ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΕΠΕΑΕΚ)

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ (ΕΠΕΑΕΚ) ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΑΚΕΤΟ 3 3.1 3.1β 2.2.3 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΑΚΕΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕ2.1 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ε2.1.2 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΓΡΑΠΤΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Σκοπός του προγράµµατος διαχείρισης της συλλογής 2. Η αναγκαιότητα της Γραπτής Πολιτικής ιαχείρισης Συλλογής και κοινό στο οποίο απευθύνεται 3. Ιστορία του Πανεπιστηµίου και του κοινού της βιβλιοθήκης 4. Σύντοµη επισκόπηση της βιβλιοθήκης και των συλλογών της Α. Ιστορία της βιβλιοθήκης Β. Ιστορία της συλλογής Γ. Ευρύτερες θεµατικές περιοχές κάλυψης. Τοποθεσίες συλλογής Ε. Επιµέρους συλλογές στο χώρο της βιβλιοθήκης 5. Συνεργατικές συµφωνίες 6. Πρόσβαση / Πρόσκτηση 7. Ηθικές και νοµικές αρχές για την πνευµατική ελευθερία, λογοκρισία, και πνευµατικά δικαιώµατα ΙΙ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 1. Χρονολογική κάλυψη και αναδροµικές προσκτήσεις 2. ιαδικασίες επιλογής υλικού 3. οµή και καταµερισµός του προϋπολογισµού για την απόκτηση υλικού 4. Μορφές υλικού Α. Υλικό που συλλέγει η βιβλιοθήκη Β. Υλικό που δε συλλέγει η βιβλιοθήκη 5. Γλώσσες και µεταφράσεις 6. Πολλαπλά αντίτυπα 7. ωρεές 8. Πολιτικές επιθεώρησης της συλλογής Α. Αντικατάσταση Β. Συντήρηση-Βιβλιοδεσία-Απόσυρση 2

ΙΙΙ. ΕΙ ΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ 1. Πληροφοριακά έργα 2. Συλλογή κρατηµένου υλικού 3. Κλαδικές µελέτες 4. Μορφωτική και ψυχαγωγική συλλογή IV. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΟΥ ΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ 1. Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών 2. Τµήµα Οργάνωσης και ιοίκησης 3. Τµήµα ιεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονοµικών και Πολιτικών Σπουδών 4. Τµήµα Λογιστικής και Χρηµατοοικονοµικής 5. Τµήµα Εφαρµοσµένης Πληροφορικής 6. Τµήµα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής 7. Τµήµα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών 8. Τµήµα Μουσικής Επιστήµης και Τέχνης V. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (ΜΕΘΟ ΟΣ CONSPECTUS) VI. ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ VII. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 1. Επίπεδα συλλογής 2. Κωδικοί γλωσσών 3. Πνευµατικά δικαιώµατα και πνευµατική ελευθερία 4. Ανάλυση αναγκών των χρηστών της βιβλιοθήκης (managerial report) 5. Ανάλυση µαθηµάτων (Παρουσίαση σύµφωνα µε τον ταξινοµικό αριθµό) 6. Ανάλυση µαθηµάτων (Παρουσίαση σύµφωνα µε τις θεµατικές επικεφαλίδες) 7. Ανάλυση µαθηµάτων (Παρουσίαση σύµφωνα µε τους τίτλους των µαθηµάτων) VIII. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 3

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ Πρωταρχικός στόχος της βιβλιοθήκης είναι να στηρίξει τα εκπαιδευτικά προγράµµατα των τµηµάτων του Πανεπιστηµίου σε προπτυχιακό και µεταπτυχιακό επίπεδο αποκτώντας και κάνοντας διαθέσιµες τις κατάλληλες πηγές πληροφόρησης. Η βιβλιοθήκη θα προσπαθήσει να καλύψει εν µέρει και τις ερευνητικές ανάγκες του διδακτικού προσωπικού κυρίως µέσω της παροχής πρόσβασης σε υπηρεσίες πληροφόρησης (online βάσεις δεδοµένων, υπηρεσίες παράδοσης τεκµηρίων). ευτερευόντως η βιβλιοθήκη στοχεύει στη συλλογή και διατήρηση όλου του σηµαντικού υλικού που σχετίζεται µε την ιστορία και ανάπτυξη του πανεπιστηµίου, καθώς επίσης και την απόκτηση υλικού που αφορά τα γενικότερα µορφωτικά και πολιτιστικά ενδιαφέροντα των χρηστών της. 2. H ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ Η πολιτική διαχείρισης και ανάπτυξης της συλλογής έχει σαν σκοπό : 1. Να οργανώσει και να κατευθύνει τη διαδικασία πρόσκτησης υλικού και πρόσβασης σε υλικό και δεδοµένα 2. Να συγκροτήσει οργανωµένη και ισόρροπη συλλογή µε βάση το αποκτηθέν υλικό 3. Να διαχειρίζεται την ανάπτυξη και τη συντήρηση της συλλογής αυτής Η διαδικασία διαχείρισης υλικού είναι µια πολύπλοκη διαδικασία που επηρεάζεται από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες. Ως εξωτερικοί παράγοντες θεωρούνται η εκρηκτική αύξηση της εκδοτικής παραγωγής, οι πιθανές οικονοµικές πιέσεις στον προϋπολογισµό της βιβλιοθήκης, ο πολλαπλασιασµός των εναλλακτικών µη έντυπων µορφών υλικού. Ως εσωτερικοί παράγοντες θεωρούνται η εµπλοκή στη διαδικασία διαχείρισης υλικού πολλών προσώπων, του διδακτικού προσωπικού και του προσωπικού της βιβλιοθήκης. 4

Μια γραπτή πολιτική διαχείρισης υλικού περιγράφει ξεκάθαρα τους στόχους της βιβλιοθήκης σε σχέση µε την ανάπτυξη των συλλογών της και στη παροχή πρόσβασης σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης είτε µέσω διαδανεισµού είτε άλλων ηλεκτρονικών µέσων µετάδοσης. Μια πολιτική αποτελεί εργαλείο µέτρησης του βαθµού στον οποίο αυτοί οι στόχοι επιτυγχάνονται. Επιπρόσθετα εξαιτίας θεµάτων που σχετίζονται µε τον προϋπολογισµό, η εµφάνιση στην Ελλάδα της συνεργασίας µεταξύ των βιβλιοθηκών και της συµµετοχής της βιβλιοθήκης σε δίκτυα παροχής υπηρεσιών κάνουν επιτακτικότερη την ανάγκη καταγραφής του τρόπου διαχείρισης και ανάπτυξης της συλλογής µε τυποποιηµένους τρόπους. Η γραπτή πολιτική διαχείρισης του υλικού απευθύνεται κυρίως στο προσωπικό της βιβλιοθήκης και στο υπόλοιπο προσωπικό του πανεπιστηµίου που εµπλέκεται στη διαδικασία επιλογής υλικού. Επιπλέον : α) διευκολύνει την ενηµέρωση των χρηστών για τον τρόπο επιλογής και διαχείρισης του υλικού, β) αποτελεί ένα βοηθητικό τεκµήριο για την ανάπτυξη συνεργασιών µε άλλες βιβλιοθήκες. 3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Το Πανεπιστήµιο Μακεδονίας Οικονοµικών και Κοινωνικών Επιστηµών ιδρύθηκε ως πανεπιστήµιο στις 10 Απριλίου 1990 όπου µε το Ν.. 147/1990 η Ανωτάτη Βιοµηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης µετονοµάσθηκε σε Πανεπιστήµιο Μακεδονίας Οικονοµικών και Κοινωνικών Επιστηµών. Παλαιότερα λειτουργούσε ως σχολή. Ιδρύθηκε το 1948 ως Ανωτέρα Σχολή Βιοµηχανικών Σπουδών Θεσσαλονίκης άρχισε όµως να λειτουργεί πρώτη φορά το ακαδ. έτος 1957-58. Το 1958 η σχολή µετονοµάσθηκε σε Ανωτάτη Σχολή Βιοµηχανικών Σπουδών Θεσσαλονίκης και έγινε ισότιµη προς τις αντίστοιχες πανεπιστηµιακές σχολές, η δε φοίτηση από τριετής έγινε τετραετής. Το 1966 η σχολή µετονοµάσθηκε σε Ανώτατη Βιοµηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης και µετατράπηκε σε Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου. Από το ακαδηµαϊκό έτος 1971/72 οι σπουδές στην ΑΒΣΘ διαχωρίζονται στα τµήµατα Οικονοµικών 5

Επιστηµών και Επιστηµών ιοικήσεως Επιχειρήσεων και απονέµονται πτυχία και διδακτορικά διπλώµατα Οικονοµικών Επιστηµών και Επιστηµών ιοικήσεως Επιχειρήσεων. Το 1985 έγινε η κατάτµηση σε δύο τµήµατα : α)τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών και β) Τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων το καθένα από τα οποία χορηγεί ενιαίο πτυχίο. Με την ίδρυση του Πανεπιστηµίου το 1990 έχουµε την ίδρυση τριών νέων τµηµάτων : α) ιεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονοµικών Σπουδών, β) Λογιστικής και Χρηµατοοικονοµικής και γ) Εφαρµοσµένης Πληροφορικής. Το Τµήµα ιοίκησης Επιχειρήσεων µετονοµάσθηκε σε Τµήµα Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, ενώ το Τµήµα ιεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονοµικών Σπουδών σε Τµήµα ιεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονοµικών και Πολιτικών Σπουδών. Το 1993 ιδρύθηκε το Τµήµα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, ενώ το 1996 ιδρύονται δύο νέα τµήµατα : α) Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών και β) Μουσικής Επιστήµης και Τέχνης. Επίσης ιδρύθηκαν τρία ιατµηµατικά Προγράµµατα Μεταπτυχιακών Σπουδών : 1. Στην "Οικονοµική Επιστήµη" από τα τµήµατα : Οικονοµικών Επιστηµών, Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, και Λογιστικής και Χρηµατοοικονοµικής. Το πρόγραµµα άρχισε να λειτουργεί από το ακαδηµαϊκό έτος 1994-95. 2. Στη " ιοίκηση Επιχειρήσεων" από τα τµήµατα : Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, Λογιστικής και Χρηµατοοικονοµικής, και Οικονοµικών Επιστηµών. Το πρόγραµµα άρχισε να λειτουργεί το Φεβρουάριο του 1995. 3. Στις "Νέες Τεχνολογίες στις ιοικητικές και τις Κοινωνικές Επιστήµες" από τα τµήµατα : Οικονοµικών Επιστηµών, Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων, Λογιστικής και Χρηµατοοικονοµικής, και Ευρωπαϊκών Οικονοµικών και Πολιτικών Σπουδών. Το πρόγραµµα άρχισε να λειτουργεί το Φεβρουάριο του 1995, ενώ από το 1999 µετονοµάσθηκε σε "Πληροφοριακά Συστήµατα". Ο αριθµός των εγγεγραµµένων φοιτητών είναι περίπου8.500 από τους οποίους οι 4.500 περίπου είναι ενεργοί. Το διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό αποτελείται από 104 µέλη και 25 βοηθούς Επιστηµονικούς 6

Συνεργάτες και ΕΜΥ. Επίσης, υπάρχουν 35 άτοµα που αποτελούν το Ειδικό και ιοικητικό Προσωπικό του Πανεπιστηµίου, ο αριθµός των διοικητικών υπαλλήλων µονίµων και µε σύµβαση ορισµένου χρόνου ανέρχεται σε 38 άτοµα. Τα παραπάνω άτοµα αποτελούν την κύρια οµάδα χρηστών της βιβλιοθήκης των οποίων τις πληροφοριακές ανάγκες η Βιβλιοθήκη στοχεύει πρωταρχικά να καλύψει. Επιπλέον η Βιβλιοθήκη παρέχει ελεύθερα πρόσβαση στο υλικό και στις υπηρεσίες σε φοιτητές, διδακτικό προσωπικό και ερευνητές άλλων εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυµάτων καθώς και στο ευρύτερο κοινό της πόλης της Θεσσαλονίκης. 4. ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΏΝ ΤΗΣ Α. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Η βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1962 άρχισε όµως να λειτουργεί ως δανειστική για τους καθηγητές από το 1965. Στεγάστηκε αρχικά σ ένα δωµάτιο στην Λ. Νίκης 45. Ύστερα από αρκετές µετακοµίσεις, το 1990 η συλλογή της βιβλιοθήκης µεταφέρθηκε από την Τσιµισκή 45 στο τωρινό χώρο του πανεπιστηµίου. Σήµερα η βιβλιοθήκη του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας Οικονοµικών και Κοινωνικών Επιστηµών στεγάζεται στον ηµιόροφο των κτιριακών εγκαταστάσεων του Πανεπιστηµίου και καλύπτει χώρο 1.800 τ.µ περίπου. Η σηµαντική εξέλιξη στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισµού της βιβλιοθήκης παρατηρείται τα τελευταία 3 χρόνια µε την υλοποίηση του έργου «Εκσυγχρονισµός της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας Οικονοµικών και Κοινωνικών Επιστηµών», το οποίο εκτελείται στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελµατικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ). Τεχνολογική υποδοµή : Μέχρι το 1991 η βιβλιοθήκη διέθετε ένα προσωπικό υπολογιστή εφοδιασµένο µε µηχάνηµα ανάγνωσης οπτικών δίσκων (cd-rom reader) και ένα επιτραπέζιο φωτοτυπικό µηχάνηµα. 7

Το 1992 προχώρησε στην αγορά ενός κεντρικού υπολογιστή (server) µε δέκα τερµατικά για την εγκατάσταση του ολοκληρωµένου προγράµµατος αυτοµατοποίησης βιβλιοθηκών «Πτολεµαίος ΙΙ» καθώς και στην αγορά συστήµατος ασφάλειας και προστασίας από κλοπές. Το 1996 η βιβλιοθήκη διαθέτει, πέραν των προαναφερθέντων, 14 προσωπικούς υπολογιστές, 2 κεντρικούς υπολογιστές (servers) που εξυπηρετούν το δίκτυο cd-rom και το πρόγραµµα αυτοµατοποίησης της βιβλιοθήκης της βιβλιοθήκης, 28 cd-rom readers συνδεδεµένα µε ειδικό κεντρικό υπολογιστή για το δίκτυο cd-rom, 2 επιδαπέδια φωτοτυπικά µηχανήµατα, ένα εκ των οποίων είναι εφοδιασµένο µε σύστηµα ανάγνωσης µαγνητικών καρτών για την αυτόµατη χρέωση των χρηστών και µηχάνηµα πώλησης µαγνητικών καρτών. Το 1999 η βιβλιοθήκη έχει αποκτήσει 2 επιπλέον servers για δίκτυο cdrom, 40 επιπλέον προσωπικούς υπολογιστές µε δυνατότητα υποστήριξης εφαρµογής πολυµέσων, ειδικό µηχάνηµα οπτικής σάρωσης βιβλίων και δεµένων τόµων (scanners), σύστηµα αυτόµατου δανεισµού, 4 επιπλέον επιδαπέδια φωτοτυπικά µηχανήµατα και δηµιουργία συστήµατος ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης για την ψηφιοποίηση και προσφορά στο τοπικό δίκτυο έντυπων σήµερα πηγών πληροφόρησης (ευρετήρια ελληνικών οικονοµικών περιοδικών, σηµειώσεις µαθηµάτων κλπ.) Προσωπικό : Το 1991 η βιβλιοθήκη ήταν στελεχωµένη µε 4 µόνιµους υπαλλήλους και 1 συµβαασιούχο που εκτελούσε χρέη γραµµατέα. Από τους µόνιµους υπαλλήλους ο ένας ήταν πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης και τελειόφοιτος Βιβλιοθηκονοµίας, ένας ήταν απόφοιτος µέσης εκπαίδευσης και οι άλλοι δύο απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης. Το 1996 το προσωπικό της Βιβλιοθήκης απαρτιζόταν από 7 µόνιµους υπαλλήλους και 4 συµβασιούχους. Από αυτούς 2 ήταν βιβλιοθηκονόµοι πανεπιστηµιακής εκπάιδευσης, 1 πληροφορικός πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης, 1 διοικητικός υπάλληλος πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης, 4 βιβλιοθηκονόµοι τεχνολογικής εκπαίδευσης, 2 απόφοιτοι µέσης εκπαίδευσης και 1 απόφοιτος στοιχειώδους εκπαίδευσης. 8

Για τις ανάγκες του έργου Εκσυγχρονισµός της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας στη διάρκεια της τριετίας 1997-1999 απασχολούνται στη Βιβλιοθήκη 12 ακόµη βιβλιοθηκονόµοι, 2 πληροφορικοί και 1 λογιστής. Μηχανογράφηση-Αυτοµατισµός : To 1992 το υλικό της βιβλιοθήκης ήταν προσβάσιµο µέσω του δηµόσιου λεξικογραφικού (ονοµάτων, τίτλων, θεµάτων) καταλόγου και του έντυπου καταλόγου περιοδικών. Ο κατάλογος αυτός περιελάµβανε αναγραφές για το 1/3 περίπου του συνολικού αριθµού των βιβλίων. Η βιβλιοθήκη διέθετε επίσης 3 βιβλιογραφικές βάσεις δεδοµένων σε cd-rom προσβάσιµες από το µοναδικό προσωπικό υπολογιστή της βιβλιοθήκης. Το 1996 έχουν εισαχθεί στη βιβλιογραφική βάση της βιβλιοθήκης, που διαχειρίζεται το ολοκληρωµένο πακέτο αυτοµατοποίησης βιβλιοθηκών «Πτολεµαίος ΙΙ», αναγραφές για 20.000 περίπου βιβλία και 1000 περίπου αναγραφές για το σύνολο των περιοδικών. Οι αναγραφές αυτές εµφανίζονται στον online κατάλογο της βιβλιοθήκης, που είναι προσβάσιµος από οποιονδήποτε υπολογιστή συνδεδεµένο µε το τοπικό δίκτυο του Πανεπιστηµίου, αλλά και από οποιονδήποτε άλλο υπολογιστή µέσω του διεθνούς διαδικτύου Internet. Έχει αυτοµατοποιηθεί η διαδικασία παραγγελιών, λογιστικής παρακολούθησης και παρακολούθησης των συνδροµών των περιοδικών. Με τη δηµιουργία τοπικού δικτύου cd-rom οι βιβλιογραφικές βάσεις δεδοµένων είναι προσβάσιµες από οποιοδήποτε σηµείο του Πανεπιστηµίου όλο το 24ωρο. Το 1999 έχουν ενταχθεί περίπου 50.000 εγγραφές στη βιβλιογραφική βάση, έχει αποκτηθεί νέο σύστηµα αυτοµατοποίησης που τηρεί υψηλές προδιαγραφές σε γραφικό περιβάλλον και έχει αναπτυχθεί πλήρως ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης. Επίσης έχει σχεδιαστεί και αναπτυχθεί ένα ενοποιηµένο σύστηµα διαχείρισης τοπικών και αποµακρυσµένων πηγών πληροφοριών σε ηλεκτρονική µορφή, υλοποιώντας την ψηφιακή βιβλιοθήκη. Υπηρεσίες προς τους χρήστες : Το 1991 η µόνη ουσιαστική υπηρεσία που προσέφερε η Βιβλιοθήκη ήταν ο εσωτερικός δανεισµός του υλικού της. 9

Το 1995 η βιβλιοθήκη συνδέεται µε τον διαθέτη ΕΡΜΗ του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης για την παραγγελία και αποστολή άρθρων και περιοδικών, καθώς επίσης παρέχει και την υπηρεσία παραγγελίας άρθρων περιοδικών που δεν βρίσκονται στην Ελλάδα από τη British Library. Το 1996 η βιβλιοθήκη επιτρέπει τον εξωτερικό δανεισµό του υλικού της σε µέλη ΕΠ του Πανεπιστηµίου και στους µεταπτυχιακούς φοιτητές. Λειτουργεί υπηρεσία εσωτερικού και διεθνούς δανεισµού µεταξύ των βιβλιοθηκών και προσφέρονται σποραδικά υπηρεσίες βιβλιογραφικής υποστήριξης και εκπαίδευσης στη χρήση της βιβλιοθήκης. Από το 1997 η βιβλιοθήκη συνδέεται µε τη τράπεζα επιχειρηµατικών πληροφοριών ICAP DATABANK παρέχοντας on-line στοιχεία για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Το 1999 έχει ολοκληρωθεί η αναδιαµόρφωση του χώρου της βιβλιοθήκης, µε σκοπό την ελεύθερη πρόσβαση των χρηστών στη συλλογή της βιβλιοθήκης και την έµφαση στις υπηρεσίες προς τους χρήστες (υπηρεσίες πληροφόρησης και κυκλοφορίας του υλικού της). Επιτρέπεται η ελεύθερη κυκλοφορία του υλικού της µε εξωτερικό δανεισµό σε όλες τις κατηγορίες των χρηστών και παρέχονται συστηµατικά νέες υπηρεσίες πληροφόρησης (βιβλιογραφικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης στη χρήση της βιβλιοθήκης, τεκµηρίωσης και βιβλιογραφικής υποστήριξης, τρέχουσας ενηµέρωσης για το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του Πανεπιστηµίου κ.α.). Β. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ Η βιβλιοθήκη και η συλλογή της ακολούθησε την ιστορική πορεία του πανεπιστηµίου και των προγραµµάτων σπουδών που αυτό προσφέρει. Αρχικά τα προσκτηθέντα τεκµήρια καταγράφονταν στο βιβλίο εισαγωγής µε αύξοντα αριθµό, σύµφωνα µε την ηµεροµηνία απόκτησής τους. Με την πάροδο του χρόνου η βιβλιοθήκη προχώρησε σε κάποια στοιχειώδη και άτυπη καταγραφή του υλικού της δηµιουργώντας δελτιοκατάλογο. Οι προσκτήσεις µέχρι τη δεκαετία του 80 γίνονταν αποκλειστικά µε βάση παραγγελίες του διδακτικού προσωπικού του πανεπιστηµίου. Οι παραγγελίες 10

αυτές είχαν προσωπικό χαρακτήρα και το υλικό κατέληγε στις προσωπικές βιβλιοθήκες των διδασκόντων. Στη βιβλιοθήκη φυλάσονταν σε κλειστό βιβλιοστάσιο κυρίως εγχειρίδια (textbooks) και σηµειώσεις που διανέµονταν δωρεάν στους φοιτητές και κατατίθονταν σε 5 αντίτυπα δωρεάν στη βιβλιοθήκη, καθώς και βιβλία που είχαν επιστραφεί από καθηγητές που είχαν αποχωρήσει ή αντιµετώπιζαν πρόβληµα εξεύρεσης χώρου στις προσωπικές τους βιβλιοθήκες. Ο τρόπος αυτός προσκτήσεων υλικού δε συνέβαλε στη δηµιουργία µιας συγκροτηµένης συλλογής. Από τα τέλη της δεκαετίας του 80 µε τη διάδοση της βιβλιοθηκονοµικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και την επαφή που είχε µ αυτήν τµήµα του προσωπικού της βιβλιοθήκης, αρχίζει δειλά η διαχείριση ενός πολύ µικρού ποσοστού του προϋπολογισµού από το προσωπικό της βιβλιοθήκης µε σκοπό την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών κυρίως των προπτυχιακών φοιτητών. Το 1985 έχουµε µια σηµαντική αύξηση του προϋπολογισµού της βιβλιοθήκης 5.678.794 δρχ. έναντι των 3.499.283 δρχ της προηγούµενης χρονιάς για αγορά βιβλίων και περιοδικών. Επίσης την ίδια χρονιά άρχισε η επεξεργασία του υλικού σύµφωνα µε διεθνή πρότυπα. Καθιερώνεται το δεκαδικό ταξινοµικό σύστηµα του Dewey, καθιερώνεται σύστηµα θεµατικής ευρετηρίασης και δηµιουργείται νέος τοπογραφικός δελτιοκατάλογος. Το 1987 η βιβλιοθήκη αγοράζει τις πρώτες βιβλιογραφικές βάσεις LC bibliographic, Ulrich. Το 1993 η βιβλιοθήκη αποφασίζει να αλλάξει το σύστηµα ταξινόµησης του υλικού της και καθιερώνει το ταξινοµικό σύστηµα της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου, ενώ παράλληλα ακολουθεί τις θεµατικές επικεφαλίδες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου για τη θεµατική ευρετηρίαση. Γι αυτό το λόγο δηµιουργείται νέος τοπογραφικός δελτιοκατάλογος µε βάση το νέο ταξινιµικό σύστηµα της βιβλιοθήκης. Από το Σεπτέµβριο του 1996, αρχίζει µια νέα εποχή για την βιβλιοθήκη, µε την έναρξη του έργου "Εκσυγχρονισµός της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Μακεδονίας Οικονοµικών και Κοινωνικών Επιστηµών" το οποίο εκτελείται στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελµατικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ) και χρηµατοδοτείται µε 11

540 εκατοµµύρια από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους. Ειδικότερα για ενίσχυση της συλλογής χρηµατοδοτείται επιπλέον του τακτικού προϋπολογισµού µε 160,07 εκατοµµύρια δρχ. για αγορά έντυπου υλικού και µε 59,18 εκατοµµύρια για αγορά ηλεκτρονικού υλικού. Το 1996 παρατηρείται µια εκρηκτική αύξηση του τακτικού προϋπολογισµού της βιβλιοθήκης σε 68.620.651 δρχ. για αγορά περιοδικών και 28.189.075 για αγορά βιβλίων και επίσης δίνονται 4.760.397 δρχ. για αγορά βιβλίων και 4.797.563 δρχ. για ηλεκτρονικό υλικό από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Μέχρι αυτή τη στιγµή η συλλογή της βιβλιοθήκης ανέρχεται σε 40.000 τίτλους βιβλίων, σε 800 περίπου τρέχουσες συνδροµές τίτλων περιοδικών και σε 20 βιβλιογραφικές βάσεις δεδοµένων σε cd-rom Θεσµοθετείται νέος κανονισµός κυκλοφορίας του υλικού µε βάση τον οποίο επιστρέφουν τα βιβλία από τα γραφεία των καθηγητών, οριοθετείται ως ανώτατο όριο δανειζοµένων βιβλίων για τα µέλη του διδακτικού προσωπικού τα 40 τεκµήρια και χρονικό όριο αυτό του ενός χρόνου. Το προσωπικό της βιβλιοθήκης συµµετέχει πλέον ενεργά στη διαδικασία επιλογής του υλικού της. Η επιλογή αυτή γίνεται µέσα από έγκυρες βιβλιογραφικές πηγές (π.χ. βιβλιοκριτικές από επιστηµονικά περιοδικά ή από βιβλιοθηκονοµικά περιοδικά) και µε στόχο την ανάπτυξη µιας συγκροτηµένης συλλογής που θα υποστηρίζει το εκπαιδευτικό πρόγραµµα του πανεπιστηµίου. Η συλλογή της βιβλιοθήκης, µέχρι σήµερα, περιλαµβάνει γύρω στους 50.000 τόµους βιβλίων, 1.600 τίτλους επιστηµονικών περιοδικών από τους οποίους οι 260 είναι µοναδικές συνδροµές στον ελληνικό χώρο, και 50 βιβλιογραφικές βάσεις δεδοµένων. Το 25% του υλικού είναι στην ελληνική γλώσσα το 70% στην αγγλική και το 5% σε άλλες γλώσσες κυρίως γερµανική και γαλλική. Ο αποθηκευτικός χώρος της βιβλιοθήκης επαρκεί για 75.000 τόµους βιβλίων και 1000 περίπου τρέχουσες συνδροµές περιοδικών για τα επόµενα πέντε χρόνια. Η συλλογή θα πρέπει να διατηρηθεί σ αυτά τα µεγέθη µέσω της τακτικής επιθεώρησης της συλλογής και την απόσυρση του υλικού. (Βλέπε το κεφάλαιο «Πολιτικές Επιθεώρησης της Συλλογής») Τέλος στα πλαίσια του ίδιου έργου συντάσσεται για πρώτη φορά ο παρόν Κανονισµός Ανάπτυξης και ιαχείρισης Υλικού. 12

180000000 160000000 140000000 120000000 100000000 80000000 60000000 40000000 20000000 0 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 ΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΥΛΙΚΟΥ Βιβλία Περιοδικά & Ηλ. Υλικό ΣΥΝΟΛΟ 13

1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 80000000 70000000 60000000 50000000 40000000 30000000 20000000 10000000 0 ΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΥΛΙΚΟΥ ΣΕ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΤΙΜΕΣ 1990 Βιβλία Περιοδικά & Ηλ. Υλικό ΣΥΝΟΛΟ 14

Γ. ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΛΥΨΗΣ Οι κύριες θεµατικές περιοχές που έχει σαν στόχο να καλύπτει σήµερα η συλλογή είναι οι ακόλουθες : Οικονοµικές και κοινωνικές επιστήµες Οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων Λογιστική και χρηµατοοικονοµική Πληροφορική και επιστήµη των ηλεκτρονικών υπολογιστών Στατιστική Εφαρµοσµένα µαθηµατικά ίκαιο(αστικό και εµπορικό) Παιδαγωγική και ειδική παιδαγωγική Ψυχολογία Πολιτικές επιστήµες ιεθνείς και ευρωπαϊκές σχέσεις και ευρωπαϊκή ένωση Ιστορία Φιλοσοφία Μουσική Λογοτεχνία και γλωσσολογία Λόγω της δηµιουργίας δύο νέων τµηµάτων : Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών και Μουσικής Επιστήµης και Τέχνης δίνεται µεγαλύτερη έµφαση στη θεµατική κάλυψη τους. Ιστορικά η θεµατική κάλυψη της συλλογής ακολούθησε το πρόγραµµα σπουδών του πανεπιστηµίου, έτσι θέµατα στα οποία η βιβλιοθήκη παλαιότερα έδινε έµφαση όπως χηµεία, διάφοροι βιοµηχανικοί κλάδοι π.χ. υφαντουργία, σήµερα δεν αποτελούν θεµατικές περιοχές κάλυψης της συλλογής. 15

. ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ Η βιβλιοθήκη από την ίδρυσή της είχε κεντρικό χαρακτήρα (µια βιβλιοθήκη για όλα τα τµήµατα) τον οποίο διατηρεί µέχρι σήµερα. Λόγω της ιδιαιτερότητας του Τµήµατος των Μουσικής Επιστήµης και Τέχνης και του Τµήµατος Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών εξετάζεται η πιθανότητα δηµιουργίας τµηµατικών βιβλιοθηκών που θα υπάγονται διοικητικά και οργανωτικά στην υπάρχουσα κεντρική. Το µεγαλύτερο µέρος της συλλογής των τεκµηρίων βρίσκεται στο χώρο της βιβλιοθήκης. Μικρές συλλογές τεκµηρίων βρίσκονται σε τοποθεσίες εκτός του χώρου της βιβλιοθήκης,αλλά µέσα στα κτίρια του πανεπιστηµίου µε µεγαλύτερη αυτή του self-access (Εργαστήριο αγγλικής γλώσσας) που µπορεί να έχει µέχρι 700 τεκµήρια και µικρότερες αυτές των εργαστηρίων πληροφορικής, έως 40 τεκµήρια, που συνήθως περιλαµβάνουν εγχειρίδια λογισµικού που χρησιµοποιούνται στα εργαστήρια αυτά. Ε. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Κύρια συλλογή. Η συλλογή αυτή περιλαµβάνει το µεγαλύτερο µέρος των βιβλίων τα οποία είναι ταξιθετηµένα σύµφωνα µε το ταξινοµικό σύστηµα της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Dewey / Dewey πληροφοριακά. Η συλλογή αυτή περιλαµβάνει έναν µικρό αριθµό βιβλίων τα οποία είναι ταξιθετηµένα σύµφωνα µε το δεκαδικό σύστηµα του Dewey και είναι βιβλία που εισήχθησαν στη βιβλιοθήκη µέχρι το 1993 οπότε και υιοθετήθηκε το ταξινοµικό σύστηµα της LC. Στόχος είναι η συλλογή αυτή να ενσωµατωθεί στην κύρια συλλογή µε το τέλος του προγράµµατος αναδροµικής επεξεργασίας του υλικού. Πληροφοριακά βιβλία Συλλογή κρατηµένων βιβλίων Κλαδικές µελέτες Σειρές επιστηµονικών εργασιών Οπτικοακουστικό υλικό Περιοδικά (δεµένα/τρέχοντα) 16

Έντυπες στατιστικές πηγές Συλλογή βιβλιοθηκονοµίας ιδακτορικές διατριβές ιπλωµατικές εργασίες Πτυχιακές εργασίες Φυλλάδια /Φυλλάδια References 5. ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ Η βιβλιοθήκη επιδιώκει σταθερά τη συνεργασία µε τις άλλες ακαδηµαϊκές και ερευνητικές βιβλιοθήκες. Από το 1995 είναι ενεργό και δραστήριο µέλος του Ε ΕΤΒ (Εθνικό ίκτυο Επιστηµονικών Βιβλιοθηκών) και λαµβάνει σοβαρά υπόψη της τη συµµετοχή της στο δίκτυο στις αποφάσεις που σχετίζονται µε την ανάπτυξη της συλλογής των περιοδικών της. Πάγια πολιτική της βιβλιοθήκης είναι να µην κάνει δεκτές προτάσεις για νέες συνδροµές σε περιοδικά που ήδη έχουν βιβλιοθήκες που συνεργάζονται στο ίκτυο καθώς επίσης να µην διακόπτει µοναδικές συνδροµές στον ελληνικό χώρο. Επίσης συµµετέχει ενεργά στη προσπάθεια θεσµοθέτησης κοινοπραξίας των ελληνικών ακαδηµαϊκών βιβλιοθηκών (Β ΚΠΣ) που έχει σαν βασικούς στόχους τη δηµιουργία συλλογικού καταλόγου και τη συνεργατική ανάπτυξη των συλλογών των περιοδικών. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην από κοινού πρόσβαση σε ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης (βιβλιογραφικές βάσεις, βάσεις πλήρους κειµένου, ηλεκτρονικών περιοδικών κ.λ.π). Τέλος η βιβλιοθήκη έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες και σκοπεύει να εντείνει στο µέλλον τις προσπάθειές της για τη σύναψη ειδικών συµφωνιών µε άλλες βιβλιοθήκες σε τοπικό (περιοχή Θεσσαλονίκης) και εθνικό επίπεδο. 17

6. ΠΡΟΣΒΑΣΗ / ΠΡΟΣΚΤΗΣΗ Με τη φθίνουσα δυνατότητα της βιβλιοθήκης να αποκτά έστω και ένα µικρό ποσοστό από την παγκόσµια πληροφόρηση, η διαχείριση της πρόσβασης αποτελεί σηµαντικό ζήτηµα. Η ενσωµάτωση της πρόσβασης ως µέρος της πολιτικής διαχείρισης της συλλογής είναι µια σύγχρονη ανάγκη και παρέχει µερικά αποφασιστικά πλεονεκτήµατα στη βιβλιοθήκη ως προµηθευτή πληροφόρησης. Πρώτα, οι πρόοδοι σε ηλεκτρονικά πληροφοριακά συστήµατα δίνουν τη δυνατότητα στις βιβλιοθήκες να παρέχουν γνώση από ένα ευρύτατο αριθµό πληροφοριών διαθέσιµα για χρήση. Καθώς η βιβλιοθήκη δεν µπορεί να συντηρήσει όλο το υλικό που σχετίζεται µε τις ανάγκες των χρηστών της στη συλλογή της, µπορεί να παρέχει πρόσβαση σε ένα ευρύτατο αριθµό πληροφοριών διαθέσιµο για χρήση σε άλλες συλλογές. Αυτό το είδος πρόσβασης απαιτεί τη συµµετοχή της βιβλιοθήκης σε προγράµµατα συνεργατικής ανάπτυξης των συλλογών, κοινή χρήση πηγών πληροφόρησης και συστήµατα παράδοσης τεκµηρίων. Η τάση είναι προς τη διαθεσιµότητα της πληροφόρησης µόνο σε ηλεκτρονική µορφή. Όταν ξεκαθαριστεί ότι η πρόσβαση ανάλογα µε τη ζήτηση είναι περισσότερο οικονοµική σε όρους αποθηκευτικού χώρου, αναµενόµενης χρήσης και κόστους, αυτή η δυνατότητα µπορεί να ενισχύσει την ικανότητα της βιβλιοθήκης να επεκτείνει την βάση των διαθέσιµων πληροφοριών στους κύριους χρήστες της. Η πρόσβαση όµως σε ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης απαιτεί και νέους τρόπους θεώρησης της διαχείρισης της συλλογής εξαιτίας της συνθετότητά τους, των απαιτήσεων σε εξοπλισµό, του κόστους, και των νοµικών ζητηµάτων που προκύπτουν (θέµατα προστασίας πνευµατικής ιδιοκτησίας κλπ.). Στόχος της ΒΠΜ είναι ένας λογικός συνδιασµός παραδοσιακών συλλογών και πρόσβασης σε υλικό το οποίο δεν µπορεί να αποκτηθεί. 7. ΗΘΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ, ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 18

Η βιβλιοθήκη µε βάση τα άρθρα 14 και 16 1 του συντάγµατος αναγνωρίζει ότι η ελευθερία διάδοσης των ιδεών και η πλήρης ελευθερία έκφρασης είναι θεµελιώδεις αρχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι συλλογές θα είναι διαθέσιµες σ όλους τους χρήστες της βιβλιοθήκης. Οι συλλογές θα πρέπει να προσφέρουν το ευρύτερο δυνατό φάσµα απόψεων ανεξάρτητα από τη δηµοτικότητα των τεκµηρίων ή προσωπικές απόψεις, ή το φύλο, την πολιτική φιλοσοφία, θρησκεία, εθνική καταγωγή των δηµιουργών. Η επιλογή ή η διατήρηση του υλικού δε θα γίνεται µε κριτήριο την οπτική γωνία, την χρήση της γλώσσας, ή τον τρόπο που κάποιος συγγραφέας πραγµατεύεται τα επιστηµονικά, θρησκευτικά, φυλετικά, πολιτικά, κοινωνικά, ηθικά, ή οικονοµικά θέµατα. Όπου υπάρχει αµφισβήτηση ή διαφωνία που αφορά την αλήθεια συγκεκριµένων ιδεών, θεµάτων, ή πεποιθήσεων η βιβλιοθήκη θα επιχειρεί να εξασφαλίζει µια ευρεία επιλογή υλικού περικλείοντας τις σπουδαιότερες απόψεις. Η Βιβλιοθήκη συντάσεται πλήρως µε τις διατάξεις της ιεθνής Σύµβασης Βέρνης (Παρισιού) και τον εθνικό νόµο 2121/93 για τα πνευµατικά δικαιώµατα. Ειδικότερα η Βιβλιοθήκη υποστηρίζει ένθερµα τα άρθρα 10 και 11 της Συνθήκης της Βέρνης καθώς και τα άρθρα 18 και 21 του Ν.2121/93 που καθιερώνουν περιορισµούς στην εξουσία αναπαραγωγής και επιτρέπουν την αναπαραγωγή για σκοπούς διδακτικούς και ερευνητικούς, εφόσον είναι σύµφωνη µε τα χρηστά ήθη και δεν εµποδίζει την κανονική εκµετάλλευση. Η Βιβλιοθήκη θα προστατεύει το δικαίωµα του κάθε χρήστη στη µυστικότητα σε σχέση µε την πληροφόρηση που ερεύνησε, απέκτησε, καθώς και το υλικό που συµβουλεύτηκε, δανείστηκε, ή παρέλαβε. Κάθε πληροφορία που αφορά τους χρήστες της βιβλιοθήκης και έχει αποθηκευτεί στα αρχεία της βιβλιοθήκης (έντυπα ή ηλεκτρονικά) θεωρείται αυστηρά εµπιστευτική και θα χρησιµοποιείται µόνο για σκοπούς που θα σχετίζονται µε την εξυπηρέτηση των ίδιων των χρηστών. 1 Βλέπε παράρτηµα : 3. Πνευµατικά ικαιώµατα και πνευµατική ελευθερία 19

ΙΙ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 1. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑ ΡΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΣΚΤΗΣΕΙΣ Η βιβλιοθήκη θα αποκτά κυρίως τρέχον υλικό και υλικό που κυκλοφορεί στο εµπόριο. Αναδροµικές προσκτήσεις και υλικό εκτός κυκλοφορίας θα αποκτάται στις θεµατικές ενότητες που έχει οριστεί ερευνητικό συλλεκτικό επίπεδο ή ιστορική χρονολογική κάλυψη. 2. ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Την τελική ευθύνη για την επιλογή υλικού της βιβλιοθήκης έχουν οι βιβλιοθηκονόµοι-βιβλιογράφοι που εργάζονται στο πληροφοριακό Τµήµα Υπηρεσιών προς τους χρήστες. Οι βιβλιοθηκονόµοι είναι σε θέση µέσα από τα βιβλιογραφικά εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους όπως οι βιβλιογραφίες και αµερόληπτες και αντικειµενικές βιβλιοκριτικές, και όχι µέσα από δελτία εµπορικών εκδοτικών καταλόγων, να παρακολουθούν την ποιότητα και την ισόρροπη ανάπτυξη των θεµατικών περιοχών και να επιθεωρούν την επιλογή και αγορά του υλικού σ όλες τις θεµατικές περιοχές. Επίσης και κυρίως για τα ελληνικά βιβλία θα επιδιωχθεί συνεργασία µε προµηθευτές µε στόχο την αποστολή στην βιβλιοθήκη όλων των νέων εκδόσεων που αφορούν όλες της υψηλής έµφασης θεµατικές περιοχές για την εξ' αυτοψίας εξέταση και επιλογή του υλικού (approval plan). Ειδικότερα οι βιβλιοθηκονόµοι θα χρησιµοποιούν έγκυρα γενικά και θεµατικά βιβλιογραφικά εργαλεία - πηγές βιβλιοκριτικών που θα χρησιµοποιούνται ως οδηγοί για την επιλογή υλικού: Choice (το πιο έγκυρο περιοδικό βιβλιοκριτικών για υλικό που αφορά ακαδηµαϊκές βιβλιοθήκες, εκδίδεται από την ALA (American Library Association) 2 2 Η βιβλιοθήκη έχει συνδροµή στην έντυπη µορφή του υλικού από το 1995 και από το 1999 ξεκίνησε η συνδροµή στο αντίστοιχο cd-rom το οποίο περιλαµβάνει όλες τις βιβλιοκριτικές παλαιοτέρων ετών και τις πρόσφατες. Με την τοποθέτησή του στο τοπικό δίκτυο cd-rom του πανεπιστηµίου θα είναι προσβάσιµοι από οποιοδήποτε υπολογιστή που βρίσκεται στο κτίριο του πανεπιστηµίου. 20

ιαβάζω (Το σηµαντικό περιοδικό µε βιβλιοκριτικές για την ελληνική εκδοτική παραγωγή) Βιβλιοκριτικές που δηµοσιεύονται σε ειδικά ένθετα του γενικού ηµερήσιου τύπου (π.χ. βιβλία στην εφηµερίδα «Το βήµα») Βιβλιοκριτικές που δηµοσιεύονται σε ειδικές εφηµερίδες και ειδικά περιοδικά π.χ. Ναυτεµπορική, Οικονοµικός Ταχυδρόµος) Ειδικές βιβλιογραφίες και κατάλογοι συλλογών-πυρήνων για ειδικές θεµατικές περιοχές (Harvard Business Core Collection, Basic Music Library) Ειδικοί οδηγοί στη γραµµατεία συγκεκριµένων επιστηµονικών περιοχών Λίστες αναγνωστέων βιβλίων που περιλαµβάνονται στους οδηγούς σπουδών φηµισµένων πανεπιστηµίων σε συγκεκριµένες επιστηµονικές περιοχές Η βιβλιοθήκη συλλέγει υλικό µε σκοπό να εξυπηρετεί όσο το δυνατόν περισσότερους χρήστες και δεν µπορεί να ξοδεύει τους πόρους της για την εξυπηρέτηση µεµονοµένων ατοµικών αναγκών οποιουδήποτε χρήστη. Για την επιλογή υλικού θα ακολουθούνται τα παρακάτω γενικά κριτήρια επιλογής : Σχετικότητα µε τον σκοπό, το πρόγραµµα σπουδών, τα προγράµµατα έρευνας και τις πληροφοριακές ανάγκες των χρηστών Αισθητικά κριτήρια : λογοτεχνική, καλλιτεχνική ή κοινωνική αξία Παρουσίαση (έκφραση, σαφήνεια) Ζήτηση και συχνότητα αιτήσεων διαδανεισµού για υλικό στο ίδιο ή παρόµοιο θέµα Ειδικά χαρακτηριστικά : α)λεπτοµερές, επιµεληµένο και µε λογική διάταξη ευρετήριο, β)βιβλιογραφία, γ)παραποµπές, δ)εικονογράφηση Συµφωνία περιεχοµένου µε µορφή Υπάρχουσα κάλυψη στη συλλογή του ίδιου ή παρόµοιου θέµατος Κύρος και αξιοπιστία του συγγραφέα, συλλογικού οργάνου, και / ή εκδότη Επικαιρότητα και διάρκεια της αξίας της πληροφόρησης Φυσική ή τεχνική ποιότητα : α)χαρτί, τυπογραφική επιµέλεια, σχέδια, β)φυσικό µέγεθος, γ)βιβλιοδεσία, δ)αντοχή Κόστος / σχετικό κόστος του υλικού σε σχέση µε τον προϋπολογισµό και άλλο διαθέσιµο υλικό 21