Oδηγός Επαγγέλµατος. Νοσηλευτή. πευτική

Oδηγός Επαγγέλµατος Νοσηλευτή πευτική Λάρισα 2012

Σύνταξη Οδηγού: Ονοµ/µο: Θεοδόσιος Παραλίκας Ιδιότητα: Καθηγητής Εφαρµογών Τµήµα: Νοσηλευτική Τηλ.: 2410684345 Fax: 2410613986 Ε-mail:paralikas@teilar.gr Συντονισµός αξιολόγησης και έκδοσης Oδηγών Eπαγγελµάτων: Νούλας Αργύριος Καθηγητής Τµήµατος Ιατρικών Εργαστηρίων ΤΕΙ/Λάρισας Επιστηµονικός Υπεύθυνος Έργου «Γραφείο ιασύνδεσης ΤΕΙ Λάρισας» Τίτλος Έργου: Γραφείο ιασύνδεσης ΤΕΙ Λάρισας Το Έργο «Γραφείο ιασύνδεσης ΤΕΙ Λάρισας» υλοποιείται µέσω του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και ιά Βίου Μάθηση» και συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο - ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους. Το Γραφείο ιασύνδεσης ΤΕΙ Λάρισας αποτελεί µέρος της οµής Απασχόλησης και Σταδιοδροµίας (.Α.ΣΤΑ.) του Ιδρύµατος. Copyright 2012 Γραφείο ιασύνδεσης ΤΕΙ Λάρισας Τ.Κ: 41110, Λάρισα Τηλ.: 2410 684725, 684726 Fax: 2410 611995 URL: http://www.career.teilar.gr E-mail: career@teilar.gr 2

Περιεχόµενα Πρόλογος 4 1. Εισαγωγή 5 2. Σκοπός και αντικείµενα οδηγού 8 3. Σπουδές 9 3.1. Αντικείµενο σπουδών 12 3.2. Σκοπός προγράµµατος σπουδών 12 3.3. οµή σπουδών 13 3.4. Κινητικότητα σε άλλες χώρες 32 3.5. Ακαδηµαϊκή αναγνώριση (ECTS) 34 3.6.Μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα 34 3.7. Μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό 52 4. Υποτροφίες 56 5. Νοµοθεσία 57 5.1. Επαγγελµατικά δικαιώµατα Νοσηλευτών 57 5.2. Κώδικας Νοσηλευτικής εοντολογίας 59 5.3. Άδεια άσκησης επαγγέλµατος 62 6. Επαγγελµατικά πεδία απασχόλησης 66 6.1.Εργασία στον δηµόσιο τοµέα 66 6.2. Εργασία στον ιδιωτικό τοµέα 66 6.3. Αυτοαπασχόληση και επιχειρηµατικότητα 66 7. Αµοιβές 67 8. Νοσηλευτικές ειδικότητες και ειδική εκπαίδευση Νοσηλευτών 68 9. Επιστηµονικοί-Επαγγελµατικοί σύλλογοι 68 10. Βιβλιογραφία- Πηγές Internet 70 11. Χρήσιµες διευθύνσεις 71 12. Παραρτήµατα 72 3

Πρόλογος Στον οδηγό παρέχονται πληροφορίες που αφορούν στις σπουδές τόσο σε προπτυχιακό όσο και µεταπτυχιακό επίπεδο, στα επαγγελµατικά δικαιώµατα και στα επαγγελµατικά πεδία απασχόλησης των πτυχιούχων Νοσηλευτών στον δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα. Επίσης δίνονται πληροφορίες για τις υποτροφίες, καθώς επίσης και για τους επιστηµονικούς και επαγγελµατικούς νοσηλευτικούς φορείς και συλλόγους. Ενδεχοµένως να υπάρχουν πληροφορίες, οι οποίες δεν έχουν συµπεριληφθεί στον παρόντα Οδηγό Επαγγέλµατος. Για το λόγο αυτό, σε µια µελλοντική αναθεωρηµένη έκδοση του Οδηγού Επαγγέλµατος, είναι ευπρόσδεκτες παρεµβάσεις για πιθανές ελλείψεις, τροποποιήσεις, ακόµη και ενστάσεις, από όλους τους ενδιαφεροµένους. Επίσης οι εξελίξεις και τα νέα δεδοµένα στην Νοσηλευτική επιστήµη καθώς και η συνεχής διεύρυνση του επαγγελµατικού ορίζοντα των Νοσηλευτών επιβάλουν την τακτική και συστηµατική ανανέωση του Οδηγού Επαγγέλµατος. Ευελπιστούµε ότι ο Οδηγός Επαγγέλµατος θα φανεί χρήσιµος τόσο στους φοιτητές της Νοσηλευτικής όσο και στους επαγγελµατίες Νοσηλευτές. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την διευθύντρια της Σχολής Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας καθηγήτρια κυρία Ευαγγελία Κοτρώτσιου, για την πολύτιµη αρωγή της και τις εποικοδοµητικές συµβουλές της στην σύνταξη και συγγραφή του οδηγού αυτού, τον Προϊστάµενο του τµήµατος Νοσηλευτικής καθηγητή κύριο Σιδέρη Μπακούρα για την βοήθεια και συµβολή του καθώς επίσης και τους συναδέλφους µου εκπαιδευτικούς στο Τµήµα Νοσηλευτικής για την αµέριστη συµπαράσταση τους κατά την συλλογή πληροφοριών. Ευχαριστώ επίσης το ειδικό τεχνικό προσωπικό και την γραµµατεία του τµήµατος Νοσηλευτικής για την υλικοτεχνική υποστήριξή τους. 4

1. Εισαγωγή Σήµερα αποτελεί πεποίθηση όλων ότι η έννοια της φροντίδας αποτελεί την βάση της νοσηλευτικής επιστήµης η οποία ουσιαστικά είναι η επιστήµη της φροντίδας, αντικείµενο της οποίας είναι ουσιαστικά η κάλυψη των βιολογικών, κοινωνικών, ψυχικών και πνευµατικών αναγκών ενός ανθρώπου. Ωστόσο οι συµπεριφορές φροντίδας συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον και άλλων επιστηµόνων υγείας αλλά δεν αποτέλεσαν το επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους όπως συµβαίνει µε τους Νοσηλευτές. Οι πρώτοι θεωρητικοί της Νοσηλευτικής επιστήµης προσδιόρισαν την φιλοσοφική διάσταση της επιστήµης. Οι µετέπειτα αναφέρθηκαν στην εφαρµογή συµπεριφορικών συστηµάτων και µοντέλων στην Νοσηλευτική. Οι σύγχρονοι µας φέρνουν πίσω στις ρίζες µας και µας θυµίζουν ότι η υγεία και η αρρώστια είναι προσωπικές εµπειρίες και οι νοσηλευτές υπηρετούν τον άνθρωπο καλύτερα, µε την δέσµευσή τους να τον φροντίζουν. Στο µεταπαράδειγµα της Φροντίδας (Fawcett, 1996) παρουσιάζονται τα τέσσερα βασικά στοιχεία τα οποία συνθέτουν την έννοια της φροντίδας, η οποία όπως προαναφέρθηκε αποτελεί την βάση ουσιαστικά όλων των επιστηµών της υγείας. Το Μεταπαράδειγµα αφορά παγκόσµιες έννοιες οι οποίες χαρακτηρίζουν ένα κεντρικό για την επιστήµη φαινόµενο. Έννοιες οι οποίες περιγράφουν το φαινόµενο ξεχωριστά η µία από την άλλη αλά και έννοιες οι οποίες συνδέονται και περιγράφουν την νοσηλευτική φροντίδα. Οι κύριες έννοιες πάνω στις οποίες βασίζονται τα νοσηλευτικά µοντέλα και οι νοσηλευτικές θεωρίες είναι: ο άνθρωπος, η υγεία, το περιβάλλον και η φροντίδα. Ο «άνθρωπος» είναι ο αποδέκτης της νοσηλευτικής φροντίδας. Αποδέκτες µε την έννοια αυτή µπορεί να είναι συγκεκριµένα πρόσωπα, οικογένειες, η κοινότητα ή και άλλες οµάδες. Η έννοια «περιβάλλον» αφορά όλα τα σηµαντικά πρόσωπα που έχουν δεσµούς µεταξύ τους, τα αντικειµενικά βιώµατα ενός ατόµου κατά την διάρκεια της ζωής του καθώς επίσης και το άµεσο περιβάλλον στο οποίο λαµβάνει χώρα η νοσηλευτική φροντίδα. Το περιβάλλον µπορεί να είναι η οικία ενός ατόµου, το νοσοκοµείο ή ακόµα και η κοινότητα. Η έννοια της «υγεία» έχει πολύπλευρη διάσταση και ξεκινά από την απόλυτη ευεξία µέχρι την χρόνια ασθένεια. Η συζήτηση των ειδικών σήµερα αφορά σε έναν ολιστικό προσδιορισµό της υγείας, ο οποίος πρέπει να συµπεριλαµβάνει τόσο την ιδέα της θετικής υγείας και της ευεξίας όσο και τον τρόπο πρόληψης της νόσου. Για το λόγο αυτό απαιτείται η κατανόηση του πώς ένας άνθρωπος αφενός 5

αισθάνεται και αντιλαµβάνεται την υγεία και την αρρώστια και αφετέρου προσλαµβάνει και αντιµετωπίζει την εµφάνιση κάποιου νοσήµατος. Η «φροντίδα» «αποτελεί ένα πανανθρώπινο χαρακτηριστικό, µια ανθρώπινη συµπεριφορά που υφίσταται από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος στη γη» (Γκούβα και Κοτρώτσιου, 2011) και αφορά όλες τις δραστηριότητες και τις ανάγκες ενός ανθρώπου, την κάλυψη των οποίων αναλαµβάνουν ανάλογα µε την περίπτωση οι επαγγελµατίες Νοσηλευτές. Από τον συνδυασµό των παραπάνω τεσσάρων εννοιών η «νοσηλευτική φροντίδα» προσδιορίζεται ως η ενασχόληση µε την ακεραιότητα και την ευεξία του ατόµου, το οποίο βρίσκεται σε διαρκή διάδραση µε το περιβάλλον του. Η Νοσηλευτική αφορά στην παροχή νοσηλευτικής φροντίδας σε ανθρώπους µε στόχο την προστασία και την προαγωγή της υγείας, την εφαρµογή θεραπευτικών µέσων κατά την ασθένεια και την αποκατάσταση καθώς και υποστήριξη για ειρηνικό θάνατο. Επίσης η νοσηλευτική λόγω του ανθρωποκεντρικού της χαρακτήρα θεωρείται ότι ανήκει στην κατηγορία των επαγγελµάτων εκείνων που χαρακτηρίζονται ως λειτουργήµατα. Βέβαια ο χαρακτηρισµός αυτός εκτός του ότι είναι ιδιαίτερα τιµητικός για το επάγγελµα του προσδίδει και µία ιδιαίτερη ευθύνη. Ένας κλασικός ορισµός της Νοσηλευτικής δόθηκε από την Rogers η οποία υποστηρίζει ότι «η Νοσηλευτική έχει σκοπό να υπηρετεί τους ανθρώπους. Η άµεση και επείγουσα ευθύνη την φέρνει αντιµέτωπη µε την κοινωνία. Η ποιότητά της εξαρτάται από την επιστηµονική θεµελιωµένη γνώση, που υποβάλλει το νοσηλευτικό δυναµικό στην πρακτική και διανοητική ικανότητα κρίσης, µε την οποία είναι σε θέση να θέτει αυτή την γνώση στην υπηρεσία της ανθρωπότητας». Η Rogers θεωρεί τη Νοσηλευτική ακαδηµαϊκό επάγγελµα, επιστήµη αλλά και τέχνη. Η Νοσηλευτική επιστήµη χαρακτηρίζεται ως οργανωµένο θεµέλιο γνώσης, η οποία αποκτάται µε την επιστηµονική έρευνα και τη λογική ανάλυση. Η τέχνη της νοσηλείας θεωρείται ως δηµιουργική εφαρµογή της Νοσηλευτικής επιστήµης για την ευεξία των ανθρώπων (Fawcett, 1996). Ως «υπηρεσία προς τους ανθρώπους η οποία ανυψώνει την ίαση και την υγεία µε ανθρωπιστικές µεθόδους, ορίζεται η Νοσηλευτική από την Peplau. Συγκεκριµένα η Νοσηλευτική για την Peplau είναι µια θεραπευτική διεργασία, η οποία λειτουργεί σε συνεργασία µε άλλες ανθρωπιστικές διεργασίες, και παράγει µε τον τρόπο αυτό υγεία για όλους (Mischo-Kelling & Wittneben, 1995) Για την Johnson η Νοσηλευτική αποτελεί εξαιρετική εργασία-προσφορά, η οποία συνδυάζει την τέχνη και την επιστήµη. Οι νοσηλευτικές ενέργειες επικεντρώνονται στο άτοµο το οποίο προσπαθεί να διατηρήσει ή να επαναφέρει την ισορροπία. Στο µοντέλο της η Νοσηλευτική ορίζεται ως εξωτερική δύναµη η οποία βοηθά το άτοµο να κατορθώσει να έχει ισορροπία και σταθερότητα. Εποµένως η Νοσηλευτική φροντίδα βασίζεται στην κατανόηση των αντιδράσεων του ατόµου, στις διάφορες αλλαγές και στο άγχος. Η Johnson δηλώνει πως σε αντίθεση µε την ιατρική, η Νοσηλευτική ασχολείται µε προβλήµατα συµπεριφοράς, παρά µε τις βιολογικές λειτουργίες(fawcett, 1996). Στο νοσηλευτικό µοντέλο της προσαρµογής η Roy περιγράφει τη Νοσηλευτική ως επιστήµη που ενδιαφέρεται για την κατανόηση της διεργασίας της ζωής, η οποία προάγει την προσαρµογή και την 6

υγεία, µε σκοπό να επηρεάσει θετικά την υγεία. Έτσι το µοντέλο της προσαρµογής αποτελεί τον οδηγό για την ανάπτυξη της νοσηλευτικής γνώσης και την άσκηση της Νοσηλευτικής. Η Roy πιστεύει ότι η νοσηλευτική διεργασία χρησιµοποιείται για να ενισχύσει την προσαρµοστική συµπεριφορά του αρρώστου(fawcett, 1996). Την επιστηµονική και επαγγελµατική διάσταση της Νοσηλευτικής τονίζει η King στο έργο της. Η γνώση των διαφόρων αντιλήψεων χρησιµοποιείται για τη βοήθεια των Νοσηλευτών, ώστε να λειτουργούν ανάλογα µε τους ρόλους τους. Η Νοσηλευτική επικεντρώνεται στην φροντίδα των ατόµων µε σκοπό την προαγωγή της υγείας, την διατήρησή της, και την φροντίδα των ασθενών(fawcett, 1996). Η φροντίδα, σύµφωνα µε την Leininger, είναι ένα φαινόµενο, το οποίο βιώνεται σ όλους τους πολιτισµούς ενώ υπάρχουν ειδικά πολιτισµικά πρότυπα φροντίδας. Στο έργο της αναφέρει ότι υπάρχει στενή σύνδεση µεταξύ φροντίδας, κουλτούρας και κοινωνικών δοµών. Επίσης η φροντίδα αποτελεί παγκόσµιο φαινόµενο, όµως ο τρόπος και οι διαδικασίες που αυτή εκφράζεται διαφέρουν από πολιτισµό σε πολιτισµό. Κάθε νοσηλευτική κατάσταση, περιλαµβάνει ανάγκες και συµπεριφορές φροντίδας οι οποίες είναι πολιτισµικά καθορισµένες, ενώ πολιτισµικές διαφορές σε πεποιθήσεις, αξίες και δραστηριότητες φροντίδας, αντικατοπτρίζουν διαφορές στην παροχή νοσηλευτικής φροντίδας (Leininger, 1997). 2. Σκοπός και αντικείµενα οδηγού Σκοπός της έκδοσης του παρόντος Οδηγού Επαγγέλµατος του Νοσηλευτή είναι αφενός η ενηµέρωση των φοιτητών αλλά και των υποψηφίων φοιτητών σε εκπαιδευτικά θέµατα που αφορούν στις σπουδές του τµήµατος Νοσηλευτικής του ΤΕΙ Λάρισας. Μέσα από τις σελίδες του, οι φοιτητές και οι υποψήφιοι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν αναλυτικά το πρόγραµµα σπουδών του τµήµατος Νοσηλευτικής, καθώς επίσης και τις δυνατότητες που έχουν για την συνέχιση των σπουδών σε 7

µεταπτυχιακό επίπεδο για την απόκτηση µεταπτυχιακού διπλώµατος ειδίκευσης και διδακτορικού διπλώµατος. Επίσης αναφέρονται οι οργανισµοί και φορείς, οι οποίοι παρέχουν υποτροφίες Αφετέρου δίνεται µια συνοπτική, εντούτοις περιεκτική και πολύπλευρη, πληροφόρηση για τις δυνατότητες που έχουν οι απόφοιτοι των τµηµάτων Νοσηλευτικής για επαγγελµατική αποκατάσταση σε υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας στον δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα, και για τις προϋποθέσεις για την απόκτηση νοσηλευτικής ειδικότητας. Επίσης αναφέρονται τα Επαγγελµατικά ικαιώµατα Πτυχιούχων του Τµήµατος Νοσηλευτικής της Σχολής Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας, ο κώδικας Νοσηλευτικής εοντολογίας, καθώς επίσης και επιστηµονικοί και επαγγελµατικοί σύλλογοι, που δραστηριοποιούνται στον χώρο της νοσηλευτικής τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. 3. Σπουδές Τη Νοσηλευτική επιστήµη θεραπεύουν τα τµήµατα Νοσηλευτικής των παρακάτω Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων (Α.Ε.Ι.): ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών-Σχολή Επιστηµών Υγείας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: Παπαδιαµαντοπούλου 123, ΤΚ 115 27, Γουδή. Αθήνα. 8

Τηλ: 210 746 1598 Fax: 210 746 1500 Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου-Σχολή Επιστηµών Ανθρώπινης Κίνησης και Ποιότητας Ζωής- Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: Ορθίας Αρτέµιδος & Πλαταιών 23100, Σπάρτη Τηλ.: 27310-89720/89722 Fax: 27310-89721 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ Ι ΡΥΜΑΤΑ Τ.Ε.Ι. Αθήνας- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής Α ιεύθυνση: Αγίου Σπυρίδωνα και Παλληκαρίδη Τ.Κ.12210 Αιγάλεω Τηλ.: 210-5385613 Τ.Ε.Ι. Αθήνας- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής Β ιεύθυνση: Αγίου Σπυρίδωνα και Παλληκαρίδη Τ.Κ.12210 Αιγάλεω Τηλ.: 210 53 85 616. Τ.Ε.Ι. Ηπείρου- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: Εθνική οδός Ιωαννίνων Αθηνών, Τ.Κ.: 455 00, Ιωάννινα Τηλ: 2651050713, 2651050770, 2651050771 Fax: 2651050733 Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: T.E.I. Θεσσαλονίκης, Ταχ. Θυρίδα:141, Τ.Κ.:574 00, Σίνδος-Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 791500 Τ.Ε.Ι. Καβάλας- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: Β. Γεωργίου 3, Τ.Κ.: 68300, ιδυµότειχο Τηλ.: 25530-25063/25530-25111 Fax: 25530-25112 Τ.Ε.Ι. Κρήτης- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: Ηράκλειο 71004, Ταχ. Θυρίδα: 1939 Τηλ.: 2810379538 Fax: 2810379503 Τ.Ε.Ι. Λαµίας- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: 3ο Χλµ Π.Ε.Ο. Λαµίας - Αθήνας ΤΚ - 35100 Λαµία Τηλ.: 22310-60142 / 60198 Τ.Ε.Ι. Πάτρας- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής ιεύθυνση: Τ.Ε.Ι. Πάτρας Μ. Αλεξάνδρου 1 Κουκούλι, 263 34 Πάτρα Τηλ.: 2610 369130 Fax.: 2610 369114 T.E.I. Λάρισας- Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας-Τµήµα Νοσηλευτικής 9

ιεύθυνση: Τ.Ε.Ι. Λάρισας, Τµήµα Νοσηλευτικής, Τ.Κ.: 41110 Λάρισα Τηλ.: 2410684252 Fax: 2410613986 Τµήµα Νοσηλευτικής Τ.Ε.Ι. Λάρισας Το τµήµα Νοσηλευτικής είναι ένα από τα παλαιότερα τµήµατα του Τ.Ε.Ι. Λάρισας, είναι ενταγµένο στη Σχολή Επιστηµών Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Π.) η οποία αποτελείται από δύο Τµήµατα: Το Τµήµα Νοσηλευτικής (Τ.Ν.) Το Τµήµα Ιατρικών Εργαστηρίων (Τ.Ι.Ε.) Όλες οι εγκαταστάσεις της Σχολής βρίσκονται στο χώρο του ΤΕΙ Λάρισας. Το τµήµα νοσηλευτικής έχει διττή αποστολή. Α) Την εκπαίδευση Νοσηλευτών γενικής φροντίδας, που θα είναι ικανοί να προάγουν, να προστατεύσουν, να διατηρούν και να αποκαθιστούν την υγεία των ατόµων/οµάδων έχοντας ως στόχο πάντα την ποιότητα στην παρεχόµενη φροντίδα Β) την προαγωγή της νοσηλευτικής επιστήµης και γνώσης µέσα από την διενέργεια εφαρµοσµένης έρευνας. Στο τµήµα Νοσηλευτικής υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται ερευνητικά προγράµµατα χρηµατοδοτούµενα από το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων, το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και από την Επιτροπή Εκπαίδευσης και Ερευνών του Τ.Ε.Ι. Λάρισας. Μεταπτυχιακά Προγράµµατα --Πρόγραµµα µεταπτυχιακών σπουδών στη «Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας» Το Τµήµα Ιατρικής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας σε συνεργασία µε το Τµήµα Νοσηλευτικής του Τ.Ε.Ι. Λάρισας, διοργανώνουν µεταπτυχιακό πρόγραµµα µε τίτλο «Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας». Το πρόγραµµα µεταπτυχιακών σπουδών έχει ως αντικείµενο την ειδίκευση πτυχιούχων κυρίως των επιστηµών υγείας. Πτυχιούχοι ΑΕΙ και ΤΕΙ από ένα ευρύ επιστηµονικό πεδίο έχουν την δυνατότητα να ειδικευτούν στην πρωτοβάθµια φροντίδα υγείας. Πληροφορίες σχετικά µε το µεταπτυχιακό πρόγραµµα δίνονται, είτε από την γραµµατεία του µεταπτυχιακού προγράµµατος: τηλ: 2410 685708, 2410 685710, Fax: 2410 685554, είτε στην ιστοσελίδα http://acare.med.uth.gr/ --Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών σπουδών στην «Ψυχική Υγεία» (ΦΕΚ Τεύχος Β 1203/11-04-2012). Το Τµήµα Νοσηλευτικής του Τ.Ε.Ι. Λάρισας υλοποιεί αυτοδύναµο πρόγραµµα µεταπτυχιακών σπουδών στη «Ψυχική Υγεία». Το πρόγραµµα έχει στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου εξειδικευµένης µεταπτυχιακής εκπαίδευσης στην ψυχική υγεία. Στο ΠΜΣ γίνονται δεκτοί πτυχιούχοι των Τµηµάτων των Σχολών Επιστηµών Υγείας των Πανεπιστηµίων ή αναγνωρισµένων οµοταγών Ιδρυµάτων της αλλοδαπής καθώς και πτυχιούχοι Τµηµάτων των Σχολών Επιστηµών Υγείας των ΤΕΙ. Κατ εξαίρεση γίνονται δεκτοί απόφοιτοι και άλλων τµηµάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ, των οποίων θα συνεκτιµάται η αποδεδειγµένη επαγγελµατική και ερευνητική εµπειρία στην ψυχική υγεία. Πληροφορίες σχετικά µε το µεταπτυχιακό πρόγραµµα δίνονται από την γραµµατεία του µεταπτυχιακού προγράµµατος. 10

Ηλεκτρονικό περιοδικό «ιεπιστηµονική Φροντίδα υγείας» Το Ηλεκτρονικό περιοδικό «ιεπιστηµονική Φροντίδα υγείας» εκδίδεται από το Τµήµα Ιατρικής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας και το Τµήµα Νοσηλευτικής του Τ.Ε.Ι. Λάρισας και απευθύνεται σε όλους τους φορείς που άµεσα (γιατροί, νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγοι κ.λ.π) ή έµµεσα (νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές κ.λ.π) σχετίζονται µε την φροντίδα υγείας. Θέση στις σελίδες του περιοδικού έχουν θέµατα υγείας από την ενδοµήτρια ζωή, την νεογνική, παιδική ηλικία και την ενήλικο ζωή. Έµφαση πρέπει να δοθεί στην πρόληψη από διαταραχές που σχετίζονται µε το σύγχρονο τρόπο ζωής δηλαδή τη διατροφή, το κάπνισµα, τη ρύπανση του περιβάλλοντος, τα λοιµώδη νοσήµατα, τα τροχαία ατυχήµατα κ.λ.π. Το περιοδικό αποδελτιώνεται στη CINAHL, η οποία είναι µια από τις µεγαλύτερες βάσεις ηλεκτρονικής βιβλιογραφίας για κοινωνικές επιστήµες και επιστήµες υγείας. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα του περιοδικού: http://www.inhealthcare.gr/el/ejournal Πρόγραµµα δια βίου εκπαίδευσης Το τµήµα Νοσηλευτικής µέσω του Ινστιτούτου ια Βίου Εκπαίδευσης του Τ.Ε.Ι. Λάρισας υλοποιεί πρόγραµµα συµπληρωµατικής εκπαίδευσης µε τίτλο «Ψυχική Υγεία- Ειδική Αγωγή». Προϋπόθεση για την παρακολούθηση του προγράµµατος είναι πτυχίο Α.Ε.Ι. Πληροφορίες σχετικά µε το πρόγραµµα δίνονται είτε από την γραµµατεία του προγράµµατος είτε στην ιστοσελίδα www.ygeia.teilar.gr 3.1. Αντικείµενο σπουδών Η Νοσηλευτική αναγνωρίζει το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης, το συναµφότερο σώµατος και ψυχής. Περιλαµβάνει την κάλυψη όλων των βιολογικών, ψυχοκοινωνικών και πνευµατικών αναγκών ενός ανθρώπου που χρειάζεται φροντίδα, ενώ καλύπτει την αυτόνοµη και συνεργατική φροντίδα των ατόµων (ασθενών και µη ασθενών) όλων των ηλικιών, των οικογενειών, των οµάδων και των κοινοτήτων µε σεβασµό στο κοινωνικές και πολιτισµικές ιδιαιτερότητες του προσώπου ή της οµάδας που χρήζει φροντίδας. Το αντικείµενο σπουδών του τµήµατος Νοσηλευτικής είναι η παροχή υψηλού επιπέδου εξειδικευµένης προπτυχιακής εκπαίδευσης, η οποία καλύπτει το γνωστικό αντικείµενο της Νοσηλευτικής επιστήµης και περιλαµβάνει την θεωρητική διδασκαλία, την εργαστηριακή εφαρµογή της κλινικής νοσηλευτικής καθώς επίσης και την κλινική άσκηση των φοιτητών σε υπηρεσίες, ιδρύµατα και οργανισµούς υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Επίσης παρέχει στους φοιτητές τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες τους εξασφαλίζουν άρτια επιστηµονική και επαγγελµατική κατάρτιση, προκειµένου ως πολυδύναµοι νοσηλευτές γενικής φροντίδας να συµβάλουν στην: 11

α) προαγωγή και διατήρηση της υγείας, β) πρόληψη της νόσου, γ) θεραπεία της ασθένειας και δ) αποκατάσταση της υγείας. 3.2. Σκοπός του προγράµµατος Σπουδών Σκοπός του προγράµµατος σπουδών στη Νοσηλευτική είναι να παρέχει στους φοιτητές γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν: Την παροχή µιας πλήρους και ολοκληρωµένης θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης. Τον εφοδιασµό µε τις απαραίτητες δεξιότητες για την εξειδικευµένη παροχή νοσηλευτικής φροντίδας σε ασθενείς και µη ασθενείς. Την προαγωγή και ανάπτυξη της έρευνας στη Νοσηλευτική. Την µελέτη µοντέλων νοσηλευτικής φροντίδας όπως αυτά περιγράφονται στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία. Την ανάπτυξη τεχνικών και τον προσδιορισµό µέτρων αναφορικά µε την αγωγή και προαγωγή της υγείας. Τον σχεδιασµό πρωτοκόλλων νοσηλευτικής φροντίδας. Τη διοίκηση οργανισµών και άλλων φορέων που παρέχουν υπηρεσίες υγείας. Την ανάλυση και αξιολόγηση συµπεριφορών και καταστάσεων υγείας του πληθυσµού σε επίπεδο κοινότητας, επαρχίας κτλ. Την διερεύνηση συγκεκριµένων παραγόντων του πληθυσµού που επιδρούν αρνητικά στην υγεία και ευνοούν την εµφάνιση σωµατικών αλλά και ψυχικών διαταραχών. Την κατανόηση της ευρύτερης φιλοσοφίας των µεθόδων πρόληψης θεραπείας και φροντίδας υγείας καθώς επίσης και των τεχνικών και µεθόδων πρόληψης, θεραπείας, φροντίδας και νοσηλευτικής έρευνας. Την ικανότητα λήψης εξειδικευµένων κλινικών αποφάσεων σχετικών µε τη νοσηλευτική φροντίδα χρονίως πασχόντων. Την ενίσχυση της διεπιστηµονικής συνεργασίας των Επαγγελµατιών Υγείας έτσι ώστε αφενός να γνωρίζουν και να κατανοούν την ουσία των ερωτηµάτων που θέτουν οι βιοψυχοκοινωνικές επιστήµες και αφετέρου να γνωρίζουν την έκταση και τους περιορισµούς των πιθανών απαντήσεων. Τον σχεδιασµό και την ανάπτυξη προγραµµάτων παρέµβασης στην κοινότητα. Την εφαρµογή συστηµάτων ελέγχου ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών φροντίδας υγείας. Την ορθολογική διαχείριση οικονοµικών µεγεθών µεγέθη που αφορούν στο κόστος των παρεχόµενων υπηρεσιών υγείας. 3.3. οµή σπουδών 12

Η διάρκεια των σπουδών στο τµήµα Νοσηλευτικής είναι οκτώ (8) εξάµηνα. Κατά την διάρκεια των επτά εξαµήνων οι σπουδές περιλαµβάνουν την θεωρητική διδασκαλία, εργαστηριακές εφαρµογές στα εργαστήρια της σχολής, καθώς επίσης και κλινική άσκηση σε Νοσοκοµεία και Οργανισµούς Πρωτοβάθµιας Φροντίδας Υγείας. Κατά την διάρκεια του ογδόου εξαµήνου πραγµατοποιείται η πρακτική άσκηση σε δηµόσιο ή ιδιωτικό Νοσοκοµείο και ολοκληρώνεται η συγγραφή της πτυχιακής εργασίας. Τα µαθήµατα διακρίνονται σε: υποχρεωτικά, κατ επιλογή υποχρεωτικά τα οποία διδάσκονται µετά το 4 ο εξάµηνο σπουδών και προαιρετικά. Ο φοιτητής µπορεί να παρακολουθεί ως προαιρετικά µαθήµατα αποκλειστικά το θεωρητικό µέρος µαθηµάτων άλλων Τµηµάτων της ίδιας ή άλλης Σχολής ή το θεωρητικό µέρος των κατ επιλογή υποχρεωτικών µαθηµάτων που έχει επιλέξει ο ίδιος Προαιρετικά µαθήµατα: ιοίκηση επιχειρήσεων Ο14 Αστικό ίκαιο Ο24 Εργατικό ίκαιο 41 ιοικητικό ίκαιο και ηµόσια ιοίκηση 61 ιοίκηση Ολικής Ποιότητας ιαχείριση έργων 302 Ανάπτυξη και ιαχείριση Ανθρωπινών Πόρων 316 Επιχειρηµατικότητα 525 Υγιεινή και Ασφάλεια στην Εργασία Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών 631Π Τεχνητή Νοηµοσύνη Ιατρικά Εργαστήρια Στοιχεία Βιολογίας Γενετική Αρχές Πληθυσµιακής Υγιεινής Εργασιακές Σχέσεις Λογιστική 2-6 /ση Ανθρωπινών Πόρων 6-4 ιοίκηση Επιχειρήσεων Ειδικότερα τα µαθήµατα διακρίνονται σε: 1) Μαθήµατα Γενικής Υποδοµής (ΜΓΥ), τα οποία προσδιορίζονται µε βάση την ειδικότητα ή το γνωστικό πεδίο του τµήµατος Νοσηλευτικής και στα οποία στηρίζονται τα µαθήµατα ειδικής υποδοµής και ειδικότητας. 2) Μαθήµατα Ειδικής Υποδοµής (ΜΕΥ), τα οποία παρέχουν εξειδικευµένες γνώσεις σε έναν ή περισσότερους τοµείς ενός ευρύτερου γνωστικού πεδίου της Νοσηλευτικής επιστήµης. 13

3) Μαθήµατα Ειδικότητας (ΜΕ), τα οποία παρέχουν εξειδικευµένες γνώσεις στους επί µέρους τοµείς της ειδικότητας ή του γνωστικού πεδίου της Νοσηλευτικής επιστήµης. 4) Μαθήµατα ΟΝΑ και επιχειρηµατικότητας. Τα µαθήµατα ΟΝΑ είναι µαθήµατα γενικότερου ενδιαφέροντος από τις γνωστικές περιοχές ιοίκησης, Οικονοµίας, Νοµοθεσίας και Ανθρωπιστικών Σπουδών. α/α Κωδικός Μάθηµα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ ECTS 1 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 1. 161 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΕ Υ 4 3 15 10 2. 162 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΕΥ Υ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ 3. 163 ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΥ Υ 2 6 3 4. 164 5. 165 ΑΝΑΤΟΜΙΑ- Ι ΜΓΥ Υ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ-Ι ΜΓΥ Υ 7Θ+3Ε 3 3 12 7 5Θ+2Ε 3 3 12 7 Σύνολο 14 9 23 51 30 5Θ+2Ε 1. 261 2. 262 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 2 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 4 6 18 9 ΜΕ Υ 6Θ+3Ε ΜΕ Υ 4 4 16 8 3. 263 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΜΓΥ Υ 3 9 5 4. 264 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΜΓΥ Υ 3 9 5 5. 265 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΜΓΥ Υ 2 6 3 1. 361 2. 362 6Θ+2Ε Σύνολο 16 10 26 58 30 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 3 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΕ Υ 4 5 17 9 6Θ+3Ε ΜΕ Υ 4 3 15 7 5Θ+2Ε 14

3. 363 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΜΕΥ Υ 3 9 5 4. 364 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕΥ Υ 3 9 5 5. 365 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΥ Υ 2 2 8 4 Σύνολο 16 10 26 58 30 1. 461 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 2. 462 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 4 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 3Θ+1Ε ΜΕ Υ 4 4 16 8 6Θ+2Ε ΜΕ Υ 4 4 16 8 3. 463 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ 2 6 3 ΜΕΥ Υ ΥΓΕΙΑΣ 4. 464 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΜΕΥ Υ 3 9 4 5. 465 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΓΥ Υ 3 9 4 6Θ+2Ε 6α 466 ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 ΣΤΗ ΜΕΥ ΕΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 6β 467 ΙΣΤΟΡΙΑ 2 6 3 ΟΝΑ ΕΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Σύνολο 18 8 26 62 30 1. 561 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΠΑΙ ΙΟΥ 2. 562 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 5 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΕ ΜΕ Υ Υ 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 3. 563 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 3 9 4 ΟΝΑ Υ ΙΟΙΚΗΣΗ 4. 564 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ 2 6 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΟΝΑ Υ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 5. 565 ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΓΥ Υ 3 9 4 6α 566 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 6β 567 ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΟΝΑ ΜΕ ΕΥ ΕΥ 6Θ+2Ε 2 6 3 2 6 3 15

Σύνολο 18 8 26 62 30 1. 661 ΝΟΣΗΛEYTIKH ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 2. 662 ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 6 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΕ Υ 4 4 16 8 6Θ+2Ε ΜΕ Υ 4 4 16 8 3. 663 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ 3 9 4 ΜΕΥ Υ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 4. 664 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΥ Υ 3 9 4 ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 5. 665 ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΓΥ Υ 2 6 3 6α 666 ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΜΓΥ ΕΥ 2 6 3 6Θ+2Ε 6β 667 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΕΥ ΕΥ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ Σύνολο 18 8 26 62 30 1. 761 ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 2. 762 ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ- ΜΕΘ 3. 763 ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ 4. 764 ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ 5. 765 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΩΝ - ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΕ Υ 4 6 18 10 ΜΕ ΜΕ ΟΝΑ Υ 7Θ+3Ε 2 4 10 6 4Θ+2Ε Υ 2 6 3 Υ 2 6 3 ΜΕΥ Υ 2 2 8 5 4Θ+1Ε 6α 766 ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ 2 6 3 ΜΕ ΕΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 6β 767 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2 6 3 ΦΡΟΝΤΙ Α ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ /ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΜΕ ΕΥ Σύνολο 14 12 26 54 30 16

8 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 1. ΠΡΑΚΤΙΚΗ 250 10 ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ 2. ΠΤΥΧΙΑΚΗ 500 20 ΕΡΓΑΣΙΑ Σύνολο 750 30 Επεξήγηση συµβολισµών Κ.Μ.= Κατηγορία Μαθήµατος /Ε.Μ.= Είδος Μαθήµατος Μ.Ε. = Μάθηµα Ειδικότητας/Μ.Γ.Υ.= Μάθηµα Γενικής Υποδοµής/Μ.Ε.Υ.= Μάθηµα Ειδικής Υποδοµής ΟΝΑ = ιοίκηση, Οικονοµία, Νοµοθεσία, Ανθρωπιστικές σπουδές Υ= Υποχρεωτικό µάθηµα/ε.υ.= Επιλογής Υποχρεωτικό µάθηµα Θ= Θεωρία /Ε= Εργαστήριο Φ.Ε= Φόρτος εργασίας ΠΜ= Πιστωτικές µονάδες (ECTS) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ α/α Κωδικός Μάθηµα Θ Ε ΦΕ ΠΜ ECTS 1. 161 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4 3 15 10 7Θ+3Ε 2. 162 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ 3. 163 ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 2 6 3 2. 164 3. 165 6 261 ΑΝΑΤΟΜΙΑ- Ι ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ-Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 3 3 12 7 5Θ+2Ε 3 3 12 7 5Θ+2Ε 4 6 18 9 6Θ+3Ε 17

7 262 ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 4 4 16 8 6Θ+2Ε 8 263 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 3 9 5 9 264 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 3 9 5 10 265 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 11 361 12 362 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 4 5 17 9 6Θ+3Ε 4 3 15 7 5Θ+2Ε 13 363 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι 3 9 5 14 364 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ 3 9 5 15 365 16 461 17 462 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 2 2 8 4 3Θ+1Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 18 463 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ 2 6 3 ΥΓΕΙΑΣ 19 464 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 3 9 4 20 465 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 3 9 4 21 561 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΠΑΙ ΙΟΥ 22 562 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 23 563 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 3 9 4 ΙΟΙΚΗΣΗ 24 564 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ 2 6 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 25 565 ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ 3 9 4 26 661 27 662 ΝΟΣΗΛEYTIKH ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 28 663 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 3 9 4 18

29 664 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ 3 9 4 ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 30 665 ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ 2 6 3 31 761 ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 32 762 ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘ 4 6 18 10 7Θ+3Ε 2 4 10 6 4Θ+2Ε 33 763 ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ 2 6 3 34 764 ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ 35 765 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 6 3 2 2 8 5 4Θ+1Ε 36 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 500 20 ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ α/α Κωδικός Μάθηµα Θ Ε ΦΕ ΠΜ ECTS 1. 466 ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2. 467 ΙΣΤΟΡΙΑ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 3. 566 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ 2 6 3 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 4. 567 ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 5. 666 ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 6 667 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ 7 766 ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 8 767 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ 2 6 3 2 6 3 2 6 3 19

- ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ α/α Κωδικός Μάθηµα Θ Ε ΦΕ ΠΜ ECTS 1 161 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4 3 15 10 7Θ+3Ε 2 261 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 3 262 ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 4 361 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 5 362 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 6 461 7 462 8 561 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΠΑΙ ΙΟΥ 9 562 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 10 567 ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 11 661 12 662 ΝΟΣΗΛEYTIKH ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 4 6 18 9 6Θ+3Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 5 17 9 6Θ+3Ε 4 3 15 7 5Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 2 6 3 4 4 16 8 6Θ+2Ε 4 4 16 8 6Θ+2Ε 13 761 ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ 4 6 18 10 20

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 14 762 ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘ 7Θ+3Ε 2 4 10 6 15 763 ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ 2 6 3 4Θ+2Ε 16 766 ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 17 767 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α 2 6 3 ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α 18 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 500 20 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙ ΙΚΗΣ ΥΠΟ ΟΜΗΣ α/α Κωδικός Μάθηµα Θ Ε ΦΕ ΠΜ ECTS 1 162 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ 2 163 ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 2 6 3 3 363 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι 3 9 5 4 364 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ 3 9 5 5 365 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ 2 2 8 4 6 463 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 2 6 3 7 464 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ - ΙΙ 3 9 4 8 466 ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 9 663 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 10 664 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 11 667 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ 12 765 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3Θ+1Ε 2 6 3 3 9 4 3 9 4 2 6 3 2 2 8 5 4Θ+1Ε ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΥΠΟ ΟΜΗΣ 21

α/α Κωδικός Μάθηµα Θ Ε ΦΕ ΠΜ ECTS 1 164 3 3 12 7 ΑΝΑΤΟΜΙΑ- Ι 5Θ+2Ε 2 165 3 3 12 7 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ-Ι 5Θ+2Ε 3 263 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 3 9 5 4 264 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 3 9 5 5 265 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 6 465 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 3 9 4 7 565 ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ 3 9 4 8 665 ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ 2 6 3 9 666 ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ, ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ α/α Κωδικός Μάθηµα Θ Ε ΦΕ ΠΜ ECTS 1 467 ΙΣΤΟΡΙΑ 2 6 3 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 2 563 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 3 9 4 ΙΟΙΚΗΣΗ 3 564 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ 2 6 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 4 566 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ 2 6 3 ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 5 764 ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ - ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ 2 6 3 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 22

α/α Κωδικός Μάθηµα Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ ECTS ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 250 10 ΣΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Σύνολο 250 10 Περιγράµµατα µαθηµάτων 1 ο ΕΞΑΜΗΝΟ 161 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Περίγραµµα :Εισαγωγή στην επιστήµη της Νοσηλευτικής. Εισαγωγή στις έννοιες: Άνθρωπος, ανάγκες, υγεία, ασθένεια, περιβάλλον, νοσηλευτική, φροντίδα, πρόληψη, stress. Ολιστική θεώρηση της υγείας. Βασικές αρχές θεραπευτικής επικοινωνίας νοσηλευτή ασθενή. Νοσηλευτικές θεωρίες, νοσηλευτική διεργασία. Νοσηλευτική εκτίµηση, νοσηλευτικό ιστορικό, νοσηλευτική διάγνωση, προγραµµατισµός της νοσηλευτικής φροντίδας, νοσηλευτικές δεξιότητες και παρεµβάσεις, µέθοδοι αξιολόγησης της νοσηλευτικής φροντίδας. Μέθοδοι έγγραφης τεκµηρίωσης της νοσηλευτικής φροντίδας. Εκπαίδευση ασθενούς. 162 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Περίγραµµα: Τι είναι φιλοσοφία, Σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύµατα, Φιλοσοφία και Νοσηλευτική, η επίδραση των σύγχρονων φιλοσοφικών ρευµάτων στην νοσηλευτική, Η νοσηλευτική γνώση: είδη γνώσης, Η φροντίδα στη νοσηλευτική: η φροντίδα ως έννοια, φροντίδα και συναίσθηµα, φροντίδα και ενσυναίσθηση, Επισκόπηση της Θεωρίας στη Νοσηλευτική, Ανάπτυξη εννοιών, Ανάλυση και αξιολόγηση της θεωρίας. Μεγάλες θεωρίες. Θεωρίες µέσου επιπέδου, µικρές θεωρίες, Εισαγόµενες από άλλες επιστήµες θεωρίες, Εφαρµογές των νοσηλευτικών θεωριών στη νοσηλευτική πρακτική, έρευνα και διοίκηση. 163 ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Περίγραµµα: Εισαγωγή στη Στατιστική. Περιγραφική και Επαγωγική Στατιστική. ειγµατοληψία. Κλίµακες µέτρησης και είδη µεταβλητών. Αριθµητική και γραφική παρουσίαση στατιστικών δεδοµένων (πίνακες και διαγράµµατα). Μορφές και χαρακτηριστικά των κατανοµών συχνοτήτων. Παράµετροι θέσης, διασποράς, ασυµµετρίας, κύρτωσης. Ανάλυση ποσοτικών δεδοµένων. Κανονική κατανοµή. οκιµασία t-test. Ανάλυση ποιοτικών δεδοµένων. οκιµασία x 2. 164 ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι Περίγραµµα: Εισαγωγή στην Ανατοµία. Στοιχεία Ιστορίας της Ανατοµίας. Γενικές ανατοµικές έννοιες και όροι. Αδρή τοπογραφία. Τοπογραφική και συστηµατική προσέγγιση. Γενικό µέρος: Κυτταρική δοµή, ιστοί, όργανα. Ειδικό µέρος: Οστεολογία, συνδεσµολογία. Συστήµατα: Αναπνευστικό, κυκλοφορικό, πεπτικό, ουροποιητικό, γεννητικό. 165 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ-Ι 23

Περίγραµµα: Εισαγωγή στην έννοια της φυσιολογίας της λειτουργίας των συστηµάτων του οργανισµού. Εισαγωγή και ανάλυση της λειτουργίας της µονάδας όλων των συστηµάτων, του κυττάρου. Κατανόηση της παραγωγής και εξοικονόµησης ενέργειας σε κυτταρικό επίπεδο, για τη φυσιολογική λειτουργία όλων των συστηµάτων ( µεταφορά µέσω µεµβρανών, οµοιόσταση κυττάρων, δηµιουργία δυναµικών ενεργείας απαραίτητων για την έναρξη λειτουργιών). Λειτουργία µυϊκού συστήµατος και νευροµυικής σύναψης. Φυσιολογία του αίµατος. Φυσιολογία του καρδιαγγειακού συστήµατος. Φυσιολογία του Αναπνευστικού συστήµατος. Φυσιολογία των νεφρών. 2 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 261 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Περίγραµµα: Εισαγωγή στις βασικές αρχές της νοσηλευτικής φροντίδας. Βασικές νοσηλευτικές δεξιότητες. Ικανοποίηση βασικών φυσιολογικών αναγκών. Χορήγηση φαρµάκων. Αξιολόγηση κατάστασης του αρρώστου, νοσηλευτικές διαγνώσεις, εφαρµογή νοσηλευτικής διεργασίας. Πρωτογενής πρόληψη. Ο ρόλος του νοσηλευτή. Το Νοσοκοµείο. Ο άνθρωπος ως ασθενής στο νοσοκοµείο. Η διεπιστηµονική οµάδα υγείας στο Νοσοκοµείο. 262 ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι - Περίγραµµα :Μορφές Υγειονοµικών Συστηµάτων. Πρωτοβάθµια φροντίδα Υγείας. Ρόλος του νοσηλευτή στην κοινότητα. Νοσηλευτικές παρεµβάσεις στην κοινότητα για πρόληψη και προαγωγή της υγείας. Ρόλος της οικογένειας στη διαµόρφωση της υγείας. 263 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ Περίγραµµα : Εισαγωγή στο µυϊκό και νευρικό σύστηµα. Γενικές γνώσεις όρων της θέσης και κίνησης του ανθρώπινου σώµατος. Μυϊκό σύστηµα άνω και κάτω άκρων, κορµού, κεφαλής και τραχηλικής χώρας. Κεντρικό νευρικό σύστηµα, περιφερικό νευρικό σύστηµα, νευρικά πλέγµατα. Αισθητήρια όργανα. Μαστός και θυρεοειδής αδένας. 264 264 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ Περίγραµµα: Πεπτικό σύστηµα, Νευροµυϊκό σύστηµα, Ενδοκρινείς αδένες, Σύστηµα αναπαραγωγής 265 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ Περίγραµµα: ράση, παρενέργειες και δοσολογία φαρµάκων. Ευθύνη φαρµακοθεραπείας. Ιδιότητες, ενδείξεις και αντενδείξεις διαφόρων κατηγοριών φαρµάκων. Τρόποι εφαρµογής των ποιο συχνά χρησιµοποιηµένων στην πράξη κατηγοριών φαρµάκων. Σκοπός του µαθήµατος είναι να κατανοηθεί ο τρόπος δράσης των φαρµάκων στα όργανα και συστήµατα του ανθρωπίνου σώµατος. Επιπλέον, να αναδειχθεί ότι η αποκλίνουσα κατανοµή της ίδιας θέσης δράσης 24

φαρµάκου σε διάφορα όργανα έχει σαν συνέπεια να προκύπτουν ανεπιθύµητες ενέργειες κατά την εφαρµογή του. Ο εκπαιδευτικός σκοπός του µαθήµατος είναι η εµβάθυνση στη χρήση και δράση των φαρµάκων κατά σύστηµα, ή φαρµάκων που αφορούν συγκεκριµένη πάθηση, ή σύµπτωµα και η τοποθέτηση του νοσηλευτή στο σηµαντικό ρόλο του στη φαρµακοθεραπεία. 3 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 361 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι Περίγραµµα: Εισαγωγή στη Χειρουργική Νοσηλευτική. Παροχή θεωρητικών περιεγχειρητικών γνώσεων και εφαρµογή τους στην κλινική πράξη. Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέµβαση. Υποστήριξη και ενδυνάµωση της ψυχολογικής οντότητας του ασθενή πριν και µετά το χειρουργείο. Κατανόηση της ατοµικότητας του κάθε ασθενή. Μετεγχειρητικές επιπλοκές και αποκατάσταση της υγείας. ηµιουργία πλάνου νοσηλευτικής φροντίδας µε τη µέθοδο της Νοσηλευτικής ιεργασίας σε παθήσεις του αναπνευστικού, πεπτικού, ενδοκρινών αδένων, έγκαυµα. 362 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι Περίγραµµα: Εισαγωγή στην Παθολογική Νοσηλευτική. Σχέδιο Νοσηλευτικής Φροντίδας Νοσηλευτική ιεργασία. Νοσηλευτική Φροντίδα Ασθενών µε διαταραχές του Αναπνευστικού Συστήµατος. Νοσηλευτική Φροντίδα Ασθενών µε διαταραχές του Πεπτικού Συστήµατος. Νοσηλευτική Φροντίδα Ασθενών µε διαταραχές των Ενδοκρινών Αδένων. Νοσηλευτική Φροντίδα Ασθενών µε νοσήµατα του Μεταβολισµού. Νοσηλευτική Φροντίδα Ασθενών µε Αιµατολογικές διαταραχές. 363 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι Περίγραµµα: Η έννοια της υγείας και της νόσου. Εκτίµηση και αντιµετώπιση του οξύ και χρόνιου άλγους. Παθήσεις του πεπτικού, αναπνευστικού καρδιαγγειακού συστήµατος. Ενδοκρινολογικές και αιµατολογικές διαταραχές. Λοιµώδη Νοσήµατα. 364 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Περίγραµµα: Εισαγωγή στη έννοια της ιατρικής και νοσηλευτικής βασισµένης σε αποδείξεις. Προσέγγιση χειρουργικών νοσηµάτων - κατά συστήµατα - υπό το πρίσµα σύγχρονων δεδοµένων, που αφορούν στην παθοφυσιολογία, διάγνωση και θεραπεία νοσηµάτων γενικής χειρουργικής. Ερµηνεία των πιο σηµαντικών όρων καθώς επίσης και προσέγγιση των σηµαντικότερων θεµάτων που σχετίζονται µε την Γενική Χειρουργική, όσο αφορά στη προεγχειρητική και µετεγχειρητική νοσηλεία του χειρουργικού ασθενούς, στην απάντηση του οργανισµού στην καταπόνηση από τη χειρουργική επέµβαση, στην ορολογία των χειρουργικών τεχνικών, στις βασικές αρχές της αναισθησίας, στο ισοζύγιο υγρών και 25

ηλεκτρολυτών, στην ορολογία της κλινικής σηµειολογίας, Συγκεκριµένα θα προσεγγιστούν οι σηµαντικότερες και συχνότερες παθήσεις του ανώτερου και του κατώτερου πεπτικού, του αγγειακού συστήµατος, του µαστού, του θυρεοειδούς αδένα και των παραθυρεοειδών. Επίσης θα διδαχτούν σύγχρονα δεδοµένα για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία της φλεβικής θροµβοεµβολικής νόσου, όπως επίσης και των χειρουργικών λοιµώξεων. Ιδιαίτερη έµφαση θα δίνεται έτσι ώστε η διδασκαλία του µαθήµατος να έχει σαφή πρακτικό προσανατολισµό, µε τη έννοια ότι όλες οι γνώσεις και οι πληροφορίες που µεταδίνονται να µπορούν µε εύκολο τρόπο να αξιοποιηθούν στην καθηµερινή πράξη από εκείνους τους νοσηλευτές που θα εργαστούν σε τµήµατα γενικής χειρουργικής. 365 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ Περίγραµµα: Εισαγωγικές έννοιες πληροφορικής. Απαραίτητες έννοιες πληροφορικής για τη χρησιµοποίηση Η/Υ σε εφαρµογές γραφείου και νοσοκοµείου. Ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς. Εισαγωγή στα δίκτυα Η/Υ (εφαρµογές Internet και δίκτυα σε νοσοκοµεία). 4o ΕΞΑΜΗΝΟ 461 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ- ΙΙ Περίγραµµα: Εισαγωγή στην χειρουργική νοσηλευτική ΙΙ.Παροχή θεωρητικών γνώσεων στηριζόµενη στις νοσηλευτικές διαγνώσεις (παρεµβάσεις και λογική τους) Αναγνώριση επιπλοκών. ηµιουργία νοσηλευτικού πλάνου στα κάτωθι ανθρώπινα συστήµατα 1)Προβλήµατα του ουροποιητικού συστήµατος 2)Προβλήµατα του µυοσκελετικού συστήµατος 3)Προβλήµατα του κυκλοφορικού συστήµατος 4)Προβλήµατα των αισθητηρίων οργάνων 462 ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ Περίγραµµα: Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών µε διαταραχές του Κυκλοφορικού συστήµατος. Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών µε διαταραχές του Ουροποιητικού συστήµατος. Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών µε διαταραχές του Μυοσκελετικού συστήµατος. Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών µε διαταραχές των Αισθητηρίων οργάνων. Εκτίµηση, διάγνωση σχεδιασµός, εφαρµογή και αξιολόγηση νοσηλευτικών παρεµβάσεων. 463 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Περίγραµµα : Βασικές έννοιες της ψυχολογίας. Εισαγωγή στην ψυχολογία. υναµική της προσωπικότητας. Έννοιες της ασθένειας και της υγείας. Ψυχολογικοί µηχανισµοί και ψυχολογικές µεταβολές στους ασθενείς. Ψυχοσωµατικές διαταραχές. 464 ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ - ΙΙ 26

Περίγραµµα: Παθήσεις ενδοκρινών αδένων, πεπτικού, ουρογεννητικού, µυοσκελετικού,, Κεντρικού Νευρικού και αιµοποιητικού συστήµατος 465 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Περίγραµµα: Εισαγωγή στη Γενική Μικροβιολογία. Ταξινόµηση, µορφή και δοµή των µικροοργανισµών. Κλινική µικροβιολογία και λοιµώδη νοσήµατα που µπορεί να προέρχονται από βακτήρια, ιούς, µύκητες, πρωτόζωα ή έλµινθες και η αντιµετώπισή τους. Ιατρική µικροβιολογία, σεξουαλικά µεταδιδόµενα νοσήµατα. Πληθυσµιακή µικροβιολογία και στοιχεία δηµόσιας υγιεινής 466 ΕΠΙ ΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα: Εισαγωγή στην Επιδηµιολογία. Είδη επιδηµιολογικών ερευνών. Μέτρα συχνότητας των νοσηµάτων. Μέτρα σχέσης. Αιτιότητα και παράγοντες κινδύνου. Συγχυτικός παράγοντας. Προτυποποίηση. Είδη αιτιογνωστικών µελετών. Μελέτη κοορτών. Μελέτη ασθενών µαρτύρων. Νόσος και διάγνωση. Ποιότητα κλινικών δεδοµένων. Ευαισθησία και ειδικότητα. ιαγνωστικές πιθανότητες. 467 ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Περίγραµµα : Περιγραφική και αναλυτική αναδροµή στη διαχρονική πορεία και εξέλιξη της νοσηλευτικής επιστήµης. Κριτική παρουσίαση των γεγονότων που αποτέλεσαν σταθµό για την ανάπτυξη της νοσηλευτικής επιστήµης. Χρονολογική παρουσίαση της ανάπτυξης της νοσηλευτικής στην Ελλάδα. Η νοσηλευτική σήµερα και το µέλλον αυτής. 5o ΕΞΑΜΗΝΟ 561 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΠΑΙ ΙΟΥ Περίγραµµα: Παιδί και Υγεία: Προσέγγιση και αντιµετώπιση όλων των παθολογικών καταστάσεων που έχουν σχέση µε την απειλούµενη σωµατική ακεραιότητα, την έκπτωση της ποιότητας της ζωής του και τις άµεσες επιπτώσεις πάνω στο παιδί µετά από εκδήλωση κάποιας παθολογικής κατάστασης. Αναγνώριση των προβληµάτων του παιδιού, εκτίµηση της κατάστασής του, σχεδιασµός των νοσηλευτικών παρεµβάσεων γνωρίζοντας το σκοπό τους και προσαρµόζοντας την εφαρµογή τους στο παιδί που νοσηλεύεται. 562 ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα: Εισαγωγή στη µαιευτική και γυναικολογική νοσηλευτική. Παροχή θεωρητικών γνώσεων και εφαρµογή αυτών στην κλινική άσκηση. Εισαγωγή στην Φυσιολογία και Ανατοµία του γεννητικού συστήµατος του ανθρώπου. Παροχή Νοσηλευτικής φροντίδας στην κύηση-τοκετό -λεχωίδας Περιποίηση και φροντίδα νεογνού. Τήρηση νοσηλευτικής διεργασίας Οικογενειακός προγραµµατισµός. Αντισύλληψη. Σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα. 563 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΟΙΚΗΣΗ 27

Περίγραµµα : Θεωρίες και µέθοδοι διοίκησης. ιοίκηση Νοσηλευτικής υπηρεσίας. ιοίκηση νοσηλευτικής µονάδας. Νοσηλευτικά καθήκοντα. Συστήµατα εργασίας νοσηλευτών. 564 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα : Εισαγωγικές έννοιες και αναγκαιότητα µελέτης της οικονοµικής διάστασης της υγείας. Ανάγκες της υγείας. Το αγαθό υγεία και µορφές αγοράς του τοµέα υγείας. Μακροοικονοµική προσέγγιση της προσφοράς ανθρωπίνων και υλικών πόρων του συστήµατος υγείας. Μέθοδοι αµοιβής προµηθευτών. Μικροοικονοµική προσέγγιση των εσόδων-εξόδων του νοσοκοµείου. Μέθοδοι και δείκτες αξιολόγησης της επάρκειας, λειτουργικότητας και αποδοτικότητας των συστηµάτων. 565 ΠΑ ΙΑΤΡΙΚΗ Περίγραµµα: Κληρονοµικότητα-Γενετικά νοσήµατα. Σωµατική και πνευµατική ανάπτυξη. ιατροφή. Εµβόλια. Πυρετός. Ατυχήµατα- ηλητηριάσεις. Σηµεία και συµπτώµατα από το δέρµα, αναπνευστικό, αιµοποιητικό, γαστρεντερικό, ουροποιητικό, νευρικό, αισθητήρια όργανα, ενδοκρινείς και οστά. Νοσολογία. Νεογνολογία. 566 ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα: Εισαγωγή στο µάθηµα «Ανθρωπολογία και Κοινωνιολογία στη Νοσηλευτική». Το σύγχρονο Βιοϊατρικό µοντέλο. Λαϊκή Ιατρική (popular medicine, or folk medicine). Υγεία: Άνθρωπος και κοινωνία. Πεποιθήσεις του πληθυσµού για την υγεία και την ασθένεια. Ανθρωπολογία της Υγείας και Κοινωνιολογία της Υγείας: Θεωρητικές προσεγγίσεις και θεωρητικά ρεύµατα. Επιδράσεις στη Νοσηλευτική. Μια «σωµατική» κοινωνία. Η νοσηλευτική φροντίδα και το σώµα. Συµβολική αλληλεπίδραση. Στίγµα. Φαινοµενολογία και Εθνοµεθοδολογία στη Νοσηλευτική. Βιοεξουσία Βιοπολιτική. Φεµινιστικές προσεγγίσεις και νοσηλευτική γνώση. Ζητήµατα ιατρικής ανθρωπολογίας 567 ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα: Εκµάθηση της αγγλικής γλώσσας, όπως αυτή χρησιµοποιείται στην Ιατρική και Νοσηλευτική ορολογία. ίδεται ειδική έµφαση στη Νοσοκοµειακή ορολογία και την προφορική επικοινωνία. 6o ΕΞΑΜΗΝΟ 661 ΝΟΣΗΛEYTIKH ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Περίγραµµα: Θεµελιώδεις αρχές Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας, θεωρητικό πλαίσιο Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας, Κριτήρια ψυχικής υγείας και νόσου. Πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής πρόληψη στην ψυχική υγεία. Θεραπευτικό περιβάλλον του αρρώστου και θεραπευτική σχέση, Εξατοµικευµένη νοσηλευτική φροντίδα σε ψυχικές νόσους - Νοσηλευτική ιεργασία, Κοινοτική ψυχιατρική νοσηλευτική, Σύγχρονες εξελίξεις στην Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας. 662 ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 28

Περίγραµµα: Εισαγωγή στην Νοσηλευτική ιαγνωστική. Νοσηλευτική διάγνωση - ορισµός χαρακτηριστικά, συµβάλλοντες παράγοντες, αναµενόµενα αποτελέσµατα, παρεµβάσεις, λογική. Συµβολή της νοσηλευτικής διάγνωσης στην κλινική πράξη στον σχεδιασµό και την παροχή της νοσηλευτικής φροντίδας. Ανάλυση νοσηλευτικών διαγνώσεων που αφορούν: την δραστηριότητα, την προσαρµογή, την εικόνα του σώµατος, την φυσική κινητικότητα, την θερµοκρασία του σώµατος, την διατήρηση της υγείας, την θρέψη, την ατοµική υγιεινή, την ακεραιότητα του δέρµατος και των βλεννογόνων, την ιστική αιµάτωση, την κατόποση, το άλγος, την εντερική λειτουργία, την νεφρική λειτουργία, την αναπνευστική και καρδιακή λειτουργία, του ισοζυγίου ύδατος και ηλεκτρολυτών. Ανάλυση των διαταραχών της προσωπικότητας, της επικοινωνίας, του ύπνου, του άγχους, του φόβου, της απελπισίας, της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, του µετατραυµατικού συνδρόµου µετά από βιασµό, την µη συµµόρφωση µε διαιτητική, φαρµακευτική αγωγή και την διακοπή του καπνίσµατος. 663 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα : Εισαγωγή στη Συµβουλευτική Νοσηλευτική. Πεδίο και µέθοδοι άσκησης της Συµβουλευτικής Νοσηλευτικής. Χαρακτηριστικά του νοσηλευτή ως συµβούλου υγείας. Επαγγελµατική εξουθένωση νοσηλευτών και µέθοδοι αντιµετώπισής της. Θεωρίες και τεχνικές της συµβουλευτικής θεραπείας. Εκπαίδευση της οικογένειας. 664 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Περίγραµµα: Εισαγωγή στην έρευνα. Ηθικές και δεοντολογικές αρχές στην έρευνα. Η νοσηλευτική έρευνα. Στάδια ερευνητικής διεργασίας. Ερευνητικό πρόβληµα. Βιβλιογραφική ανασκόπηση. Ερευνητικές υποθέσεις και µεταβλητές. Σχεδιασµός και εκτέλεση έρευνας. ειγµατοληψία και συλλογή δεδοµένων. Ανάλυση και επεξεργασία δεδοµένων. Συγγραφή ερευνητικής εργασίας και παρουσίαση αυτής. 665 ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Περίγραµµα : Ψυχιατρική και ψυχική υγεία. Ψυχιατρικό ιστορικό. Εκτίµηση των ψυχικών λειτουργιών. Ταξινόµηση των ψυχιατρικών παθήσεων. Νοσολογία των ψυχιατρικών διαταραχών. Εξαρτήσεις. Άνοιες 666 ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ Περίγραµµα : Στοιχεία ανατοµίας και φυσιολογίας του νευρικού συστήµατος. Συστήµατα κινητικότητας και αισθητικότητας και διαταραχές αυτών. Ανώτερη φλοιώδης λειτουργία. Νοσολογία παθήσεων του εγκεφάλου, του νωτιαίου µυελού και του περιφερικού νευρικού συστήµατος. 667 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ Περίγραµµα: Η Ψυχολογία στο πλαίσιο της υγείας και της φροντίδας υγείας, η αντίληψη του εαυτού και των άλλων, η ανάπτυξη και οι αλλαγές κατά την εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής, µνήµη, κατανόηση και πληροφορία, µάθηση και κοινωνική µάθηση, κατανοώντας το άγχος, την κατάθλιψη και την απώλεια, κοινωνική επίδραση και αλληλεπίδραση, το στρες και η αντιµετώπιση, οι εφαρµογές της ψυχολογίας στην υγεία, τη νόσο και τη Νοσηλευτική φροντίδα 29

761. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ Περίγραµµα: Νοσηλευτική αξιολόγηση της οικογένειας, Η υγεία των παιδιών, εφήβων, ανδρών, γυναικών και των ηλικιωµένων. Η Υγεία των αγροτών και των µεταναστών. Αλκοόλ, κάπνισµα, χρήση ουσιών. Αγρότες, µετανάστες Έλλειψη στέγης και φτώχεια: Προβλήµατα υγείας αστέγων και φτωχών, µεταναστών. Βία και κακοποίηση. Μεταδοτικές ασθένειες. Νοσηλευτική δηµόσιας υγείας. 762 ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ -ΜΕΘ Περίγραµµα: Εισαγωγή στην Επείγουσα Νοσηλευτική. Ορισµός και λειτουργία ΜΕΘ. Κατευθυντήριες οδηγίες αντιµετώπισης επειγουσών καταστάσεων. Βασικές αρχές ΗΚΓ. Κατευθυντήριες οδηγίες Μηχανικής Υποστήριξης της αναπνοής. Βασική και Εξειδικευµένη καρδιοπνευµονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ). Αντιµετώπιση του πολυτραυµατία, των κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων, των κακώσεων της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου µυελού, αντιµετώπιση του τραύµατος. Καταδυτική Υπερβαρική νοσηλευτική. 763 ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ Περίγραµµα : Φιλοσοφία της αγωγής υγείας. Έννοιες και ορισµοί της υγείας. Πρόληψη και προαγωγή της υγείας. Αγωγή υγείας σε διάφορες πληθυσµιακές οµάδες. Κληρονοµικότητα. Οικογενειακός προγραµµατισµός. 764 ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Περίγραµµα: Εισαγωγή στο µάθηµα «εοντολογία/νοµοθεσία Νοσηλευτικού Επαγγέλµατος», ιαµόρφωση και σύγκρουση αξιών, Ηθική, Λήψη αποφάσεων, Έννοιες της ηθικής στη νοσηλευτική πρακτική, Πρότυπα ηθικής συµπεριφοράς,, Κώδικας νοσηλευτικής δεοντολογίας, ιλήµµατα σε εργασιακό επίπεδο: Απεργία, Αντισύλληψη, Μεταµόσχευση οργάνων, Ευθανασία, Βλαστοκύτταρα. Θέσπιση και διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Νοµική προστασία τους σε εθνικό, κοινοτικό και διεθνές επίπεδο. Σύνδεση ανθρωπίνων δικαιωµάτων µε το φιλελεύθερο πολίτευµα και την κοινωνική και οικονοµική εξέλιξη της κοινωνίας. ιακρίσεις ανθρωπίνων δικαιωµάτων ( ατοµικά, κοινωνικά, πολιτικά). Αναγκαιότητα προστασίας ευαίσθητων κοινωνικών οµάδων. Εγκλήµατα κατά της υγείας, H αστική ευθύνη κατά την άσκηση του νοσηλευτικού επαγγέλµατος, Η ποινική ευθύνη, Το έγκληµα, Οι ποινικές κυρώσεις, Η πειθαρχική νοσηλευτική ευθύνη. Νοσηλευτικό απόρρητο και νοµική ευθύνη 765 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΩΝ - ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Περίγραµµα: ιδασκαλία µεθόδου συγγραφής επιστηµονικής εργασίας ερευνητικής ή ανασκοπικής. Μέθοδοι συγγραφής βιβλιογραφίας. Ανάθεση επιλεγµένων θεµάτων σε σπουδαστές που βρίσκονται στο προτελευταίο εξάµηνο σπουδών, µε σκοπό να τα επεξεργαστούν και να τα παρουσιάσουν. Αµέσως µετά την παρουσίαση των θεµάτων, ακολουθεί ανοιχτή συζήτηση και κριτική, µε την συµµετοχή όλων των σπουδαστών και ζητούνται διευκρινήσεις. 766 ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 7o ΕΞΑΜΗΝΟ 30

Περίγραµµα: Εισαγωγή στην ιαπολιτισµική Νοσηλευτική. Μ. Leininger: Νοσηλευτική θεωρία της διαπολιτισµικής φροντίδας Ο πολιτισµός ως έννοια και ιδεολογία.. Κουλτούρα του πόνου. Φροντίδα υγείας, και Κοινωνικές πρακτικές, Θρησκευτικές πεποιθήσεις: Τσιγγάνοι, Μουσουλµάνοι. 767 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ/ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ Α Περίγραµµα: Εισαγωγή στην Νοσηλευτική Φροντίδα χρονίως πασχόντων/ Παρηγορητική Φροντίδα. Συµπληρωµατικές θεραπείες. Η διαχείριση του Πόνου. Ασθενείς τελικού σταδίου: Ανάγκες ασθενή και οικογένειας. οµές παρηγορητικής φροντίδας-ξενώνες. Απώλεια, θάνατος. Πένθος. Ηθικά ζητήµατα στην παρηγορητική φροντίδα. 3.4 Κινητικότητα σε άλλες χώρες Στα πλαίσια του προγράµµατος Sokrates-Erasmus οι φοιτητές του τµήµατος Νοσηλευτικής µπορούν να πραγµατοποιήσουν ένα τµήµα της εκπαίδευσής τους σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (Α.Ε.Ι.) στο εξωτερικό Τo πρόγραµµα αφορά την τριτοβάθµια εκπαίδευση και συγκεκριµένα την κινητικότητα φοιτητών και καθηγητών. Οι φοιτητές που έχουν ολοκληρώσει το πρώτο τουλάχιστον έτος σπουδών τους, έχουν δύο δυνατότητες: την κινητικότητα για σπουδές (παρακολούθηση µαθηµάτων ή εκπόνηση πτυχιακής εργασίας) για πρακτική άσκηση (placements) Οι υποτροφίες Erasmus χρηµατοδοτούνται από το Ίδρυµα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.). Το τµήµα Νοσηλευτικής έχει συνάψει συµφωνία συνεργασίας µε τα παρακάτω Α.Ε.Ι. BULGARIA: PLOVDIV MEDICAL UNIVERSITY GERMANY: EVANGELISCHE FACHHOCHSCHULE BERLIN SPAIN: UNIVERSIDAD CATOLICA SAN ANTONIO DE MURCIA 31