Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων στην Ελλάδα Επιτεύγματα, προκλήσεις και προοπτικές

Transcript

1 Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων στην Ελλάδα Επιτεύγματα, προκλήσεις και προοπτικές Ρ. Χαριτοπούλου, Δρ.-Μηχ. Διευθύντρια Εναλλακτικής Διαχείρισης ΕΟΑΝ Εντ. Δημ. Σύμβουλος Περιβάλλοντος Δ. Κηφισιάς

2 Δομή της παρουσίασης Εναλλακτική Διαχείριση Διευρυμένη ευθύνη παραγωγού ΕΟΑΝ Μέχρι τώρα αποτελέσματα Προβλήματα - Προτάσεις

3 Γενικές αρχές εναλλακτικής διαχείρισης Η αρχή της πρόληψης Η αρχή της επαναχρησιμοποίησης Η αρχή της αξιοποίησης (ανάκτηση υλικών και ενέργειας) Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» Η αρχή της ευθύνης Η αρχή της δημοσιότητας Η αρχή της μη-διάκρισης των υλικών

4 Διευρυμένη ευθύνη παραγωγού (ΔΕΠ) ή να αποδοθεί με τη δημιουργία ατομικού Συστήματος

5 ΔΕΠ: Διάγραμμα ροής χρημάτων και υλικών ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Πηγή: Mayers C.K. (2007)

6 Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) ΝΠΙΔ ΥΠΕΚΑ Διοικητική και Οικονομική Αυτοτέλεια Δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα Προγράμματα Εποπτεύει και ελέγχει τα συστήματα Είναι όργανο εισηγητικό, γνωμοδοτικό, αποφασιστικό και ελεγκτικό

7 Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) Σκοπός: Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της πολιτικής για την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών και άλλων προϊόντων. Ιδρύθηκε ως ΕΟΕΔΣΑΠ το 2001, λειτούργησε ως ΓΕΔΣΑΠ μέχρι το 2009 Πρώτο ΔΣ το 2009, το επόμενο 2010, αρχή στελέχωσης 2011 Αυτή τη στιγμή έχει 13 στελέχη Διαχειρίζεται έσοδα από τα ΣΣΕΔ για τη λειτουργία του, την εποπτεία των ΣΣΕΔ και την οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης στην χώρα

8 Ε.Ο.ΑΝ. Εποπτεία προ ραμμάτ ν εναλλακτικής ιαχείρισης ΠΟ ΤΕΣ-ΚΟ Ν Ν ΚΟ ΕΤΑ ΡΟ κπαίδευση - νημ ρ ση ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΝΑ ΑΚΤ ΚΗΣ Δ ΑΧΕ Ρ ΣΗΣ ΣΕΔ συντονισμ ς καταγρα ή οργ ν ση και επιδ τηση διαδικασι ν ενα ακτικής δια είρισης Δ ΑΧΕ Ρ ΣΤΕΣ εγγρα ή και απ δοση ρηματικής εισ ορ ς σε Σ ΟΤΑ συνεργασία με Σ ΕΜΠ ΕΚΟΜΕΝΟ Ο ΚΟΝΟΜ ΚΟ ΠΑΡΑ ΟΝΤΕΣ Συ ογή ποθήκευση απο ήτ ν ΚΕΝΤΡΑ ΑΝΑΚΥΚ ΣΗΣ Α ΟΠΟ ΗΣΗΣ ν κτηση ικ ν και ν ργειας

9 Νομικό πλαίσιο λειτουργίας ΕΟΑΝ Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ A 179/6.8.01) Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις. Ν. 3854/2010 (Φ.Ε.Κ. 94 Α/ ) Τροποποίηση της νομοθεσίας για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων και τον Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις. Ν. 4042/2012 (Φ.Ε.Κ. 24Α/ ) Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» και συγκεκριμένα το Άρθρο 46 για μετονομασία του Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π. σε «Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης» (Ε.Ο.ΑΝ.).

10 Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης ΔΣ ΕΟΑΝ ενικός Δ/ντης ραφείο ενικού Δ/ντη και Διοικητικού Συμβούλίου Νομικός Σύμβουλος Διεύθυνση Εναλλακτικής Διαχείρισης Δ/νση ιοικητικών Οικονομικών Υπηρεσιών Electrical & Electronic Equipment, Batteries/Accumulators ad other products Department

11 Νομικό Πλαίσιο Εναλλακτικής Διαχείρισης Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179A) - ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ ΠΔ 116/2004 (ΦΕΚ 81 Α) ΟΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ ΠΔ 109/2004 (ΦΕΚ 75 Α) ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΠΔ 82/2004 (ΦΕΚ 64 Α) ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ ΚΥΑ Ε103/2010 (ΦΕΚ 1625Β) ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ ΠΔ 117/2004 (ΦΕΚ 82 Α) ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ, ΚΥΑ Η.Π.23615/651/Ε.103 (ΦΕΚ 1184/Β/ ) ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312Β) ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ

12 Πεδίο Εφαρμογής 1. Συσκευασίες και απόβλητα συσκευασιών 2. Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής 3. Μεταχειρισμένα ελαστικά 4. Απόβλητα λιπαντικών ελαίων 5. Απόβλητα συσσωρευτών 6. Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού 7. Απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων

13 Οργάνωση και έγκριση Συστημάτων Τα συστήματα οργανώνονται σε: Ατομικά (1 σύστημα) Συλλογικά (21 συστήματα) Για την οργάνωση κάθε συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης απαιτείται η χορήγηση έγκρισης από τον ΕΟΑΝ Η έγκριση των συστημάτων από τον ΕΟΑΝ, ισχύει για έξι (6) χρόνια και μπορεί να ανανεώνεται με τροποποίηση ή αναθεώρηση της προβλεπόμενης μελέτης σύμφωνα με τα τότε ισχύοντα νέα δεδομένα Στο νόμο 2939/01 προβλέπεται πλέγμα κυρώσεων (ποινικών, αστικών και διοικητικών) κατά των παραβατών των διατάξεων του νόμου

14 Υποδομές Ανακύκλωσης 29 Κέντρα Διαλογής Υλικών (ΚΔΑΥ) 8 Εγκαταστάσεις επεξεργασίας Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) 128 Εγκαταστάσεις επεξεργασίας οχημάτων τέλους κύκλου ζωής και σημεία συλλογής. 7 Εγκαταστάσεις ανακύκλωσης συσσωρευτών μολύβδου οξέως 9 Μονάδες αναγέννησης αποβλήτων λιπαντικών ελαίων 7 Μονάδες επεξεργασίας χρησιμοποιημένων ελαστικών οχημάτων. Αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής είναι η δημιουργία στον τομέα της ανακύκλωσης περισσότερων από νέες θέσεις εργασίας

15 Υποδομές Ανακύκλωσης στη χώρα ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΔΑΥ ΟΤΚΖ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΑΗΗΕ ΑΛΕ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ ΑΕΚΚ ΣΥΝΟΛΟ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΙΟΝΙΟΙ ΝΗΣΟΙ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΤΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΡΗΤΗ ΣΥΝΟΛΟ

16 Ποσοστό ανακύκλωσης σε συσκευασίες

17 Στοχοθεσία ανακύκλωσης ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ ΧΑΡΤΙ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΜΕΤΑΛΛΑ ΓΥΑΛΙ ΞΥΛΟ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ + ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΟΤΚΖ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ + ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΟΤΚΖ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΗΗΕ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΛΕ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΛΕ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΦΟΡΗΤΕΣ ΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ & ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗ Σημαίνει ότι έχουν επιτευχθεί οι ποσοτικοί στόχοι που έχουν τεθεί από τη σχετική νομοθεσία Σημαίνει ότι ΔΕΝ έχουν επιτευχθεί οι ποσοτικοί στόχοι που έχουν τεθεί από τη σχετική νομοθεσία Σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ποσοτικοί στόχοι για το έτος αναφοράς ή το σύστημα δεν λειτουργούσε ή δεν είχε δώσει στοιχεία

18 Οφέλη Περαιτέρω ανάπτυξη Εξοικονόμηση Ενέργειας 2.7 εκατ. GJ Προς Ταφή λιγότερα απόβλητα 5.5 εκ. m 3 Ετήσια μείωση CO τόνοι Περαιτέρω δυνατότητες ανάπτυξης: Αγορά δευτερογενών υλικών (closing the loop) Εξειδίκευση θέσεων εργασίας για ανακύκλωση Έμφαση σε δράσεις πρόληψης (Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης)

19 Προβλήματα Μελλοντικές ενέργειες Η πανελλαδική κάλυψη δεν έχει επιτευχθεί επέκταση Η συμμετοχή συνεργασία με Δήμους παρουσιάζει προβλήματα καλύτερη συνεργασία Η ευαισθητοποίηση του κοινού και των συμμετεχόντων πρέπει να βελτιστοποιηθεί - έχουμε μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης Η λειτουργία των Συστημάτων πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματική (στρεβλώσεις) Έλεγχοι Η εισφοροδιαφυγή πρέπει να καταπολεμηθεί Έλεγχοι, πρόστιμα Καλύτερη εικόνα για τα προϊόντα που διατίθενται και ανακυκλώνονται Μητρώο Βήματα για πρόληψη Εθνικό Σχέδιο δράσης Η ανακύκλωση στην Ελλάδα αποτελεί καλό παράδειγμα στην Διαχείριση Στερεών Η συνεργασία και η Αρχή της Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού έχει πετύχει αρκετά και μπορεί με την συμμετοχή όλων να πετύχει περισσότερα!

20 Τι κάνουμε μέχρι τώρα που θέλουμε να επεκταθούμε Βελτίωση νομοθετικού πλαισίου τροποποιήσεις βασικού νόμου και εφαρμοστικών αποφάσεων Βελτίωση της απόδοσης της τοπικής αυτοδιοίκησης (εργαλεία: απλά όπως βράβευση, μέχρι νομοθέτηση ΠΟΠ και άλλων μέτρων) Ενημέρωση πληροφόρηση ευαισθητοποίηση εφαρμογή για κινητά και web Δράσεις πρόληψης ενίσχυση μέσω νέων εργαλείων Δημιουργία Βάσης Δεδομένων με ορθά στατιστικά στοιχεία

21 Σας ευχαριστώ Για πληροφορίες: