ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Οικονομικές σχέσεις της Ελλάδας με την Ρωσική Ομοσπονδία και τα προβλήματα των εξαγωγικών δραστηριοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΞΑΝΤΙΝΙ Η ΗΛΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΝΤΙΑΝΑ Επιβλέπων: ρ. Σίσκος Ευάγγελος Καθηγητής ιεθνών Οικονομικών Σχέσεων Καστοριά, Νοέμβριος 2009

2

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η εργασία αυτή παρουσιάζει στοιχεία που περιγράφουν τις σχέσεις Ελλάδας-Ρώσικης Ομοσπονδίας και τον εμπορικό τους χαρακτήρα στηριζόμενοι στα δεδομένα των τελευταίων 10 ετών (1998-2008). ίνει έμφαση στις σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας, καθώς και στο οικονομικό-εμπορικό κλίμα μεταξύ των δύο δυνάμεων. Αναλύονται, επίσης, τα προβλήματα των εξαγωγικών δραστηριοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων και ο τρόπος επίλυσης των προβλημάτων αυτών. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η συλλογή στοιχείων και στην συνέχεια η σωστή κατανομή των θεμάτων που σχετίζονται με τον τίτλο της εργασίας. Τα αποτελέσματα των ερευνών μας εντοπίζουν προβλήματα που υπάρχουν στον τομέα των σχέσεων των συμβαλλομένων μερών καθώς και τις αλλαγές που υφίσταται αυτός. Επίσης, παρουσιάζονται κάποια συμπεράσματα που προέκυψαν από τη συλλογή των στοιχείων, καθώς και οι δυνατότητες που συνεπάγονται από αυτά. Λέξεις κλειδιά: Ελλάδα, Ρώσικη Ομοσπονδία, Προβλήματα εξαγωγικών δραστηριοτήτων.

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη...3 Εισαγωγή..6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Σχέσεις Ελλάδας-Ρωσικής Ομοσπονδίας 1.1. Γενικά για την Ρωσική Ομοσπονδία.8 1.1.1. Βασικές πληροφορίες....8 1.1.2. Επιμέρους πληροφορίες.. 10 1.2. Γενικές σχέσεις Ελλάδας Ρωσίας 11 1.2.1. Επιμέρους σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας..12 1.3. Ελληνορωσικό Εμπορικό Επιμελητήριο...15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ιμερείς Οικονομικές και Εμπορικές σχέσεις Ελλάδας- Ρωσίας 2.1. Εισαγωγή στα οικονομικά μεγέθη.......17 2.1.1.Επενδυτικός χαρακτήρας των δύο χωρών...18 2.1.2.Ελληνικές και Ρώσικες εξαγωγές.22 2.1.3.Πρώτο εξαγώγιμο ελληνικό προϊόν οι γούνες...24 2.2. Οικονομικές και εμπορικές συνεργασίες...26 2.2.1. ιμερείς οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-Ρωσία..28 2.2.2.Αμυντική Συνεργασία. 30 2.2.3.Συνεργασία στον ενεργειακό τομέα.31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Σχέσεις Ρωσίας-Ε.Ε και ο εμπορικός τους χαρακτήρας 3.1. Σχέσεις Ρωσίας-Ε.Ε και η Ελληνική Προεδρία..32 3.2. Γενικά για το εξωτερικό εμπόριο Ρωσίας-Ε.Ε 34 3.2.1.Γενικές παρατηρήσεις.35 3.2.2.Εμπόριο,πρόσβαση στην αγορά και επενδύσεις..36 3.2.3.Σχέσεις με άλλους εμπορικούς εταίρους...37 3.2.4.Άλλοι ειδικοί τομείς... 38 3.3. Σχέσεις Ρωσίας Ε.Ε.39 3.3.1.Στόχοι εισαγωγής της Ρωσίας και της Ε.Ε 39 3.3.2.Πολιτικά και νομικά θεμέλια.40 3.3.3.Κοινά διαστήματα Ρωσίας Ε.Ε 42 3.3.4.Άλλα κυριότερα σημεία...44

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Οι ελληνικές επιχειρήσεις και τα προβλήματα των εξαγωγικών τους δραστηριοτήτων 4.1. Επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα..46 4.1.1.Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις(Μ.Μ.Ε).46 4.1.2.Βιομηχανία...46 4.1.3.Εμπορική Ναυτιλία...47 4.1.4.Τουρισμός...47 4.2 Ελληνική εξαγωγική πραγματικότητα..48 4.2.1.Αριθμοί-Ανταγωνιστικότητα..48 4.2.2.Αγορές Στόχοι-Εξαγωγικες Επιχειρήσεις 49 4.2.3.Έρευνα Εκπαίδευση...51 4.2.4.Προιόντα Συγκριτικά πλεονεκτήματα 51 4.2.5.Επιχειρηματική συνεργασία-εξαγωγική Στρατηγική...53 4.3. Τα σημαντικότερα προβλήματα των εξαγωγικών δραστηριοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων...54 4.3.1.Γενικά-Εντοπισμός προβλημάτων...54 4.3.2.Τα σημαντικότερα προβλήματα εξαγωγικών δραστηριοτήτων..58 4.3.3.Συγκριτικά πλεονεκτήματα των ανταγωνιστών..59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Προβλήματα στις εμπορικές συναλλαγές με την Ρώσικη Ομοσπονδία 5.1. Προβλήματα που προκύπτουν στις εμπορικές συναλλαγές με την Ρώσικη Ομοσπονδία.62 5.1.1.Προβλήματα εξαγωγών προς την Ρ. Ομοσπονδία 62 5.1.2.Προβλήματα των εισαγωγών από την Ρ. Ομοσπονδία...65 5.2. Τεχνικά εμπόδια που επιβάλλει η Ρ. Ομοσπονδία στα εισαγόμενα Προιόντα.67 5.3. Τάσεις της αγοράς και καταναλωτικό κλίμα στην Ρωσία...69 Προτάσεις 72 Προοπτικές..73 Συμπεράσματα..75 Βιβλιογραφία.79

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της εργασίας αυτής είναι, αφού καταγραφούν όλα τα στοιχεία που περιβάλλουν τις σχέσεις Ρωσίας με την Ελλάδα και την Ε.Ε., να εντοπιστούν τα προβλήματα, η πηγή των προβλημάτων αυτών και τα αίτια, καθώς και οι προτάσεις επίλυσής τους. Αναλυτικότερα το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στις σχέσεις της με την Ρωσία είναι η δυσκολία στην εξαγωγική δραστηριότητα καθώς και στην διείσδυση στην ρωσική αγορά. Μέρος του προβλήματος είναι και η επίλυση διαφόρων άλλων ζητημάτων που έχουν οι δύο αυτές δυνάμεις. Γενικά, η αδυναμία της Ελλάδας είναι το όχι και τόσο δυναμικό επιχειρηματικό πλαίσιο καθώς της Ρωσίας είναι η ασταθής οικονομίας της. Οι τρόποι επίλυσης των προβλημάτων έχουν σχέση με συνεχή πολιτικό διάλογο Ελλάδας - Ρωσίας και Ε.Ε., με νομοθετικές ρυθμίσεις που θα ευνοήσουν την όλη εικόνα και γενικά με ένα καλό κλίμα συνεργασίας. Συγκεκριμένα στο πρώτο κεφάλαιο αναφέρονται οι σχέσεις Ελλάδας- Ρωσικής Ομοσπονδίας. Πιο αναλυτικά αναφέρονται βασικές πληροφορίες για τις δύο χώρες, οι γενικές σχέσεις τους, καθώς και πληροφορίες για το Ελληνορωσικό Εμπορικό Επιμελητήριο. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναφέρονται οι ιμερείς Οικονομικές και Εμπορικές σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας. Με την εισαγωγή στα βασικότερα οικονομικά μεγέθη αναλύεται ο επενδυτικός χαρακτήρας των δύο χωρών καθώς οι ελληνικές και οι ρωσικές εξαγωγές. Επιπλέον έχουμε αναφορά στην συνεργασία στον αμυντικό και ενεργειακό τομέα καθώς και στις σχέσεις Ρωσίας Ε.Ε. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται οι σχέσεις Ρωσίας Ε.Ε,ο εμπορικός τους χαρακτήρας και ο ρόλος της ελληνικής Προεδρίας. ιατυπώνονται παρατηρήσεις που αφορούν: το εμπόριο, την πρόσβαση στην ρωσική αγορά, τις σχέσεις με άλλους εταίρους, τους στόχοι εισαγωγής Ρωσίας στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο, τα πολιτικά-νομικά θεμέλια και τέλος τα κοινά διαστήματα Ρωσίας Ε.Ε. Στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφονται οι Ελληνικές επιχειρήσεις και τα προβλήματα των εξαγωγικών δραστηριοτήτων. Αναλυτικότερα αναφέρονται: το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα, η ελληνική εξαγωγική πραγματικότητα και τα σημαντικότερα προβλήματα των εξαγωγέων. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται προβλήματα που προκύπτουν στο ρωσικό εμπόριο ανά κλάδο, τεχνικά εμπόδια που επιβάλλει η

7 Ρωσία στα εισαγόμενα προϊόντα, τάσεις της αγοράς καθώς και καταναλωτικό κλίμα στην Ρωσία.

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΡΩΣΣΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑΣ 1.1. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ Η αγορά της Ρωσίας είναι μια δυναμικά αναπτυσσόμενη οικονομία. Συγκαταλέγεται στους 14 πρώτους εξαγωγικούς προσανατολισμούς των ελληνικών προϊόντων το 2008.Ειναι μία χώρα ιδιαίτερης σημασίας για την οποία έχουν ακουστεί πολλά πράγματα. Γι αυτόν τον λόγο για να κατανοηθούν καλυτέρα οι σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας πρέπει να γίνει επιμέρους ανάλυση του τι σημαίνει «Ρωσική Ομοσπονδία». 1.1.1.Βασικές πληροφορίες Έκταση 17.075.400 τετρ. χλμ. Πληθυσμός 143.782.338 κάτοικοι (2002) Κύριες πόλεις Σύνταγμα Μόσχα (Πρωτεύουσα) Αγ.Πετρούπολη Νοβοσιμπίρσκ Νίζνι Νόβγκοροντ Γιεκατερινενμπούρκ Υιοθετήθηκε με δημοψήφισμα το 1993 Κοινοβουλευτικό Σύστημα ουμά(κάτω Βουλή)450 βουλευτές Συμβούλιο Ομοσπονδίας (Άνω Βουλή)178 βουλευτές Πρόεδρος της. ημοκρατίας Βλαντιμίρ Πούτιν Πρωθυπουργός Ν. Μεντβέντοβ Πολίτευμα Ημιπροεδρικό Σύστημα

9 Νόμισμα /Ισοτιμία (8/07) Ρούβλι Ρωσίας (Rb)=100 kopek(λόγω πληθωρισμού το kopek δεν υφίσταται πλέον) Ανώτατο χαρτονόμισμα = 5000 Rb 1USD= 25,5070 ρούβλια 1 =34,8808 ρούβλια ΑΕΠ 431 δις.usd, αύξηση 7,3% (2003) Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ 3.000 USD (2003) Πληθωρισμός 12% (2003) Ανεργία 8,4% (2003), με σημαντική υποαπασχόληση ιάρθρωση οικονομίας Γεωργία (5,2%), βιομηχανία (35,1%), (%/ΑΕΠ) υπηρεσίες (59,8%) Συνολικό εξωτ. Χρέος (2003): 175,9 δις USD (28% του ΑΕΠ) ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Εξαγωγές 2002: 100,4 δις USD, 2003: 133,7 δις USD, Εισαγωγές 2002: 42,1 δις USD, 2003: 57,4 δις USD Εμπορικό Ισοζύγιο 2002: 58,3 δις USD, 2003: 76,3 δις USD Κυριότερα εξαγόμενα Ορυκτά καύσιμα, διυλισμένα προϊόντα, Προϊόντα (2003) αγαθά μη προσδιορισμένα, σίδηρος και χάλυβας, αλουμίνιο και τεχνουργήματα αυτού, ξυλεία και προϊόντα ξύλου Κυριότερα εισαγόμενα Βιομηχανικός εξοπλισμός, αγαθά μη Προϊόντα (2003) προσδιορισμένα,ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, οχήματα, φαρμακευτικά προϊόντα Σημαντικότεροι Πελάτες Γερμανία, Ιταλία, Κίνα, Ουκρανία, Λευκορωσία, Ολλανδία, Ελβετία 1.1.2.Επιμέρους πληροφορίες.

10 1.1.2. Επιμέρους πληροφορίες Για την καλύτερη διαπραγμάτευση θεμάτων που αφορούν Ελλάδα και Ρωσική Ομοσπονδία, καλό θα ήταν να εκβαθύνουμε περισσότερο στο κάθε μέρος ξεχωριστά για την καλύτερη κατανόηση του. Η Ρωσική Ομοσπονδία είναι το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος της Γης. Πρωτεύουσα της χωράς είναι η Μόσχα, η επίσημη γλωσσά τα ρωσικά και το νόμισμα το ρούβλιο. Καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης και ολόκληρη την τη Βόρεια Ασία. Το όνομα Ρωσική Ομοσπονδία αποτελεί την επίσημη διπλωματική ονομασία της, ενώ η ευρεία ονομασία της είναι Ρωσία. Σύμφωνα με τις επίσημες ρωσικές εκτιμήσεις, στις αρχές του 2008 ο πληθυσμός μόλις υπερέβαινε τα 142 εκ. άτομα από 145,3 εκ. άτομα τον Οκτ. 2002, οπότε διενεργήθηκε η τελευταία εθνική απογράφη. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 90 η τάση ήταν πτωτική και συνεχίζεται ακόμη. Στην απογράφη του 1989 είχαν καταμετρηθεί 147,3 εκ. άτομα. Η πτώση θα ήταν μεγαλύτερη εάν κατά το πρώτο ήμισυ της δεκαετίας δεν υπήρχε καθαρή μετανάστευση Ρώσων στην καταγωγή πολιτών των πρώην Σοβιετικών ημοκρατιών προς την Ρωσία. Το 2005 μετακινήθηκαν προς την Ρωσία 107.000 άτομα περισσότερα από εκείνα που εγκατέλειψαν την χώρα, σημειώνοντας αύξηση κατά 7,5% έναντι του 2004. Η Ρωσική Ομοσπονδία χωρίζεται σε 89 περιφερειακές διοικητικές μονάδες, τα οποία είναι ομαδοποιημένα σε επτά περιφέρειες, πολλές από τις οποίες αντανακλούν τις εθνικές ιδιαιτερότητες που έχουν τις ρίζες τους επί σοβιετικού καθεστώτος. Οι μεγαλύτερες από αυτές τις εθνικές αυτόνομες περιφέρειες απολαμβάνουν καθεστώτος δημοκρατίας. Οι υπόλοιπες χωρίζονται σε oblast, krai και okrug (εθνική αυτόνομη περιοχή). Συγκεκριμένα, ο διαχωρισμός έχει ως εξής: 21 «εθνικές» δημοκρατίες εκ των οποίων οι περισσότερες (περιλαμβανομένων των μεγαλύτερων) αποτελούνται κατά πλειοψηφία από ρωσικό πληθυσμό 49 oblast (όμπλαστ) 6 krai (κραι) 10 okrug με εθνικό χαρακτήρα (οκρούγκ) 1 αυτόνομο oblast (όμπλαστ) 2 πόλεις (Μόσχα, Αγ. Πετρούπολη)

11 Οι υπολογισμοί της ρωσικής στατιστικής υπηρεσίας συνυπολογίζουν στο μέγεθος του ΑΕΠ και το κομμάτι της οικονομίας που δεν καταγράφεται και το οποίο εκτιμά στο 25% του συνόλου. Άλλοι αναλυτές θεωρούν ότι μπορεί το μέγεθός τους να φθάνει και το 40% του συνόλου της οικονομίας. Το 2008 ήταν το 4 ο συνεχόμενο έτος όπου το ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ ξεπέρασε το 6%. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο υψηλός ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης (6,7% το 2006) θα συνεχισθεί εφ όσον οι διεθνείς τιμές πετρελαίου καθώς και οι τιμές των πρώτων υλών διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα. Η αύξηση του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στην αύξηση των επενδύσεων, ιδίως στον ενεργειακό τομέα και στην ισχυρή κατανάλωση. Στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο, παρ όλη την συνέχιση της συγκέντρωσης της εξουσίας στους κύκλους του Κρεμλίνου και την δημιουργία ενός πιο αυταρχικού μοντέλου διακυβέρνησης, η δημοτικότητα του Προέδρου Πούτιν διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και εξακολουθεί να θεωρείται ο πιο δημοφιλής πολιτικός.(.ανέστης:2004,πρεσβεια Ελλαδος Μοσχα:2008,) 1.2. ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΡΩΣΙΑΣ Για να κατανοηθεί καλύτερα το κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες θα δοθεί παρακάτω ένα απόσπασμα από την ομιλία του πρωθυπουργού της χώρας μας κατά την διάρκεια επίσκεψης του κυρίου Πούτιν στις αρχές του 2005. «Υπάρχουν ιστορικοί δεσμοί μεταξύ των λαών μας πολλών αιώνων. Οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές και σε πάρα πολλά θέματα έχουμε κοινές απόψεις. Και αυτό μας επιτρέπει να βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον ώστε αυτό το υπόβαθρο των καλών σχέσεων να το μεταφράσουμε σε μία στενή συνεργασία Είναι γνωστοί οι ισχυρότατοι ιστορικοί δεσμοί μεταξύ των δύο λαών και για λόγους κοινής αντιμετώπισης θεμάτων στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και λόγω της κοινής Ορθόδοξης πίστης μας». Επίσης, ο Κώστας Καραμανλής τόνισε: «Όπως είπατε οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές. Σε πάρα πολλά θέματα έχουμε κοινές ή σχεδόν συγγενικές απόψεις και αυτό μας επιτρέπει να βλέπουμε με αισιοδοξία το μέλλον, ώστε αυτό το υπόβαθρο των καλών σχέσεων να το μεταφράσουμε σε μια στενότερη συνεργασία σε πάρα πολλούς τομείς, επ' ωφελεία και των δύο λαών. Πιστεύω ότι υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια στενής και πολύ χρήσιμης οικονομικής συνεργασίας. Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδος Ρωσίας είναι καλές. Στηρίζονται στο γεγονός ότι οι δύο λαοί είναι κοντά, εδώ και πολλά χρόνια. Ελπίζουμε και φιλοδοξούμε ότι με

12 την επίσκεψη αυτή ενισχύεται η προοπτική ακόμα στενότερων και επ' αμοιβαία ωφελεία, φιλικών, πιο παραγωγικών οικονομικών σχέσεων.» Οι σχέσεις Ρωσίας και Ελλάδος και είναι πολύ καλές διότι όχι μόνο τις δένει η Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη αλλά και η συμβολή της Ρωσικής Υπερδύναμης στα θέματα που αφορούν την στήριξη των εθνικών θεμάτων μας σε βάθος χρόνου είναι αγαστή. Όσον άφορά την Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη που διακατέχεται, είναι εσωτερικό μέλημα του Ρώσου προέδρου. 1.2.1.Επιμέρους σχέσεις Ελλάδας Ρωσίας 1. ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Η αρχή των ελληνορωσικών σχέσεων ανάγεται στο 10ο αιώνα. Το 2008 συμπληρώνονται 180 χρόνια διπλωματικών σχέσεων Ελλάδος- Ρωσίας. Οι σχέσεις αυτές από την εγκαθίδρυσή τους μέχρι σήμερα εξακολουθούν να βρίσκονται σε άριστο επίπεδο. Η διπλωματική εκπροσώπηση της χώρας μας, εκτός της Πρεσβείας Μόσχας, περιλαμβάνει τα Γενικά Προξενεία της Μόσχας και Αγίας Πετρούπολης, καθώς και του Νοβοροσσίσκ, περιοχή με σημαντική παρουσία ελληνικής καταγωγής Ρώσων πολιτών. Η Ρωσική Ομοσπονδία διατηρεί Πρεσβεία και Προξενείο στην Αθήνα και Γενικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη. 2.ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το συμβατικό πλαίσιο καλύπτει όλους τους τομείς συνεργασίας μεταξύ των δύο χρόνων (πολιτικό, οικονομικό, αμυντικό, μορφωτικό κ.τ.λ.). Επισημαίνονται ιδιαίτερα οι κατωτέρω συμφωνίες: Φιλίας και Συνεργασίας, Στρατιωτικής Συνεργασίας, Φορολογίας, Ναυτιλιακή, Αεροπορικών Μεταφορών, Συνεργασίας στον Τομέα Καυσίμων και Ενέργειας. Από τις πολλές διμερείς συμφωνίες Ελλάδας-Ρωσίας αναφέρονται οι εξής: Σύμφωνο φιλίας και συνεργασίας(1993) Συμφωνία για οικονομική, βιομηχανική, τεχνολογική και επιστημονική συνεργασία (1993) Κοινό Πρόγραμμα ράσης για τα έτη 2005-2006 (2004) Κοινή ήλωση για την περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων Φιλίας και Συνεργασίας (2004). Κοινή ήλωση για την Τρομοκρατία Κοινό Πρόγραμμα ράσης Ελλάδος Ρωσίας, διετίας 2005-2006

13 Το εν λόγω Πρόγραμμα ράσης, που, μεταξύ άλλων, έδωσε τη δυνατότητα τακτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο Υπουργείων Εξωτερικών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, υλοποιήθηκε πολύ ικανοποιητικά στην πλειονότητα των τομέων που κάλυπτε, με έμφαση στον οικονομικό τομέα και ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας, του διμερούς εμπορίου και του τουρισμού. Στις 30-31/5/2007, υπεγράφη στην Μόσχα μεταξύ των ΥΠΕΞ κας Μπακογιάννη και κ. Λαβρώφ, παρουσία των Προέδρων των δύο χωρών κο. Κ. Παπούλια και Β. Πούτιν, το νέο Κοινό Πρόγραμμα ράσης Ελλάδος Ρωσίας, για την περίοδο 2007-2009. Το νέο Πρόγραμμα αντικατοπτρίζει το εύρος της διμερούς συνεργασίας και τον δυναμισμό των ελληνο-ρωσικών σχέσεων, θέτοντας συγκεκριμένους στόχους για την ανάπτυξή τους στον πολιτικό, οικονομικό και μορφωτικό τομέα, καθώς και στους τομείς δικαιοσύνης και δημοσίας τάξεως. 3.ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Η απαρχή των ελληνορωσικών σχέσεων ανάγεται στο 10 ο αιώνα. Οι δύο χώρες συνδέονται με ισχυρούς δεσμούς φιλίας, με την κοινή Ορθόδοξη πίστη, με ίδιες πνευματικές και πολιτιστικές αξίες, καθώς και με κοινά ιστορικά γεγονότα. Οι ελληνορωσικές σχέσεις χαρακτηρίζονται στον πολιτικό τομέα από πνεύμα στενής συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Στον οικονομικό και ενεργειακό τομέα παρατηρείται μακρόπνοη συνεργασία, ενώ στον πολιτιστικό, η ευρηματικότητα των δύο λαών τους φέρουν εγγύτερα τον ένα με τον άλλο. Ένας επιπλέον σημαντικός παράγοντας που συμβάλει στην όλη ανάπτυξη των άριστων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών είναι η παρουσία ενός σημαντικού αριθμού ελληνικής καταγωγής Ρώσων πολιτών. Οι ανταλλαγές επισκέψεων ανωτάτου επιπέδου (επίσημη επίσκεψη του τέως Προέδρου της ημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλου, επίσκεψη εργασίας του τέως Πρωθυπουργού κ. Κ. Σημίτη, στη Μόσχα, Ιούνιος 2000 και Ιούλιος 2001, αντιστοίχως επίσης του Ρώσου Προέδρου κ. Β. Πούτιν στην Αθήνα, εκέμβριος 2001 και επίσημη επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή. εκέμβριος 2004), καθώς και οι συχνές διαβουλεύσεις τον δύο Υπουργείων Εξωτερικών, έχουν επιβεβαιώσει το σημερινό επίπεδο των πολιτικών σχέσεων. Η ανωτέρω επίσκεψη του κ. Κ. Καραμανλή, (7-9/12/2004) ήταν η πρώτη επίσκεψη Πρωθυπουργού της Ελλάδος στη Ρώσικη Ομοσπονδία, μετά από 12 έτη. Εκτός από τη συνάντηση με τον αρχηγό του ρωσικού κράτους, το

14 πρόγραμμα επίσκεψης του κ. Πρωθυπουργού περιέλαβε συνομιλίες με τον Πρωθυπουργό κ. Φραντκώφ, το ήμαρχο της Μόσχας κ. Λουζκώφ, καθώς και τον Πατριάρχη της Μόσχα κ. Αλέξιο ΙΙ. Στην ελληνική αντιπροσωπία συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Υπουργός Επικρατείας κ. Θ. Ρουσόπουλος και οι ΥΦΥΠΕΞ Π. Σκανδαλάκης και Ε. Στυλιανίδης. Κατά τις συναντήσεις του κ. Πρωθυπουργού με την πολιτική ηγεσία της Ρωσίας επιβεβαιώθηκαν, το υψηλό επίπεδο των δύο χωρών καθώς και οι μακροχρόνιοι στενοί δεσμοί τους. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στις δυνατότητες περαιτέρω ενεργειακής αξιοποιήσεως της διμερούς συνεργασίας, στον οικονομικό και ενεργειακό τομέα. Σε ότι αφορά στην εξωτερική πολιτική υφίσταται εγγύτητα ή και ταύτιση απόψεων των δύο χωρών σε σειρά διεθνών θεμάτων. 4.ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών στον τομέα του πολιτισμού. Κατά τα τελευταία χρόνια διοργανώθηκαν, με πρωτοβουλία της εκεί ελληνικής Πρεσβείας, πολλές εκθέσεις, συναυλίες, επιστημονικά συνέδρια, φιλολογικές εκδόσεις και άλλα σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα. Όσον αφορά συγκεκριμένες δραστηριότητες, διοργανώθηκαν ελληνικές εκδηλώσεις για την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις του Αγίου Όρους, που περιέλαβαν μεγάλη έκθεση εικόνων σε μουσεία της Ρωσίας, συναυλία της βυζαντινής χορωδίας του Λ. Αγγελόπουλου, καθώς και διεθνές επιστημονικό συνέδριο. Επίσης, συνεχίζονται οι παροχές βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων υποτροφιών από ελληνικής πλευράς σε φοιτητές που σπουδάζουν σε ρώσικα πανεπιστήμια και οι ανταλλαγές επιστημόνων. Τέλος, στις 31.5.2007, ο Πρόεδρος της ημοκρατίας, στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του στην Μόσχα, πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος των Ελλήνων λόγιων και διδασκάλων, ιδρυτών της Σλάβο-γραικόλατινικής Ακαδημίας της Μόσχας, πρώτου ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος στην Ρωσία, αδελφών Ιωαννικίου και Σωφρονίου Λειχούδη. Παράλληλα, την 1.6.2007, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού διοργάνωσε στο Κρατικό Ιστορικό Μουσείο της Μόσχας, ελληνο-ρωσικό επιστημονικό συνέδριο με τίτλο «Οι Έλληνες λόγιοι και διδάσκαλοι αδελφοί Λειχούδη και ο ρωσικός πολιτισμός (τέλη 17ου αρχές 18ου αι.)», στο οποίο έλαβαν μέρος 12 ερευνητές από την

15 Ελλάδα και την Ρωσία, οι οποίοι παρουσίασαν στοιχεία για την ζωή και το πλούσιο έργο των Λειχούδη. 5.ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ Ο αριθμός των ελληνικής καταγωγής ατόμων στην Ρώσικη Ομοσπονδία ανέρχεται στις 128.000 περίπου. Ο μεγαλύτερος αριθμός από αυτών (100.000) ζουν στη Νότια Ρωσία, ενώ οι υπόλοιποι στη Μόσχα και τα περίχωρά της (25.000), καθώς και στην περιοχή της Αγίας Πετρούπολης (3.000). Ποσοστό 70% είναι Ελληνόφωνοι Πόντιοι, 29% Τουρκόφωνοι Έλληνες (από το Τσάλκας της Γεωργίας) και 1% Ελληνόφωνοι από τη Μαριούπολη της Ουκρανίας.(apodimos:2004, Υπουργείο Εξωτερικών:2006) 1.3. ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΣΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Το Ελληνορωσσικό Εμπορικό Επιμελητήριο ιδρύθηκε στην Αθήνα μεταξύ Ελλήνων και Ρώσων επιχειρηματιών και λειτουργεί ως ανεξάρτητος φορείς υπό καθεστώς ιδιωτικού δικαίου. Με κύριους υποστηρικτές τα μέλη του Επιμελητηρίου, με δυναμικές επεμβάσεις σε περισσοτέρους κλάδους της οικονομίας και με γνώμονα τα νομικά πλαίσια των δυο χωρών, στοχεύει στην συνεχή προώθηση των αμοιβαίων οικονομικών, εμπορικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας καθώς και διατήρηση των πολιτιστικών δεσμών τους. Η ανάγκη για ενδυνάμωση και ανάπτυξη των Ελληνορωσσικών σχέσεων και επέκταση του εμπορίου και των επενδύσεων μεταξύ των δύο χωρών καθιστούν το Εμπορικό Επιμελητήριο σε ρολό σύμβουλου για την επιχειρηματική κοινότητα των δύο χωρών. Το Ελληνορωσσικό Επιμελητήριο, ως υπεύθυνος φορέας για την προστασία των συμφερόντων των μελών του, επιδιώκει τα καλύτερα αποτελέσματα προσφέροντας τις ακόλουθες υπηρεσίες στα μέλη του: Παροχή πληροφοριών και συμβουλών σχετικά με την Ρωσική και Ελληνική αγορά και οικονομία. Υποστήριξη των οικονομικών συμφερόντων των μελών του ενώπιον των Ελληνικών και Ρωσικών κυβερνητικών οργανισμών των δύο χωρών. ιοργάνωση επιχειρηματικών αποστολών, εμπορικών εκθέσεων, σεμιναρίων και άλλων ενημερωτικών εκδηλώσεων. Ανάληψη κάθε άλλης νόμιμης δραστηριότητας που προωθεί την διασύνδεση ανάμεσα στις επιχειρήσεις μέλη των δυο χωρών.

16 Για την εκπλήρωση των σκοπών και την επιτυχή άσκηση των δραστηριοτήτων του, το Επιμελητήριο τηρεί στενές επαφές με τους κρατικούς φορείς και δημόσιες υπηρεσίες των δύο χωρών. Κλείνοντας, το Επιμελητήριο, σύμφωνα με το καταστατικό του, εκλέγει από την γενική συνέλευση των μελών του ανά πενταετία 11μελες διοικητικό του συμβούλιο.(ελληνορώσικο Εμπορικό Επιμελητήριο:2006)

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΑΣ-ΡΩΣΙΑΣ 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Η σύγχρονη ρώσικη πραγματικότητα επηρεάζεται κατά βάση από τις εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα. Οι υψηλές διεθνείς τιμές του πετρελαίου και δευτερευόντως του φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια, δημιούργησαν ένα κλίμα ευφορίας στην ρώσικη οικονομία. Ο κρατικός προϋπολογισμός παρουσιάζει πλεονάσματα και τα κυριότερα μεγέθη εξελίσσονται θετικά. Ωστόσο τα υψηλά έσοδα λειτουργούν και αρνητικά καθώς η οικονομική άνεση απομακρύνει ή επιβραδύνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Η ρωσική οικονομία παρουσιάζει διπλή όψη καθώς σε ορισμένους κλάδους ο ανταγωνισμός είναι ελεύθερος και σκληρός (π.χ. λιανεμπόριο, πληροφορική, κλπ.) ενώ σε άλλους η κρατική παρουσία είναι ακόμη έντονη. Το 2006 η κυβέρνηση άρχισε να υλοποιεί την πολιτική επανυπαγωγής υπό κρατικό έλεγχο των στρατηγικών τομέων της οικονομίας και της δημιουργίας εταιρειών ικανών να ανταγωνισθούν σε παγκόσμιο επίπεδο (εθνικών πρωταθλητών). Ωστόσο, μετά από μία διετία παλινδρομικών κινήσεων ακόμη δεν έχει αποσαφηνισθεί το ποιοι είναι οι στρατηγικοί τομείς στους οποίους οι ξένες συμμετοχές δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 50% της επένδυσης. Η οικονομία εξακολουθεί να εξαρτάται από τις πρώτες ύλες και ιδίως από την ενέργεια. Παρ όλη την αναγνώριση του προβλήματος και τις αλλεπάλληλες εξαγγελίες για ενίσχυση του μεταποιητικού τομέα, αυτό δεν έχει συμβεί. Από την άλλη πλευρά και η Ελλάδα έχει ξεφύγει από την αδράνεια, την απραξία, τη συντήρηση του παρελθόντος. Η Ελλάδα ακολουθεί, σήμερα, απόλυτα εφικτό σχέδιο για μια νέα αναπτυξιακή προοπτική. Αντιμετωπίζει με αποφασιστικότητα τα προβλήματα του παρελθόντος. Βγαίνει, με αισιοδοξία, στο μέλλον αντιμετωπίζοντας όλα τα προηγούμενα χρόνια και τις σοβαρές αδυναμίες στις δομές του κράτους και της Οικονομίας. Η Ελλάδα αναδεικνύεται βαθμιαία σε οικονομικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Μπορεί να λειτουργεί ως διαμεσολαβητής στην ανάπτυξη του ξένου επιχειρηματικού και επενδυτικού ενδιαφέροντος. Η οικονομική και αναπτυξιακή πολιτική που εφαρμόζεται δημιουργεί νέες δυνατότητες και περισσότερες ευκαιρίες για όλους. Η Ελλάδα είναι, σήμερα, ανοιχτή, όσο ποτέ στο παρελθόν, στους ξένους επιχειρηματίες για επενδύσεις,

18 συνεργασίες και εμπορικές συναλλαγές. Η μετά-ολυμπιακή Ελλάδα αποκτά αυτοπεποίθηση για νέους υψηλότερους στόχους. Είναι μία χώρα προοπτικών και μεγάλων ευκαιριών. Μία χώρα που προχωρά στο μέλλον με αισιοδοξία. Χώρα της ασφάλειας, της φιλοξενίας, του Πολιτισμού και της Ιστορίας. 2.1.1.Επενδυτικός χαρακτήρας των δυο χωρών Α)ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΑ Η μεγαλύτερη ελληνική επένδυση στην Ρωσία ανήκει στην Ελληνική Εταιρεία Εμφιαλώσεως 3Ε η οποία μέσω της θυγατρικής COCA-COLA HBC Eurasia έχει τα δικαιώματα επί των σημάτων της Coca Cola για το σύνολο της επικρατείας. ιαθέτει 11 εργοστάσια εμφιάλωσης και το 2004 πραγματοποίησε από κοινού με την The Coca Cola Inc. των ΗΠΑ την μεγαλύτερη ξένη επένδυση στην Ρωσία (εξαιρουμένου του ενεργειακού τομέα) εξαγοράζοντας την εταιρεία παραγωγής χυμών Multon. Η Multon κατέχει την 2 η θέση στην αγορά χυμών της Ρωσίας. Επιπλέον, εταιρική παρουσία στην Ρωσία (LLC FRIGOGLASS EURASIA) έχει και η Frigoglass, θυγατρική της 3Ε, η οποία την προμηθεύει με επαγγελματικά ψυγεία για την διάθεση των προϊόντων της. Η εταιρεία διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής στην πόλη Orel νοτίως της Μόσχας. Η εταιρεία Chipita διαθέτει παραγωγική μονάδα στην Αγ. Πετρούπολη από την οποία διοχετεύει τα προϊόντα της (είδη snacks και αρτοποιίας ζαχαροπλαστικής) σε πολύ μεγάλο αριθμό σημείων πωλήσεως. Eπίσης, πραγματοποιεί και εξαγωγές. Άλλες σημαντικές παρουσίες είναι οι ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ, ΣΑΡΑΝΤΗΣ, ΜΗΧΑΝΙΚΗ, PROMETEI, Media Strom, Intracom - Intralot, κ.λ.π. H ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ εξαγόρασε την εταιρεία STALKER που διέθετε εργοστάσιο παραγωγής πρώτων υλών χρωμάτων στην Αγ. Πετρούπολη. H εταιρεία ΣΑΡΑΝΤΗΣ δραστηριοποιείται στην εισαγωγή και διανομή καλλυντικών στην ελκυστική ρώσικη αγορά. Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ έχει εξασφαλίσει την οικοδόμηση και εκμετάλλευση οικοπέδων στον εξωτερικό περιφερειακό δρόμο της Μόσχας (MKAD) και ουσιαστικά χρηματοδοτεί την υλοποίηση του έργου μέσω της κατασκευής από τοπική εταιρεία. Πέραν αυτής, στον ίδιο τομέα παρουσία στην Ρωσία έχουν η ΓΕΚ και η ΑΚΤΩΡ. Η PROMETEI διαθέτει εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στο Βόλγκογκραντ. Οι κυριότεροι τομείς δράσης των ελληνικών εταιρειών είναι η ενέργεια, το εμπόριο (κυρίως γούνες, ρούχα και φρούτα), τα τρόφιμα, ο τουρισμός, οι

19 μεταφορές. Η δραστηριοποίηση των γουνεμπορικών εταιρειών έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια καθώς η Ρωσία αποτελεί την υπ αριθμόν ένα αγορά για τα ελληνικά γουναρικά. Εκτιμούμε ότι οι ελληνικές επενδύσεις παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο, κατώτερο των δυνατοτήτων της ρωσικής αγοράς. Β)ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΞΑΓΟΡΑ ΤΗΣ INTRACOM Με λιγοστές εξαιρέσεις δεν είναι γνωστές μεγάλες ρώσικες επενδύσεις στην Ελλάδα. Οι επενδύσεις αυτές έγιναν στην ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες και τον τραπεζικό τομέα. Ενέργεια Η ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της ενεργείας ανήκει από 50% στον Όμιλο Κοπελούζου και στην ρώσικη Gazprom. Η ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. ιδρύθηκε το 1991 και έχει ως στόχο της την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ελληνική αγορά και την ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία ενεργειακών έργων. Η ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. συμμετέχει στις εξής εταιρείες: 1)ENELCO Α.Ε. από κοινού με την ENELPOWER S.A. (θυγατρική εταιρεία της Ιταλικής ENEL S.p.A.) και την DAMCO ENERGY Α.Ε., που επίσης ανήκει στον ΟΜΙΛΟ ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΥ. Το ποσοστό της ENELPOWER S.A. ανέρχεται σε 75%.Κύριος στόχος της ENELCO Α.Ε. είναι η ανάπτυξη έργων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες. Ειδικότερα, η εταιρεία στοχεύει σε επενδύσεις που σχετίζονται με την απελευθέρωση της ελληνικής ενεργειακής αγοράς και πιθανώς στην εξαγωγή ηλεκτρικής ενεργείας με την κατασκευή της υποθαλάσσιας ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδος Ιταλίας. 2)NECO Α.Ε., κοινή εταιρεία με την κρατική εταιρεία παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Βουλγαρίας NEK EAD και την DAMCO ENERGY A.E. του Ομίλου Κοπελούζου. H NECO Α.Ε. δραστηριοποιείται στο χώρο της εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας βουλγαρικής προέλευσης σε επιλεγμένους πελάτες στην Ελλάδα. 3)EUROPROM TELECOMMUNICATIONS Α.Ε., κοινή εταιρεία με την EUROCOM COMMUNICATIONS. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στον τηλεπικοινωνιακό τομέα έχοντας εξασφαλίσει από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων της χώρας δύο άδειες Σταθερής

20 Ασύρματης Πρόσβασης. Τραπεζικός τομέας Η Bank Kedr έλαβε το 2007 άδεια έναρξης τραπεζικών εργασιών στην Ελλάδα. Η Bank Kedr ιδρύθηκε το 1991 και είναι η 115 η Τράπεζα της Ρωσίας με βάση τα στοιχεία του ενεργητικού. Ωστόσο συγκαταλέγεται μεταξύ των 50 μεγαλυτέρων ρωσικών εμπορικών Τραπεζών βάσει των καταθέσεων που έχει. To 2005 το ενεργητικό της ανέρχεται σε 215 εκ., το κεφάλαιο σε 20,2 εκ., οι υποχρεώσεις σε 192 εκ., και εμφάνιζε κέρδη ύψους 6 εκ. Πρόκειται για μία περιφερειακή ρώσικη Τράπεζα με έδρα το Krasnoyarsk. Είναι η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της περιφέρειας Krasnoyarsk. Το δίκτυό της ξεπερνά τα 40 καταστήματα και καλύπτει το σύνολο της περιφέρειας Krasnoyarsk. ιαθέτει υποκαταστήματα στην Μόσχα και το Βλαδιβοστόκ. Τον Μάιο 2006 η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης απέκτησε το 25% και μία μετοχή της Bank Kedr έναντι $12 εκ., μέσω της έκδοσης νέων μετοχών της Bank Kedr. Στόχος της τοποθέτησης της EBRD είναι η ενίσχυση του περιφερειακού τραπεζικού συστήματος της Ρωσίας και η ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης και η κεφαλαιακή ενδυνάμωση της Bank Kedr ώστε να συνεχίσει την χρηματοδότηση των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την γεωγραφική της επέκταση. Η Kedr Bank απευθύνεται τόσο σε εταιρείες όσο και σε ιδιώτες. Συγκαταλέγεται μεταξύ των κυριοτέρων ρωσικών Τραπεζών σε ότι αφορά τον αριθμό έκδοσης νέων τραπεζικών καρτών. Επίσης, ασχολείται με την χρηματοδότηση εξαγωγών ρωσικών εταιρειών. Τηλεπικοινωνίες Η ρώσικη Sistema Holding είναι παρούσα στην ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά μέσω των θυγατρικών της Concern Sitronics και Komstar. Η Sistema είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία καταναλωτικών υπηρεσιών της Ρωσίας και των χωρών ΚΑΚ(Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών). Ιδρύθηκε το 1993 και ο αριθμός των πελατών της ξεπερνά τα 50 εκ. Kυριότερος μέτοχος της Sistema είναι ο V. Evtushenkov, o οποίος κατέχει το 62,1% των μετοχών της και είναι πρόεδρός της από το 2005. Το 19% των μετοχών της εταιρείας είναι υπό διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. H Concern Sitronics εξαγόρασε στις 30/6/2006 το 51% της ελληνικής ΙΝΤRACOM TELECOM έναντι 120 εκ. Για να γίνει η μεταβίβαση, η INTΡΑΚΟΜ

21 ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ αποσχίσθηκε στις 29/12/2005 από την Intracom Εταιρεία Συμμετοχών Α.Ε. H Concern Sitronics, ιδρύθηκε το 2002 και ασχολείται με ηλεκτρονικά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. Τα κύρια προϊόντα της είναι τηλεοπτικές συσκευές, οθόνες, DVDs, οθόνες LCD, home theater systems, συσκευές σταθερής τηλεφωνίας, φορητοί και επιτραπέζιοι υπολογιστές. Στο άμεσο μέλλον η εταιρεία επιθυμεί να επεκταθεί και στην κινητή τηλεφωνία. Η στρατηγική της είναι η διοχέτευση των πωλήσεων μέσω ενός περιφερειακού δικτύου διανομής. H Concern Sitronics σκοπεύει να ενσωματώσει την Intracom Telecom στον τομέα τηλεπικοινωνιακών λύσεων, ο οποίος εστιάζει στον εξοπλισμό διακοπτών (switching equipment), σε συστήματα τιμολόγησης (billing systems) και σε NGN (Νext Generation Networks) με σκοπό να εκμεταλλευθεί πλήρως τις συμπληρωματικές δυνατότητές της σε ό,τι αφορά τις γραμμές παραγωγής, την πελατειακή βάση και την παροχή συνολικών λύσεων. Τον Οκτώβριο 2006, η Intracom Telecom, μέσω της θυγατρικής της Hellas On Line, προχώρησε στην εξαγορά της εταιρείας «Αττικές Τηλεπικοινωνίες» η οποία προσφέρει υπηρεσίες ευρυζωνικού ίντερνετ καθώς και υπηρεσίες triple play (συνδυασμός σταθερής τηλεφωνίας, ίντερνετ και τηλεόρασης μέσω του τηλεφωνικού δικτύου). ιαθέτει δίκτυο οπτικών ινών στο λεκανοπέδιο Αττικής μήκους 500 χλμ. το οποίο διαθέτει κυρίως σε μεγάλες επιχειρήσεις. Παράλληλα, η ρώσικη τηλεπικοινωνιακή εταιρεία JSC Komstar εξαγόρασε το 51% της Hellas On Line AΕ (HoL) έναντι τιμήματος 47,9 εκ. μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας. Κατ αυτόν τον τρόπο, η Sistema τοποθετείται στην ελληνική αγορά ως βασικός ανταγωνιστής του ΟΤΕ. Rosoboronexport Πέραν των ανωτέρω, η Rosoboronexport, η οποία έχει το αποκλειστικό δικαίωμα εξαγωγής ρωσικών οπλικών συστημάτων έχει συστήσει θυγατρική στην Ελλάδα, την Rosoboron Service Hellas. Τουρισμός Επίσης, στον τουριστικό τομέα, ρώσικη εταιρεία έχει εξαγοράσει το τέως Club Mediteranne στην Κέρκυρα.

22 2.1.2.Ελληνικες και Ρωσικές Εξαγωγές Α)ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Ποσοστό Μεταβολή Αξία 2006 Αξία 2005 ασμ. Περιγραφή % επί 2005/2006 ( ) ( ) κατ/ρία συνόλου % 43 Γουνοδέρματα, γουναρικά 128.253.633 29,07% 109.086.385 17,57% 25 Περλίτης 123.358.608 27,96% 1.035.138 11817,12% Παρασκευάσματα λαχανικών & Φρούτων 32.996.343 7,48% 12.250.132 169,35% 20 8 Νωπά φρούτα, λαχανικά 27.757.130 6,29% 23.473.026 18,25% 32 Χρώματα, χρωστικές ύλες 22.214.109 5,04% 19.948.358 11,36% 24 Καπνά 16.220.600 3,68% 14.894.386 8,90% 84 Ψυγεία, μηχανές 10.598.418 2,40% 14.341.696-26,10% 72 Προϊόντα σιδήρου 8.942.513 2,03% 5.575.202 60,40% 39 Πλαστικές ύλες 8.453.959 1,92% 7.015.486 20,50% 76 Προϊόντα αλουμινίου 7.872.979 1,78% 7.232.983 8,85% (πηγη:ελληνική Πρεσβεία 2008) Με εξαίρεση την κατηγορία των ψυγείων και λοιπών μηχανημάτων που σημείωσε πτώση κατά 26%, όλες οι άλλες κατηγορίες των 10 πρώτων εξαγωγικών μας προϊόντων σημείωσαν αύξηση. Η αξία των ελληνικών γουναρικών που εξήχθησαν στην Ρωσία ανήλθε σε 128,3 εκ. (ποσοστό 29% επί συνόλου εξαγωγών μας, αύξηση 17,6% από 2005). Ακολούθησαν ο περλίτης με 123,4 εκ. (28% επί συνόλου, μηδενικές εξαγωγές το 2005), τα παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών με 33 εκ. (ποσοστό 7,5% επί συνόλου, αύξηση 169%), τα νωπά φρούτα και λαχανικά με 27,8 εκ. (ποσοστό 6,29%, αύξηση 18,25%), τα χρώματα και οι χρωστικές ύλες με 22,2 εκ. (ποσοστό 5,04%, αύξηση 11,4%), τα καπνά με 16,2 εκ. (ποσοστό 3,7%, αύξηση 8,9%), τα ψυγεία λοιπά μηχανήματα με 10,6 εκ. (ποσοστό 2,4%, μείωση 26,1%), τα προϊόντα σιδήρου πλατέας έλασης με 8,9 εκ. (ποσοστό 2,03%, αύξηση 60,4%), οι πλαστικές ύλες με 8,5 εκ. (ποσοστό 1,92%, αύξηση 20,5%) και τα προϊόντα αλουμινίου με 7,9 εκ. (ποσοστό 1,78%, αύξηση 8,85%).Κατά το α πεντάμηνο 2007, οι ελληνικές εξαγωγές προς την Ρωσία παρουσίασαν πολύ σημαντική αύξηση κατά 106,6%, από 88,3 εκ. το 2006 σε 182,4 εκ. το 2007. Οι ρώσικες εξαγωγές προς την Ελλάδα παρουσίασαν μείωση κατά 6,1%, από 1,44 δις. το 2006 σε 1,35 δις. το 2007. Εμπόριο Ελλάδος - Ρωσίας α' πεντάμηνο 2007-2006 2007 2006 Μεταβολή '07-'06 Εξαγωγές 182.445.267 88.296.411 106,63% Εισαγωγές 1.354.330.743 1.442.272.863-6,10% Όγκος 1.536.776.010 1.530.569.274 0,41% Έλλειμμα εις βάρος Ελλάδος -1.171.885.476-1.353.976.452-13,45% (Πηγή:ΕΣΥΕ 2007)

23 Ο όγκος του διμερούς εμπορίου παρουσίασε αύξηση κατά 0.41%, από 1,530 δις. το 2006 σε 1,536 δις. το 2007. Το έλλειμμα εις βάρος της χώρας μας υποχώρησε κατά 13.45%, από 1,35 δις. το 2006 σε 1,17 δις. το 2007. Β)ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ασμ. κατ/ρία Περιγραφή Αξία 2006 ( ) Ποσοστό % επί συνόλου Αξία 2005 ( ) Μεταβολή 2005/2006 % Αργό πετρέλαιο και προϊόντα αυτού 2.922.072.071 81,69% 2.766.090.455 5,64% 27 76 Αλουμίνιο 251.403.334 7,03% 211.134.387 19,07% 72 Σίδηρος 130.263.514 3,64% 159.855.396-18,51% 74 Χαλκός 96.661.976 2,70% 93.940.469 2,90% 44 Ξυλεία 45.315.767 1,27% 34.460.582 31,50% 10 ημητριακά 44.860.760 1,25% 41.456.804 8,21% 48 Χαρτί, χαρτόνι 17.683.614 0,49% 15.006.186 17,84% 15 Ηλιέλαιο 15.862.557 0,44% 14.997.127 5,77% 31 Λιπάσματα 9.907.912 0,28% 7.580.021 30,71% Γουνοδέρματα ακατέργαστα 9.390.848 0,26% 4.150.742 126,25% 43 (πηγη:ελληνική Πρεσβεία 2008) Το κυριότερο ρωσικό εξαγώγιμο προϊόν παραμένει το αργό πετρέλαιο και τα προϊόντα πετρελαίου με αξία 2,92 δις (ποσοστό 81,7% επί συνόλου ρωσικών εξαγωγών, αύξηση κατά 5,64% από το 2005). Ακολουθούν το αλουμίνιο με 251 εκ. (ποσοστό 7,03%, αύξηση 19,07%), ο σίδηρος με 130 εκ. ((ποσοστό 3,64%, μείωση18,51%), ο χαλκός με 96,67 εκ. (ποσοστό 2,70%, αύξηση 2,90%), η ξυλεία με 43,3 εκ. (ποσοστό 1,27%, αύξηση 31,50%), τα δημητριακά, κυρίως σιτάρι, με 44,9 εκ. (ποσοστό 1,25%, αύξηση 8,21%), το χαρτί χαρτόνι με 17,68 εκ. (ποσοστό 0,49%, αύξηση 17,84%), το ηλιέλαιο με 15,86 εκ. (ποσοστό 0,44%, αύξηση 5,77%), τα λιπάσματα με 9,9 εκ. (ποσοστό 0,28%, αύξηση 30,71%) και τα ακατέργαστα γουνοδέρματα με 9,4 εκ. (ποσοστό 0,26%, αύξηση 126,25%). Οι ρώσικες εξαγωγές προς την Ελλάδα εξακολουθούν να κυριαρχούνται από την ενέργεια,καθώς η Ρωσία είναι ο κυριότερος προμηθευτής μας πετρελαίου και φυσικού αερίου και από πρώτες ύλες(αλουμίνιο, σίδηρο, ξυλεία) Γ)ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ Σε ό,τι αφορά την διάρθρωση των ελληνικών εξαγωγών δεν παρατηρείται ιδιαίτερη συγκέντρωση καθώς οι πρώτες 5 κατηγορίες αποτελούν το 66% του συνόλου των εξαγωγών μας και οι πρώτες 10 το 81%. Εξάλλου, υπάρχουν 30 κατηγορίες με αξία εξαγωγών άνω του 1 εκ. Σε ό,τι αφορά την διάρθρωση των ρωσικών εξαγωγών παρατηρείται

24 υπερβολική συγκέντρωση σε λίγα προϊόντα. Οι υδρογονάνθρακες από μόνοι τους αποτελούν το 82% των συνολικών εξαγωγών. Οι πρώτες 5 σε αξία κατηγορίες αποτελούν το 97% του συνόλου και οι πρώτες 10 το 99%. 2.1.3.Πρώτο εξαγώγιμο ελληνικό προϊόν οι γούνες Η Ρωσία ανέβηκε το 2006 στην 11 η θέση των καλύτερων πελατών των ελληνικών προϊόντων από τη 14η θέση το 2005. Η Ρωσία παρέμεινε στην 3η θέση των καλύτερων προμηθευτών της χώρας μας. Το 2006 η Ρωσία α- πορρόφησε το 2,65% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών από 1,96% το 2005. ιάρθρωση συναλλαγών - % επί συνόλου εξαγωγών χώρας 5 πρώτες κατηγορίες 10 πρώτες κατηγορίες Ελληνικές εξαγωγές 66% 82% Ρωσικές εξαγωγές 97% 99% (Πηγή: ΕΣΥΕ 2007) Αύξηση, επίσης σημείωσαν και οι εξαγωγές γουνοδερμάτων και γουναρικών με αποτέλεσμα αυτήν την στιγμή να είναι το πρώτο ελληνικό εξαγώγιμο προϊόν ως προς την Ρωσία. Η αξία των ελληνικών γουναρικών που εξήχθησαν στη Ρωσία ανήλθε σε 128.3 εκατ. (ποσοστό 29% επί συνόλου εξαγωγών μας, αύξηση 17,6% από 2005) Η νέα ιοίκηση του Κ.Ε.Γ.(Κέντρο Ελληνικής Γούνας) σχεδίασε ύστερα, από σχετική εισήγηση του ιευθύνοντος Συμβούλου, την πραγματοποίηση μιας σειράς εκθέσεων στις χώρες κύριος της μείζονος Ρωσίας στα πλαίσια της προώθησης των γουνοποιητικών επιχειρήσεων του προϊόντος την γούνας με τη συμμετοχή σε αυτές των γουνοπιοιητικών επιχειρήσεων της Ελλάδος (Καστοριάς - Σιάτιστας- κλπ) και με τελικό στόχο τη δημιουργία επαφών, ανάληψη παραγγελιών, ανάπτυξη δικτύου πωλήσεων και τελικώς την υποβοήθηση της ανάπτυξης της περιφέρειας της υτικής Μακεδονίας μέσα στα πλαίσια της πολιτικής του ΕΟΜΜΕΧ, του Υπουργείου Ανάπτυξης και γενικότερα της Κυβέρνησης. Είχε προβληθεί και οργανωθεί από το Κ.Ε.Γ(Κέντρο Ελληνικής Γούνας), και μια σειρά επαφών κατά την διάρκεια διαφόρων εκθέσεων, της Ελληνικής Αντιπροσωπείας με Ρωσικές επαγγελματικές και πολιτικές αρχές, έτσι ώστε να δοθεί η ευκαιρία με αφορμή τις εκθέσεις να ανταλλαγούν και απόψεις μεταξύ των δυο πλευρών για θέματα και ζητήματα που αφορούν τις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών, κι ειδικότερα στον τομέα της γούνας.

25 Έτσι, σε μια από τις ελληνικές επιχειρηματικές αποστολές που πραγματοποιούνται κατά καιρούς στην Ρωσία, τμήμα της αποστολής αποτελούμενο από τον κ. Γ. Σουφλιά, Πρόεδρο του ΕΟΜΜΕΧ, την κα Ν. Αυγουστίδου, στέλεχος της /νσης για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, τον κ. Αθαν. Βένετη. ιευθύνοντα Σύμβουλο του Κ.Ε.Γ και την κα. Ελ.Πορφυριάδου (διερμηνέα), πραγματοποίησε τις ακόλουθος επαφές: Με τον Πρόξενο της Ελλάδος στην Αγ. Πετρούπολη κ. ημήτριο Λέτσιο, στις 14/06/06 στο ελληνικό Προξενείο όπου ο Πρόξενος ενημέρωσε τον Πρόεδρο του ΕΟΜΜΕΧ για την πορεία των επισκέψεων (τουριστών) της περιοχής ευθύνης του προς την Ελλάδα, τονίζοντας ότι η προσέλευση Ρώσων τουριστών προς την Ελλάδα έχει αυξητική τάση χωρίς ιδιαιτέρα προβλήματα διαδικασίας. Με τον Πρόεδρο του ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Αγίας Πετρούπολης, κ. Theodorof. Στη σύσκεψη αυτή έγινε ανταλλαγή απόψεων πάνω σε θέματα εξαγωγικού εμπορίου (ιδιαιτέρα της γούνας) με επικέντρωση σε θέματα εισαγωγών γούνας και τις υπάρχουσες δυσκολίες από την πλευρά της ρωσικής δημόσιας διοίκησης. Ειδικότερα ο κ. Σουφλιάς ανέπτυξε στη Ρωσική αντιπροσωπεία τους στόχους του ΕΟΜΜΕΧ στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της Ελλάδος. καθώς και την έμφαση στο πεδίο της ανάπτυξης του εξαγωγικού εμπορίου που δίνει το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσω των προγραμμάτων του Οργανισμού. Στην έκκληση του κ. Theodorof προς τον Πρόεδρο του ΕΟΜΜΕΧ για βοήθεια εκ μέρους του, σε ότι αφορά την γνώση περί της βιωσιμότητας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στη Ρωσία (εξ αιτίας του ανταγωνισμού των μεγάλων μονοπωλίων), ο κ. Σουφλιάς ανταποκρίθηκε δηλώνοντας ότι θα τους προσκαλέσει επισήμως ο ΕΟΜΜΕΧ στην Αθήνα και στην Καστόρια, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η συνεργασία κατά επισημότερο τρόπο. Εν συνεχεία, ο ιευθύνων Σύμβουλος του Κ.Ε.Γ. κ. Βένετης έθεσε στην Ρωσική αντιπροσωπεία τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες γουνέμποροι εξαγωγείς με συνέπεια να παρεμποδίζονται εξαιτίας αυτών οι νόμιμες εξαγωγές προς την Ρωσική αγορά. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη συνέχεια της επικοινωνίας με τό ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΓΙΑΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ σε ότι αφορά την αντιμετώπιση των γραφειοκρατικών προβλημάτων που υπάρχουν στις επίσημες εισαγωγές των γουναρικών από τη

26 ρωσική πλευρά αφ ενός και αφ εταίρου στη δυνατότητα συνεργασίας μαζί τους δια μέσου κοινοτικών προγραμμάτων με στόχο την αύξηση του ποσοστού των εξαγωγών γούνας στη Ρωσία, το οποίο σήμερα βρίσκεται στα επίπεδα του 42% του συνολικού εμπορικού ισοζυγίου συναλλαγών μεταξύ Ελλάδος και Ρωσίας. Το Κ.Ε.Γ. θα μελετήσει και θα εισηγηθεί στον ΕΟΜΜΕΧ στο προσεχές μέλλον, ειδικότερες προτάσεις για προγράμματα που μπορεί να εκτελεστούν με συνεργάτες το Κοινωνικό Συμβούλιο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων Αγίας Πετρούπολης, επ ωφελεία των Ελλήνων και των Ρώσων επιχειρηματιών γούνας.(εκθεση BALTIKA LIFE STYLE:2007,Πρεσβεια Ελλαδος Μοσχα:2008) 2.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Στον οικονομικό τομέα, ο δυναμισμός που παρατηρείται στην ελληνική και ρώσικη οικονομία, δείχνει να έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία δέκα χρόνια. Υπάρχουν, φυσικά, τεράστιες δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών. Η Ελληνική ημοκρατία και η Ρωσική Ομοσπονδία εκφράζουν την ικανοποίησή τους για το υπάρχον επίπεδο των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων και σημειώνουν τη θετική επιρροή αυτών στο σύνολο των διμερών σχέσεών τους. Ταυτόχρονα, τα οι δύο χώρες διαπιστώνουν ότι το επίπεδο των εμπορικών και οικονομικών σχέσεών τους υπολείπεται των δυνατοτήτων τους και ότι υπάρχουν άριστες προοπτικές για την ανάπτυξή τους, δεδομένης της πολιτικής βούλησης εκ μέρους των δύο μερών. Λαμβάνοντας υπόψη το σημερινό επίπεδο διμερούς εμπορίου, οι δυο χώρες θεωρούν σκόπιμο να λάβουν μέτρα για την περαιτέρω προώθηση των διμερών εμπορικών συναλλαγών, με βάση το αμοιβαίο όφελος, και μέσω της αύξησης των εξαγωγών ελληνικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών στην ρωσική αγορά και της τελειοποίησης της δομής των ρωσικών εξαγωγών στην Ελληνική ημοκρατία. Οι δυο χώρες θα παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια στις εταιρείες της Ελληνικής ημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην ρωσική και ελληνική αγορά, αντίστοιχα. Η Ελλάδα και η Ρωσική Ομοσπονδία αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στις δραστηριότητες της Μικτής ιυπουργικής Επιτροπής Ελλάδας - Ρωσίας για την οικονομική, βιομηχανική και επιστημονική / τεχνική συνεργασία, η οποία καθίσταται κύριο συντονιστικό όργανο ανάπτυξης των σχέσεών τους στον

27 εμπορικό και οικονομικό τομέα. Θα λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των μηχανισμών της εν λόγω Επιτροπής, με σκοπό την εκπόνηση μακροχρόνιας στρατηγικής για την ανάπτυξη των διμερών εμπορικών οικονομικών σχέσεών τους, λαμβανομένων υπόψη των τάσεων στην παγκόσμια Οικονομία. Η περιοδικότητα των συνεδριάσεων της Επιτροπής θα επιτρέψει την εξάλειψη τυχόν δυσκολιών και την συνολική και εξειδικευμένη επεξεργασία θεμάτων ανάπτυξης της διμερούς συνεργασίας σε τομείς όπως: ενέργεια, βιομηχανία, μέσα μεταφοράς, γεωργία, κατασκευές, εμπόριο, επιστήμη και τεχνολογία, υπηρεσίες, αμοιβαίες επενδύσεις, περιφερειακή συνεργασία. Ο τομέας που παρουσιάζει ιδιαίτερες προοπτικές στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις Ελλάδος-Ρωσίας είναι ο ενεργειακός. Υπάρχει μεγάλη θετική εμπειρία τέτοιου είδους συνεργασίας. Οι δύο χώρες εκφράζουν την αμοιβαία βούληση να εμβαθύνουν και να διευρύνουν την ενεργειακή συνεργασία τους και, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο την παροχή των ρωσικών ενεργειακών πόρων στην ελληνική αγορά, αλλά και την πραγματοποίηση αμοιβαίων επενδύσεων και ανάληψη έργων στον τομέα της ενέργειας, θα καταβάλουν προσπάθειες για την εφαρμογή των σχετικών συμφωνιών. Οι δυο χώρες επιβεβαιώνουν τη σταθερή πρόθεσή τους να προωθήσουν δραστήρια το έργο κατασκευής του διαβαλκανικού πετρελαιαγωγού Μπουργκάς (Βουλγαρία) - Αλεξανδρούπολη (Ελλάδα), να παράσχουν την αναγκαία πολιτική στήριξη στο εν λόγω έργο και να εξετάσουν τις δυνατότητες βελτίωσης της οικονομικής ελκυστικότητας του έργου, σε σύγκριση με τα εναλλακτικά δρομολόγια μεταφοράς πετρελαίου. Τα Μέρη σημειώνουν την ανάγκη διεύρυνσης της πρακτικής ίδρυσης μικτών επιχειρήσεων και εταιρειών σε διάφορους τομείς, σύμφωνα με τη νέα οικονομική πραγματικότητα και τα διεθνή δεδομένα, καθώς και την ανάγκη αμοιβαίας προσέλκυσης επενδύσεων και πλήρους ανάπτυξης της συνεργασίας στον τουριστικό τομέα. ιοργανώνονται επιχειρηματικές συναντήσεις στην Αθήνα και στη Μόσχα, οι οποίες θα παράσχουν κίνητρα για την ανάπτυξη της εμπορικής συνεργασίας και των επενδύσεων, θα συμβάλουν στην εγκαθίδρυση νέων επαφών μεταξύ επιχειρηματιών των δύο κρατών και θα βοηθήσουν στην διεξαγωγή εκθέσεων, οικονομικών διασκέψεων, στη διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ των εμπορικών -βιομηχανικών επιμελητηρίων, επιχειρηματικών συλλόγων και

28 ενώσεων. Η ανάπτυξη των αμέσων επαφών μεταξύ των τοπικών διοικήσεων των δύο κρατών αποτελεί ένα σημαντικό δυναμικό των διμερών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένου του εμπορικού και οικονομικού τομέα. Σημαντικά είναι, από την άποψη της διεύρυνσης του εμπορίου και της συνεργασίας στον τομέα των επενδύσεων μεταξύ της Ελληνικής ημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για τα συναφή προβλήματα μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ε.Ε., η προώθηση του θέματος της συστάσεως του Ενιαίου Οικονομικού Χώρου, καθώς και τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, υπό αποδεκτούς για την Ρωσική Ομοσπονδία και τα μέλη του Π.Ο.Ε. όρους. Εκτός αυτού, τα Μέρη σημειώνουν την ιδιαίτερη θέση του ενεργειακού διαλόγου στις σχέσεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος θα αποτελέσει κινητήρια δύναμη της οικονομικής συνεργασίας τους και θα συμβάλει ουσιαστικά στην εξασφάλιση μακρόχρονης σταθερότητας στον ενεργειακό τομέα και στην Οικονομία της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ε.Ε. γενικότερα. Η Ελληνική ημοκρατία και η Ρωσική Ομοσπονδία προτίθενται να εξετάσουν το σύνολο των θεμάτων που αφορούν τη διμερή στρατιοτικοτεχνική συνεργασία τους, για να δοθεί κίνητρο στην περαιτέρω ανάπτυξή της. Σε αυτό το πλαίσιο, δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην εξασφάλιση της αποτελεσματικής εργασίας της Μικτής Ελληνορωσικής Επιτροπής για στρατιοτικοτεχνική συνεργασία, η οποία καλείται να επιλύει τα πρακτικά ζητήματα της εν λόγω συνεργασίας. Επίσης, θεωρείται σημαντική η υποστήριξη των τακτικών επαφών στο πλαίσιο των Υπουργείων Αμύνης των δύο χωρών. 2.2.1. ιμερείς οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-Ρωσίας Στις 20 και 21/4/2005 διεξήχθη στην Αθήνα Ελληνορωσικό Επιχειρηματικό Συνέδριο με την συμμετοχή του Προέδρου του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ρωσίας και πρώην Πρωθυπουργού κ. Πριμακώφ, στο οποίο συζητήθηκαν οι προοπτικές τις διμερούς συνεργασίας σους τομείς του εμπορίου, της ενέργειας, του τουρισμού, των κατασκευών και των νέων τεχνολογιών. Στο Σότσι της Νότιας Ρωσίας, πραγματοποιήθηκε στις 13-14/7/2005 επιχειρηματικό συνέδριο Ελλήνων ομογενών με σκοπό την προώθηση και ανάπτυξη των ελληνο-ρωσικών οικονομικών σχέσεων στην περιοχή της νότιας

29 Ρωσίας. Τη χώρα μας εκπροσώπησε επίσημη αντιπροσωπεία του Υπουργείου Εξωτερικών, την οποία υποδέχτηκαν οι τοπικές πολιτικές αρχές και συναντήθηκε με τοπικούς φορείς της οικονομίας και του πολιτισμού. Για το συντονισμό της διμερούς συνεργασίας στο οικονομικό πεδίο λειτουργεί Μικτή ιυπουργική Επιτροπή για την Βιομηχανική και Τεχνολογική Συνεργασία. Στις 29 και 30/9/2005 συγκλήθηκε η 5 η Μεικτή ιυπουργική Επιτροπή Συνεργασίας στη Μόσχα, ως και Οικονομικό Συμπόσιο με τη συμμετοχή επιχειρηματιών. Οι εν λόγω συναντήσεις ελπίζεται στην προώθηση των διμερών οικονομικών σχέσεων. Ιδιαίτερη ώθηση στην προσέγγιση των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών έδωσε η υπογραφή του Μνημονίου ίδρυσης Επιχειρηματικού Συμβουλίου Ελλάδος-Ρωσίας (Μόσχα, 30.05.2007), στο πλαίσιο της επίσκεψης του Προέδρου της ημοκρατίας κ. Παπούλια (30-31.05.2007) στη Μόσχα. Υπεγράφη το δεύτερο Πρόγραμμα Κοινής ράσης για τα έτη 2007-2009, κατά την επίσκεψη του Προέδρου της ημοκρατίας, κ. Παπούλια. Η Ρωσία καταλαμβάνει την τρίτη θέση μεταξύ των προμηθευτών μας παγκοσμίως. Τα σημαντικότερα σε αξία προϊόντα που εισάγονται στη χώρα μας από τη Ρωσία είναι αργό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου (81,7%), αλουμίνιο (7%), ο σίδηρος (3,6%), ο χαλκός (2,7%), η ξυλεία (1,3%) και τα δημητριακά (1,3%). Τα σημαντικότερα εξαγόμενα στη Ρωσία ελληνικά προϊόντα περιλαμβάνουν ενδύματα από γουνοδέρματα (29%), περλίτη (28%), παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών (7,5%), νωπά φρούτα και λαχανικά (6,3%), χρώματα και χρωστικές ύλες (5%), καπνά 3,7%), ψυγεία και λοιπά μηχανήματα (2,4%). Οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρωσία, σε αντίθεση με τις εισαγωγές από αυτήν, χαρακτηρίζονται από ευρεία διασπορά σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων. Οι εμπορικές συναλλαγές της χώρας μας με την Ρωσία συναντούν συχνά τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο. Ειδικότερα η εξαγωγή αγροτικών προϊόντων υπόκειται σε συχνούς ελέγχους ποιότητας και πιστοποιητικών φυτουγείας. Η Ρωσία δεν είναι μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Οι σχετικές διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο.

30 Α)ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ-ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Στην Ρωσία δραστηριοποιούνται περί τις 48 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων κυρίως στους τομείς τροφίμων και ποτών, τσιμέντου, έρευνας και τεχνολογίας, τηλεπικοινωνιών, τουρισμού, οικιακού εξοπλισμού και κατασκευών. Οι ελληνικές επενδύσεις στη Ρωσία ανέρχονται σε 2,5 δις Ευρώ περίπου. Β)ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Από 1.7.2005 ισχύει Μνημόνιο μεταξύ Ε.Ε Ρωσίας περί υιοθέτησης νέων φυτοϋγειονομικών πιστοποιητικών. Παρουσιάζονται προβλήματα στην εισαγωγή κοινοτικών αγροτικών προϊόντων στη ρωσική επικράτεια, τα οποία αφορούν είτε σε συχνότατους ελέγχους πιστοποιητικών φυτουγείας που συνοδεύουν τα προϊόντα είτε σε ανεύρεση κατάλοιπων χημικών ουσιών σε επίπεδα ανώτερα του επιτρεπτού ορίου που θέτει η ρωσική νομοθεσία. Σημειώνεται ότι το ανώτατο επιτρεπτό όριο, που θέτει η ρωσική νομοθεσία είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ρωσική αντιπροσωπεία εμπειρογνωμόνων επισκέφθηκε την Ελλάδα (23-28.07.2007), και συζήτησε με στελέχη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης το ελληνικό σύστημα καραντίνας και φυτοϋγειονομικής επίβλεψης προϊόντων φυτικής προέλευσης. Γ)ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Η νέα Συμφωνία ιμερών Οδικών Μεταφορών βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση. Επίσης διαπραγματεύσεις διεξάγονται για την αναβάθμιση της ισχύουσας αεροπορικής Συμφωνίας, ο τελευταίος γύρος των οποίων πραγματοποιήθηκε στις 9-10 Οκτωβρίου 2007 στην Αθήνα. )ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η σύγκληση της 1 ης Μικτής Επιτροπής Τουρισμού έλαβε χώρα στη Μόσχα (20/3/2007).Η σύναψη Συμφωνίας Ευρωπαϊκής Κοινότητας-Ρωσίας, για την απλούστευση της έκδοσης θεωρήσεων εισόδου διαμονής, η οποία ετέθη σε ισχύ από 01.06.2007, αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση των επισκέψεων Ρώσων τουριστών στη χώρα μας.(ξενοφώνταs Φαφούτης:2008) 2.2.2.Αμυντική συνεργασία Η συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας στον τομέα της άμυνας εξελίσσεται ομαλά. Στην περαιτέρω προώθηση της αμυντικής συνεργασίας συντέλεσαν οι επισκέψεις του Ρώσου Υπουργού Άμυνας κ. Σ. Ιβανόφ στην