Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες

Transcript

1 Μυκηναϊκή θρησκεία Τα στοιχεία που διαθέτουμε για αυτήν προέρχονται: 1.Από την εικονογραφία σφραγιστικών δακτυλιδιών, σφραγίδων, τοιχογραφιών και αντικειμένων μικροτεχνίας (ελεφαντουργίας κλπ). Κεντρική γυναικεία μορφή (Πότνια;) συνδέεται με τη φύση, τιμάται από ιέρεις και συνομιλεί με νεαρούς άνδρες 2. Από τις πινακίδες Γραμμικής Β γραφής. Μνημονεύονται ονόματα θεοτήτων (Δίας, Διόνυσος, Πότνια, Αθηνά, Άρτεμις κλπ), τα οποία όμως ελάχιστα αντιστοιχούν με τις «θεότητες» στην εικονογραφία 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες 4. Από την ειδωλοπλαστική. Μεγάλα είδωλα (Τίρυνθα, Μιδέα, Φυλακωπή Μήλου) και εκατοντάδες μικρότερα κουροτρόφου, Φ-σχημα και Ψ-σχημα ειδώλια, με προβληματικές συνάφειες όμως. Θεωρίες ποικίλες ταφές παιδιών, υποκατάστατα τροφών, παιχνίδια κλπ.

2

3

4 Μέθανα. Τα μυκηναϊκά λείψανα του Αγίου Κωνσταντίνου περιλαμβάνουν ένα δωμάτιο που είχε αποκλειστικά θρησκευτική χρήση (Δωμάτιο Α, μπροστά από τη νοτιοδυτική γωνία της εκκλησίας), διάφορους βοηθητικούς χώρους που υποστήριζαν τη λειτουργία του ιερού (εργαστήρια, μαγειρεία, αποθήκες, καταλύματα προσωπικού κ.λπ.), καθώς και δύο μεγαροειδή κτίσματα. Το ένα από αυτά (Κτήριο G, στη βόρεια πλευρά της εκκλησίας) ήταν ενσωματωμένο στο κτηριακό συγκρότημα, ενώ το άλλο (Κτήριο Ζ), που ήταν μεγαλύτερο, στεκόταν ανεξάρτητο στο κέντρο ενός υπαίθριου χώρου.

5 Μυκηναϊκή ειδωλοπλαστική Οι ανδρικές μορφές σπανίζουν. Αποτροπαϊκές και γυμνές, προέρχονται από το Θρησκευτικό Κέντρο των Μυκηνών και το ιερό της Φυλακωπής

6 Μυκηναϊκή ειδωλοπλαστική και θρησκευτικά είδωλα Ο «άρχων της Ασίνης» ΥΕ ΙΙΙΓ, 12ος αι. π.χ. Mυκήνες. Eλεφάντινη ανδρική κεφαλή από το Θρησκευτικό Kέντρο της ακρόπολης, ΥΕ ΙΙΙΒ (13ος αι. π.χ.)

7 Μυκηναϊκή ειδωλοπλαστική Κυρίως από τάφους, προβληματική η σύνδεση των ειδωλίων με παιδικές ταφές Καλλιθέα Αιγίου. Πήλινο ομοίωμα θρόνου και ειδώλιο τύπου Ψ. ΥΕ ΙΙΙΒ (13ος αι. π.χ.) Πόρτες Αχαϊας. Ειδώλιο καθισμένης σε θρόνο μορφής ΥΕ ΙΙΙΑ (14 ος αι. π.χ.)

8 Γραμμική Β γραφή / Linear B script Γραφή ανακτορική, λογιστικού χαρακτήρα Πότε; Από το π.χ. Πού; Πινακίδες : Κνωσός, Πύλος, Θήβα, Μυκήνες, Τίρυνθα, Άγιος Βασίλειος, Βόλος Επίσης σε αγγεία και σφραγίσματα (συνολικά γραπτά μνημεία)

9

10

11

12

13

14

15 Άναξ Wanax Βασιλεύς basileus ; lawagetas ; hequetas δούλοι

16

17 Λακωνία, Άγιος Βασίλειος. Πήλινη πινακίδα Γραμμικής γραφής Β (AV Rb1) στην οποία αναφέρεται μεγάλος αριθμός (τουλάχιστον 500) όπλων. Διακρίνεται καθαρά η λέξη e- pi-zo-ta, η οποία είναι δυνατό να αναφέρεται είτε σε όπλα (εγχειρίδια ή κοντά ξίφη), είτε σε σχετικά με αυτά αντικείμενα, όπως οι κολεοί (θήκες). Δεδομένου ότι λείπει το δεξιό μέρος της πινακίδας, ο συνολικός αριθμός τους είναι πιθανό να ήταν κατά πολύ μεγαλύτερος. Η μεγάλη ποσότητα όπλων γεννά ερωτήματα σχετικά με την παραγωγή, τον προορισμό τους, το αρχείο από το οποίο προέρχεται η πινακίδα και το κτήριο στο οποίο αυτό ανήκε.

18 Καταστροφή των μυκηναϊκών ανακτόρων, π π.χ. Μετανακτορική περίοδος (ΥΕ ΙΙΙΓ, π.χ.). Μία αποκεντρωμένη, αναζωογονημένη μυκηναϊκή επικράτεια Νέος χάρτης θέσεων, ακμαία κέντρα (Κύνος, Ελάτεια, Περατή, ημιορεινές κοινότητες Γορτυνίας, περιοχής Ολυμπίας, Αχαΐα-περιοχή Πατρών, Κεφαλονιά, Ήπειρος, Πάρος, Νάξος, Ρόδος). Νέα περίοδος ακμής των παλαιών ανακτορικών κέντρων (Μυκήνες, Τίρυνθα), νέο πολιτικό σύστημα, τοπικές elite, ταφές πολεμιστών

19 Κύνος Λιβανατών. Ο σημερινός παράκτιος οικισμός Πύργος ταυτίζεται με τον ομηρικό Κύνο, λιμάνι στον Βόρειο Ευβοϊκό κόλπο. Από εδώ προέρχονται ξεχωριστής σπουδαιότητας κρατήρες εικονιστικής τέχνης της ΥΕ ΙΙΙΓ περιόδου (12 ος αι. π.χ.), με παραστάσεις επανδρωμένων πλοίων, σε σκηνές ναυμαχίας. Αρχαιολογικά Μουσεία Λαμίας και Αταλάντης Τραγάνα Πυλίας. Αλάβαστρο με παράσταση πλοίου. Οι παραστάσεις πλοίων σε αγγεία της ΥΕ ΙΙΙΓ περιόδου (12 ος αι. π.χ.) είναι πολλές (Ασίνη, Σκύρος, Φυλακωπή Μήλου, Φαιστός, Καστανάς Μακεδονίας, Μικρά Ασία) και δείχνουν την ναυτική ισχύ του μετανακτορικού μυκηναϊκού κόσμου.

20 Εικονιστική κεραμική, ΥΕ ΙΙΙΓ περίοδος / 12ος αι. π.χ. (Κύνος, Ασίνη) Σκηνές με πλοία, αφηγηματικές παραστάσεις συλλογικών δράσεων (χορός, κυνήγι, ψάρεμα)