ΚΛΑ ΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 4 ΚΛΑ ΟΣ Ι ΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ. Απρίλιος 2008

ΚΛΑ ΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 4 ΚΛΑ ΟΣ Ι ΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Απρίλιος 2008 Έρευνα-Σύνταξη: ρ αγκαλίδης Αθανάσιος 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Περιγραφή - Ταξινόµηση κλάδου 3 2.Θεσµικό Πλαίσιο 5 3. ιάρθρωση του Κλάδου 8 4.Παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση 12 5.Συνθήκες Αγοράς Ανταγωνισµός 13 6.Οικονοµικά στοιχεία του κλάδου 17 7.Η κατάσταση στο διεθνή χώρο και στην Ευρώπη 24 8.Προβλήµατα 29 9.Προοπτικές 42 Συµπεράσµατα 43 S.W.O.T. Ανάλυση Κλάδου Πληροφορικής 44 Βιβλιογραφία-πηγές 45 2

1. Περιγραφή - Ταξινόµηση κλάδου Ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλισης έχει δύο βασικούς τοµείς εργασιών, τις Ασφαλίσεις Ζωής και τις Ασφαλίσεις Ζηµιών, οι οποίοι υποδιαιρούνται σε εξειδικευµένες δραστηριότητες ανάλογα µε το είδος των αναλαµβανοµένων κινδύνων. Σύµφωνα µε τη νοµοθεσία οι εταιρίες που ιδρύθηκαν µετά το 1985, µπορούν να ασκούν µόνο µία δραστηριότητα (ή ζωής ή ζηµιών), ενώ όσες κατείχαν µέχρι τότε άδεια και για τους δύο τοµείς (Μικτές εταιρείες) µπορούν να ασκούν µικτή δραστηριότητα. Από στατιστική άποψη ο κλάδος υπάγεται στον τοµέα των Ενδιάµεσων Χρηµατοπιστωτικών Οργανισµών και σύµφωνα µε την κωδικοποίηση NACE περιλαµβάνει τους ακόλουθους υποκλάδους: 66.0 Ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταµεία, εκτός από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 66.01 Ασφάλειες ζωής 66.02 Συνταξιοδοτικά ταµεία 66.03 Άλλες ασφάλειες, εκτός από τις ασφάλειες ζωής Σύµφωνα µε το Ν 400/70, άρθρο 13 (όπως εναρµονίσθηκε µε τις ευρωπαϊκές οδηγίες), οι δύο βασικοί τοµείς εργασιών (Ζωής και Ζηµιών) ταξινοµούνται σε επιµέρους κλάδους ως ακολούθως: α) Ασφαλίσεις Ζωής (9 κλάδοι) Ζωής. Περιλαµβάνει κυρίως τις ασφαλίσεις επιβίωσης, θανάτου, τις µικτές (θανάτου και επιβίωσης), την ασφάλιση ζωής µε επιστροφή του ασφαλίστρου, προσόδων, σωµατικών βλαβών (στις οποίες περιλαµβάνεται και η ανικανότητα για επαγγελµατική εργασία), θανάτου ένεκα ατυχήµατος, αναπηρίας ένεκα ατυχήµατος και ασθενείας, εφόσον οι πιο πάνω ασφαλίσεις συνάπτονται συµπληρωµατικά στις ασφαλίσεις ζωής. Γάµου και γεννήσεως. Ασφάλισης ζωής (Ι1), προσόδων (Ι2), γάµου και γεννήσεως (ΙΙ) οι οποίες συνδέονται µε επενδύσεις, σύµφωνα µε το άρθρο 13γ περιπτ.α. Αφορά σε εργασίες όπου:α) οι παροχές που περιλαµβάνονται στο ασφαλιστήριο συµβόλαιο είναι απευθείας συνδεδεµένες µε την αξία των µεριδίων ενός αµοιβαίου κεφαλαίου, ελληνικού ή άλλου κράτους-µέλους της Ε.Ε. και του Ε.Ο.Χ. ή µε την αξία περιουσιακών στοιχείων που περιλαµβάνονται σ' ένα εσωτερικό κεφάλαιο της ασφαλιστικής επιχείρησης, συνήθως διηρηµένο σε µονάδες (µερίδια), ή β) οι παροχές που περιλαµβάνονται στο ασφαλιστήριο συµβόλαιο είναι απευθείας συνδεδεµένες µε ένα δείκτη χρεογράφου ή κάποια αξία αναφοράς άλλη από αυτές που αναφέρονται στο (α). Ασφάλισης υγείας (ατύχηµα, ασθένεια) Αφορά εργασίες διαρκούς ασφάλισης υγείας, οι οποίες είναι διαχειριζόµενες όπως οι ασφαλίσεις ζωής (τεχνικό επιτόκιο, πίνακες νοσηρότητας (ανικανότητας), µαθηµατικά αποθέµατα) και δεν υπόκεινται σε ακύρωση από τον ασφαλιστή, καθώς και εργασίες των κλάδων «Ατυχηµάτων» και «Ασθένειας» των ασφαλίσεων κατά ζηµιών. Τοντίνας. Τοντίνα είναι ένα ασφαλιστήριο συµβόλαιο µε βάση το οποίο ένας αριθµός ατόµων συνεισφέρει σ ένα λογαριασµό κεφαλαίου, το πιστωτικό υπόλοιπο του οποίου στο τέλος µιας προκαθορισµένης από το σχέδιο περιόδου, κατανέµεται µεταξύ των επιζώντων υπό µορφή κεφαλαίου ή µιας προσόδου. Κεφαλαιοποίησης. Αφορά εργασίες κεφαλαιοποίησης οι οποίες βασίζονται σε αναλογιστικούς υπολογισµούς και µε τους οποίους αναλαµβάνονται υποχρεώσεις για ορισµένο χρονικό διάστηµα και για ορισµένο ποσό έναντι εφάπαξ ή Περιοδικών από πριν καθορισµένων καταβολών. 3

ιαχείρισης οµαδικών συνταξιοδοτικών ταµείων (κεφαλαίων). Αφορά ιαχείριση των επενδύσεων ή και των αποθεµατικών ασφαλιστικών ταµείων, έργο των οποίων είναι η καταβολή παροχών υγείας ή παροχών σε περίπτωση θανάτου, ανικανότητας, επιβίωσης, διακοπής ή µείωσης της εργασίας σε εκείνους που έχουν συµβληθεί µε αυτά. Οµαδικών προγραµµάτων πρόνοιας σύµφωνα µε το κεφάλαιο Ι, τίτλος ΙV του βιβλίου ΙV του Γαλλικού κώδικα ασφαλίσεων. 1. Χωρίς επενδυτικό κίνδυνο (εγγυηµένο επιτόκιο) και άλλες εγγυηµένες παροχές. 2. Με επενδυτικό κίνδυνο και άλλες εγγυηµένες παροχές. Παροµοίων εργασιών µε την κοινωνική ασφάλιση. Περιλαµβάνει εργασίες, οι οποίες συνίστανται σε παροχές που εξαρτώνται από τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής και ορίζονται ή προβλέπονται από τη νοµοθεσία περί κοινωνικής ασφάλισης, εφόσον οι εργασίες αυτές βασίζονται σε ιδιωτική σύµβαση, γίνονται µε ευθύνη της ασφαλιστικής β) Ασφαλίσεις Ζηµιών (18 κλάδοι) Ατυχηµάτων (συµπεριλαµβάνονται τα εργατικά ατυχήµατα και οι επαγγελµατικές ασθένειες). Περιλαµβάνει παροχές κατ' αποκοπή, περιοδικές παροχές αποζηµιώσεων, συνδυασµούς των ανωτέρω, µεταφερόµενα πρόσωπα. Ασθενειών. Περιλαµβάνονται παροχές κατ' αποκοπή, περιοδικές παροχές αποζηµιώσεων, συνδυασµοί των ανωτέρω, Χερσαίων οχηµάτων (εκτός σιδηροδροµικών).περιλαµβάνει κάθε ζηµία που υφίστανται χερσαία αυτοκινούµενα ή µη αυτοκινούµενα οχήµατα. Σιδηροδροµικών οχηµάτων. Περιλαµβάνει κάθε ζηµία που υφίστανται αυτά. Αεροσκαφών. Περιλαµβάνει κάθε ζηµία που υφίστανται αυτά. Πλοίων(θαλάσσια, λιµναία, και ποτάµια σκάφη). Περιλαµβάνει κάθε ζηµία που υφίστανται ποτάµια, λιµναία και θαλάσσια σκάφη. Μεταφερόµενων εµπορευµάτων (συµπεριλαµβάνονται τα εµπορεύµατα, οι αποσκευές και κάθε άλλο αγαθό). Περιλαµβάνει κάθε ζηµία που υφίστανται τα µεταφερόµενα εµπορεύµατα ή αποσκευές ή άλλα αγαθά ανεξάρτητα από το µεταφορικό µέσο. Πυρκαϊάς και στοιχείων της φύσεως. Περιλαµβάνει κάθε ζηµία που υφίστανται τα αγαθά µε εξαίρεση των αγαθών που περιλαµβάνονται στους κλάδους 3 µέχρι και 7, εφόσον προξενήθηκε από πυρκαϊά, έκρηξη, θύελλα, άλλα στοιχεία της φύσης εκτός από την θύελλα, πυρηνική ενέργεια, καθίζηση εδάφους. Λοιπών ζηµιών αγαθών. Περιλαµβάνει κάθε ζηµιά σε αγαθά, µε εξαίρεση των αγαθών που περιλαµβάνονται στους κλάδους 3 µέχρι και 7, εφόσον προξενήθηκαν από χαλάζι ή παγετό καθώς και από άλλο γεγονός, όπως κλοπή και εφόσον η αιτία της ζηµιάς δεν υπάγεται στον κλάδο 8. Αστικής ευθύνης από χερσαία αυτοκίνητα οχήµατα. Περιλαµβάνει κάθε είδους αστική ευθύνη για ατυχήµατα που προκαλούνται από την χρήση αυτοκινήτων συµπεριλαµβανοµένης και της ευθύνης του µεταφορέα. Αστικής ευθύνης από αεροσκάφη. Περιλαµβάνει κάθε είδους αστική ευθύνη από την χρήση εναερίων οχηµάτων καθώς και αυτή του µεταφορέα. Αστικής ευθύνης από θαλάσσια, λιµναία και ποτάµια σκάφη. Περιλαµβάνει κάθε είδους αστική ευθύνη από την χρήση σκαφών θάλασσας, λιµνών και ποταµών, καθώς και αυτή του µεταφορέα. Γενικής αστικής ευθύνης. Περιλαµβάνει όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις αστικής ευθύνης, που δεν εµπίπτουν στους κλάδους 10, 11, 12. Πιστώσεων. Αφορά την κάλυψη, έναντι ασφαλίστρου, ζηµίας την οποία πιθανόν να υποστεί ο ασφαλισµένος, ως αποτέλεσµα της αποτυχίας ενός ή περισσοτέρων χρεωστών του να αντιµετωπίσουν τις υποχρεώσεις προς αυτόν (ασφαλισµένο), περιλαµβάνει δε την γενική αφερεγγυότητα, τις εξαγωγικές πιστώσεις (αφορά στις ασφαλίσεις εξαγωγικών πιστώσεων οι οποίες δεν γίνονται για λογαριασµό ή µε την υποστήριξη του Κράτους), τις πωλήσεις µε δόσεις, τις ενυπόθηκες πιστώσεις και τις αγροτικές πιστώσεις. Εγγυήσεων : Αφορά την εγγύηση, έναντι ασφαλίστρου, την εκτέλεση από τον ασφαλισµένο των συµβατικών υποχρεώσεων του και περιλαµβάνει τις άµεσες και έµµεσες εγγυήσεις. 4

ιαφόρων χρηµατικών απωλειών. Περιλαµβάνει κινδύνους απώλειας επαγγελµατικής απασχόλησης, ανεπάρκεια εισοδήµατος (γενική), κακοκαιρία, απώλεια κερδών, τρέχοντα γενικά έξοδα, απρόβλεπτες εµπορικές δαπάνες, απώλειες αγοραίας αξίας, απώλεια µισθωµάτων ή εισοδηµάτων, έµµεσες εµπορικές ζηµιές εκτός από αυτές που ήδη αναφέρθηκαν, µη εµπορικές οικονοµικές απώλειες και λοιπές οικονοµικές απώλειες. Νοµικής προστασίας. Περιλαµβάνει την ανάληψη των δικαστικών εξόδων και την παροχή άλλων υπηρεσιών που απορρέουν από την εν λόγω ασφαλιστική σύµβαση. Βοήθειας σε πρόσωπα που περιέχονται σε δυσχερή θέση κατά την διάρκεια µετακινήσεων ή απουσίας από την κατοικία ή από τον τόπο µόνιµης διαµονής τους. 2. Θεσµικό Πλαίσιο Το βασικό νοµοθετικό κείµενο που ρυθµίζει τη σύσταση και λειτουργία των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών στην Ελλάδα, είναι το Ν.. 400/1970 «Περί Ιδιωτικής Επιχειρήσεως Ασφαλίσεως» όπως διαµορφώθηκε µε τις µεταγενέστερες προσθήκες εθνικής και κοινοτικής νοµοθεσίας. Σύµφωνα µε το διάταγµα αυτό, η ιδιωτική ασφάλιση ασκείται στην Ελλάδα µόνο από ανώνυµες εταιρίες, αλληλοασφαλιστικούς συνεταιρισµούς, δηµόσιες εταιρίες µε αποκλειστικό σκοπό την παροχή ασφάλισης και υπό ορισµένες προϋποθέσεις από ευρωπαϊκή εταιρία. Ιδιωτική ασφάλιση µπορούν να παρέχουν εκτός από ελληνικές εταιρίες ιδιωτικής ασφάλισης, εταιρίες που εδρεύουν σε Κράτος Μέλος της Ε. Ε. και του Ε. Ο. Χ. (Ενιαίος Ευρωπαϊκός Χώρος) υπό καθεστώς εγκατάστασης ή υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, καθώς επίσης και αλλοδαπές ασφαλιστικές εταιρίες τρίτων Κρατών αποκλειστικά υπό καθεστώς εγκατάστασης. Ασφαλιστική επιχείρηση θεωρείται κάθε επιχείρηση που έχει λάβει νόµιµη άδεια λειτουργίας καθώς επίσης και κάθε ασφαλιστική επιχείρηση που έχει έδρα σε Κράτος Μέλος της Ε. Ε. και του Ε. Ο.Χ., καθώς επίσης και κάθε πρακτορείο ή υποκατάστηµα της επιχείρησης αυτής σε άλλο Κράτος Μέλος. Αρµόδια αρχή θεωρείται για τον παρόντα νόµο η Γενική Γραµµατεία Εµπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης. Για τη λειτουργία επιχείρησης ιδιωτικής ασφάλισης µε έδρα στην Ελλάδα απαιτείται η χορήγηση σχετικής άδειας η οποία παρέχεται µε απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και ισχύει για το σύνολο της Ε. Ε. και για τον Ε. Ο. Χ.. Εκτός από τις βασικές προϋποθέσεις χορήγησης (καταστατικό, αποδεικτικά καταβολής µετοχικού κεφαλαίου, πρόγραµµα δραστηριότητας, πληροφορίες για τους διοικούντες και σχετικές δηλώσεις), προβλέπονται διαφορετικοί όροι για τη χορήγηση άδειας ασφάλισης ζηµιών, ζωής και αυτοκινήτων. Η άδεια χορηγείται κατά κλάδο ασφάλισης, για όλους ή µερικούς από τους κινδύνους που υπάγονται σ αυτόν τον κλάδο καθώς και κατά οµάδα κλάδων ασφαλίσεων, σύµφωνα µε τους κλάδους που προβλέπονται στο Νοµοθετικό ιάταγµα. Η παροχή άδειας για έναν κλάδο ή µια οµάδα ασφαλίσεων δεν αποκλείει την δυνατότητα κάλυψης από την ασφαλιστική εταιρία κινδύνων που περιλαµβάνονται και σε άλλο κλάδο, χωρίς νέα άδεια, εφόσον οι κίνδυνοι αυτοί (α) συνδέονται µε τον κυρίως κίνδυνο, (β) αφορούν το αντικείµενο που είναι ασφαλισµένο κατά του κυρίως κινδύνου, (γ) ασφαλίζονται µε το ασφαλιστήριο του κυρίως κινδύνου. Η άδεια λειτουργίας δεν χορηγείται αν η λειτουργία της επιχείρησης προσκρούει στα χρηστά ήθη, στη δηµόσια τάξη, στα συµφέροντα των ασφαλισµένων ή στις διατάξεις του παρόντος νόµου, καθώς επίσης και αν το Υπουργείο Ανάπτυξης κρίνει ακατάλληλα τα πρόσωπα των µετόχων ή εταίρων της εταιρίας. Το νοµοθετικό διάταγµα προβλέπει επίσης ανάκλησης της άδειας λειτουργίας, η οποία λαµβάνει χώρα µε αιτιολογηµένη απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης που κοινοποιείται στην ενδιαφερόµενη επιχείρηση. Μετά την οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας επέρχεται η λύση της εταιρίας. 5

Αναλυτικά, ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλισης καλύπτεται από τα παρακάτω νοµοθετήµατα: Βασική Νοµοθεσία Ιδιωτικής Επιχείρησης Ασφάλισης Ν.. 400/1970 (Φ.Ε.Κ. Α' 10) "Περί Ιδιωτικής Επιχειρήσεως Ασφαλίσεως" Καθορισµός Τεχνικών Αποθεµατικών Υ.Α. Κ3-4383/7-6-2001 (Φ.Ε.Κ. Β' 829) "Κωδικοποίηση και συµπλήρωση της Απόφασης Κ3-3975/11-10-1999 (ΦΕΚ 8333/18-10-1999, τεύχος ΑΕ και ΕΠΕ) "Ρύθµιση θεµάτων ασφαλίσεων ζηµιών (τεχνικά αποθέµατα - βιβλίο τεχνικών σηµειωµάτων, τιµολογίων και όρων)", όπως ισχύει". Υ.Α. Κ3-4382/7-6-2001 (Φ.Ε.Κ. Β' 847) "Κωδικοποίηση και συµπλήρωση της Απόφασης Κ3-3974/11-10-1999 (ΦΕΚ 8334/18-10-1999, τεύχος ΑΕ και ΕΠΕ) "Ρύθµιση θεµάτων ασφαλίσεων ζωής (τεχνικά αποθέµατα - µαθηµατικά αποθέµατα -πίνακες ζωής και νοσηρότητας, ανικανότητας - τεχνικά επιτόκια - τιµολόγηση - βιβλίο τεχνικών σηµειωµάτων και όρων - βεβαίωση αναλογιστού - ειδικό αρχείο στις Unit Linked Life Insurances)", όπως ισχύει". Υ.Α. Κ3-9124/30-11-2001 (Φ.Ε.Κ Β' 1616) "Αναπροσαρµογή των ανωτάτων εγγυηµένων τεχνικών επιτοκίων για τις µακροπρόθεσµες εγγυηµένες ασφαλίσεις ζωής". Φορολογία Ν. 3492/2006 (Φ.Ε.Κ. Α' 210) "Οργάνωση συστήµατος ελέγχου για τη διασφάλιση της χρηστής δηµοσιονοµικής διαχείρισης του Κρατικού Προϋπολογισµού και των εκτός του Κρατικού Προϋπολογισµού φορέων και άλλες διατάξεις" (φόρος ασφαλίστρων και άλλες διατάξεις). Ν. 3522/2006 (Φ.Ε.Κ. Α' 276) "Μεταβολές στη φορολογία εισοδήµατος, απλουστεύσεις στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και άλλες διατάξεις" Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Π.. 148/1984 (Φ.Ε.Κ. Α' 47) "Καθορισµός του περιεχοµένου και του χρόνου ενάρξεως της εφαρµογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις" Π.. 64/1999 (Φ.Ε.Κ. Α' 74) "Τροποποίηση και συµπλήρωση του Π.. 148/1984 "περί ορισµού του περιεχοµένου και του χρόνου ενάρξεως της εφαρµογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις" Ασφάλιση Πλοίων και Αεροσκαφών Ν.. 551/1970 (Φ.Ε.Κ. Α 114) "Περί Ιδιωτικής Ασφαλίσεως Πλοίων και Αεροσκαφών" ιαµεσολάβηση στις Συµβάσεις Ιδιωτικής Ασφάλισης Ν. 1569/1985 (Φ.Ε.Κ. Α' 183) " ιαµεσολάβηση στις συµβάσεις ιδιωτικής ασφάλισης, σύσταση σώµατος ειδικών πραγµατογνωµόνων τροχαίων ατυχηµάτων, λειτουργία γραφείου διεθνούς ασφάλισης και άλλες διατάξεις" Π.. 190/2006 (Φ.Ε.Κ. Α' 196) "Προσαρµογή της ελληνικής νοµοθεσίας στην Οδηγία 2002/92/Ε.Κ. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε την ασφαλιστική διαµεσολάβηση (L 9/15.1.2003)." Ασφάλιση Αυτοκινήτων 6

Ν. 489/1976 (Φ.Ε.Κ. Α' 331) "Περί Υποχρεωτικής Ασφάλισης της εξ ατυχηµάτων αυτοκινήτων αστικής ευθύνης" Ν. 3557/2007 (Φ.Ε.Κ. Α' 100) "Τροποποίηση του π.δ. 237/1986 (ΦΕΚ 110/Α ) µε το οποίο κωδικοποιήθηκε ο ν. 489/1976 «Περί υποχρεωτικής ασφαλίσεως της εξ ατυχηµάτων αυτοκινήτων αστικής ευθύνης» (ΦΕΚ 331/Α ) και άλλες διατάξεις." Υ.Α. Κ4 585/1978 (Φ.Ε.Κ. 795 ΤΑΕ-ΕΠΕ) "Περί καθορισµού των γενικών όρων του ασφαλιστηρίου, του καλύπτοντος την εξ ατυχηµάτων αστικήν ευθύνην" [Καταργήθηκε µε τη διάταξη του άρθρου 17 παρ. 1γ του Ν. 3557/2007 (Φ.Ε.Κ. Α' 100) ] Ν. ΓπΝ'/1911 "Περί της εκ των αυτοκινήτων ποινικής και αστικής ευθύνης" Ασφαλιστική Σύµβαση Ν. 2496/1997 (Φ.Ε.Κ. Α' 87) "Ασφαλιστική σύµβαση, τροποποιήσεις της νοµοθεσίας για την ιδιωτική ασφάλιση και άλλες διατάξεις" Πωλήσεις από Απόσταση Υ.Α. Ζ1-629/2005 (Φ.Ε.Κ. Β' 720) "Εξ αποστάσεως εµπορία χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές -Προσαρµογή του ν. 2251/1994 για την "Προστασία των καταναλωτών" (Φ.Ε.Κ. Α' 191) προς τις διατάξεις της οδηγίας 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 23ης Σεπτεµβρίου 2002 "σχετικά µε την εξ αποστάσεως εµπορία χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές και την τροποποίηση των οδηγιών 90/619/ΕΟΚ του Συµβουλίου, 97/7/ΕΚ και 98/27/ΕΚ" (Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ. L. 271 της 9.10.2002, σ.0016-0024). Εποπτεία Ιδιωτικής Ασφάλισης Ν. 3229/2004 (Φ.Ε.Κ. Α' 38) "Εποπτεία της ιδιωτικής ασφάλισης, εποπτεία και έλεγχος τυχερών παιχνιδιών, εφαρµογή των ιεθνών Λογιστικών Προτύπων και άλλες διατάξεις" Προεδρικό ιάταγµα 20/2006(ΦΕΚ Α 17/7.2.2006) «Οργανισµός Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης» 7

3. ιάρθρωση του Κλάδου Η ιδιωτική ασφάλιση που αποτελεί έναν από τους πλέον βασικούς κλάδους µιας σύγχρονης οικονοµίας, δεν είναι επαρκώς ανεπτυγµένος στη χώρα µας. Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών η συµµετοχή της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελληνική οικονοµία παραµένει χαµηλή (περίπου 2% του ΑΕΠ) λόγω κυρίως της χαµηλής διείσδυσης της στον πληθυσµό (26,2%). Συµµετοχή της Ιδιωτικής Ασφάλισης στο ΑΕΠ και κατά κεφαλήν ασφάλιστρα Ποσοστό Παραγωγή Ασφαλίστρων Εγχώριο Προϊόν % Ασφαλίστρων επί του Α.Ε.Π. Συνολικός Πληθυσµός Ασφάλιστρα κατά κεφαλήν 2000 2.572,5 136.281 1,89% 10.917.457 235,6 2001 2.646,0 146.259 1,81% 10.949.953 241,6 2002 2.895,3 157.586 1,84% 10.987.559 263,5 2003 3.234,7 171.258 1,89% 11.023.532 293,4 2004 3.623,9 185.225 1,96% 11.061.735 327,6 2005 3.923,5 198.609 1,98% 11.103.929 353,3 2006 4.333,5 213.985 2,03% 11.148.533 388,7 2007 4.685,5 228.949 2,05% 11.171.740 419,4 Πηγές: Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών, Εθνικοί Λογαριασµοί, ΕΣΥΕ Στην ελληνική ασφαλιστική λειτουργούν σήµερα 90 ασφαλιστικές εταιρίες, εκ των οποίων οι 63 είναι Ανώνυµες ασφαλιστικές εταιρίες και οι 27 υποκαταστήµατα ή γραφεία αλλοδαπών ασφαλιστικών. Το 2007 παρουσίασαν παραγωγή ασφαλίστρων 78 ασφαλιστικές επιχειρήσεις από τις οποίες οι 59 ήταν Ανώνυµες Ασφαλιστικές επιχειρήσεις µε έδρα την Ελλάδα, 14 υποκαταστήµατα αλλοδαπών εταιριών και 5 Αλληλοασφαλιστικοί συνεταιρισµοί ιδιοκτητών επαγγελµατικών οχηµάτων. Η πλειοψηφία των ασφαλιστικών εταιρειών δραστηριοποιήθηκε αποκλειστικά στον κλάδο ζηµιών και ένα µικρότερο ποσοστό στις ασφαλίσεις ζωής. Ο αριθµός των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιήθηκαν στην Ελλάδα παρουσίασε σηµαντική υποχώρηση την περίοδο 1992-2007, λόγω των εξαγορών και συγχωνεύσεων, των ανακλήσεων άδειας και των πτωχεύσεων. Στον κλάδο δραστηριοποιείται υπερβολικά υψηλός αριθµός επιχειρήσεων, που δεν δικαιολογείται από το µικρό µέγεθος και το επίπεδο ανάπτυξης της αγοράς. Εξέλιξη αριθµού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (2000-2007) Ζωής Ζηµιών Μικτές Σύνολο 2007* 15 58 11 84 2006 17 60 13 90 2005 18 64 13 95 2004 19 67 13 99 2003 19 68 13 100 2002 20 69 13 102 2001 20 74 13 107 2000 20 76 14 110 *Ιούλιος 2007 Πηγή: Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών, ΓΓΕ, νση Εποπτείας Ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Σύµφωνα µε την ετήσια έρευνα της ΕΣΥΕ, ο αριθµός των απασχολουµένων µισθωτών στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις το 2006 ήταν 8.572 άτοµα (έναντι 9.156 το 2005), εκ των οποίων 6.281 σε Ελληνικές και 2251 σε αλλοδαπές επιχειρήσεις. Εκτιµάται επίσης ότι 20-30.000 άτοµα απασχολούνται στο χώρο της ασφαλιστικής διαµεσολάβησης ( µεσίτες ασφαλίσεων, ασφαλιστικοί πράκτορες και ασφαλιστικοί σύµβουλοι) ενώ 10.000 άτοµα περίπου συνεργάζονται µε τις ασφαλιστικές εταιρίες σε συστηµατική βάση (πραγµατογνώµονες, γιατροί, δικηγόροι, µηχανικοί, λογιστές, κ.τ.λ.). 8

Η παραγωγή ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις κατά την περίοδο 2001-2007 παρουσίασε µέση ετήσια αύξηση 10%, ενώ η µεταβολή το 2007 ήταν 8,1%. Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων από πρωτασφαλίσεις (ζωής και ζηµιών) έφθασε το 2007 τα 4,69 δισ. ευρώ, η παραγωγή ασφαλίστρων από αντασφαλίσεις (αναλήψεις) σε 94,2 εκατ. Ευρώ και τα δικαιώµατα συµβολαίων σε 436,7 εκατ. Ευρώ. Συνολική παραγωγή ασφαλίστρων(σε εκ. ευρώ) 5.000,0 4.685,5 4.500,0 4.333,0 4.000,0 3.500,0 3.000,0 2.646,0 2.895,3 3.234,7 3.623,9 3.923,5 2.500,0 2.000,0 1.500,0 1.000,0 500,0 0,0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Πηγή: ΕΑΕΕ Το 2007 συνολική παραγωγή ασφαλίστρων ανήλθε σε 5.216,4 εκ. ευρώ εκ των οποίων οι ασφαλίσεις ζηµιών κάλυπταν το 51,6% και οι ασφαλίσεις ζωής το 48,4%. Τα Ασφάλιστρα από Πρωτασφαλίσεις κάλυπταν το 89,8%, τα δικαιώµατα συµβολαίων το 8,4% και τα αντασφάλιστρα το 1,8%. Οι πρωτασφαλίσεις κάλυπταν το 99% στον κλάδο Ζωής και 81,2% στον κλάδο Ζηµιών. Παραγωγή ασφαλίστρων έτους 2007 (σε ευρώ) Ασφάλιστρα από ικαιώµατα πρωτασφαλίσεις Συµβολαίων Ασφάλιστρα από Αντασφαλίσεις Σύνολο Ασφαλίστρων Ασφαλίσεις κατά Ζηµιών 2.184.616.862 417.498.468 87.675.706 2.689.791.036 Ασφαλίσεις Ζωής 2.500.866.773 19.209.829 6.530.790 2.526.607.391 Γενικό Σύνολο Ασφαλίσεων 4.685.483.634 436.708.296 94.206.496 5.216.398.427 Πηγή: Ενωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ανάλυση παραγωγής κατά κλάδο ασφάλισης Από την ανάλυση της παραγωγής ασφαλίστρων προκύπτει υπερσυγκέντρωση σε ορισµένους κλάδους. Στον κλάδο Ζωής οι µεγαλύτεροι κλάδοι είναι των Ασφαλίσεων Ζωής (52,6% του συνόλου ), των Ασφαλίσεων Ζωής συνδεδεµένων µε επενδύσεις (29,0%), της ιαχείρισης Οµαδ. Συνταξιοδοτικών κεφαλαίων (8,7%), των Οµαδικών Προγραµµάτων Πρόνοιας (7,2%), της Ασφάλισης Υγείας (2,5%) και της Κεφαλαιοποίησης (0,01%). Όσον αφορά τις ετήσιες µεταβολές(2006-2007), ο κλάδος Ζωής συνολικά αναπτύχθηκε µε ρυθµό 10% που θεωρείται αρκετά ικανοποιητικός, ενώ είναι αξιοσηµείωτη η πρόοδος του κλάδου Ασφάλισης Υγείας (+ 762,1%) καθώς και η στασιµότητα του κλάδου Ζωής (µόλις 1,7%). 9

Παραγωγή ασφαλίστρων κλάδων Ζωής έτους (σε χιλ. ευρώ) Ποσά σε χιλ. ευρώ 2006 2007 Ποσοστ Ποσά σε ό χιλ. ευρώ Μεταβολ ή 2006/6 Ποσοστ ό % Κλάδος Ζωής 1.291.856,8 56,8% 1.314.308,0 52,6% 1,7% Κλάδος Ασφ. Ζωής Συνδ. µε Επενδύσεις 649.598,9 28,6% 726.360,8 29,0% 11,8% Κλάδος ιαχείρισης Οµαδ. Συνταξ. Κεφαλαίων 199.884,7 8,8% 218.003,7 8,7% 9,1% Κλάδος Οµαδ. Προγρ. Πρόνοιας 124.820,5 5,5% 179.307,7 7,2% 43,7% Κλάδος Ασφάλισης Υγείας 7.257,8 0,3% 62.572,3 2,5% 762,1% Κλάδος Κεφαλαιοποίησης 289,2 0,01% 314,3 0,01% 8,7% Σύνολο Ασφαλίσεων Ζωής 2.273.707,9 100,0% 2.500.866,8 100,0% 10,0% Πηγή: ΕΑΕΕ Από την ανάλυση κατά κλάδο της παραγωγής ασφαλίσεων ζηµιών προκύπτει ότι οι µεγαλύτεροι κλάδοι είναι της αστικής ευθύνης οχηµάτων(46,3% του συνόλου ), της πυρκαϊάς και στοιχείων της φύσεως(16,9%), των χερσαίων οχηµάτων (14,6%) και των λοιπών ζηµιών αγαθών (5,6%), ενώ όλοι οι υπόλοιποι συγκεντρώνουν µόλις 16,6% της συνολικής παραγωγής. Η παραγωγή του κλάδου Ζηµιών συνολικά αυξήθηκε το 2007 κατά 6,1%, αν και ορισµένοι κλάδοι παρουσίασαν σηµαντική µείωση(ατυχηµάτων -40,3%, Αεροσκαφών -22,2%, Εγγυήσεων -10,2%). Παραγωγή ασφαλίστρων κλάδων Ζηµιών (σε χιλ. ευρώ) 2006 2007 Μεταβολ ή 2006/7 Ποσά σε χιλ. ευρώ Ποσοστ ό Ποσά σε χιλ. ευρώ Ποσοστ ό % Αστική ευθύνη χερσαίων οχηµάτων 942.014,4 45,7% 1.011.464,0 46,3% 7,4% Πυρκαϊά και στοιχεία της 344.614,3 16,7% 369.957,8 16,9% 7,4% φύσεως Χερσαία οχήµατα 288.548,7 14,0% 319.571,5 14,6% 10,8% Λοιπές ζηµίες αγαθών 117.926,3 5,7% 121.302,2 5,6% 2,9% Γενική αστική ευθύνη 62.573,1 3,0% 70.926,6 3,2% 13,3% Βοήθεια 54.581,7 2,7% 61.953,7 2,8% 13,5% Ατυχήµατα 86.894,7 4,2% 51.858,5 2,4% -40,3% Νοµική προστασία 38.728,6 1,9% 44.769,0 2,0% 15,6% Μεταφερόµενα 39.927,7 1,9% 42.105,0 1,9% 5,5% εµπορεύµατα Πιστώσεις 23.404,3 1,1% 27.249,3 1,2% 16,4% Πλοία (θαλάσσια, λιµναία, 21.985,2 1,1% 23.323,8 1,1% 6,1% ποτάµια) ιάφορες χρηµατικές 17.307,5 0,8% 18.252,5 0,8% 5,5% απώλειες Εγγυήσεις 7.326,8 0,4% 6.580,5 0,3% -10,2% Αστική ευθύνη πλοίων 6.118,4 0,3% 6.268,3 0,3% 2,4% Ασθένειες 5.128,0 0,3% 6.118,2 0,3% 19,3% Αστική ευθύνη από 2.105,8 0,1% 2.479,6 0,1% 17,8% αεροσκάφη Αεροσκάφη 560,5 0,03% 436,3 0,02% -22,2% Σύνολο Ασφαλίσεων ζηµιών 2.059.746, 1 100,00 % 2.184.616,9 100,0 % 6,1% 10

ίκτυα ιάθεσης Ασφαλιστικών Προϊόντων Η διάθεση των ασφαλιστικών προϊόντων στην Ελλάδα πραγµατοποιείται σύµφωνα µε τον νόµο 1569/85 «ιαµεσολάβηση στις Συµβάσεις Ιδιωτικής Ασφάλισης» από τους ασφαλιστικούς πράκτορες, τους µεσίτες ασφαλίσεων, τους ασφαλιστικούς συµβούλους και τους ασφαλιστικούς υπαλλήλους. Οι ασφαλιστικοί πράκτορες είναι φυσικά ή νοµικά πρόσωπα που αναλαµβάνουν µε σύµβαση ασφαλιστικές εργασίες, έναντι προµήθειας, για λογαριασµό µίας ή περισσοτέρων ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Οι µεσίτες ασφαλίσεων είναι ενδιάµεσοι που έχουν σαν ρόλο να φέρουν σε επαφή ασφαλιζόµενους και ασφαλιστικές εταιρίες, αναλαµβάνοντας όλες τις απαιτούµενες διαδικασίες για τη σύναψη ασφαλιστικών συµβολαίων, έναντι προµήθειας που εισπράττουν από τις ασφαλιστικές εταιρίες. Οι ασφαλιστικοί σύµβουλοι είναι φυσικά ή νοµικά πρόσωπα, τα οποία αναλαµβάνουν µε σύµβαση έργου την µελέτη της αγοράς και την παρουσίαση προτάσεων ασφαλιστικής κάλυψης των πελατών, µέσω ασφαλιστικών συµβάσεων για λογαριασµό των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, πρακτόρων ή µεσιτών. Οι ασφαλιστικοί σύµβουλοι είναι οργανωµένοι σε δίκτυα τα οποία συνήθως ανήκουν σε οµάδες οι οποίες επιβλέπονται από Συντονιστές Ασφαλιστικών Συµβούλων (agency system). Ενα δίκτυο ανήκει αποκλειστικά σε µία ασφαλιστική επιχείρηση και συνεργάζεται µόνο µε αυτήν. Οι ασφαλιστικές εταιρίες δύνανται να διαθέτουν τα προϊόντα τους απευθείας στους ασφαλιζόµενους µέσω των υπαλλήλων τους, ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται διάθεση ασφαλιστικών προϊόντων και µέσω των δικτύων των τραπεζών (bancassurance). Στην Ελληνική ασφαλιστική αγορά ο κύριος όγκος εργασιών πραγµατοποιείται από τους ασφαλιστικούς πράκτορες και τους ασφαλιστικούς συµβούλους µε τους πρώτους να κυριαρχούν στον κλάδο ζηµιών και τους δεύτερους στον κλάδο ζωής. Στην αγορά ιδιωτών κυρίαρχο ρόλο κατέχουν οι ασφαλιστικοί πράκτορες και οι ασφαλιστικοί σύµβουλοι ενώ στην αγορά επιχειρήσεων και στις ασφαλίσεις ζηµιών είναι καθοριστικός ο ρόλος των τραπεζών οι οποίες συνήθως κατευθύνουν τους δανειοδοτούµενους πελάτες τους σε θυγατρικές ή συνεργαζόµενες ασφαλιστικές εταιρίες. Κανάλια διάθεσης ασφαλιστικών προϊόντων σε ιδιώτες Ασφαλιστές Ασφαλιστικές εταιρίες Τράπεζες Ασφάλειες Ζωής 84% 9% 8% Συνταξιοδοτικά προγράµµατα 87% 8% 5% 1% Ασφάλειες Υγείας 91% 8% Πρόγραµµα κάλυψης ανικανότητας 84% 9% 7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Πηγή: TNS Icap, April 2008 11

4. Παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση Όπως σε κάθε κλάδο, οι γενικοί παράγοντες που επιδρούν στη ζήτηση είναι το διαθέσιµο εισόδηµα των νοικοκυριών, τα καταναλωτικά πρότυπα, η γενικότερη κατάσταση της οικονοµίας και η κρατική πολιτική. Στον συγκεκριµένο κλάδο όµως οι καθοριστικοί παράγοντες είναι η ανάγκη των ατόµων και των επιχειρήσεων για προστασία ή εξασφάλιση από τους κινδύνους που απειλούν τη ζωή, την υγεία και την περιουσία, η νοµική υποχρέωση για ασφάλιση (π.χ. αστική ευθύνη µεταφορικών µέσων) και οι δυσµενείς εξελίξεις στο ασφαλιστικό σύστηµα της χώρας (µειώσεις παροχών, αυστηρότερα κριτήρια συνταξιοδότησης, χαµηλή ποιότητα υπηρεσιών υγείας κλπ.) Το ύψος του διαθεσίµου εισοδήµατος, το µορφωτικό επίπεδο, η αστικοποίηση, η ηλικία, ο αριθµός παιδιών, κ.τ.λ., επηρεάζουν σηµαντικά τη ζήτηση. Σύµφωνα µε την µελέτη της TNT Icap οι κάτοχοι ασφαλιστικών προγραµµάτων είναι κυρίως άνδρες(56%), µέσης ηλικίας (45% είναι µεγαλύτεροι των 45 ετών), έγγαµοι (76%), ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης (45%) και ανήκουν συνήθως στις υψηλότερες κοινωνικοοικονοµικές τάξεις(54%). Χαρακτηριστικά κατόχων ασφαλιστικών Προγραµµάτων Ηλικία 25-34 ετών 35-44 ετών 45-60 ετών Κατόχων 23% 32% 45% Μη κατόχων 37% 28% 35% Μορφωτικό επίπεδο Πρωτοβάθµια Μέση Ανώτατη Κατόχων 4% 51% 45% Μη κατόχων 12% 57% 31% Κοινωνικοοικονοµική τάξη Χαµηλή Μέση Ανώτερη Κατόχων 13% 33% 54% Πηγή: TNS Icap, April 2008 Σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα οικογενειακών προϋπολογισµών της ΕΣΥΕ, τα 3µελή και 4µελή νοικοκυριά αφιερώνουν συγκριτικά υψηλότερο % των συνολικών δαπανών τους για ασφάλιστρα. 140,0 Μηνιαία Ασφάλιστρα κατά µέγεθος νοικοκυριού Μηνιαία Ασφάλιστρα (σε ευρώ) Ασφάλιστρα συγκριτικά µε τον µέσο όρο(%) 120,0 100,0 100,0 85,9 116,7 113,2 87,2 103,1 80,0 60,0 40,0 40,7 66,1 27,0 58,7 64,2 48,8 63,4 20,0 13,4 0,0 Όλα τα νοικοκυριά 1 µέλος 2 µέλη 3 µέλη 4 µέλη 5 µέλη 6 µέλη και άνω Από την τελευταία έρευνα οικογενειακών προϋπολογισµών της ΕΣΥΕ(στοιχεία 2005) προκύπτει επίσης ότι το ύψος αλλά και το ποσοστό των ασφαλίστρων στις συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών εξαρτάται σηµαντικά από τον βαθµό αστικοποίησης. Με δείκτη 100 για το σύνολο χώρας, η δαπάνη για ασφάλιστρα είναι 135,2 για την περιφέρεια Πρωτευούσης και µόνο 61,1 για τις αγροτικές περιοχές. Στο ποσοστό των ασφαλίστρων στην συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών µε δείκτη 100 για το σύνολο χώρας, είναι 120,7 για την περιφέρεια Πρωτευούσης 12

και µόνο 81% για τις αγροτικές περιοχές. Μηνιαίες δαπάνες νοικοκυριών για ασφάλιστρα και % τους στις συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 11,5 9,6 8,3 8,1 7,2 6,3 5,0 Όλες οι Περιοχές Σύνολο Αστικών Περ. Πρωτευούσης Πολ. Συγκρ. Θες/νίκης Λοιπές Αστικές Περιοχές Ηµιαστικές Αγροτικές 7,7 5,8 4,7 4,9 3,3 3,4 26,3 29,3 33,5 24,7 24,2 24,4 17,6 2,3 2,4 2,7 2,1 1,8 1,92,0 1,8 Ζωής Υγείας Αυτοκινήτων % ασφαλειών στο σύνολο των δαπανών Πηγή: ΕΣΥΕ, Ερευνα οικογενειακών προυπολογισµών 2005 5. Συνθήκες Αγοράς-Ανταγωνισµός O ανταγωνισµός στην ελληνική ασφαλιστική αγορά είναι έντονος λόγω του µεγάλου αριθµού επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, της σχετικά χαµηλής µεγέθυνσης της αγοράς και της ισχυρής διαπραγµατευτικής δύναµη των πελατών, των αντασφαλιστών και των δικτύων διανοµής ασφαλιστικών προϊόντων. Η σχετική ευκολία εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο αποτελεί σηµαντικό προσδιοριστικό παράγοντα του επιπέδου κερδοφορίας αλλά και της δοµής του κλάδου γενικότερα. Επίσης η δυνατότητα παροχής ασφαλιστικών υπηρεσιών από εταιρίες µη εγκατεστηµένες στην Ελλάδα, αλλά και η ύπαρξη εξειδικευµένων ασφαλιστικών εταιρειών, οι οποίες δραστηριοποιηθούν σε συγκεκριµένα κερδοφόρα τµήµατα της αγοράς δηµιουργούν ισχυρές ανταγωνιστικές πιέσεις και συντελούν στη µείωση της κερδοφορίας του κλάδου συνολικά. Οι δείκτες συγκέντρωσης της παραγωγής (Concentration Ratios) είναι παραδοσιακά πολύ υψηλοί ιδιαίτερα στον κλάδο ζωής. ιαχρονικά παρατηρείται κάποια σταθερότητα στους δείκτες συγκέντρωσης του κλάδου ζωής και αυξοµειώσεις στους δείκτες συγκέντρωσης του κλάδου ζηµιών κυρίως λόγω της αποχώρησης ορισµένων εταιριών από τον κλάδο αυτοκινήτων. Το 2007 ο δείκτες συγκέντρωσης CR-5(µερίδιο των 5 πρώτων στο σύνολο της αγοράς) ήταν 65,4% στον κλάδο ζωής και 36,2% στον κλάδο ζηµιών, οι δείκτες CR-10 ήταν 87,8% στον κλάδο ζωής και 58,3% στον κλάδο ζηµιών, ενώ οι δείκτες CR-20 είναι 99,5% και 82% αντίστοιχα. 13

100% 99,23% 97,25% Συγκέντρωση Παραγωγής κατά κλάδο CR 5 CR 10 CR 15 CR20 99,6% 99,5% 99,5% 97,4% 97,6% 97,6% 99,5% 97,0% 89,46% 90% 80% 70,05% 70% 60% 88,9% 79,25% 72,62% 62,60% 64,0% 88,8% 78,3% 69,4% 67,8% 56,1% 86,3% 77,2% 69,0% 65,3% 56,0% 87,8% 79,9% 71,1% 65,4% 56,6% 73,1% 58,3% 82,0% 50% 46,84% 40% 38,9% 37,2% 36,2% 36,2% 30% 20% 10% 0% Ζωής Ζηµιών Ζωής Ζηµιών Ζωής Ζηµιών Ζωής Ζηµιών Ζωής Ζηµιών 2000 2004 2005 2006 2007 Πηγή: ΕΑΕΑ Από την ανάλυση των πρωτασφαλίσεων κατά εταιρία προκύπτει η ισχυρή θέση ορισµένων εταιριών. Η Εθνική Ασφαλιστική ελέγχει το 14,7% της παραγωγής των ασφαλίσεων Ζηµιών, το 18,5% των ασφαλίσεων Ζωής και το 16,7% του συνόλου της αγοράς. Η Interamerican ελέγχει το 5,9% των ασφαλίσεων Ζηµιών, το 11,4% των ασφαλίσεων Ζωής και το 8,9% του συνόλου. Η EFG Eurolife το 0,9% των ασφαλίσεων Ζηµιών, το 14,8% των ασφαλίσεων Ζωής και το 8,3% του συνόλου. της αγοράς. H ALICO το 10,8% των ασφαλίσεων Ζωής και το 5,8% του συνόλου. H ING to 13,6% των ασφαλίσεων Ζωής και το 5,3% του συνόλου και τέλος η AXA ελέγχει το 3,9% των ασφαλίσεων Ζηµιών, το 4,8% των ασφαλίσεων Ζωής και το 4,4% του συνόλου. Σε αρκετούς επιµέρους υποκλάδους λόγω της δραστηριοποίησης µικρότερου αριθµού ασφαλιστών, τα µερίδια των εταιριών αυτών είναι ακόµη υψηλότερα. 14

Α/Α ΕΤΑΙΡΙΑ Μερίδια αγοράς κατά εταιρία και κλάδο(2007) ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΗΜΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΩΗΣ ΣΥΝΟΛΟ Ποσά σε χιλ. Ποσά σε Ποσά σε ευρώ % χιλ. ευρώ % χιλ. ευρώ % 1. ΕΘΝΙΚΗ Α.Ε.Ε.Γ.Α. 321149,004 14,7% 462852,985 18,5% 784001,989 16,7% 2. E F G EUROLIFE A.E.A. ZΩΗΣ 0 0,0% 371254,156 14,8% 371254,156 7,9% 3. ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ Ε.Α.Ε. ΖΩΗΣ 0 0,0% 284183,483 11,4% 284183,483 6,1% 4. A.L.I.CO. AIG LIFE INS. CO. 0 0,0% 269456,654 10,8% 269456,654 5,8% 5. I N G Ε.Α.Α.Ε. ΖΩΗΣ 0 0,0% 246812,279 9,9% 246812,279 5,3% 6. AXA Α.Α.Ε. 84368,66 3,9% 120339,553 4,8% 204708,213 4,4% 7. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ Α.Ε. 120222,794 5,5% 61710,1833 2,5% 181932,978 3,9% 8. ΑΣΠΙΣ - ΠΡΟΝΟΙΑ Α.Ε.Γ.Α. 4569,44744 0,2% 173430,636 6,9% 178000,083 3,8% 9. ALLIANZ ΕΛΛΑΣ Α.Α.Ε. 66826,6378 3,1% 105037,269 4,2% 171863,907 3,7% 10. GROUPAMA ΦΟΙΝΙΞ Α.Ε.Α.Ε. 99225,6498 4,5% 70978,9219 2,8% 170204,572 3,6% 11. COMMERCIAL VALUE A.A.E. 100958,66 4,6% 45716,7471 1,8% 146675,408 3,1% 12. ΙΝΤΕΡΑΜΕΡΙΚΑΝ Ε.Ε.Α. ΖΗΜΙΩΝ 129089,343 5,9% 0 0,0% 129089,343 2,8% 13. ΙΝΤΕΡΣΑΛΟΝΙΚΑ Α.Ε.Γ.Α. ZΗΜΙΩΝ 117133,582 5,4% 0 0,0% 117133,582 2,5% 14. ΑΣΠΙΣ - ΠΡΟΝΟΙΑ Α.Ε.Α. ΖΗΜΙΩΝ 103964,22 4,8% 0 0,0% 103964,22 2,2% 15. Υ ΡΟΓΕΙΟΣ Α.Α.Α.Ε. 103944,161 4,8% 0 0,0% 103944,161 2,2% 16. I N G Α.Ε. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΩΗΣ 0 0,0% 92435,5099 3,7% 92435,5099 2,0% 17. ΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΙΣ Α.Α.Ε. 90284,5651 4,1% 0 0,0% 90284,5651 1,9% 18. ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ Α.Ε.Ε.Γ.Α. 87082,0564 4,0% 0 0,0% 87082,0564 1,9% 19. ΕΥΡΩΠΑ Ι ΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Γ.Α. 59702,484 2,7% 14502,2321 0,6% 74204,716 1,6% 20. GENERALI HELLAS A.E.A. ZΗΜΙΩΝ 59754,0732 2,7% 0 0,0% 59754,0732 1,3% 21. VICTORIA Α.Α.Ε. ΖΗΜΙΩΝ 54074,0954 2,5% 0 0,0% 54074,0954 1,2% 22. ΕΥΡΩΠΑ Ι ΚΗ ΕΝΩΣΙΣ Α.Ε.Ε.Γ.Α. 52369,9398 2,4% 189,19677 0,0% 52559,1366 1,1% 23. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΖΩΗΣ Α.Α.Ε.Ζ. 0 0,0% 51939,5195 2,1% 51939,5195 1,1% 24. NAT. UN. FIRE INS.CO OF PITTSBURGH 49228,1273 2,3% 0 0,0% 49228,1273 1,1% 25. GENERALI LIFE Α.Ε.Α. ΖΩΗΣ 0 0,0% 42479,9567 1,7% 42479,9567 0,9% 26. ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ Α.Ε.Γ.Α. 30933,6667 1,4% 3268,02606 0,1% 34201,6928 0,7% 27. PROTON Α.Α.Ε. 31253,0659 1,4% 0 0,0% 31253,0659 0,7% 28. EOS Α.Ε.Α. ΖΗΜΙΩΝ 30743,2098 1,4% 0 0,0% 30743,2098 0,7% 29. ΕΥΡΩΠΑ Ι ΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ Α.Ε.Γ.Α. 29781,2369 1,4% 0 0,0% 29781,2369 0,6% 30. ΑΙΓΑΙΟΝ Α.Α.Ε. 28303,7898 1,3% 0 0,0% 28303,7898 0,6% 31. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ Α.Ε.Ε.Γ.Α. 25474,1084 1,2% 2287,80925 0,1% 27761,9177 0,6% 32. INTERNATIONAL LIFE Α.Ε.Α. ZΩΗΣ 0 0,0% 26881,8818 1,1% 26881,8818 0,6% 33. INTERLIFE Α.Α.Ε.Γ.Α. 22767,2784 1,0% 0 0,0% 22767,2784 0,5% 34. MARFIN ΖΩΗΣ Α.Α.Ε. 0 0,0% 21440,6694 0,9% 21440,6694 0,5% 35. E F G EUROLIFE Α.Ε.Γ.Α. 20484,6636 0,9% 0 0,0% 20484,6636 0,4% 36. ΓΕΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ Α.Ε.Ε.Γ.Α. 19682,0373 0,9% 0 0,0% 19682,0373 0,4% 37. I N G Ε.Α.Ε.Γ.Α. 19168,9866 0,9% 0 0,0% 19168,9866 0,4% 38. ΝΕΟΣ ΠΟΣΕΙ ΩΝ Α.Ε.Α.Ε. 19048,3783 0,9% 0 0,0% 19048,3783 0,4% 39. EUROSTAR Ε.Α.Ε.Α.Ζ. 18978,7698 0,9% 0 0,0% 18978,7698 0,4% 40. INTERNATIONAL LIFE Α.Ε.Γ.Α. 17902,831 0,8% 0 0,0% 17902,831 0,4% Λοιπές (38 εταιρίες) 166.147,3 7,6% 33.669,1 1,3% 199.816,4 4,3% ΣΥΝΟΛΟ 2.184.616,9 100% 2.500.866,8 100% 4.685.483,6 100% Πηγή: ΕΑΕΑ 15

Τα κριτήρια επιλογής ασφαλιστικής εταιρίας από τους ασφαλιζόµενους είναι κυρίως η αξιοπιστία και η φερεγγυότητα της εταιρίας, το καλό επίπεδο εξυπηρέτησης, η παροχή των αποζηµιώσεων που έχουν συµφωνηθεί, η επαγγελµατική επάρκεια των συνεργατών της, τα χαρακτηριστικά της εταιρίας (µέγεθος, κερδοφορία, θυγατρική ή µη πολυεθνικής εταιρίας, τραπεζικού οµίλου ή κρατικής εταιρίας), το κόστος των προγραµµάτων της κ.τ.λ.. που θα καλύπτουν τις ανάγκες τους. Σηµαντικότητα κριτηρίων για την επιλογή εταιρίας Κάτοχοι Μη-κατοχοι Να δίνει τις αποζηµιώσεις που έχουν συµφωνηθεί Να είναι αξιόπιστη/φερέγγυα εταιρεία Να έχει καλό επίπεδο εξυπηρέτησης Να έχει ασφαλιστές (σύµβουλοι, πράκτορες, µεσίτε... Να έχει σταθερή συµπεριφορά σε όλα τα στάδια τ.. Να είναι κερδοφόρα εταιρεία Να είναι µια µεγάλη εταιρεία Να έχει φθηνά προγράµµατα Να είναι µια πολυεθνική εταιρεία Να ανήκει σε γνωστό όµιλο Να έχω γνωστό ασφαλιστή (σύµβουλο, πράκτορα... Να ανήκει σε τράπεζα Να λανσάρει συχνά νέα ασφαλιστικά προγράµµατα Να είναι κρατική εταιρεία Να µου την έχουν συστήσει φίλοι/συγγενείς 96 96 90 92 75 80 75 78 75 75 64 72 56 55 62 49 32 36 41 35 34 33 25 22 30 18 28 17 25 14 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Πηγή: TNS Icap, April 2008 16

Όπως προέκυψε από την έρευνα της TNS Icap τα κριτήρια επιλογής έχουν περίπου την ίδια βαρύτητα τόσο για τους κατόχους ασφαλιστικών προγραµµάτων όσο και για τους µη κατόχους. Σηµαντικές διαφοροποιήσεις εµφανίζονται στο κόστος, στην ύπαρξη γνωστού ασφαλιστή, στις συστάσεις συγγενών και φίλων, στην συχνότητα παρουσίασης νέων προγραµµάτων και στη σχέση της εταιρίας µε το δηµόσιο. Οι διαφοροποιήσεις αυτές πιθανόν να οφείλονται στις διαφορές κοινωνικοοικονοµικού επιπέδου των δύο κατηγορίων και στο διαφορετικό επίπεδο γνώσης των συνθηκών λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς. Με δεδοµένο ότι η ανάπτυξη του κλάδου θα στηριχθεί τα επόµενα χρόνια στην αύξηση της διείσδυσης στον συνολικό πληθυσµό, οι ασφαλιστικές εταιρίες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις προσδοκίες των µη κατόχων για φθηνότερα και νέα προϊόντα 6. Οικονοµικά στοιχεία του κλάδου Τα ενοποιηµένα στοιχεία των ασφαλιστικών εταιριών παρουσιάζουν ορισµένες ιδιοµορφίες οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την ανάλυση των ισολογισµών και των αποτελεσµάτων, καθώς και στην ερµηνεία των αριθµοδεικτών. α) Το δείγµα των εταιριών δεν δύναται να γίνει οµοιογενές(ίδιες επιχειρήσεις σε όλες τις χρήσεις) διότι µετά την ανάκληση αδειών ή την εθελούσια αποχώρηση από την αγορά, το χαρτοφυλάκιο τους µεταβιβάζεται κατόπιν συµφωνίας σε άλλες εταιρίες. Επίσης σε ορισµένες περιπτώσεις (κυρίως πρακτορείων αλλοδαπών εταιριών) παρά την παύση των δραστηριοτήτων τους συνεχίζεται η λειτουργία τους µέχρι την εξόφληση των υποχρεώσεων τους. β) Μέχρι το το 2004 οι ασφαλιστικές εταιρίες δηµοσίευαν αναλυτικούς ισολογισµούς και αποτελέσµατα χρήσης, αλλά τα επόµενα χρόνια όσες εφαρµόζουν τα ιεθνή Λογιστικά Πρότυπα δηµοσίευσαν µόνο συνοπτικές οικονοµικές καταστάσεις(κατ εφαρµογή της απόφασης Κ3-4814/2004 του ΥΠΑΝ). Αυτό έχει σαν συνέπεια την αδυναµία εξαγωγής αρκετών χρήσιµων αριθµοδεικτών που θα παρείχαν µια πιο αντικειµενική εικόνα της πορείας και της φερεγγυότητας του κλάδου. γ) Στις µικτές εταιρίες τα µεγέθη του ισολογισµού τους παρουσιάζονται ενοποιηµένα για τις δύο δραστηριότητες µε συνέπεια την αδυναµία εξαγωγής ορισµένων αριθµοδεικτών ξεχωριστά κατά κλάδο. Παρά την προσπάθεια µας για εξαγωγή όσο το δυνατό περισσότερων δεικτών, η συναγωγή συµπερασµάτων θα πρέπει να γίνει µε αρκετές επιφυλάξεις λόγω των περιορισµένων δυνατοτήτων ανάλυσης των στοιχείων που υπήρχε. Το συνολικό ενεργητικό του κλάδου αυξήθηκε την εξεταζόµενη 4ετία(2003-2006) µε µέσο ετήσιο όρο 12% λόγω κυρίως των επενδύσεων για λογαριασµό Ασφαλισµένων ζωής (32,8%) και σε µικρότερο βαθµό των επενδύσεων Ζωής και Ζηµιών(11,4%), ενώ οι απαιτήσεις αυξήθηκαν µόλις κατά 2,6%. Από τα στοιχεία παθητικού τα Ίδια Κεφάλαια αυξήθηκαν µε µέσο ετήσιο ρυθµό 10,9%, οι ετήσιες Ασφαλιστικές Προβλέψεις Ζωής κατά 10,1% και Ζηµιών κατά 6,8%, ενώ οι υποχρεώσεις κατά 6,7% Η ενοποιηµένη παραγωγή(δεδουλευµένα ασφάλιστρα) των επιχειρήσεων του κλάδου αυξήθηκε την περίοδο 2003-2006 µε µέσο ετήσιο ρυθµό 11%, λόγω κυρίως των καλών επιδόσεων του κλάδου ζωής (16,6%). Ο κλάδος Αστικής ευθύνης οχηµάτων παρουσίασε στασιµότητα (µέση ετήσια αύξηση µόλις 0,6%) ενώ ο κλάδος Λοιπών ζηµιών µέση ετήσια αύξηση κατά 10,6%. 17

Τα Αποτελέσµατα εκµετάλλευσης του ασφαλιστικού κλάδου συνολικά παρουσίασαν µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης 52,3% κυρίως λόγω της καλής επίδοσης του Κλάδου Ζωής(141,8%). Τέλος το Καθαρό Αποτέλεσµα (προ Εκτάκτων Ζηµιών και Φόρων) των Ασφαλιστικών εταιριών αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό 79%, λόγω της βελτίωσης τα δύο τελευταία χρόνια, της σχέσης Αποτελεσµάτων Εκµετάλλευσης/Λειτουργικά έσοδα. ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 2004-2006 (Σε Ευρώ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 2004 2005 2006 Α. ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 0,0 0,0 78.194.499,5 Β. ΕΞΟ Α ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ 38.944.452,0 33.570.721,8 40.110.721,5 Γ. ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ 6.760.274.713,6 7.614.462.991,6 8.316.905.864,7 Ακίνητα 827.742.145,8 966.930.102,6 1.063.264.201,8 Συµµετοχές & Επενδύσεις σε συνδεδεµένες επιχειρήσεις 544.111.964,2 509.712.065,9 478.326.788,2 Μετοχές & Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων 1.176.625.115,5 1.391.687.836,2 1.349.850.832,6 Οµολογίες κ.λπ. Τίτλοι σταθερής απόδοσης 3.351.713.066,1 3.728.853.405,2 4.425.589.358,0 Λοιπές επενδύσεις 860.082.422,0 1.017.279.581,7 999.874.684,1. ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΖΩΗΣ 1.202.439.950,2 1.652.741.652,0 2.143.353.396,2 Ε. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 1.789.939.440,2 1.860.092.879,9 1.928.295.233,6 ΣΤ. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 298.357.185,9 274.642.308,3 420.326.718,6 Εξοπλισµός 37.691.182,4 36.139.583,7 33.739.304,4 Χρηµατικά ιαθέσιµα 260.666.003,5 238.502.724,7 386.587.414,2 Ζ. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 510.330.345,6 491.255.932,5 518.458.690,1 ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 10.600.286.087,4 11.926.766.486,1 13.445.645.124,1 ΠΑΘΗΤΙΚΟ 2004 2005 2006 Α. Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1.675.638.255,3 1.873.662.385,8 2.095.395.085,6 Μετοχικό Κεφάλαιο / Λογ-µός Έδρας / Εγγύηση 1.108.028.195,7 1.115.613.851,8 1.271.972.100,3 ιαφορές Έκδοσης Μετοχών & Οµολογιών 419.462.261,2 221.318.744,1 77.761.042,7 ιαφορές Αναπροσαρµογής 246.433.859,0 88.653.679,8 76.388.640,7 Αποθεµατικά Κεφάλαια 277.020.292,1 688.975.684,3 815.549.468,4 Αποτελέσµατα εις νέον -375.976.296,5-245.458.593,0-146.877.366,5 Ποσά προοριζόµενα για αύξηση µετοχικού κεφαλαίου 669.943,8 4.559.018,6 601.200,0 Β. ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 32.000.000,0 32.750.000,0 750.000,0 Γ.ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 6.611.777.338,3 7.240.006.863,7 7.960.367.322,1 Ι. Ασφαλίσεων Ζωής 4.274.056.951,0 4.684.443.073,8 5.243.293.573,9 ΙΙ. Ασφαλίσεων Ζηµιών 2.398.934.441,8 2.555.563.789,8 2.717.073.748,2 ΙΙΙ. Λοιπές Ασφαλιστικές Προβλέψεις -61.214.054,5. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΣΦ. ΖΩΗΣ / ΤΟΝ ΚΙΝ ΥΝΟ ΦΕΡΟΥΝ ΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ 1.202.259.504,4 1.652.741.652,1 2.143.353.366,4 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝ ΥΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟ Α 50.408.087,2 67.847.960,2 58.953.190,3 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 998.667.716,1 1.022.884.124,7 1.145.646.710,2 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 29.535.186,1 36.873.499,7 41.179.449,6 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 10.600.286.087,4 11.926.766.486,1 13.445.645.124,1 18

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΩΗΣ 2004 2005 2006 Α. ΕΣΟ Α 1. εδουλευµένα Ασφάλιστρα α) Συνολικά (µικτά) εγγεγραµµένα ασφάλιστρα 1.734.802.836,0 1.911.346.593,7 2.264.260.660,8 β) Μείον : Αντασφάλιστρα 76.089.523,5 75.734.417,6 81.840.969,2 ΜΕΙΟΝ γ) Μαθηµατικές προβλέψεις κλειοµένης χρήσεως 4.991.325.054,6 5.874.890.329,5 5.893.855.399,3 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 47.010.238,0 45.308.561,2 11.478.523,0 ΣΥΝ δ) Μαθηµατικές προβλέψεις προηγουµένης χρήσεως 4.470.074.929,9 5.098.158 241,4 5.893.855.399,3 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 1.184.473.425,9 43.013.560,8 11.478.523,0 2. Έσοδα Επενδύσεων 289.249.266,5 506.667.844,7 643.619.738,7 3. Μη ρευστοποιηθείσες υπεραξίες 128.167.934,2 118.489.708,9 50.174.467,7 4. ικαιώµατα συµβολαίων & λοιπά έσοδα 10.370.042,7 10.857.711,0 15.213.583,0 Σύνολο Εσόδων 1.612.260.669,2 1.697.190.353,0 1.862.631.067,5 Β. ΕΞΟ Α 5. Ασφαλιστικές Αποζηµιώσεις α) Πληρωθείσες αποζηµιώσεις (µικτά ποσά) 869.305.905,4 963.666 086,71 1.128.494.040,6 Μείον : Αναλογία αντασφαλιστών 37.308.013,9 39.076.951,6 37.130.398,9 β) Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµίες κλειοµ. χρήσεως 178.876.491,0 233.651 159,73 233.407.136,4 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 29.502.716,4 23 220 012.08 19.796.372,4 ΜΕΙΟΝ γ) Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµίες προηγ. χρήσεως 166.309.236,2 207.054.388,3 224.927.949,0 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 27.805.269,0 19.182.169,1 16.199.316,3 6. Λοιπές Ασφαλιστικές προβλέψεις α) Λοιπές προβλέψεις κλειοµ. χρήσεως 30.234.603,5 65.155.189,7 67.374.942,4 β) Μείον : Λοιπές προβλέψεις προηγ. χρήσεως 41.056.675,7 70.607.661,5 70.086.927,5 α) Προµήθειες παραγωγής & συναφή έξοδα 203.727.466,8 290.126.390,1 316.895.473,7 Σύνολο Εξόδων 1.532.042.049,3 1.231.821.981,9 1.410.429.261,4 Αποτελέσµατα εκµεταλλεύσεως ασφαλίσεων ζωής ( Έσοδα - Έξοδα) 80.218.619,9 465.368.371,1 452.201.806,0 19

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ ΚΛΑ ΟΥ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ 2004 2005 2006 Α. ΕΣΟ Α 1. εδουλευµένα Ασφάλιστρα 851.007.575,4 881.169.619,2 842.935.279,8 α) Συνολικά (µικτά) εγγεγραµµένα ασφάλιστρα 912.219.270,0 940.488.302,3 902.180.067,9 β) Μείον : Αντασφάλιστρα 61.211.694,7 59.318.683,1 59.244.788,1 ΜΕΙΟΝ γ) Προβλέψεις για µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα και κινδύνους σε ισχύ κλειοµένης χρήσεως 344.927.308,8 342.925.248,7 335.961.441,5 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 13.015.186,1 12.107.430,0 12.817.206,4 ΣΥΝ δ) Προβλέψεις για µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα και κινδύνους σε ισχύ προηγουµένης χρήσεως 356.456.256,0 337.516.469,1 331.914.403,7 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 11.365.623,9 13 015.187.26 11.987.417,0 2. Έσοδα Επενδύσεων 71.314.028,2 81.999.510,5 95.769.706,9 4. ικαιώµατα συµβολαίων & λοιπά έσοδα 199.218.162,0 209.063.837,1 207.918.028,9 Σύνολο Εσόδων 1.134.718.275,1 1.165.916.430,0 1.143.405.767,2 Β. ΕΞΟ Α 5. Ασφαλιστικές Αποζηµιώσεις α) Πληρωθείσες αποζηµιώσεις (µικτά ποσά) 755.440.842,2 811.646.790,4 768.501.386,9 Μείον : Αναλογία αντασφαλιστών 37.052.048,8 58.778.839,1 39.507.423,7 β) Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµίες κλειοµ. χρήσεως 1 330 806 1.210.275.793,1 871,72 1.423.261.323,4 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 108.809.037,2 106.108.666,6 98.759.000,0 ΜΕΙΟΝ γ) Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµίες προηγ. χρήσεως 1.093.372.735,9 1.200.468.902,3 1.305.452.483,3 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 113.194.908,8 108.186.393,3 102.094.393,5 6. Λοιπές Ασφαλιστικές προβλέψεις α) Λοιπές προβλέψεις κλειοµ. χρήσεως 10.655.695,1 24.279.606,1 27.509.960,3 β) Μείον : Λοιπές προβλέψεις προηγ. χρήσεως 8.556.823,5 21.065.618,0 29.583.478,9 7. Λειτουργικά Έξοδα ασφαλιστικών εργασιών α) Προµήθειες παραγωγής & συναφή έξοδα 174.572.191,6 227.342.284,4 234.823.324,8 Σύνολο Εξόδων 1.174.906.112,6 1.115.839.919,8 1.082.888.003,0 Αποτελέσµατα εκµεταλλεύσεως ασφαλ. αστ. ευθύνης οχηµάτων ( Έσοδα - Έξοδα) -40.187.837,5 50.076.510,2 60.517.764,2 20

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ ΛΟΙΠΩΝ ΚΛΑ ΩΝ ΖΗΜΙΩΝ 2004 2005 2006 Α. ΕΣΟ Α 1. εδουλευµένα Ασφάλιστρα 625.594.934,3 707.921.514,9 764.899.265,1 α) Συνολικά (µικτά) εγγεγραµµένα ασφάλιστρα 1.034.219.353,3 1.094.335.220,3 1.158.070.248,1 β) Μείον : Αντασφάλιστρα 408.624.419,0 386.413.705,4 393.170.983,0 ΜΕΙΟΝ γ) Προβλέψεις για µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα και κινδύνους σε ισχύ κλειοµένης χρήσεως 398.770.706,9 435.754.731,5 483.611.507,6 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 111.200.296,8 103.595.160,2 115.015.577,6 ΣΥΝ δ) Προβλέψεις για µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα και κινδύνους σε ισχύ προηγουµένης χρήσεως 349.776.711,5 397.337.934,1 431.885.114,5 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 97.918.625,2 111.185.060,5 102.732.809,5 2. Έσοδα Επενδύσεων 32.386.386,7 50.914.161,2 59.106.064,5 4. ικαιώµατα συµβολαίων & λοιπά έσοδα 136.578.629,4 150.466.130,5 159.505.510,8 Σύνολο Εσόδων 772.261.018,7 863.295.108,9 944.067.215,4 Β. ΕΞΟ Α 5. Ασφαλιστικές Αποζηµιώσεις α) Πληρωθείσες αποζηµιώσεις (µικτά ποσά) 289.315.020,5 335.674.986,7 364.152.361,9 Μείον : Αναλογία αντασφαλιστών 104.069.643,2 116.742.744,7 117.726.869,3 β) Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµίες κλειοµ. χρήσεως 413.457.798,4 444.075.455,8 480.214.118,7 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 223.767.699,7 238.807.549,4 245.666.330,3 ΜΕΙΟΝ γ) Προβλέψεις για εκκρεµείς ζηµίες προηγ. χρήσεως 393.863.465,0 415.298.564,4 435.501.645,5 Μείον : Συµµετοχή αντασφαλιστών 229.949.260,6 226.278.663,5 232.808.539,5 6. Λοιπές Ασφαλιστικές προβλέψεις α) Λοιπές προβλέψεις κλειοµ. χρήσεως 472.599,6 3.185.917,1 2.453.401,4 β) Μείον : Λοιπές προβλέψεις προηγ. χρήσεως 565.588,4 1.890.873,8 2.332.120,7 7. Λειτουργικά Έξοδα ασφαλιστικών εργασιών α) Προµήθειες παραγωγής & συναφή έξοδα 189.203.163,9 235.960.745,6 249.726.217,6 Σύνολο Εξόδων 484.459.989,5 472.435.036,5 528.127.673,5 Αποτελέσµατα εκµεταλλεύσεως ασφαλ. λοιπών κλάδων ζηµιών ( Έσοδα - Έξοδα) 287.801.029,2 390.859.072,5 415.939.542,0 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΣ 2004 2005 2006 Ι. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ Τεχνικό αποτέλεσµα ασφαλίσεων ζωής 80.218.619,9 465.368.371,1 452.201.806,0 Τεχνικό αποτέλεσµα ασφαλ αστικής ευθύνης οχηµάτων -40.187.837,5 50.076.510,2 60.517.764,2 Τεχνικό αποτέλεσµα ασφαλ λοιπών κλάδων ζηµιών 287.801.029,2 390.859.072,5 415.939.542,0 Λοιπά έσοδα εκµετάλευσης 33.818.997,1 Συνολικά Αποτελέσµατα (Κέρδη/Ζηµίες) Εκµεταλλεύσεως 361.650.808,7 906.303.953,8 928.659.112,1 Γενικά Έξοδα 327.916.629,4 781.969.281,4 749.593.115,8 Εκτακτα αποτελέσµατα -96.603.440,1 0,0 0,0 ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ (προ φόρων) -62.869.260,8 124.334.672,3 179.065.996,3 Μείον Φόροι 54.899.169,2 60.321.098,3 83.159.662,6 ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΧΡΗΣΕΩΣ -117.768.430,0 64.013.574,0 95.906.333,7 21

Αριθµοδείκτες Από την εξέταση των αριθµοδεικτών του Ασφαλιστικών επιχειρήσεων προκύπτει η βελτίωση της αποδοτικότητας κατά τα δύο τελευταία έτη καθώς και των διαρθωτικών δεικτών του κλάδου συνολικά. Η αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων(κέρδη ή ζηµίες προ φόρων προς µέση τιµή των ιδίων κεφαλαίων στην αρχή και το τέλος χρήσης) παρουσιάζει συνεχή βελτίωση και από αρνητική το 2004 αυξάνεται σε +9% το 2006. Η αποδοτικότητα συνολικών κεφαλαίων βελτιώνεται επίσης αλλά συνεχίζει να παραµένει σχετικά χαµηλή. Το περιθώριο κέρδους (Κέρδη Π.Φ./Εγγεγραµµένα ασφάλιστρα χρήσης) βελτιώνεται αλλά παραµένει σε σχετικά χαµηλά επίπεδα. Η Αποδοτικότητα Επενδύσεων (Έσοδα Επενδύσεων προς µέση τιµή του συνόλου των επενδύσεων στην αρχή και το τέλος χρήσης) παρουσιάζει επίσης σηµαντική βελτίωση. Ο δείκτης Ασφαλιστικών Προβλέψεων(Ασφαλιστικές Προβλέψεις Ζωής και Ζηµιών/Σύνολο Παθητικού) παρουσιάζει µικρή µείωση από 62,4% το 2004 σε 59,2% το 2006. Ο είκτης κόστους πρόσκτησης αυξάνεται σηµαντικά και από 15,4% το 2004 ανέρχεται σε 19,1% το 2005 και σε 18,5% το 2006. Λόγω της έλλειψης ανάλυσης στους µεταβατικούς λογαριασµούς των δύο τελευταίων ετών δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα µεταφερόµενα έξοδα πρόσκτησης και οι προµήθειες εποµένων χρήσεων, µε αποτέλεσµα ο συγκεκριµένος δείκτης να µην εκφράζει µε ακρίβεια την πραγµατικότητα αλλά περισσότερο την τάση. Υπενθυµίζουµε ότι ο είκτης Κόστους Πρόσκτησης = (Προµήθειες παραγωγής και συναφή έξοδα + Μεταφερόµενα Έξοδα Πρόσκτησης και Προµήθειες Παραγωγής εποµένων χρήσεων στο τέλος της χρήσης - Μεταφερόµενα Έξοδα Πρόσκτησης και Προµήθειες Παραγωγής εποµένων χρήσεων στην αρχή της χρήσης) / Εγγεγραµµένα Ασφάλιστρα. Ο είκτης Ποσοστού Αντασφάλισης που υπολογίζεται µόνο για τις ασφαλίσεις Ζηµιών (Εκχωρηθέντα Αντασφάλιστρα/Εγγεγραµµένα Ασφάλιστρα) παρουσιάζει µικρή βελτίωση και από 24,1% το 2004 µειώνεται σε 22% το 2006. Ο είκτης Φερεγγυότητας (Ιδια Κεφάλαια/Σύνολο Ασφαλιστικών Προβλέψεων) κινείται στα ίδια περίπου επίπεδα κατά τη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. ΑΡΙΘΜΟ ΕΙΚΤΕΣ ΚΛΑ ΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΑ 2004 2005 2006 Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων -3,9% 7,0% 9,0% Περιθώριο Κέρδους -1,7% 3,2% 4,1% Αποδοτικότητα Συνολικών κεφαλαίων -0,6% 1,1% 1,4% Αποδοτικότητα Επενδύσεων 7,6% 10,5% 10,7% είκτης Κόστους Πρόσκτησης 15,4% 19,1% 18,5% είκτης ασφαλιστικών Προβλέψεων 62,4% 60,7% 59,2% είκτης ποσοστού Αντασφάλισης 24,1% 21,9% 22,0% είκτης φερεγγυότητας 25,2% 25,6% 26,1% είκτης Αύλων Στοιχείων 0,4% 0,3% 0,9% Απαιτήσεις/Σύνολο ενεργητικού 16,9% 15,6% 14,3% Κυκλοφοριακή ταχύτητα απαιτήσεων(σε ηµέρες) 177,5 172,0 162,8 Κυκλοφοριακή ταχύτητα υποχρεώσεων 114,2 132,4 138,4 22

Από την εξέταση των δεικτών των Ασφαλίσεων Ζωής προκύπτει σηµαντική βελτίωση του δείκτη Πρωτασφάλιστρα/Σύνολο Εσόδων καθώς και του δείκτη Σύνολο Εξόδων προς Ασφάλιστρα. Αποτέλεσµα των ανωτέρω ήταν η σηµαντική βελτίωση της αποτελεσµατικότητας(τεχνικό αποτέλεσµα/ασφάλιστρα) από 4,6% το 2004 σε 24,3% το 2005 και 20% το 2006. ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΩΗΣ 2004 2005 2006 Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις/σύνολο εσόδων 47,1% 78,7% 76,8% ικαιώµατα Συµβολαίων/Εσοδα Ασφαλ.εργασιών 0,6% 0,6% 0,7% Εσοδα Επενδύσεων/Εσοδα Ασφαλ.εργασιών 24,7% 27,6% 29,5% Αντασφάλιστρα/Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις 4,4% 4,0% 3,6% Προµήθειες παραγ./ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις 11,7% 15,2% 14,5% Σύνολο Εξόδων/Ασφάλιστρα 92,4% 67,1% 64,6% Καθαρές Ασφ.Αποζηµ. & παροχές/καθαρά Πρωτασφάλιστρα 50,2% 50,4% 50,0% Προβλέψεις χρ./καθαρά Πρωτασφάλιστρα 9,0% 11,5% 9,8% Τεχνικό Αποτέλεσµα/Ασφάλιστρα 4,6% 24,3% 20,0% Στον Κλάδο Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων είναι αξιοσηµείωτη η σηµαντική αύξηση των προβλέψεων σε σχέση µε τα πρωτασφάλιστρα και η βελτίωση της αποτελεσµατικότητας η οποία όµως παραµένει σε χαµηλά επίπεδα. ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ AYTOΚΙΝΗΤΩΝ 2004 2005 2006 Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις/σύνολο εσόδων 77% 76% 75% ικαιώµατα Συµβολαίων/Εσοδα Ασφαλ.εργασιών 22% 22% 23% Προµήθειες από αντασφ./εσοδα Ασφαλ.εργασιών 18% 19% 17% Προβλέψεις για µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα/ασφάλιστρα χρήσης 38% 36% 37% Εσοδα Επενδύσεων/Εσοδα Ασφαλ.εργασιών 8% 9% 11% Αντασφάλιστρα/Ασφάλιστρα από πρωτασφ. 7% 6% 7% Προµήθειες παραγ./ασφάλιστρα από πρωτασφ. 19% 24% 26% Καθαρές Ασφ.Αποζηµ. & παροχές/πρωτασφάλιστρα 83% 80% 81% Προβλέψεις χρ./πρωτασφάλιστρα 160% 166% 185% Καθαρές Προβλέψεις/Πρωτασφάλιστρα 157% 165% 182% Σύνολο Εξόδων/Ασφάλιστρα 129% 119% 120% Τεχνικό Αποτέλεσµα/Ασφάλιστρα -4% 5% 7% Τέλος στον Κλάδο Λοιπών Ζηµιών παρατηρείται µείωση των προµηθειών(εσόδων) από αντασφαλιστές /Έσοδα ασφαλιστικών εργασιών. Αξιοσηµείωτη επίσης είναι η σχέση Τεχνικό Αποτέλεσµα/Ασφάλιστρα η οποία κινείται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα. ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΛΟΙΠΩΝ ΖΗΜΙΩΝ 2004 2005 2006 Ασφάλιστρα από πρωτασφαλίσεις/σύνολο εσόδων 85,0% 84,5% 84,1% ικαιώµατα Συµβολαίων/Έσοδα Ασφαλ.εργασιών 13,2% 13,7% 13,8% Προµήθειες από αντασφ./έσοδα Ασφαλ.εργασιών 78,5% 67,8% 65,3% Προβλέψεις για µη δεδουλευµένα ασφάλιστρα/ασφάλιστρα χρήσης 38,6% 39,8% 41,8% Έσοδα Επενδύσεων/Έσοδα Ασφαλ.εργασιών 4,4% 4,7% 5,1% Αντασφάλιστρα/Ασφάλιστρα από πρωτασφ. 39,5% 35,3% 34,0% Προµήθειες παραγ./ασφάλιστρα από πρωτασφ. 18,3% 21,6% 21,6% Καθαρές Ασφ.Αποζηµ. & παροχές/πρωτασφάλιστρα 17,9% 20,0% 21,3% Προβλέψεις χρ./πρωτασφάλιστρα 79,1% 80,7% 83,4% Καθαρές Προβλέψεις/Πρωτασφάλιστρα 46,6% 49,2% 52,1% Σύνολο Εξόδων/Ασφάλιστρα 46,8% 43,2% 45,6% Τεχνικό Αποτέλεσµα/Ασφάλιστρα 27,8% 35,7% 35,9% 23