ΕΚΠΑ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΚ. ΕΤΟΣ 2017-18 Μάθημα ΙΑ 43 Εμβάθυνση στην Αρχαιολογία Όψεις της βυζαντινής μικρογραφικής ζωγραφικής, μικροτεχνίας και κεραμικής (4ος-15ος αι.) ΜΙΚΡΟΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΕ ΠΟΛΥΤΙΜΟΥΣ ΚΑΙ ΗΜΙΠΟΛΥΤΙΜΟΥΣ ΛΙΘΟΥΣ
KYΡΙΟΙ ΗΜΙΠΟΛΥΤΙΜΟΙ ΛΙΘΟΙ ΣΕ ΧΡΗΣΗ: Αλάβαστρο Αχάτης Όνυχα Σαρδόνυχα Ίασπις Καλχηδόνιος Σερπεντίτης Hλιοτρόπιο ή αιματίτης Alabaster Agate Onyx Sardonyx Jasper Chalcedony Serpentite Heliotrope or Bloodstone
Αλάβαστρο
Ποτήριο από αλάβαστρο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,16]
Ποτήριο από αλάβαστρο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από αλάβαστρο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από αλάβαστρο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από αλάβαστρο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,19]
Ποτήριο από αλάβαστρο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,19]
Δίσκος, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία [διάμ. 0,34]
Δίσκος, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία
Δίσκος, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία
Δίσκος, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία [διάμ. 0,33]
Δίσκος, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία
Σκεύος από αλάβαστρο, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία
Σκεύος από αλάβαστρο, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία
Σκεύος από αλάβαστρο, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία
Σκεύος από αλάβαστρο, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου, Βενετία Θεοτοκε μαρηα βοηθη βασιλεισ
Aχάτης
Το αγγείο Rubens, αχάτης, π. 400 μ.χ., Walters Art Museum, Βαλτιμόρη [ύψ. 0,18]
Το αγγείο Rubens, σχέδιο του ζωγράφου
Το αγγείο Rubens, αχάτης, π. 400 μ.χ., Walters Art Museum, Βαλτιμόρη [ύψ. 0,18]
Το αγγείο Rubens, αχάτης, π. 400 μ.χ., Walters Art Museum, Βαλτιμόρη [ύψ. 0,18]
Το αγγείο Rubens, αχάτης, π. 400 μ.χ., Walters Art Museum, Βαλτιμόρη [ύψ. 0,18]
Το αγγείο Rubens, αχάτης, π. 400 μ.χ., Walters Art Museum, Βαλτιμόρη [ύψ. 0,18]
Aμφορέας από αχάτη, 7ος αι. (;), Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,25]
Aμφορέας από αχάτη, 7ος αι. (;), Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Aμφορέας από αχάτη, 7ος αι. (;), Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από αχάτη, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,23]
Ποτήριο από αχάτη, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από αχάτη, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Όνυχα
Ποτήριο από όνυχα, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,19]
Ποτήριο από όνυχα, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Δίσκος για άρτο, τέλη 9ου-αρχές 10ου αι., Λούβρο [διάμ. 0,123]
Δίσκος για άρτο, τέλη 9ου-αρχές 10ου αι.
Σαρδόνυχα
Το «Ποτήριο των Πατριαρχών» 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,273]
Το «Ποτήριο των Πατριαρχών» 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο του αυτοκράτορα Ρωμανού, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,175]
Ποτήριο του αυτοκράτορα Ρωμανού, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,20]
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,115]
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, 10ος-11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο από σαρδόνυχα, μεταγενέστερη βάση, 10ος-11ος αι., ΜΕΤ
Aνοικτό αγγείο από σαρδόνυχα, μεταγενέστερη βάση, 11ος αι., Λούβρο
Ίασπις
Ποτήριο του αυτοκράτορα Ρωμανού, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,225]
Ποτήριο από ίασπη, 10ος αι., Cleveland Museum of Art [ύψ. 0,077]
Ποτήριο από ίασπη, 10ος αι., Cleveland Museum of Art
Το ποτήριο του Μανουήλ Καντακουζηνού, π. 1350-1400, μονή Βατοπεδίου
Χαλχηδόνιος λίθος
Το ποτήριο του Σισινίου, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,11]
Το ποτήριο του Σισινίου, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Το ποτήριο του Σισινίου, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας Χριστοσ διδωσιν αιμα το ζωην φερων κυριε βοηθει σισσινιω πατρικιω και γενικω λογοθετη
Σερπεντίτης
Ποτήριο, 11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας [ύψ. 0,23]
Ποτήριο, 11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο, 11ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο, 11ος αι., Novgorod
Ποτήριο και δισκάριο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο και δισκάριο, 10ος αι., Θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Βενετίας
Ποτήριο και δίσκος πιστωσ καθαρθεισ σωμα και ψυχην πλεον προσελθε φρικτωσ τη Χριστου κοινωνια. Χριστοσ γαρ εστι σαρκικωσ εσφαγμενοσ ονπερ βλεπεισ λαβοισ τε σαυτον αγνισασ κυριε βοηθει βασιλειω τω ενδοξοτατω προεδρω και παρακοιμωμενω
Κοσμήματα, εγκόλπια και φυλαχτά
Τεχνικές Aπλό ανάγλυφο Cameo Intaglio
Παναγία Αγιοσορίτισσα, 12ος-13ος αι., μονή Βατοπεδίου
Καμέος, Αρχάγγελος, 14ος αι., ΜΕΤ
O Πτολεμαίος Φιλάδελφος και η σύζυγός του, 3ος αι. π.χ. Κρεμλίνο
Η θυσία του Αβραάμ, 5ος-6ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,5 εκ.]
ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΛΙΘΩΝ (Ι. Τζέτζης, Μ. Ψελλός κ.ά.) Οφθαλμοί Αποβολές Αιμορραγίες Επιληψία Υδρωπικία Δηλητήριο φιδιών Εφιάλτες αχάτης, σάπφειρος σαρδόνυχα αιματίτης ίασπης χαλκηδόνιος οφείτης, αχάτης ίασπης
Σμαράγδι
Σφραγιστικό δακτυλίδι αποδιδόμενο στον Βασίλειο Α, 865-866 (;), Παρίσι, Cabinet des Medailles
Σφραγιστικό δακτυλίδι αποδιδόμενο στον Βασίλειο Α, 865-866 (;), Παρίσι, Cabinet des Medailles
Σφραγιστικό δακτυλίδι αποδιδόμενο στον Βασίλειο Α, 865-866 (;), Παρίσι, Cabinet des Medailles
Bασίλειος Α, χρυσός σόλιδος, 868 (;), Dumbarton Oaks
Aμέθυστος
Παναγία Αγιοσορίτισσα, 12ος-13ος αι., μονή Βατοπεδίου
Παναγία Αγιοσορίτισσα, 12ος-13ος αι., μονή Βατοπεδίου μεθησ με παθων εξαλλων αρπα σον κορη και προσ Χλο ωδη τρυ φερον σ κηνου τοπον αρασα Χειρασ ικετικασ παρθενε ην λιθοσαμεθυστοσ εν Χλοη γραφει
Παντοκράτωρ, π. 1100, Λονδίνο, V & A
Παντοκράτωρ, 11ος 12ος αι., Ιδιωτική συλλογή
Άγιος Γεώργιος και Άγιος Δημήτριος, Λονδίνο
Εσταυρωμένος, τέλη 12ου αρχές 13ου αι., Μόσχα, Μουσείο Κρεμλίνου
Lapis Lazuli
Περίαπτο, 7ος αι., Dumbarton Oaks
Εικονίδιο του Χριστού, 10ος-11ος αι., Κρεμλίνο
Εικονίδιο του Χριστού, 10ος-11ος αι., Κρεμλίνο
Εγκόλπιο, α μισό 12ου αι., Λούβρο
Εγκόλπιο, α μισό 12ου αι., Λούβρο
Εγκόλπιο, 11ος-12ος αι., Κρεμλίνο
Εγκόλπιο, 11ος-12ος αι., Κρεμλίνο
Σταύρωση, 11ος-12ος αι., βασιλική του Αγίου Μάρκου, Βενετία
Σταύρωση, 11ος-12ος αι., βασιλική του Αγίου Μάρκου, Βενετία
Καππαδοκία, εκκλησία Tokali II, χορηγία των Φωκάδων, μέσα του 10ου αι.
Χαλκηδόνιος λίθος
Θεοτόκος Βρεφοκρατούσα, 11ος αι., MET
Βλαχερνίτισσα, τέλη 11ου αρχές 12ου αι., Μόσχα, Μουσείο Κρεμλίνου
Aιματίτης
H Θεραπεία της αιμοροούσας, 6ος-7ος αι., MET
Θεοτόκος δεομένη, 10ος αι., Baltimore, Walters Art Gallery
Άγιος Γεώργιος, 11ος αι., Cleveland Museum of Art
Παντοκράτωρ, 10ος αι., Λονδίνο, V & A
Θεοτόκος δεομένη, 12ος αι., Παρίσι, Cabinet des Medailles
Αρχάγγελος Μιχαήλ, 11ος-12ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,8]
Θεοτόκος, Παντοκράτωρ, Xριστός Ευλογών, Σταύρωση, Λονδίνο, V & A
Xριστός Ευλογών, 886-912 (;), Λονδίνο, V & A ιησου σωσον λεοντα δεσποτη
Προφήτης Δανιήλ, 13ος αι., Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη [διάμ. 3,4]
Ίασπις
Σταύρωση, 6ος-7ος αι., Μουσείο Μπενάκη, [ύψ. 2,8]
Θεραπεία της αιμορροούσας, 6ος-7ος αι., Μουσείο Μπενάκη, [ύψ. 2,8]
Παντοκράτωρ, ίασπις, 10ος αι., Pennsylvania Museum
Ιωάννης ο Πρόδρομος, ίασπις, 11ος-12ος αι., Παρίσι, Cabinet des Medailles
Οφείτης
Mετάλλιο, Θεοτόκος Δεομένη, αρχάγγελος Μιχαήλ, 1078-1081, Λονδίνο, V&A
Mετάλλιο, Θεοτόκος Δεομένη, αρχάγγελος Μιχαήλ, 1078-1081, Λονδίνο, V&A Θεοτοκε βοηθει νικηφορω φιλοχριστω δεσποτη τω βοτανειατη
Σερπεντίνης
Προφήτης Δανιήλ, π. 1200, ΜΕΤ
Αρχάγγελος Μιχαήλ, π. 1200, ΜΕΤ
Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, 12ος-13ος αι., ΜΕΤ
Σαρδόνυχα
Mεταμόρφωση, γ τέτ. 13ου αι., Μόσχα, Μουσείο Κρεμλίνου
Καμέος, Ευαγγελισμός (6ος-7ος αι.) και Δέηση (9ος-10ος αι.), Παρίσι, Cabinet des Medailles
Καμέος, Αρχάγγελος, 14ος αι., ΜΕΤ
Αχάτης
Θεοτόκος Δεόμενη, β μισό 12ου αι., ΜΕΤ
Ορεία κρύσταλλος
Σταύρωση, 9ος-11ος αι., ΜΕΤ
Αποτρεπτικά και μαγικά φυλαχτά
Χαλκηδόνιος λίθος
Αμφίπλευρο φυλαχτό-δακτυλιόλιθος, 3ος-4ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,7 εκ.]
Αμφίπλευρο φυλαχτόδακτυλιόλιθος, 3ος-4ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,7 εκ.]
Αμφίπλευρο φυλαχτόδακτυλιόλιθος, 3ος-4ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,7 εκ.] αιανακβα σαλαμαζα αμ οραχθη βαμαια ζα αζαηλ λυκαη λ βελιαμτο τρ ωαρμα φρη
Προσκύνηση των μάγων, 7ος αι., Λονδίνο, V & A
Αχάτης
Αμφίπλευρο φυλαχτό-δακτυλιόλιθος, 3ος-4ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,3 εκ.]
Αμφίπλευρο φυλαχτό-δακτυλιόλιθος, 3ος-4ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο ιαω αβηλ σουριηλ καβριηλ ραφαηλ
Aιματίτης
Ο Σολομών λογχίζει γυναικεία μορφή, 3ος-4ος αι., Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη [ύψ. 2,8 εκ.]
Αρποκράτης (Ώρος), γιος του Όσιρι και της Ίσιδας), 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,8 εκ.]
Αρποκράτης (Ώρος), γιος του Όσιρι και της Ίσιδας), 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,8 εκ.]
Αρποκράτης (Ώρος), γιος του Όσιρι και της Ίσιδας), 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,8 εκ.] ια ω αελαμ ιαω αβρασαξ αδωνε μιχαηλ σαβαω
Αβραξάς, 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,1 εκ.]
Όσιρις, 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 2,1 εκ.]
αβλαναθαναβλα Αβραξάς και Όσιρις, 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο ιαω αβρασαξ ουσ ιηω ωωω ιιιι ευ ωνφρισ αωωνοθ
Ίασπις
Πάνθεος (Δίας), 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,2 εκ.]
Πάνθεος (Δίας), 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,2 εκ.]
ια η ι Πάνθεος (Δίας), 3ος-4ος αι., Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο αμεν αγιε κυριε βασιλευ ημιν δοσ Χαριν
Ορεία κρύσταλλος
Η θυσία του Αβραάμ, 5ος-6ος αι., Αθηνα, Νομισματικό Μουσείο [διάμ. 1,5 εκ.]