها نيز مانند اشياي ديگر بهوسيله تعدادي از خصوصيتها قابل دستيابي و تغيير هستند. در اين بخش مهمترين خصوصيات شئ چاپگر را مورد بررسي قرار ميدهيم. بعضي از خصوصيات نيز قبال توضيح داده شدهاند مانند: wdra DrawWidth FillColor FillStyle CurrentX CurrentY DrawMode Style خصوصيات مربوط به قلمها )Fonts( و... خصوصيت ColorMode بهوسيله اين خصوصيت ميتوان نوع چاپگر را از نظر چاپ رنگي يا سياه سفيد تعيين كرد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت بهصورت زير است: Printer. ColorMode = value value يك ثابت عددي يا رشتهاي است كه نوع چاپ را معين ميكند. اين مقدار ميتواند يكي از مقادير موجود در جدول 12-8 باشد. در صورت عدم استفاده از بخش value مقدار فعلي خصوصيت بازگشت داده خواهد شد. جدول 12-8 مقادير مربوط به خصوصيت ColorMode توضيح ثابت عددي ثابت رشتهاي vbprcmmonochrome vbprcmcolor 1 2 چاپ سياه سفيد چاپ رنگي 357
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد نكته استفاده از چاپ رنگي يا سياه سفيد به امكانات چاپگر بستگي دارد. خصوصیت Copies به وسيله اين خصوصيت مي توانيد تعداد نسخه هايي كه چاپگر چاپ مي گيرد تعيين كنيد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت به صورت زير است: Printer. Copies = number Number يک عبارت عددي از نوع صحيح است كه تعداد نسخهها را براي چاپ معين ميكند و در صورت عدم استفاده از آن مقدار فعلي خصوصيت بازگشت داده خواهد شد. خصوصیت DeviceName اين خصوصيت نام دستگاه چاپگر پيشفرض را باز ميگرداند. نام چاپگرها در زمان نصب آنها از طريق برنامه Control Panel توسط كاربر تعيين ميشود. مثال اگر يک چاپگر EPSON LQ 300 را با نام myprinter و بهصورت پيشفرض نصب كرده باشيد فرمان زير نام چاپگر يعني myprinter را نمايش ميدهد. Print Printer. DeviceName خصوصیت DriverName اين خصوصيت نام راهانداز )driver( دستگاه چاپگر پيشفرض را باز ميگرداند. بهعنوان مثال اگر چاپگر EPSON LQ 500 را با نام myprinter نصب كرده باشيد فرمان زير نام راهانداز نصب شده يعني EPSON LQ 500 را نمايش خواهد داد. Print Printer. DriverName خصوصیت Orientation بهوسيله اين خصوصيت ميتوانيد جهت انجام عمليات چاپ را روي صفحه كاغذ تعيين كنيد. عمليات چاپ ميتواند بهصورت portrait يا landscape باشد. در شكل 12-23 تفاوت اين دو حالت نمايش داده شده است. شكل 12-23 358
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت بهصورت زير است: Printer. Orientation = value value يك ثابت عددي يا رشتهاي است كه جهت چاپ اطالعات را روي كاغذ معين ميكند. اين مقدار ميتواند يكي از مقادير موجود در جدول 12-9 باشد. در صورت عدم استفاده از مقدار value مقدار فعلي خصوصيت بازگشت داده خواهد شد. جدول 12-9 مقادير مربوط به خصوصيت Orientation توضيح ثابت عددي ثابت رشتهاي vbprorportrait vbprorlandscape 1 2 چاپ بهصورت portrait چاپ بهصورت landscape خصوصيت Page اين خصوصيت شماره صفحه در حال چاپ را در اختيار برنامه قرار ميدهد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت به اين صورت است: Printer.Page خصوصيت PaperSize بهوسيله اين خصوصيت ميتوانيد نوع و ابعاد كاغذ چاپ را تنظيم كنيد. شكل كلي نحوه استفاده از اين خصوصيت بهصورت زير است: Printer.PaperSize = value value يك ثابت عددي يا رشتهاي است كه ابعاد كاغذ را معين ميكند. اين مقدار ميتواند يكي از مقادير موجود در جدول 12-10 باشد. در صورت عدم استفاده از مقدار value مقدار فعلي خصوصيت بازگشت داده خواهد شد. 359
اجتماعی امور و كار وزارت اسالمی ارشاد و فرهنگ وزارت مقدماتی بيسيک ويژوال نويسی برنامه استاندارد: نام پيشرفته كار رايانه استاندارد نام 0-84/ 80 / 1 / 3 / 1 شماره: آزاد شماره:مطالعه جدول 12-10 مقاديرمربوطبهاندازهكاغذدرخصوصيت PageSize رشتهاي ثابت عددي ثابت كاغذ ابعاد vbprpsletter 1 8 11Inch 1 8 11Inch )اندازهكوچك( vbprpslettersmall 2 vbprpstabloid 3 11 17Inch vbprpsledger 4 17 11Inch vbprpslegal 5 vbprpsstatement 6 vbprpsexecutive 7 2 1 2 8 14Inch 1 2 1 2 1 2 5 Inch8 7 Inch vbprpsa3 8 A3)297 mm( vbprpsa4 9 A4) 297mm( vbprpsa4small 1 ) كچوك هزادنا ( A4 vbprpsa5 11 A5)148 mm( Port خصوصیت ارسال آن به چاپ كه را چاپگري به مربوط پورت نام توان مي خصوصيت اين وسيله به است: صورت اين به خصوصيت اين از استفاده نحوه كلي شكل آورد. دست به شود مي Printer.Port نكته كنند. مي استفاده LPT2 و LPT1 موازي هاي پورت از معموال چاپگرها PrintQuality خصوصیت نحوه كلي شكل كند. مي معين چاپگر در را چاپ وضوح كيفيت خصوصيت اين است: زير صورت به خصوصيت اين از استفاده Printer.PrintQuality = value در كند مي معين را چاپ وضوح ميزان كه است اي رشته يا عددي ثابت يک value شد. خواهد داده بازگشت خصوصيت فعلي مقدار value مقدار از استفاده عدم صورت 360
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك مقدار value ميتواند يكي از مقادير موجود در جدول 12-11 باشد. جدول 12-11 مقادير مربوط به كيفيت چاپ در خصوصيت PrintQuality ثابت رشتهاي ثابت عددي توضيح vbprpqdraft 1- چاپ با كيفيت Draft vbprpqlow 2- چاپ با كيفيت پايين vbprpqmedium 3- چاپ با كيفيت متوسط vbprpqhigh 4- چاپ با كيفيت باال 12-7 چندرسانهاي) Multimedia ( يكي از ويژگيهاي ديگر زبان برنامهنويسي ويژوالبيسيك توانايي استفاده از امكانات صوتي و تصويري در آن است. با استفاده از كنترلهاي ارائه شده در زبان برنامهنويسي ويژوالبيسيك ميتوان انواع فايلهاي ويدئويي صوتي و موسيقي را مورد استفاده قرار داد. 12-7-1 كنترل Interface( MCI )Media Control با استفاده از اين كنترل ميتوان انواع فايلهاي صدا موسيقي ويدئويي و سيديهاي صوتي را پخش كرد. اين كنترل بهطور پيشفرض در جعبه ابزار مشاهده نميشود. براي اضافه كردن اين كنترل گزينه Components را از منوي Project انتخاب كنيد سپس در كادرمحاوره Components كه نمايش داده ميشود كادر عالمت 6.0 Microsoft Multimedia Control را انتخاب كنيد و روي دكمه OK كليك كنيد. در اين مرحله كنترل MCI به كنترل جعبه ابزار اضافه ميشود. كنترل MCI شامل 9 دكمه است كه وظايف مختلفي را به عهده دارند. عملكرد اين دكمهها در شكل 12-24 و مطابق جدول 12-14 قابل مشاهده است. 361 شكل 12-24
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد مثال 3: مي خواهيم پروژه اي طراحي كنيم كه به وسيله آن بتوان فايل هاي ويدئويي از نوع avi را مشاهده كرد براي اين كار عمليات بعد را به ترتيب انجام دهيد: 1- يک پروژه از نوع Standard EXE ايجاد كنيد سپس خصوصيت هاي فرم را مطابق جدول 12-12 تنظيم كنيد. جدول 12-12 خصوصياتفرم مقدار خصوصيت Name Caption frmmultimedia Multimedia - 2 يک كنترل منو و كادر تصوير با نام PicVideo مطابق شكل 12-25 روي فرم قرار دهيد. شكل 12-25 - 3 كنترل MCI را به جعبه ابزار اضافه كنيد. در جعبه ابزار روي آيكن MMControl دابل كليک كنيد تا كنترل MCI روي فرم قرار گيرد سپس خصوصيت Name آن را روي مقدار mcivideo و اندازه و موقعيت آن را مطابق شكل 12-25 تنظيم نماييد. - 4 به ماژول فرم برويد و دستورات زير را در رويداد Load فرم تايپ كنيد. mcivideo.devicetype = "avivideo" mcivideo.hwnddisplay = picvideo.hwnd 362
بیسیک( )ویژوال مقدماتی برنامهنویسی مهارتی: پیمانه توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك کاردوازدهم: واحد با فايلها نمايش براي را MCI كنترل DeviceType خصوصيت از استفاده با اول دستور رسانههاي انواع ميتوان خصوصيت اين از استفاده با ميكند. آماده AVI نوع از قالببندي لودج در ارائهشده مقادير ميتواند كرد.اينخصوصيت تنظيم استفاده براي را مالتيمديا كند. كسب را 12-13 12-13 جدول توضيح AVI تصويري صوتي فايلهاي پخش صوتي سيدي پخش ديجيتال ويدئويي فايلهاي پخش ويدئويي ديسكهاي پخش WAV نوع از صوتي فايلهاي پخش مقدار AVIVideo CDAudio DigitalVideo Videodisc WaveAudio جعبه كنترل در ويدئويي فايل تصوير ميشود سبب نيز رويداد اين در دوم دستور شود. داده نمايش Picvideo تصوير كنيد: تنظيم زير صورت به را mnuopen گزينه كليك رويداد - 5 Private Sub mnuopen_click() Dim strpath As String strpath = InputBox("Enter Path and Filename :", "Input Data") mcivideo.filename = strpath mcivideo.command = "Open" End Sub ويدئويي فايل نام و مسير داده ورود كادر يك از استفاده با ابتدا رويداد اين در خصوصيت در strpath محتويات سپس ميشود ذخيره strpath متغير در و شده دريافت پيدا دسترسي ويدئويي فايل به بتواند MCI كنترل تا ميگيرد قرار MCI كنترل Filename كنترل تا ميشود تنظيم Open مقدار روي MCI كنترل Command خصوصيت سپس كند اجرا براي را مختلفي فرمانهاي ميتواند خصوصيت اين شود. ويدئويي فايل پخش آماده است. مشاهده قابل 12-14 جدول در فرمانها اين كند. مشخص كنترل در 363
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد جدول 12-14 مقدار توضيح ابزارموردنيازبرايكنترل MCIرابازميكند. ابزارموردنيازبرايكنترل MCIراميبندد. فايلويدئويي صداياموسيقيراپخشميكند. عملياتپخشياضبطراموقتا قطعميكند. عملياتضبطياپخشراقطعميكند. ازموقعيتجاريكميبهعقبحركتميكند. ازموقعيتجاريكميبهجلوحركتميكند. بهابتدايشيار) Track (جاريحركتميكند.اگر 3 ثانيهازشيارجاريپخششده باشدبهابتدايشيارقبليبازميگردد. يكتركبهجلوحركتميكند. عملياتضبطراآغازميكند. سيديرابهدرايوواردياازآنخارجميكند. Open Close Play Pause Stop Back Step Prev Next Record Eject - 6 پروژه و فرم را با نام playvideo ذخيره كرده سپس برنامه را اجرا كنيد. - 7 روي گزينه Open از منوي File كليک كرده نام و مسير فايل ويدئويي خود را كه داراي پسوند avi است در كادر ورود داده تايپ كنيد و روي دكمه OK كليک نماييد تا به فرم برنامه بازگرديد. - 8 در اين مرحله بعضي از دكمه هاي كنترل MCI فعال مي شوند روي دكمه پخش )Play( كليک كنيد تا فايل ويدئويي مورد نظرتان در كنترل جعبه تصوير نمايش داده شود سپس عملكرد ساير دكمه هاي كنترل MCI را بررسي نماييد. - 9 از برنامه خارج شده و به پنجره ويژوال بيسيک بازگرديد. تمرين: پروژه playvideo را بهگونهاي تغيير دهيد كه به وسيله آن بتوان فايلهاي صوتي با پسوند WAV را پخش كرد. نكته در كنترل MCI با استفاده از خصوصيت Orientation ميتوان كنترل را به صورت افقي )mciorienthorz( يا عمودي )mciorientvert( تنظيم نمود. 364
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک نكته كليه دكمههاي موجود دركنترل MCI را ميتوان با استفاده از صفحههايخصوصيت Pages( )Property مرئي يا مخفي فعال يا غيرفعال نمود. به منظور دسترسي به صفحههاي خصوصيت در پنجره خصوصيات روي دكمه روبهروي خصوصيت Custom كليک كنيد سپس زبانه Controls را انتخاب كنيد )شكل 12-26(. شكل 12-26 12-7-2 کنترل) Movie)MAM Microsoft Active با استفاده از اين كنترل مي توان انواع فايل هاي صوتي و موسيقي مانند WAV و MIDI را پخش كرد و فايل هاي تصويري مانند MPEG AVI و MOV را نمايش داد. اين كنترل به طور عادي در جعبه ابزار مشاهده نمي شود. براي اضافه كردن اين كنترل گزينه Components را از منوي Project انتخاب كنيد سپس در كادرمحاوره Components كه نمايش داده مي شود كادر عالمت Microsoft Active Movie Control را انتخاب كنيد و روي دكمه OK كليک كنيد تا كنترل MAM به جعبه ابزار اضافه شود. اين كنترل نيز مانند كنترل MCI دكمه هاي متعددي را شامل مي شود كه وظايف متفاوتي را بر عهده دارند )شكل 12-27(. 365 شكل 12-27
اجتماعی امور و کار وزارت اسالمی ارشاد و فرهنگ وزارت مقدماتی بیسیک ویژوال نویسی برنامه استاندارد: نام پیشرفته کار رایانه استاندارد نام 0-84/ 80 / 1 / 3 / 1 شماره: آزاد شماره:مطالعه قابل )Stop( توقف و )Play( پخش دكمههاي فقط پيشفرض طور به كنترل اين در رد كنترل انتخاب از پس ميتوانيد دكمهها ساير به دسترسي منظور به ميباشد. استفاده كادر در كنيد. كليك Custom خصوصيت روبهروي دكمه روي خصوصيات پنجره از استفاده با 12-28(. )شكل كنيد كليك Controls زبانه روي Property Pages محاوره مخفي را كنترل بخشهاي ساير و دكمهها ميتوان بخش اين در موجود عالمت كادرهاي كرد. مشاهده قابل يا 12-28 شكل صوتي فايلهاي بتوان آن وسيله به كه كنيم طراحي پروژهاي ميخواهيم 4: ال مث دهيد: انجام ترتيب به را زير عمليات كار اين براي كرد. پخش را ويدئويي و موسيقي جدول مطابق را فرم خصوصيتهاي كنيد. ايجاد Standard EXE نوع از پروژه يك - 1 كنيد. تنظيم 12-15 12-15 جدول خصوصيت مقدار Name Caption frmmpeg Movie 366 به را MAM كنترل سپس دهيد قرار فرم روي 12-29 شكل مطابق منو كنترل يك - 2 تا كنيد كليك دابل Active Movie آيكن روي ابزار جعبه در كنيد. اضافه ابزار جعبه كنيد. تنظيم mammovie روي آنرا Name خصوصيت سپس قرارگيرد فرم روي كنترل True مقدار روي را آن AutoStart خصوصيت و كرده انتخاب را mammovie كنترل - 3 كند. پخش آنرا MAM كنترل ميشود باز تصويري يا صوتي فايل زمانيكه در تا كنيد تنظيم
پیمانه مهارتی: برنامهنویسی مقدماتی )ویژوال بیسیک( واحد کاردوازدهم: توانايياستفادهازجلوههايگرافيكيوچاپدرويژوالبيسيك شكل 12-29 - 4 خصوصيت ShowPositionControls را در كنترل mammovie روي مقدار True تنظيم كنيد تا چهار دكمه ديگر نيز قابل مشاهده و استفاده شوند. - 5 رويداد Click گزينه Open را به صورت زير تنظيم كنيد: Private Sub mnuopen_click() Dim strpath As String strpath = InputBox("Enter Path and Filename :", "Input Data") mammovie.filename = strpath End Sub در اين رويداد پس از دريافت نام و مسير فايل موسيقي يا ويدئويي و ذخيرهسازي آن در متغير strpath محتويات اين متغير در دستور سوم محتويات اين متغير در خصوصيت FileName كنترل mammovie قرار داده ميشود تا آنرا پخش كند. - 6 پروژه و فرم را با نام activemovie ذخيره كرده سپس برنامه را اجرا كنيد. - 7 با استفاده از گزينه Open در منوي File مسير و نام يك فايل mpg را تعيين كنيد. سپس در هنگام پخش فايل مورد نظرتان عملكرد دكمهها و ساير بخشها در كنترل mammovie را بررسي نماييد. - 8 از برنامه خارج شده و به پنجره ويژوالبيسيك بازگرديد. تمرين: پروژه activemovie را براي انواع ديگر فايلها آزمايش كنيد. 367
وزارت كار و امور اجتماعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی نام استاندارد: برنامه نويسی ويژوال بيسيک مقدماتی نام استاندارد رايانه كار پيشرفته شماره: - 84/ 80 / 1 / 3 / 1 0 شماره:مطالعه آزاد 12-8 شئتصوير) Picture ( با استفاده از شئ تصوير نيز مي توانيد يک تصوير را روي فرم يا در كنترل كادر تصوير نمايش دهيد. به منظور ايجاد يک شئ تصوير از نوع داده Picture استفاده مي شود. با شئ تصوير مي توان انواع فايل هاي گرافيكي مانند ICO GIF BMP و JPG را نمايش داد. 368 مثال 5: مي خواهيم رويه اي بنويسيم كه بتواند يک تصوير را با استفاده از شئ تصوير نمايش دهد. به اين منظور مي توان از يک شئ تصوير همراه با تابع LoadPicture استفاده كرد به اين ترتيب رويه به صورت زير تعريف مي شود: Public Sub showpicture)strpath As String( Dim objpicture As Picture Set objpicture = LoadPicture)strpath( Set picshow.picture = objpicture End Sub اين رويه با يک آرگومان )strpath( براي دريافت مسير و نام فايل تعريف شده است سپس داخل رويه يک شئ از نوع Picture با نام objpicture با دستور Dim تعريف شده است در مرحله بعد با استفاده از دستور Set و تابع LoadPicture تصوير موردنظر در شئ تصوير objpicture بارگذاري مي شود و در پايان با دستور شئ تصوير در كنترل كادر تصوير picshow نمايش داده مي شود. براي فراخواني رويه ShowPicture مي توان به صورت زير عمل نمود: Call showpicture )" C:\WinXP\Coffee Bean.Bmp"( اگر الزم باشد تصوير روي فرم نمايش داده شود مي توان از متد PaintPicture استفاده كرد. به عنوان مثال دستور سوم در رويه showpicture را مي توان به اين صورت تغيير داد تا تصوير روي فرم نمايش داده شود. PaintPicture objpic, 20, 50, 3000, 4000 اين دستور شئ تصوير را در مختصات 20 = X و 50 = Y با عرض 3000 و ارتفاع 4000 روي فرم نمايش مي دهد.
پیمانه مهارتی: برنامه نويسی مقدماتی )ويژوال بيسيک( واحد کاردوازدهم: توانايي استفاده از جلوه هاي گرافيكي و چاپ درويژوال بيسيک نكته از متد PaintPicture ميتوان در كنترل كادر تصوير و شئ چاپگر نيز استفاده كرد. متد LoadPicture از انواع فايل هاي گرافيكي مانند JPG GIF ICO BMP و... پشتيباني مي كند. تمرين: پروژهاي طراحي كنيد كه با استفاده از آن بتوان هر تصوير دلخواهي را با استفاده از يک كادر محاوره Open مشاهده كرد به عالوه امكان بزرگ يا كوچک كردن تصوير موردنظر نيز وجود داشته باشد. مثال : 6 مي خواهيم پروژه اي طراحي كنيم كه به وسيله آن بتوان ترسيمات رسم شده روي فرم را در يک فايل ذخيره كرد. براي اين كار عمليات زير را به ترتيب انجام دهيد: - 1 يک پروژه از نوع Standard EXE ايجاد كنيد و فرم و كنترل هاي آن را مطابق شكل 12-30 و جدول 12-16 و 12-17 تنظيم كنيد. جدول 12-16 خصوصياتفرم خصوصيت مقدار Name frmdrawing Caption Save Picture شكل 12-30 كنترل خصوصيت Name جدول 12-17 خصوصياتكنترلها Command Button Command Button cmddrawline cmdsave Picture Box picdrawing Caption &Line &Save - 2 رويداد Click دكمه Line را به صورت زير تنظيم كنيد. Private Sub cmddrawline_click)( 369 ScaleMode = vbpixels