ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων 08.11.2013 2013/2170(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ανάπτυξη αντιπυραυλικής ασπίδας για την Ευρώπη και τις πολιτικές και στρατηγικές της επιπτώσεις (2013/2170 (INI)) Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων Εισηγητής: Sampo Terho PR\1006871.doc PE521.746v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 PE521.746v01-00 2/6 PR\1006871.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την ανάπτυξη μιας αντιπυραυλικής ασπίδας για την Ευρώπη και τις πολιτικές και στρατηγικές της επιπτώσεις (2013/2170 (INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη το άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και το άρθρο 222 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), έχοντας υπόψη το άρθρο 24 και το άρθρο 42 παράγραφος 2 της ΣΕΕ, τα άρθρα 122 και 196 της ΣΛΕΕ και τη Δήλωση 37 όσον αφορά το άρθρο 222 της ΣΛΕΕ, έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας (ΕΣΑ), που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 12 Δεκεμβρίου 2003, και την έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 11-12 Δεκεμβρίου 2008, έχοντας υπόψη τη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 25-26 Μαρτίου 2010, έχοντας υπόψη τη Στρατηγική Αντίληψη των μελών της Οργάνωσης της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) για την άμυνα και την ασφάλεια, που εγκρίθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα, στις 19-20 Νοεμβρίου 2010, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A7-0000/2013), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζήτημα της αντιπυραυλικής άμυνας είχε τεθεί και στο παρελθόν αλλά ότι τα τελευταία χρόνια έχει επανέλθει στο επίκεντρο της επικαιρότητας λόγω της αύξησης των απειλών που προέρχονται από τη διάδοση των πυρηνικών όπλων και στις οποίες η ΕΕ και οι σύμμαχοί της πρέπει να είναι σε θέση να αντιδράσουν αποτελεσματικά Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντιπυραυλική άμυνα αποτελεί όχι μόνο κορυφαία ένδειξη της δέσμευσης των ΗΠΑ έναντι της ΕΕ και των κρατών μελών της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και ένδειξη συμμαχικής αλληλεγγύης, μολονότι το σύστημα δεν αποσκοπεί ειδικά στην προστασία της συγκεκριμένης χώρας στην οποία εγκαθίσταται Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο παγκόσμιος χαρακτήρας των υφιστάμενων προκλήσεων και η διάδοση των τεχνολογικών γνώσεων καθιστούν απαραίτητη τη διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών της χωρών, καθώς και μια ακριβέστερη εκτίμηση κινδύνου μεταξύ συμμάχων 1. τονίζει ότι η διάδοση των πυρηνικών όπλων συνιστά σοβαρή απειλή για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους ακόμη και μια επίθεση με πυρηνικά όπλα σε μια συγκεκριμένη PR\1006871.doc 3/6 PE521.746v01-00
περιοχή θα ισοδυναμούσε με παγκόσμια καταστροφή, η οποία θα προκαλούσε κατ επέκταση ισχυρό κλονισμό του συστήματος σε παγκόσμιο επίπεδο το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος μιας τέτοιας επίθεσης θα ήταν εξαιρετικά υψηλό 2. επισημαίνει ότι, όσον αφορά την τελευταία φάση ανάπτυξης της αντιπυραυλικής ασπίδας του ΝΑΤΟ, που αποσκοπεί στην αναχαίτιση των βαλλιστικών πυραύλων πριν φθάσουν στον στόχο τους, στο τελευταίο στάδιο της διαδρομής τους και κατά την επιστροφή τους στην ατμόσφαιρα, προβλέπονται μεγαλύτεροι περιορισμοί σε σύγκριση με προηγούμενες εκτιμήσεις η εν λόγω ασπίδα ναι μεν θα παρέχει προστασία σε βασικά μέσα του ΝΑΤΟ αλλά, σε αντίθεση με προηγούμενα σχέδια, δεν θα παρέχει, υπό την παρούσα μορφή, επαρκή κάλυψη του συνόλου του ευρωπαϊκού πληθυσμού από τον περιορισμένο αριθμό διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων που υπάρχουν λόγω της απρόβλεπτης αυτής εξέλιξης έχει ενισχυθεί η θέση υπέρ μιας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας η οποία θα συμπληρώνει το σύστημα του ΝΑΤΟ 3. υπογραμμίζει ότι, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης και των δημοσιονομικών περικοπών, δεν διατίθενται επαρκείς πόροι για τη διατήρηση των αμυντικών ικανοτήτων σε επαρκές επίπεδο, με αποτέλεσμα τον περιορισμό του στρατιωτικού δυναμικού και της βιομηχανικής ικανότητας της ΕΕ Πτυχές του θέματος της αντιπυραυλικής ασπίδας 4. υποστηρίζει ότι η απειλή μιας πυρηνικής επίθεσης η οποία θα μπορούσε να εξαπολυθεί από παράγοντες που δεν ενστερνίζονται την παραδοσιακή αντίληψη της λογικής συνιστά θεμιτό λόγο για την ανάπτυξη αντιπυραυλικής ασπίδας στην πραγματικότητα, ορισμένα «κακοποιά» κράτη ή οιονεί κρατικοί παράγοντες μπορεί να είναι προετοιμασμένα για επίθεση, ακόμη και αν αυτή θα κατέληγε αναπόφευκτα στην αυτοκαταστροφή τους 5. σημειώνει ότι υπάρχουν πειστικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ορισμένα «κακοποιά» κράτη προσπαθούν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα σημειώνει, επίσης, ότι ορισμένα από αυτά τα κράτη δηλώνουν ότι είναι έτοιμα να χρησιμοποιήσουν τα όπλα αυτά εάν διακυβεύονται τα συμφέροντά τους υπενθυμίζει, εν προκειμένω, ότι ορισμένα εξαιρετικά ασταθή κράτη διαθέτουν ήδη τεράστια πυρηνικά οπλοστάσια 6. επισημαίνει ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αξιολογηθούν οι υφιστάμενοι και μελλοντικοί κίνδυνοι τέτοιων εξελίξεων και ότι, ακόμη και αν ορισμένες από τις χώρες αυτές διαθέτουν την ικανότητα να κατασκευάσουν πυρηνική βόμβα, αυτό δεν συνεπάγεται κατ ανάγκην ότι είναι ικανές να αναπτύξουν διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους στο εγγύς μέλλον 7. σημειώνει ότι υπάρχουν ενδείξεις για τη μεταφορά τεχνολογικής εμπειρογνωσίας από το Πακιστάν στο Ιράν και τη Βόρεια Κορέα τονίζει, επίσης, ότι είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι χιλιάδες άνεργοι πυρηνικοί επιστήμονες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης αποτελούν διαρκή απειλή για τη μεταφορά επικίνδυνων πληροφοριών 8. υπογραμμίζει ότι μια ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση και οι πολλαπλές απρόβλεπτες συνέπειες που πιθανολογείται ότι θα προκύψουν από αυτή συνιστούν υπαρξιακή απειλή επισημαίνει, ωστόσο, ότι, ανεξαρτήτως της σοβαρότητας αυτού του κινδύνου, δεν παύει να είναι ένας μόνο κίνδυνο μεταξύ πολλών άλλων υποστηρίζει, ως εκ τούτου, ότι η PE521.746v01-00 4/6 PR\1006871.doc
αναλογική μείωση του υπαρξιακού κινδύνου θα πρέπει να λειτουργήσει ως βάση αναφοράς για την αξιολόγηση της σκοπιμότητας της αντιπυραυλικής ασπίδας 9. εφιστά την προσοχή στην εκτίμηση ότι η αντιπυραυλική ασπίδα αποτελεί μάλλον ένα ιδιαίτερα δαπανηρό εγχείρημα το οποίο, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα καλυπτόταν από τα συνήθη προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ υπογραμμίζει επίσης ότι η συντήρησή της μακροπρόθεσμα θα αυξήσει το κόστος σημειώνει ότι αναμένεται να ζητηθεί από την ΕΕ να καλύψει σε μεγάλο βαθμό το κόστος υποδομής, λειτουργίας και συντήρησης της αντιπυραυλικής ασπίδας 10. ζητεί, ως εκ τούτου, τη διενέργεια ενδελεχούς και διαφανούς ανάλυσης κόστους-οφέλους σχετικά με την αντιπυραυλική ασπίδα τονίζει ότι η εν λόγω ανάλυση θα πρέπει να διενεργηθεί από ανεξάρτητη ομάδα και να περιλαμβάνει εκτίμηση του κόστους της αντιπυραυλικής ασπίδας σε σχέση με τον ενδεχόμενο κίνδυνο επίθεσης από κάποιο «κακοποιό» κράτος με τη χρήση διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων 11. τονίζει ότι οι διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι δεν είναι σε καμία περίπτωση το μοναδικό σύστημα εκτόξευσης που χρησιμοποιείται στα πυρηνικά συστήματα επισημαίνει ότι η αντιπυραυλική ασπίδα μπορεί να δημιουργήσει ένα ψευδές αίσθημα ασφάλειας 12. προτείνει, σε περίπτωση που η αντιπυραυλική ασπίδα αποδειχθεί ότι είναι ένα εφικτό και οικονομικά αποδοτικό μέσο που περιορίζει τον κίνδυνο πυρηνικής επίθεσης, να μελετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση το ενδεχόμενο ανάπτυξης και κατασκευής της, κατά προτίμηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο 13. τονίζει ότι, λόγω του μεγάλου αριθμού ρωσικών διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων, η ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ασπίδα δεν αποτελεί σοβαρή απειλή για τις πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας 14. επισημαίνει ότι η αντιπυραυλική τεχνολογία εξελίσσεται με ταχύ ρυθμό πιστεύει ότι τυχόν αντίμετρα, εφόσον ληφθούν, θα παρέχουν μερική μεν, αλλά αξιόπιστη προστασία από τον περιορισμένο αριθμό διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων Πλαίσιο 15. τονίζει ότι, εάν ποτέ ολοκληρωθεί η πέμπτη φάση της αντιπυραυλικής ασπίδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν διάφορες προκλήσεις, δεδομένου ότι η ανάπτυξη αντιπυραυλικής ασπίδας θα έφερνε την ΕΕ πιο κοντά στη δημιουργία μιας αμυντικής ένωσης, πράγμα που θα είχε ως αποτέλεσμα να μεταβληθεί ο στρατηγικός της ρόλος 16. υπενθυμίζει ότι το ΝΑΤΟ έχει εξαγγείλει την πρόθεσή του να επιδιώξει ενεργά την ανάπτυξη συνεργασίας με τη Ρωσία (και με άλλους ευρωατλαντικούς εταίρους) στον τομέα της πυραυλικής άμυνας, προλειαίνοντας, με αυτόν τον τρόπο, το έδαφος για αύξηση της διαφάνειας για τα πυρηνικά θέματα και τα πυρηνικά όπλα μικρού βεληνεκούς 17. υποστηρίζει ότι είναι ευκταία η συμμετοχή της Ρωσίας στην ανάπτυξη αντιπυραυλικής PR\1006871.doc 5/6 PE521.746v01-00
ασπίδας, δεδομένου ότι ενδεχόμενη αναχαίτιση πυραύλων θα πραγματοποιηθεί κατά πάσα πιθανότητα στον εναέριο χώρο της Ρωσίας υποστηρίζει, επίσης, ότι η συμμετοχή της Ρωσίας στην ανάπτυξη της αντιπυραυλικής ασπίδας θα ήταν επωφελής από οικονομική άποψη, λόγω του επιμερισμού των δαπανών του πυραυλικού συστήματος μεταξύ των εμπλεκόμενων παραγόντων 18. σημειώνει ότι η Ρωσία εξέφρασε τη βούλησή της να συμμετάσχει στην ανάπτυξη αντιπυραυλικής ασπίδας επισημαίνει, ωστόσο, ότι, εάν η Ρωσία δεν λάβει μέρος στην ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας, είναι πιθανόν να αντιδράσει και να λάβει αντίμετρα για να αντιμετωπίσει τη μεταβολή του συσχετισμού δυνάμεων στην περιοχή 19. υποστηρίζει ότι η ΕΕ, σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ και ενδεχομένως με τη Ρωσία, είναι ικανή να συγκεντρώσει τους απαιτούμενους πόρους και να προχωρήσει στην ανάπτυξη της αντιπυραυλικής ασπίδας, προστατεύοντας, με αυτόν τον τρόπο, την Ευρώπη από πιθανές επιθέσεις «κακοποιών» κρατών ή οιονεί κρατικών παραγόντων επισημαίνει ότι η εν λόγω προσέγγιση θα είναι κατά πάσα πιθανότητα επωφελής για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη 20. υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη αντιπυραυλικής άμυνας σε επίπεδο ΕΕ θα απαιτούσε τη θέσπιση σύνθετων θεσμικών διατάξεων που δεν υφίστανται επί του παρόντος ζητεί την εκπόνηση ενός αξιόπιστου σχεδίου για τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου θα αναπτυχθεί η συνεργασία μεταξύ της ΕΕ, χωρών μελών και μη μελών του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας 21. ζητεί να θεσπιστούν οι αναγκαίες και αξιόπιστες θεσμικές διατάξεις πριν από την κατασκευή του συστήματος υπογραμμίζει ότι ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας, ανεξαρτήτως του πόσο ολοκληρωμένο και τεχνολογικώς προηγμένο είναι, δεν έχει αξία εάν δεν συνοδεύεται από μία αποτελεσματική δομή διοίκησης, ικανή να λαμβάνει αποφάσεις σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα 22. πιστεύει ακράδαντα ότι η ανάλυση θα πρέπει να περιλαμβάνει τους διάφορους συνδυασμούς δυνητικών συνεργατών στο σύστημα, καθώς και το κόστος και την αποτελεσματικότητά του τονίζει ότι, μόνο μετά από αυτή την ανάλυση και εφόσον αποδεχθεί εφικτό, θα πρέπει η ΕΕ και οι στρατηγικοί της εταίροι να προχωρήσουν στα στάδια του σχεδιασμού, της παραγωγής και της υλοποίησης 23. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στα κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ, στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ και στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ. PE521.746v01-00 6/6 PR\1006871.doc