ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΟΙ & ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Μορέλα Έρη, PhD
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαιότητα Οι Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα ήταν η πιο σημαντική διοργάνωση της αρχαίας Ελλάδας Διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία κάθε 4 χρόνια από το 776 π.χ. Είχαν και θρησκευτική σημασία αφού γίνονταν προς τιμή του θεού Δία. Σύμφωνα με τον Παυσανία, στους αγώνες έπαιρναν μέρος και οι θεοί του Ολύμπου. Πιστεύεται ότι ο Απόλλων νίκησε τον Ερμή και τον Άρη στο τρέξιμο και την πυγμαχία αντίστοιχα
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαιότητα Οι αγώνες ήταν μόνο τοπικοί και διεξάγονταν μόνο ένα άθλημα, η κούρσα του σταδίου Αρχικά διαρκούσαν μια ημέρα μόνο. Αργότερα διευρύνθηκε και εμπλουτίστηκε με πλήθος αθλημάτων και πανηγυρικών εκδηλώσεων που συνόδευαν την εορτή, διαρκείας 5 ημερών Το 393 π.χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Θεοδόσιος τους κατήργησε οριστικά
Αγωνίσματα Ακόντιο Άλμα Δίσκος Δρόμος Ιππικά αγωνίσματα Παγκράτιο Πάλη Πένταθλο Πυγμαχία
Έπαθλα Πανηγυρική υποδοχή Προνόμια στους αθλητές αξιότιμα με τιμές βασιλιάδων, στρατηγών ακόμα και θεών. Στεφάνωναν τον νικητή με στεφάνι αγριελιάς που όπως πίστευαν έφερνε τύχη και θεϊκή προστασία στον νικητή
Ολυμπιακή εκεχειρία Παύση των εχθροπραξιών (από την 7 η μέρα πριν από την έναρξη των αγώνων μέχρι την 7 η μέρα μετά το πέρας τους) μεταξύ των αρχαίων ελληνικών πόλεων κατά την περίοδο που συμμετείχαν στους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 άρχισε μια σύγχρονη προσπάθεια για την αναβίωση του θεσμού της Ολυμπιακής εκεχειρίας. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) κάλεσε για την τήρηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, ώστε αθλητές από την πρώην Γιουγκοσλαβία να συμμετάσχουν στους Αγώνες της XXIII Ολυμπιάδας στη Βαρκελώνη. Πρωτοβουλίες εκεχειρίας προωθήθηκαν και τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1994, 1998 και 2000 αλλά και των χειμερινών αγώνων.
Ολυμπιακοί Αγώνες & γυναίκες Οι κανονισμοί απαγόρευαν την είσοδο και την παρακολούθηση των αγώνων για τις γυναίκες αλλιώς τιμωρούνταν σε θάνατο Η Καλλιπάτειρα, κόρη του Ολυμπιονίκη Διαγόρα του Ρόδιου, ήταν η πρώτη γυναίκα της αρχαιότητα που μπήκε μέσα σε αθλητικό χώρο και παρακολούθησε τους αρχαίους ΟΑ Θέλοντας να θαυμάσει το γιό της που αγωνιζόταν μεταμφιέστηκε σε γυμναστή όπου και εισήλθε και παρακολούθησε τον αγώνα. Ωστόσο όταν αποκαλύφθηκε δεν της επιβλήθηκε η θανατική ποινή, καθώς η οικογένειά της είχε βγάλει σειρά Ολυμπιονικών
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων Ο βαρόνος Πιέρ ντε Κουμπερτέν, Γάλλος παιδαγωγός και ιστορικός, ευρύτερα γνωστός ως ιδρυτής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και ως πατέρας των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Πίστευε ότι η αθλητική παιδεία ήταν σημαντικό μέρος για την ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων ανθρώπων. Το 1887 μαζί με άλλους ίδρυσε στη Γαλλία την Ένωση Γαλλικών Αθλητικών Συλλόγων στην οποία εκλέχτηκε γραμματέας το 1892. Από αυτή τη θέση άρχισε να προωθεί την ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων Το 1984 διοργάνωσε ένα διεθνές συνέδριο για αθλητές όπου δημιουργήθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή Το 1986 οργανώθηκαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα Πρώτος πρόεδρος της ΔΟΕ ο Δημήτρης Βικέλας Ο Κουμπερτέν ήθελε έναν αθλητισμό που θα επιβεβαίωνε την υπεροχή των ελίτ. Προωθούσε τον «αθλητισμό των λευκών» και εναντιωνόταν στην συμμετοχή των γυναικών στους ΟΑ
Οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες ΑΘΗΝΑ 1896 Γνωστοί και ως Αγώνες της 1 ης Ολυμπιάδας ήταν η πρώτη διεθνής αθλητικής διοργάνωση ΟΑ μετά την αναβίωσή τους. Διοργανώθηκαν στην Αθήνα (6/4 έως τις 15/4) Μικρός ο αριθμός των αθλητών που συμμετείχαν αλλά η συμμετοχή ήταν η μεγαλύτερη μέχρι τότε σε αθλητική οργάνωση Νίκη στον Μαραθώνιο από τον Σπύρο Λούη Δεν επετράπη η συμμετοχή των γυναικών. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας η Ρεβίθη έτρεξε μόνη της την επομένη του θριάμβου του Λούη τον μαραθώνιο δρόμο σε 5 ώρες και 30 λεπτά
Τα παράδοξα & τα ανορθόδοξα ΑΘΗΝΑ 1896 Άγνωστα σε μας αγωνίσματα (αναρρίχηση, άρση βαρών με το ένα χέρι, τένις κτλ) Έλλειψη αθλητικής εξειδίκευσης Άγνοια των κανονισμών Ο Αμερικανός R. Garret δε γνώριζε καν τι είναι ο δίσκος και πως ρίχνεται (κέρδισε στον δίσκο με βολή 29,15 μ.).το αγώνισμα της δισκοβολίας το διδάχθηκε στην Ελλάδα μερικές μέρες πριν από Έλληνες δισκοβόλους.
Έσοδα των Αγώνων Δωρεές (Γ.Αβέρωφ) Γραμματόσημα Εισιτήρια Αναμνηστικά μετάλλια Ολυμπιακά Σύμβολα Ολυμπιακός Ύμνος Ολυμπιακή Σημαία Ολυμπιακός Όρκος Ολυμπιακή Φλόγα Στεφάνι ελιάς
Ολυμπιακός Ύμνος Ο Ολυμπιακός Ύμνος συντέθηκε για τους πρώτους σύγχρονους ΟΑ της Αθήνας το 1896 από τον Σπύρο Σαμαρά σε ποίηση και στίχους του Κωστή Παλαμά. Ο Ύμνος ακούστηκε για πρώτη φορά το 1896 στο Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό στάδιο Την εκτέλεση διηύθυνε ο ίδιος ο Σαμαράς Η καθιέρωση του Ύμνου Προκήρυξη διαγωνισμού της ΔΟΕ για μελοποίηση Ολυμπιακού Ύμνου (1957) Απόφαση καθιέρωσης ως επίσημου Ύμνου των Ολυμπιάδων (Γ.Σ. ΔΟΕ Τόκιο 1958)
Ολυμπιακή Σημαία Ήταν μια ιδέα του Πιέρ ντε Κουμπερτέν και παρουσιάστηκε στη Σύνοδο της Δ.Ο.Ε. το 1924 στο Παρίσι. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1920 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αμβέρσας. Υψώνεται κατά την τελετή έναρξης των ΟΑ και υποστέλλεται κατά την τελετή λήξης Το φόντο της σημαίας λευκό και στη μέση έχει τους 5 κύκλους (μπλε, μαύρο, κόκκινο, κίτρινο και πράσινο) που συμβολίζουν τις 5 ηπείρους
Ολυμπιακός όρκος Απαγγέλλεται από αθλητή/τρια της διοργανώτριας χώρας για λογαριασμό όλων των αθλητών που συμμετέχουν στους ΟΑ Καθιερώθηκε το 1920 στους Θερινού ΟΑ με τον ξιφομάχο και υδατοσφαιριστή Βίκτορ Μπουάν να τον απαγγέλει πρώτη φορά Διαμόρφωση του Ολυμπιακού όρου 1962 "Στο όνομα όλων των αθλητών, υπόσχομαι να πάρω μέρος σ' αυτούς τους Ολυμπιακούς Αγώνες, σεβόμενος τους κανονισμούς που τους διέπουν, σύμφωνα με το αληθινό πνεύμα της ευγενούς άμιλλας για τη δόξα του αθλητισμού και την τιμή των ομάδων μας"
Ολυμπιακή Φλόγα Η Ολυμπιακή Φλόγα είναι ένα σύμβολο των ΟΑ της Αρχαίας Ελλάδας που αναπαριστούσε την κλοπή της Φωτιάς των Θεών από τον Προμηθέα Κατά την διάρκεια των ΟΑ καίει μέρα και νύχτα σε ειδικό βωμό μέσα στο Ολυμπιακό Στάδιο της πόλης που τους φιλοξενεί Η ιδέα αφής της ολυμπιακής φλόγας από τον ήλιο της Ολυμπίας ανήκει στον αρχαιολόγο Αλέξανδρο Φιλαδελφέα (1866-1955) Για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε αφή της Ολυμπιακή φλόγας το 1936 στους ΟΑ του Βερολίνου Εμπνευστής της σύγχρονης λαμπαδηδρομίας φέρεται ο Γερμανός καθηγητής Κάρλ Ντίμ.
Η Ολυμπιακή Φλόγα συμβολίζει Την άρρηκτη σχέση του αρχαίου ιερού της Ολυμπίας και της ολυμπιακής πόλης Το φως που εκπέμπει η φωτιά συμβολίζει το αρχαίο Ολυμπιακό πνεύμα, την αγάπη και τη συναδέλφωση Την ανιδιοτελή προσφορά του Ελληνικού πνεύματος της Ολυμπίας στους λαούς της γης Είναι μορφοποίηση της Αγάπης και της Ειρήνης για ψυχοπνευματική ανύψωση του ανθρώπου Την ανθρώπινη εγκαρδιότητα Την αδελφοσύνη και την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων
Κότινος (στεφάνι ελιάς) Ο κότινος ήταν στεφάνι από κλαδί αγριελιάς με το οποίο στεφάνωναν τον νικητή στους ΟΑ Πρώτη φορά δόθηκε σύμφωνα με τον Παυσανία το 752 π.χ. κατά την 6 η ολυμπιακή διοργάνωση και αντικατέστησε τον καρπό της μηλιάς που δινόταν ως τότε. Ο κότινος αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και ελευθερίας και στους ΟΑ του 2004 της Αθήνας για πρώτη φορά αναβίωσε η αρχαία παράδοση απονομής κότινου στους νικητές.
Έλληνες ολυμπιονίκες
Συνέπειες των Ο.Α. Αθήνα 1986 Διεθνοποίηση των Ο.Α. Ανάπτυξη του αθλητισμού στην Ελλάδα Προβολή βασιλικής οικογένειας Υπέρμετρη τόνωση του εθνικού φρονήματος (Διεκδίκηση της μόνιμης τέλεσης των Ο.Α. στην Αθήνα, ελληνοτουρκικός πόλεμος)
Χαρακτηριστικά των σύγχρονων ΟΑ Οικουμενικός-παγκόσμιος χαρακτήρας Συμμετοχή των γυναικών Όχι μόνιμη αλλά περιφερειακή τέλεση Απουσία θρησκευτικού χαρακτήρα Έχει εμπλουτιστεί το αγωνιστικό πρόγραμμα Μη εφαρμογή του θεσμού της εκεχειρίας
Doping Προβλήματα των σύγχρονων ΟΑ Πολιτική εκμετάλλευση των αγώνων (Μποϋκοτάζ, κυνήγι μεταλλίων, ματωμένες Ολυμπιάδες) Έντονη εμπορευματοποίηση Γιγαντισμός Υψηλό κόστος Διαφθορά μελών της ΔΟΕ
1896-Αθήνα 1900-Παρίσι 1904-Σαίντ Λιούις 1908-Λονδίνο 1912-Στοκχόλμη 1920-Αμβέρσα 1924-Παρίσι 1928-Αμστερνταμ 1932-Λος Άντζελες 1936-Βερολίνο 1948-Λονδίνο 1952-Ελσίνκι 1956-Μελβούρνη 1960-Ρώμη 1964-Τόκιο 1968-Μεξικό 1972-Μόναχο 1976-Μόντρεαλ 1980-Μόσχα 1984- Λός Άντζελες 1988-Σεούλ 1992-Βαρκελώνη 1996-Ατλάντα 2000-Σίδνεϋ 2004-Αθήνα 2008-Πεκίνο 2012-Λονδίνο 2016-Ρίο Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες
ΟΛΥΜΠΙΑΚΕΣ & ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ
Ορισμοί Ιδεώδες ή αξία: το ιδανικό η αφοσίωση δηλ. του ανθρώπου σε κάτι πολύ μεγάλο και υψηλό, ηθικό και πνευματικό. Πανανθρώπινα ιδεώδη-αξίες: Δικαιοσύνη Ελευθερία Ισότητα Δημοκρατία κ.λ.π
Πανανθρώπινες αξίες αθλητισμού & Ολυμπιακών Αγώνων Διεθνής κατανόηση Αξιοκρατία-Δικαιοσύνη Ισότητα-Δημοκρατία Σεβασμός στους κανόνες, Ευγενής άμιλλα
Ατομικές αξίες & αθλητισμός Αριστεία Αυτοπειθαρχία-Αυτοεκτίμηση Συμμετοχή Υγεία
Διεθνής κατανόηση Σεβασμός στο συνάνθρωπο συναθλητή Αναγνώριση και αποδοχή του διαφορετικού - Σεβασμός και εξοικείωση με τις πολιτισμικές ιδιομορφίες Συναδέλφωση
Διεθνής κατανόηση-συναδέλφωση «το να ζητάς από τους λαούς να αγαπούν ο ένας τον άλλο είναι αφελές, να τους ζητάς να σέβονται ο ένας τον άλλο δεν είναι ουτοπία αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση να γνωρίζει ο ένας τον άλλο. Και αυτό μπορεί να γίνει μέσω του αθλητισμού» Pierre de Coubertin
Διεθνής κατανόηση-συναδέλφωση «το αθλητικό πνεύμα που πηγάζει από τους Ο.Α. πρέπει να είναι ένα πνεύμα οικουμενικό, ελεύθερο, απαλλαγμένο από πολιτικές και εθνικιστικές δεσμεύσεις, ένα πνεύμα που υπηρετεί ένα λογικό και σοφό ειρηνικό διεθνισμό και αποβλέπει μέσω της κατανόησης να οδηγηθεί σε μια παγκόσμια ειρήνη» Pierre de Coubertin
Αξιοκρατία-Δικαιοσύνη Απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη της αξιοκρατίας είναι η παροχή ίσων ευκαιριών στον καθένα. Πέρα από την ικανοποίηση του δικαίου καλλιεργείται το αίσθημα της ισονομίας και της δημοκρατίας
Ισότητα H ισότητα των ευκαιριών οδηγεί στην ισότητα των συμμετεχόντων. Έτσι ο αθλητισμός δίδει τη δυνατότητα σε όλους ανεξάρτητα από εθνότητα, φυλή, φύλο, κοινωνική τάξη να συμμετάσχει. «ο αθλητισμός απέκτησε αυτή την πρωτόγνωρη μαζικότητα και την τεράστια απήχηση χάρη στην κατάργηση των κοινωνικών τάξεων και τον παραμερισμό της καταγωγής στα πλαίσια της διεξαγωγής του.» Norbert Elias
Ισότητα των δύο φύλων Ισότητα των δύο φύλων στον αθλητισμό = ισότητα ευκαιριών για συμμετοχή. «Ο αθλητισμός στο σύγχρονο κόσμο γεννήθηκε ως οχυρό του ανδρισμού και μετεξελίσσεται σε κοινό πεδίο δράσης άνδρα και γυναίκας» Eric Duning
Ισότητα των δύο φύλων Οι γυναίκες συμμετείχαν στους αγώνες πολύ πριν αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα και το δικαίωμα ψήφου στις χώρες της Ευρώπης Στην ολυμπιάδα της Αθήνας 2004 το 40% των αθλητών ήταν γυναίκες οι οποίες συμμετείχαν σε 26 από τα 28 αθλήματα
Σεβασμός στους κανόνες Ευγενής άμιλλα (fair play) Να αποφεύγεται η επιδίωξη της νίκης με κάθε μέσο Οι αθλητές οφείλουν να τηρούν τους κανόνες Να σέβονται τους αντιπάλους Να είναι μεγαλόψυχοι στην ήττα και τη νίκη Να διαγωνίζονται με πνεύμα ιπποτισμού και ευγένειας
Ατομική αξία Αριστεία, αγώνας για συνεχή βελτίωση Citius, altius, fortius (Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά) Henri Didon Αγώνας για συνεχή βελτίωση και τελειοποίηση «Το μήνυμα του ολυμπισμού προς κάθε άτομο είναι να αναζητήσει την υπεροχή και να υπερβεί τις ικανότητές του» Pierre de Coubertin Η πιο τρανή νίκη είναι η νίκη του εαυτού μας Πλάτων
Ατομική αξία Αυτοπειθαρχία-Αυτοεκτίμηση Δύναμη θέλησης-αξία συμμετοχής Ο αθλητισμός διδάσκει και καλλιεργεί την ικανότητα του ανθρώπου να επιβάλλει στον εαυτό του προγραμματισμένη ζωή, σκληρή προπόνηση, πειθαρχία και να απαρνείται πρόσκαιρα τις χαρές της ζωής για έναν σκοπό. Ο αθλητής κυριαρχεί πάνω στις ορέξεις, τις πράξεις, τα πάθη του επιβάλλει στον εαυτό του προγραμματισμένη ζωή, σκληρή προπόνηση και πειθαρχία. Η αυτοπειθαρχία και αυτοεκτίμηση προικίζουν τον αθλητή με δύναμη θέλησης
H δύναμη της θέλησης..
Ατομική αξία Συμμετοχή Η ομορφιά του αθλητικού ανταγωνισμού δεν έγκειται στο αποτέλεσμα, αλλά στην προσπάθεια και στη συμμετοχή. Η χαρά της συμμετοχής επιτρέπει στον αθλητή απαλλαγμένος από την υπερβολική πίεση της αναζήτησης της νίκης να ψυχαγωγηθεί
Στους ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου 2012 δύο αθλήτριες, μια Ελληνίδα (Βούλα Παπαχρήστου)και μια Γερμανίδα (Ντιάνα Ντρυγκάλλα) αποκλείστηκαν λόγω των ιδεολογικών και πολιτικών τους θέσεων. Και οι δύο κατηγορήθηκαν για ακροδεξιές και ρατσιστικές θέσεις