Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίου (Κ.Εν.Α.Κ.)

Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίου (Κ.Εν.Α.Κ.) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Γαρμπής Πέτρος Τουνουσίδης Σάββας Επιβλέπων : Δρ. Απαστολίδου Ελένη Σεπτέμβριος 2014 1

Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίου ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Γαρμπής Πέτρος Τουνουσίδης Σάββας Επιβλέπων: Δρ. Απαστολίδου Ελένη Εγκρίθηκε από τριμελή εξεταστική επιτροπή.. 2

Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. All rights reserved. Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα. Ερωτήματα που αφορούν τη χρήση της εργασίας για κερδοσκοπικό σκοπό πρέπει να απευθύνονται προς τον συγγραφέα. Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν τους γράφοντες και δεν πρέπει να ερμηνευθεί ότι αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. 3

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Πρωτίστως θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την επιβλέπουσα καθηγήτρια ενεργειακών εφαρμογών Κυρία Αποστολίδου Ελένη, για την σημαντική γνώση και βοήθεια που μας προσέφερε στην προσπάθεια μας να κατανοήσουμε και να εφαρμόσουμε τις ενεργειακές τεχνολογίες της σύγχρονης εποχής μας, καθώς επίσης και τους υπολοίπους καθηγητές του τμήματος Μηχανολογίας για την διδασκαλία τους κατά την διάρκεια των σπουδών μας στο Τεχνολογικό Ίδρυμα Καβάλας. Επιπρόσθετα οφείλουμε τις ευχαριστίες μας στον Κύριο Τσεκμέζογλου Σωτήρη για την βοήθεια και χορήγηση λογισμικών για την εκπόνηση της εργασίας μας, το ζεύγος Κωσταράκη που μας έδωσαν την άδεια να χρησιμοποιήσουμε την κατοικία τους για την ανάγκη της πτυχιακής εργασίας. Τέλος οφείλουμε τις ευχαριστίες μας στις οικογένειες μας για την στήριξη και συμπαράσταση που μας παρείχαν όλα αυτά τα χρόνια των σπουδών μας. Γαρμπής Πέτρος Τουνουσίδης Σάββας Καβάλα Ιούλιος 2014 4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Είναι γεγονός πως η κατανάλωση ενέργειας παρουσιάζει αυξητική τάση με δυσάρεστες συνέπειες στο περιβάλλον και γενικότερα στον πλανήτη μας. Ως εκ τούτου η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, έπειτα από λήψεις μέτρων επιλαμβάνεται με σειρά μέτρων για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, με σκοπό αφενός τη μείωση των ρύπων και αφετέρου την εξοικονόμηση των πρωτογενών ενεργειακών πόρων. Ειδικότερα τα κτίρια στην Ελλάδα απορροφούν ένα μεγάλο ποσοστό ενέργειας και συγκεκριμένα το 36% της συνολικής ενέργειας,ενώ την περίοδο 2000-2005 αυξήθηκε η κατανάλωση σε 24%. Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους τα ελληνικά κτίρια είναι ενεργοβόρα είναι οι παρακάτω: έλλειψη θερμομονώσεως - παλαιότητα κουφωμάτων - ελλιπής συντήρηση ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων - κακή αρχιτεκτονική αξιοποίηση των κλιματικών δεδομένων (π.χ. βιοκλιματικά σπίτια). Επίσης στην Ελλάδα απορροφάται το 35% της ενέργειας μέσα από τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις για θέρμανση-ζεστό νερό χρήσης καθώς και από τις υπόλοιπες οικιακές συσκευές, ο ρυθμός αύξησης αυτών φτάνει το 4% τα τελευταία 30 χρόνια. Κατά συνέπεια είναι επιτακτική η ανάγκη της εξοικονόμησης ενέργειας στις ελληνικές κατοικίες, καθώς επίσης και στο βιομηχανικό τομέα. Εν τούτοις θεσμοθετήθηκε η στατιστική καταγραφή των κτιρίων με την ενεργειακή επιθεώρηση, και προωθήθηκαν προγράμματα με ευρωπαϊκά κονδύλια για την ενεργοποίηση των πολιτών ώστε οι ανωτέρω να αφυπνιστούν και να αναβαθμίσουν τις οικίες τους. Τέτοια προγράμματα προωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και είναι το «Εξοικονομώ κατ οίκον», το οποίο δίνει κίνητρα στους πολίτες να επιληφθούν με σειρά μέτρων όπως η θερμομόνωση κελύφους, αντικατάσταση κουφωμάτων και αντικατάσταση των ηλεκτρομηχανολογικών συσκευών, ώστε να μειωθεί η ετήσια κατανάλωση ενέργειας της οικίας. Επιπροσθέτως, σκοπός είναι η ενεργοποίηση των πολιτών σε διαδικασίες μέσα από τις οποίες θα λειτουργούν ορθολογικότερα και φειδωλά ως προς τη διαχείριση των ενεργειακών αναγκών σε ένα κτίριο. Τέλος αντικαταστάθηκε ο παλιός κανονισμός θερμομόνωσης των κτιρίων από έναν νέο, τον Κ.Εν.Α.Κ. (κανονισμός ενεργειακής απόδοσης κτιρίων). Ο κανονισμός αυτός αφορά όλα τα υπό ανέγερση κτίρια, καθώς επίσης και όλα τα ριζικά ανακαινισμένα κτίρια. 5

Prologue It is a fact that the energy consumption is increasing with unfortunate consequences for the environment and the planet in general. As a result the world scientific community, having already taken plenty of measures, continues undertaking a series of measures to reduce energy consumption, in order to both reduce emissions and save primary energy resources. In particular, buildings in Greece absorb a large amount of energy, in fact the 36% of the total energy, while the 2000-2005 consumption increased to 24%. The main reasons why buildings in Greece tend to consume such a large amount are the following : lack of insulation the oldness of window and door frames - poor maintenance of electromechanical systems - bad use of climate data from architectural point (e.g. bioclimatic homes). Also, in Greece the 35% of the energy is absorbed through the electrical installations for heating and hot water as well as for other household appliances, the growth of those reached 4% over the past 30 years. It is therefore an urgent need for energy savings to be done in greek households, as well as in the industrial sector. However, a statistical analysis of the building energy audit was established, and programmes with European funds were promoted to raise awareness and enable citizens to upgrade their homes. Such programmes are promoted by the Ministry of Environment, Energy and Climate Change and includes Saving at home, which creates incentives for people to take a series of measures such as thermal insulation of the building shell, replacement of door and window frames and replacement of electromechanical devices to reduce the annual energy consumption of their household. In addition, the aim is to motivate citizens to adopt methods by which they would act more efficiently and sparingly when it comes to managing their energy needs in their building. Finally the old regulation about building insulation is now replaced by a new one, the K.En.A.K. (translation: Regulation of Energy Performance of Buildings). This Regulation covers all buildings being under construction, as well as all those that have been radically renovated. 6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Εισαγωγή. 10 1.1 Γενικά περί Κ.Εν.Α.Κ.12 1.2 Κλιματικές ζώνες της Ελλάδας... 13 2 Κατηγορίες κτιρίων 14 2.1 Ελάχιστες απαιτήσεις - κτίριο αναφοράς... 16 2.2 Συνθήκες λειτουργίας κτιρίου αναφοράς...16 2.3 Συνθήκες λειτουργίας κτιρίου....17 2.4 Θερμικές ζώνες κτιρίου..18 2.5 Πιστοποιητικό ενεργειακής επιθεώρησης..19 2.6 Μεθοδολογία υπολογισμού ενεργειακής απόδοσης και πιστοποιητικού κτιρίου.19 3 Συνθήκες λειτουργίας κτιρίων...22 3.1 Επιθυμητές συνθήκες εσωτερικών χώρων.23 3.2 Ωράριο και περίοδος λειτουργίας κτιρίων.....23 3.3 Θερμοκρασία και σχετική υγρασία χώρων.25 3.4 Άλλες παράμετροι συνθηκών λειτουργίας κτιρίου.28 3.4.1 Απαιτούμενος νωπός αέρας.....28 3.4.2 Στάθμη φωτισμού......30 3.4.3 Χρήστες κτιρίου...32 3.4.4 Εξοπλισμός κτιρίου...33 3.5 Κατανάλωση Ζεστού Νερού Χρήσης.35 7

4 Προδιαγραφές Κελύφους Κτιρίου.38 4.1 Γεωμετρία Αναλογίες κτιρίου.. 38 4.2 Τα γεωμετρικά στοιχεία επιφανειών δομικών στοιχείων...39 4.3 Γραμμικές διαστάσεις δομικών στοιχείων. 40 4.4 Χαρακτηριστικά δομικών στοιχείων.. 40 4.5 Συντελεστής Θερμοπερατότητας U....42 4.5.1 Συντελεστής Θερμοπερατότητας για αδιαφανή δομικά στοιχεία.....42 4.5.2 Συντελεστής Θερμοπερατότητας διαφανών επιφανειών Uw... 46 4.6 Θερμοχωρητικότητα δομικών στοιχείων....48 4.7 Άλλοι συντελεστές υπολογισμού ενεργειακής μελέτης.49 5 Υφιστάμενο κτίριο μελέτης στοιχεία..52 5.1 Αποτύπωση υφιστάμενου κτιρίου.57 5.2 Σχεδιασμός κτιρίου με βάση τα αρχεία CAD...59 5.3 Λόγος A/V υπολογισμοί.60 5.4 Λεπτομέρειες δομικών μερών κτιρίου..65 6 Εκπόνησης ενεργειακής μελέτης με λογισμικό EPACAD...68 6.1 Μηχανή υπολογισμού δεδομένα κτιρίου κλιματικά δεδομένα.68 6.2 Σχεδιασμός επιπέδων..70 6.3 Δομικά στοιχεία..71 6.4 Ορισμός κουφωμάτων 74 6.5 Σχεδιασμός γεωμετρικού μοντέλου 74 6.6 Συστήματα παραγωγής...76 6.7 Υπολογισμοί αποτελέσματα 77 8

7 Σενάρια ενεργειακής αναβάθμισης 79 7.1 Αλλαγή λέβητα σε Α.Θ. αντικατάσταση κουφωμάτων...79 7.2 Τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης 81 7.3 Εφαρμογή όλων των σεναρίων...82 7.4 Συνοπτικά συμπεράσματα......83 8 Μελέτη θερμικών απωλειών..84 8.1 Καταχώρηση παραμέτρων στο λογισμικό THERMOCAD 84 8.2 Υπολογισμός αποτελέσματα θερμικών απωλειών..85 8.3 Εφαρμογή νέων παραμέτρων στα δομικά στοιχεία 87 8.4 Υπολογισμός νέων θερμικών απωλειών.88 9 Οικονομική ανάλυση...90 9.1 Οικονομική ανάλυση 1 ου σεναρίου.90 9.2 Οικονομική ανάλυση 2 ου σεναρίου.92 9.3 Οικονομική ανάλυση 3 ου σεναρίου.93 9.4 Τελικά συμπεράσματα..... 94 10 Βιβλιογραφία...95 9

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα πτυχιακή εργασία είναι ένα πραγματικό παράδειγμα εφαρμογής των σύγχρονων τεχνολογιών γύρω από τα ενεργειακά θέματα μιας ριζικά ανακαινιζόμενης κατοικίας. Ο στόχος και το θέμα το οποίο προσεγγίζουν οι γράφοντες είναι η βελτιστοποίηση των επιθυμητών συνθηκών άνεσης στην οικία και φυσικά η εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία θα επέλθει από τις κατάλληλες επεμβάσεις οι οποίες θα προκύψουν στην κατοικία. Τα πρώτα κεφάλαια της εργασίας αναφέρονται συνοπτικά στις τεχνικές οδηγίες του Τεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδος (ΤΟΤΕΕ) 20701-2/2010 και στον τρόπο σύνταξης ενεργειακής μελέτης ή ενεργειακής επιθεώρησης, ενώ τα επόμενα κεφάλαια που θα ακολουθήσουν αφορούν την εφαρμογή των τεχνικών οδηγιών σε υπό ριζικά ανακαινιζόμενη κατοικία. Ως εκ τούτου, θα πραγματοποιηθεί αναλυτική αποτύπωση του κελύφους, καθώς και των δομικών στοιχείων της υφιστάμενης κατοικίας και εν συνεχεία θα μελετηθούν και θα προταθούν σενάρια ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου. Εν τούτοις, τα σενάρια θα αφορούν πραγματικές και εφαρμόσιμες λύσεις μέσα από τις οποίες θα εναρμονίζονται με τις σύγχρονες απαιτήσεις του Κ.Εν.Α.Κ. Οι δε ιδιοκτήτες θα είναι σε θέση να τις εφαρμόσουν καθόσον έχει αποδειχτεί πως είναι οι πιο συμφέρουσες λύσεις σε βάθος χρόνου ως προς την μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας. Κατά συνέπεια η παρούσα μελέτη αφορά τις αρμοδιότητες των μηχανικών ή ενεργειακών επιθεωρητών, οι οποίοι συντάσσουν τεχνική μελέτη και επιλαμβάνονται σε θέματα καταγραφής των δομικών στοιχείων καθώς επίσης και προτείνουν λύσεις εφαρμόσιμες και εναρμονισμένες με τις σύγχρονες απαιτήσεις του Κ.Εν.Α.Κ. 10

1. INTRODUCTION This specific project is a true example of the application of modern technologies regarding energy issues in a completely renovated house. The goal and the main issue which is developed by the conductors is to optimize the desired comfort conditions in a residence and of course to achieve energy saving, which will occur with the appropriate interventions. The first chapters of the project are briefly outlined in the technical guidance of the Technical Chamber of Greece (then) 20701-2 / 2010 as well as in the conduction of an energy project or of an energy audit while the following chapters relate to the implementation of technical guidance into residences under radical renovation. Therefore, it will be carried out a detailed imprinting of the building shell, and of the structural elements of an existing residence and later on there will be studied and proposed scripts of some building energy upgrades. In fact, the scripts will concern to real and workable solutions which will conform with the modern requirements of K.En.A.K. The owners on the other hand will be able to implement those scripts since it is proven to have been the most viable solution through the years regarding to reducing energy consumption. Accordingly, the present project concerns the responsibility of engineers and energy auditors, who shall draw up a technical study and deal with registering structural elements as well as propose solutions applicable and in line with the up to date requirements of the new Regulation, K.En.A.K. 11

1.1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ Κ.Εν.Α.Κ. Σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 91/2002/ΕΚ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων η χώρα μας είχε την υποχρέωση να εφαρμόσει έως το 2006 τη σχετική έκδοση των νομοθετικών διαταγμάτων. Ως εκ τούτου προέβηκε στην έκδοση το νόμου ν.3661/2008 (ΦΕΚ Α 89) για τον καθορισμό μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στου οποίου συμπεριλαμβάνεται ο Κ.Εν.Α.Κ. (κανονισμός ενεργειακής απόδοσης κτιρίων), ο οποίος περιλαμβάνει με τη σειρά του τεχνικές οδηγίες γύρω από τα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια. Η μεθοδολογία υπολογισμού ενεργειακής απόδοσης (ημι-σταθερής κατάστασης μηνιαίου βήματος του ευρωπαϊκού προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 13790 και των λοιπών σχετικών προτύπων). Παρά ταύτα, οι παραπάνω κανονισμοί τροποποιήθηκαν και ισχύουν σήμερα οι νόμοι 4122/2013 (ΦΕΚ Α 42) «Ενεργειακή απόδοση κτιρίων», η οποία ακολουθεί την ευρωπαϊκή οδηγία 2010/31/ΕΕ και τις λοιπές διατάξεις. Ως εκ τούτου ο Κ.Εν.Α.Κ. ισχύει σήμερα μέχρι νεότερης έκδοσης για αναθεώρηση του κανονισμού και προβλέπει τις κάτωθι βασικότερες οδηγίες για τη ενεργειακή μελέτη του κτιρίου: Ορίζεται η μεθοδολογία υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης και ενεργειακή κατάταξης των κτιρίων (άρθρα 4 και 5). Η μεθοδολογία βασίζεται στα σχετικά ευρωπαϊκά πρότυπα που μέσω της αναθεώρησης της κοινοτικής οδηγίας (31/2010) είναι πλέον υποχρεωτικά. Καθορίζονται οι ελάχιστες απαιτήσεις (Kwh/m 2 ) για την ενεργειακή απόδοση και ενεργειακή κατάταξη των νέων και ριζικώς ανακαινιζόμενων κτιρίων μέσω της μεθοδολογίας του κτιρίου αναφοράς (άρθρα 7 και 13). Με την ίδια μεθοδολογία αξιολογούνται και κατατάσσονται ενεργειακά και τα υφιστάμενα προς πιστοποίηση κτίρια. Καθορίζονται οι ελάχιστες προδιαγραφές για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τα θερμοφυσικά χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων του κτιριακού κελύφους και οι τεχνικές προδιαγραφές των Η/Μ εγκαταστάσεων των υπό μελέτη νέων κτιρίων, καθώς και των ριζικώς ανακαινισμένων (άρθρο 8). Ορίζεται το περιεχόμενο της μελέτης ενεργειακής απόδοσης (Μ.Ε.Α) των κτιρίων (άρθρο 11). Η Μ.Ε.Α συνυποβάλλεται μαζί με άλλες σχετικές μελέτες για την έκδοση οικοδομικής άδειας. Καθορίζεται η μορφή του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (Π.Ε.Α) κτιρίου, καθώς και τα στοιχεία που αυτό θα περιλαμβάνει (άρθρο 14). Καθορίζεται η διαδικασία των ενεργειακών επιθεωρήσεων των κτιρίων, καθώς και η διαδικασία των επιθεωρήσεων λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και κλιματισμού (άρθρο 15,16 και 17). 12

Παρακάτω θα αναλύσουμε συνοπτικά τις τεχνικές οδηγίες και τις διατάξεις του κανονισμού ως προς την εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων. 1.2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Απαραίτητο στοιχείο για την μελέτη ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων είναι η διαίρεση των κλιματικών ζωνών στην ελληνική επικράτεια. Με βάσει αυτό, έχουμε την διαίρεση της Ελλάδος σε τέσσερις κλιματικές ζώνες ( από τη θερμότερη στη ψυχρότερη) και αποδίδεται σχηματικά στο παρακάτω σχήμα 1.1. Σε κάθε νομό, οι περιοχές που βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 500 μέτρων, εντάσσονται στην επόμενη ψυχρότερη ζώνη από εκείνη στην οποία ανήκουν σύμφωνα με τα παραπάνω. Για την Δ ζώνη όλες οι περιοχές ανεξαρτήτως υψομέτρου περιλαμβάνονται στην ζώνη Δ. Στο τμήμα του νομού Αρκαδίας που εντάσσεται στην κλιματική ζώνη Γ και στο τμήμα στου νομού Σερρών (ΒΑ τμήμα) που εντάσσεται στην κλιματική ζώνη Δ, περιλαμβάνονται όλες οι περιοχές που έχουν υψόμετρο άνω των 500 μέτρων. Παρακάτω αναλύονται στον πίνακα 1.1. 13

Πίνακας 1.1 Διαχωρισμός της ελληνικής επικράτειας σε κλιματικές ζώνες ανά νομούς 2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΤΙΡΙΩΝ Στον παρακάτω πίνακα καθορίζονται οι βασικές κατηγορίες και χρήσεις κτιρίων στον οποίο εντάσσεται το υπό μελέτη ή επιθεώρηση κτίρια, για να πιστοποιηθεί η ενεργειακή του απόδοση. Αυτά τα κτίρια τα οποία καθορίζονται από τον κτιριοδομίκο κανονισμό διαχωρίζονται σε βασικές κατηγορίες και επιμέρους κατηγορίες (χρήσεις). Ωστόσο καθορίζονται συνθήκες λειτουργιάς ανάλογα με τη χρήση για τις ανάγκες του Κ.Εν.Α.Κ. πινάκας 2.1. Πίνακας 2.1 Βασικές Κατηγορίες κτιρίων 14

Από το πεδίο εφαρμογής του Κ.Εν.Α.Κ. σύμφωνα με το άρθρο 11 του νόμου 3661/08 (ΦΕΚ 89Α/ 19-5-08) και όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 28, παράγραφο 4 του νόμου 3889 (ΦΕΚ 182Α/14-10-10) εξαιρούνται οι ακόλουθες κατηγορίες κτιρίων: Κτίρια και μνημεία που προστατεύονται από το νόμο ως μέρος συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή ιστορικής αξίας τους εφόσον η συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του κανονισμού θα αλλοίωνε, κατά τρόπο μη αποδεκτό το χαρακτήρα ή την εμφάνιση τους. Κτίρια τα οποία χρησιμοποιούνται ως χώροι λατρείας ή θρησκευτικών δραστηριοτήτων. Μη μόνιμα κτίρια, των οποίων η διάρκεια της χρήσης τους βάσειστο σχεδιασμό τους δεν υπερβαίνει τα δύο έτη (δεν πρέπει να γίνεται σύγκριση με κατοικίες που χαρακτηρίζονται ως «παραθεριστικές», δηλαδή με τη χρήση μέχρι και 4 μήνες ετησίως και για τις οποίες, πλέον δεν ισχύει η εξαίρεση από τις απαιτήσεις που καθορίζονται στον Κ.Εν.Α.Κ.). Βιομηχανικές εγκαταστάσεις, βιοτεχνίες, χώροι αποθήκευσης. Εργαστήρια (δηλαδή κτίρια τα οποία στην πολεοδομική τους άδεια είναι χαρακτηρισμένα ως εργαστήρια όπως ερευνητικά ή ιατρικά εργαστήρια, παραγωγής τροφίμων κ.α.) Κτίρια αγροτικών χρήσεων πλην κατοικιών με χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις. Αυτοτελή κτίρια με συνολική επιφάνεια κάτω των 50 τετραγωνικών μέτρων. Τέλος σημειώνεται ότι: σε περιπτώσεις ενιαίας χρήσης κτιρίου επιλέγεται μια από τις χρήσεις κτιρίων του πίνακα. σε περίπτωση μεικτής χρήσης κτιρίου με διαφορετικές συνθήκες λειτουργιάς (π.χ. κτίριο πολυκατοικίας με εμπορικά καταστήματα στο ισόγειο) οι υπολογισμοί για την ενεργειακή απόδοση και ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου, τόσο κατά την εκπόνηση της μελέτης ενεργειακής απόδοσης όσο και κατά την ενεργειακή επιθεώρηση κτιρίου για την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης γίνεται ξεχωριστά για κάθε χρήση των επί μέρους τμημάτων του κτιρίου. σε περίπτωση που μια συγκεκριμένη χρήση κτιρίου δεν συμπεριλαμβάνεται στις κατηγορίες του πίνακα 2.1 τότε αναγκαστικά κατατάσσεται στην πλησιέστερη κατηγορία. 15

2.1 ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Βάσει του άρθρου 7 του Κ.Εν.Α.Κ. για κάθε νέο και ριζικά ανακαινισμένο κτίριο πρέπει να πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κατά τα οριζόμενα άρθρα 4 και 5 του νόμου 3661/2008. Ωστόσο οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης εξασφαλίζεται όταν το κτίριο εναρμονίζεται με όλες τις ελάχιστες προδιαγραφές που περιγράφονται στο άρθρο 8 του Κ.Εν.Α.Κ. και: A. Είτε η συνολική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου είναι μικρότερη από τη συνολική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς, όπως αυτό περιγράφεται στο άρθρο 9 του Κ.Εν.Α.Κ. (τεχνικά χαρακτηριστικά του κτιρίου αναφοράς) ή ίση με αυτό. B. Είτε το εξεταζόμενο κτίριο να έχει τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά με το κτίριο αναφοράς τόσο ως προς το κτιριακό κέλυφος όσο και ως προς τις ηλεκτρομηχανολογικές του εγκαταστάσεις στο σύνολο τους. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ο υπολογισμός της πρωτογενούς ενέργειας με την εκπόνηση ενεργειακής μελέτης, προκειμένου να προσδιοριστεί η ενεργειακή απόδοση και η κατάταξη του κτιρίου. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Κ.Εν.Α.Κ., οι ελάχιστες απαιτήσεις για τα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, αναφέρονται στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του κτιρίου στη θερμομόνωση του κελύφους και στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις. Για αυτές τις ελάχιστες απαιτήσεις το κτίριο αναφοράς πρέπει: να είναι το ίδιο με το εξεταζόμενο (υπό μελέτη κτίριο) να έχει τα ίδια γεωμετρικά χαρακτηριστικά με το εξεταζόμενο κτίριο να πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές να έχει καθορισμένα τεχνικά χαρακτηριστικά (τεχνικά χαρακτηριστικά στα εξωτερικά δομικά στοιχεία του και στις Η/Μ εγκαταστάσεις των εσωτερικών χώρων). 2.2 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Το κτίριο αναφοράς ως εξ ορισμού είναι ένα κτίριο το οποίο έχει ίδιο προφίλ, δηλαδή όμοιες συνθήκες λειτουργίας με το εξεταζόμενο κτίριο. Ως εκ τούτου, οι συνθήκες λειτουργίας θα ισχύουν τόσο για το υπό μελέτη κτίριο όσο και για το κτίριο αναφοράς. Βέβαια δεν θα ισχύουν τα παραπάνω εάν το υπό μελέτη κτίριο έχει διαφορετικές τιμές για κάποιες από τις παραμέτρους του όπως αυτές που θα αναλυθούν στις ενότητες των συνθηκών λειτουργίας. Αυτό 16

σημαίνει ότι εάν η στάθμη φωτισμού η οποία καθορίζεται από πίνακες ανά κατηγορία σε συγκεκριμένη χρήση κτιρίου ξεπερνά τα προβλεπόμενα όρια (τα οποία καθορίζονται στο κτίριο αναφοράς) τότε το εξεταζόμενο κτίριο θα διαμορφωθεί ανάλογα με τα συστήματα που διαθέτει, ενώ για το κτίριο αναφοράς θα λαμβάνονται υπόψη τιμές όπως αυτές ορίζονται στις εθνικές προδιαγραφές. 2.3 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΤΙΡΙΟΥ Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα που απαιτούνται για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, καθορίζονται και οι παράμετροι των συνθηκών λειτουργίας του κτιρίου. Ο Μηχανικός μελέτης καθορίζει τον αριθμό των ανεξάρτητων θερμικών ζωνών του κτιρίου ανάλογα με τις συνθήκες λειτουργίας του κτηρίου. Οι πραγματικές συνθήκες λειτουργίας από χρήστη σε χρήστη μπορεί να διαφέρουν κατά περίπτωση. Άρα απαραίτητη προϋπόθεση είναι να καθοριστούν σε εθνικό επίπεδο οι ιδανικές συνθήκες λειτουργίας, ώστε να προσδιορίζεται εκτενέστερα με υπολογισμό η καταναλισκόμενη ενέργεια και η ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Σημειώνεται πως οι παράμετροι συνθηκών λειτουργίας ενός κτιρίου όπως ορίζεται στον πίνακα 2.1 και καθορίστηκαν βάσει Ευρωπαϊκών προτύπων (ΕΝ 150 13790:2008 και ΕΝ 15251:2007) και άλλων διεθνών προδιαγραφών. Ωστόσο, σε ειδικές περιπτώσει κτιρίων ή και ειδικών χώρων κτιρίων (π.χ. χειρουργείο) που δεν αναφέρονται στην παρούσα, καθώς και σε περιπτώσεις οι οποίες χρήζουν περισσότερη λεπτομερή εξέταση, οι συνθήκες λειτουργίας καθορίζονται κατά περίπτωση από τις συνθήκες σχεδιασμού. Οι ειδικές συνθήκες λειτουργίας των επί μέρους χώρων ενός κτιρίου (wc, διαδρόμων, αποθηκών κ.τ.λ.) λαμβάνονται υπόψη μόνο κατά το σχεδιασμό του κτηρίου ή κατά το σχεδιασμό της θερμικής ζώνης, ενώ κατά την μελέτη ενεργειακής απόδοσης λαμβάνεται υπόψη μια ενιαία τιμή για κάθε παράμετρο (π.χ. θερμοκρασία, σχετική υγρασία κ.ά) όπως αναφέρεται στη γενική χρήση κτιρίου και σε αντίστοιχους πίνακες. Επιπρόσθετα και σε όσες υποκατηγορίες κτιρίων στα οποία δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή παραμέτρων (π.χ. θερμοκρασίας, σχετικής υγρασίας κ.ά) τότε λαμβάνεται η γενική τιμή της κατηγορίας αυτής. 17

2.4 ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΚΤΙΡΙΟΥ Για να μπορέσουμε να κατατάξουμε το κτίριο ενεργειακά πρέπει να το χωρίσουμε πρώτα σε θερμικές ζώνες, δηλαδή σε χώρους με παρόμοια χρήση, ίδιο προφίλ λειτουργιάς ή και ίδια ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα. Για αυτόν τον χωρισμό θερμικών ζωνών πρέπει να τηρούμε τους παρακάτω κανόνες: Πρέπει να εξασφαλίζουμε τον μικρότερο αριθμό θερμικών ζωνών για να επιτύχουμε οικονομία στους υπολογισμούς και στο χρόνο. Ο προσδιορισμός θερμικών ζωνών να γίνεται με την καταγραφή της πραγματικής λειτουργίας του κτιρίου. Για τμήματα του κτιρίου με μικρότερο όγκο από το 10% του συνολικού όγκου, πρέπει να εξετάζονται ενταγμένες σε άλλες θερμικές ζώνες με παρόμοιες χρήσεις. Για να υπολογιστούν τα απαιτούμενα φορτία θέρμανσης και ψύξης, το κτίριο πρέπει να μελετηθεί σαν μια ενιαία θερμική ζώνη ή κατά περίπτωση να διαχωρίζεται σε περισσότερες ζώνες. Ωστόσο, είναι φρόνιμο να μην γίνεται σύζευξη ζωνών αλλά μεμονωμένων ζωνών, για να επιτευχθεί ακρίβεια υπολογιστική. Για τον καθορισμό ανεξάρτητων θερμικών ζωνών σύμφωνα με τον Κ.Εν.Α.Κ. (ΦΕΚ 407/9.4.2010) και πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 150 13790:2009 επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις: Η επιθυμητή θερμοκρασία των εσωτερικών χώρων διαφέρει πάνω από 4Κ (4 ο C) σε σχέση με τα άλλα τμήματα του κτιρίου για τη χειμερινή ή και καλοκαιρινή περίοδο. Σε χώρους με διαφορετικές θερμοκρασίες π.χ. νοσοκομεία όπου έχουμε διαφορετικές συνθήκες στους χώρους (θερμοκρασία, σχετική υγρασία). Σε χώρους όπου υπάρχουν διαφορετικά συστήματα θέρμανσης ή ψύξης. Σε χώρους με μεγάλες εναλλαγές ενέργειας (π.χ. μεγάλα ανοίγματα με ανταλλαγή θερμικού κέρδους κ.τ.λ.) Σε χώρους στους οποίους υπάρχει μηχανικός εξαερισμός και καλύπτει λιγότερο από το 80% της επιφάνειας της κάτοψης του κτηρίου. Κατά συνέπεια, καταλαβαίνουμε πως είναι πολύ σημαντικός ο καθορισμός θερμικών ζωνών σε ένα κτίριο για να υπολογιστεί με ακρίβεια ο μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας U. 18

2.5 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Η έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης κτιρίου (Π.Ε.Α) καθορίζεται βάσει της τελικής κατανάλωσης σε πρωτογενή ενέργεια. Η ενέργεια χαρακτηρίζεται με την δείκτη RR, οποίος είναι ίσος με την υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς. Ωστόσο, το κριτήριο κατάταξης του κτιρίου είναι ο λόγος Τ, δηλαδή η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του υπό μελέτη (ΕΡ) κτιρίου προς την υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου Αναφοράς (RR). Πίνακας 2.2 Κατηγορίες Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα γίνεται η ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου και προσδιορίζεται η κατανάλωση σε πρωτογενή ενέργεια ανά έτος, ωστόσο υπάρχουν κάποιες παρατηρήσεις οι οποίες αναγράφονται εκτενώς στις τεχνικές οδηγίες (ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010). 2.6 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟΥ Για να πραγματοποιηθεί ο υπολογισμός ενεργειακής απόδοσης και πιστοποίησης ενός κτιρίου βάσει του άρθρου 5 του Κ.Εν.Α.Κ, πρέπει να ακολουθηθεί η παρακάτω μεθοδολογία υπολογισμού, η οποία είναι ημισταθερής κατάταξης μηνιαίου βήματος και βασίζεται σε ευρωπαϊκά πρότυπα 19

όπως αναφέρεται στον παρακάτω πίνακα 2.3. ΕΛΟΤ EN ISO 13790 Ε2 (2009) ΕΛΟΤ EN ISO 13789 Ε2 (2009) ΕΛΟΤ EN ISO 6946 Ε2 (2009) ΕΛΟΤ EN ISO 13370 Ε2 (2009) ΕΛΟΤ EN ISO 14683 (2009) ΕΛΟΤ EN ISO 10211 (2009) EN ISO 10077-1 (2006) ΕΛΟΤ EN 13947 (2007) ΕΛΟΤ EN 15241 (2008) ΕΛΟΤ EN ISO 15927.01 (2004) ΕΛΟΤ EN 15193 (2008) ΕΛΟΤ EN ISO 13790 Ε2 (2009) ΕΛΟΤ EN 15316.01 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.02.01 (2008) Υπολογισμός ενεργειακής ζήτησης κτηρίου για θέρμανση και ψύξη (μηνιαία μέθοδος) Ενεργειακή επίδοση κτηρίων - Υπολογισμός των απαιτήσεων ενέργειας για τη θέρμανση και την ψύξη χώρων. Θερμική επίδοση κτηρίων - Συντελεστές μεταφοράς θερμότητας σχετικά με μετάδοση και αερισμό - Μέθοδος υπολογισμού. Κτηριακά μέρη και στοιχεία - Θερμική αντίσταση και θερμοπερατότητα - Μέθοδος υπολογισμού. Θερμικές επιδόσεις κτηρίων - Μετάδοση θερμότητας μέσω του εδάφους - Μέθοδοι υπολογισμού. Θερμογέφυρες σε κτηριακές κατασκευές - Γραμμική θερμική μετάδοση - Απλοποιημένες μέθοδοι και τιμές προεπιλογής. Θερμογέφυρες στις κτηριακές κατασκευές - Ροές θερμότητας και επιφανειακές θερμοκρασίες - Λεπτομερείς υπολογισμοί. Θερμική επίδοση παραθύρων, θυρών και εξωφύλλων - Υπολογισμός θερμικής μετάδοσης - Μέρος 1: Απλοποιημένη μέθοδος. Θερμική επίδοση τοιχοπετασμάτων - Υπολογισμός της θερμικής μετάδοσης. Αερισμός κτηρίων - Μέθοδοι υπολογισμού ενεργειακών απωλειών σε εμπορικής χρήσης κτήρια λόγω αερισμού και διήθησης. Υγροθερμικές επιδόσεις κτηρίων - Υπολογισμός και παρουσίαση κλιματικών δεδομένων - Μέρος 1: Μέσες μηνιαίες και ετήσιες τιμές μετεωρολογικών στοιχείων Ενεργειακή επίδοση κτηρίων - Ενεργειακές απαιτήσεις για φωτισμό. Υπολογισμός της ενεργειακής ζήτησης του κτηριακού κελύφους με τη μέθοδο ημισταθερής κατάστασης μηνιαίου βήματος. Υπολογισμός των απωλειών θερμότητας κτηρίου προς το περιβάλλον μέσω των διαφανών και αδιαφανών δομικών στοιχείων, καθώς και μέσω του αερισμού του κτηρίου (διείσδυσης αέρα, φυσικού ή μηχανικού αερισμού). Παραδοχές και υπολογισμοί για κλιματικά δεδομένα. Υπολογισμός εσωτερικών κερδών από φωτισμό. Υπολογισμός ενεργειακής κατανάλωσης κτηρίου για θέρμανση και ψύξη - Μελέτη ενεργειακής απόδοσης (μηνιαία μέθοδος) Ενεργειακή επίδοση κτηρίων - Υπολογισμός των απαιτήσεων ενέργειας για τη θέρμανση και την ψύξη χώρων. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 1: Γενικά. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού απαιτήσεων συστημάτων ενέργειας και απόδοση συστημάτων - Μέρος 2-1: Συστήματα εκπομπών θέρμανσης χώρων. Υπολογισμός κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη βάσει της ενεργειακής ζήτησης του κτηριακού κελύφους και των αποδόσεων των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης. Υπολογισμός της απόδοσης του συστήματος θέρμανσης. 20

ΕΛΟΤ EN 15316.02.03 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.01 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.02 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.03 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.04 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.05 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.06 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.04.07 (2010) ΕΛΟΤ EN 15243 (2008) Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 2-3: Συστήματα διανομής για τη θέρμανση χώρων. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 4-1: Συστήματα παραγωγής θέρμανσης χώρων. Συστήματα καύσης (λέβητες). Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των απαιτήσεων συστημάτων ενέργειας και απόδοση συστημάτων - Μέρος 4-2: Συστήματα παραγωγής θέρμανσης χώρων, συστήματα αντλιών θερμότητας. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού απαιτήσεων συστημάτων ενέργειας και απόδοση συστημάτων - Μέρος 4-3: Συστήματα παραγωγής θερμότητας, θερμικά ηλιακά. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 4-4: Συστήματα παραγωγής θέρμανσης χώρων. Συστήματα συμπαραγωγής, ενσωματωμένα στο κτήριο. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 4-5: Συστήματα παραγωγής θέρμανσης χώρων. Απόδοση και ποιότητα συστημάτων τηλεθέρμανσης και συστημάτων μεγάλου όγκου. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 4-6: Συστήματα παραγωγής θέρμανσης χώρων. Φωτοβολταϊκά συστήματα. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού απαιτήσεων συστημάτων ενέργειας και απόδοση συστημάτων - Μέρος 4-7: Συστήματα παραγωγής θερμότητας χώρων, συστήματα καύσης βιομάζας. Αερισμός κτηρίων - Υπολογισμός θερμοκρασίας χώρου και του φορτίου και της ενέργειας κτηρίων εξοπλισμένων με σύστημα κλιματισμού. ΕΛΟΤ EN 15232 (2007) Ενεργειακή λειτουργία των κτηρίων Επίδραση του αυτοματισμού κτηρίων, των συσκευών ελέγχου και της διαχείρισης κτηρίων. Υπολογισμός ενεργειακής κατανάλωσης κτηρίου για ζεστό νερό χρήσης (Ζ.Ν.Χ.) και φωτισμό 21

ΕΛΟΤ EN 15316.03.01 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.03.02 (2008) ΕΛΟΤ EN 15316.03.03 (2008) ΕΛΟΤ EN 15193 (2008) Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 3-1: Συστήματα ζεστού νερού χρήσης. Χαρακτηρισμός αναγκών (απαιτήσεις άντλησης). Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 3-2: Συστήματα ζεστού νερού χρήσης, διανομή. Συστήματα θέρμανσης σε κτήρια - Μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών απαιτήσεων και της απόδοσης των συστημάτων - Μέρος 3-3: Συστήματα ζεστού νερού χρήσης, παραγωγή. Ενεργειακή επίδοση κτηρίων - Ενεργειακές απαιτήσεις για φωτισμό. Πίνακας 2.3 Ευρωπαϊκά πρότυπα για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Υπολογισμός κατανάλωσης ενέργειας για ζεστό νερό χρήσης (Ζ.Ν.Χ.). Υπολογισμός κατανάλωσης ενέργειας για τεχνητό φωτισμό κτηρίων. Οι υπολογισμοί πραγματοποιούνται με πιστοποιημένο λογισμικό από την υπηρεσία Επιθεώρησης Ενέργειας (Ε.Υ.Επ.Εν.), η οποία υπάγεται στα υπουργείο Περιβάλλοντος και εφαρμόζονται πρακτικές οι οποίες συνάδουν σε εκτενής οδηγίες που βρίσκονται στις ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010. 3. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΤΙΡΙΩΝ Στο κεφάλαιο αυτό αποσαφηνίζονται οι επιθυμητές και προσδοκώμενες συνθήκες λειτουργίας των κτιρίων. Οι παράμετροι, οι οποίοι υπεισέρχονται καθορίζουν την χρήση λειτουργίας των κτιρίων και εν συνεχεία μπορεί να υπολογιστεί η ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Ωστόσο ο μηχανικός καθορίζει και τις θερμικές ζώνες έπειτα από τον καθορισμό των συνθηκών λειτουργίας του κτιρίου και να σημειώσουμε πως διαφέρουν από κτίριο σε κτίριο κατά περίπτωση. Είναι γεγονός πως οι συνθήκες λειτουργίας ποικίλουν από χώρο σε χώρο και υπεισέρχονται πολλοί παράμετροι, για αυτό υπάρχουν οι αναλυτικές τεχνικές οδηγίες οι οποίες καθορίστηκαν βάσει ευρωπαϊκών προδιαγραφών (ΕΝ 150 13790:2008 και ΕΝ 15251:2007). Τέλος σε όσες υποκατηγορίες κτιρίων δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή παραμέτρων, λαμβάνεται ως τιμή μελέτης η γενική τιμή αυτής της κατηγορίας (π.χ. θερμοκρασία, σχετική υγρασία χώρου κ.ά.). 22

3.1 ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ Οι συνθήκες ανέσεως είτε είναι επιθυμητές είτε είναι ιδανικές ανταποκρίνονται στατιστικά σε διαπιστωμένες προτίμησης μεγάλου αριθμού ατόμων. Ωστόσο στόχος των συστημάτων θέρμανσης ή κλιματισμού είναι η επίτευξη της θερμικής ή ψυκτικής άνεσης σε κάθε χώρο του κτιρίου. Βέβαια υπάρχουν αρκετοί παράμετροι οι οποίοι επηρεάζουν τις συνθήκες ανέσεως των χώρων, οι κυριότερες από τις οποίες είναι: η θερμοκρασία του αέρα (ξηρού θερμομέτρου) η μέση θερμοκρασία ακτινοβολίας από τις περιβάλλουσες επιφάνειες (π.χ. επιφάνειες από υαλοπίνακες, καθρέφτες που ανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία κ.τ.λ.) η σχετική υγρασία του αέρα η ένδυση των χρηστών η δραστηριότητα των χρηστών η ταχύτητα των εσωτερικών ρευμάτων του αέρα Επίσης υπάρχουν πολλές διαφοροποιήσεις στις προδιαγραφές και τα δομικά στοιχεία των κτιρίων, ο δε μελετητής θα πρέπει να τα προσαρμόσει γύρω από τις καταγεγραμμένες τιμές συνθηκών που ισχύουν από πίνακες. Για παράδειγμα σε ένα κτίριο με μεγάλα ανοίγματα έχει περισσότερο θερμικό κέρδος των χειμώνα ή αντίστοιχα το καλοκαίρι θερμότερο αέρα στα εσωτερικά ρεύματα του χώρου και ως εκ τούτου, θα πρέπει να αντισταθμίσει τις συνθήκες αυτές με τις αντίστοιχες τιμές των πινάκων. 3.2 ΩΡΑΡΙΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΤΙΡΙΩΝ Για την επίτευξη ενεργειακής απόδοσης ή επιθεώρησης ενός κτιρίου απαιτείται ο καθορισμός τυπικού ωραρίου λειτουργίας του κτιρίου με τη χρήση του. Το ωράριο λειτουργίας ενός κτιρίου ή τμήματος εξαρτάται και από τα παρακάτω χαρακτηριστικά: από τη χρήση του κτιρίου από τον ανθρώπινο παράγοντα, δηλαδή οι επιλογές και χρήσει των ιδιοκτητών από τις τοπικές κοινωνικές συνθήκες (π.χ. κλιματισμού θέρμανσης) 23

Βασικές κατηγορίες κτηρίων Κατοικίας Προσωρινής διαμονής Συνάθροισης κοινού Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Μονοκατοικία, πολυκατοικία (περισσότερα του ενός διαμερίσματα) Ώρες λειτουργίας Ημέρες λειτουργίας ανά εβδομάδα Περίοδος λειτουργίας σε μήνες 18 7 12 Ξενοδοχείο ετήσιας λειτουργίας 24 7 12 θερινής λειτουργίας 24 7 7 (Απρ.-Οκτ.) χειμερινής λειτουργίας 24 7 8 (Σεπτ.-Απρ.) Ξενώνας ετήσιας λειτουργίας 24 7 12 θερινής λειτουργίας 24 7 7 (Απρ.-Οκτ.) χειμερινής λειτουργίας 24 7 8 (Σεπτ.-Απρ.) Οικοτροφείο και κοιτώνας 24 7 12 Υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 12 7 ανά χρήση Κοινόχρηστος χώρος ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 24 7 ανά χρήση Εστιατόριο 12 7 12 Ζαχαροπλαστείο, καφενείο 15 7 12 Νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, μουσική σκηνή 6 4 12 Θέατρο, κινηματογράφος 7 7 12 Χώρος συναυλιών 6 7 12 Χώρος εκθέσεων, μουσείο 6 7 12 Χώρος συνεδρίων, αμφιθέατρο, αίθουσα δικαστηρίων 6 5 12 Τράπεζα 8 5 12 Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 14 3 12 Κλειστό γυμναστήριο, κλειστό κολυμβητήριο 14 7 12 Διάδρομοι και άλλοι κοινόχρηστοι βοηθητικοί χώροι * ανά χρήση ανά χρήση ανά χρήση Λουτρό (κοινόχρηστο) * ανά χρήση ανά χρήση ανά χρήση Εκπαίδευσης Νηπιαγωγείο 8 5 8 (Οκτ.-Μαΐ.) Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Τριτοβάθμια εκπαίδευση, αίθουσα διδασκαλίας 8 5 9 (Σεπτ.-Μαΐ.) 13 5 10(Σεπτ.- Ιουν.) Φροντιστήριο, ωδείο 7 5 9 (Σεπτ.-Μαΐ.) Υγείας και Νοσοκομείο, κλινική 24 7 12 Βασικές κατηγορίες κτηρίων κοινωνικής πρόνοια Ημέρες Περίοδος Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Ώρες λειτουργί λειτουργί Αίθουσα ασθενών (δωμάτιο) 24 λειτουργ ας 7 ανά ας 12 σε Χειρουργείο (τακτικό) ίας 8 εβδομάδ 5 μήνες 12 α Εξωτερικά ιατρεία 8 5 12 Αίθουσες αναμονής 8 5 12 Αγροτικό ιατρείο, υγειονομικός σταθμός, κέντρο υγείας, ιατρείο 12 5 12 24

Ψυχιατρείο, ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ίδρυμα χρονίως πασχόντων, οίκος ευγηρίας, βρεφοκομείο 24 7 12 Βρεφικός σταθμός, παιδικός σταθμός 8 5 11 Σωφρονισμού Κρατητήριο, αναμορφωτήριο, φυλακή 24 7 12 Αστυνομική διεύθυνση 24 7 12 Εμπορίου Εμπορικό κέντρο, αγορά και υπεραγορά 12 6 12 Κατάστημα, φαρμακείο 9 6 12 Ινστιτούτο γυμναστικής 12 6 12 Κουρείο, κομμωτήριο 12 6 12 Γραφείων Γραφείο 10 5 12 Βιβλιοθήκη 6 5 12 Πίνακας 3.1 Τυπικό ωράριο λειτουργίας κτηρίων ανά χρήση *Σημειώνεται ότι το ωράριο και η περίοδος λειτουργίας των βοηθητικών χώρων ενός κτηρίου ή μιας θερμικής ζώνης (κοινόχρηστα λουτρά, διάδρομοι, κλιμακοστάσια κ.ά.) είναι το ίδιο με αυτό της κύριας χρήσης (κάθε βασικής κατηγορίας: υγείας, συνάθροισης κοινού, εκπαίδευσης, εμπορίου κ.τ.λ.), την οποία εξυπηρετούν. Για τον υπολογισμό θερμικών ή ψυκτικών φορτίων λαμβάνονται συγκεκριμένες περίοδοι για θέρμανση ψύξη αναλόγως με την κλιματική ζώνη στην οποία ανήκει το κτίριο. Για την ζώνη Α και Β η περίοδος θέρμανσης είναι από 1 η Νοεμβρίου έως 15 Απριλίου και η περίοδος ψύξης από 15 Μαΐου έως 15 Σεπτεμβρίου. Για την ζώνη Γ και Δ η περίοδος θέρμανσης είναι από 15 Οκτωβρίου έως τις 30 Απριλίου και η περίοδος ψύξης από 1 η Ιουνίου έως 31 Αυγούστου. 3.3 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΧΩΡΩΝ Είναι γεγονός πως οι δύο πιο σημαντικοί παράγοντες ανέσεως των εσωτερικών χώρων είναι η θερμοκρασία και η σχετική υγρασία, βέβαια από χρήστη σε χρήστη και ανάλογα με την ηλικία των χρηστών υπάρχουν μικροδιαφορές ως προς τις επιθυμητές τιμές του χώρου. Σαφώς όμως, για να 25

υπάρχει μια στάθμιση τιμών και να μπορεί ο μελετητής να λαμβάνει τιμές για τους υπολογισμούς, καθορίστηκαν σε εθνικό επίπεδο τιμές βάσει προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ 15251:2007 και δίνονται στον παρακάτω πίνακα 3.2. Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Μονοκατοικία, πολυκατοικία (περισσότερα του ενός διαμερίσματα) Θερμοκρασία [ ο C] Σχετική υγρασία [%] Χειμερινή περίοδος Θερινή περίοδος Χειμερινή περίοδος Θερινή περίοδος 20 26 40 45 Ξενοδοχείο ετήσιας λειτουργίας 20 26 35 45 θερινής λειτουργίας 20 26 35 45 χειμερινής λειτουργίας 20 26 35 45 Ξενώνας ετήσιας λειτουργίας 20 26 35 45 θερινής λειτουργίας 20 26 35 45 χειμερινής λειτουργίας 20 26 35 45 Οικοτροφείο και κοιτώνας 20 26 40 45 Υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 20 26 40 45 Κοινόχρηστος χώρος ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 20 26 35 50 Εστιατόριο 20 26 35 50 Ζαχαροπλαστείο, καφενείο 20 26 35 50 Νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, μουσική σκηνή 20 26 35 50 Θέατρο, κινηματογράφος 20 26 35 50 Χώρος συναυλιών 20 26 35 50 Χώρος εκθέσεων, μουσείο 20 23 35 50 Χώρος συνεδρίων, αμφιθέατρο, αίθουσα δικαστηρίων 20 26 35 45 Τράπεζα 20 26 35 45 Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 20 26 35 50 Κλειστό γυμναστήριο, κλειστό κολυμβητήριο 18 25 35 45 Διάδρομοι και άλλοι κοινόχρηστοι βοηθητικοί χώροι 18 26 35 50 Λουτρό (κοινόχρηστο) 22 26 40 50 Νηπιαγωγείο 20 26 35 45 Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Τριτοβάθμια εκπαίδευση, αίθουσα διδασκαλίας 20 26 35 45 20 26 35 45 Φροντιστήριο, ωδείο 20 26 35 45 Νοσοκομείο, κλινική 22 26 35 50 Αίθουσα ασθενών (δωμάτιο) 22 25 35 50 Χειρουργείο (τακτικό) 18 20 35 55 Εξωτερικά ιατρεία 20 26 35 50 26

Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Αγροτικό ιατρείο, υγειονομικός σταθμός, κέντρο υγείας, ιατρείο Ψυχιατρείο, ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ίδρυμα χρονίως πασχόντων, οίκος ευγηρίας, βρεφοκομεία Αίθουσες αναμονής 20 26 35 50 Θερμοκρασία [ ο C] Σχετική υγρασία [%] Χειμερινή περίοδος Θερινή περίοδος Χειμερινή περίοδος Θερινή περίοδος 22 26 35 50 22 26 40 45 Βρεφικός σταθμός, παιδικός σταθμός 20 26 40 45 Κρατητήριο, αναμορφωτήριο, φυλακή 20 26 40 45 Αστυνομική διεύθυνση 20 26 35 45 Εμπορικό κέντρο, αγορά και υπεραγορά 19 25 35 45 Κατάστημα, φαρμακείο, 20 26 35 45 Ινστιτούτο γυμναστικής 20 26 35 45 Κουρείο, κομμωτήριο 20 26 35 45 Γραφείο 20 26 35 45 Βιβλιοθήκη 20 26 35 50 Πίνακας 3.2 Καθοριζόμενες τιμές θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας εσωτερικών χώρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων Σημειώνεται ότι για περιπτώσεις ειδικών κτιρίων όπως για παράδειγμα ιατρεία, χειρουργεία κ.τ.λ. μπορεί να υπάρχει απόκλιση των κατώτερων τιμών των πινάκων και φυσικά ο μελετητής ορίζει τις πραγματικές τιμές έπειτα από αποδεδειγμένη μελέτη. Το δε σύγχρονο φαινόμενο της «διακοπτόμενης λειτουργίας θέρμανσης» αντιμετωπίζεται με τη λήψη τιμών ίση με την μέση εξωτερική μηνιαία θερμοκρασία για κάθε μήνα. Τέλος πολύ σημαντική είναι και η στάθμη τιμών της σχετικής υγρασίας των χώρων. Για την επίτευξη της αφαίρεσης αυτής μέσα από το χώρο, συμμετέχουν ενεργά τα συστήματα κλιματισμού τα οποία λόγω διαφοράς θερμοκρασίας (μόνο κατά την ψύξη) προκαλούν αφύγρανση του αέρα. Επίσης οι επιθυμητές τιμές υγρασίας χώρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης καθορίζονται από τον πίνακα 3.2. 27

3.4 ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΤΙΡΙΩΝ 3.4.1 ΝΩΠΟΣ ΑΕΡΑΣ Για την σωστή εκπόνηση της ενεργειακής μελέτης πρέπει ο μελετητής να λάβει υπόψη και μια σειρά σημαντικών παραμέτρων όπως οι παρακάτω: Απαιτούμενος νωπός αέρας των εσωτερικών χώρων, ο οποίος για να εξασφαλιστεί σε κάθε χώρο πρέπει να γίνονται κάποιες εναλλαγές του αέρα ανά τακτά διαστήματα. Οι απαιτήσεις αυτές του νωπού αέρα εξασφαλίζονται ανάλογα με: τη χρήση του κτιρίου τον αριθμό των χρηστών την παραγωγή ρύπων στο κτίριο (π.χ. CO 2 κατά την εκπνοή) Ωστόσο για τη σωστή μελέτη του νωπού αέρα ο μελετητής οφείλει να εφαρμόσει τους υπολογισμούς σύμφωνα με τις τεχνικές οδηγίες του ΤΟΤΕΕ 20701-1/2010 και να κάνει λήψη τιμών από τον ακόλουθο πίνακα 3.3: Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Άτομα / 100 m 2 Μονοκατοικία, πολυκατοικία (περισσότερα του ενός διαμερίσματα) επιφ. δαπέδου Νωπός αέρας [m 3 /h/άτομο] Νωπός αέρας [m 3 /h/m 2 ] 5 15 0,75 Ξενοδοχείο ετήσιας λειτουργίας* 15 20 3,00 θερινής λειτουργίας* 15 20 3,00 χειμερινής λειτουργίας* 15 20 3,00 Ξενώνας ετήσιας λειτουργίας* 15 20 3,00 θερινής λειτουργίας* 15 20 3,00 χειμερινής λειτουργίας* 15 20 3,00 Οικοτροφείο και κοιτώνας* 10 15 1,50 Υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. Κοινόχρηστος χώρος ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 8 15 1,20 25 25 6,25 Εστιατόριο 70 25 17,50 Ζαχαροπλαστείο, καφενείο Νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, μουσική σκηνή Θέατρο, κινηματογράφος 80 25 20,00 100 45 45,00 100 25 25,00 Χώρος συναυλιών 100 30 30,00 28

Χώρος εκθέσεων, μουσείο 50 20 10,00 Χώρος συνεδρίων, αμφιθέατρο, αίθουσα δικαστηρίων 110 25 27,50 Τράπεζα 20 30 6,00 Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 75 30 22,50 Κλειστό γυμναστήριο, κλειστό κολυμβητήριο 75 45 33,75 Διάδρομοι και άλλοι κοινόχρηστοι βοηθητικοί χώροι -- -- 2,6 Λουτρό (κοινόχρηστο) -- -- 6,00 Νηπιαγωγείο** 50 22 11,00 Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης** Τριτοβάθμια εκπαίδευση, αίθουσα διδασκαλίας** 50 22 11,00 50 22 11,00 Φροντιστήριο, ωδείο** 55 22 12,10 Νοσοκομείο, κλινική* 30 35 10,50 Αίθουσα ασθενών (δωμάτιο) 22 25 5,50 Χειρουργείο (τακτικό) 20 150 30,00 Εξωτερικά ιατρεία 10 50 5,00 Αίθουσες αναμονής 55 45 24,75 Αγροτικό ιατρείο, υγειονομικός σταθμός, κέντρο υγείας, ιατρείο Ψυχιατρείο, ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ίδρυμα χρονίως πασχόντων, Βρεφικός σταθμός, οίκος ευγηρίας, παιδικός σταθμός βρεφοκομεία* Κρατητήριο, αναμορφωτήριο, φυλακή 15 50 7,50 15 25 3,75 25 45 11,25 20 22 4,40 Αστυνομική διεύθυνση 10 30 3,00 Εμπορικό κέντρο, αγορά και υπεραγορά 30 22 6,60 Κατάστημα, φαρμακείο, 14 22 3,08 Ινστιτούτο γυμναστικής, 15 45 6,75 Κουρείο, κομμωτήριο 15 30 4,50 Γραφείο 10 30 3,00 Βιβλιοθήκη 22 30 6,60 Πίνακας 3.3 Απαιτούμενος νωπός αέρα ανά χρήση κτηρίου (για χώρους μη καπνιζόντων) για τον υπολογισμό της ενεργειακής του απόδοσης 29

* Οι τιμές αυτές χρησιμοποιούνται όταν το κτήριο εξετάζεται ενιαία και όχι κατατετμημένο σε επιμέρους θερμικές ζώνες διαφορετικών χρήσεων. ** Οι τιμές αυτές αφορούν τις αίθουσες εκπαίδευσης και όχι άλλους χώρους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όπως είναι τα γραφεία, διάδρομοι κ.τ.λ. 3.4.2 ΣΤΑΘΜΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Η στάθμη φωτισμού είναι πολύ σημαντική για κάθε χώρο ώστε να διασφαλίζεται η σωστή οπτική άνεση των χρηστών. Πιο συγκεκριμένα δεν πρέπει να ξεπερνιόνται οι τιμές πάνω από τις οποίες θα επέλθει οπτική κούραση ή κόπωση στους χρήστες, δηλαδή δεν θα υπάρχει φωτορύπανση χώρου. Ο Κ.Εν.Α.Κ. καθορίζει ως ελάχιστη φωτιστική απόδοση του γενικού φωτισμού τα 55Lm/W. Ωστόσο στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν οι στάθμες φωτισμού για εγκατεστημένη ισχύς φωτισμού, δηλαδή W/m 2 αναφοράς. Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Μονοκατοικία, πολυκατοικία (περισσότερα του ενός διαμερίσματα) Στάθμη φωτισμού [lx]* Ισχύς για κτήριο αναφοράς [W/m 2 ] για το κτίριο Επίπεδο αναφοράς μέτρησης [m] 200 6,4 0,8 Ξενοδοχείο ετήσιας λειτουργίας 300 9,6 0,8 θερινής λειτουργίας 300 9,6 0,8 χειμερινής λειτουργίας 300 9,6 0,8 Ξενώνας ετήσιας λειτουργίας 300 9,6 0,8 θερινής λειτουργίας 300 9,6 0,8 χειμερινής λειτουργίας 300 9,6 0,8 Οικοτροφείο και κοιτώνας 300 9,6 0,8 Υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. Κοινόχρηστος χώρος ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 250 8,0 0,8 100 3,2 0,5 Εστιατόριο 200 6,4 0,8 Ζαχαροπλαστείο, καφενείο 250 8,0 0,8 Νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, μουσική σκηνή 100 3,2 0,8 Θέατρο, κινηματογράφος 100 3,2 0,8 Χώρος συναυλιών 100 3,2 0,8 Χώρος εκθέσεων, μουσείο 200 6,4 0,8 Χώρος συνεδρίων, αμφιθέατρο, αίθουσα δικαστηρίων 500 16,0 0,8 30

Τράπεζα 500 16,0 0,8 Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 300 9,6 0,8 Κλειστό γυμναστήριο, κλειστό κολυμβητήριο Διάδρομοι και άλλοι κοινόχρηστοι βοηθητικοί χώροι 300 9,6 0,5 200 6,4 0,5 Λουτρό (κοινόχρηστο) 200 6,4 0,5 Νηπιαγωγείο 300 9,6 0,8 Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Τριτοβάθμια εκπαίδευση, αίθουσα διδασκαλίας 300 9,6 0,8 500 16,0 0,8 Φροντιστήριο, ωδείο 500 16,0 0,8 Νοσοκομείο, κλινική 300 9,6 0,8 Αίθουσα ασθενών 100 3,2 0,8 (δωμάτιο) Χειρουργείο (τακτικό) 1000 32 0,8 Εξωτερικών ιατρείων 500 16,0 0,8 Αίθουσες αναμονής 300 9,6 0,8 Αγροτικό ιατρείο, υγειονομικός σταθμός, κέντρο υγείας, ιατρείο Ψυχιατρείο, ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ίδρυμα χρονίως πασχόντων, οίκος Βρεφικός σταθμός, ευγηρίας, βρεφοκομεία παιδικός σταθμός Κρατητήριο, αναμορφωτήριο, φυλακή 500 16,0 0,8 300 9,6 0,8 300 9,6 0,8 300 9,6 0,8 Αστυνομική διεύθυνση 500 16,0 0,8 Εμπορικό κέντρο, αγορά και υπεραγορά 300 9,6 0,8 Κατάστημα, φαρμακείο, 500 16 0,8 Ινστιτούτο γυμναστικής 400 12,8 0,8 Κουρείο, κομμωτήριο 400 12,8 0,8 Γραφείο 500 16,0 0,8 Βιβλιοθήκη 500 16,0 0,8 Πίνακας 3.4 Στάθμη γενικού (όχι ειδικού) φωτισμού και εγκατεστημένη ισχύς φωτισμού (W/m 2 ) κτηρίου αναφοράς ανά χρήση κτηρίου για τον υπολογισμό της ενεργειακής του απόδοσης * lx = lm/m 2 31

3.4.3 ΧΡΗΣΤΕΣ ΚΤΙΡΙΟΥ Εκλύουν ποσά θερμότητας στο περιβάλλον. Αυτό πραγματοποιείται με δύο τρόπους, την θερμική ακτινοβολία του σώματος και τη μεταφορά θερμότητας από το σώμα στον αέρα και ιδίως κατά την εκπνοή του ατόμου. Ωστόσο, υπάρχει μεγάλο σφάλμα κατά τον υπολογισμό των τιμών μεταφοράς θερμότητας διότι ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο λόγω διαφορετικότητας στην ένδυση ή εφίδρωσης κ.τ.λ. Επίσης, οι μελετητές οφείλουν να λαμβάνουν τιμές από τον παρακάτω πίνακα 3.5. Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Μονοκατοικία, πολυκατοικία (περισσότερα του ενός διαμερίσματα) Θερμική ισχύς ανά άτομο [W/άτομο] Θερμική ισχύς ανά μονάδα δομημ. επιφάνειας [W/m 2 ] Μέσος συντελεστής παρουσίας 80 4 0,75 Ξενοδοχείο ετήσιας λειτουργίας 75 11 1,00 θερινής λειτουργίας 75 11 0,58 χειμερινής λειτουργίας 75 11 0,66 Ξενώνας ετήσιας λειτουργίας 75 11 1,00 θερινής λειτουργίας 75 11 0,58 χειμερινής λειτουργίας 75 11 0,66 Οικοτροφείο και κοιτώνας 75 8 1,00 Υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. Κοινόχρηστος χώρος ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 60 5 0,50 80 20 1,00 Εστιατόριο 75 53 0,50 Ζαχαροπλαστείο, καφενείο 75 60 0,62 Νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, μουσική σκηνή 75 75 0,14 Θέατρο, κινηματογράφος 75 75 0,29 Χώρος συναυλιών 75 75 0,25 Χώρος εκθέσεων, μουσείο 90 45 0,25 Χώρος συνεδρίων, αμφιθέατρο, αίθουσα δικαστηρίων 75 83 0,18 Τράπεζα 75 15 0,24 Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 80 60 0,25 Κλειστό γυμναστήριο, κλειστό κολυμβητήριο Διάδρομοι και άλλοι κοινόχρηστοι βοηθητικοί χώροι 120 90 0,58 0 0 0 Λουτρό (κοινόχρηστο) 0 0 0 Νηπιαγωγείο 80 40 0,16 32

Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης 80 40 0,18 Τριτοβάθμια εκπαίδευση, αίθουσα διδασκαλίας 80 40 0,32 Φροντιστήριο, ωδείο 80 44 0,16 Νοσοκομείο, κλινική 90 27 1,00 Αίθουσα ασθενών (δωμάτιο) 70 15 0,75 Χειρουργείο (τακτικό) 90 0 0,24 Εξωτερικών ιατρείων 90 9 0,24 Αίθουσες αναμονής 80 44 0,24 Αγροτικό ιατρείο, υγειονομικός σταθμός, κέντρο υγείας, ιατρείο 90 14 0,36 Ψυχιατρείο, ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ίδρυμα χρονίως πασχόντων, οίκος ευγηρίας, βρεφοκομεία 80 12 1,00 Βρεφικός σταθμός, παιδικός σταθμός 90 23 0,22 Κρατητήριο, αναμορφωτήριο, φυλακή 80 16 1,00 Αστυνομική διεύθυνση 80 8 1,00 Εμπορικό κέντρο, αγορά και υπεραγορά 90 27 0,43 Κατάστημα, φαρμακείο 90 13 0,32 Ινστιτούτο γυμναστικής 90 14 0,43 Κουρείο, κομμωτήριο 90 14 0,43 Γραφείο 80 8 0,30 Βιβλιοθήκη 75 17 0,18 Πίνακας 3.5 Εκλυόμενη θερμότητα χρηστών ανά χρήση κτηρίου για τον υπολογισμό της ενεργειακής του απόδοσης 3.4.4 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΤΙΡΙΩΝ Ο εξοπλισμός κτιρίων και οι ηλεκτρικές συσκευές είναι καθοριστικές για την σωστή μελέτη ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου. Σαφώς και υπάρχει εναλλαγή θερμικών φορτίων μεταξύ συσκευών και εσωτερικού περιβάλλοντος του χώρου. Η εναλλαγή θερμότητας επιτυγχάνεται με θερμική ακτινοβολία συναγωγή μεταφορά θερμότητας. Σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΕΝ 150.13790:2009 εκτιμήθηκαν και παραθέτονται στον παρακάτω πίνακα 3.6. Χρήσεις κτηρίων ή θερμικών ζωνών Ισχύς εξοπλισμού [W/m 2 ] Μέσος συντελεστής ετερ/σμού Ετεροχρον. ισχύς εξοπλ. [W/m 2 ] Μέσος συντελεστής λειτουργίας Μονοκατοικία, πολυκατοικία (περισσότερα του ενός διαμερίσματα) 4 0,5 2 0,75 Ξενοδοχείο ετήσιας λειτουργίας 3 0,5 1,5 1,00 θερινής λειτουργίας 3 0,5 1,5 0,58 33

χειμερινής λειτουργίας 4 0,5 2 0,66 Ξενώνας ετήσιας λειτουργίας 3 0,5 1,5 1,00 θερινής λειτουργίας 3 0,5 1,5 0,58 χειμερινής λειτουργίας 4 0,5 2 0,66 Οικοτροφείο και κοιτώνας 4 0,5 2 1,00 Υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. Κοινόχρηστος χώρος ξενοδοχείου, οικοτροφείου κ.ά. 4 0,5 2 0,50 2 0,5 1 1,00 Εστιατόριο 20 0,5 10 0,50 Ζαχαροπλαστείο, καφενείο 20 0,5 10 0,62 Νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, μουσική σκηνή 15 0,5 7,5 0,14 Θέατρο, κινηματογράφος 4 0,3 1,2 0,29 Χώρος συναυλιών 4 0,5 2 0,25 Χώρος εκθέσεων, μουσείο 4 0,3 1,2 0,25 Χώρος συνεδρίων, αμφιθέατρο, αίθουσα δικαστηρίων 2 0,3 0,6 0,18 Τράπεζα 2 0,3 0,6 0,24 Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 4 0,25 1 0,25 Κλειστό γυμναστήριο, κλειστό κολυμβητήριο Διάδρομοι και άλλοι κοινόχρηστοι βοηθητικοί χώροι 4 0,25 1 0,58 0 0 0 0 Λουτρό (κοινόχρηστο) 0 0 0 0 Νηπιαγωγείο 5 0,15 0,75 0,16 Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης 5 0,15 0,75 0,18 Τριτοβάθμια εκπαίδευση, 5 0,15 0,75 0,32 αίθουσα διδασκαλίας Φροντιστήριο, ωδείο 5 0,15 0,75 0,16 Νοσοκομείο, κλινική 15 0,5 7,5 1,00 Αίθουσα ασθενών (δωμάτιο) 8 0,5 4 0,75 Αγροτικό ιατρείο, υγειονομικός σταθμός, κέντρο υγείας, ιατρείο Χειρουργείο (τακτικό) 20 0,5 10 0,24 Ψυχιατρείο, ίδρυμα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ίδρυμα χρονίως πασχόντων, οίκος ευγηρίας, βρεφοκομεία Εξωτερικών ιατρείων 15 0,5 7,5 0,24 Αίθουσες αναμονής 0 0 0 0,24 15 0,5 7,5 0,36 10 0,5 5 1,00 Βρεφικός σταθμός, παιδικός σταθμός 15 0,3 4,5 0,22 Κρατητήριο, αναμορφωτήριο, φυλακή 4 0,2 0,8 1,00 Αστυνομική διεύθυνση 15 0,2 3 1,00 34