Τι είναι τα Απόβλητα Λιπαντικά Έλαια (ΑΛΕ)

Τι είναι τα Απόβλητα Λιπαντικά Έλαια (ΑΛΕ) Πρόκειται για τα χρησιμοποιημένα λιπαντικά κινητήρων εσωτερικής καύσης, τα υδραυλικά και βιομηχανικά έλαια, τα έλαια επεξεργασίας μετάλλων, έλαια μετασχηματιστών (χωρίς PCBs) κλπ, ή όπως αναφέρεται στο άρθρο 2 του ΠΔ 82 «κάθε βιομηχανικό ή λιπαντικό έλαιο ορυκτής ή συνθετικής ή μικτής βάσης το οποίο κατέστη ακατάλληλο για την χρήση για την οποία προοριζόταν αρχικά» Τα απόβλητα λιπαντέλαια (ΑΛΕ) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα απόβλητα γιατί περιέχουν Βαρέα μέταλλα: δεν πρέπει να διαφύγουν στην ατμόσφαιρα ή στον υδροφόρο ορίζοντα διότι είναι τοξικά και καρκινογόνα Πολυ-αρωματικές ενώσεις σε ποσοστό >3 %wt: είναι καρκινογόνες σε απλή επαφή με το δέρμα Χλωριωμένες ενώσεις (όχι PCBs): κατά την καύση τους παράγονται διοξίνες και φουράνια. Θείο σε ποσοστά 0,6 1,0 %wt, πολύ υψηλότερο δηλαδή από τα συμβατικά καύσιμα

Η ανεξέλεγκτη διαχείριση των ΑΛΕ δημιουργεί σημαντικότατα προβλήματα : Στο περιβάλλον Μόλυνση εδάφους Μόλυνση υδροφόρου ορίζοντα (επίγεια & υπόγεια ύδατα) Μόλυνση αέρα Στην Δημόσια Υγεία Καρκινογενέσεις Προβλήματα κυκλοφορικού, αναπνευστικού Για τον λόγο αυτό έχουν κατηγοριοποιηθεί σύμφωνα με την Απόφαση 2000/532/ΕΚ, όπως έχει τροποποιηθεί με τις Αποφάσεις 2001/118/ΕΚ,2001/119/ΕΚ και 2001/573/ΕΚ της Επιτροπής Ε.Κ. [Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.)], ως Επικίνδυνο Απόβλητο.

Νομοθετικό Πλαίσιο Ν. 1650/1986 Για την Προστασία του Περιβάλλοντος. Ν. 2939/2001 (Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων). Ν. 3854/2010 Τροποποίηση της νομοθεσίας για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών & άλλων προϊόντων (Ν, 2939) και τον Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισής Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις. ΠΔ. 82/2004 (αντικατάσταση της ΚΥΑ 98012/2001/1996) Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων) ΚΥΑ 13588/725/2006 (αντικατάσταση της ΚΥΑ 19396/1546/1997 Μέτρα, όροι και περιορισμοί για την διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων, Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων, Ομάδα 13 του Παραρτήματος Ι). ΚΥΑ 24944/1159/2006 (Έγκριση Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών για τη διαχείριση Επικινδύνων αποβλήτων σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ.β της υπ αριθμ. ΚΥΑ 13588/725.) Κεφάλαιο 13 άρθρου 4 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ σύμφωνα με το εδάφιο γ, παρ. 4 του άρθρου 11 της ΚΥΑ 135788/725. Ν. 4042/2012 συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/98 Ε.Ε.( Waste Hierarchy, άρθρο 4 όπου αναφέρεται η ιεραρχία διαχείρισης των αποβλήτων που είναι : 1. Πρόληψη (Prevention) 2. Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση (Preparing for re-use) 3. Αναγέννηση (Recycling & ειδικότερα για τα ΑΛΕ Regeneration) 4. Άλλη ανάκτηση (Other recovery) 5. Απόρριψη (Disposal)

Ιστορικό

Συνεργασίες Υ.Π.ΕΚ.Α. - Ε.Ο.ΑΝ Ν.2939, Ν.3854, ΠΔ 82, KYA 13588/788 Παραγωγοί, Εισαγωγείς λιπαντικών Επανένταξη των Λ.Ε. στην αγορά Παραγωγή Λιπαντικών Ελαίων (Λ.Ε.) Έμποροι Διακινητές Μονάδες Αναγέννησης Α.Λ.Ε. Παραγωγή Βασικών Λιπαντικών Πώληση Κέντρα Συλλογής ΕΝΔΙΑΛΕ AE Έλεγχος & ταυτοποίηση των ΑΛΕ. Καταχώριση στη βάση δεδομένων του ΣΕΔ Σημεία Παραγωγής Αποβλήτων Λιπαντικών ελαίων : Πρατήρια, Συνεργεία, Βιομηχανίες, Δημόσιο, Λιμάνια, ΟΤΑ κλπ Συλλέκτες Αδειοδοτημένοι, συνεργαζόμενοι με το ΣΕΔ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ Συλλογή ΑΛΕ Πανελλαδικά από 30.000 Σημεία Συλλογής Προσωρινή Αποθήκευση Ποιοτικός Έλεγχος Μεταφορά σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις για ανακύκλωση

Διαχρονική Εξέλιξη του Συστήματος

Κέντρα Συλλογής Σ.Ε.Δ. ΚΕΝΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΑΧΑΪΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Στόχοι Συλλογής & Αναγέννησης Εθνικός Στόχος Από το σύνολο των ποσοτήτων λιπαντικών που διακινούνται στην Ελληνική αγορά παράγονται ΑΛΕ σε ποσοστό 60%. Από τις παραγόμενες ποσότητες ΑΛΕ ποσοστό 70% δύναται να συλλεχθεί, και αποτελεί το Στόχο Συλλογής ΑΛΕ του ΣΕΔ. Από τις συλλεγόμενες ποσότητες ΑΛΕ ποσοστό 80% κατ ελάχιστο, πρέπει να αναγεννηθεί και αποτελεί το στόχο αναγέννησης ΑΛΕ του ΣΕΔ.

Από τις παραγόμενες, ετησίως, ποσότητες ΑΛΕ Στόχοι Συλλογής & Αναγέννησης Εθνικός Στόχος Πρέπει να συλλέγεται τουλάχιστον το 70% κατά βάρος όλων των ΑΛΕ (Στόχος Συλλογής) Και εξ αυτών να αναγεννάται τουλάχιστον το 80% κατά βάρος (Στόχος αναγέννησης)

Αποτελέσματα Συλλογής & Αναγέννησης σε σχέση με τους Στόχους % Νομο θεσίας Β Εξαμ. 2014 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2004 Εκτίμηση Δηλώσεις υπόχρεων τόνοι 51.826 99.362 98.893 98.438 93.003 79.698 68.376 57.325 49.065 50.170 49.000 Παραγόμενα ΑΛΕ 60% 31.096 59.617 59.336 59.063 55.802 47.819 41.026 34.395 29.439 30.102 29.400 Στόχος Συλλογής ΑΛΕ 70% 21.767 41.732 41.535 41.344 39.061 33.473 28.718 24.077 20.607 21.071 20.580 Συλλογή ΕΝ.ΔΙ.Α.Λ.Ε. Στόχος αναγέννησης ΑΛΕ Αναγέννηση ΕΝ.ΔΙ.Α.Λ.Ε. τόνοι 11.761 29.943 36.029 36.440 38.890 32.923 32.696 27.492 22.780 22.899 23.553 % 54% 72% 87% 88% 100% 100% 114% 114% 111% 109% 114% 80% 17.414 33.386 33.228 33.075 31.249 26.779 22.974 19.261 16.486 16.857 16.464 τόνοι 11.761 29.943 36.029 36.440 38.890 32.923 32.696 27.492 22.780 22.899 23.553 % 68% 90% 108% 110% 124% 125% 142% 143% 138% 136% 143%

Αποτέλεσμα αναγέννησης Όπως προβλέπεται στο ΠΔ 82 : Άρθρο 5 Κεφάλαιο Β Παρ. 2.1.α Τα ΑΛΕ μετά τη συλλογή τους υποβάλλονται κατά προτεραιότητα σε επεξεργασία με αναγέννηση. Άρθρο 5 Κεφάλαιο Β παρ 2.2.δ Υπάρχει υποχρέωση ώστε τα παραγόμενα αναγεννημένα έλαια να έχουν τις ίδιες προδιαγραφές με τα βασικά ορυκτέλαια

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ; Λειτουργεί 8 Κέντρα Συλλογής ΑΛΕ : Στον Ασπρόπυργο Αττικής, στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, στην Πάτρα Αχαϊας, ΒΙΠΕ Βόλου Μαγνησίας, Κοζάνη, Αλεξανδρούπολη, Ηράκλειο Κρήτης, Καβάλα. Συνεργάζεται με Υπόχρεους - Διαχειριστές (Εταιρείες Λιπαντικών) που καλύπτουν κατ ελάχιστο το 97% της Ελληνικής Αγοράς. Συνεργάζεται με 37 πλήρως αδειοδοτημένους συλλέκτες που καλύπτουν το σύνολο των αναγκών Συλλογής ΑΛΕ της χώρας. Συνεργάζεται με εννέα (9) εταιρείες αναγέννησης λιπαντικών στις οποίες προωθείται το σύνολο (100%) των συλλεγομένων ποσοτήτων ΑΛΕ. Έχουν καταγραφεί πλέον των 30.000 Σημείων Συλλογής και η καταχώρηση συνεχίζεται. Έχει αναπτύχθεί ολοκληρωμένο δίκτυο συλλογής ΑΛΕ από την Νησιωτική Ελλάδα που είναι ο πιο σημαντικός τομέας της χώρας. Συνολικά έχει συλλεχθεί και οδηγηθεί σε αναγέννηση από το Β Εξάμ. 2004 μέχρι τέλος του 2014, ποσότητα άνω των 315.000 τόνων ΑΛΕ.

Συμπεράσματα Λειτουργίας Η ΕΝΔΙΑΛΕ μετά από 10 και πλέον χρόνια λειτουργίας έχει : Υπερκαλύψει τους στόχους συλλογής και τους στόχους αναγέννησης. Απαλλάξει το περιβάλλον συνολικά από 315.000 τόνους & πλέον επικίνδυνων & τοξικών αποβλήτων. Η επιτυχημένη λειτουργία του ΣΕΔ έχει ως αποτέλεσμα η Ελλάδα : 1. Να είναι πρώτη μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε ποσοστό αναγέννησης ΑΛΕ δεδομένου ότι οδηγεί το 100% των συλλεγομένων ΑΛΕ σε αναγέννηση, γεγονός που αποτελεί μοναδικό επίτευγμα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελληνική αυτή πρωτοπορία αναφέρεται στον Πίνακα που ακολουθεί,ο οποίος περιλαμβάνεται στην μελέτη της εταιρείας Ökopol-Institut für Ökologie und Politik Gmbh (Hambourg, February 2008) που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής επιτροπής (GEIR)

Ανάλυση της Διαχείρισης των ΑΛΕ στα κράτη μέλη της Ε.Ε Member State Collected (t) Re-Refining (base oil & gas oil) Use of collected waste oil (t) Direct burning Direct burning (substituting (substituting heavy fuel oils) solid fuels) other/ unknown Austri a 39.596 12.396 2.500 24.700 Bel gi um 60.000 15.000 25.000 500 19.500 Bul gari a 17.000 1.200 15.800 Cyprus 4.300 4.300 Czech Republ i c 32.867 986 27.081 4.800 Denmark 20.000 15.500 2.500 2.000 Estoni a 5.400 2.700 2.700 Fi nl and 22.500 11.250 11.250 France 224.759 99.403 61.439 39.130 24.787 Germany 525.000 135.000 295.000 70.000 25.000 Greece 36.000 36.000 Hungary 27.823 7.823 6.000 14.000 Irel and 20.000 20.000 Ital y 216.300 172.600 34.600 9.100 Latvi a 11.000 5.500 5.500 Li thuani a 14.000 7.000 7.000 Luxembourg 5.364 5.364 Mal ta 1.200 1.200 Netherl ands 50.000 18.000 32.000 Pol and 76.500 63.500 10.000 3.000 Portugal 28.700 6.800 13.550 3.550 4.800 Romani a 27.663 16.147 9.500 2.016 Sl oveni a 3.967 3.499 468 Sl ovaki a 15.000 9.000 6.000 Spai n 160.000 90.000 70.000 Sweden 45.000 8.000 37.000 Uni ted Ki ngdom 350.000 270.000 80.000 Total: 2.039.939 678.549 907.789 232.630 220.971 Percentage (%) 100% 33% 45% 11% 11%

Συμπεράσματα Λειτουργίας Η επιτυχημένη λειτουργία του ΣΕΔ έχει ως αποτέλεσμα η Ελλάδα : 2. Να αποτελεί επιτυχημένο παράδειγμα για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αποτυπώνεται στην μελέτη που εκπονήθηκε από την GEIR για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Waste Oils Regeneration: A case study on the environmental and economic benefits in Greece GEIR Groupement Européen de l industrie de la Régénération - The Re-refining Industry Section of UEIL Waste Oils Regeneration: A case study on the environmental and economic benefits in Greece Conclusion This case study shows that by collecting waste oils for regeneration, the waste oils industry has contributed to a sharp drop in illegal incineration and disposal in Greece. This benefit is one of the many environmental and economic advantages the regeneration of waste oils can bring to Europe. Other benefits, which would be lost were the EU priority to waste oils regeneration be repealed

Extended Producer Responsibility (SOURCE: case study on waste oil in several EU countries Bio intelligence service) Συμπεράσματα Λειτουργίας Όλα δε τα παραπάνω έχουν επιτευχθεί με το χαμηλότερο κόστος σε σχέση με τα αντίστοιχα κοστολόγια που εφαρμόζονται στην Ε.Ε Greece Germany Italy Spain Portugal Finland Belgium Extended Producer Responsibility YES NO YES YES YES NO YES SYSTEM ENDIALE COOU SIGAUS SOGILUB VALORLUB FEE 20 /tn 102 /tn 60 /tn 57 /tn 58 /tn 26 /tn LUBES CONSUMPTION 68.400 tn 1.030.422tn 431.000tn 302.000tn 84.000tn 52.000tn 74.000tn WASTE OILS 41.040 tn 457.000tn (*) 189.000tn (*) 134.000tn (*) 37.000tn 30.000tn 53.000tn % of consumption Waste oil collection 60% 44% 44% 44,3% 44% 57% 72% 32.700 tn 457.000tn 189.000tn 134.000tn 28.024tn 20.900tn 46.000tn % of WO % of LUBES CONSUMPTION 80% 100% 100% 100% 76% 70% 87% 48,0% 44,3% 43,7% 44,3% 33,4% 40,1 62,1% REGENERATION % OF COLLECTED 32.700 tn 382.000tn (224.000) to base oil 100% 84% (49%) to base oil 168.000tn 91.000tn 9.800tn 18.000tn 89% 68% 35% 86% NO REGENERATIO N PREPARATION FOR ENERGY RECOVERY

Συμπεράσματα Λειτουργίας Tα αποτελέσματα Συλλογής και Αναγέννησης ΑΛΕ αναφέρονται στην μελέτη Development of Guidance on Extended Producer Responsibility (EPR) FINAL REPORT. European Commission DG Environment. 2014

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Παρά τις σημαντικές αλλαγές που η λειτουργία του ΣΕΔ της ΕΝΔΙΑΛΕ Α.Ε. έχει επιφέρει στο καθεστώς διαχείρισης των ΑΛΕ στην Ελλάδα υπάρχουν θέματα τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται και τα οποία, συνοπτικά, παραθέτουμε : ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΠΕΡΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΛΕ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΛΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΑΛΕ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΣΕ ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΑΛΕ ΑΠΌ ΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΗ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΚΠΛΗΡΩΣΕΙ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ