Αφιερώµατα Οικονοµία Ηµεροµηνία: 09.06.2009 17:57 Τουρισµός, µεταξύ φθοράς και αφθαρσίας Χαµένο για φέτος το παιχνίδι στον τουρισµό Άκης Κελεπέσιης: «Η Κύπρος σήµερα δεν έχει το δικό της τουριστικό προϊόν» Ο πρόεδρος των Ευρωπαίων Ταξιδιωτικών Πρακτόρων και Διοργανωτών Ταξιδίων, Άκης Κελεπέσιης, βλέπει µια κούραση στις προσπάθειες των αρµόδιων τουριστικών φορέων για ανάκαµψη του κυπριακού τουριστικού προϊόντος. «Και οι επιπτώσεις από τη διεθνή κρίση να µην είχαν χτυπήσει την πόρτα µας», λέει χαρακτηριστικά στη συνέντευξή του στην «Κ», «πάλι οι αφίξεις τουριστών στο νησί θα ακολουθούσαν πτωτική πορεία». Της Στάλως Γρηγορίου -Στο διά ταύτα σήµερα και ο τουρισµός καλείται για τους επόµενους δυοτρεις µήνες να αποδείξει αν τελικά θα κρατηθεί και θ αντέξει να ξεπεράσει τις συνέπειες από την κρίση. Πιστεύετε ότι θα τα καταφέρει; Δυστυχώς πολύ δύσκολα φαίνεται πως θα τα καταφέρει και ίσως τελικά να µην πετύχει τον στόχο του. Κάθε χρόνο, οι εξωγενείς συγκυρίες ήταν πολλές ώστε η Κύπρος να κερδίζει στο τέλος της µέρας, έστω και ένα µικρό κοµµάτι από την πίτα των ανταγωνιστών της. Είτε επρόκειτο για µια τροµοκρατική ενέργεια σε γειτονική χώρα, είτε για κάτι άλλο, η Κύπρος τύγχανε να τα καταφέρνει, ακροβατώντας όµως συνεχώς. Σήµερα, ωστόσο, η ποιότητα του προϊόντος πέφτει ακόµη περισσότερο από προηγουµένως. Πέραν του γερασµένου προϊόντος από άποψη κτηριακών εγκαταστάσεων κ.λπ., τα ξενοδοχεία σήµερα δεν προσφέρουν όσα ο ξένος τουρίστας επιθυµεί να έχει στις διακοπές του. Ειδικότερα, εκείνη τη ζεστή φιλοξενία της Κύπρου. Κι αυτό γιατί, πλέον, δεν υπάρχουν ντόπιοι υπάλληλοι στις ξενοδοχειακές µονάδες του τόπου, παρά µόνο ξένοι, και κακά τα ψέµατα αυτό από µόνο του χαλά την ποιότητα του προϊόντος. Πού είναι οι Κύπριοι ξενοδοχοϋπάλληλοι, όπως τότε τη δεκαετία του 80-90, που µε το χαµόγελο και τη χαρά ήταν πρόθυµοι να φιλοξενήσουν τον κόσµο και να τον εξυπηρετήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα. Σήµερα, όλα είναι πολύ
διαφορετικά. Αν κάποιος δεν ξέρει Αγγλικά, δύσκολα θα τα βγάλει πέρα, µάλιστα κάποιες φορές ούτε και στα Αγγλικά δεν µπορεί να συνεννοηθεί κάποιος. Κι όλα αυτά λειτουργούν αρνητικά και χαλούν ακόµη περισσότερο την εικόνα της τουριστικής Κύπρου. -Είστε, δηλαδή, απαισιόδοξος ότι η Κύπρος θα καταφέρει να ξεφύγει από το τέλµα και να κάνει τη διαφορά στον τοµέα του τουρισµού; Βλέπω σήµερα µια κούραση που δύσκολα µπορεί να αλλάξει. Μετά βλέπω µια κυβέρνηση η οποία είναι αδιάφορη, τουλάχιστον στο θέµα του εµπλουτισµού του προϊόντος. Για παράδειγµα, εδώ και καιρό υπάρχει µια µεγάλη διαµάχη για τα γήπεδα του γκολφ, χωρίς µέχρι σήµερα να προκύπτει οτιδήποτε ουσιαστικό. Επίσης, για το θέµα του καζίνου, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δηµοκρατίας παρουσιάζεται κάθετα εναντίον, τη στιγµή που τα κατεχόµενα είναι γεµάτα από αυτά. Διερωτώµαι, λοιπόν, ποιος είναι ο στρατηγικός σχεδιασµός στον τοµέα, ποιος κάνει κουµάντο, ποιον ρωτούν. Ο ΚΟΤ, για παράδειγµα, έχει µέλη στο Δ.Σ. που ιδέα δεν έχουν για το τουριστικό προϊόν της Κύπρου, για τα προβλήµατα στον τοµέα της ξενοδοχειακής βιοµηχανίας. Πώς λοιπόν θα µπορέσουν να βοηθήσουν, ώστε να ξεφύγει ο κλάδος από το τέλµα και τη φθορά; Εδώ και µερικά χρόνια βρισκόµαστε µεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και φοβάµαι πως ούτε και φέτος θα τα καταφέρουµε. «Δεν αφήνουν τα άτοµα του τουρισµού να αναλάβουν, δεν τους δίνουν τα ηνία, ενώ την ίδια ώρα δεν υπάρχει ένας στρατηγικός σχεδιασµός, και έτσι το παιγνίδι του ανταγωνισµού είναι χαµένο». Δεν επιχειρήθηκε φέτος κάτι διαφορετικό -Ο ΚΟΤ εδώ και µήνες επιχειρεί στο εξωτερικό να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για τον τόπο µας. Αυτές οι προσπάθειες έχουν πέσει στο κενό; Μα δεν πιστεύω ότι έγινε κάποια προσπάθεια επιπλέον από εκείνη που γίνεται κάθε χρόνο. Αυτό που έκαναν τα άτοµα του ΚΟΤ και φέτος, το έκαναν και παλαιότερα, όταν δεν υπήρχε αυτή η κρίση. Βλέπουν, δηλαδή, στο εξωτερικό ξένους διοργανωτές ταξιδιών, συζητούν µαζί τους στο πλαίσιο της διοργάνωσης κάποιων τουριστικών εκθέσεων και κάνουν µαζί τους ένα πάρεδώσε, δίνουν σαν κίνητρο κάποια λεφτά για να φέρουν τουρισµό στην Κύπρο. Αυτή τη στιγµή δεν γίνεται κάτι διαφορετικό, ενώ θα έπρεπε πρώτιστα να φτιάξουµε το προϊόν µας κι όχι να γίνεται ένα παζάρεµα µε τους διοργανωτές ταξιδιών. Η Κύπρος αυτή τη στιγµή δεν έχει το δικό της τουριστικό προϊόν. Και φταίει το γεγονός ότι οι τελευταίες κυβερνήσεις δεν ασχολήθηκαν ειδικότερα µε τον τουρισµό. Και το λέω µε όλη µου την ειλικρίνεια. Τη στιγµή που δεν αφήνουν τα άτοµα του τουρισµού να αναλάβουν, δεν τους δίνουν τα
ηνία, ενώ την ίδια ώρα δεν υπάρχει ένας στρατηγικός σχεδιασµός, και έτσι το παιγνίδι του ανταγωνισµού είναι χαµένο. -ΩΩς πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οµοσπονδίας Τουριστικών Πρακτόρων πώς βλέπετε να αντικρίζουν οι ξένοι ταξιδιωτικοί πράκτορες την Κύπρο και το προϊόν που προσφέρει; Έχει διαφοροποιηθεί λόγω της διεθνούς κρίσης; Πιστεύω ότι αυτό που σήµερα εισπράττουµε δεν έχει σχέση µε την κρίση. Η κρίση σίγουρα επηρέασε όλες τις χώρες σε ένα βαθµό. Εµείς όµως επηρεαστήκαµε επιπλέον της κρίσης. Εισπράττουµε, δηλαδή, ένα µειωµένο ενδιαφέρον από τους ξένους λόγω αυτής της πτωτικής πορείας που ακολουθεί ο τοµέας και το προϊόν του τα τελευταία χρόνια. Με άλλα λόγια, αν δεν υπήρχε η οικονοµική κρίση, εµείς και πάλι θα είχαµε µείωση στις αφίξεις τουριστών στο νησί και στο ενδιαφέρον ξένων να επιλέξουν την Κύπρο ως προορισµό τους για τις καλοκαιρινές διακοπές. Η καλύτερή µας περίπτωση είναι να έχουµε τα ίδια δεδοµένα µε πέρσι. Η κρίση είναι σήµερα η δικαιολογία -Δηλαδή, η κρίση είναι τελικά µια δικαιολογία για τη φθίνουσα πορεία του κυπριακού τουριστικού προϊόντος; Ίσως ναι. Την περασµένη βδοµάδα βρέθηκα στη Βουδαπέστη, στο περιθώριο του συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Οµοσπονδίας Τουριστικών Πρακτόρων, µε τη συµµετοχή 30 προέδρων όλων των χωρών και την παρουσία περίπου 75 ατόµων. Παρασκηνιακά όλοι κάναµε τις προσπάθειές µας για το τουριστικό προϊόν της χώρας µας. Και εγώ αυτό που είδα, είναι πως αγαπούν όλη την Κύπρο, την γνωρίζουν όλοι σαν τουριστικό προορισµό, αλλά λυπούνται για την εικόνα που σήµερα παρουσιάζει το προϊόν της. Κι όλα αυτά, την ώρα που η Τουρκία ή η Αίγυπτος, µέσα στην κρίση, προσελκύουν περισσότερους τουρίστες. Ο κόσµος και φέτος εκτιµάται ότι θα ταξιδέψει, έστω κι αν το ενδιαφέρον για ταξίδια είναι χαµηλότερο κατά 5% ώς 10%. Όµως, από τη στιγµή που κάποιες χώρες, ανταγωνιστικές προς εµάς, έχουν θετικό πρόσηµο στις αφίξεις τουριστών, ενώ κάποιες άλλες, όπως η Κύπρος, είναι µείον κατά 20%, σηµαίνει ότι ως τουριστικός προορισµός βγαίνουµε εκτός σχεδιασµού των διοργανωτών ταξιδιών και εκτός των επιλογών του παγκόσµιου ταξιδιωτικού κοινού. Είµαστε, δηλαδή, εκτός µόδας. Και βλέποντας πώς ενεργούν άλλες τουριστικές χώρες, καταλαβαίνουµε, δυστυχώς, πως από µέρους των δικών µας υπηρεσιών υπάρχει αδράνεια και αδιαφορία. -Για αυτό το ποσοστό του 20% έγινε πολύς λόγος. Τελικά, αν θα είναι λίγο πιο κάτω ή όχι, έχει σηµασία; Μα και 10% πιο κάτω να είναι τελικά οι αφίξεις των τουριστών στην Κύπρο,
είναι λίγο; Αυτό διερωτώµαι και σκέφτοµαι πως αν χάσουµε ως νησί 250 µέχρι 300 χιλιάδες επισκέπτες, είναι λίγοι; Τα έσοδα που θα χαθούν θα είναι λίγα; Και γιατί, προσθέτω, οι γειτονικές µας χώρες θα κερδίσουν αυτό το µερίδιο που εµείς θα χάσουµε; Και φέτος ειδικά µε τη νέα γρίπη που έχει παρουσιαστεί στο παγκόσµιο, αλλά και µε το ζήτηµα των τροµοκρατικών ενεργειών, πολύ πρόσφατα άκουσα Άγγλους, Γάλλους και Γερµανούς που ταξιδεύουν πολύ στις ΗΠΑ, ότι τα ταξίδια προς την Αµερική έχουν όντως µειωθεί, ειδικότερα προς τη νότιο Αµερική, και ότι αυτό το ταξιδιωτικό κοινό επιθυµεί φέτος να µείνει στην Ευρώπη για διακοπές. Άρα θα µπορούσε ένα επιπλέον κοµµάτι να το απορροφούσαµε εµείς. Όµως, τελικά θα πάει κάπου αλλού. Θα ταξιδέψει µεν, όχι όµως µε προορισµό την Κύπρο. -Σ ό,τι αφορά τώρα τον εξερχόµενο τουρισµό, ποια η κινητικότητα που καταγράφεται σήµερα; Και εδώ καταγράφηκε µια πτώση, της τάξης του 6% µε 7%, τους πρώτους µήνες του χρόνου. Θα έλεγα, όµως, ότι η τάση αυτή οφείλεται, κυρίως, σε ψυχολογικούς λόγους παρά σε οτιδήποτε άλλο. Κι αυτό δικαιολογείται πλήρως, εξαιτίας της διεθνούς χρηµατοοικονοµικής πτώσης, αλλά και των πολύ πρόσφατων κρουσµάτων της νέας γρίπης. Πιστεύω ότι πολύ σύντοµα αυτή η εικόνα θα αλλάξει. Βεβαίως δεν αναµένω ότι θα φθάσει τους αριθµούς της περσινής χρονιάς, η οποία ήταν µια εξαιρετική χρονιά σε σχέση µε τα ταξίδια των Κυπρίων εκτός. Το 2008 είχαµε περίπου 1.200.000 αναχωρήσεις Κυπρίων προς το εξωτερικό, ειδικότερα προς την Ελλάδα και την Κεντρική Ευρώπη. -Πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δηµοκρατίας κάλεσε τους Κύπριους να µείνουν εντός για τις θερινές τους διακοπές. Πώς σχολιάζετε τη συγκεκριµένη δήλωσή του; Η δήλωση νοµίζω πως δεν ήταν σωστή, τουλάχιστον στο επίπεδο του Προέδρου της Δηµοκρατίας. Ίσως αν το έκανε κάποιος άλλος να ήταν πιο αποδεκτή, αλλά σκεφτείτε αν όλοι οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών καλούσαν τον κόσµο τους να µην ταξιδέψουν φέτος και να µείνουν στη χώρα τους. Σε µια τέτοια περίπτωση, αυτοί που θα πλήττονταν περισσότερο, θα ήµασταν εµείς και οι νότιες χώρες της Ευρώπης. Ξοδεύονται πολλά λεφτά στο εξωτερικό για να προσελκύσουµε νέους τουρίστες, που είναι κρίµα. Ακόµη, το να κάνεις, τους καλοκαιρινούς µήνες, επιδοτηµένα προγράµµατα διακοπών δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Αυτό θα µπορούσε να πραγµατοποιηθεί τη χειµερινή περίοδο, ώστε ο εσωτερικός τουρισµός να στηριχθεί και να ενισχυθεί πραγµατικά. Σήµερα, εξάλλου, πολύς κόσµος διαµαρτύρεται πως οι τιµές για κρατήσεις σε ξενοδοχεία της Κύπρου είναι πάρα πολύ ψηλές. Κι αυτό συµβαίνει διότι οι ξενοδόχοι δεν έχουν λόγο αυτή τη στιγµή να ρίξουν
τις τιµές τους, όταν έχουν ήδη κάνει σχετικές συµφωνίες µε ξένους διοργανωτές ταξιδιών για συνολικά πακέτα διακοπών. www.kathimerini.com.cy