Στην εισηγητική έκθεση, στην οποία και παραπέμπω, εκτίθενται αναλυτικώς οι σκοποί αυτής της αναμορφώσεως και οι προτεινόμενες τροποποιήσεις.

Λουξεμβούργο, 25 Μαΐου 2011 Κύριο János Martonyi Πρόεδρο του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 175, rue de la Loi B -1048 BRUXELLES Κύριε Πρόεδρε, Παραπέμποντας στο άρθρο 253, έκτο εδάφιο, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διάταξη που έχει εφαρμογή και στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας δυνάμει του άρθρου 106α της εν λόγω Συνθήκης, έχω την τιμή να υποβάλω προς έγκριση στο Συμβούλιο σχέδιο κανονισμού διαδικασίας του Δικαστηρίου που αναμορφώνει και εκσυγχρονίζει το κείμενο αυτό. Στην εισηγητική έκθεση, στην οποία και παραπέμπω, εκτίθενται αναλυτικώς οι σκοποί αυτής της αναμορφώσεως και οι προτεινόμενες τροποποιήσεις. Συνημμένως σας διαβιβάζω το κείμενο του σχεδίου κανονισμού διαδικασίας σε όλες τις επίσημες γλώσσες. Με εκτίμηση Βασίλειος ΣΚΟΥΡΗΣ

Σχέδιο κανονισμού διαδικασίας του Δικαστηρίου ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Όπως τα λοιπά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Δικαστήριο απέκτησε εξαρχής κανονισμό ο οποίος καθορίζει τους ουσιώδεις κανόνες της οργανώσεως και της λειτουργίας του και θεσπίζει τους λεπτομερείς κανόνες διεξαγωγής τής ενώπιόν του διαδικασίας. Ο κανονισμός διαδικασίας του Δικαστηρίου, ο οποίος θεσπίστηκε αρχικά στις 4 Μαρτίου 1953 1, τροποποιήθηκε μεν επανειλημμένως, ιδίως προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι διαδοχικές διευρύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανάθεση σ αυτή νέων αρμοδιοτήτων, η δομή του όμως παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητη. Ο κανονισμός διαδικασίας της 19ης Ιουνίου 1991, ο οποίος ισχύει σήμερα 2, αντικατοπτρίζει ακόμα τη βαρύνουσα θέση που είχαν αρχικά οι ευθείες προσφυγές μεταξύ δύο διαδίκων, το συνηθέστερο μεταξύ, αφενός, ενός φυσικού ή νομικού προσώπου ή ενός κράτους μέλους και, αφετέρου, ενός θεσμικού οργάνου της Ένωσης, ενώ, στην πραγματικότητα, αυτό το είδος υποθέσεων, εξαιρουμένων των προσφυγών λόγω παραβάσεως, δεν εμπίπτει πλέον, σε μεγάλο βαθμό, στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου. Πράγματι, μετά τη δημιουργία του Πρωτοδικείου, το 1988, η αρμοδιότητα επί όλων των προσφυγών που ασκούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα μεταβιβάστηκε σ αυτό το δικαιοδοτικό όργανο, ενώ, κατόπιν της ενάρξεως της ισχύος της Συνθήκης της Νίκαιας, την 1η Φεβρουαρίου 2003, το πρωτόκολλο περί του Οργανισμού του Δικαστηρίου τροποποιήθηκε ώστε να καθοριστούν οι κατηγορίες προσφυγών ακυρώσεως και προσφυγών κατά παραλείψεως που εξακολουθούν να υπάγονται στο Δικαστήριο. Πρόκειται για σαφώς οριοθετημένες κατηγορίες και, αν εξαιρεθούν οι προσφυγές λόγω παραβάσεως και οι αιτήσεις αναιρέσεως κατά των αποφάσεων και διατάξεων του Γενικού Δικαστηρίου, το ουσιώδες μέρος των υποθέσεων που υπάγονται σήμερα στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου αποτελείται από τις προδικαστικές παραπομπές εκ μέρους των δικαστηρίων των κρατών μελών της Ένωσης. 1 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα της 7ης Μαρτίου 1953, σ. 37. 2 ΕΕ L 176 της 4ης Ιουλίου 1991, σ. 7, όπως τροποποιήθηκε για τελευταία φορά στις 23 Μαρτίου 2010 (ΕΕ L 92 της 13ης Απριλίου 2010, σ. 12). 1

Κατά τη διάρκεια του 2010, υποβλήθηκαν 385 αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως (επί συνολικώς 631 νέων υποθέσεων) και, στις 31 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, εκκρεμούσαν ενώπιον του Δικαστηρίου 484 τέτοιες αιτήσεις επί συνόλου 799 υποθέσεων. Από τους αριθμούς αυτούς και μόνον καθίσταται σαφής η διάσταση που υπάρχει μεταξύ του κανονισμού διαδικασίας του Δικαστηρίου και των υποθέσεων που του υποβάλλονται καθώς και η όλο και πιεστικότερη ανάγκη προσαρμογής της δομής και του περιεχομένου του κανονισμού διαδικασίας στην εξέλιξη των δικαιοδοτικών του δραστηριοτήτων. Αυτό αποτελεί τον πρώτο σκοπό του παρόντος σχεδίου. Υποβάλλοντας το σχέδιο αυτό στην έγκριση του Συμβουλίου, το Δικαστήριο επιδιώκει να δώσει στις προδικαστικές παραπομπές τη θέση που τους αρμόζει στον κανονισμό διαδικασίας, καθιστώντας παράλληλα τους κανόνες που διέπουν αυτή την κατηγορία υποθέσεων πληρέστερους και σαφέστερους τόσο για τους διοικουμένους όσο και για τα εθνικά δικαστήρια. Ο δεύτερος κεντρικός σκοπός του παρόντος σχεδίου απηχεί τη βούληση του Δικαστηρίου να συνεχίσει τις προσπάθειες που έχουν αναληφθεί, ήδη από πολλών ετών, για τη διατήρηση της ικανότητας του οργάνου, που αντιμετωπίζει συνεχώς αυξανόμενο αριθμό υποθέσεων, να εκδικάζει τις υποθέσεις που του υποβάλλονται εντός εύλογου χρόνου. Η βούληση αυτή αντικατοπτρίζει, εξάλλου, την επιταγή του άρθρου 47, δεύτερο εδάφιο, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο οποίος, από την έναρξη της ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας, την 1η Δεκεμβρίου 2009, απέκτησε ίση νομική ισχύ με τις Συνθήκες. Το Δικαστήριο, επιθυμώντας να μειώσει κατά το δυνατόν τη διάρκεια των διαδικασιών που διεξάγονται ενώπιόν του, ιδίως στο πλαίσιο των προδικαστικών υποθέσεων στις οποίες η διαδικασία ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου αναστέλλεται εν αναμονή της αποφάσεως του Δικαστηρίου, άρχισε, ήδη από το 2003, να προβληματίζεται σχετικά με τις μεθόδους εργασίας του και θέσπισε, τόσο σε πρακτικό όσο και σε νομοθετικό επίπεδο, ένα σύνολο μέτρων που αποσκοπούν στην επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Χάριν παραδείγματος μπορούν να αναφερθούν η δυνατότητα των διαδίκων να διαβιβάζουν στο Δικαστήριο διαδικαστικά έγγραφα με τηλεομοιοτυπία ή με κάθε άλλο τεχνικό μέσο επικοινωνίας, η μείωση των προθεσμιών παρεμβάσεως στις ευθείες προσφυγές και στις αιτήσεις αναιρέσεως, η δυνατότητα εκδικάσεως τέτοιων προσφυγών ή των προδικαστικών παραπομπών με ταχεία διαδικασία, ή ακόμα η καθιέρωση ειδικής διαδικασίας για τις υποθέσεις που άπτονται του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης: της επείγουσας προδικαστικής διαδικασίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2008. Το παρόν σχέδιο αποτελεί άμεση συνέχεια αυτού του προβληματισμού και αποσκοπεί, και αυτό, στην εισαγωγή, στον κανονισμό διαδικασίας, κανόνων ικανών να βελτιώσουν περαιτέρω την αποτελεσματικότητα του έργου του Δικαστηρίου με την καλύτερη δυνατή χρησιμοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα ανταλλαγής διαδικαστικών εγγράφων ηλεκτρονικώς, η δυνατότητα των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της Ένωσης που αναφέρονται στο άρθρο 40, πρώτο εδάφιο, του Οργανισμού να παρεμβαίνουν 2

με απλή δήλωση στις διαφορές που υποβάλλονται στο Δικαστήριο, η απλούστευση των διαδικασιών που καταλήγουν στην έκδοση διατάξεως στην περίπτωση που το ερώτημα που υποβάλλεται από εθνικό δικαστήριο δεν δημιουργεί καμία εύλογη αμφιβολία, ή ακόμα η δυνατότητα του Δικαστηρίου να αποφαίνεται χωρίς επ ακροατηρίου συζήτηση οσάκις εκτιμά ότι έχει επαρκώς διαφωτιστεί από το σύνολο των κατατεθεισών γραπτών παρατηρήσεων. Ασφαλώς, κανένα από τα προμνησθέντα μέτρα, λαμβανόμενο μεμονωμένα, δεν καθιστά δυνατή την αναστροφή της αυξητικής τάσεως του αριθμού των υποθέσεων ή της διάρκειας των διαδικασιών. Ωστόσο, το Δικαστήριο είναι πεπεισμένο ότι ο συνδυασμός των μέτρων αυτών, εφόσον ληφθούν εγκαίρως, αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο προκειμένου να μπορέσει το δικαιοδοτικό όργανο να εξακολουθήσει να εκπληρώνει ικανοποιητικά την αποστολή του, η οποία συνίσταται στην εξασφάλιση της τηρήσεως του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των Συνθηκών. Πέραν της βουλήσεως βελτιστοποιήσεως της αποτελεσματικότητας των εργασιών του, το Δικαστήριο επιθυμεί επίσης να καταστήσει σαφέστερους τους κανόνες που εφαρμόζει. Αυτό αποτελεί τον τρίτο σκοπό της παρούσας αναμορφώσεως του κανονισμού διαδικασίας. Προκειμένου να μπορούν όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία να γνωρίζουν με ακρίβεια τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, το Δικαστήριο έκρινε σκόπιμο να κωδικοποιήσει ορισμένους ισχύοντες κανόνες ή τρέχουσες πρακτικές, όπως η παραπομπή της αιτήσεως δικαστικής αρωγής στο τριμελές τμήμα στο οποίο μετέχει ο δικαστής που έχει αναλάβει την υπόθεση στο πλαίσιο της οποίας υποβάλλεται η αίτηση αυτή ή η δυνατότητα του Δικαστηρίου να πραγματοποιεί κοινές επ ακροατηρίου συζητήσεις ή να μη δημοσιοποιεί το όνομα κάποιων προσώπων. Αντιστρόφως, απαρχαιωμένοι ή μη εφαρμοζόμενοι κανόνες απαλείφθηκαν από τον παρόντα κανονισμό, ενώ άλλοι, υπερβολικά λεπτομερείς, συντομεύθηκαν ή απλουστεύθηκαν. Αυτό συνέβη, ιδίως, με τις διατάξεις που αφορούν τη γραμματεία και τους μάρτυρες ή πραγματογνώμονες, αλλά και κυρίως με τη διαδικασία επανεξετάσεως των αποφάσεων και διατάξεων του Γενικού Δικαστηρίου, η εφαρμογή της οποίας κατέδειξε την πολυπλοκότητά της. Ως εκ τούτου, η διαδικασία αυτή απλουστεύθηκε στο παρόν σχέδιο. Με το ίδιο πνεύμα και σύμφωνα με την επιθυμία που έχουν εκφράσει πλείονα κράτη μέλη, σε όλα τα άρθρα του σχεδίου προστέθηκε τίτλος, εντός δε των άρθρων αυτών όλα τα εδάφια αριθμήθηκαν. Αυτό απαίτησε, σε ορισμένες περιπτώσεις, την κατάτμηση των υπαρχόντων άρθρων σε πλείονα χωριστά άρθρα, ούτως ώστε κάθε άρθρο να έχει το δικό του αντικείμενο η κατάτμηση αυτή έχει μεν ως συνέπεια την αύξηση του αριθμού των άρθρων, καθιστά όμως συγχρόνως περισσότερο εύληπτο το σύνολο του κανονισμού διαδικασίας. Τέλος, το Δικαστήριο, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναμορφώσεως, προσπάθησε να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην ορολογία που χρησιμοποιείται στον κανονισμό διαδικασίας του. Πράγματι, κατά την ανάλυση διαπιστώθηκε ότι, με τις διαδοχικές τροποποιήσεις του, ο νυν ισχύων κανονισμός 3

διαδικασίας χρησιμοποιεί ενίοτε πλείονες διαφορετικούς όρους για μία και την αυτή έννοια, πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει απορίες ως προς την πραγματική σημασία των συναφών διατάξεων, ενώ, σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις, ο χρησιμοποιούμενος όρος προδήλως δεν αντιστοιχεί στη νομική κατάσταση την οποία αφορά. Για τους λόγους αυτούς, το παρόν σχέδιο διαπνέεται επίσης από τη βούληση εναρμονίσεως και εξορθολογισμού των όρων που χρησιμοποιούνται στις διάφορες γλωσσικές αποδόσεις του κειμένου του κανονισμού διαδικασίας. Συνεπώς, σε μια συγκεκριμένη νομική πραγματικότητα θα πρέπει, καταρχήν, να αντιστοιχεί ένας και μόνον όρος. Προς αποφυγή της άσκοπης επιβαρύνσεως του παρόντος μέρους, το Δικαστήριο έκρινε προτιμητέο, στο πλαίσιο αυτής της εισαγωγικής εισηγητικής εκθέσεως, να αναφερθεί μόνο στη γενική οικονομία του σχεδίου και στους σκοπούς του. Οι τροποποιήσεις που επιφέρονται στις ισχύουσες διατάξεις εκτίθενται λεπτομερώς στην αρχή καθενός από τους οκτώ τίτλους του παρόντος σχεδίου και, εφόσον παρίσταται ανάγκη, μετά από κάθε συγκεκριμένη διάταξη. Ένας πίνακας αντιστοιχιών μεταξύ του παρόντος σχεδίου και του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας επιτρέπει, εξάλλου, τον άμεσο εντοπισμό των ομοιοτήτων και των διαφορών μεταξύ των δύο κειμένων. 4

Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ... 12 Άρθρο 1 Ορισμοί...12 Άρθρο 2 Αντικείμενο του παρόντος κανονισμού...13 ΤΙΤΛΟΣ 1 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ... 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ... 15 Άρθρο 3 Έναρξη της θητείας των δικαστών και των γενικών εισαγγελέων...15 Άρθρο 4 Ορκωμοσία...16 Άρθρο 5 Επίσημη δέσμευση...16 Άρθρο 6 Απαλλαγή δικαστή ή γενικού εισαγγελέα από τα καθήκοντά του...16 Άρθρο 7 Σειρά αρχαιότητας...17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ, ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ... 17 Άρθρο 8 Εκλογή του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου...17 Άρθρο 9 Καθήκοντα του προέδρου του Δικαστηρίου...18 Άρθρο 10 Καθήκοντα του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου...19 Άρθρο 11 Συγκρότηση τμημάτων...19 Άρθρο 12 Εκλογή των προέδρων τμήματος...20 Άρθρο 13 Κώλυμα του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου...20 Άρθρο 14 Ορισμός του πρώτου γενικού εισαγγελέα...21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΓΕΝΙΚΟΥΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ... 21 Άρθρο 15 Ορισμός εισηγητή δικαστή...21 Άρθρο 16 Ορισμός γενικού εισαγγελέα...22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΒΟΗΘΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ... 22 Άρθρο 17 Βοηθοί εισηγητές...22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ... 23 Άρθρο 18 Διορισμός του γραμματέα...23 Άρθρο 19 Βοηθός γραμματέας...24 Άρθρο 20 Καθήκοντα του γραμματέα...24 Άρθρο 21 Τήρηση του πρωτοκόλλου...25 Άρθρο 22 Πρόσβαση στο πρωτόκολλο, στις αποφάσεις και τις διατάξεις...25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ... 26 Άρθρο 23 Τόπος των συνεδριάσεων του Δικαστηρίου...26 Άρθρο 24 Οργάνωση του δικαστικού έτους...26 Άρθρο 25 Συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων διοικητικής ή δικονομικής φύσεως...27 Άρθρο 26 Τήρηση πρακτικών...27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΔIΚΑΣΤIΚΟI ΣΧΗΜΑΤIΣΜΟI... 27 Τμήμα 1. Συγκρότηση των δικαστικών σχηματισμών... 27 Άρθρο 27 Συγκρότηση του τμήματος μείζονος συνθέσεως...27 Άρθρο 28 Άρθρο 29 Συγκρότηση των πενταμελών και τριμελών τμημάτων...29 Συγκρότηση των τμημάτων σε περίπτωση συνάφειας ή αποχής από την εκδίκαση...29 Άρθρο 30 Κώλυμα προέδρου τμήματος...30 Άρθρο 31 Κώλυμα μέλους του δικαστικού σχηματισμού...30 Τμήμα 2. Διασκέψεις... 31 Άρθρο 32 Κανόνες διέποντες τις διασκέψεις...31 Άρθρο 33 Αριθμός των μετεχόντων στις διασκέψεις δικαστών...31 Άρθρο 34 Απαρτία του τμήματος μείζονος συνθέσεως...31 Άρθρο 35 Απαρτία των πενταμελών και τριμελών τμημάτων...32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ... 32 Άρθρο 36 Γλώσσες διαδικασίας...32 Άρθρο 37 Καθορισμός της γλώσσας διαδικασίας...32 Άρθρο 38 Χρήση της γλώσσας διαδικασίας...34 Άρθρο 39 Ευθύνη του γραμματέα στον γλωσσικό τομέα...35 Άρθρο 40 Γλώσσα των δημοσιεύσεων του Δικαστηρίου...35 Άρθρο 41 Αυθεντικά κείμενα...35 5

Άρθρο 42 Μεταφραστική υπηρεσία του Δικαστηρίου...36 ΤΙΤΛΟΣ 2 ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ... 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ, ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ... 38 Άρθρο 43 Προνόμια, ασυλίες και διευκολύνσεις...38 Άρθρο 44 Ιδιότητα των εκπροσώπων των διαδίκων...38 Άρθρο 45 Άρση της ασυλίας...39 Άρθρο 46 Αποκλεισμός από τη διαδικασία...39 Άρθρο 47 Καθηγητές...40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ... 40 Άρθρο 48 Τρόποι επιδόσεως...40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ... 41 Άρθρο 49 Υπολογισμός των προθεσμιών...41 Άρθρο 50 Προσφυγή κατά πράξεως οργάνου...42 Άρθρο 51 Καθορισμός και παράταση των προθεσμιών...42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΚΔΙΚΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ... 42 Άρθρο 52 Τρόποι εκδικάσεως των υποθέσεων...42 Άρθρο 53 Συνεκδίκαση...43 Άρθρο 54 Αναστολή της διαδικασίας...44 Άρθρο 55 Αναβολή της εκδικάσεως υποθέσεως...45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΓΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ... 45 Άρθρο 56 Γενικός κανόνας...45 Άρθρο 57 Κατάθεση των διαδικαστικών εγγράφων...45 Άρθρο 58 Έγγραφα υπερβολικά μακροσκελή...47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΤΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ... 48 Άρθρο 59 Προκαταρκτική έκθεση...48 Άρθρο 60 Παραπομπή στους δικαστικούς σχηματισμούς...48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7... 49 ΜΕΤΡΑ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΜΕΣΑ... 49 Τμήμα 1. Μέτρα οργανώσεως της διαδικασίας... 49 Άρθρο 61 Μέτρα οργανώσεως λαμβανόμενα από το Δικαστήριο...49 Άρθρο 62 Μέτρα οργανώσεως λαμβανόμενα από τον εισηγητή δικαστή ή τον γενικό εισαγγελέα...50 Τμήμα 2. Αποδεικτικά μέσα... 50 Άρθρο 63 Απόφαση περί διεξαγωγής αποδείξεων...50 Άρθρο 64 Καθορισμός των αποδεικτικών μέσων...51 Άρθρο 65 Συμμετοχή στη διεξαγωγή των αποδείξεων...51 Άρθρο 66 Απόδειξη με μάρτυρες...52 Άρθρο 67 Εξέταση των μαρτύρων...52 Άρθρο 68 Όρκος των μαρτύρων...53 Άρθρο 69 Κυρώσεις...53 Άρθρο 70 Πραγματογνωμοσύνη...53 Άρθρο 71 Όρκος του πραγματογνώμονα...54 Άρθρο 72 Ψευδορκία και παράβαση του όρκου...54 Άρθρο 73 Εξαίρεση μάρτυρα ή πραγματογνώμονα...54 Άρθρο 74 Έξοδα των μαρτύρων και των πραγματογνωμόνων...54 Άρθρο 75 Πρακτικά των συνεδριάσεων διεξαγωγής αποδείξεων...55 Άρθρο 76 Έναρξη της προφορικής διαδικασίας μετά τη διεξαγωγή αποδείξεων...56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ... 56 Άρθρο 77 Επ ακροατηρίου συζήτηση...56 Άρθρο 78 Κοινή επ ακροατηρίου συζήτηση...57 Άρθρο 79 Διεύθυνση των συζητήσεων...58 Άρθρο 80 Συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών...58 Άρθρο 81 Ερωτήσεις...58 Άρθρο 82 Λήξη της επ ακροατηρίου συζητήσεως...58 Άρθρο 83 Ανάπτυξη των προτάσεων του γενικού εισαγγελέα...59 Άρθρο 84 Επανάληψη της προφορικής διαδικασίας...59 Άρθρο 85 Πρακτικά των συνεδριάσεων...60 Άρθρο 86 Ηχητική εγγραφή της επ ακροατηρίου συζητήσεως...60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ... 61 Άρθρο 87 Ημερομηνία δημοσιεύσεως της αποφάσεως...61 Άρθρο 88 Περιεχόμενο της αποφάσεως...61 Άρθρο 89 Δημοσίευση και επίδοση της αποφάσεως...62 6

Άρθρο 90 Περιεχόμενο της διατάξεως...62 Άρθρο 91 Υπογραφή και επίδοση της διατάξεως...63 Άρθρο 92 Ισχύς των αποφάσεων και διατάξεων...63 Άρθρο 93 Δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης...63 ΤΙΤΛΟΣ 3 ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ... 64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ... 66 Άρθρο 94 Πεδίο εφαρμογής...66 Άρθρο 95 Περιεχόμενο της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως...66 Άρθρο 96 Ανωνυμία...67 Άρθρο 97 Συμμετοχή στη διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως...68 Άρθρο 98 Διάδικοι της κύριας δίκης...69 Άρθρο 99 Μετάφραση και επίδοση της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως...70 Άρθρο 100 Απάντηση με αιτιολογημένη διάταξη...70 Άρθρο 101 Διατήρηση της αρμοδιότητας του Δικαστηρίου να αποφανθεί επί αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως...71 Άρθρο 102 Αίτηση παροχής διευκρινίσεων...72 Άρθρο 103 Έξοδα της διαδικασίας εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως...73 Άρθρο 104 Διόρθωση των αποφάσεων και διατάξεων...73 Άρθρο 105 Ερμηνεία των προδικαστικών αποφάσεων και διατάξεων...73 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΑΧΕΙΑ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ... 74 Άρθρο 106 Ταχεία διαδικασία...74 Άρθρο 107 Διαβίβαση των διαδικαστικών εγγράφων...75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ... 76 Άρθρο 108 Πεδίο εφαρμογής της επείγουσας προδικαστικής διαδικασίας...76 Άρθρο 109 Απόφαση επί του επείγοντος...76 Άρθρο 110 Έγγραφο στάδιο της επείγουσας διαδικασίας...77 Άρθρο 111 Επιδόσεις και ανακοινώσεις μετά την περάτωση της έγγραφης διαδικασίας...78 Άρθρο 112 Παράλειψη της έγγραφης διαδικασίας...79 Άρθρο 113 Απόφαση επί της ουσίας...79 Άρθρο 114 Δικαστικός σχηματισμός...79 Άρθρο 115 Διαβίβαση των διαδικαστικών εγγράφων...79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΡΩΓΗ... 80 Άρθρο 116 Αίτηση δικαστικής αρωγής...80 Άρθρο 117 Απόφαση περί χορηγήσεως δικαστικής αρωγής...81 Άρθρο 118 Ανάκληση του ευεργετήματος δικαστικής αρωγής...82 ΤΙΤΛΟΣ 4 ΕΥΘΕΙΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ... 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΩΝ... 84 Άρθρο 119 Υποχρέωση εκπροσωπήσεως...84 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΓΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ... 85 Άρθρο 120 Περιεχόμενο της προσφυγής...85 Άρθρο 121 Πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις...86 Άρθρο 122 Παραρτήματα του δικογράφου της προσφυγής...86 Άρθρο 123 Επίδοση του δικογράφου της προσφυγής...87 Άρθρο 124 Περιεχόμενο του υπομνήματος αντικρούσεως...87 Άρθρο 125 Διαβίβαση εγγράφων...88 Άρθρο 126 Υπομνήματα απαντήσεως και ανταπαντήσεως...88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΙΞΗ... 89 Άρθρο 127 Νέοι ισχυρισμοί...89 Άρθρο 128 Προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων και πρόταση αποδεικτικών μέσων.89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ... 90 Άρθρο 129 Αντικείμενο και συνέπειες της παρεμβάσεως...90 Άρθρο 130 Κοινή αίτηση παρεμβάσεως...91 Άρθρο 131 Απόφαση επί της κοινής αιτήσεως παρεμβάσεως...92 Άρθρο 132 Υποβολή των υπομνημάτων...92 Άρθρο 133 Απλουστευμένη παρέμβαση...93 Άρθρο 134 Παρεμβάσεις δυνάμει της Συμφωνίας ΕΟΧ...93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΤΑΧΕΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ... 94 Άρθρο 135 Απόφαση περί εφαρμογής της ταχείας διαδικασίας...94 Άρθρο 136 Έγγραφη διαδικασία...95 Άρθρο 137 Προφορική διαδικασία...95 Άρθρο 138 Απόφαση επί της ουσίας...95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΕΞΟΔΑ... 96 7

Άρθρο 139 Απόφαση για τα έξοδα...96 Άρθρο 140 Γενικοί κανόνες για την κατανομή των εξόδων...96 Άρθρο 141 Έξοδα προκαλούμενα χωρίς εύλογη αιτία ή κακοβούλως...96 Άρθρο 142 Έξοδα των παρεμβαινόντων...96 Άρθρο 143 Έξοδα σε περίπτωση παραιτήσεως...97 Άρθρο 144 Έξοδα σε περίπτωση καταργήσεως της δίκης...97 Άρθρο 145 Έξοδα διαδικασίας...97 Άρθρο 146 Έξοδα δυνάμενα να αναζητηθούν...98 Άρθρο 147 Αμφισβήτηση σχετικά με τα δυνάμενα να αναζητηθούν έξοδα...98 Άρθρο 148 Τρόπος πληρωμής...99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΦΙΛΙΚΟΣ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ, ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΠΙΠΤΟΝΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ... 99 Άρθρο 149 Φιλικός διακανονισμός...99 Άρθρο 150 Παραίτηση...99 Άρθρο 151 Κατάργηση της δίκης...100 Άρθρο 152 Λόγοι απαραδέκτου δημοσίας τάξεως...100 Άρθρο 153 Ενστάσεις και παρεμπίπτοντα ζητήματα...100 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΡΗΜΗΝ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ... 101 Άρθρο 154 Ερήμην αποφάσεις...101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ... 101 Άρθρο 155 Αρμόδιος δικαστικός σχηματισμός...101 Άρθρο 156 Διόρθωση...102 Άρθρο 157 Παράλειψη του Δικαστηρίου να αποφανθεί...103 Άρθρο 158 Ανακοπή...103 Άρθρο 159 Τριτανακοπή...104 Άρθρο 160 Ερμηνεία...105 Άρθρο 161 Αναθεώρηση...105 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ... 107 Άρθρο 162 Αίτηση αναστολής εκτελέσεως ή λήψεως προσωρινών μέτρων...107 Άρθρο 163 Απόφαση επί της αιτήσεως...107 Άρθρο 164 Διάταξη περί αναστολής εκτελέσεως ή λήψεως άλλων προσωρινών μέτρων...108 Άρθρο 165 Μεταβολή των περιστάσεων...108 Άρθρο 166 Νέα αίτηση...108 Άρθρο 167 Αίτηση δυνάμει των άρθρων 280 και 299 ΣΛΕΕ και 164 ΣΕΚΑΕ...109 Άρθρο 168 Αίτηση δυνάμει του άρθρου 81 ΣΕΚΑΕ...109 ΤΙΤΛΟΣ 5 ΑΝΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ... 109 Άρθρο 169 Κατάθεση της αιτήσεως αναιρέσεως...111 Άρθρο 170 Περιεχόμενο της αιτήσεως αναιρέσεως...112 Άρθρο 171 Αιτήματα, λόγοι και επιχειρήματα της αιτήσεως αναιρέσεως...112 Άρθρο 172 Αιτήματα σε περίπτωση που κριθεί βάσιμη η αναίρεση...113 Άρθρο 173 Επίδοση της αιτήσεως αναιρέσεως...114 Άρθρο 174 Διάδικοι που επιτρέπεται να καταθέσουν υπόμνημα αντικρούσεως...114 Άρθρο 175 Περιεχόμενο του υπομνήματος αντικρούσεως...114 Άρθρο 176 Αιτήματα του υπομνήματος αντικρούσεως...115 Άρθρο 177 Υπομνήματα απαντήσεως και ανταπαντήσεως...115 Άρθρο 178 Ανταναίρεση...116 Άρθρο 179 Περιεχόμενο του δικογράφου της ανταναιρέσεως...116 Άρθρο 180 Αιτήματα, λόγοι και επιχειρήματα της ανταναιρέσεως...117 Άρθρο 181 Αντίκρουση της ανταναιρέσεως...117 Άρθρο 182 Υπομνήματα απαντήσεως και ανταπαντήσεως επί ανταναιρέσεως...118 Άρθρο 183 Αναίρεση ή ανταναίρεση προδήλως απαράδεκτη ή προδήλως αβάσιμη.118 Άρθρο 184 Αναίρεση ή ανταναίρεση προδήλως βάσιμη...119 Άρθρο 185 Συνέπειες, όσον αφορά την ανταναίρεση, της παραιτήσεως του αναιρεσείοντος ή του προδήλως απαραδέκτου της αναιρέσεως...119 Άρθρο 186 Καθορισμός των εξόδων στην αναιρετική δίκη...120 Άρθρο 187 Δικαστική αρωγή...120 Άρθρο 188 Αίτηση δικαστικής αρωγής πριν από την άσκηση αναιρέσεως...121 Άρθρο 189 Απόφαση περί χορηγήσεως δικαστικής αρωγής...121 Άρθρο 190 Ανάκληση του ευεργετήματος δικαστικής αρωγής...122 Άρθρο 191 Ποσά καταβαλλόμενα στο πλαίσιο δικαστικής αρωγής...123 Άρθρο 192 Λοιπές διατάξεις που εφαρμόζονται επί αναιρέσεων...123 8

ΤΙΤΛΟΣ 6... 123 ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ... 123 Άρθρο 193 Τμήμα επανεξετάσεως...125 Άρθρο 194 Ενημέρωση σχετικά με τις αποφάσεις ή διατάξεις που δύνανται να αποτελέσουν αντικείμενο επανεξετάσεως και κοινοποίησή τους...125 Άρθρο 195 Επανεξέταση των εκδιδομένων επί αναιρέσεως αποφάσεων και διατάξεων....126 Άρθρο 196 Επανεξέταση των προδικαστικών αποφάσεων και διατάξεων...127 Άρθρο 197 Απόφαση επί της ουσίας κατόπιν αποφάσεως περί επανεξετάσεως...128 ΤΙΤΛΟΣ 7 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ... 129 Άρθρο 198 Έγγραφη διαδικασία...129 Άρθρο 199 Ανάθεση σε εισηγητή δικαστή και σε γενικό εισαγγελέα...130 Άρθρο 200 Επ ακροατηρίου συζήτηση...130 Άρθρο 201 Προθεσμία προς έκδοση της γνωμοδοτήσεως...130 Άρθρο 202 Δημοσίευση της γνωμοδοτήσεως...130 ΤΙΤΛΟΣ 8 ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ... 131 Άρθρο 203 Προσφυγές κατά των αποφάσεων της επιτροπής διαιτησίας...131 Άρθρο 204 Διαδικασία του άρθρου 103 ΣΕΚΑΕ...132 Άρθρο 205 Διαδικασίες των άρθρων 104 και 105 ΣΕΚΑΕ...133 Άρθρο 206 Διαδικασία του άρθρου 111, παράγραφος 3, της Συμφωνίας ΕΟΧ...133 Άρθρο 207 Επίλυση των διαφορών που αναφέρονται στο άρθρο 35 ΣΕΕ, όπως αυτό ίσχυε πριν από την έναρξη της ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας...134 Άρθρο 208 Αιτήσεις του άρθρου 269 ΣΛΕΕ...134 ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ... 135 Άρθρο 209 Συμπληρωματικός κανονισμός...135 Άρθρο 210 Εκτελεστικές διατάξεις...136 Άρθρο 211 Κατάργηση...136 Άρθρο 212 Δημοσίευση και έναρξη ισχύος του κανονισμού διαδικασίας...136 9

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ Το Δικαστήριο, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως το άρθρο 19, τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως το άρθρο 253, έκτο εδάφιο, τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, ιδίως το άρθρο 106α, παράγραφος 1, το πρωτόκολλο περί του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως το άρθρο 63, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα: (1) Μολονότι ο κανονισμός διαδικασίας του Δικαστηρίου έχει επανειλημμένως τροποποιηθεί, η δομή του παρέμεινε αμετάβλητη από τον χρόνο της αρχικής θεσπίσεώς του, στις 4 Μαρτίου 1953. Ο κανονισμός διαδικασίας της 19ης Ιουνίου 1991, ο οποίος ισχύει επί του παρόντος, εξακολουθεί να αντικατοπτρίζει την αρχική πρωτοκαθεδρία των ευθειών προσφυγών, ενώ, στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των προσφυγών αυτών εμπίπτει σήμερα στην αρμοδιότητα του Γενικού Δικαστηρίου, οι δε αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως εκ μέρους των δικαστηρίων των κρατών μελών αντιπροσωπεύουν, ποσοτικώς, την πρώτη κατηγορία υποθέσεων που υποβάλλονται στο Δικαστήριο. Επιβάλλεται να ληφθεί υπόψη η πραγματική αυτή κατάσταση και να προσαρμοστούν αναλόγως η δομή και το περιεχόμενο του κανονισμού διαδικασίας του Δικαστηρίου στην εξέλιξη της δικαστικής ύλης του. 10

(2) Με την τοποθέτηση των προδικαστικών παραπομπών στη θέση που τους αρμόζει στον κανονισμό διαδικασίας, θα πρέπει επίσης να γίνει σαφέστερη διάκριση στον κανονισμό αυτόν μεταξύ των κανόνων που ισχύουν για όλα τα είδη διαδικασίας και των ιδιαιτέρων κανόνων κάθε είδους διαδικασίας, στους οποίους αφιερώνονται χωριστοί τίτλοι. Για λόγους σαφήνειας, πρέπει, συνεπώς, να συγκεντρωθούν σε έναν εισαγωγικό τίτλο όλες οι δικονομικές διατάξεις που είναι κοινές στο σύνολο των υποθέσεων των οποίων επιλαμβάνεται το Δικαστήριο. (3) Εξάλλου, βάσει της αποκτηθείσας πείρας κατά την εφαρμογή των διαφόρων διαδικασιών, καθίσταται αναγκαία η συμπλήρωση ή διευκρίνιση, τόσο για τους διοικουμένους όσο και για τα εθνικά δικαστήρια, των κανόνων που ισχύουν για κάθε διαδικασία. Οι κανόνες αυτοί αφορούν, μεταξύ άλλων, την έννοια του διαδίκου της κύριας δίκης, του παρεμβαίνοντος και του διαδίκου στην ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου δίκη ή, όσον αφορά τις προδικαστικές παραπομπές, τα περί της υποβολής της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως στο Δικαστήριο και τα του περιεχομένου της αποφάσεως περί παραπομπής. Όσον αφορά τις αναιρέσεις που ασκούνται κατά των αποφάσεων και διατάξεων του Γενικού Δικαστηρίου, επιβάλλεται, επίσης, σαφέστερη διάκριση μεταξύ της ασκήσεως αναιρέσεως και της ασκήσεως ανταναιρέσεως κατόπιν της επιδόσεως της αιτήσεως αναιρέσεως στον ανταναιρεσείοντα. (4) Αντιστρόφως, η εφαρμογή ορισμένων διαδικασιών, όπως η διαδικασία επανεξετάσεως, κατέδειξε την ιδιαίτερη πολυπλοκότητά τους. Επιβάλλεται, συνεπώς, η απλούστευσή τους με την πρόβλεψη, μεταξύ άλλων, του καθορισμού, για ένα έτος, ενός πενταμελούς τμήματος που θα αποφαίνεται τόσο επί της προτάσεως επανεξετάσεως που διατυπώνει ο πρώτος γενικός εισαγγελέας όσο και επί των ζητημάτων που αποτελούν αντικείμενο της επανεξετάσεως. (5) Στο ίδιο πλαίσιο, επιβάλλεται η ελάφρυνση των δικονομικών κανόνων που ισχύουν για την εξέταση των αιτήσεων γνωμοδοτήσεως και η ευθυγράμμισή τους με τους κανόνες που ισχύουν για τις λοιπές υποθέσεις, με την πρόβλεψη, κατά συνέπεια, της συμμετοχής ενός μόνον γενικού εισαγγελέα στην εξέταση της αιτήσεως γνωμοδοτήσεως. Επίσης, για λόγους μεγαλύτερης σαφήνειας, πρέπει να συγκεντρωθεί σε έναν ενιαίο τίτλο το σύνολο των ειδικών διαδικασιών, οι οποίες είναι σήμερα κατεσπαρμένες σε πλείονες τίτλους και χωριστά κεφάλαια του κανονισμού διαδικασίας. (6) Προκειμένου το Δικαστήριο, το οποίο αντιμετωπίζει συνεχώς αυξανόμενο αριθμό υποθέσεων, να διατηρήσει την ικανότητά του να 11

εκδικάζει εντός εύλογου χρόνου τις υποθέσεις που του υποβάλλονται, είναι, επιπλέον, απαραίτητο να συνεχιστούν οι αναληφθείσες προσπάθειες για τη μείωση της διάρκειας των ενώπιόν του διαδικασιών, ιδίως με τη διεύρυνση των δυνατοτήτων του Δικαστηρίου να αποφαίνεται με αιτιολογημένη διάταξη, με τη θέσπιση μηχανισμού απλουστευμένης παρεμβάσεως για τα κράτη μέλη και τα όργανα της Ένωσης που αναφέρονται στο άρθρο 40, πρώτο εδάφιο, του Οργανισμού, και με την πρόβλεψη της δυνατότητας του Δικαστηρίου να αποφαίνεται χωρίς επ ακροατηρίου συζήτηση όταν κρίνει ότι έχει επαρκώς διαφωτιστεί από το σύνολο των γραπτών παρατηρήσεων που έχουν κατατεθεί σε μία υπόθεση. (7) Τέλος, προκειμένου να καταστούν περισσότερο εύληπτοι οι κανόνες τους οποίους εφαρμόζει το Δικαστήριο, επιβάλλεται η κατάργηση ορισμένων απαρχαιωμένων ή μη εφαρμοζόμενων κανόνων, η αρίθμηση όλων των εδαφίων των άρθρων του παρόντος κανονισμού, η τιτλοφόρηση των άρθρων αυτών με ιδιαίτερο τίτλο που να περιγράφει συνοπτικά το περιεχόμενό τους, καθώς και η εναρμόνιση των όρων του. με την παρασχεθείσα στις έγκριση του Συμβουλίου, θεσπίζει τον παρόντα κανονισμό: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 Ορισμοί 1. Στον παρόντα κανονισμό: α) οι διατάξεις της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση προσδιορίζονται με τον αριθμό του οικείου άρθρου της εν λόγω Συνθήκης ακολουθούμενο από το ακρωνύμιο "ΣΕΕ", β) οι διατάξεις της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσδιορίζονται με τον αριθμό του οικείου άρθρου της εν λόγω Συνθήκης ακολουθούμενο από το ακρωνύμιο "ΣΛΕΕ", γ) οι διατάξεις της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας προσδιορίζονται με τον αριθμό του οικείου άρθρου της εν λόγω Συνθήκης ακολουθούμενο από το ακρωνύμιο "ΣΕΚΑΕ", 12

δ) το πρωτόκολλο περί του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλείται "Οργανισμός", ε) η Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο 3 καλείται "Συμφωνία ΕΟΧ", στ) ο κανονισμός 1 του Συμβουλίου, της 15ης Απριλίου 1958, περί καθορισμού του γλωσσικού καθεστώτος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας 4, καλείται "κανονισμός 1 του Συμβουλίου". 2. Στο πλαίσιο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού: α) με τον όρο "όργανα" νοούνται τα θεσμικά όργανα της Ένωσης που αναφέρονται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, ΣΕΕ και τα λοιπά όργανα και οι οργανισμοί που ιδρύονται με τις Συνθήκες ή με πράξη η οποία εκδίδεται προς εκτέλεση των Συνθηκών και που μπορούν να είναι διάδικοι ενώπιον του Δικαστηρίου, β) με τον όρο "Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ" νοείται η Εποπτεύουσα Αρχή που προβλέπεται από τη Συμφωνία ΕΟΧ. Στο νυν ισχύον κείμενο επιφέρονται δύο ελάσσονος σημασίας τροποποιήσεις. Η πρώτη τροποποίηση συνίσταται στην προσθήκη, στην πρώτη παράγραφο, του στοιχείου στ που περιέχει την πλήρη αναφορά στον κανονισμό 1 του Συμβουλίου, ο οποίος μνημονεύεται επανειλημμένως στον ισχύοντα κανονισμό διαδικασίας χωρίς να έχει προβλεφθεί συμβατικός τρόπος αναγραφής του. Η δεύτερη τροποποίηση αποσκοπεί στη διάλυση των αμφιβολιών που ενδεχομένως δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη της ισχύος της Συνθήκης της Λισσαβώνας όσον αφορά την ακριβή έννοια των όρων «όργανα της Ένωσης». Συναφώς, το σχέδιο, στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, περιέχει ρητή παραπομπή στο άρθρο 13, παράγραφος 1, της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (στο εξής: ΣΕΕ), στο οποίο κατονομάζονται τα όργανα αυτά. Άρθρο 2 Αντικείμενο του παρόντος κανονισμού Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού θέτουν σε εφαρμογή και συμπληρώνουν, κατά το μέτρο του αναγκαίου, τις οικείες διατάξεις της ΣΕΕ, της ΣΛΕΕ και της ΣΕΚΑΕ καθώς και τον Οργανισμό. Το άρθρο 2 αποτελεί νέο άρθρο το οποίο, όπως υποδηλώνει ο τίτλος του, αποσκοπεί στη διευκρίνιση του αντικειμένου του παρόντος κανονισμού. Επαναλαμβάνοντας τους όρους των άρθρων 253, έκτο εδάφιο, της Συνθήκης 3 ΕΕ L 1 της 3.1.1994, σ. 27. 4 ΕΕ ειδ. έκδ. 01/001, σ. 14. 13

για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΣΛΕΕ) και 63 του πρωτοκόλλου περί του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Οργανισμός), το άρθρο υπενθυμίζει την ουσιώδη λειτουργία του κανονισμού διαδικασίας, που συνίσταται στην εφαρμογή και τη συμπλήρωση, κατά το αναγκαίο μέτρο, των διατάξεων των προμνησθεισών πράξεων. ΤΙΤΛΟΣ 1 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ Όπως στον νυν ισχύοντα κανονισμό διαδικασίας, ο πρώτος τίτλος του σχεδίου κανονισμού διαδικασίας αφορά την οργάνωση του Δικαστηρίου. Ο τίτλος αυτός ο οποίος εμπνέεται από τους δύο πρώτους τίτλους του Οργανισμού του Δικαστηρίου αποσκοπεί, κατ ουσίαν, στη διευκρίνιση των αρμοδιοτήτων των κύριων συντελεστών του δικαιοδοτικού έργου του οργάνου και στη διατύπωση των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία του Δικαστηρίου, το γλωσσικό καθεστώς του, καθώς και τις αρχές και τους κανόνες καθορισμού των δικαστικών σχηματισμών. Η σειρά των κεφαλαίων άλλαξε μεν σε σχέση προς τη σειρά που ισχύει σήμερα, λίγες όμως τροποποιήσεις έγιναν όσον αφορά την ουσία των διατάξεων του τίτλου 1. Το σχέδιο επαναλαμβάνει, καθιστώντας το λεπτομερέστερο, το ουσιώδες μέρος των νυν ισχυουσών διατάξεων. Ωστόσο, όσον αφορά τους συντελεστές της δικαιοδοτικής διαδικασίας, επισημαίνονται τρεις σημαντικές τροποποιήσεις σε σχέση προς το ισχύον καθεστώς. Το Δικαστήριο, κατόπιν της προτάσεως τροποποιήσεως του Οργανισμού, την οποία υπέβαλε στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, για τη δημιουργία θέσεως αντιπροέδρου του Δικαστηρίου, αντλεί, καταρχάς, τις συνέπειες αυτής της προτάσεως διευκρινίζοντας, στον κανονισμό διαδικασίας, τον τρόπο ορισμού και τα καθήκοντα του αντιπροέδρου. Η τύχη των διατάξεων αυτών συνδέεται, προφανώς, άμεσα με την υποδοχή που θα επιφυλάξει ο νομοθέτης της Ένωσης στην προμνησθείσα πρόταση. Στην προέκταση αυτής της προτάσεως και εκείνης, που διατυπώνεται σε άλλο σημείο, για την αύξηση από δεκατρείς σε δεκαπέντε του αριθμού των δικαστών που μετέχουν στο τμήμα μείζονος συνθέσεως, το Δικαστήριο διευκρινίζει, περαιτέρω, στο σχέδιο, τους κανόνες σχετικά με τον καθορισμό των δικαστικών σχηματισμών και τη διαδικασία που θα ακολουθείται σε περίπτωση κωλύματος του προέδρου, του αντιπροέδρου, ενός προέδρου τμήματος ή ενός μέλους του δικαστικού σχηματισμού. Τέλος, το σχέδιο επιχειρεί απλούστευση των κανόνων περί της γραμματείας και υπηρεσιών του Δικαστηρίου, δεδομένου ότι ορισμένες διατάξεις του νυν ισχύοντος κανονισμού, όπως οι κανόνες περί ορκωμοσίας των υπαλλήλων ή το σχέδιο οργανώσεως των υπηρεσιών, φαίνονται ενδεχομένως υπερβολικά λεπτομερείς, αν όχι ανάρμοστοι σε σχέση προς τον πρωταρχικό σκοπό ενός κανονισμού διαδικασίας. 14

Αντιθέτως, το κεφάλαιο περί των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εκπροσώπων των διαδίκων διατηρεί απολύτως τη σημασία του για τη διεξαγωγή των διαδικασιών ενώπιον του Δικαστηρίου, μετατοπίζεται όμως στην αρχή του δεύτερου τίτλου του σχεδίου, που αφορά τις κοινές δικονομικές διατάξεις. Το σχέδιο ευθυγραμμίζεται, ως προς το ζήτημα αυτό, με τη δομή του Οργανισμού, καθόσον οι κανόνες περί εκπροσωπήσεως ενώπιον του Δικαστηρίου προβλέπονται στο άρθρο 19 του Οργανισμού, που περιλαμβάνεται στον τίτλο (ΙΙΙ) ο οποίος αφορά τη «διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου». Οι διατάξεις περί του γλωσσικού καθεστώτος δεν τροποποιήθηκαν ουσιωδώς. Το όγδοο κεφάλαιο του σχεδίου αντιστοιχεί, συνεπώς, στο έκτο κεφάλαιο του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, υπό την επιφύλαξη του άρθρου 37, παράγραφος 2, του σχεδίου, που αποτελεί νέα διάταξη. Συγκεκριμένα, επιδιώκοντας, όπως ήδη αναφέρθηκε, την αποσαφήνιση των εφαρμοστέων κανόνων, το Δικαστήριο έκρινε προτιμητέο να συγκεντρώσει σε ένα ενιαίο κεφάλαιο όλες τις διατάξεις περί του γλωσσικού καθεστώτος πράγμα που εξηγεί την προσθήκη, στον προμνησθέν άρθρο, διατάξεων σχετικά με τη γλώσσα διαδικασίας στις αιτήσεις αναιρέσεως και στις διαδικασίες επανεξετάσεως και να προσθέσει μια διάταξη που προσδιορίζει τη γλώσσα στην οποία πρέπει να υποβάλλονται οι αιτήσεις ή προσφυγές που συνδέονται με υφιστάμενες υποθέσεις, όπως οι αιτήσεις ερμηνείας ή αναθεωρήσεως ή οι αιτήσεις καθορισμού των δικαστικών εξόδων. Για λόγους απτόμενους τόσο της ίδιας της φύσεως των διαδικασιών πρόκειται για παρεπόμενες αιτήσεις στο πλαίσιο μιας κύριας υποθέσεως όσο και της ανάγκης διασφαλίσεως των δικαιωμάτων των διαδίκων, το σχέδιο διευκρινίζει ότι τα εισαγωγικά δικόγραφα των διαδικασιών αυτών υποβάλλονται στη γλώσσα της αποφάσεως ή διατάξεως την οποία αφορά η κάθε διαδικασία, υπό την επιφύλαξη των εξαιρέσεων που ήδη προβλέπονται. Κεφάλαιο 1 ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ Άρθρο 3 Έναρξη της θητείας των δικαστών και των γενικών εισαγγελέων Αν η πράξη διορισμού δικαστή ή γενικού εισαγγελέα δεν καθορίζει την ημερομηνία ενάρξεως της θητείας του, η θητεία αρχίζει από την ημερομηνία δημοσιεύσεως της πράξεως αυτής. Κατά το άρθρο 2 του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, η περίοδος της ασκήσεως των καθηκόντων του δικαστή αρχίζει από την ημερομηνία που καθορίζεται στην πράξη διορισμού του. Ο ίδιος κανόνας εφαρμόζεται, δυνάμει του άρθρου 5 του κανονισμού, και για τους γενικούς εισαγγελείς. Ωστόσο, ο κανόνας αυτός δεν αντιστοιχεί πλήρως στην πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς του Δικαστηρίου αναλαμβάνουν καθήκοντα μόνον αφού δώσουν τον προβλεπόμενο στο άρθρο 2 του Οργανισμού όρκο. Όμως, η ημερομηνία της ορκωμοσίας αυτής δεν συμπίπτει αναγκαστικά με την ημερομηνία που καθορίζεται στην πράξη 15

διορισμού του δικαστή ή του γενικού εισαγγελέα, ιδίως στην περίπτωση που ο διορισμός γίνεται κατά τη διάρκεια μιας θητείας, κατόπιν παραιτήσεως ή θανάτου. Μεταξύ της ημερομηνίας που καθορίζει η πράξη διορισμού του δικαστή ή του γενικού εισαγγελέα και της ημερομηνίας της ορκωμοσίας του που σηματοδοτεί την εκ μέρους του ουσιαστική ανάληψη καθηκόντων μπορεί να παρέλθουν κάποιες ημέρες ή κάποιες εβδομάδες. Για τον λόγο αυτόν, θεωρήθηκε απαραίτητο να τροποποιηθεί το άρθρο 2 του νυν ισχύοντος κανονισμού ώστε να γίνεται πλέον αναφορά στην ημερομηνία ενάρξεως της θητείας του δικαστή ή του γενικού εισαγγελέα και όχι στην περίοδο της ασκήσεως των καθηκόντων του. Άρθρο 4 Ορκωμοσία Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς, πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους, κατά την πρώτη δημόσια συνεδρίαση του Δικαστηρίου στην οποία παρίστανται μετά τον διορισμό τους, δίνουν τον ακόλουθο όρκο, που προβλέπεται στο άρθρο 2 του Οργανισμού: «Ορκίζομαι να ασκώ τα καθήκοντά μου με πλήρη αμεροληψία και ευσυνειδησία και να μην παραβιάζω το απόρρητο των διασκέψεων.» Το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 3, παράγραφος 1, του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, στο οποίο προστέθηκε, για λόγους σαφήνειας, παραπομπή στο άρθρο 2 του Οργανισμού, που προβλέπει το περιεχόμενο του όρκου των δικαστών και των γενικών εισαγγελέων. Άρθρο 5 Επίσημη δέσμευση Ευθύς μετά την ορκωμοσία, οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς υπογράφουν δήλωση με την οποία αναλαμβάνουν επίσημα τη δέσμευση που προβλέπεται στο άρθρο 4, τρίτο εδάφιο, του Οργανισμού. Το άρθρο αντιστοιχεί, κατ ουσίαν, στο άρθρο 3, παράγραφος 2, του νυν ισχύοντος κανονισμού, το οποίο επαναλαμβάνει το περιεχόμενο του άρθρου 4, τρίτο εδάφιο, του Οργανισμού. Προς ελάφρυνση του κειμένου, το παρόν σχέδιο παραπέμπει απλώς στο τελευταίο αυτό άρθρο. Άρθρο 6 Απαλλαγή δικαστή ή γενικού εισαγγελέα από τα καθήκοντά του 1. Όταν το Δικαστήριο καλείται, δυνάμει του άρθρου 6 του Οργανισμού, να κρίνει αν ένας δικαστής ή ένας γενικός εισαγγελέας δεν ανταποκρίνεται πλέον στις απαιτούμενες προϋποθέσεις ή δεν εκπληρώνει πλέον τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το λειτούργημά του, ο πρόεδρος καλεί τον ενδιαφερόμενο να υποβάλει τις παρατηρήσεις του. 2. Το Δικαστήριο αποφαίνεται χωρίς να παρίσταται ο γραμματέας. 16

Το άρθρο αυτό αντιστοιχεί στο άρθρο 4 του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, του οποίου το περιεχόμενο επαναλαμβάνει. Για λόγους σαφήνειας, το σχέδιο αναφέρεται, εξάλλου, στο άρθρο του Οργανισμού του οποίου εφαρμογή συνιστά το παρόν άρθρο και εξαλείφει τον όρο «εν συμβουλίω», η σημασία του οποίου δεν ήταν απολύτως σαφής. Η απόφαση του Δικαστηρίου να απαλλάξει δικαστή ή γενικό εισαγγελέα από τα καθήκοντά του ή να τον κηρύξει έκπτωτο του συνταξιοδοτικού δικαιώματός του ή άλλων πλεονεκτημάτων, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Οργανισμού, αποτελεί απόφαση την οποία λαμβάνει το Δικαστήριο με την πλήρη σύνθεσή του, χωρίς να παρίσταται ο γραμματέας, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις του ενδιαφερομένου. Άρθρο 7 Σειρά αρχαιότητας 1. Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς κατατάσσονται αδιακρίτως σύμφωνα με την αρχαιότητά τους. 2. Σε περίπτωση ίδιας αρχαιότητας, η σειρά καθορίζεται από την ηλικία. 3. Οι δικαστές και γενικοί εισαγγελείς των οποίων η θητεία ανανεώνεται διατηρούν την προηγούμενη σειρά αρχαιότητάς τους. Το άρθρο αυτό αντιστοιχεί στο άρθρο 6 του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, του οποίου αλλάζει ελαφρώς τη διατύπωση για λόγους σαφήνειας. Κεφάλαιο 2 ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ, ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ Άρθρο 8 Εκλογή του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου 1. Οι δικαστές εκλέγουν μεταξύ τους τον πρόεδρο του Δικαστηρίου, για τρία έτη ευθύς μετά τη μερική ανανέωση που προβλέπεται στο άρθρο 253, δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ. 2. Σε περίπτωση που ο πρόεδρος του Δικαστηρίου παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από την κανονική λήξη της θητείας του, αντικαθίσταται για το υπόλοιπο της θητείας. 3. Οι εκλογές που προβλέπει το παρόν άρθρο διεξάγονται με μυστική ψηφοφορία. Εκλέγεται ο δικαστής που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των δικαστών του Δικαστηρίου. Αν κανείς από τους δικαστές δεν συγκεντρώσει την πλειοψηφία αυτή, διεξάγονται περαιτέρω ψηφοφορίες μέχρις ότου κάποιος συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία. 17

4. Οι δικαστές εκλέγουν εν συνεχεία μεταξύ τους τον αντιπρόεδρο του Δικαστηρίου, για τρία έτη, σύμφωνα με τη διαδικασία της προηγούμενης παραγράφου. Σε περίπτωση που ο αντιπρόεδρος παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από την κανονική λήξη της θητείας του, εφαρμόζεται η παράγραφος 2. 5. Τα ονόματα του προέδρου και αντιπροέδρου που εκλέγονται σύμφωνα με το παρόν άρθρο δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι τρεις πρώτες παράγραφοι του παρόντος άρθρου αντιστοιχούν στις τρεις παραγράφους του άρθρου 7 του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας. Η τέταρτη παράγραφος του παρόντος άρθρου απορρέει από την υποβληθείσα από το Δικαστήριο πρόταση τροποποιήσεως του Οργανισμού για τη δημιουργία θέσεως αντιπροέδρου του Δικαστηρίου. Προτείνεται ο δικαστής αυτός, ο οποίος καλείται να επικουρεί τον πρόεδρο στην άσκηση των καθηκόντων του, να εκλέγεται με τον ίδιο τρόπο κατά τον οποίο εκλέγεται ο πρόεδρος, η δε αντικατάστασή του σε περίπτωση που παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από την κανονική λήξη της θητείας του να περιορίζεται, όπως για τον πρόεδρο του Δικαστηρίου, στο υπόλοιπο της θητείας. Τέλος, η παράγραφος 5 του άρθρου 8 του σχεδίου καλύπτει ένα κενό του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, προβλέποντας, όπως ήδη ισχύει για τον πρώτο γενικό εισαγγελέα και για τους προέδρους τμήματος, ότι τα ονόματα του προέδρου και του αντιπροέδρου που εκλέγονται σύμφωνα με το παρόν άρθρο δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα. Άρθρο 9 Καθήκοντα του προέδρου του Δικαστηρίου 1. Ο πρόεδρος εκπροσωπεί το Δικαστήριο. 2. Ο πρόεδρος διευθύνει τις εργασίες του Δικαστηρίου. Προεδρεύει των γενικών συνελεύσεων του Δικαστηρίου καθώς και των επ ακροατηρίου συζητήσεων και των διασκέψεων της ολομέλειας και του τμήματος μείζονος συνθέσεως. 3. Ο πρόεδρος μεριμνά για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών του θεσμικού οργάνου. Το άρθρο αυτό αντικατοπτρίζει μεν το περιεχόμενο του άρθρου 8 του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, το συμπληρώνει, ωστόσο, διευκρινίζοντας περισσότερο τα διαφορετικής φύσεως καθήκοντα που ασκεί ο πρόεδρος του Δικαστηρίου. Η πρώτη παράγραφος του άρθρου αυτού αναφέρεται στον ρόλο εκπροσωπήσεως του Δικαστηρίου έναντι των λοιπών θεσμικών οργάνων της Ένωσης καθώς και των δικαστηρίων των κρατών μελών της Ένωσης και, ειδικότερα, των ανωτάτων δικαστηρίων τους. Το καθήκον αυτό καθίσταται ολοένα σημαντικότερο αφότου τα κράτη μέλη της Ένωσης αυξήθηκαν από 15 18

σε 27 και είναι εκείνο ιδίως που δικαιολογεί την πρόταση του Δικαστηρίου για τη δημιουργία θέσεως αντιπροέδρου. Η δεύτερη παράγραφος του άρθρου αυτού αντικατοπτρίζει αυτή καθαυτήν την ουσία των καθηκόντων του προέδρου του Δικαστηρίου, η οποία συνίσταται στη διεύθυνση των εργασιών του τμήματος μείζονος συνθέσεως και της ολομέλειας, αλλά και, κάθε εβδομάδα, στη διεύθυνση της επί διοικητικών θεμάτων συνεδριάσεως του Δικαστηρίου, στην οποία μετέχει το σύνολο των μελών του οργάνου. Τέλος, η τρίτη παράγραφος του άρθρου 9 αντικατοπτρίζει μια άλλη όψη των προεδρικών καθηκόντων, που συνίσταται στη μέριμνα για την εύρυθμη λειτουργία του συνόλου των υπηρεσιών του οργάνου, σε στενή συνεργασία με τον γραμματέα ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τη σε καθημερινό επίπεδο διοίκηση των υπηρεσιών αυτών. Άρθρο 10 Καθήκοντα του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου Ο αντιπρόεδρος επικουρεί τον πρόεδρο του Δικαστηρίου. Αναπληρώνει τον πρόεδρο του Δικαστηρίου σε περίπτωση κωλύματός του ή χηρείας της θέσεώς του ή κατ αίτημά του. Όπως το άρθρο 9 του σχεδίου καθορίζει τα καθήκοντα του προέδρου του Δικαστηρίου, το άρθρο 10 καθορίζει τα καθήκοντα του αντιπροέδρου, τη δημιουργία της θέσεως του οποίου προτείνει το Δικαστήριο. Ουσιαστικά, ο ρόλος του αντιπροέδρου θα συνίσταται στην επικούρηση του προέδρου στην άσκηση των καθηκόντων του και στην αναπλήρωσή του σε περίπτωση κωλύματός του ή χηρείας της θέσεώς του. Άρθρο 11 Συγκρότηση τμημάτων 1. Το Δικαστήριο συγκροτεί πενταμελή και τριμελή τμήματα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του Οργανισμού, και αποφασίζει για την τοποθέτηση των δικαστών σ αυτά. 2. Το Δικαστήριο ορίζει, για περίοδο ενός έτους, τα πενταμελή τμήματα τα οποία θα εκδικάζουν τις υποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 108 καθώς και στα άρθρα 195 και 196. 3. Για τις υποθέσεις που παραπέμπονται σε δικαστικό σχηματισμό σύμφωνα με το άρθρο 60, με τον όρο "Δικαστήριο", στον παρόντα κανονισμό, νοείται ο σχηματισμός αυτός. 4. Στις υποθέσεις που έχουν παραπεμφθεί ενώπιον πενταμελούς ή τριμελούς τμήματος, τις εξουσίες του προέδρου του Δικαστηρίου ασκεί ο πρόεδρος του τμήματος. 5. Η απόφαση για την τοποθέτηση των δικαστών στα τμήματα και ο καθορισμός των τμημάτων τα οποία θα εκδικάζουν τις υποθέσεις που 19

αναφέρονται στο άρθρο 108 καθώς και στα άρθρα 195 και 196 δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το άρθρο 11 του σχεδίου επαναλαμβάνει, κατ ουσίαν, το περιεχόμενο του άρθρου 9, παράγραφοι 1, 3 και 4, του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας. Ωστόσο, σε αντίθεση προς το εν λόγω άρθρο, το άρθρο 11 περιλαμβάνει, στις παραγράφους 2 και 5, παραπομπή σε δύο άρθρα αντί ενός μόνον άρθρου. Η προσθήκη αυτή εξηγείται από την πρόταση του Δικαστηρίου που θα εκτεθεί κατωτέρω να εφαρμόζεται όσον αφορά τις αιτήσεις επανεξετάσεως το σύστημα της επείγουσας προδικαστικής διαδικασίας και να ορίζεται, κατά συνέπεια, για ένα έτος, ένα πενταμελές τμήμα που θα εξετάζει, υπό τους όρους του παρόντος κανονισμού, αν θα πρέπει να δοθεί συνέχεια στις τυχόν προτάσεις επανεξετάσεως των αποφάσεων και διατάξεων του Γενικού Δικαστηρίου. Άρθρο 12 Εκλογή των προέδρων τμήματος 1. Ευθύς μετά την εκλογή του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου, οι δικαστές εκλέγουν, για τρία έτη, τους προέδρους των πενταμελών τμημάτων. 2. Στη συνέχεια, οι δικαστές εκλέγουν, για ένα έτος, τους προέδρους των τριμελών τμημάτων. 3. Συναφώς έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 8. 4. Τα ονόματα των προέδρων τμήματος που εκλέγονται σύμφωνα με το παρόν άρθρο δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το άρθρο αυτό επαναλαμβάνει, κατ ουσίαν, τις διατάξεις του άρθρου 10, παράγραφος 1, του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, υπό την επιφύλαξη της προσθήκης της αναφοράς στην εκλογή του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου και της απαλείψεως του τρίτου εδαφίου, που αφορά τον ορισμό του πρώτου γενικού εισαγγελέα, ο οποίος αποτελεί αντικείμενο χωριστού άρθρου στο παρόν σχέδιο. Άρθρο 13 Κώλυμα του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου Σε περίπτωση κωλύματος του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου, καθήκοντα προέδρου ασκεί ένας από τους προέδρους πενταμελούς τμήματος ή, άλλως, ένας από τους προέδρους τριμελούς τμήματος, κατά τη σειρά που ορίζει το άρθρο 7. Το παρόν άρθρο επαναλαμβάνει, απλουστεύοντάς το, το περιεχόμενο του νυν ισχύοντος άρθρου 11. Διευκρινίζει τη σειρά κατά την οποία καθορίζεται το όνομα του προσώπου που καλείται να ασκήσει καθήκοντα προέδρου του Δικαστηρίου, σε περίπτωση ταυτόχρονου κωλύματος του προέδρου και του αντιπροέδρου. Το Δικαστήριο ακολουθεί συναφώς τη σειρά αρχαιότητας που 20

προβλέπεται στο άρθρο 7 του παρόντος σχεδίου, καλώντας καταρχάς τον αρχαιότερο πρόεδρο πενταμελούς τμήματος, κατόπιν, σε περίπτωση κωλύματος του τελευταίου, τον αμέσως επόμενο κατ αρχαιότητα πρόεδρο πενταμελούς τμήματος, και ούτω καθεξής μέχρις ότου να εξασφαλιστεί πράγματι η αναπλήρωση. Άρθρο 14 Ορισμός του πρώτου γενικού εισαγγελέα 1. Το Δικαστήριο ορίζει για ένα έτος τον πρώτο γενικό εισαγγελέα, αφού ακούσει τους γενικούς εισαγγελείς. 2. Σε περίπτωση που ο πρώτος γενικός εισαγγελέας παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από την κανονική λήξη της θητείας του, ορίζεται αντικαταστάτης του για το υπόλοιπο της θητείας. 3. Το όνομα του πρώτου γενικού εισαγγελέα που ορίζεται σύμφωνα με το παρόν άρθρο δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρώτη και η τρίτη παράγραφος του παρόντος άρθρου αντιστοιχούν, κατ ουσίαν, στο τρίτο και πέμπτο εδάφιο του άρθρου 10, παράγραφος 1, του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, υπό την επιφύλαξη της προσθήκης της διευκρινίσεως που αντικατοπτρίζει την τρέχουσα πρακτική ότι το Δικαστήριο, πριν ορίσει τον πρώτο γενικό εισαγγελέα, ακούει τη γνώμη των γενικών εισαγγελέων. Η δεύτερη παράγραφος του παρόντος άρθρου είναι νέα και αποσκοπεί στην ευθυγράμμιση της τύχης της θητείας του πρώτου γενικού εισαγγελέα, σε περίπτωση που παύσει να ασκεί τα καθήκοντά του πριν από την κανονική λήξη της θητείας του, με εκείνη που επιφυλάσσεται στις θητείες του προέδρου και του αντιπροέδρου του Δικαστηρίου. Κεφάλαιο 3 ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΓΕΝΙΚΟΥΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ Άρθρο 15 Ορισμός εισηγητή δικαστή 1. Το συντομότερο δυνατό μετά την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου της δίκης, ο πρόεδρος του Δικαστηρίου ορίζει εισηγητή δικαστή για την υπόθεση. 2. Στις υποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 108 καθώς και στα άρθρα 195 και 196, ο εισηγητής δικαστής επιλέγεται μεταξύ των δικαστών του τμήματος το οποίο έχει οριστεί σύμφωνα με το άρθρο 11, παράγραφος 2, κατόπιν προτάσεως του προέδρου του τμήματος αυτού. Αν, κατ εφαρμογήν του άρθρου 110, το τμήμα αποφασίσει να μην εφαρμόσει σε μια αίτηση προδικαστικής αποφάσεως την επείγουσα διαδικασία, ο πρόεδρος του 21

Δικαστηρίου μπορεί να αναθέσει την υπόθεση σε εισηγητή δικαστή τοποθετημένο σε άλλο τμήμα. 3. Ο πρόεδρος του Δικαστηρίου λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα σε περίπτωση κωλύματος ενός εισηγητή δικαστή. Το παρόν άρθρο επαναλαμβάνει, κατ ουσίαν, το περιεχόμενο του άρθρου 9, παράγραφος 2, του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας, υπό την επιφύλαξη της προσθήκης, στη δεύτερη παράγραφο, της παραπομπής στο άρθρο 193 του σχεδίου, που αφορά τον καθορισμό, για ένα έτος, ενός τμήματος επιφορτισμένου με τις διαδικασίες επανεξετάσεως. Άρθρο 16 Ορισμός γενικού εισαγγελέα 1. Ο πρώτος γενικός εισαγγελέας κατανέμει τις υποθέσεις στους γενικούς εισαγγελείς. 2. Ο πρώτος γενικός εισαγγελέας λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα σε περίπτωση κωλύματος ενός γενικού εισαγγελέα. Το άρθρο αυτό αντιστοιχεί, κατ ουσίαν, στο άρθρο 10, παράγραφος 2, του νυν ισχύοντος κανονισμού διαδικασίας. Διαφέρει από το άρθρο αυτό κατά το ότι η πρώτη παράγραφος του άρθρου 16 δεν προβλέπει πλέον χρονικό προσδιορισμό, πράγμα που επιτρέπει στον πρώτο γενικό εισαγγελέα να αναθέσει, ενδεχομένως, μια υπόθεση σε γενικό εισαγγελέα πριν οριστεί εισηγητής δικαστής. Επισημαίνεται, εξάλλου, η απάλειψη, στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 16, της αναφοράς στην απουσία γενικού εισαγγελέα. Δεδομένου ότι η απουσία ισοδυναμεί, αναγκαστικά, με κώλυμα του γενικού εισαγγελέα, η παράθεση αμφοτέρων των όρων δεν κρίνεται απαραίτητη. Κεφάλαιο 4 ΒΟΗΘΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ Άρθρο 17 Βοηθοί εισηγητές 1. Σε περίπτωση που το Δικαστήριο κρίνει ότι, για τη μελέτη και τη συμπλήρωση της δικογραφίας των ενώπιόν του υποθέσεων, χρειάζονται βοηθοί εισηγητές, προτείνει τον διορισμό τους σύμφωνα με το άρθρο 13 του Οργανισμού. 2. Οι βοηθοί εισηγητές οφείλουν ιδίως: α) να επικουρούν τον πρόεδρο του Δικαστηρίου στις διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων, β) να επικουρούν τους εισηγητές δικαστές στο έργο τους. 22