ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ. Σαράντος Καπιδάκης

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ Σαράντος Καπιδάκης 0_CONT_Ω.indd iii

2 τίτλος: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ συγγραφέας: Καπιδάκης Σαράντος 2014 Εκδόσεις Δίσιγμα Για την ελληνική γλώσσα σε όλον τον κόσμο. ISBN: Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται βάσει του Νόμου 2121/93 που ισχύει έως σήμερα καθώς και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Νόμο 100/1975). ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή του παρόντος έργου, με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη. / info@disigma.gr Find us on: 0_CONT_Ω.indd iv

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Οι ψηφιακές τεχνολογίες στην πληροφόρηση... 1 Ιστορικό της Μετάβασης...1 Πλεονεκτήματα της ψηφιακής πληροφόρησης...3 Οι εμπλεκόμενοι στην ψηφιακή πληροφόρηση...6 Ψηφιακές Βιβλιοθήκες...7 Μεταδεδομένα...8 Ερωτήσεις εμπέδωσης Διαδικασία Ψηφιοποίησης...11 Κίνητρα και Προϋποθέσεις Ψηφιοποίησης...11 Κύκλος ζωής της ψηφιοποίησης Σχεδιασμός του Έργου Ψηφιοποίησης Επιλογή περιεχομένου για ψηφιοποίηση Συμβατικά Αντικείμενα και Ψηφιακή Αποθήκευση Συμβατική ή Ψηφιακή Αποθήκευση Αποθηκευτικά μέσα Διαφορά Συμβατικής Ψηφιακής Αναπαράστασης Δημιουργία Ψηφιακής Αναπαράστασης Επιλογές Ψηφιακής Αναπαράστασης Κβαντοποίηση Οι Επιπτώσεις της Ψηφιοποίησης Οπτικά Επιλογές Ψηφιακής Διαδικασίας Εξοπλισμός ψηφιοποίησης Μορφότυπα αρχείων για αποθήκευση Μετέπειτα Επεξεργασία και Οπτική Αναγνώριση Χαρακτήρων Επεξεργασία ψηφιοποιημένης εικόνας Οπτική Αναγνώριση Χαρακτήρων Βέλτιστες Επιλογές Ψηφιοποίησης Μέτρηση της ποιότητας στην ψηφιοποίηση Καλές πρακτικές ψηφιοποίησης Ερωτήσεις εμπέδωσης _CONT_Ω.indd v

4 vi Εισαγωγή στις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ψηφιακά Αντικείμενα Πλεονεκτήματα Διαχείρισης Ψηφιακής Αναπαράστασης Αντιγραφή Αντικειμένων Αναπαράσταση της Ψηφιακής Πληροφορίας Δόμηση και Εμφάνιση Ψηφιακών Αντικειμένων Περιορισμοί των Ψηφιακών Αντικειμένων Ψηφιακό περιεχόμενο Ψηφιακά και ηλεκτρονικά βιβλία Ορολογία ψηφιακών αντικειμένων Τρόποι ψηφιακής εμφάνισης και παρουσίασης Ερωτήσεις εμπέδωσης Ορισμός και Σημασία των Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Ψηφιακό περιεχόμενο σήμερα Ρυθμός υιοθέτησης της τεχνολογίας Τι είναι ψηφιακή βιβλιοθήκη Ορισμοί ψηφιακών βιβλιοθηκών Απόψεις για τις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Διαφορές με βάσεις δεδομένων Διαφορές με τον Ιστό Ομοιότητες με τον Ιστό Μεταξύ Ιστού και Βάσεων Δεδομένων Ερωτήσεις εμπέδωσης Δημιουργία και Χρήση Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Εφαρμογές Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Πεδία Εφαρμογής Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Υβριδική βιβλιοθήκη Οργάνωση Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Δημιουργία Τοπικής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Άλλες Πτυχές των Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Παραδείγματα Χρήσης Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης Άλλες Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ερωτήσεις εμπέδωσης Συστατικά και Έννοιες Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Τα βασικά υποσυστήματα μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης Αποθήκευση και αποθετήρια δεδομένων (repositories) Αναγνωριστικά Άλλα Υποσυστήματα μιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης _CONT_Ω.indd vi

5 Περιεχόμενα vii Συλλογές Υπηρεσίες βιβλιοθήκης Ψηφιακές Βιβλιοθήκες σε Λειτουργία Ερωτήσεις εμπέδωσης Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Πολυμέσων Παράδειγμα Ψηφιακής Βιβλιοθήκης βίντεο με Ειδήσεις Νέες δυνατότητες σε περιεχόμενο τύπου βίντεο Αναγνώριση φωνής Ανάκτηση Πληροφορίας Ομοιότητα Εικόνων Ανίχνευση Κειμένου Ανίχνευση Αυτοκινήτου Ανίχνευση Προσώπου Αυτόματος Χαρακτηρισμός Βίντεο Αναζήτηση των βίντεο Εξαγωγή Χωρικής Πληροφορίας από Άρθρα Εκκολαπτόμενες Δυνατότητες των Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Πρόσφατα Επιτεύγματα Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Σημειώσεις σε Ψηφιακή Πληροφορία Ερωτήσεις εμπέδωσης Μελέτη περίπτωσης: NSDL To περιεχόμενο της NSDL Αρχικές υπηρεσίες της NSDL Πολιτική ανάπτυξης συλλογών NSDL και τρόπος δημιουργίας του περιεχομένου Συλλογές Αρχιτεκτονική της NSDL Το σχεδιαζόμενο μέγεθος της NSDL Βασική αρχιτεκτονική Συνιστώσες της διαλειτουργικότητας Μεταδεδομένα στην NSDL Συλλογή των συλλογών Συλλογή των συλλογών - προσπάθειες συνεργασίας Μεταδεδομένα για συλλογές και περιεχόμενο Πρότυπα μεταδεδομένων Οι Χρήστες στην NSDL Εξυπηρετούμενο κοινό Μία βιβλιοθήκη με πολλές πύλες Τόπος επίδειξης της NSDL Οργάνωση και ανάπτυξη της διεπαφής του χρήστη Ερωτήσεις εμπέδωσης _CONT_Ω.indd vii

6 viii Εισαγωγή στις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Μελέτη περίπτωσης: Europeana To περιεχόμενο της Europeana Αρχικές υπηρεσίες της Europeana Τεχνολογίες και Εργαλεία στην Europeana Περιεχόμενο και Συλλογές στην Europeana Αρχιτεκτονική της Europeana Βασική αρχιτεκτονική Μεταδεδομένα στην Europeana Μεταδεδομένα στους παρόχους Οι Χρήστες στην Europeana Δικτυακός Τόπος της Europeana Άλλες Διεπαφές της Europeana Ανοικτή Πρόσβαση και Στρατηγική της Europeana Ερωτήσεις εμπέδωσης Διαχείριση Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Διαχείριση Πρόσβασης σε Ψηφιακά Αντικείμενα Πνευματικά Δικαιώματα στην Πληροφόρηση Πληροφορία Ελεύθερης Πρόσβασης Νέα Οικονομικά Μοντέλα Πληροφόρησης Ερωτήσεις εμπέδωσης Αυτοματοποίηση σε Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Αυτοματοποίηση διαδικασιών Το κόστος της βιβλιοθήκης Ικανότητες βιβλιοθηκονομίας Παραδείγματα αυτοματοποίησης Ο ρόλος της υπολογιστικής ισχύος Το κόστος της αυτοματοποίησης Αυτοματοποιήσιμες διαδικασίες Μη αυτοματοποιήσιμες διαδικασίες Ανακάλυψης της πληροφορίας Εξέλιξη της αναζήτησης Αποτελεσματικότητα της αναζήτησης Ιεράρχηση αποτελεσμάτων Αδυναμίες αναζήτησης στον Ιστό Οι αλλαγές μιας δεκαετίας Η επίδραση των ψηφιακών τεχνολογιών Τρέχουσες τάσεις πληροφόρησης Προβληματισμοί αυτοματοποίησης Ο ρόλος της οικονομικής υποστήριξης _CONT_Ω.indd viii

7 Περιεχόμενα ix Ο ρόλος του επιστήμονα της πληροφορίας Καταλογογράφηση και αναζήτηση Κωδικοποίηση της πληροφορίας Ο επιστήμονας της πληροφορίας Ερωτήσεις εμπέδωσης Βιβλιογραφία Ηλεκτρονικές Παραπομπές Ψηφιακό περιεχόμενο Καταστάσεις συμβατικών ή ψηφιακών βιβλιοθηκών Διεθνείς ψηφιακές βιβλιοθήκες Ελληνικές Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ανάπτυξη Συλλογών Βιβλιογραφία Διατήρηση Λογισμικό Οικονομικές Απόψεις Πρόσβαση Πρότυπα Πρωτοβουλίες Συνέδρια Σχεδιασμός Χάρτες Διάφορα Ακρωνύμια και Αρκτικόλεξα Γλωσσάριο _CONT_Ω.indd ix