Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Α Τ Ω Ν Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ Ι Κ Ω Ν Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ω Ν 0 0 9 ΧΗΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 7.05.09 ΘΕΑ ο Για τις ερωτήσεις. -.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα είναι ρυθμιστικό διάλυμα το: α. Η SO 4 (0,) Na SO 4 (0,M) β. HCl (0,M) NH 4 Cl (0,M) γ. HCO(0,M) HCOONa(0,M) δ. Na (0,M) COONa(0,M) ονάδες 5. Tο ατομικό τροχιακό, στο οποίο βρίσκεται το ηλεκτρόνιο ενός ατόμου υδρογόνου, καθορίζεται από τους κβαντικούς αριθμούς: α. n και l β. l και m l γ. n, l και m l δ. n, l, m l και m s ονάδες 5. Δίνεται η ένωση CH C CH 4 CH 5. Ο δεσμός μεταξύ των ατόμων C και C προκύπτει με επικάλυψη: α. ενός sp και ενός sp τροχιακού β. ενός sp και ενός sp τροχιακού γ. ενός sp και ενός sp τροχιακού δ. ενός sp και ενός sp τροχιακού ονάδες 5.4 Κατά την προσθήκη του αντιδραστηρίου Grignard CH MgX στην καρβονυλική ένωση CO προκύπτει οργανική ένωση με την υδρόλυση της οποίας παράγεται η αλκοόλη: ονάδες 5.5 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος,αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Ο προσδιορισμός του τελικού σημείου της ογκομέτρησης υδατικού διαλύματος CO με υδατικό διάλυμα Νa γίνεται με δείκτη που έχει pk a =5. β. Η τιμή της σταθεράς ιοντισμού του νερού Κ w αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας. γ. πορούμε να διακρίνουμε μία αλκοόλη από ένα αιθέρα με επίδραση μεταλλικού Νa. δ. Η τιμή της ενέργειας πρώτου ιοντισμού αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε μια ομάδα του περιοδικού πίνακα. ε. Ο αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός l καθορίζει το σχήμα του τροχιακού. ονάδες 5 ΘΕΑ ο. Δίνονται τα στοιχεία Η, Ο, Νa και S με ατομικούς αριθμούς, 8, και 6 αντίστοιχα. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των ατόμων Ο, Νa και S στη θεμελιώδη κατάσταση. ονάδες 6 β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης ΝaHSO. ονάδες 4. Δίνεται ο πίνακας: K a Οξύ Συζυγής βάση K b 0 HSO 4 SO 4 0 5 CO COO α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον πίνακα συμπληρώνοντας κατάλληλα τις τιμές Κ b των συζυγών βάσεων. Δίνεται ότι η θερμοκρασία είναι 5 C, όπου Κ w =0 4. ονάδες β. ε βάση τον πίνακα να προβλέψετε προς ποια κατεύθυνση είναι μετατοπισμένη η παρακάτω ισορροπία: CHCO SO4 CHCOO HSO4 ονάδα Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ονάδες
. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες (προϊόντα και συντελεστές) τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: ΘEΑ ο Δίνονται οι παρακάτω χημικές μετατροπές: ονάδες 9 Δίνεται ότι το αλκύλιο R της ένωσης Α είναι το ίδιο με το αλκύλιο R της ένωσης Γ.. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, B, Γ, Δ, Ε, Ζ, Θ, Κ και Λ. ονάδες 8. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα, συντελεστές) των παρακάτω μετατροπών: α. Επίδραση αμμωνιακού διαλύματος CuCl στην Α. ονάδες β. Επίδραση διαλύματος KMnO 4 παρουσία Η SO 4 στη Λ, χωρίς διάσπαση της ανθρακικής αλυσίδας. ονάδες. Να υπολογίσετε το μέγιστο όγκο V διαλύματος Br σε CCl 4 0,4M που μπορεί να αποχρωματιστεί από 0, mol της ένωσης Α. ονάδες ΘΕΑ 4 ο Υδατικό διάλυμα Δ περιέχει ΝΗ συγκέντρωσης 0,.. 00 ml του Δ αραιώνονται με x L νερού και προκύπτει διάλυμα Δ. Tο ph του Δ μεταβλήθηκε κατά μονάδα σε σχέση με ph του Δ. Να υπολογίσετε τον όγκο x του νερού που προστέθηκε. ονάδες 6. Σε 00 ml του Δ προστίθενται 0,4 g στερεού ΝaΟΗ, χωρίς να μεταβάλλεται ο όγκος του διαλύματος, και το διάλυμα που προκύπτει αραιώνεται μέχρι τελικού όγκου L (διάλυμα Δ ). Να υπολογίσετε: α. Το βαθμό ιοντισμού της ΝΗ στο Δ. β. Το ph του Δ. ονάδες 0. Στο διάλυμα Δ προστίθενται 0,0 mol ΗCl χωρίς να μεταβάλλεται ο όγκος του διαλύματος και προκύπτει διάλυμα Δ 4. Να υπολογίσετε το ph του Δ 4. ονάδες 9 Δίνονται: Η σταθερά ιοντισμού της ΝΗ : Κ b =0 5 H σχετική μοριακή μάζα Mr του NαΟΗ: Mr=40 Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ=5 C, όπου K w =0 4 Για τη λύση του προβλήματος να χρησιμοποιηθούν οι γνωστές προσεγγίσεις. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΑ ο. γ.. γ.. β..4 δ..5 α. Λ β. Σ γ. Σ δ. Λ ε. Σ
ΘΕΑ Ο 4. α. 8O:s s p και K() L(6) 6 Na:s s p s και K() L(8) M() 6 4 6S :s s p s p και K() L(8) M(6) : O : β. : Na : H OS: : O. α. : K a Οξύ Συζυγής βάση K b 0 HSO 4 SO 4 0 0 5 CO COO 0 9 β. Η αντίδραση είναι μετατοπισμένη προς τα αριστερά, καθώς το CO είναι πιο ασθενές οξύ από το HSO 4 (και το. α. SO 4 είναι πιο ασθενής βάση από το CHCOO ). πολυμερισμός v CH C CH CH ( CH C CH CH ) V β. CH CH CHCH αλκοόλη Na CH C CHCH NaC H O Cl CH CHCCH COONa CH COOCHCH NaC γ. ΘΕΑ ο. ACH CHC CH BCH CHC CNa Γ CH CHC Δ CH CHC CCHCH E CHCHCHCHCHCH Z CH CH CCH O Θ CH CH C CN K CH CHC C CO Λ CH CHCH
. α. CHCHC CH CuCNH CHCHC CCu NH4C β. 5CHCHCH KMnO4 HSO4 5CCH KSO4 MnSO4 8HO O Br. CHCHC CH Br CHCH C CH Br 0,mol A απαιτούν 0,mol Br n n 0, Οπότε c V V 0,5L V c 0,4 ΘΕΑ 4 ο. Δ Br Br NH HO NH4 Ισορ. c θ θ θ Ισχύει ότι: 0, θ 0,M θ 5 Kb θ Kb c 0 0 0 M c Άρα: [ ] 0 M, οπότε p og0 ph Κατά την αραίωση του Δ, η [ΟΗ ] ελαττώνεται, άρα το ph επίσης ελαττώνεται ph = 0. Δ NH HO NH4 Ισορ. c y y y 4 ph 0 p 4 [ ] 0 M y 8 y y 0 Επομένως: Kb c 0 M. 5 c Kb 0 Από το νόμο αραίωσης έχουμε: 0,0, cv cv v 0L. 0,00 Συνεπώς: v v v 00,9,9L x 9,9L HO. Οι συγκεντρώσεις στο διάλυμα Δ είναι: Από νόμο αραίωσης για την ΝΗ [NH ] c 0,0, cv cv c c 0 M m 0,4 nna 0,0mol MΓ 40 n 0,0 cna 0,0M v Δ NH HO NH4 Ισορ. c ω ω ω έχουμε: Na Na Αρχ. 0,0 Τελ. 0,0 0,0 Παρατηρούμε ότι έχουμε Ε.Κ.Ι. (ΟΗ ), άρα: [ΟΗ ] = 0,0 + ω 0,0.
ω(ω 0,0) ω0,0 5 Άρα: Kb ω 0. 0,0 ω 0,0 5 ω 0 α. α 0 c 0 β. [ ] 0, 0ω 0, 0 p ph. Στο Δ περιέχονται 0,0mol Na και 0,0mol NH. Επομένως πραγματοποιούνται οι αντιδράσεις: mol NH HC NH Cl 4 Αρχ. 0,0 0,0 Τελ. 0,0 0,0 0,0 [NH4C ] [NaC ] 0,0M To NaC ως ουδέτερο άλας δεν επηρεάζει το ph του Δ 4. Δ 4 NH CNH C 4 4 Αρχ. 0,0 Τελ. 0,0 0,0 mol Na HC NaCl H O Αρχ. 0,0 0,0 Τελ. 0,0 NH4 HO NH HO Ισορ. 0,0 z z z Το C δεν αντιδρά με το Η Ο ( HC : ισχυρό οξύ) K z 9 5,5 Άρα: Ka z 0 0 0 M [HO ] 0,0 w 9 Ka 0. Kb 5,5 Επομένως: ph og0 ph 5,5 4 4 Επιμέλεια Τσικαλάς Γιάννης Καγιαλής Ανδρέας Κυριακάκης ιχάλης