ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου 2009 2006/0263(CNS) 7.11.2007 * ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την υπογραφή και τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της διεθνούς συμφωνίας για την τροπική ξυλεία του 2006 που υπέβαλε η Επιτροπή (11964/2007 C6-0326/2007 2006/0263(CNS)) Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας Εισηγήτρια: Caroline Lucas PR\692564.doc PE396.733v01-00
PR_CNS_art83am Υπόμνημα για τα χρησιμοποιούμενα σύμβολα * Διαδικασία διαβούλευσης πλειοψηφία των ψηφισάντων **I Διαδικασία συνεργασίας (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων **II Διαδικασία συνεργασίας (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης *** Σύμφωνη γνώμη πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο εκτός από τις περιπτώσεις που μνημονεύονται στα άρθρα 105, 107, 161 και 300 της Συνθήκης ΕΚ και στο άρθρο 7 της Συνθήκης ΕΕ ***I Διαδικασία συναπόφασης (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων ***II Διαδικασία συναπόφασης (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης ***III Διαδικασία συναπόφασης (τρίτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση του κοινού σχεδίου (Η ενδεικνυόμενη διαδικασία στηρίζεται στη νομική βάση που πρότεινε η Επιτροπή) Τροπολογίες σε νομοθετικό κείμενο Στις τροπολογίες του Κοινοβουλίου η σήμανση γίνεται με έντονους πλάγιους χαρακτήρες. Η σήμανση με απλά πλάγια απευθύνεται στις τεχνικές υπηρεσίες και αφορά στοιχεία του νομοθετικού κειμένου για τα οποία προτείνεται διόρθωση εν όψει της επεξεργασίας του τελικού κειμένου (για παράδειγμα, στοιχεία εμφανώς λανθασμένα ή που έχουν παραλειφθεί σε μια γλωσσική έκδοση). Αυτές οι προτάσεις διόρθωσης υπόκεινται στη συγκατάθεση των αρμόδιων τεχνικών υπηρεσιών. PE396.733v01-00 2/15 PR\692564.doc
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...11 PR\692564.doc 3/15 PE396.733v01-00
PE396.733v01-00 4/15 PR\692564.doc
ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με την υπογραφή και τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της διεθνούς συμφωνίας για την τροπική ξυλεία του 2006 που υπέβαλε η Επιτροπή (11964/2007 C6-0326/2007 2006/0263(CNS)) (Διαδικασία διαβούλευσης) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου (11964/2007), έχοντας υπόψη το σχέδιο Συμφωνίας για την Τροπική Ξυλεία, 2006 (11964/2007) έχοντας υπόψη τα άρθρα 133, 175 και το άρθρο 300, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο της Συνθήκης ΕΚ, έχοντας υπόψη το άρθρο 300, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με το οποίο κλήθηκε από το Συμβούλιο να γνωμοδοτήσει (C6-0326/2007), έχοντας υπόψη το άρθρο 51 και το άρθρο 83, παράγραφος 7, του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανάπτυξης (A6-0000/2007), 1. εγκρίνει την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου όπως τροποποιήθηκε και εγκρίνει τη σύναψη της συμφωνίας 2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών και τη γραμματεία του Διεθνούς Οργανισμού για την Τροπική Ξυλεία (ΔΟΤΞ). Κείμενο που προτείνει το Συμβούλιο Τροποποιήσεις του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 Αιτιολογική σκέψη 1 α (νέα) (1a) Οι απαιτήσεις για την περιβαλλοντική προστασία πρέπει να ενσωματωθούν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της κοινής εμπορικής πολιτικής (άρθρα 6 και 3.1 (β) της Συνθήκης), καθόσον ένας από τους κομβικούς στόχους της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στον τομέα του PR\692564.doc 5/15 PE396.733v01-00
Αιτιολόγηση περιβάλλοντος είναι η προώθηση μέτρων σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ή παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων (άρθρο 174 της Συνθήκης). Σε τέτοιου είδους θέματα σε διεθνές επίπεδο περιλαμβάνεται η διατήρηση και αειφόρος χρήση της δασικής βιολογικής ποικιλίας. Η αιτιολογική σκέψη 1a πρέπει να υπενθυμίζει στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και οι τελικοί χρήστες της ΔΣΤΞ, τις θεμελιώδεις αρχές της κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής και τα βασικά αποτελέσματά της όσον αφορά άλλες πολιτικές της Ένωσης. Λόγω της δυσανάλογης βαρύτητας των εμπορικών στόχων της ΔΣΤΞ, έχει τεράστια σημασία να τονιστεί η σωστή σχέση μεταξύ εμπορικής και περιβαλλοντικής πολιτικής. Τροπολογία 2 Αιτιολογική σκέψη 4 (4) Οι επιδιωκόμενοι από τη νέα συμφωνία στόχοι συνάδουν τόσο με την κοινή εμπορική πολιτική όσο και την περιβαλλοντική πολιτική. (4) Οι επιδιωκόμενοι από τη νέα συμφωνία στόχοι πρέπει να συνάδουν τόσο με την κοινή εμπορική πολιτική όσο και την περιβαλλοντική και αναπτυξιακή πολιτική. Αιτιολόγηση Με τη σημερινή της μορφή, η ΔΣΤΞ δεν συμβιβάζεται με την περιβαλλοντική και αναπτυξιακή πολιτική της ΕΚ. Πρωταρχικός στόχος της συμφωνίας παραμένει η «προώθηση και επέκταση της διαφοροποίησης του διεθνούς εμπορίου», ενώ η βιώσιμη χρήση περιγράφεται μόνο δευτερευόντως. Η συνοχή της ΔΣΤΞ, 2006 με την περιβαλλοντική και αναπτυξιακή πολιτική της ΕΚ εξακολουθεί να παραμένει ζητούμενο που πρέπει να υλοποιήσει με την εφαρμογή από πλευράς ΕΕ της συμφωνίας. Τροπολογία 3 Αιτιολογική σκέψη 7 (7) Δεδομένου ότι οι υποχρεωτικές εισφορές των μελών - καταναλωτών του Διεθνούς Οργανισμού για την τροπική ξυλεία υπολογίζονται κυρίως ανάλογα με τον όγκο των εισαγωγών τους τροπικής ξυλείας, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα θα συνεισφέρει στο διοικητικό λογαριασμό (7) Δεδομένου ότι οι υποχρεωτικές εισφορές των μελών - καταναλωτών του Διεθνούς Οργανισμού για την τροπική ξυλεία υπολογίζονται κυρίως ανάλογα με τον όγκο των εισαγωγών τους τροπικής ξυλείας, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα θα συνεισφέρει στο διοικητικό λογαριασμό PE396.733v01-00 6/15 PR\692564.doc
του Διεθνούς Οργανισμού για την τροπική ξυλεία, μετα τη θέση σε ισχύ της νέας συμφωνίας, ενώ θα είναι προαιρετικές οι οικονομικές εισφορές των κρατών μελών, καθώς και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, στις δράσεις που προβλέπονται μέσω των λογαριασμών εθελοντικών εισφορών του Οργανισμού. του Διεθνούς Οργανισμού για την τροπική ξυλεία, μετα τη θέση σε ισχύ της νέας συμφωνίας, ενώ θα είναι προαιρετικές οι οικονομικές εισφορές των κρατών μελών, καθώς και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, στις δράσεις που προβλέπονται μέσω των λογαριασμών εθελοντικών εισφορών του Οργανισμού. Οι εισφορές αυτές πρέπει να διοχετεύονται κατά τρόπο που να παρέχει προτεραιότητα στις χώρες που έχουν συναινέσει στη συμφωνία εταιρικής σχέσης με την Κοινότητα για την επιβολή της δασικής νομοθεσίας, τη διαχείριση και το εμπόριο στον δασικό τομέα (FLEGT). Αιτιολόγηση Όλα τα χρηματοοικονομικά μέσα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας που διοχετεύονται μέσω της ΔΣΤΞ πρέπει να συνάδουν με τους στόχους της περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΚ. Ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να τεθεί ως όρος της κοινοτικής εθελοντικής οικονομικής εισφοράς στα μέλη της ΔΣΤΞ με τη συμμετοχή τους στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης FLEGT. Τροπολογία 4 Αιτιολογική σκέψη 7 α (νέα) (7a) Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ετήσια έκθεση με ανάλυση της εφαρμογής της Διεθνούς Συμφωνίας για την Τροπική Ξυλεία (ΔΣΤΞ) 2006 και τα μέτρα για την ελαχιστοποίηση του αρνητικού αντίκτυπου που έχει το εμπόριο στα τροπικά δάση, συμπεριλαμβανομένων και των διμερών συμφωνιών που συνάπτονται στο πλαίσιο του προγράμματος FLEGT. Το άρθρο 33 της ΔΣΤΞ 2006 προβλέπει τη διενέργεια αξιολόγησης της εφαρμογής της εν λόγω συμφωνίας πέντε χρόνια από την έναρξη ισχύος της. Με βάση τη διάταξη αυτή, η Επιτροπή διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ανασκόπηση της λειτουργίας της ΔΣΤΞ μέχρι τα τέλη του 2010. PR\692564.doc 7/15 PE396.733v01-00
Αιτιολόγηση Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ενημερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της ΔΣΤΞ, 2006. Κατ' αυτό τον τρόπο ελέγχει την εφαρμογή της ΔΣΤΞ σε σχέση με τα ίδια μέσα της ΕΚ που αφορούν την επιβολή της δασικής νομοθεσίας, τη διαχείριση και το εμπόριο στο δασικό τομέα. Καθώς αρχικώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν προέβλεπε διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την ΔΣΤΞ 2006, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της εμπορικής, περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ. Τροπολογία 5 Αιτιολογική σκέψη 7 β (νέα) Αιτιολόγηση (7β) Κατά την κατάρτιση της εντολής διαπραγμάτευσης για την αναθεώρηση της ΔΣΤΞ 2006, η Επιτροπή προτείνει ριζική αναθεώρηση του υφιστάμενου κειμένου, ούτως ώστε να θέσει το ζήτημα της προστασίας και της αειφόρου διαχείρισης των τροπικών δασών καθώς και την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων δασικών περιοχών στο επίκεντρο της συμφωνίας. Το εμπόριο τροπικής ξυλείας πρέπει να ενθαρρύνεται μόνο στον βαθμό που αυτό είναι συμβατό με τους ανωτέρω στόχους. Μολονότι η παρούσα έκθεση συνιστά την έγκριση της απόφασης του Συμβουλίου και την υπογραφή της συμφωνίας, δεν το πράττει με μεγάλο ενθουσιασμό. Το κείμενο του 2006 δεν ανταποκρίνεται σ' αυτό που απαιτείται για τη θετική συνδρομή για την καταπολέμηση της τροπικής αποδάσωσης. Η Επιτροπή πρέπει να αντιληφθεί ότι το Κοινοβούλιο αναμένει από αυτήν να είναι διατεθειμένη να διαπραγματευθεί μια ριζικά διαφορετική συμφωνία κατά την επόμενη αναθεώρηση της ΔΣΤΞ. Η διάδοχη συμφωνία πρέπει να θέτει την αειφορία στο επίκεντρο της συζήτησης και να απορρίψει τον σημερινό στόχο της προώθησης του εμπορίου της τροπικής ξυλείας.. Τροπολογία 6 Αιτιολογική σκέψη 7 γ (νέα) (7γ) Ειδικότερα, η εντολή αυτή για την αναθεώρηση της ΔΣΤΞ 2006 πρέπει να προτείνει μηχανισμό ψηφοφορίας για το Διεθνές Συμβούλιο Τροπικής Ξυλείας που PE396.733v01-00 8/15 PR\692564.doc
Αιτιολόγηση θα ανταμείβει σαφώς τη διατήρηση και την αειφόρο χρήση των τροπικών δασών. Η ουσιαστική κυριαρχία του εμπορίου έναντι της διατήρησης και της αειφόρου χρήσης αντικατοπτρίζεται στην δομή ψηφοφορίας του ΔΟΤΞ που παρέχει περισσότερες ψήφους στις χώρες παραγωγούς που εξάγουν περισσότερη ξυλεία. Έτσι λοιπόν, το θεσμικό σύστημα του ΔΟΤΞ εξασφαλίζει μεγαλύτερη επιρροή σ' αυτούς που εμπορεύονται περισσότερο ενώ περιορισμένη είναι η ανταμοιβή για τη διατήρηση και την αειφόρο χρήση. Για να υπάρχει συνοχή με τους στόχους της περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ, ο μηχανισμός ψηφοφορίας του ΔΟΤΞ πρέπει να ανταμείβει τις χώρες που αποδίδουν προτεραιότητα στη διατήρηση και στην αειφόρο χρήση των δασικών πόρων. Τροπολογία 7 Αιτιολογική σκέψη 7 δ (νέα) (7δ) Το αργότερο μέχρι τα μέσα του 2008, η Επιτροπή: (a) προτείνει συνολική νομοθετική πρόταση που αποτρέπει τη διάθεση στην αγορά ξυλείας και προϊόντων ξυλείας που προέρχονται από παράνομες και ολέθριες πηγές (β) υποβάλλει ανακοίνωση που καθορίζει την συμμετοχή της ΕΕ και τη στήριξη στους υφιστάμενους και μελλοντικούς παγκόσμιους μηχανισμούς χρηματοδότησης για την προώθηση της προστασίας των δασών και τη μείωση των εκπομπών από την αποδάσωση, στο πλαίσιο της ΔΗΕΕΑ/Πρωτοκόλλου του Κιότο. Η ανακοίνωση πρέπει να περιγράφει τη δέσμευση της ΕΕ να παράσχει πόρους προκειμένου να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να προστατεύσουν τα δάση τους, να χρηματοδοτήσουν δίκτυο προστατευόμενων περιοχών και να προαγάγουν οικονομικές εναλλακτικές λύσεις έναντι της καταστροφής των δασών. Ειδικότερα, για να διασφαλιστούν πραγματικά οφέλη για το κλίμα, τη βιοποικιλότητα και τους πληθυσμούς, πρέπει να περιγράφει τις ελάχιστες αρχές PR\692564.doc 9/15 PE396.733v01-00
Αιτιολόγηση και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν τα μέσα αυτά. Πρέπει επίσης να προσδιορίζει δράσεις και τομείς προτεραιότητας, όπου θα πρέπει να διοχετευθεί άμεσα χρηματοδότηση στο πλαίσιο των εν λόγω μηχανισμών παροχής κινήτρων. Η δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις εναλλακτικές επιλογές για την καταπολέμηση της παράνομης υλοτόμησης 1 έδειξε ότι η μεγάλη πλειονότητα όσων απήντησαν επιλέγουν τη δεσμευτική νομοθεσία που προϋποθέτει ότι στην κοινοτική αγορά θα διατίθενται μόνο ξυλεία και προϊόντα ξυλεία που προέρχονται από νόμιμη υλοτόμηση. 1 (http://ec.europa.eu/environment/forests/pdf/addloptionssynthfinal.pdf), PE396.733v01-00 10/15 PR\692564.doc
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Εισαγωγή Τα αρχαία δάση του κόσμου φιλοξενούν τα δύο τρίτα της βιοποικιλότητας της ξηράς μολονότι το 80% των δασών αυτών έχουν ήδη καταστραφεί ή υποβαθμιστεί ενώ τα εναπομείναντα απειλούνται με καταστροφή. Η αποδάσωση εκτιμάται ότι συνεισφέρει περίπου το 20% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η διεθνής συμφωνία για την τροπική ξυλεία του 2006 μπορεί, στην καλύτερη περίπτωση, να συμβάλει στον ευρύτερο στόχο της διασφάλισης της αειφόρου διαχείρισης των δασών του κόσμου. Μια τέτοια διαχείριση έχει με τη σειρά της να παίξει σημαντικό ρόλο για την αντιμετωπίσει της κλιματικής αλλαγής, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αυτοχθόνων πληθυσμών και να συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη. Ωστόσο, η συμφωνία για την τροπική ξυλεία μπορεί μόνο να συμβάλει εν μέρει σε ένα συνολικό πλαίσιο αποτελεσματικής πολιτικής για τη διαχείριση των παγκόσμιων δασών. Κάθε συμφωνία πρέπει να εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσέγγιση που θα καλύπτει επίσης τα εύκρατα δάση, τη ζήτηση προϊόντων ξυλείας και την ιχνηλασιμότητα σε όλη τη διαδικασία τροφοδοσίας. Ο αντίκτυπος των προηγούμενων συμφωνιών Η παγκόσμια αποδάσωση συνεχίζεται. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, κάθε χρόνο χάνεται δασική επιφάνεια αντίστοιχη με το εμβαδόν της Ελλάδας, απειλώντας την αναντικατάστατη βιοποικιλότητα με εξαφάνιση και αυξάνοντας τον κίνδυνο για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Μολονότι έχουν περάσει ήδη περισσότερο από είκοσι χρόνια από την πρώτη συμφωνία για την τροπική ξυλεία, οι πρακτικές της υπερεκμετάλλευσης και της παράνομης υλοτόμησης εξακολουθούν να παραμένουν ευρέως διαδεδομένες. Περίπου το ήμισυ των συνολικών δραστηριοτήτων υλοτόμησης σε περιοχές όπως ο Αμαζόνιος, η λεκάνη του Κονγκό, η Νοτιοανατολική Ασία και η Ρωσία είναι παράνομες. Επί του παρόντος, ο ΠΟΤ εκτιμά ότι λιγότερο από το 7% των παγκόσμιων δασικών εκτάσεων έχει σημανθεί οικολογικά και λιγότερο από το 5% των τροπικών δασών τελούν υπό αειφόρο διαχείριση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο τη σημαντική συνέχιση της αποδάσωσης, με σοβαρές επιπτώσεις για την μακροπρόθεσμη οικονομική ευημερία των κατοίκων των περιοχών και την υγιή λειτουργία των δασικών οικοσυστημάτων, αλλά και σε παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών. Τα κέρδη από την παράνομη εκμετάλλευση των δασών αξιοποιούνται για τη χρηματοδότηση και την παράταση των συγκρούσεων σε διάφορες χώρες της Κεντρικής Αφρικής. Οι φτηνές εισαγωγές παράνομης ξυλείας και δασικών προϊόντων, καθώς και η μη συμμόρφωση με τις βασικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές, αποσταθεροποιούν τις διεθνείς αγορές, περιορίζουν τα φορολογικά έσοδα των χωρών παραγωγής και απειλούν την υψηλής ειδίκευσης απασχόληση τόσο στις χώρες εισαγωγής όσο και στις χώρες εξαγωγής. Υπονομεύουν επίσης και τη θέση των εταιρειών που συμπεριφέρονται με υπευθυνότητα και σέβονται τις υφιστάμενες προδιαγραφές. PR\692564.doc 11/15 PE396.733v01-00
Λόγω της φύσης του ΔΟΤΞ, τα προβλήματα αυτά δεν προξενούν καμία κατάπληξη. Το άρθρο που ορίζει τους στόχους των προηγούμενων συμφωνιών αλλά και της συμφωνίας του 2006 ξεκινάει με την διατύπωση «να προωθηθούν η διεύρυνση και η διαφοροποίηση του διεθνούς εμπορίου τροπικής ξυλείας», πριν αναφερθεί στην αειφορία. Επιπλέον, η δομή της ψηφοφορίας στον ΔΟΤΞ παρέχει επιπλέον ψήφους στις χώρες παραγωγής που εξάγουν περισσότερη ποσότητα ξυλείας, ενώ οι ψήφοι των καταναλωτριών χωρών μελών καθορίζονται κατά βάση από το μέσο όρο των καθαρών εισαγωγών τροπικής ξυλείας. Έτσι λοιπόν, πέρα από όλη τη ρητορική περί αειφορίας, το σύστημα είναι σχεδιασμένο κατά τρόπο που να εξασφαλίζει μεγαλύτερη επιλογή σε αυτούς που εμπορεύονται περισσότερο. Ελάχιστες είναι οι ανταμοιβές για την αειφόρο διαχείριση ή το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Ταυτόχρονα, η δομή της συμφωνίας του 2006 είναι υπερβολικά κυβερνητική. Δεν καθορίζει σαφώς τον ρόλο των βουλευτών ή της κοινωνίας των πολιτών στη διατύπωση πολιτικής. Ενώ υπάρχουν διατάξεις για εξαμηνιαίες αναθεωρήσεις, δεν υπάρχει ανεξάρτητος έλεγχος της αειφορίας των πολιτικών διαχείρισης των δασών ή τις επιπτώσεις που έχουν στους αυτόχθονες πληθυσμούς. Ανάγκη για περισσότερο συμμετοχικές πολιτικές Τα τροπικά δάση είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθόσον, κατά μέσο όρο, δεσμεύουν περίπου 50% περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα ανά εκτάριο απ' ό,τι τα δέντρα στις εύκρατες ζώνες. Όπως κατέληγε και η έκθεση Stern «σύμφωνα με πολλές ενδείξεις η ανάληψη δράσης για την πρόληψη της περαιτέρω αποδάσωσης είναι σχετικά οικονομική σε σύγκριση με άλλες μορφές κατευνασμού, αν υιοθετηθούν οι κατάλληλες πολιτικές και θεσπιστούν οι κατάλληλες θεσμικές δομές.» Μερικές φορές υποστηρίζεται ότι οι εισαγωγές της ΕΕ αντιστοιχούν σε σχετικά μικρό ποσοστό της συνολικής παραγωγής τροπικής ξυλείας. Ωστόσο, στα στοιχεία αυτά υποτιμάται η παράμετρος της επεξεργασίας της ξυλείας αυτής σε τρίτες χώρες πριν από την εξαγωγή της στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ υπό μορφή επίπλων. Η ΕΕ προσπάθησε να ανταποκριθεί στις ανησυχίες όσον αφορά την παράνομη υλοτόμηση μέσω των εθελοντικών συμφωνιών συνεργασίας στο πλαίσιο της Συμφωνίας για την επιβολή της δασικής νομοθεσίας, τη διακυβέρνηση και το εμπόριο (FLEGT). Δεδομένου ότι τέτοιου είδους διμερείς συμφωνίες αποτελούν ευκαιρία των χωρών παραγωγής να επιφέρουν αλλαγές στο δασικό τομέα όσον αφορά την ενίσχυση της διαχείρισης, βελτιώνοντας και εφαρμόζοντας καλύτερα τη δασική και περιβαλλοντική νομοθεσία, καθώς επίσης και παρέχοντας δυνατότητες διαλόγου μεταξύ της κυβέρνησης και της κοινωνίας των πολιτών, οι συμφωνίες αυτές από μόνες τους δεν αρκούν για να ελέγξουν τις παράνομες πωλήσεις ξυλείας και προϊόντων ξυλείας στις αγορές της ΕΕ. Οι εθελοντικές συμφωνίες συνεργασίας παρουσιάζουν ελλείψεις (κίνδυνος παράκαμψης, περιορισμένο γεωγραφικό εύρος, κίνδυνος ξεπλύματος μέσω τρίτων χωρών κλπ) που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν ή ακόμα και να έλθουν σε σύγκρουση με τον στόχο του τερματισμού των παράνομων εισαγωγών ξυλείας. Ένα θέμα που παραμένει εκκρεμές είναι επίσης και η δυνατότητα εφαρμογής τους. Οι ΕΣΣ μπορούν επίσης να αποδειχθούν χρήσιμες υπό την προϋπόθεση ότι θα στηρίζονται από νομικά δεσμευτικές ελάχιστες προδιαγραφές που θα διασφαλίζουν ότι αυτοί που συμμετέχουν στις ΕΣΣ δεν θα φοβούνται να υπερκεραστούν από άλλους που δεν υπόκεινται σε τέτοιου είδους περιορισμούς. Μολονότι η καθιέρωση ενός νομικά δεσμευτικού συστήματος σε παγκόσμια κλίμακα παραμένει μακροπρόθεσμος στόχος, η ΕΕ πρέπει να PE396.733v01-00 12/15 PR\692564.doc
ξεκινήσει να θεσπίζει εσωτερικά νομικά δεσμευτικές προδιαγραφές καθώς και μέσα επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Στο πλαίσιο αυτό, είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμη προτείνει μια συνολική νομοθεσία που να διασφαλίζει ότι τα μόνα προϊόντα ξυλείας που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά είναι αυτά που προέρχονται από νόμιμες πηγές καθώς και από δάση τα οποία τελούν υπό χρηστή διαχείριση. Στον βαθμό που δεν υπάρχει τέτοιου είδους νομοθεσία, οι ευυπόληπτοι παραγωγοί και έμποροι θα ανησυχούν πάντα ότι η θέση τους θα μπορούσε να υπονομευθεί από αυτούς οι οποίοι για το μόνο πράγμα που ενδιαφέρονται είναι να ελαχιστοποιήσουν βραχυπρόθεσμα το κόστος. Πέρα από αυτά, οι πολιτικές που ακολουθούνται στον τομέα των δημόσιων προμηθειών και οι οποίες απαιτούν την ξυλεία και τα προϊόντα ξυλείας να προέρχονται από νόμιμες και αειφόρες πηγές, έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν για την αύξηση της ελκυστικότητας της παραγωγής πιστοποιημένης ξυλείας, καθώς και την απόδειξη της πρακτικής δέσμευσης των δημοσίων αρχών στον στόχο αυτό. Παρεμφερείς πρωτοβουλίες σήμανσης όπως αυτές του Συμβουλίου Διαχείρισης Δασών, που επιτρέπουν στους καταναλωτές να είναι βέβαιοι ότι η ξυλεία που αγοράζουν είναι όχι απλώς νόμιμη αλλά προέρχεται και από δάση αειφόρου διαχείρισης, μπορούν να συμπληρώσουν εποικοδομητικά τις διεθνείς συμφωνίες, υπό την προϋπόθεση ότι η σήμανση στηρίζεται και σε ανεξάρτητη πιστοποίηση. Μια τέτοια πιστοποίηση αποτελεί επίσης ουσιώδες συνοδευτικό μέτρο στις εισαγωγές βιοκαυσίμων, στο βαθμό που τα κλιματικά οφέλη από την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων δεν θα αντισταθμιστούν εν πολλοίς από αυξημένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα λόγω της αποδάσωσης. Η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι κανένα στοιχείο των διμερών ή πολυμερών συμφωνιών της δεν πρόκειται περιορίσει το πεδίο εφαρμογής των πολιτικών αυτών. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την προτεινόμενη εμπορική συμφωνία με χώρες της ΝΑ Ασίας, όπου πρέπει να περιληφθεί ένα ουσιαστικό κεφάλαιο για την αειφόρο ανάπτυξη στο οποίο θα αντιμετωπίζονται τα θέματα της διατήρησης των δασών και της αντιμετώπισης της παράνομης υλοτόμησης. Στοιχεία μιας ισχυρότερης και πιο αποτελεσματικής συμφωνίας Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η ΔΣΤΞ 2006 δεν εισάγει ριζικότερη αλλαγή σε σχέση με την περιορισμένη επίδραση που είχε η συμφωνία του 1994. Αν οι διαπραγματεύσεις επιθυμούσαν να αντιμετωπίσουν το κομβικό πρόβλημα, θα έπρεπε να ανέστρεφαν τους στόχους της ΔΟΤΞ και να ξεκινούσαν από την ανάγκη διασφάλισης της προστασίας και την αειφόρο διαχείριση των τροπικών δασών και την αποκατάσταση των δασικών περιοχών που έχουν υποβαθμιστεί. Το εμπόριο τροπικής ξυλείας θα μπορούσε μόνον να ενθαρρυνθεί στον βαθμό που θα ήταν συμβατό με τους εν λόγω πρωταρχικούς στόχους. Μια τέτοια αλλαγή θα έχει σαφώς επιπτώσεις στα έσοδα των παραγωγών χωρών και των κατοίκων τους οι οποίοι δεν θα έπρεπε να αναμένεται να αναλάβουν το κόστος της διατήρησης ενός παγκόσμιου πόρου. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, τα τροπικά δάση παίζουν καθοριστικό ρόλο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς, η διεθνής κοινότητα πρέπει να είναι διατεθειμένη να εξετάσει την υιοθέτηση των κατάλληλων σχεδίων αντιστάθμισης για τις χώρες που προτίθενται να δώσουν προτεραιότητα στον μακροπρόθεσμο στόχο της προώθησης της διατήρησης των αειφόρων δασών αντί στην αύξηση των μεσοπρόθεσμων εσόδων τους. PR\692564.doc 13/15 PE396.733v01-00
Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει την αναπτυξιακή βοήθεια και τη δανειοδότηση από πλευράς των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Αμφότερα πρέπει να ζητήσουν να διασφαλίσουν ότι οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν εναλλακτικές επιλογές σε σχέση με την υλοτόμηση, στις περιπτώσεις όπου αυτή δεν θα ήταν βιώσιμη και το κόστος της διατήρησης των «παγκόσμιων κοινών αγαθών» που αποτελούν τα τροπικά δάση κατανέμεται ισομερώς μεταξύ των κρατών. Συμπεράσματα Η έγκριση από το Κοινοβούλιο της ΔΣΤΞ, 2006 πρέπει να εκληφθεί ως μια απρόθυμη υιοθέτηση μιας μη ικανοποιητικής συμφωνίας. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι το αποτέλεσμα υπολείπεται σημαντικά από αυτό που απαιτείται για την αντιμετώπιση του προβλήματος της απώλειας των τροπικών δασών. Η Επιτροπή πρέπει να ξεκινήσει να προετοιμάζει νέο κύκλο διαπραγματεύσεων με στόχο τη διασφάλιση μιας σημαντικά βελτιωμένης διάδοχης συμφωνίας. Το καθεστώς της ΔΣΤΞ χρειάζεται πλήρη επανεξέταση και η σύμφωνη γνώμη του Κοινοβουλίου σε οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θα εξαρτηθεί από τη ριζική αλλαγή των θεμελιωδών στόχων της συμφωνίας. Κομβικός στόχος για την αναθεώρηση της ΔΣΤΞ, 2006 πρέπει να είναι η προστασία και η αειφόρος διαχείριση των τροπικών δασών. Εμπόριο τροπικής ξυλείας πρέπει να πραγματοποιείται μόνο στον βαθμό που αυτό συνάδει με τον στόχο αυτό. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή πρέπει να προτείνει τους δέοντες χρηματοδοτικούς μηχανισμούς για τις χώρες που επιθυμούν να περιορίσουν τις εξαγωγές ξυλείας και την αναδιοργάνωση του συστήματος ψηφοφορίας του ΔΟΤΞ ούτως ώστε να αμείβονται οι χώρες παραγωγής ξυλείας που δίνουν προτεραιότητα στη διατήρηση και την αειφόρο χρήση των δασικών πόρων. Στο μεταξύ, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν σημαντικά τους οικονομικούς πόρους για τη χορήγηση βοήθειας με σκοπό την ενίσχυση της διατήρησης και την οικολογικά υπεύθυνη αξιοποίηση των τροπικών δασών, για να στηρίξουν δράσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής διαχείρισης και της οικοδόμησης ικανοτήτων, την προώθηση οικονομικά βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων έναντι των καταστροφικών πρακτικών υλοτόμησης, εξόρυξης και καλλιέργειας, και να ενισχύσει την ικανότητα των εθνικών κοινοβουλίων και της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και των τοπικών κοινωνιών και των αυτοχθόνων πληθυσμών, για συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όσον αφορά τη διατήρηση, τη χρήση και την διαχείριση των φυσικών πόρων και την οροθέτηση και προάσπιση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων τους. Επιπλέον, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργαστούν στην παγκόσμια σκηνή για να προωθήσουν τον προβληματισμό για θέματα κλιματικής αλλαγής και αποδάσωσης ούτως ώστε να επιτευχθεί συμφωνία στο πλαίσιο της συμφωνίας πλαισίου των ΗΕ για την κλιματική αλλαγή για να δημιουργηθεί διεθνής μηχανισμός χρηματοδότησης που θα αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακος από την αποδάσωση και την υποβάθμιση των δασών, καθώς και μεγιστοποίηση των κοινών οφελών όσον αφορά την προστασία της βιοποικιλότητας και την αειφόρο ανάπτυξη. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να εργαστούν για να εξασφαλίσουν ότι οι οργανισμοί εξαγωγικής πίστης, η επενδυτική διευκόλυνση του Κοτονού και άλλοι διεθνείς δανειοληπτικοί οργανισμοί που χρηματοδοτούν τα έργα με ευρωπαϊκά δημόσια κονδύλια, θα χρησιμοποιήσουν την υιοθετημένη αρχή της ελεύθερης, εκ των προτέρων και ενημερωμένης PE396.733v01-00 14/15 PR\692564.doc
συναίνεσης πριν χορηγήσουν οικονομική στήριξη σε έργα σε δασικές περιοχές. Πρέπει επίσης να διενεργείται αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και να ακολουθούνται οι διαδικασίες αξιολόγησης των έργων αυτών, ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν τροφοδοτούν την αποδάσωση, την υποβάθμιση των δασών ή παράνομες δραστηριότητες υλοτόμησης. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί μεγάλη και ταχεία πρόοδος όσον αφορά την υλοποίηση του σχεδίου δράσης της FLEGT, συμπεριλαμβανομένης και της υποβολής, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, εκ μέρους της Επιτροπής, μιας συνολικής νομοθετικής πρότασης που θα αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι στην αγορά της ΕΕ θα διατίθεται μόνο νόμιμα υλοτομημένη ξυλεία και προϊόντα ξυλείας. Το Κοινοβούλιο καθώς και άλλα περιφερειακά κοινοβούλια και εθνικά κοινοβούλια του ΔΟΤΞ πρέπει να εμπλακούν πλήρως στην υλοποίηση της ΔΣΤΞ 2006. Προς το σκοπό αυτό, ζητούμε να υπάρχει όσο το δυνατόν ενωρίτερα διαβούλευση με το Κοινοβούλιο, σε περίπτωση που η Επιτροπή προτίθεται να προβεί σε εθελοντικές οικονομικές εισφορές στις σχεδιαζόμενες δράσεις της ΔΣΤΞ μέσω των εθελοντικών λογαριασμών του οργανισμού η Επιτροπή να υποβάλει ετήσια έκθεση σχετικά με την υλοποίηση της ΔΣΤΞ καθώς και για τα μέτρα που θα ληφθούν για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων που έχει το εμπόριο στα τροπικά δάση, συμπεριλαμβανομένων και διμερών συμφωνιών στο πλαίσιο του προγράμματος FLEGT. Το Κοινοβούλιο πρέπει να εμπλακεί πλήρως και να ενημερώνεται για την πρόοδο που επιτελείται σε κάθε στάδιο των διαπραγματεύσεων των συμφωνιών εταιρικής σχέσης της FLEGT. PR\692564.doc 15/15 PE396.733v01-00