ΣτΕ 2471/2016 [Μη επιτρεπτή η κατασκευή πισίνας στον ακάλυπτο χώρο ακινήτου στις Σπέτσες]

ΣτΕ 2471/2016 [Μη επιτρεπτή η κατασκευή πισίνας στον ακάλυπτο χώρο ακινήτου στις Σπέτσες] Περίληψη -Κατά την έκδοση των ειδικών πράξεων των αρμόδιων οργάνων, με τις οποίες εγκρίνεται η εκτέλεση έργων ή εργασιών επί ή πλησίον μνημείου κατ εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, πρέπει, εν όψει και του ενιαίου της Διοικήσεως, να εξετάζεται αν οι προτεινόμενες εργασίες είναι κατ' αρχήν επιτρεπτές βάσει των ισχυουσών πολεοδομικών ρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι αναφερόμενεςστους ορούς δομήσεως των ακινήτων της περιοχής. -Για την ανέγερση κτίσματος, όσο και για οποιαδήποτε επέμβαση σε κτίσμα που βρίσκεται στις Σπέτσες, που έχουν υπαχθεί σε ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας ή για την ολική ή μερική κατεδάφισή του, είτε αυτό είναι παλαιότερο του χαρακτηρισμού είτε μεταγενέστερο, απαιτείται άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας, η μη ύπαρξη ή η ανάκληση της οποίας επιφέρει αυτοτελώς την διακοπή κάθε οικοδομικής εργασίας, ανεξαρτήτως της υπάρξεως ή της ισχύος οικοδομικής αδείας. -Από το συνδυασμό των διατάξεων των π.δ/των της 19.10-13.11.1978 και της 21.11-15.12,1981, με τις οποίες επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, η αρμονική ένταξη των νέων οικοδομών στο παραδοσιακό περιβάλλον, συνάγεται ότι σε περίπτωση ανεγέρσεως νέας οικοδομής εντός παραδοσιακού οικισμού, και ειδικότερα εντός των Σπετσών, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο των στοιχείων του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου του που ρητώς επιτρέπονται από τις οικείες διατάξεις και με την προϋπόθεση ότι αυτά απαντώνται κατά κανόνα και όχι κατ' εξαίρεση στο άμεσο περιβάλλον του κτιρίου, δηλαδή στα πλησίον υφιστάμενα παραδοσιακά κτίσματα. Συνεπώς η κατασκευή κολυμβητικών δεξαμενών στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομών εντός των παραδοσιακών οικισμών, και ειδικότερα στις Σπέτσες, απαγορεύεται, δεδομένου ότι οι προαναφερθείσες διατάξεις δεν προβλέπουν ρητώς την κατασκευή κολυμβητικών δεξαμενών στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομών, οι μόνες δε δεξαμενές που επιτρέπονται είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης ύδατος, οι οποίες τοποθετούνται υποχρεωτικά εντός της στέγης ή στο δώμα των κτιρίων, κατά τρόπο που να μην προκαλείται αισθητική όχληση. Πρόεδρος: Χρ. Ράμμος Εισηγητής: Θ. Αραβάνης Βασικές σκέψεις 1 / 8

2. Επειδή, με την αίτηση αυτή η αιτούσα, φερόμενη ως κυρία οικοπέδου στο Ο.Τ. 188 του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του οικισμού των Σπετσών, ζητεί με έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς την ακύρωση της αποφάσεως ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/ 103267/4405/22.12.2010 του Υπουργού Πολιτισμού, με την οποία εγκρίθηκε η αρχιτεκτονική μελέτη για την ανέγερση διώροφης κατοικίας με υπόγειο στο εν λόγω ακίνητο. Η ακύρωση ζητείται καθ' ο μέρος με την απόφαση αυτή δεν εγκρίθηκε η κατασκευή κολυμβητικής δεξαμενής (πισίνας) στον ακάλυπτο χώρο της οικοδομής. 3. Επειδή, όπως έχει κριθεί, με τις διατάξεις του άρθρου 24 παράγρ. 1 και 6 του Συντάγματος καθιερώνεται αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, δηλαδή των μνημείων και λοιπών στοιχείων που προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και συνθέτουν λόγω της ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους την εν γένει πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Η προστασία αυτή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διατήρηση των εν λόγω πολιτιστικών στοιχείων στο διηνεκές. Επομένως κάθε επέμβαση επί ή πλησίον μνημείου πρέπει κατ' αρχήν να αποβλέπει στην προστασία και ανάδειξη αυτού, να ενεργείται δε εν όψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και του είδους των προστατευτέων στοιχείων και βάσει των δεδομένων της επιστήμης, απαγορευμένων επεμβάσεων και χρήσεων μη συμβατών προς την κατά προορισμό χρήση του μνημείου (ΣΕ 3279/2003, 3454/2004, 676/2005 Ολομ.). Σημαντικό στοιχείο του φυσικού περιβάλλοντος είναι τα ευπαθή ή ευαίσθητα οικοσυστήματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα μικρά νησιά, που χαρακτηρίζονται από την ενότητα και τη λιτή συμμετρία του τοπίου τους και τη στενή αλληλεξάρτηση των ανθρωπογενών συστημάτων και του φυσικού περιβάλλοντος, με συνέπεια να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε εξωγενείς επεμβάσεις. Για την προστασία των νησιών προνοεί ιδιαιτέρως το Σύνταγμα, το οποίο στη διάταξη της παραγρ. 4 του άρθρου 101, η οποία προστέθηκε με την αναθεώρηση του 2001, επιβάλλει στο νομοθέτη και τη Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικώς, να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες, μεταξύ άλλων, των νησιωτικών περιοχών και να μεριμνούν για την ανάπτυξη τους (ΣΕ 1421/2013 7μ., 5418, 878/2012, 2425/2000 κ.ά.). Περαιτέρω, σημαντικό στοιχείο του πολιτιστικού περιβάλλοντος είναι οι παραδοσιακοί οικισμοί, δηλαδή τα οικιστικά σύνολα τα οποία διατηρούν, κατά το μάλλον ή ήττον, τον παραδοσιακό πολεοδομικό τους ιστό και παραδοσιακά οικοδομήματα και στοιχεία. Η προστασία αυτή δεν περιορίζεται στην αποτροπή κάθε καταστροφής ή υποβάθμισης του πολιτιστικού περιβάλλοντος, αλλά εκτείνεται και στην αποκατάσταση των προστατευτέων οικισμών (ΣΕ 2637/2013, 3907/2007, 977/2005). Μεταξύ των ληπτέων μέτρων προστασίας των οικισμών αυτών συγκαταλέγονται η καταγραφή, η αξιολόγηση και η οριοθέτησή τους, η θέσπιση ειδικών προστατευτικών όρων δομήσεως, η σύνταξη πολεοδομικής μελέτης και ο χαρακτηρισμός τους ως παραδοσιακών, που συνεπάγεται υπαγωγή τους σε 2 / 8

ιδιαίτερο προστατευτικό καθεστώς με σκοπό, αφ ενός την διατήρηση στο διηνεκές των παραδοσιακών τους στοιχείων και αφ ετέρου τον έλεγχο της δομήσεως, προκειμένου οι νέες οικοδομές να εναρμονίζονται με τα παραδοσιακά πρότυπα, υποκείμενες στους προστατευτικούς όρους δομήσεως (ΣΕ 3921/2010 Ολομ. κ.ά.). Η κατά τα ανωτέρω διατήρηση της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής φυσιογνωμίας των παραδοσιακών οικισμών, πέραν της συνταγματικής επιταγής για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, θάλπει και την κατά το άρθρο 106 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της περιφερειακής ανάπτυξης των νησιών, δεδομένου ότι η διατήρηση και η ανάδειξη της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής μικρής κλίμακας των οικισμών των μικρών νησιών συμβάλλει καθοριστικά, μεταξύ άλλων, και στην ενίσχυση του τουρισμού σε αυτά και εν γένει στην βιώσιμη ανάπτυξή τους (πρβλ. ΣΕ 2637/2013 σκ. 8). 4. Επειδή, εξ άλλου, η προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος οργανώνεται και εξειδικεύεται με τις διατάξεις του ν. 3028/2002 Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Α 153), με τις οποίες ορίζονται, μεταξύ άλλων, οι προϋποθέσεις επεμβάσεως σε ακίνητα μνημεία και στο περιβάλλον τους. Ειδικότερα, στο άρθρο 10 του νόμου αυτού και υπό τον τίτλο «Ενέργειες σε ακίνητα μνημεία και στο περιβάλλον τους» ορίζονται ειδικότερα τα ακόλουθα: «1. Απαγορεύεται κάθε ενέργεια σε ακίνητο μνημείο η οποία είναι δυνατόν να επιφέρει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του 3. Η οικοδομική δραστηριότητα πλησίον αρχαίου επιτρέπεται μόνο μετά από έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου. Η έγκριση χορηγείται εάν η απόσταση από ακίνητο μνημείο ή η σχέση με αυτό είναι τέτοια ώστε να μην κινδυνεύει να επέλθει άμεση ή έμμεση βλάβη αυτού λόγω του χαρακτήρα του έργου ή της επιχείρησης ή της εργασίας. 4. Για κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται κάποια από τις συνέπειες της παραγράφου 1 σε αυτά, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου». Τέλος, στο άρθρο 73 παρ. 10 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι: «Πολιτιστικά αγαθά που έχουν χαρακτηρισθεί ως προστατευόμενα σύμφωνα με τις διατάξεις της προϊσχύουσας νομοθεσίας προστατεύονται στο εξής κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου». Οι πιο πάνω διατάξεις εκκινούν από τη διάκριση σε επεμβάσεις επί και πλησίον ακινήτου μνημείου. Ως επεμβάσεις επί ακινήτου μνημείου, κατ' αρχήν απολύτως απαγορευμένες από το νόμο, νοούνται αυτές οι οποίες είναι δυνατόν να επιφέρουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του και για το επιτρεπτό τέτοιων επεμβάσεων απαιτείται πάντοτε προηγούμενη έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού, ύστερα από γνώμη του αρχαιολογικού συμβουλίου. Για τις επεμβάσεις πλησίον μνημείου ισχύει ο κανόνας ότι επιτρέπονται μόνο κατόπιν 3 / 8

εγκρίσεως του Υπουργού Πολιτισμού, ειδικά δε για τις οικοδομικές εργασίες η έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού χορηγείται εάν η απόσταση από το ακίνητο μνημείο - στην έννοια του οποίου συμπεριλαμβάνεται πλέον ρητώς και το άμεσο περιβάλλον του - ή η σχέση με αυτό είναι τέτοια ώστε να μην κινδυνεύει να επέλθει άμεση ή έμμεση βλάβη σε αυτό (ΣΕ 828/2009, 3224/2006, πρβλ. ΣΕ 3454/2004, 676/2005 Ολομ. κ.ά.), 575/2012). Η έγκριση δηλαδή της οικείας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία αποτελεί την προϋπόθεση εκδόσεως των τυχόν απαιτούμενων για την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών και τη χρήση κτιρίων λοιπών διοικητικών πράξεων, χορηγείται μόνο αν, κατά την αιτιολογημένη κρίση της υπηρεσίας, το έργο ή η δραστηριότητα, είτε καθ' εαυτό είτε εν όψει των συνθηκών που υφίστανται στην περιοχή, δεν συνεπάγονται δυσμενείς επιπτώσεις στη διατήρηση, την προβολή και την εν γένει προστασία του μνημείου, αλλά και του χώρου που το περιβάλλει, και μάλιστα σε έκταση επαρκή για την ανάδειξή του. Τέλος, κατά την έκδοση των ειδικών πράξεων των αρμόδιων οργάνων, με τις οποίες εγκρίνεται η εκτέλεση έργων ή εργασιών επί ή πλησίον μνημείου κατ εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, πρέπει, εν όψει και του ενιαίου της Διοικήσεως, να εξετάζεται αν οι προτεινόμενες εργασίες είναι κατ' αρχήν επιτρεπτές βάσει των ισχυουσών πολεοδομικών ρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι αναφερόμενες στους όρους δομήσεως των ακινήτων της περιοχής (βλ. ΣΕ 669/2010 7μ., 616/2011 κ.ά.). 5. Επειδή, περαιτέρω, στην Διεθνή Σύμβαση της Γρανάδας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομίας της Ευρώπης, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2039/1992 (Α 61), ορίζεται ότι η «αρχιτεκτονική κληρονομία» κατά την έννοια της Συμβάσεως περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων ακινήτων αγαθών, τα «μνημεία», στα οποία κατατάσσεται «κάθε κατασκευή ιδιαίτερα σημαντική λόγω του ιστορικού, αρχαιολογικού, καλλιτεχνικού, επιστημονικού, κοινωνικού ή τεχνικού της ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων ή διακοσμητικών στοιχείων, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα τους» και τα «αρχιτεκτονικά σύνολα», που περιλαμβάνουν «ομοιογενή σύνολα αστικών... κατασκευών, σημαντικών λόγω του ιστορικού, αρχαιολογικού, καλλιτεχνικού, επιστημονικού, κοινωνικού ή τεχνικού τους ενδιαφέροντος, συναφή μεταξύ τους ώστε να σχηματίζουν ενότητες, που να μπορούν να οριοθετηθούν τοπογραφικά» (άρθρο 1), καθώς και ότι «Στο χώρο ο οποίος περιβάλλει τα μνημεία, στο εσωτερικό των αρχιτεκτονικών συνόλων..., κάθε συμβαλλόμενος υποχρεώνεται να λάβει μέτρα που θα αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος» (άρθρο 7). Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι τα συμβαλλόμενα στην ανωτέρω Διεθνή Σύμβαση μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να λαμβάνουν θετικά μέτρα, που αποσκοπούν στην βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος τα ακίνητα μνημεία χώρου, και να απέχουν από κάθε ενέργεια που βλάπτει αμέσως ή εμμέσως το μνημείο ή το αρχιτεκτονικό σύνολο ή τον περιβάλλοντα χώρο 4 / 8

τους (ΣΕ 669/2010 7μ., 2231/2006 7μ, 2540/2005 - βλ. και ΣΕ 887/2008). 6. Επειδή, η νήσος των Σπετσών έχει υπαχθεί σε ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας. Ειδικότερα, με την απόφαση 10977/16.5.1967 του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως (Β 352), η οποία εκδόθηκε κατ επίκληση των άρθρων 52 του κ.ν. 5351/1932 «περί αρχαιοτήτων» (Α 93), όπως κωδικοποιήθηκε με το π.δ. της 9-24.8.1932 (Α 275), καθώς και των άρθρων 1 και 5 του ν. 1469/1950 (Α 169), χαρακτηρίσθηκαν «ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία και τόποι παρουσιάζοντες ιδιαίτερο φυσικό κάλλος ή ενδιαφέροντες από απόψεως αρχιτεκτονικής ή ιστορικής», μεταξύ άλλων, ολόκληρη η νήσος των Σπετσών, ο χαρακτήρας δε αυτός διατηρήθηκε υπό το καθεστώς του ν. 3028/2002, σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο 73 παρ. 10 αυτού. Εν όψει του χαρακτηρισμού αυτού τόσο για την ανέγερση κτίσματος, όσο και για οποιαδήποτε επέμβαση σε κτίσμα που βρίσκεται στις Σπέτσες ή για την ολική ή μερική κατεδάφισή του, είτε αυτό είναι παλαιότερο του χαρακτηρισμού είτε μεταγενέστερο, απαιτείται άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας, η μη ύπαρξη ή η ανάκληση της οποίας επιφέρει αυτοτελώς την διακοπή κάθε οικοδομικής εργασίας, ανεξαρτήτως της υπάρξεως ή της ισχύος οικοδομικής αδείας (βλ. ΣΕ 978/2012, 868/2001 7μ., 1974/1974 Ολομ. κ.ά.). Στη συνέχεια, κατ επίκληση της παραγρ. 6 του άρθρου 79 του ΓΟΚ 1973 (ν.δ. 8/1973, Α 124), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 622/1977 (Α 171), εκδόθηκε το π.δ. της 19.10-13.11.1978 «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» (Δ 594), το οποίο, όπως έχει κριθεί, αποτελεί το ελάχιστο πλαίσιο προστασίας των παραδοσιακών οικισμών (ΣΕ 3077/2006, 2160/2003, 3748/2000). Με το άρθρο 1 του δ/τος αυτού χαρακτηρίσθηκαν παραδοσιακοί πλείονες οικισμοί της χώρας, μεταξύ των οποίων οι Σπέτσες, με τα δε άρθρα 2, 3 και 4 αυτού θεσπίζονται όροι και περιορισμοί δομήσεως και χρήσεων. Ειδικότερα στο άρθρο 2 καθορίζονται όροι δομήσεως των παραδοσιακών οικισμών, μεταξύ των οποίων μέγιστο ύψος οικοδομών τα 7 μ. (παράγρ. 8 περίπτ. β), υπεράνω του οποίου επιτρέπεται μόνον η κατασκευή στέγης και κλειστής δεξαμενής αποθηκεύσεως ύδατος εντός της στέγης ή επί του δώματος του κτιρίου (παράγρ. 8 περίπτ. γ). Στο άρθρο 3 παράγρ. 1-13 θεσπίζονται λεπτομερείς κανόνες ως προς τη σύνθεση, τη διάταξη και τα επιτρεπόμενα μορφολογικά στοιχεία των οικοδομών εντός του ανωτέρω οικισμού, ειδικότερα δε στην μεν παρ. 4 ορίζεται ότι για τα βοηθητικά κτίρια ισχύουν οι αυτοί κανόνες όπως και για τα κυρίως κτίρια, στην δε παρ. 5 περιπτ. α-η καθορίζονται συγκεκριμένα στοιχεία (εξώστες, προστεγάσματα, ανοιχτές κλίμακες, στοές, τοίχοι αντιστήριξης, κόγχες, πέργκολες, αρχιτεκτονικές προεξοχές κλπ), η κατασκευή ενός εκάστου των οποίων επιτρέπεται μόνο εφ όσον απαντάται κατά κανόνα και όχι κατ εξαίρεση εντός του αμέσου παραδοσιακού περιβάλλοντος του κτιρίου. Στο δε άρθρο 6 παρ. 2 αυτού ορίζεται ότι «2. Δια την διαμόρφωσιν ακαλύπτων χώρων 5 / 8

των οικοπέδων επιτρέπονται μόνον αι απολύτως αναγκαίαι εκσκαφαί. Εις περίπτωσιν κεκλιμένου εδάφους, επιτρέπεται η διαμόρφωσις του οικοπέδου δι' αναλημματικών τοίχων ή πρανών μεγίστου ύψους ενός και ημίσεος (1,50) μέτρου». Τέλος, βάσει της αυτής ως άνω διατάξεως του ΓΟΚ 1973 εκδόθηκε το π.δ. της 21.11-15.12.1981 «Καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δομήσεως του χαρακτηρισθέντος ως παραδοσιακού οικισμού Σπετσών» (Δ 740). Με το άρθρο 2 του δ/τος αυτού καθορίζονται όροι και περιορισμοί δομήσεως κατά Τομείς Α έως Ε του οικισμού, μεταξύ των οποίων μέγιστο ύψος (παράγρ. 7 περιπτ. α-β), υπεράνω του οποίου επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης και καπνοδόχων, ορίζεται δε περαιτέρω ότι «.. τυχόν δεξαμενή ύδατος απαγορεύεται να τοποθετήται εις εμφανές σημείον του κτιρίου ή της στέγης» (παράγρ. 7 περίπτ. γ). Με το άρθρο 3 παράγρ. 1-18 του ίδιου δ/τος θεσπίσθηκαν λεπτομερείς κανόνες ως προς τη σύνθεση, την διάταξη και τα μορφολογικά στοιχεία των οικοδομών εντός του οικισμού των Σπετσών (περίγραμμα και όγκος του κτιρίου, στέγη, εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, ανοίγματα, καμινάδες, περιφράξεις, αυλόθυρες κ.λπ.), ειδικότερα δε ως προς τους ακάλυπτους χώρους ορίζεται ότι: «13.α. Δια την διαμόρφωσιν ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων επιτρέπονται μόνον αι απολύτως αναγκαίαι εκσκαφαί. Εις περίπτωσιν κεκλιμένου εδάφους, επιτρέπεται η διαμόρφωσις του οικοπέδου δι αναλημματικών τοίχων ή πρανών μεγίστου ύψους ενός και ημίσεος (1,50) μέτρου». Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων των π.δ/των της 19.10-13.11.1978 και της 21.11-15.12.1981, με τις οποίες επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, η αρμονική ένταξη των νέων οικοδομών στο παραδοσιακό περιβάλλον, συνάγεται ότι σε περίπτωση ανεγέρσεως νέας οικοδομής εντός παραδοσιακού οικισμού, και ειδικότερα εντός των Σπετσών, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο των στοιχείων του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου του που ρητώς επιτρέπονται από τις οικείες διατάξεις και με την προϋπόθεση ότι αυτά απαντώνται κατά κανόνα και όχι κατ εξαίρεση στο άμεσο περιβάλλον του κτιρίου, δηλαδή στα πλησίον υφιστάμενα παραδοσιακά κτίσματα. Συνεπώς η κατασκευή κολυμβητικών δεξαμενών στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομών εντός των παραδοσιακών οικισμών, και ειδικότερα στις Σπέτσες, απαγορεύεται, δεδομένου ότι οι προαναφερθείσες διατάξεις δεν προβλέπουν ρητώς την κατασκευή κολυμβητικών δεξαμενών στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομών, οι μόνες δε δεξαμενές που επιτρέπονται είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης ύδατος, οι οποίες τοποθετούνται υποχρεωτικά εντός της στέγης ή στο δώμα των κτιρίων, κατά τρόπο που να μην προκαλείται αισθητική όχληση. 7. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Η αιτούσα φέρεται ως κυρία οικοπέδου εμβαδού 1.143 τ.μ. το οποίο ευρίσκεται στο Ο.Τ. 188 του τομέα Ε του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου της πόλεως των Σπετσών και σε μικρή απόσταση από τον ναό του Αγίου Φανουρίου, ο οποίος έχει χαρακτηρισθεί ως κτίριο που χρήζει ειδικής 6 / 8

κρατικής προστασίας με την ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/ Φ27/ΚΗΡ/65191/2126/19.12.1997 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (Β 156/1998), η οποία εκδόθηκε βάσει του άρθ. 52 του κ.ν. 5351/1932 και του ν. 1469/1950. Με τις από 18.3.2009 και 10.6.2009 αιτήσεις της προς την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής (Ε.Ν.Μ.Α.) και την 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Ε.Β.Α.), αντιστοίχως, η αιτούσα ζήτησε την έγκριση της αρχιτεκτονικής μελέτης ανεγέρσεως νέας διώροφης κατοικίας με υπόγειο και κολυμβητική δεξαμενή στο ανωτέρω ακίνητο. Η μελέτη διαβιβάσθηκε στο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Αττικής (Τ.Σ.Μ.Α.), συνοδευόμενη από τις 1459/8.5.2009 και 4436/21.8.2009 εισηγήσεις της Ε.Ν.Μ.Α. και της 1ης Ε.Β.Α. αντιστοίχως, οι οποίες, μεταξύ άλλων, τάχθηκαν κατά της εγκρίσεως κατασκευής κολυμβητικής δεξαμενής, η οποία κρίθηκε ως ασύμβατη με τα παραδοσιακά πρότυπα. Το Τ.Σ.Μ.Α. με την 14/4.9.2009 (θέμα 27ο) γνωμοδότησή του αφ ενός ανέβαλε την λήψη οριστικής αποφάσεως για να υποβληθούν πρόσθετα στοιχεία ως προς το ύψος της οικοδομής και την κλίση της στέγης, αφ ετέρου δε ζήτησε την τροποποίηση της μελέτης, μεταξύ άλλων με την κατάργηση της κολυμβητικής δεξαμενής διότι «πρόκειται για κατασκευή που δεν συνάδει με τα παραδοσιακά πρότυπα του προστατευόμενου οικισμού των Σπετσών». Ακολούθως, μετά την υποβολή πρόσθετων στοιχείων από την αιτούσα και νέων εισηγήσεων της Ε.Ν.Μ.Α. και της 1ης Ε.Β.Α. (υπ' αριθ. 8230 π.ε/17.3.2010 και 9928 π.ε./24.3.2010, αντιστοίχως), το Τ.Σ.Μ.Α. με την 4/28.4.2010 (θέμα 26ο) γνωμοδότησή του τάχθηκε υπέρ της εγκρίσεως της αρχιτεκτονικής μελέτης με τον όρο «να μην κατασκευασθεί κολυμβητική δεξαμενή επειδή δε συνάδει με τα παραδοσιακά πρότυπα του προστατευόμενου οικισμού των Σπετσών». Στη συνέχεια το θέμα παραπέμφθηκε από τον Υπουργό Πολιτισμού στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ.Α.Σ.), το οποίο με το 44/9.11.2010 πρακτικό γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία υπέρ της εγκρίσεως της υποβληθείσας αρχιτεκτονικής μελέτης με τον όρο να μην κατασκευαστεί η προβλεπόμενη κολυμβητική δεξαμενή. Όπως προκύπτει από τα οικεία πρακτικά, το Κ.Α.Σ. δεν ενέκρινε την κατασκευή της κολυμβητικής δεξαμενής διότι το στοιχείο αυτό δεν εντάσσεται στο προστατευόμενο αρχιτεκτονικό περιβάλλον των Σπετσών και στο διαμορφωμένο περιβάλλον του ναού του Αγίου Φανουρίου με τα χαμηλότερα και μικρότερου όγκου κτίσματα, ανεξαρτήτως αν στην περιοχή κατασκευάσθηκαν κατά το παρελθόν άλλες πισίνες με ή χωρίς την άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Η γνωμοδότηση αυτή υιοθετήθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση, με την οποία εγκρίθηκε η υποβληθείσα αρχιτεκτονική μελέτη, πλην της κατασκευής κολυμβητικής δεξαμενής για τον λόγο ότι «.. δεν συνάδει με τα παραδοσιακά πρότυπα του προστατευόμενου οικισμού των Σπετσών». 8. Επειδή, η ανωτέρω αιτιολογία είναι νόμιμη και κατά τα δύο σκέλη της σύμφωνα με τα εκτεθέντα στις προηγούμενες σκέψεις. Τούτο διότι εφ όσον η κατασκευή κολυμβητικής δεξαμενής (πισίνας) στον ακάλυπτο χώρο των 7 / 8

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Νόμος και Φύση οικοδομών εντός του παραδοσιακού οικισμού των Σπετσών δεν επιτρέπεται από τις οικείες πολεοδομικές διατάξεις των π.δ/των της 19.10-13.11.1978 και της 21.11-15.12.1981, ορθώς τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού απέρριψαν το αίτημα κατασκευής πισίνας στον ακάλυπτο χώρο της επίμαχης οικοδομής, δεδομένου ότι το στοιχείο αυτό θα παρέβλαπτε εξ ορισμού τόσο τον παραδοσιακό οικισμό όσο και τον εντός αυτού και πλησίον της επίδικης οικοδομής ναό του Αγίου Φανουρίου που τυγχάνει και ειδικής προστασίας. Επομένως οι λόγοι με τους οποίους προβάλλονται τα αντίθετα είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι μη νομίμως δεν επετράπη η κατασκευή της επίμαχης πισίνας ενώ σε άλλες περιπτώσεις η Διοίκηση είχε επιτρέψει κατά το παρελθόν την κατασκευή κολυμβητικών δεξαμενών σε ακίνητα πλησίον του επίδικου, είναι απορριπτέος προεχόντως διότι δεν νοείται ισότητα στην παρανομία και, συνεπώς, ακόμη και αν η Διοίκηση κακώς εφήρμοσε τον νόμο σε άλλες περιπτώσεις, δεν υποχρεούται η ίδια, ούτε τα Δικαστήρια, να τον εφαρμόσουν κακώς και στο μέλλον (πρβλ. ΣΕ 3407/2014, 1800-01/1977 Ολομ.). 9. Επειδή, επομένως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί. 8 / 8