Α ΓΕΛ 15 / 04 / 2018 Χημεία ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: A1. Το χημικό στοιχείο Χ ανήκει στην 3 η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα και το ιόν Χ 3- έχει ηλεκτρονιακή δομή ευγενούς αερίου. Ο ατομικός αριθμός του Χ είναι: α. 7 β. 13 γ. 15 δ. 18 A2. Η μάζα ενός μορίου μιας χημικής ένωσης Α είναι δεκαπλάσια από τη μάζα ενός ατόμου του 12 C. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι για την χημική ένωση Α ισχύει: α. Mr(A) = 10 β. Mr(A) = 120 g γ. 1 mol μορίων της χημικής ένωσης Α ζυγίζει 120 g δ. το ένα μόριο της χημικής ένωσης Α έχει μάζα 10 N A g A3. Από 300 ml υδατικού διαλύματος NaNO 3 συγκέντρωσης 0,5 Μ εξατμίζονται 100 ml νερού οπότε προκύπτει διάλυμα Δ 1. Το διάλυμα Δ 1 έχει συγκέντρωση: α. 0,15 Μ β. 0,75 Μ γ. 0,3 Μ δ. 0,5 Μ A4. Ποια από τις επόμενες αντιδράσεις δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί: α. Cl 2 + KI β. Zn + AgNO 3 γ. Ca + H 3 PO 4 δ. Br 2 + NaF Σελίδα 1 από 5
A5. Να χαρακτηρίσετε στην κόλλα σας καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστή (Σ) ή Λανθασμένη (Λ). α. Σε κάθε αντίδραση εξουδετέρωσης η μάζα του άλατος που παράγεται είναι ίση με το άθροισμα των μαζών του οξέος και της βάσης που αντιδρούν. β. Όταν αραιώσουμε ένα υδατικό διάλυμα με προσθήκη νερού σε τριπλάσιο όγκο, τότε η συγκέντρωση του υποτριπλασιάζεται. γ. Ίσοι όγκοι αερίων στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας έχουν ίσες μάζες. δ. Ο ομοιοπολικός δεσμός στα μόρια των χημικών στοιχείων είναι πάντα μη πολικός. ε. 1 mol μορίων CO 2 περιέχει 1 άτομο C και 2 άτομα Ο. x 1 ΘΕΜΑ Β Β1. i. Στο επόμενο διάγραμμα παριστάνεται ένα μέρος του Περιοδικού Πίνακα των χημικών στοιχείων. Σ Τοποθετήστε στην κατάλληλη θέση του Περιοδικού πίνακα τα χημικά στοιχεία με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α. Στοιχείο Α: Το αλογόνο της 4 ης περιόδου του περιοδικού πίνακα. β. Στοιχείο Β: Το ευγενές αέριο με τον μικρότερο ατομικό αριθμό. γ. Στοιχείο Γ: Το στοιχείο με ατομικό αριθμό 19 δ. Στοιχείο Δ: Έχει ατομικό αριθμό που διαφέρει κατά 1 από το Σ αλλά έχει μικρότερη ατομική ακτίνα από το στοιχείο Σ. ε. Στοιχείο Ε: Το 4 ο αλκάλιο x 1 ii. Να γίνει η ηλεκτρονιακή κατανομή σε στιβάδες για τα χημικά στοιχεία Α, Ε και Σ και να προσδιοριστεί ο ατομικός τους αριθμός. Μονάδες 3 x 1 iii. Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης: α. του Mn στην ένωση ΚMnΟ 4, β. του C στο ιόν HCΟ 3 -, γ. του S στην ένωση Η 2 SΟ 3, δ. του Cr στο ιόν Cr 2 Ο 7 2-. Μονάδες 4 x 0,5 Σελίδα 2 από 5
Β2. Δίνονται τα στοιχεία: Α: είναι το 2 ο ευγενές αέριο. Β: έχει μαζικό αριθμό 19 και στον πυρήνα του ατόμου του περιέχεται 1 νετρόνιο παραπάνω από τα πρωτόνια. Γ: τα ηλεκτρόνια του κατανέμονται σε 3 στιβάδες, είναι αμέταλλο και έχει 2 μονήρη ηλεκτρόνια σθένους. Δ: έχει παρόμοιες χημικές ιδιότητες με το Γ ενώ προσλαμβάνει ευκολότερα ηλεκτρόνια από το Γ. Με βάση τις παραπάνω αναφερόμενες ιδιότητες: i. Να βρείτε τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων Α, Β, Γ και Δ. ii. Nα διατάξετε τα παραπάνω στοιχεία κατά αύξουσα ατομική ακτίνα. iii. Ποιο από τα στοιχεία αυτά είναι το ηλεκτραρνητικότερο; iv. Ποιο από τα στοιχεία αυτά δε σχηματίζει χημικές ενώσεις; v. Με τι δεσμό ενώνονται το Β με το Δ και ποιος ο ηλεκτρονιακός τύπος της ένωσης που σχηματίζουν; x 1 Β3. i. Να συμπληρωθούν οι χημικές εξισώσεις: α. H 3 PO 4 + Ca(OH) 2 β. Na 2 O + HNO 3 γ. K + H 2 O δ. AgNO 3 + K 2 SO 4 ε. Mg + HClO 4 x 1 ii. Λαμβάνοντας υπόψη τη σειρά δραστικότητας που δίνεται στο τέλος των θεμάτων, να απαντήσετε στα ερωτήματα: α. Μπορούμε να διατηρήσουμε διάλυμα νιτρικού αργύρου σε δοχείο σιδήρου; β. Μπορούμε να διατηρήσουμε διάλυμα υδροχλωρικού οξέος σε δοχείο χαλκού; Να αιτιολογηθεί η απάντησή σας γράφοντας τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων όπου είναι απαραίτητο. x 1 iii. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις μιας αντίδρασης απλής αντικατάστασης, μιας διπλής αντικατάστασης και μιας εξουδετέρωσης από τις οποίες να παράγεται το άλας CaSO 4. Μονάδες 3 ΘΕΜΑ Γ Γ1. i. Να συμπληρώσετε τα κενά του παρακάτω πίνακα με τους χημικούς τύπους των ενώσεων που προκύπτουν. Η + Ca 2+ Al 3+ OΗ - i. ii. iii. 2- CO 3 iv. v. vi. 3- PO 4 vii. viii. ix. Μονάδες 9 x 0,33 ii. Nα ονομάσετε καθεμία χημική ένωση. Μονάδες 9 x 0,33 Σελίδα 3 από 5
iii. Ποιο είναι το αέριο που προκύπτει από την αντίδραση που πραγματοποιείται ανάμεσα στις χημικές ενώσεις v και vii; Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης. Γ2. i. Σε τέσσερα δοχεία που έχουν τον ίδιο όγκο V και την ίδια θερμοκρασία Τ, περιέχονται ποσότητες από τα αέρια Ο 2, Η 2, CO 2 και ΝΗ 3. Να συμπληρώσετε τα κενά στον παρακάτω πίνακα: Αέριο Μάζα (m) σε g Αριθμός mol (n) Αριθμός Μορίων Πίεση (P) σε atm O 2 16 3 H 2 6 CO 2 2 ΝΗ 3 0,25N A Μονάδες 6 ii. Από την χημική αντίδραση μιας ισχυρής βάσης και ενός άλατος προκύπτουν 3,4 g αέριας αμμωνίας. Το αέριο αυτό ασκεί πίεση 2 atm στα τοιχώματα ενός δοχείου όγκου 4,1 L σε θερμοκρασία 227 o C. Να βρεθεί η σχετική μοριακή μάζα της αέριας αμμωνίας. Μονάδες 3 iii. Να υπολογίσετε την πυκνότητα του μεθανίου (CH 4 ) σε θερμοκρασία 127 ο C και σε πίεση P = 0,82 atm. iv. Πόσα λίτρα L διοξειδίου του άνθρακα, CO 2, μετρημένα σε STP συνθήκες περιέχουν τόσα άτομα οξυγόνου, όσα περιέχονται σε 16g τριοξειδίου του θείου, SO 3 ; Δίνονται Ar(H) = 1, Ar(C) = 12, Ar(N) = 14, Ar(O) = 16, Ar(S) = 32 και η παγκόσμια σταθερά αερίων R = 0,082 Atm L mol K Γ3. Να συμπληρώσετε κατάλληλα τον παρακάτω πίνακα: Χημικά Στοιχεία Είδος Δεσμού Μ.Τ. 20Ca και 9 F 8O και 8 O 19K και 17 Cl 7N και 1 H Μονάδες 8 x 0,5 ΘΕΜΑ Δ Σε νερό διαλύονται 6,72 L αερίου H 2 S, μετρημένα σε STP συνθήκες, οπότε δημιουργείται διάλυμα όγκου 600 ml, διάλυμα Υ 1. Το διάλυμα Υ 1 χωρίζεται σε τρία ίσα μέρη. Δ1. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του διαλύματος Υ 1. Δ2. Να υπολογίσετε την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Υ 1. Σελίδα 4 από 5
Δ3. Με πόσα L νερού πρέπει να αραιωθεί το πρώτο μέρος του Υ 1 ώστε το διάλυμα Υ 2 που προκύπτει να έχει συγκέντρωση 0,25 M. Δ4. Στο δεύτερο μέρος του διαλύματος Υ 1 προσθέτουμε 2,24 L αερίου H 2 S, μετρημένα σε STP συνθήκες, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος, οπότε προκύπτει το διάλυμα Υ 3. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του διαλύματος Υ 3. Δ5. Στο τρίτο μέρος του διαλύματος Υ 1 προσθέτουμε V L άλλου διαλύματος Η 2 S 0,1 M, οπότε προκύπτει διάλυμα Υ 4 με συγκέντρωση 0,3 Μ. Να υπολογίσετε τον όγκο V του διαλύματος που προσθέσαμε. Δίνονται Ar(Η) = 1, Αr(S) = 32 ΣΕΙΡΑ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΛΛΩΝ: Κ, Βa, Ca, Na, Mg, Al, Mn, Zn, Cr, Fe, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au ΣΕΙΡΑ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΜΕΤΑΛΛΩΝ: F 2, Cl 2, Br 2, O 2, I 2, S ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: Δύο (2) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μία (1) ώρα από την έναρξη της εξέτασης. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ Σελίδα 5 από 5