Μάρτιος 2006 0 ΒασιλείαΙΙ H εμπειρία από τη διαδικασία εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙ στις τράπεζες Λεωνίδας Χατζηκωνσταντής, Senior Manager, Ernst & Young South Eastern Europe
Περιεχόμενα Επισκόπηση πλαισίου Βασιλείας ΙΙ Επιπτώσεις του πλαισίου Βασιλείας ΙΙ και ζητήματα υλοποίησης ΗΕλληνική εμπειρία Βασιλεία II και Solvency II Συμπεράσματα 1
Ισχύονκαινέοπλαίσιο (ΒασιλείαΙΙ) κεφαλαιακής επάρκειαςγιαταχρηματοπιστωτικάιδρύματα Ισχύον Πλαίσιο Νέο Πλαίσιο (Βασιλεία ΙΙ) Κεφαλαιακές απαιτήσεις λόγω πιστωτικού κινδύνου και κινδύνου αγοράς Μικρήευαισθησίαστονκίνδυνο (ποιότηταχαρτοφυλακίου) Διαφορά εποπτικού από οικονομικό κεφάλαιο Δεν ενθαρρύνεται ηαναβάθμιση των πρακτικών διαχείρισης κινδύνου Νέα προσέγγιση μέτρησης του πιστωτικού κινδύνου Εισαγωγή του λειτουργικού κινδύνου Προσέγγιση εποπτικού με το οικονομικό κεφάλαιο Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις εξαρτώνται από Την ποιότητα του χαρτοφυλακίου Την ποιότητα του πλαισίου διαχείρισης κινδύνων Ενθάρρυνση υιοθέτησης βελτιωμένων πρακτικών διαχείρισης κινδύνου 2
Οι 3 ΠυλώνεςτηςΒασιλείαςΙΙ ΑρχήτωντριώνΠυλώνων Πυλώνας 1 ΕλάχιστηΚεφαλαιακή Απαίτηση Αυξημένηευαισθησίαστον κίνδυνομέσωπιο αναλυτικώνσυντελεστών στάθμισης & εσωτερικών διαβαθμίσεων Κεφαλαιακήαπαίτησηκαι γιατολειτουργικόκίνδυνο Πυλώνας 2 ΕποπτικόΠλαίσιο Ενθάρρυνσηυιοθέτησης βελτιωμένωνμεθοδολογιών διαχείρισηςκινδύνου Πλαίσιοδιαφάνειας Οιεποπτικοίφορείς μπορούννααπαιτούν αυξημένεςκεφαλαιακές απαιτήσεις Πυλώνας 3 ΠειθαρχίαΑγοράς Αυξημένεςαποκαλύψεις σχετικάμεκεφαλαιακές απαιτήσεις, διαχείριση κινδύνωνκαιέκθεσησε κίνδυνο Αποκάλυψητων χρησιμοποιούμενων μεθοδολογιώνδιαχείρισης κινδύνου 3
Πυλώνας 1: Ελάχιστεςκεφαλαιακέςαπαιτήσεις Όχιαλλαγή Κεφάλαιο RWA[ πιστωτικός + κίνδυνος + λειτουργικός ] κίνδυνος αγοράς κίνδυνος Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας (8 % ελάχιστο) Σημαντικές αλλαγές Όχι αλλαγή Νέο Όχι αλλαγή Πιστωτικός Κίνδυνος Λειτουργικός Κίνδυνος 4 Τυποποιημένη Μέθοδος (Standardized Approach) Βασική ΜέθοδοςΕσωτερικώνΔιαβαθμίσεων (Foundation IRB) ΠροηγμένεςΜέθοδοιΕσωτερικώνΔιαβαθμίσεων (AdvancedIRB) ΜέθοδοςΒασικούΔείκτη (Basic Indicator Approach) Τυποποιημένη Μέθοδος (Standardized Approach) ΠροηγμένεςΜέθοδοι Μέτρησης (Advanced Measurement Approaches)
Πυλώνας 2: Πλαίσιοεποπτείας Βελτίωση τεχνικών διαχείρισης κινδύνου Αξιολόγηση πληρότητας και επάρκειας της μέτρησης του κινδύνου και του υπολογισμού των κεφαλαιακών απαιτήσεων Ενοποίηση πλαισίου διοικητικής πληροφόρησης και λήψης αποφάσεων Δημιουργία μηχανισμού προληπτικής παρακολούθησης της κεφαλαιακής επάρκειας 5
Πυλώνας 3: Πειθαρχίααγοράς Αυξημένες απαιτήσεις αποκαλύψεων σχετικά με τους κινδύνους, τη διαχείριση και μέτρησή τους Οι αποκαλύψεις περιλαμβάνουν ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία σχετικά με: Κεφαλαιακή επάρκεια Εύρος πληροφόρησης σχετικά με τη διαχείριση κινδύνων Αξιολόγηση των κινδύνων και εκτιμώμενη έκθεση σε κίνδυνο Λειτουργία διαχείρισης κινδύνων Συσχετισμός με απαιτήσεις αποκαλύψεων στο πλαίσιο των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικών Αναφορών 6
Χρονοδιάγραμμαυλοποίησης Το πλαίσιο τίθεται σε ισχύ από το 2007 Για τις προηγμένες μεθοδολογίες από το 2008 7
Περιεχόμενα Επισκόπηση πλαισίου Βασιλείας ΙΙ Επιπτώσεις του πλαισίου Βασιλείας ΙΙ και ζητήματα υλοποίησης ΗΕλληνική εμπειρία Βασιλεία II και Solvency II Συμπεράσματα 8
ΕπιπτώσειςπλαισίουΒασιλείαςΙΙ Ησυμμόρφωση με το πλαίσο είναι ελάχιστη προϋπόθεση Απαίτηση συμμόρφωσης Δύο επίπεδα Two tiers Δημιουργία συστήματος δύο ήτριών επιπέδων πιστωτικών ιδρυμάτων Ηαπελευθέρωση κεφαλαίου θα επιτρέψει επιθετικότερη τιμολόγηση και κέρδη σε μερίδιο αγοράς Κεφαλαιακό πλεονέκτημα Διεύρυνση πεδίου ανταγωνισμού Ανταγωνιστική θέση ιδρυμάτων (εταιρειών) που δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο Ηποιότητα των μοντέλων (που εξαρτάται από τα δεδομένα) θα επιτρέψει την επιλογή μεριδίου αγοράς Πλεονέκτημα από τα δεδομένα Λειτουργική βελτίωση Ηαποτελεσματικότερη διαχείριση κινδύνων επιτρέπει μείωση ζημιών και βελτίωση του δείκτη κόστους/εσόδων Οι αυξημένες απαιτήσεις διαχείρισης κινδύνου θα αποτελέσουν εμπόδιο εισόδου στην αγορά Υψηλότερες απαιτήσεις εισόδου στην αγορά Αξιολόγηση χαρτοφυλακίου Επέκταση της αξιολόγησης και διαχείρισης κινδύνου σε νέα χαρτοφυλάκια 9
ΚόστοςυλοποίησηςΒασιλείαςΙΙ ΠεριοχέςΚόστους Μοντέλακαι Μεθοδολογίες Πληροφοριακά Συστήματα Αποθήκευση, συλλογήκαι επεξεργασία δεδομένων Οργανωτικέςκαι διαδικαστικές αλλαγές 10 Συνολικό μέσο κόστος $ 20 εκ. Πηγή: Global Basel II II Survey, EY & Risk Magazine 2004
Αναμενόμεναοφέλη Μείωσηκεφαλαιακών απαιτήσεων Αναμενόμενημείωσητηςκεφαλαιακής απαίτησηςμετηχρήσηπροηγμένων μεθόδων Βελτιωμένηκατανομήκεφαλαίων Αυξημένηδιασφάλισησεεπίπεδο ΔιοικητικούΣυμβουλίου Βελτιωμένηποιότηταπληροφοριών Διαφάνεια Καθορισμένοιρόλοικαιαρμοδιότητες Βελτίωσηδιαδικασιώνδιαχείρισης κινδύνουκαιλειτουργίας Τιμολόγησηπροϊόντος (ευαισθησίαως προς τον κίνδυνο) Μέτρησηαπόδοσηςπροσαρμοσμένηωςπροςτον κίνδυνο (RAPM) καιβελτίωσηστηδιαχείριση χαρτοφυλακίου 11
ΠιστωτικόςΚίνδυνος - Παράδειγμα ΣύγκρισητηςΤυποποιημένηςκαιΒασικής IRB Μεθόδου μεταξύβασιλείας I και II Credit Rating AAA to AA- A+ to A- BBB+ to BB- <BB- Unrated Basel I Risk Weight BaselII Risk Weight 100% 20% 100% 50% 100% 100% 100% 150% 100% 100% 12
ΛειτουργικόςΚίνδυνος ΠλαίσιοΔιαχείρισης Αναγνώρισηκαιαξιολόγησηκινδύνων Παρακολούθησηκινδύνων Μέτρησηκινδύνων Περιβάλλονλειτουργικούκινδύνου (Όραμα, Αρχές/ Οδηγίες, Στρατηγικήκινδύνου, Ανοχήστονκίνδυνο, Οργανωτικήδομή, Ορολογία) Στρατηγική αξιολόγηση κινδύνου Συνεχής αξιολόγησηκαι έλεγχος κινδύνων (RCSA) Δείκτεςέκθεσης στονκίνδυνο (KRIs) Ζημιές Επιχειρηματικές πρωτοβουλίες / Αξιολόγηση κινδύνου Εποπτικόκαιοικονομικόκεφάλαιο (LDA και Scorecard models) Αναφορέςλειτουργικούκινδύνου 13
Περιεχόμενα Επισκόπηση πλαισίου Βασιλείας ΙΙ Επιπτώσεις του πλαισίου Βασιλείας ΙΙ και ζητήματα υλοποίησης ΗΕλληνική εμπειρία Βασιλεία II και Solvency II Συμπεράσματα 14
Τρέχουσεςεξελίξεις Οι περισσότερες Ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στη διαδικασία εφαρμογής των απαιτήσεων της Βασιλείας II (Ευρωπαϊκή Οδηγία CRD και Τράπεζα της Ελλάδος) Σε μικρό βαθμό υπάρχουν κάποια μέρη του πλαισίου της Βασιλείας II ήδη σε λειτουργία Πιστωτικός κίνδυνος Γενικά ως στόχος επιλέγεται η προσέγγιση μέσω εσωτερικών διαβαθμίσεων (IRB) ή η τυποποιημένη προσέγγιση Λειτουργικός κίνδυνος Οι περισσότερες τράπεζες στοχεύουν στην τυποποιημένη μέθοδο (στόχος ΑMA για στο μέλλον) Οι περισσότερες Ελληνικές τράπεζες τώρα αρχίζουν να επεκτείνουν τις στρατηγικές τους σε επίπεδο Ομίλου 15
Προκλήσειςκατάτηνεφαρμογήτουπλαισίουτης Βασιλείας II Προκλήσεις Εξασφάλιση εσωτερικής υποστήριξης (Buy In) Αλλαγές οργάνωσης και αντίληψης Ανταγωνισμός για πόρους Δεδομένα και Συστήματα Πίεση χρόνου Συνέπειες Έλλειψη ευρείας υποστήριξης του έργου μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επιτυχή υλοποίηση στον οργανισμό Δυσκολία ανάδειξης του έργου στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος Καθυστέρηση έναρξης λόγω δέσμευσης πόρων από άλλα έργα (εφαρμογή ΔΠΧΑ, πληροφοριακά συστήματα, κλπ) Δυσκολίες στην υιοθέτηση και εφαρμογή συστημάτων συμβατών με τη Βασιλεία II λόγω έλλειψης ήποιότητας των απαραίτητων δεδομένων Μη επαρκής χρόνος για την εφαρμογή του πλαισίου 16
Περιεχόμενα Επισκόπηση πλαισίου Βασιλείας ΙΙ Επιπτώσεις του πλαισίου Βασιλείας ΙΙ και ζητήματα υλοποίησης ΗΕλληνική εμπειρία Βασιλεία II και Solvency II Συμπεράσματα 17
ΑρχήτωντριώνΠυλώνων Πυλώνας 1 ΑρχήτωντριώνΠυλώνων Πυλώνας 2 Πυλώνας 3 ΕλάχιστηΚεφαλαιακήΑπαίτηση Βασιλεία II Κίνδυνοι: Πιστωτικός, Αγοράς & Λειτουργικός κίνδυνος Solvency II Επενδυτικός (αγοράς και πιστωτικός), ασφαλιστικός κίνδυνοςκαι αλληλεπίδρασητωνδύο ΕποπτικόΠλαίσιο Βασιλεία II Οικίνδυνοιπουδεν περιλαμβάνονταιστονπυλώνα 1(πχ. κίνδυνοιρευστότητας, επιτοκίου) αναφέρονταιστον Πυλώνα 2 Solvency II Αναμένεταιπαρόμοια προσέγγιση ΠειθαρχίαΑγοράς Βασιλεία II Αυξημένεςαπαιτήσεις αποκάλυψηςπληροφοριών όσοναφοράτοκεφάλαιο καιτουςκινδύνους Solvency II Αναμένεταιπαρόμοια προσέγγιση 18
Βασιλεία II και Solvency II Και τα δύο πλαίσια βασίζονται στην αρχή των 3 πυλώνων Solvency II (όπως και στην περίπτωση της Βασιλείας II): δίνει έμφαση στην ευαισθησία στον κίνδυνο των κεφαλαιακών απαιτήσεων και στο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνου του οργανισμού Αλλά διαφορές μεταξύ των δύο πλαισίων αναμένονται: ΗΒασιλεία II είναι εφαρμόσιμη στις διεθνώς ενεργές τράπεζες, ενώ το πλαίσιο Solvency II αναμένεται να εφαρμοστεί σε όλες τις ασφαλιστικές εταιρίες Οι τύποι κινδύνων που περιλαμβάνονται στον Πυλώνα 1(πχ. λαμβάνοντας υπόψη τις εποπτικές κεφαλαιακές απαιτήσεις) διαφέρουν για τον ασφαλιστικό τομέα Δομή χαρτοφυλακίου (πχ. κάλυψη στοιχείων παθητικού με στοιχεία ενεργητικού) Ως προς το χρονικό σχεδιασμό: Η Βασιλεία II (CRD) είναι εφαρμόσιμη από το 2007 (2008 για πιο εξελιγμένες μεθόδους) Solvency II: σχεδιασμός για ολοκλήρωση το 2008 και εφαρμογή το 2010 19
Περιεχόμενα Επισκόπηση πλαισίου Βασιλείας ΙΙ Επιπτώσεις του πλαισίου Βασιλείας ΙΙ και ζητήματα υλοποίησης ΗΕλληνική εμπειρία Βασιλεία II και Solvency II Συμπεράσματα 20
Ζητήματαπροσέγγισηςυλοποίησης Σημεία έμφασης ως προς την προσέγγιση υλοποίησης, με βάση την εμπειρία από την εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙ: Εξέταση των στρατηγικών επιπτώσεων Εξέταση του ανταγωνιστικού τοπίου που θα διαμορφωθεί τα επόμενα χρόνια σε σχέση με το κανονιστικό πλαίσιο Θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, λαμβάνοντας υπόψη ολόκληρο το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο (Βασιλεία ΙΙ, Ν. 3016, ΠΔΤΕ 2438 και 2577) Ευκαιρία για βελτίωση διαδικασιών, επιχειρηματικών πρακτικών, μεθοδολογιών, εργαλείων με ζητούμενο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας Παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων όσον αφορά στο κανονιστικό πλαίσιο Υιοθέτηση συνολικής προσέγγισης δεν πρόκειται για αποκλειστικά ζήτημα εποπτικών αναφορών, ή υλοποίησης συστημάτων 21
Ζητήματαπολυπλοκότηταςπροσέγγισης Το αναμενόμενο όφελος από εξοικονόμηση κεφαλαίου πρέπει να εξετάζεται έναντι της πολυπλοκότητας και του κόστους εφαρμογής. 54% 37% 33% 30% 26% 20% Wholesale Banks Retail Banks 25% total: Standardised 30% total: Foundation IRB 45% total: Advanced IRB Ανεξαρτήτως μεγέθους, οι τράπεζες γενικά επιλέγουν τα εσωτερικά μοντέλα. Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη, εφαρμογή και επικύρωση των εσωτερικών μοντέλων έχει μεγάλες απαιτήσεις: Σε αριθμό και ηποιότητα ανθρωπίνων πόρων και πληροφοριακών συστημάτων Σε διασφάλιση της ακεραιότητας δεδομένων Σε κόστος υλοποίησης μοντέλων και συστημάτων 22
Ζητήματασχεδιασμούυλοποίησης Σημεία έμφασης ως προς το σχεδιασμό της υλοποίησης, με βάση την εμπειρία από την εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙ: Χρονικός σχεδιασμός Ανάλογα με την προσέγγιση μπορεί να απαιτούνται μεθοδολογίες και συστήματα σε λειτουργία για αρκετά χρόνια Συνέργια με άλλα έργα Έργα με επικαλυπτόμενες απαιτήσεις (π.χ. εσωτερικού ελέγχου, Sarbanes-Oxley 404, συστήματα MIS and Data Warehouse, κλπ) Έμφαση σε όλους τους Πυλώνες Η προσπάθεια επικεντρώνεται συνήθως στον Πυλώνα 1, ενώ προκλήσεις υπάρχουν και στους τρεις Πυλώνες Εποπτική έναντι επιχειρηματικής προσέγγισης για τη διαχείριση κινδύνων Αποφυγή της τάσης να λαμβάνονται υπόψη μόνο τα θέματα εποπτικής συμμόρφωσης Θέματα εφαρμογής σε επίπεδο Ομίλου Ηεφαρμογή σε επίπεδο Ομίλου αποτελεί κανονιστική απαίτηση, η οποία θα απαιτήσει χρόνο και θα απορροφήσει πόρους 23
24 Σας ευχαριστώ Λεωνίδας Χατζηκωνσταντής, Senior Manager, Ernst & Young South Eastern Europe