Υπεύθυνος Μετρήσεων: Τζίµας Χρήστος Υπεύθυνος Έκθεσης: Τζίµας Χρήστος. Ηµεροµηνία Ελέγχου: 11-06-2008 Ώρα ελέγχου: 17.00 18:30. Μαρούσι, Ιούνιος 2008

ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕ ΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΕΜΠΟΜΕΝΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ Σ/Β ΤΗΣ COSMOTE ΜΕ ΚΩ ΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΒΡΟΥΤΣΙ Α/Τ (1404036) Υπεύθυνος Μετρήσεων: Τζίµας Χρήστος Υπεύθυνος Έκθεσης: Τζίµας Χρήστος Ηµεροµηνία Ελέγχου: 11-06-2008 Ώρα ελέγχου: 17.00 18:30 Μαρούσι, Ιούνιος 2008

Γενικά Η παρούσα µέτρηση αφορά την εκποµπή Ηλεκτροµαγνητικής Ακτινοβολίας στο φάσµα συχνοτήτων από 75 3000MHz. Στην περιοχή που απεικονίζεται στο συνηµµένο τοπογραφικό διάγραµµα, πραγµατοποιήθηκαν την 11-06-2008 µετρήσεις Η/Μ ακτινοβολίας από τον υπογράφοντα Ακτινοφυσικό - Φυσικό Ιατρικής. Οι µετρήσεις πραγµατοποιήθηκαν στην περιοχή συχνοτήτων 75 3000 MHz. Όλες οι µετρούµενες τιµές παρατίθενται και κανονικοποιηµένες ως ποσοστό των ορίων ασφαλείας όπως αυτά ορίζονται στην κείµενη νοµοθεσία 1,4. Παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσµατα των µετρήσεων που πραγµατοποιήθηκαν στα σηµεία ενδιαφέροντος τα οποία φαίνονται στο συννηµένο σχεδιάγραµµα: 1) Στη βάση του ιστού της COSMOTE 2) Στη βάση ιστού ύψους 8m εντός οικοπέδου ΟΤΕ 3) Στο βορειοδυτικό όριο του οικοπέδου του ΟΤΕ, πλησίον αγνώστου ιστού 4) Στη βάση αγνώστου ιστού ύψους 23m µε αναµεταδότες FM / TV 5) Στο σηµείο όπου παρατηρήθηκε η υψηλότερη της έντασης ηλεκτρικού πεδίου στην περιοχή ακτίνας 50m από τον ιστό της COSMOTE Σηµειώνεται ότι σε απόσταση µεγαλύτερη των 50m από τον ιστό της COSMOTE υπάρχει πλήθος ιστών µε άγνωστα κεραιοσυστήµατα (πάρκο κεραιών). Όρια ασφαλείας - Νοµοθεσία Για την ασφαλή έκθεση του ανθρώπου σε ηλεκτροµαγνητική (ΗΜ) ακτινοβολία, και ειδικότερα σε ραδιοκύµατα (10 KHz-300 GHz), έχουν εκδοθεί διεθνείς κανονισµοί που ορίζουν όρια προστασίας. Τα εθνικά όρια ασφαλούς έκθεσης καθορίζονται στις παραγράφους 9 και 10 (κατά περίπτωση) του άρθρου 31 του Νόµου 3431 (ΦΕΚ 13/Α/03-02-2006) µε θέµα Περί Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και άλλες διατάξεις και στα άρθρα 2-4 της υπ αριθ. 53571/3839 (ΦΕΚ 1105/Β/6-9-2000) Κοινής Απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων, Υγείας και Πρόνοιας, Μεταφορών και Επικοινωνιών, µε θέµα «Μέτρα προφύλαξης του κοινού από την λειτουργία κεραιών εγκατεστηµένων στην ξηρά». Η προαναφερθείσα Κ.Υ.Α. βασίστηκε στη Σύσταση του Συµβουλίου της Ε.Ε., L 199 (1999/519/EC), 30-7-1999, «Σχετικά µε τον περιορισµό της έκθεσης του κοινού σε ηλεκτροµαγνητικά πεδία 0 Hz - 300 GHz». Τονίζεται πως ως όρια ασφαλούς έκθεσης του κοινού στην Ελλάδα (παραγρ. 9 του άρθρου 31 του Νόµου 3431) θεωρούνται το 70% των τιµών της Ε.Ε., εισάγοντας έτσι ένα πρόσθετο συντελεστή ασφαλείας. Επίσης, ειδικά σε περίπτωση εγκατάστασης κατασκευής κεραίας σε απόσταση µέχρι 300 µέτρων από την περίµετρο κτιριακών

εγκαταστάσεων βρεφονηπιακών σταθµών, σχολείων, γηροκοµείων και νοσοκοµείων, προβλέπεται περαιτέρω µείωση των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού (παραγρ. 10 του άρθρου 31 του Νόµου 3431), καθώς αυτά απαγορεύεται να υπερβαίνουν το 60% των τιµών της Ε.Ε. Για λόγους υπερεκτίµησης, στην παρούσα έκθεση µετρήσεων ως όρια ασφαλούς έκθεσης θεωρούνται αυτά που προβλέπονται από την παραγρ. 10 του άρθρου 31 του Νόµου 3431, δηλαδή το 60% των τιµών της Ε.Ε. Θεωρούµε δηλαδή, χωρίς να υπάρχει βλάβη της γενικότητας, ότι υπάρχουν σε περίµετρο 300 µέτρων από τον ιστό της COSMOTE εγκαταστάσεις βρεφονηπιακών σταθµών, σχολείων, γηροκοµείων και νοσοκοµείων. Κατόπιν των παραπάνω, τα όρια ασφαλούς έκθεσης για κάθε περιοχή συχνοτήτων δίνονται από τον παρακάτω Πίνακα: Πίνακας. Επίπεδα αναφοράς για την Ένταση Ηλεκτρικού Πεδίου της Ελληνικής Νοµοθεσίας σε διάφορες περιοχές συχνοτήτων όπως προκύπτουν για συντελεστή µείωσης 70% και 60%. Περιοχή Συχνοτήτων f Ένταση Ηλεκτρικού Πεδίου Ε max για συντελεστή µείωσης 60% (V/m) 10-400MHz 21,7 600 MHz 26,1 800 MHz 30,1 900 MHz 32 1800 MHz 45,2 2-300GHz 46,2 Εξοπλισµός Μετρήσεων Εφαρµογές ραδιοφωνία FM, επικοινωνίες TETRA, εκποµπές VHF, κ.α. ενδεικτικές συχνότητες για εκποµπές TV UHF κινητή τηλεφωνία GSM-900 κινητή τηλεφωνία GSM-1800 κινητή τηλεφωνία UMTS, µικροκυµατικές ζεύξεις, δορυφορικές επικοινωνίες Για τη διεξαγωγή των µετρήσεων χρησιµοποιήθηκε το µετρητικό σύστηµα SRM 3000 της Narda Safety Test Solutions το οποίο χρησιµοποιείται για µετρήσεις πεδίων σε υψηλές συχνότητες από 75 MHz έως 3 GHz. Το µετρητικό σύστηµα µπορεί να καταγράφει στιγµιαίες, µέγιστες καθώς και µέσες τιµές ηλεκτρικού και µαγνητικού πεδίου. Οι µετρηθείσες τιµές για όλα τα µεγέθη στην περιοχή των συχνοτήτων από 75 ΜHz έως 3 GHz εκφράζονται ως µέσος όρος για κάθε χρονική περίοδο διάρκειας 6 λεπτών.

Αποτελέσµατα Μετρήσεων Τα αποτελέσµατα των µετρήσεων σε κάθε σηµείο για την ένταση του ηλεκτρικού πεδίου και την πυκνότητα ισχύος παρουσιάζονται αναλυτικά στους παρακάτω πίνακες: ΣΗΜΕΙΟ 1 ΠΙΝΑΚΑΣ 1α: Μετρήσεις της έντασης ηλεκτρικού πεδίου εκφρασµένης σε V/m (συνολική ) 6,024 0,102 0,036 0,027 0,023 0,497 0,318 0,078 0,195 0,150 0,189 6,062 21,7 21,7 21,7 21,7 22,1 23,1 31,6 33,0 45,5 46,2 47,2.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 1β Μετρήσεις της πυκνότητας ισχύος εκφρασµένης σε W/m 2 0,096256 0,000028 0,000003 0,000002 0,000001 0,000656 0,000269 0,000016 0,000101 0,000060 0,000095 0,097486 (συνολική ) 1,2 1,2 1,2 1,2 1,29 1,41 2,7 2,88 5,4 5,64 6.Ο. Σηµειώνεται ότι η συνολική της έντασης µαγνητικού πεδίου στο σηµείο 1 µετρήθηκε: Η=0,016Α/m

ΣΗΜΕΙΟ 2 ΠΙΝΑΚΑΣ 2α: Μετρήσεις της έντασης ηλεκτρικού πεδίου εκφρασµένης σε V/m (συνολική ) 3,144 0,084 0,035 0,027 0,023 0,286 0,125 0,077 0,176 0,303 0,183 3,187 21,7 21,7 21,7 21,7 22,1 23,1 31,6 33,0 45,5 46,2 47,2.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 2β Μετρήσεις της πυκνότητας ισχύος εκφρασµένης σε W/m 2 0,026219 0,000019 0,000003 0,000002 0,000001 0,000217 0,000042 0,000016 0,000082 0,000244 0,000089 0,02693 (συνολική ) 1,2 1,2 1,2 1,2 1,29 1,41 2,7 2,88 5,4 5,64 6.Ο. Σηµειώνεται ότι η συνολική της έντασης µαγνητικού πεδίου µετρήθηκε: Η=0,008Α/m

ΣΗΜΕΙΟ 3 ΠΙΝΑΚΑΣ 3α: Μετρήσεις της έντασης ηλεκτρικού πεδίου εκφρασµένης σε V/m (συνολική ) 2,988 0,585 0,036 0,028 0,023 0,577 0,184 0,077 0,106 0,149 0,180 3,116 21,7 21,7 21,7 21,7 22,1 23,1 31,6 33,0 45,5 46,2 47,2.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 3β Μετρήσεις της πυκνότητας ισχύος εκφρασµένης σε W/m 2 0,023682 0,000909 0,000003 0,000002 0,000001 0,000883 0,000090 0,000016 0,000030 0,000059 0,000086 0,02576 (συνολική ) 1,2 1,2 1,2 1,2 1,29 1,41 2,7 2,88 5,4 5,64 6.Ο. Σηµειώνεται ότι η συνολική της έντασης µαγνητικού πεδίου µετρήθηκε: Η=0,008Α/m

ΣΗΜΕΙΟ 4 ΠΙΝΑΚΑΣ 4α: Μετρήσεις της έντασης ηλεκτρικού πεδίου εκφρασµένης σε V/m (συνολική ) 13,520 0,397 0,083 0,052 0,036 0,748 0,313 0,079 0,608 0,099 0,182 13,566 21,7 21,7 21,7 21,7 22,1 23,1 31,6 33,0 45,5 46,2 47,2.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 4β Μετρήσεις της πυκνότητας ισχύος εκφρασµένης σε W/m 2 0,484855 0,000418 0,000018 0,000007 0,000003 0,001484 0,000260 0,000016 0,000980 0,000026 0,000088 0,488156 (συνολική ) 1,2 1,2 1,2 1,2 1,29 1,41 2,7 2,88 5,4 5,64 6.Ο. Σηµειώνεται ότι η συνολική της έντασης µαγνητικού πεδίου µετρήθηκε: Η=0,036Α/m

ΣΗΜΕΙΟ 5 ΠΙΝΑΚΑΣ 5α: Μετρήσεις της έντασης ηλεκτρικού πεδίου εκφρασµένης σε V/m (συνολική ) 14,908 0,412 0,075 0,050 0,028 0,794 0,411 0,075 0,612 0,088 0,178 14,955 21,7 21,7 21,7 21,7 22,1 23,1 31,6 33,0 45,5 46,2 47,2.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 5β Μετρήσεις της πυκνότητας ισχύος εκφρασµένης σε W/m 2 0,589518 0,000450 0,000015 0,000007 0,000002 0,001672 0,000448 0,000015 0,000993 0,000021 0,000084 0,59323 (συνολική ) 1,2 1,2 1,2 1,2 1,29 1,41 2,7 2,88 5,4 5,64 6.Ο. Σηµειώνεται ότι η συνολική της έντασης µαγνητικού πεδίου µετρήθηκε: Η=0,040Α/m

Κανονικοποιηµένα αποτελέσµατα µετρήσεων ΕΠΠΣ Οι ΕΠΠΣ όπως ορίζονται στην ΚΥΑ/2000 1 και στο υπόδειγµα τεχνικής µελέτης ραδιοεκποµπών κεραιών σταθµών βάσης κινητής τηλεφωνίας, το οποίο εξεδόθη από την Ε.Ε.Α.Ε. τον Ιούλιο 2006 5 για τις µετρήσεις που διεξήχθησαν, παρουσιάζονται στο παρακάτω διάγραµµα: 0,500 0,450 0,400 0,350 0,300 0,250 0,200 0,150 0,100 0,050 0,078 ΕΙΚΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΠΗΓΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ 0,021 0,020 0,390 0,474 0,000 1 2 3 4 5 ΣΗΜΕΙΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ιάγραµµα 1: είκτες Έκθεσης Πηγών Πολλαπλών Συχνοτήτων Στο διάγραµµα αυτό παρουσιάζεται γραφικά η συνολική κανονικοποιηµένη στη µονάδα µετρηθείσα πυκνότητας ισχύος για καθεµία από τις µετρήσεις που πραγµατοποιήθηκαν.

Συνεισφορά κανονικοποιηµένων τιµών Κανονικοποιώντας τις τιµές των πινάκων 1 έως 5 µπορούµε να βγάλουµε ασφαλή συµπεράσµατα για την πραγµατική συνεισφορά της κάθε πηγής ακτινοβολίας (ραδιόφωνο, τηλεόραση, κινητή τηλεφωνία κτλ) στη συνολική µετρηθείσα. Για πιο ευκρινή συµπεράσµατα έχουν αθροιστεί οι κανονικοποιηµένες τιµές διαφορετικών περιοχών συχνοτήτων που ανήκουν στην ίδια υπηρεσία. Έτσι η κατηγορία TV περιλαµβάνει τα VHF και UHF ενώ η κινητή τηλεφωνία περιλαµβάνει τα GSM-900, DCS-1800 και UMTS. Για κάθε σηµείο µέτρησης καταγράφονται επίσης οι συχνότητες στις φασµατικές περιοχές του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης όπου παρατηρήθηκαν οι µέγιστες τιµές της έντασης του ηλεκτρικού πεδίου. Τα αποτελέσµατα αυτά παρουσιάζονται στα παρακάτω διαγράµµατα: ΣΗΜΕΙΟ 1 % ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΠΗΓΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ TETRA; 0,0% ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ; ΚΙΝ. ΤΗΛ.; 0,0% 0,2% TV; 0,6% Φασµατική Περιοχή (ΜΗz) Ενταση Ηλεκτρικού Πεδίου (V/m) 95,1 1,990 93,6 1,919 98,3 1,674 93,2 1,329 RADIO; 99,2% 105,3 1,287 105,7 1,187 % ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΠΗΓΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΚΙΝ. ΤΗΛ.; 0,3% ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ; 0,1% TV; 0,8% TETRA; 0,0% ΣΗΜΕΙΟ 2 Φασµατική Περιοχή (ΜΗz) Ενταση Ηλεκτρικού Πεδίου (V/m) 93,6 1,364 98,3 1,297 95,1 1,019 91,0 0,920 RADIO; 98,7% 93,2 0,825 96,3 0,803

% ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΠΗΓΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ; 0,1% TV; 6,6% TETRA; 0,0% ΚΙΝ. ΤΗΛ.; 0,2% RADIO; 93,0% ΣΗΜΕΙΟ 3 Φασµατική Περιοχή (ΜΗz) Ενταση Ηλεκτρικού Πεδίου (V/m) 98,3 2,123 92,5 1,166 105,7 0,643 95,1 0,638 93,2 0,546 743,2 0,245 % ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΠΗΓΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ; 0,0% TETRA; 0,0% TV; 0,4% ΚΙΝ. ΤΗΛ.; 0,1% ΣΗΜΕΙΟ 4 Φασµατική Περιοχή (ΜΗz) Ενταση Ηλεκτρικού Πεδίου (V/m) 100,8 9,640 100,6 3,666 93,6 3,640 100,3 2,101 RADIO; 99,6% 95,1 2,070 101,3 2,028 % ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΠΗΓΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ; 0,0% TV; 0,3% TETRA; 0,0% ΚΙΝ. ΤΗΛ.; 0,1% ΣΗΜΕΙΟ 5 Φασµατική Περιοχή Ενταση Ηλεκτρικού Πεδίου (ΜΗz) (V/m) 93,6 13,454 95,1 4,821 93,9 2,210 93,2 2,013 RADIO; 99,6% 96,3 1,351 105,3 1,231

Συµπεράσµατα Από τα αποτελέσµατα των µετρήσεων που παρουσιάζονται στα παραπάνω διαγράµµατα και πίνακες, εξάγονται τα εξής συµπεράσµατα: (α) Εντός ακτίνας 50m από τον ιστό της COSMOTE, η υψηλότερη της έντασης ηλεκτρικού πεδίου κατεγράφη πλησίον ιστού µε ραδιοφωνικές κεραίες, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 56m από τον ιστό της COSMOTE. Στο εν λόγω σηµείο µέτρησης, η συχνότητα εκποµπής µε την µέγιστη συνεισφορά στην συνολική µετρηθείσα είναι αυτή των 93,6MHz. (β) Σε σηµεία πέραν των 50m από τον ιστό της COSMOTE παρατηρήθηκε υπέρβαση του ορίου ασφαλούς έκθεσης, οφειλόµενη στη συχνότητα των 93,6MHz. (γ) Εντός ακτίνας 50m από τον ιστό της COSMOTE, σε όλες τις περιοχές συχνοτήτων και για όλες τις εφαρµογές (TV, ραδιόφωνο, κινητή τηλεφωνία κτλ), οι µετρούµενες τιµές πυκνότητας ισχύος της Η/Μ ακτινοβολίας είναι χαµηλότερες των ορίων ασφαλούς έκθεσης. (δ) Εντός ακτίνας 50m από τον ιστό της COSMOTE, ο είκτης Έκθεσης Πηγών Πολλαπλών Συχνοτήτων ( ΕΠΠΣ), όπως αυτός ορίζεται στην ΚΥΑ1 είναι σε κάθε περίπτωση χαµηλότερος της µονάδας, οπότε η συνολική ένταση Η/Μ ακτινοβολίας είναι χαµηλότερη των ορίων ασφαλούς έκθεσης. Εν κατακλείδι, οι τιµές που µετρήθηκαν από όλες τις πηγές Η/Μ ακτινοβολίας είναι χαµηλότερες των ορίων ασφαλούς έκθεσης. Ο συντάκτης της έκθεσης Χρήστος Τζίµας Ακτινοφυσικός - Φυσικός Ιατρικής Ο προϊστάµενος του Τµήµατος Ελέγχου & Μετρήσεων Ραδιοεκποµπών ρ. Χρήστος Ράπτης PhD Φυσικής Ακτινοβολιών Περιβάλλοντος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ 1. Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης, Περιβάλλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων, Υγείας και Πρόνοιας, Μεταφορών και Επικοινωνιών µε θέµα «Μέτρα προφύλαξης του κοινού από τη λειτουργία κεραιών εγκατεστηµένων στην ξηρά», ΦΕΚ 1105, 6/9/2000. 2. ΙCNIRP/WHO 1998: Guidelines for limiting exposure to time-varying electric, magnetic and electromagnetic fields (up to 300 GHz), Health Physics, April 1998 3. Σύσταση του Συµβουλίου της Ευρωπαικής Ένωσης Σχετικά µε τον περιορισµό της έκθεσης του κοινού σε ΗΜ πεδία 0 Hz 300 GHz, (1999/519/ΕΚ), 12-7-1999 4. Νόµος 3431 «Περί Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και άλλες ιατάξεις», ΦΕΚ 13, 3-2-2006. 5. Υπόδειγµα τεχνικής µελέτης ραδιοεκποµπών κεραιών σταθµών βάσης κινητής τηλεφωνίας, το οποίο εξεδόθη από την Ε.Ε.Α.Ε. τον Ιούλιο 2006

Σχεδιάγραµµα της περιοχής µετρήσεων ΣΗΜΕΙΟ 2 ΣΗΜΕΙΟ 1 ΣΗΜΕΙΟ 3 ΣΗΜΕΙΟ 5 ΣΗΜΕΙΟ 4 Άποψη της περιοχής µετρήσεων ΣΗΜΕΙΟ 1 ΣΗΜΕΙΟ 3

ΣΗΜΕΙΟ 4 ΣΗΜΕΙΟ 2 ΣΗΜΕΙΟ 5 ΣΗΜΕΙΟ 4

Το πάρκο κεραιών πλησίον του χώρου µετρήσεων