γραπτή εξέταση στo μάθημα Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ( Διδαγμένο κείμενο)

γραπτή εξέταση στo μάθημα Α Ρ Χ Α Ι Α Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ( Διδαγμένο κείμενο) Τάξη: Β Λυκείου Τμήμα: Βαθμός: Ονοματεπώνυμο: Καθηγητές: ΑΡΕΤΑΚΗ Ε. - ΜΠΟΥΜΠΟΥΣΗ Λ. Κείμενο 5 καίτοι οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρὸν ἀφιγμένους ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων, οὔτ ἐκεῖνοι φαίνονται τοιαύτην γνώμην ἔχοντες ὥστε καὶ τοῖς ἀποδημοῦσι καὶ τοῖς μηδὲν ἐξαμαρτάνουσι μεταδιδόναι τῆς πολιτείας, ἀλλὰ μᾶλλον ἠτίμαζον καὶ τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον. 6 ἔπειτα δὲ ἐκ μὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπεῖν εὔηθές ἐστιν ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ μὲν τῶν ὁμολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδημούντων ἐγγεγραμμένοι εἰσίν. ἐκεῖνος δ ἐστὶν ἔλεγχος μέγις. ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐψηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας, ἵνα 7 τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ αὐτῶν. ἐμὲ τοίνυν οὐδείς ἄν ἀποδείξειεν οὔτ ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων οὔτε παραδοθέντα τοῖς συνδίκοις οὔτε κατάστασιν καταβαλόντα. Καίτοι πᾶσι ῥᾴδιόν (ἐστι) τοῦτο γνῶναι, ὅτι ἀνάγκαῖον ἦν τοῖς φυλάρχοις, εἰ μὴ ἀποδείξειαν τοὺς ἔχοντας τὰς καταστάσεις, αὐτοῖς ζημιοῦσθαι. ὥστε πολὺ ἄν δικαιότερον ἐκείνοις τοῖς γράμμασιν ἤ τούτοις πιστεύοιτε ἐκ μέν γὰρ τούτων ῥᾴδιον ἦν ἐξαλειφθῆναι τῷ βουλομένῳ, ἐν ἐκείνοις δὲ τοὺς ἱππεύσαντας ἀναγκαῖον ἦν ὑπό τῶν φυλάρχων ἀπενεχθῆναι. Λυσία Ὑπέρ Μαντιθέου 5 7 Παρατηρήσεις 1. Να μεταφραστεί το παραπάνω απόσπασμα. μονάδες 10 2. Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο Μαντίθεος χωρίο αυτό προκειμένου να αναιρέσει την εις βάρος του κατηγορία; μονάδες 15 3. Τι γνωρίζετε για το «σανίδιον», την «κατάστασιν», τους «φυλάρχους», τα «γράμματα»; μονάδες 15 4. Με βάση την εισαγωγή του βιβλίου σας να αναφέρετε συνοπτικά τα είδη των πίστεων της αρχαίας ρητορικής. Σε ποιο από αυτά ανήκουν τα ενθυμήματα και τι γνωρίζετε γι αυτά; μονάδες 10 5. α)εἰκὸς, συγκαταλύσαντας, σκοπεῖν, ἀπενεγκεῖν, βουλομένῳ: να γράψετε δύο ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) της νέας ελληνικής για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις. β) ικανός, καχεξία, συμφορά, σταθερός, πολυπράγμων: με ποιες λέξεις του κειμένου έχουν ετυμολογική συγγένεια οι παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής (να γράψετε μία λέξη του κειμένου για καθεμιά). μονάδες 10-1 -

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤA ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (διδαγμένο) Β ΛΥΚΕΙΟΥ Παρατηρήσεις 1. Και πράγματι ούτε ήταν φυσικό εμείς, αφού είχαμε έρθει εδώ σε τέτοια περίσταση, να επιθυμούμε να συμμετέχουμε σε ξένους κινδύνους, ούτε εκείνοι φανερά είχαν τέτοια διάθεση ώστε να παρέχουν αξιώματα στη διοίκηση της πολιτείας και σ αυτούς που ήταν μακριά από την πατρίδα και σ αυτούς που δεν διέπρατταν κανένα αδίκημα, αλλά περισσότερο στερούσαν τα δικαιώματα ακόμα και από αυτούς κατέλυσαν μαζί τους τη δημοκρατία. Και έπειτα είναι ανόητο να εξετάζει (κανείς) από την πινακίδα αυτούς που υπήρξαν ιππείς γιατί σ αυτήν από τη μια δεν περιλαμβάνονται πολλοί απ όσους παραδέχονται ότι ήταν ιππείς, από την άλλη έχουν γραφεί μερικοί απ αυτούς που ήταν μακριά από την πατρίδα. Αντίθετα η πιο μεγάλη απόδειξη είναι εκείνη όταν δηλαδή επιστρέψατε από την εξορία, αποφασίσατε να παραδώσουν οι φύλαρχοι κατάλογο των ιππέων, για να εισπράξετε πίσω απ αυτούς το επίδομα. Κανείς λοιπόν δε θα μπορούσε να αποδείξει ούτε ότι εγώ αναφέρθηκα ν κατάλογο από τους φυλάρχους, ούτε ότι παραδόθηκα υς συνηγόρους του δημοσίου, ούτε ότι κατέβαλα επίδομα. Και όμως είναι εύκολο να μάθουν όλοι τούτο, ότι δηλαδή ήταν αναγκαίο οι φύλαρχοι, αν δεν παρουσίαζαν (ν κατάλογο) αυτούς που πήραν το επίδομα, οι ίδιοι να τιμωρούνται. Επομένως πολύ πιο δίκαια θα δείχνατε εμπισύνη σ εκείνους τους καταλόγους παρά σ αυτούς γιατί απʹ αυτούς ήταν εύκολο να σβηστεί όποιος ήθελε, σ εκείνους όμως ήταν αναγκαίο από τους φυλάρχους να αναγραφούν αυτοί που υπήρξαν ιππείς. 2. Ο κατηγορούμενος, για να αναιρέσει την κατηγορία ότι υπηρέτησε ως ιππέας το διάστημα που κυβερνούσαν οι Τριάκοντα και ότι συμμετείχε έτσι ολιγαρχικό καθεστώς, χρησιμοποιεί πραγματικά αλλά και πιθανά επιχειρήματα. 1. Αφού δήλωσε ήδη ότι κατά τη διάρκεια της τυραννίας ο ίδιος και ο αδερφός του βρίσκονταν μακριά από την Αθήνα, ν Πόντο, τονίζει τώρα ότι όταν επανήλθε στην Αθήνα η κατάσταση ήταν κρίσιμες καθώς είχε αρχίσει ο αγώνας για την εκδίωξη των Τριάκοντα και την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Κατά συνέπεια η συνεργασία του με τους Τριάκοντα αυτή την εποχή που πλησίαζε η πτώση τους θα ήταν παράλογη και ανόητη υπόθεση, «οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρὸν ἀφιγμένους ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων». 2. Στη συνέχεια πολύ έξυπνα αναφέρει πως οι Τριάκοντα δεν προσέφεραν αξιώματα σε ανθρώπους που απουσίαζαν από την Αθήνα κατά την περίοδο της εγκαθίδρυσης της τυραννίας τους και οι οποίοι δεν είχαν αναπτύξει αντιδημοκρατική δραστηριότητα, «οὔτ ἐκεῖνοι φαίνονται τοιαύτην γνώμην ἔχοντες ὥστε καὶ τοῖς ἀποδημοῦσι καὶ τοῖς μηδὲν ἐξαμαρτάνουσι μεταδιδόναι τῆς πολιτείας». Άλλωστε οι Τριάκοντα αφαίρεσαν πολιτικά δικαιώματα ακόμη και από οπαδούς τους που είχαν βοηθήσει στην κατάλυση της δημοκρατικού πολιτεύματος, αν αυτοί αποδεικνύονταν μετριοπαθείς, «ἀλλὰ μᾶλλον ἠτίμαζον καὶ τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον». 3. Ένα επιπλέον επιχείρημα αφορά στην αναξιοπιστία του καταλόγου «σανιδίου» που προσκόμισαν οι κατήγοροι, εφόσον, λόγω της έκθεσής του σε κοινή θέα, μπορούσαν να γίνουν σε αυτόν κάθε λογής παραποιήσεις. Κατά την άποψή του πολλά ονόματα αυτών -2-

που όντως υπηρέτησαν ιππικό δεν υπήρχαν ν κατάλογο, ενώ μερικά από αυτούς που δεν υπηρέτησαν υπήρχαν, «ἔπειτα δὲ ἐκ μὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπείν εὔηθές ἐστιν ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ μὲν τῶν ὁμολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδημούντων ἐγγεγραμμένοι εἰσίν». 4. Η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιεί ο Μαντίθεος συνεχίζεται στην 7 η παράγραφο ως εξής: α) Το όνομα του δεν είχε αναγραφεί υς καταλόγους που είχαν συντάξει οι φύλαρχοι. β) Δεν παραπέμφθηκε υς συνδίκους γ) Δεν έδωσε πίσω το επίδομα Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να αντικρούσει τα εις βάρος του ενοχοποιητικά ιχεία. Επισημαίνει λοιπόν ότι κανείς δεν θα μπορούσε να αποδείξει ότι αναφέρθηκε ως ιππέας από τους φυλάρχους «οὔτ ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων», των οποίων έργο ήταν να παραδίδουν κατάλογο όσων ήταν υπόχρεοι και ικανοί να ιππεύουν (τον κατάλογο αυτό την εποχή του Αριτέλη παρέδιδαν υς ιππάρχους και φυλάρχους οι καταλογείς). Στη συνέχεια αναφέρει ότι δεν παραδόθηκε υς συνηγόρους του δημοσίου (συνδίκους) που αντιπροσώπευαν την πόλη και υπεράσπιζαν τα συμφέροντά της «οὔτε παραδοθέντα τοῖς συνδίκοις» Και καταλήγει τονίζοντας ότι δεν κατέβαλε το επίδομα «οὔτε κατάστασιν καταβαλόντα», το χρηματικό δηλαδή ποσό που έπαιρναν από το δημόσιο οι δοκιμαζόμενοι από τη Βουλή ιππείς και το οποίο επέστρεψαν μέσω των φυλάρχων, αν στη θέση τους εκλέγονταν άλλοι. Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το σώμα των ιππέων που υπηρέτησε υπό τους Τριάκοντα διαλύθηκε, οπότε οι ιππείς εκείνοι έπρεπε να επιστρέψουν το επίδομα που είχαν πάρει. Η βεβαιότητα του ΜαντιΘέου ότι κανείς δεν μπορεί να αποδείξει τρία βασικά ενοχοποιητικά ιχεία που εκφράζονται με τις κατηγορηματικές μετοχές «ἀπενεχθέντα», «παραδοθέντα», «παραλαβόντα», αποτελεί γι αυτόν τη μεγαλύτερη απόδειξη της αθωότητάς του. 3. Το σανίδιον ήταν μικρή σανίδα που λεγόταν και λεύκωμα, γιατί ήταν αλειμμένη με γύψο. Πάνω σ αυτήν έγραφαν τα ονόματα των ιππέων και την εξέθεταν σε κοινή με θέα. Η αναγραφή του ονόματος του Μαντιθέου σανίδιο αποτελούσε για τους κατηγόρους του τη μοναδική απόδειξη ότι υπηρέτησε ως ιππέας επί των Τριάκοντα και ότι ως ολιγαρχικός ήταν εχθρός του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η κατάστασις ήταν το χρηματικό ποσό που έπαιρναν από το δημόσιο οι δοκιμαζόμενοι από τη Βουλή ιππείς και το οποίο επέστρεφαν μέσω των φυλάρχων, αν στη θέση τους εκλέγονταν άλλοι. Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το σώμα των ιππέων που υπηρέτησε υπό τους Τριάκοντα διαλύθηκε, οπότε οι ιππείς εκείνοι έπρεπε να επιστρέψουν το επίδομα που είχαν πάρει. Οι φύλαρχοι ήταν δέκα, ένας από κάθε φυλή. Κάθε φύλαρχος που εκλέγονταν είχε την αρχηγία του ιππικού της φυλής του. Αρχηγοί όλου του ιππικού ήταν δύο ίππαρχοι. Έργο των φυλάρχων ήταν να παραδίδουν στη Βουλή κατάλογο όσων ήταν υπόχρεοι και ικανοί να ιππεύουν. Τον κατάλογο αυτό την εποχή του Αριτέλη παρέδιδαν υς ιππάρχους και φυλάρχους οι καταλογείς. Τα γράμματα ήταν οι κατάλογοι υς οποίους αναγράφονταν τα ονόματα των ιππέων από τους οποίους εισπράχθηκαν τα δοθέντα επιδόματα. Ήταν πιο αξιόπιστα από τα εκτεθειμένα σανίδια, διότι ήταν εγκυρότερα. Ο κίνδυνος να παραλειφθούν από τους καταλόγους κάποια ονόματα ιππέων και να πληρώσουν οι φύλαρχοι τα οφειλόμενα από εκείνους χρήματα έκανε προσεκτική και υπεύθυνη τη σύνταξή τους. Η παράδοση των -3-

καταλόγων αυτών, ως επισήμων εγγράφων στη Βουλή απέκλειε οποιαδήποτε αλλοίωσή τους. 4. Πίστις (απόδειξη) είναι το ουσιαστικότερο μέρος του ρητορικού λόγου, αφού η Ρητορική ορίζεται ως «πειθοῦς δημιουργός» ή ως τέχνη «τοῦ ἰδεῖν τὰ ὑπὰρχοντα πιθανὰ περὶ ἕκαν» (δηλ. τα πειστικά επιχειρήματα για κάθε ζήτημα). Οι αποδείξεις είναι άτεχνες ή έντεχνες. Άτεχνες αποδείξεις είναι αντικειμενικά πειστήρια που δεν οφείλονται στην τεχνική ποιότητα του ρήτορα (νόμοι, μαρτυρικές καταθέσεις, όρκοι και έγγραφα όπως συμβόλαια, διαθήκες κ.λπ). Έντεχνες αποδείξεις είναι εκείνες που ο ίδιος ο ρήτορας επινοεί. Αυτές είναι τα ενθυμήματα, τα παραδείγματα, οι γνώμες, η ηθοποιία η παθοποιία. Τα ενθυμήματα είναι βραχυλογικοί συνήθως συλλογισμοί, οι οποίοι αναλόγως των προτάσεων, των δεδομένων δηλ. στα οποία στηρίζονται δίδουν συνήθως πιθανά, αλλά και ασφαλή κάποτε συμπεράσματα, αν βέβαια τα περιστατικά στα οποία αναφέρονται είναι πράγματι ακριβή. Διότι πολλές ο φορές ο συλλογισμός είναι μεν τυπικά ορθός, αλλά δεν αληθεύει το συμπέρασμα, αν ο ρήτορας αγνοεί ή αποκρύπτει την αλήθεια. Στο ενθύμημα π.χ. ότι κάποιος έχει πυρετό και επομένως είναι άρρως το συμπέρασμα είναι αναμφισβήτητο αν όμως πράγματι αυτός έχει πυρετό. Η βραχυλογία του ενθυμήματος υπηρετεί την κομψότητα του λόγου, την οικονομία του χρόνου και δεν εκνευρίζει τον ακροατή, ο οποίος αισθάνεται ότι υποτιμούν τη νοημοσύνη του, όταν του αναλύουν τα αυτονόητα. Τα ενθυμήματα στηρίζονται σε γενικά παραδεκτές απόψεις και τρόπους σκέψεως που ονομάζονται «κοινοί τόποι». 5. α) εἰκὸς: εικόνα, επιεικής συγκαταλύσαντας: καταλύτης, επίλυση σκοπεῖν: κατάσκοπος, επίσκεψη ἀπενεγκεῖν: προφορικός, διένεξη βουλομένῳ: βούληση, βουλιμία β) ικανός: ἀφιγμένους καχεξία: μετέχειν, ἔχοντες, ἔχοντας, συμφορά: ἀπενεγκεῖν, ἀπενεχθέντα, ἀπενεχθῆναι σταθερός: καταστάσεις, κατάστασιν πολυπράγμων: πολλοί, ἀναπράξητε, πολύ -4-

γραπτή εξέταση στo μάθημα ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ( Αδίδακτο κείμενο) Τάξη: B Λυκείου Τμήμα: Βαθμός: Ονοματεπώνυμο: Καθηγητές: Στοϊμένου Ειρήνη Κείμενο από το πρωτότυπο: Λυσίου, Επιτάφιος, 17 19 Πολλὰ μὲν οὖν ὑπῆρχε τοῖς ἡμετέροις προγόνοις μιᾷ γνώμη χρωμένοις περὶ τοῦ δικαίου διαμάχεσθαι. Ἡ τε γὰρ ἀρχὴ τοῦ βίου δικαία οὐ γάρ, ὥσπερ οἱ πολλοί, πανταχόθεν συνειλεγμένοι καὶ ἑτέρους ἐκβαλόντες τὴν ἀλλοτρίαν ᾤκησαν, ἀλλ αὐτόχθονες ὄντες τὴν αὐτήν ἐκέκτηντο μητέρα καὶ πατρίδα. Πρῶτοι δὲ καὶ μόνοι ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ ἐκβαλόντες τὰς παρὰ σφίσιν αὐτοῖς δυναστείας δημοκρατίαν κατεστήσαντο, ἡγούμενοι τὴν πάντων ἐλευθερίαν ὁμόνοιαν εἶναι μεγίστην, κοινάς δ ἀλλήλοις τὰς ἐκ τῶν κινδύνων ἐλπίδας ποιήσαντες ἐλευθέραις ταῖς ψυχαῖς ἐπολιτεύοντο. Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ Α. Να μεταφράσετε το κείμενο. B1. α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: προγόνοις: δοτική ενικού αριθμού γνώμη: ονομαστική πληθυντικού αριθμού πολλοί: ίδια πτώση συγκριτικό βαθμό μητέρα: δοτική πληθυντικού αριθμού πατρίδα: δοτική πληθυντικού αριθμού σφίσιν αὐτοῖς: γενική ενικού αριθμού μεγίστην: ίδια πτώση θετικό βαθμό ἐλπίδας: αιτιατική ενικού αριθμού πάντων: δοτική πληθυντικού αριθμού μονάδες 20-1 -

ψυχαῖς: γενική ενικού αριθμού μονάδες 5 β) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: ἐκβαλόντες: γ ενικό οριστικής μέλλοντα και γ πληθυντικό οριστικής παρακειμένου ᾤκησαν: β ενικό οριστικής ενεστώτα και γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού ὄντες: απαρέμφατο ενεστώτα και αορίυ ἡγούμενοι: α πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα και β ενικό προστακτικής ενεστώτα ἐπολιτεύοντο: β ενικό υποτακτικής αορίυ και απαρέμφατο ενεστώτα μονάδες 5 Β2. α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: βίου: ἀλλοτρίαν: αὐτόχθονες: μητέρα: εἶναι: ἐλευθέραις: β) Να δηλώσετε τα υποκείμενα ρημάτων και ρηματικών τύπων: ὑπῆρχε: χρωμένοις: ἐκβαλόντες: ᾤκησαν: εἶναι: γ) Να βρεθούν οι παρατακτικοί σύνδεσμοι της περιόδου, να αναγνωρισθούν και να δηλωθεί τι συνδέουν: οὐ γάρ, ὥσπερ οἱ πολλοί, πανταχόθεν συνειλεγμένοι καὶ ἑτέρους ἐκβαλόντες τὴν ἀλλοτρίαν ᾤκησαν, ἀλλ αὐτόχθονες ὄντες τὴν αὐτήν ἐκέκτηντο μητέρα καὶ πατρίδα. Μονάδες 10 Τύχῃ ἀγαθῇ! - 2 -

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ (Αδίδακτο κείμενο) Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ Α. Οι πρόγονοί μας είχαν πολλούς λόγους για να αγωνίζονται με ομοφωνία για το δίκαιο. Γιατί και η αρχή της ζωής τους ήταν δίκαιη. Επειδή, όπως οι περισσότεροι, αφού συγκεντρώθηκαν από διάφορα μέρη και έδιωξαν τους άλλους δεν εγκαταστάθηκαν σε ξένη χώρα, αλλά ήταν αυτόχθονες και είχαν την ίδια χώρα ως μητέρα και πατρίδα. Ακόμη πρώτοι αυτοί και μόνοι εκείνη την εποχή αφού ανέτρεψαν τα μοναρχικά τους καθεστώτα εγκαθίδρυσαν τη δημοκρατία, γιατί πίστευαν ότι η ελευθερία όλων είναι η πιο μεγάλη ομόνοια, ενώ αφού έκαναν κοινές για όλους τις ελπίδες από τους αγώνες ζούσαν ως πολίτες με ελεύθερα φρονήματα. B1. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: προγόνοις: προγόνῳ γνώμῃ: γνῶμαι πολλοί: πλείονες πλείους μητέρα: μητράσι πατρίδα: πατρίσι σφίσιν αὐτοῖς: ἑαυτοῦ μεγίστην: μεγάλην ἐλπίδας: ἐλπίδα πάντων: πᾶσι ψυχαῖς: ψυχῆς μονάδες 5 β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: ἐκβαλόντες: ἐκβαλεῖ και ἐκβεβλήκασι ᾤκησαν: οἰκεῖς και ᾤκουν ὄντες: εἶναι και γενέσθαι ἡγούμενοι: ἡγοίμεθα και ἡγοῦ ἐπολιτεύοντο: πολιτεύσῃ και πολιτεύεσθαι μονάδες 5-3 -

B2. α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: βίου: γενική αντικειμενική ἀρχὴ ἀλλοτρίαν: αντικείμενο ᾤκησαν αὐτόχθονες: κατηγορούμενο πρόγονοι (εννοείται) μητέρα: κατηγορούμενο αὐτήν εἶναι: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο ἡγούμενοι ἐλευθέραις: κατηγορηματικός προσδιορισμός ψυχαῖς β. Να δηλώσετε τα υποκείμενα ρημάτων και ρηματικών τύπων: ὑπῆρχε: πολλά (αττική σύνταξη) χρωμένοις: προγόνοις (συνημμένη) ἐκβαλόντες: πρόγονοι (εννοείται) (συνημμένη) ᾤκησαν: πρόγονοι (εννοείται) εἶναι: ἐλευθερίαν (ετεροπροσωπία) γ. Να βρεθούν οι παρατακτικοί σύνδεσμοι της περιόδου, να αναγνωρισθούν και να δηλωθεί τι συνδέουν: οὐ γάρ, ὥσπερ οἱ πολλοί, πανταχόθεν συνειλεγμένοι καὶ ἑτέρους ἐκβαλόντες τὴν ἀλλοτρίαν ᾤκησαν, ἀλλ αὐτόχθονες ὄντες τὴν αὐτήν ἐκέκτηντο μητέρα καὶ πατρίδα. γάρ: αιτιολογικός σύνδεσμος, εισάγει περίοδο καὶ: συμπλεκτικός σύνδεσμος, συνδέει τις μετοχές συνειλεγμένοι και ἐκβαλόντες ἀλλά: αντιθετικός σύνδεσμος, συνδέει τις δυο κύριες προτάσεις(ᾤκησαν ἐκέκτηντο) καὶ: συμπλεκτικός σύνδεσμος, συνδέει τα κατηγορούμενα μητέρα και πατρίδα μονάδες 10-4 -