Το Σύμφωνο των Δημάρχων Δήμος Λευκωσίας

Το Σύμφωνο των Δημάρχων Δήμος Λευκωσίας Ανθή Χαραλάμποσς Ενεργειακό Γραφείο Κσπρίων Πολιτών 2 Ιαλνπαξίνπ 2014 Γήκνο Λεπθωζίαο 2 1

ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΔΗΜΑΧΩΝ (Covenant of Mayors) Τι είναι το Σφμφωνο των Δθμάρχων; Πρωτοβουλία τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ για τθν δθμιουργία ενόσ μόνιμου δικτφου ςυνεργαςίασ μεταξφ των Ευρωπαϊκϊν Διμων κατά τθσ Κλιματικισ Αλλαγισ. Υπογπαυή Επίσημηρ Δεσμεςτικήρ Διακήπςξηρ Ροιοι μποροφν να ςυμμετάςχουν; Πλεσ οι ευρωπαϊκζσ ΤΑ ανεξάρτθτα μεγζκουσ και τθσ ζωσ τϊρα ενεργειακισ, περιβαλλοντικισ, κλιματικισ πολιτικισ τουσ (αρκεί θ δζςμευςι τουσ μζςω τεχνικϊν εγγράφων) Ροιεσ είναι οι Δεςμεφςεισ που αναλαμβάνουν οι ςυμμετζχοντεσ Διμοι; 3 Τπζρβαςθ των ςτόχων τθσ Ε.Ε. για μείωςθ εκπομπϊν Διοξειδίου του Άνκρακα (CO 2 ) ςτισ επικράτειζσ τουσ ςε ποςοςτό μεγαλφτερο του 20% μζςω μζτρων προϊκθςθσ τθσ Ενεργειακισ Αποδοτικότθτασ και των Ανανεϊςιμων Ρθγϊν Ενζργειασ. 5,388 Μέρξη ζήκεξα >171 εθαηνκκύξηα πνιίηεο 4 2

Το Σφμφωνο των Δθμάρχων ςτθν Κφπρο 6 3

Pact of Island signing ceremony, Cyprus, 20 January 2011 Pact of Island signing ceremony, Brussels, 12 April 2011 8 4

9 Τα Ευρωπαϊκά κεςμικά όργανα υποςτθρίηουν το Σφμφωνο των Δθμάρχων Η Ευρϊπθ βρίςκεται ςτθν πρϊτθ γραμμι του αγϊνα κατά τθσ κλιματικισ αλλαγισ. Μζςα από το «Σφμφωνο των Δθμάρχων», θ ΕΕ ζχει δείξει ςτον υπόλοιπο κόςμο ότι οι πολίτεσ είναι ενωμζνοι ςτθ δζςμευςι τουσ να μειϊςουν τισ εκπομπζσ CO 2. Χάρθ ςε αυτι τθν πρωτοποριακι κίνθςθ, κωμοπόλεισ και πόλεισ ςε όλθ τθν Ευρϊπθ αναπτφςςουν τισ δικζσ τουσ τοπικζσ λφςεισ ςε αυτό το πλζον επείγον παγκόςμιο ηιτθμα. José Manuel Barroso, President of the European Commission 5

Διαδικαςία Συμφϊνου των Δθμάρχων Δομζσ Τποςτιριξθσ Εάν μια τοπικι αρχι δεν ζχει τθν τεχνικι δυνατότθτα ι τουσ πόρουσ για να ετοιμάςει το ςχζδιο δράςθσ του διμου, πρζπει να λάβει υποςτιριξθ από οργανιςμοφσ που ζχουν τζτοιεσ δυνατότθτασ π.χ. τισ Δομζσ Υποςτιριξθσ. Κατάλογοσ των Δομϊν Τποςτιριξθσ υπάρχει ςτο διαδικτυακό τόπο του υμφϊνου των Δθμάρχων. Δομζσ υποςτιριξθσ του υμφϊνου των Δθμάρχων ςτθν Κφπρο είναι θ Ζνωςθ Κοινοτιτων και θ Ζνωςθ Διμων Κφπρου, οι οποίεσ ζχουν διορίςει το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτϊν ωσ τον εκτελεςτικό οργανιςμό για τθν προϊκθςθ του υμφϊνου ςτθν Κφπρο. Cyprus Energy Agency 12 6

Ρόλοσ των τοπικϊν Ενεργειακϊν Γραφείων Παροχι τεχνικισ βοικειασ ςτθν προετοιμαςία των Ενεργειακϊν χεδίων Δράςθσ Διοργάνωςθ των θμερίδων ενθμζρωςθσ /πλθροφόρθςθσ των δθμοτϊν Βοικεια ςτθν υλοποίθςθ Βοικεια ςτθν προετοιμαςία προτάςεων για επιχοριγθςθ από Ευρωπαϊκι Σράπεηα Επενδφςεων (European Ιnvestment Βank, EIB) Cyprus Energy Agency 13 Αποτφπωςθ εκπομπϊν CO2 ανά τομζα 2009 7

Ρρόοδοσ Εργαςιϊν ΣΔΒΕ Λευκωςίασ 1. Τπογραφι του υμφϊνου Σελετι Τπογραφισ 24 Ιουνίου 2013 Βρυξζλλεσ 2. φςταςθ Ενεργειακισ Ομάδασ 3. Ανάκεςθ εκπόνθςθσ ΔΒΕ 4. υλλογι ςτοιχείων και δθμιουργία του ζτουσ αναφοράσ (ΒΕΙ) 5. Εκπόνθςθ εναρίων Εξζλιξθσ Εκπομπϊν 2020 6. Κακοριςμόσ ποςοτικοφ ςτόχου ΔΒΕ Ρρόοδοσ Εργαςιϊν ΣΔΒΕ Λευκωςίασ 7. Εντοπιςμόσ μζτρων ΔΒΕ και ανταλλαγι απόψεων με Εν. Ομάδα 8. Καταρτιςμόσ προκαταρκτικοφ καταλόγου μζτρων ΔΒΕ και υπολογιςμόσ εξοικονομιςεων και δαπανϊν 9. Ετοιμαςίασ Σελικισ Ζκκεςθσ ΔΒΕ 10. Παρουςίαςθ ΔΒΕ ςτο Δθμοτικό υμβοφλιο για τελικι ζγκριςθ 11. Τποβολι ΔΒΕ ςτθ Γραμματεία του τδ 8

Αποδοχι πρόςκλθςθσ Υπογραφι Συμφϊνου των Δθμάρχων Συλλογι Ενεργειακϊν Δεδομζνων Εκπόνθςθ ΣΔΒΕ Ζγκριςθ ΔΒΕ Τποβολι ΔΒΕ Τλοποίθςθ ΔΒΕ Παρακολοφκθςθ ΔΒΕ Δλεξγεηαθή Οκάδα Γήκνπ Λεπθωζίαο Ενεργειακι Ομάδα Επικεφαλισ Θζςθ ςτο Διμο Διμαρχοσ Κωνςταντίνοσ Γιωρκάτηθσ και Δθμοτικόσ Γραμματζασ Μαρίνοσ Μουςιοφττασ Κακικοντα Επίβλεψθ και Λιψθ Αποφάςεων Τπεφκυνοσ Μιχάλθσ Θεοδοφλου υντονιςμό, εφαρμογι, παρακολοφκθςθ και επικοινωνία Μζλοσ 1 Αρτζμθσ Ραπακϊςτασ Τποςτιριξθ ςε τεχνικά κζματα Σεχνικι Τπθρεςία Μζλοσ 2 Γιαννάκθσ Λαηάρου Τποςτιριξθ ςε τεχνικά κζματα Σεχνικι Τπθρεςία Μζλοσ 3 Μόνικα ΧϋΡαφλου Λειτουργόσ για κζματα Προχπολογιςμοφ Τποςτιριξθ ςε οικονομικά κζματα Μζλοσ 4 Μζλοσ 5 Χάρισ Θεοχάρουσ Λειτουργόσ για Ευρωπαϊκά Θζματα Πρόεδροσ Επιτροπισ Ευρωπαϊκϊν Τποκζςεων Τποςτιριξθ Εκπροςϊπθςθ Δθμ. υμβουλίου. υμμετοχι ςε ςυναντιςεισ. Μζλοσ 6 Πρόεδροσ Επιτροπισ Περιβάλλοντοσ Εκπροςϊπθςθ Δθμ. υμβουλίου. υμμετοχι ςε ςυναντιςεισ. ΡΛΑΙΣΙΩΣΗ ΕΝΕΓΕΙΑΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΕ ΣΥΜΡΛΗΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ Προςταςία του περιβάλλοντοσ: οφία εβαςτίδου Θζματα οικονομικά και προχπολογιςμοφ: Ανδρζασ ταφρου Προμικειεσ του Διμου και κζματα Πράςινων Δθμοςίων υμβάςεων: Πόλυσ Πζτρου Αναπτυξιακά ςχζδια και ζργα: Ακθνά Παπαδοποφλου Οδικά ζργα και χϊροι πραςίνου: Ειρινθ Αντωνίου Χριςεισ γθσ και άδειεσ οικοδομισ: Πανίκοσ Παναγίδθσ Οχιματα του Διμου και καφςιμα που καταναλϊνουν: Λοϊηοσ Κίτςιοσ χζδια περιοχισ και χωροταξικόσ ςχεδιαςμόσ: Δθμοτικι Μθχανικόσ Εκδθλϊςεισ ευαιςκθτοποίθςθσ και ενθμζρωςθσ: Κάτια Σαουςιάνθ 9

Απογραφι Εκπομπϊν ζτουσ Αναφοράσ Σομζασ Ποιοσ; Πθγι Δθμόςια κτίρια Στόλοσ Τοπ. Αρχισ Τοπικι Αρχι Τοπικι Αρχι Δθμόςιοσ φωτιςμόσ Τριτογενισ τομζασ Οικιακόσ τομζασ Δευτερογενισ τομζασ Δθμόςιεσ Μεταφορζσ Ιδιωτικζσ μεταφορζσ Ενεργειακό Γραφείο Αρχι Ηλεκτριςμοφ Εταιρίεσ Ρετρελαιοειδϊν Στατιςτικι Υπθρεςία Μελζτεσ Κυβερνθτικζσ ςτρατθγικζσ Γεδομένα από Γημοηική Υπηπεζία ΟΔΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ Τφποσ Λαμπτιρα Ιςχφσ Αρικμόσ Λαμπτιρα Υψθλισ Ρίεςθσ Νατρίου 250 W 770 Υψθλισ Ρίεςθσ Νατρίου 150 W 950 Υψθλισ Ρίεςθσ Νατρίου 70 W 4,145 Υψθλισ Ρίεςθσ Νατρίου 50 W 941 Λαμπτιρεσ Υδραργφρου 40 W 44 Λαμπτιρεσ Υδραργφρου 400 W 105 Συμπαγισ Λαμπτιρασ φκοριςμοφ 21 W 43 Χριςθ Κατανάλωςθ ενζργειασ 2012 (ΜWh) Ροςό ( ) ΟΔΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ 3,604 1,053,423 ΦΩΤΑ ΤΟΧΑΙΑΣ 287 87,200 ΦΩΤΑ ΤΟΧΑΙΑΣ ΤΥΡΟΥ PELICAN 78 24,497 10

Γεδομένα από Γημοηική Υπηπεζία ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΗΙΑ Κατανάλωςθ ενζργειασ (ΜWh) Ροςό πλθρωμισ ( ) Δθμοτικά Τποςτατικά Κιποι, πάρκα και υδραντλίεσ 721 225,493 281 88,236 Χϊροι ςτάκμευςθ 104 31,711 Τποςτατικά (Εγκαταςτάςεισ μεγαλφτερεσ από 70 KVA) 1,108 374,454 Γεδομένα από Γημοηική Υπηπεζία ΣΤΟΛΟΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΥ 11

Μερίδιο ενεργειακϊν δαπανϊν ανά τομζα Δθμοτικισ Υπθρεςίασ ςτο Διμο Λευκωςίασ το 2012 Οδικόσ φωτιςμόσ 23% Δθμοτικά Υποςτατικά 11% 45% Κιποι, πάρκα και υδραντλίεσ Χϊροι ςτάκμευςθ Φϊτα τροχαίασ 1% 4% 1% 4% 11% Φϊτα τροχαίασ Pelican Υποςτατικά (> 70 KVA) Καφςιμα οχθμάτων Σφνολο ετιςιων ενεργειακϊν δαπανϊν 2.400.000 Γεδομένα από Δνεπγειακό Γπαθείο Οηθηαθόο Τνκέα Πξωηνγελήο Τνκέα Ρθγι ενζργειασ 2009 (MWh) 2010 (MWh) 2011 (MWh) 2012 (MWh) Ηλεκτριςμόσ 297 279 235 243 Πετρζλαιο κζρμανςθσ 33 13 25 26 Κακαρό πετρζλαιο 8 4 6 6 Τγραζριο 18 14 19 19 ΤΝΟΛΟ 357 309 284 294 Ρθγι ενζργειασ 2009 (MWh) 2010 (MWh) 2011 (MWh) 2012 (MWh) Ηλεκτριςμόσ 104,807 111,374 107,524 107,033 Ηλεκτριςμόσ για τθ 13,490 11,996 12,380 11,974 λειτουργία κερμοςυςςωρευτϊν Πετρζλαιο 58,893 62,583 60,420 60,144 κζρμανςθσ Κακαρό πετρζλαιο 7,168 7,617 7,354 7,320 Τγραζριο 26,734 28,410 27,427 27,302 Βιομάηα (π.χ. ξφλα) 17,048 18,116 17,490 17,410 Κάρβουνο (για 6,587 6,999 6,757 6,727 μαγείρεμα) Ηλιακι ενζργεια 35,840 38,085 36,769 36,601 ΤΝΟΛΟ 270,567 285,181 276,120 274,511 12

Γεδομένα από Δνεπγειακό Γπαθείο Γεπηεξνγελήο Τνκέαο Τξηηνγελήο Τνκέαο Ρθγι ενζργειασ 2009 (MWh) 2010 (MWh) 2011 (MWh) 2012 (MWh) Ηλεκτριςμόσ 29,763 27,751 25,340 23,349 Πετρζλαιο κζρμανςθσ 3,357 1,279 2,681 2,470 Κακαρό πετρζλαιο 814 352 605 558 Τγραζριο 1,835 1,390 2,011 1,853 ΤΝΟΛΟ 35,769 30,772 30,638 28,230 Ρθγι ενζργειασ 2009 2010 2011 2012 (MWh) (MWh) (MWh) (MWh) Ηλεκτριςμόσ 233,847 228,777 205,431 201,756 Πετρζλαιο 26,378 10,544 21,736 21,347 κζρμανςθσ Κακαρό πετρζλαιο 6,394 2,904 4,909 4,821 Τγραζριο 14,415 11,457 16,303 16,011 Ηλιακι ενζργεια 28,096 27,487 24,682 24,241 ΤΝΟΛΟ 309,130 281,168 273,060 268,176 Γεδομένα από Δνεπγειακό Γπαθείο Παξαγωγή Ηιεθηξηζκνύ από ΑΠΔ 13

Γεδομένα από Δνεπγειακό Γπαθείο Δλεξγεηαθό Ιζνδύγην 2009 (MWh) 2010 (MWh) 2011 (MWh) 2012 (MWh) Ηλεκτριςμόσ 386,759 384,502 355,025 348,426 Ρετρζλαιο κζρμανςθσ 88,662 74,419 84,862 83,987 Κακαρό πετρζλαιο 14,384 10,877 12,874 12,705 Υγραζριο 43,003 41,270 45,760 45,185 Ρετρζλαιο 283,371 292,878 280,563 251,865 Βενηίνθ 291,494 299,778 228,271 221,902 Βιομάηα 35,367 37,211 38,355 30,611 Ηλιακι 63,984 65,690 61,676 61,139 Σφνολο 1,207,023 1,206,624 1,107,382 1,062,547 Δθπνκπέο Γηνμεηδίνπ ηνπ Άλζξαθα 2009 (τόνοι CO 2) 2010 (τόνοι CO 2) 2011 (τόνοι CO 2) 2012 (τόνοι CO 2) Ηλεκτριςμόσ 338,027 336,055 310,289 304,525 Ρετρζλαιο κζρμανςθσ 23,673 19,870 22,658 22,425 Κακαρό πετρζλαιο 3,841 2,904 3,437 3,392 Υγραζριο 10,321 9,905 10,982 10,844 Ρετρζλαιο 75,660 78,198 74,910 67,248 Βενηίνθ 77,829 80,041 60,948 59,248 Σφνολο 529,350 526,973 483,226 467,682 14

Σελάξην Αλακελόκελεο Δμέιημεο Σελάξην Σρεδίνπ Γξάζεο γηα ηε Βηώζηκε Δλέξγεηα 33% κείωζε εθπνκπώλ CO2 53 νκάδεο κέηξωλ πξνϋπνινγηζκόο 6.9 M Γηάξθεηα 7 έηε Η προτεινόμενθ αναλογία οικονομικϊν πόρων για τθν υλοποίθςθ του ΣΔΒΕ είναι: Ρθγι πόρων Προχπολογιςμόσ Διμου 17% ΔΒΕ 23% Εκνικοφσ πόρουσ 22% Ευρωπαϊκοφσ πόρουσ 12% υμβάςεισ με ESCO 26% Ροςοςτό 15

ΣΓΒΔ ΤΟΜΔΙΣ ΓΡΑΣΔΩΝ ΤΟΜΕΙΣ Αρικμόσ μζτρων Εκτ. δαπάνεσ [ ] Εξοικ. ενζργειασ [MWh/ζτοσ] ΑΡΕ [MWh/ζτοσ] Μείωςθ CO 2 [t/ζτοσ] ΚΤΗΙΑ, ΕΞΟΡΛΙΣΜΟΣ/ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ 16 3,509,400 41,446 717 23,865 ΜΕΤΑΦΟΕΣ 14 3,045,500 131,681-33,301 ΤΟΡΙΚΗ ΗΛΕΚΤΟΡΑΑΓΩΓΗ 1 250,00-225 197 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΧΗΣΕΩΝ ΓΗΣ 8 120,000 36,223 2,160 20,559 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΡΗΕΣΙΕΣ 3-186 - 162 24% 34% 1% 20% 1% ΣΥΝΕΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΡΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΕΙΣ 11 162,900 12,537 11,190 20,352 20% ΣΥΝΟΛΑ 53 6,837,800 222,053 14,292 98,436 Κηήξηα, εμνπιηζκόο/εγθαηαζηάζεηο θαη βηνκεραλίεο ΤΟΜΕΙΣ και πεδία δράςθσ Κϊδικασ Δράςεισ/μζτρα Αρμόδιοσ φορζασ Ζτοσ Εφαρμ. Εκτ. δαπάνεσ [ ] Εξοικ. ΑΡΕ ενζργειασ [MWh/ζτοσ] [MWh/ζτοσ] Μείωςθ CO 2 [t/ζτοσ] Δημοτικά κτήρια, εξοπλιςμόσ/εγκαταςτ άςεισ Κτήρια, εξοπλιςμόσ/εγκαταςτ άςεισ τριτογενοφσ τομζα (μη δημοτικά) ΚΕΕΒ1 Ενεργειακι Αναβάκμιςθ Δθμοτικϊν Τποςτατικϊν Δ.Λευκωςίασ 2014-18 ΚΕΕΒ2 Τποχρεωτικι πρόνοια για τθν εγκατάςταςθ χϊρου Δ.Λευκωςίασ 2014-20 ςτάκμευςθσ για ποδιλατα ςε νζεσ οικοδομζσ ΚΕΕΒ3 Τποχρεωτικι πρόνοια για τθν εγκατάςταςθ ςθμείου Δ.Λευκωςίασ 2014-20 φόρτιςθσ για θλεκτρικά οχιματα ςε νζεσ οικοδομζσ 327,400 639-557 - 2,933-741 - 2,933-741 ΚΕΕΒ4 Ενίςχυςθ τθσ εφαρμογισ του περί ενεργειακισ απόδοςθσ των κτιρίων νόμου Δ.Λευκωςίασ 2015-20 - 6,183-4,332 ΚΕΕΒ5 Αφξθςθ ρυκμοφ ενεργειακϊν ανακαινίςεων Δ.Λευκωςίασ 2015-20 - 6,183-4,332 Κατοικίεσ ΚΕΕΒ6 Τποχρεωτικι πρόνοια για τθν εγκατάςταςθ χϊρου ςτάκμευςθσ για ποδιλατα Δ.Λευκωςίασ 2014-20 - 2,933-741 ΚΕΕΒ7 Τποχρεωτικι πρόνοια για τθν εγκατάςταςθ ςθμείου Δ.Λευκωςίασ 2014-20 φόρτιςθσ για θλεκτρικά οχιματα ςε νζεσ οικοδομζσ - 2,933-741 ΚΕΕΒ8 Ενίςχυςθ τθσ εφαρμογισ του περί ενεργειακισ απόδοςθσ των κτιρίων νόμου Δ.Λευκωςίασ 2015-20 - 5,151-2,548 ΚΕΕΒ9 Αφξθςθ ρυκμοφ ενεργειακϊν ανακαινίςεων Δ.Λευκωςίασ 2015-20 - 6,055-4,332 ΚΕΕΒ10 Πρόγραμμα Ενεργειακϊν Επιςκζψεων Δ.Λευκωςίασ 2015-20 20,000 1,533-722 ΚΕΕΒ11 Κατευκυντιριεσ γραμμζσ για τθν αξιοποίθςθ και τθν ορκι χωροκζτθςθ θλιακϊν πλαιςίων Δ.Λευκωςίασ 2015-20 - 717 626 Δημοτικόσ δημόςιοσ φωτιςμόσ ΚΕΕΒ12 Αναβάκμιςθ ενεργειακισ Απόδοςθσ οδικοφ φωτιςμοφ Δ.Λευκωςίασ 2014-17 1,958,000 1,802-1,575 ΚΕΕΒ13 Εξοικονόμθςθ ενζργειασ ςτα φανάρια τροχαίασ Δ.Λευκωςίασ 2015-16 1,184,000 279-244 ΚΕΕΒ14 Εξοικονόμθςθ ενζργειασ ςτα πάρκα και δθμόςιουσ χϊρουσ Δ.Λευκωςίασ 2016-17 20,000 289-252 ΚΕΕΒ15 Εξοικονόμθςθ ενζργειασ ςτο γιορτινό διάκοςμο Δ.Λευκωςίασ 2016-17 - 92-81 Βιομηχανίεσ (εκτόσ ΣΕΔΕ) ΚΕΕΒ16 φςταςθ ομάδασ εργαςίασ μεταξφ Διμου και εκπρόςωπουσ βιομθχανίασ Δ.Λευκωςίασ 2015-20 - 1,488-1,300 ΣΥΝΟΛΑ 3,509,400 41,426 717 23,865 16

Μεηαθνξέο ΤΟΜΕΙΣ και πεδία δράςθσ Κϊδικασ Δράςεισ/μζτρα Αρμόδιοσ φορζασ Ζτοσ Εφαρμ. Εκτ. δαπάνεσ [ ] Εξοικ. ΑΡΕ ενζργειασ [MWh/ζτοσ] [MWh/ζτοσ] Μείωςθ CO 2 [t/ζτοσ] Δημοτικόσ Στόλοσ ΜΕΣΑ1 ταδιακι ανανζωςθ ςτόλου Διμου με αποδοτικότερα οχιματα χαμθλϊν εκπομπϊν Δ.Λευκωςίασ 2014-20 2,000,000 1,400-368 ΜΕΣΑ2 ΜΕΣΑ3 Δθμιουργία «Γραφείου Κινιςεωσ» για αποδοτικότερθ αξιοποίθςθ και ζλεγχου των οχθμάτων του Διμου Πρόγραμμα εκπαίδευςθσ προςωπικοφ (οδθγϊν) για τθν οικολογικι οδιγθςθ Δ.Λευκωςίασ 2014-20 102,500 1,050-276 Δ.Λευκωςίασ 2014 500 175-46 ΜΕΣΑ4 Τιοκζτθςθ μζτρου χριςθσ ποδθλάτων από τθν Δ.Λευκωςίασ 2015-18 500 3.5-1 Δθμοτικι Αςτυνομία Δημόςιεσ μεταφορζσ ΜΕΣΑ5 Προϊκθςθ και εφαρμογι του μζςου ςτακερισ τροχιάσ Δ.Λευκωςίασ Τπ. 2013-20 250,000 87,990-22,235 (ΣΡΑΜ) ςτθν Λευκωςία με βάςθ τα πορίςματα των υγκ. και ζργων μελετϊν και άλλοι Διμοι ΜΕΣΑ6 φςτθμα «μικρϊν λεωφορείων» για εξυπθρζτθςθ των Δ.Λευκωςίασ 2016-17 400,000 17,598-4,447 μετακινιςεων εντόσ των τειχϊν ΜΕΣΑ7 Βελτίωςθ υποδομϊν ςε ςτάςεισ λεωφορείων Δ.Λευκωςίασ 2015-20 80,000 2,933-741 Ιδιωτικζσ και εμπορικζσ μεταφορζσ ΜΕΣΑ8 Εφαρμογι ςυςτιματοσ «τακμεφω και Οδθγϊ» Δ.Λευκωςίασ 2015-20 40,000 2,933-741 ΜΕΣΑ9 Ενίςχυςθ του ςυςτιματοσ ενοικίαςθσ ποδθλάτων Δ.Λευκωςίασ 2016-20 20,000 2,933-741 ΜΕΣΑ10 Τλοποίθςθ προνοιϊν Σοπικοφ χεδίου για Δ.Λευκωςίασ 2016-20 100,000 2,933-741 Ποδθλατοδρόμουσ ΜΕΣΑ11 Δθμιουργία 5 κζςεων φόρτιςθσ θλεκτρικϊν οχθμάτων Δ.Λευκωςίασ 2014-20 40,000 2,933-741 ΜΕΣΑ12 Προνόμια ςτάκμευςθσ για οικολογικά οχιματα Δ.Λευκωςίασ 2014-20 - 2,933-741 ΜΕΣΑ13 Δθμιουργία κζςεων ςτάκμευςθσ ποδθλάτων (Πλατεία Ελευκερίασ, Λιδρασ, Πάρκα, Χϊρουσ ςτάκμευςθσ) Δ.Λευκωςίασ 2015-20 4,000 2,933-741 ΜΕΣΑ14 Μζτρο διαφφλαξθ χϊρου για τουσ πεηοφσ Δ.Λευκωςίασ 2015-20 8,000 2,933-741 ΣΥΝΟΛΑ 3,045,500 131,681-33,301 Τνπηθή Ηιεθηξνπαξαγωγή ΤΟΜΕΙΣ Κϊδικασ Δράςεισ/μζτρα και πεδία δράςθσ Εγκατάςταςθ φωτοβολταϊκϊν ςυςτθμάτων ςε κτίρια και καλυμμζνουσ Φωτοβολταϊκά ΑΠΕ1 χϊρουσ ςτάκμευςθσ του Διμου (150 KW) Εξοικ. Ζτοσ Εκτ. ΑΡΕ Μείωςθ Αρμόδιοσ ενζργειασ Εφαρμ δαπάνε [MWh/ζτοσ CO 2 φορζασ [MWh/ζτοσ. σ [ ] ] [t/ζτοσ] ] - Δ.Λευκωςίασ 2017-250,000 225 197 2020 ΣΥΝΟΛΑ 250,00-225 197 17

Σρεδηαζκόο ρξήζεωλ γεο ΤΟΜΕΙΣ και πεδία δράςθσ Αςτικόσ Σχεδιαςμόσ Κϊδικασ Δράςεισ/μζτρα Αρμόδιοσ φορζασ Ζτοσ Εφαρμ. ΧΧΓ1 Ενκάρρυνςθ διακίνθςθσ πεηϊν με το ζργο τθσ Δ.Λευκωςίασ 2011-15 Πλατείασ Ελευκερίασ Εξοικ. Εκτ. ενζργεια ΑΡΕ Μείωςθ δαπάνεσ σ [MWh/ζτ CO 2 [ ] [MWh/ζτ οσ] [t/ζτοσ] οσ] ε εξζλιξθ 11,732-2,964 ΧΧΓ2 Ενκάρρυνςθ διακίνθςθσ πεηϊν με το ζργο Δ.Λευκωςίασ 2012-15 ανάπλαςθσ του εμπορικοφ κζντρου ε εξζλιξθ 2,933-741 ΧΧΓ3 Αξιοποίθςθ πλατειϊν και ελεφκερο χϊρων για τθν πραγματοποίθςθ εκδθλϊςεων Δ.Λευκωςίασ 2013-20 - 1,173-296 ΧΧΓ4 Σοπιοτζχνθςθ δθμόςιων χϊρων Δ.Λευκωςίασ 2014-20 20,000 1,173-296 ΧΧΓ5 Εφαρμογι μζτρων περιοριςμοφ των υψθλϊν Δ.Λευκωςίασ 2017-20 κερμοκραςιϊν καλοκαιριοφ ςε εξωτερικοφσ χϊρουσ (Δζντρα, κίαςτρα, ιντριβάνια) 40,000 1,173-296 Ανάπτυξη χώρων πραςίνου Διαχείριςη αποβλήτων ΧΧΓ6 Ετιςιο πρόγραμμα δενδροφφτευςθσ νζων Δ.Λευκωςίασ 2014-20 δενδρυλλίων 20,000 - - 200 ΧΧΓ7 Μείωςθ όγκου αςτικϊν απορριμμάτων Δ.Λευκωςίασ 2014-20 40,000 18,039-15,766 ΧΧΓ8 Αξιοποίθςθ πράςινων αποβλιτων Δ.Λευκωςίασ 2014-20 2,160 584,6 ΣΥΝΟΛΑ 120,000 36,223 2,160 20,559 Γεκόζηεο Σπκβάζεηο γηα Πξνϊόληα θαη Υπεξεζίεο ΤΟΜΕΙΣ και πεδία δράςθσ Κϊδικασ Δράςεισ/μζτρα Αρμόδιοσ φορζασ Εκτ. Ζτοσ Εφαρμ. δαπάνεσ [ ] Εξοικ. ΑΡΕ ενζργειασ [MWh/ζτοσ] [MWh/ζτοσ] Μείωςθ CO 2 [t/ζτοσ] Απαιτήςεισ και ΔΠΤ1 Τιοκζτθςθ μζτρου Δ.Λευκωςίασ πρότυπα ενεργειακήσ εφαρμογισ των πράςινων δθμοςίων ςυμβάςεων 2013-20 - 62-54 απόδοςησ και ανανεώςιμων πηγών ενζργειασ ΔΠΤ2 Κακοριςμόσ Δ.Λευκωςίασ περιβαλλοντικϊν κριτθρίων ςε προϊόντα και υπθρεςίεσ. Παράμετροσ 2014-20 - 62-54 κετικισ αξιολόγθςθσ προςφορϊν ΔΠΤ3 Κακοριςμόσ κριτθρίων Δ.Λευκωςίασ ενεργειακισ αποδοτικότθτασ ςε προϊόντα και υπθρεςίεσ. 2015-20 - 62-54 Παράμετροσ κετικισ αξιολόγθςθσ προςφορϊν ΣΥΝΟΛΑ - 186-162 18

Σπλεξγαζία κε ηνπο Πνιίηεο θαη Δλδηαθεξόκελνπο ΤΟΜΕΙΣ και πεδία δράςθσ Κϊδικασ Δράςεισ/μζτρα Αρμόδιοσ φορζασ Εκτ. Ζτοσ Εφαρμ. δαπάνεσ [ ] Εξοικ. ενζργειασ [MWh/ζτοσ] Εκτ. ΑΡΕ Μείωςθ CO 2 εξοικονομιςεισ [MWh/ζτοσ] [t/ζτοσ] [ ] Συμβουλευτικζσ Υπηρεςίεσ ΤΠΕ1 Γραφείο εξυπθρζτθςθσ δθμοτϊν για κζματα ενζργειασ και περιβάλλοντοσ Δ.Λευκωςίασ 2016-2020 50,000 6,000 6,000 10,488 - ΤΠΕ2 Εκπαιδευτικζσ παρουςιάςεισ ςε ςχολεία Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 3,000 84 84 147 - Οικονομική υποςτήριξη και επιδοτήςεισ ΤΠΕ3 ΤΠΕ4 Δθμιουργία πράςινου ταμείου Επιβράβευςθ ενεργϊν δθμοτϊν με ενεργειακά βραβεία Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 Δ.Λευκωςίασ 2015-2020 - - - - 1,295,000 2,000 14 14 26 - Εκςτρατείεσ ΤΠΕ5 ευαιςθητοποίηςη σ και τοπική δικτφωςη ΤΠΕ6 Διοργάνωςθ ετθςίωσ τθσ Εβδομάδασ Αειφόρου Ενζργειασ (παρουςιάςεισ, εκπαίδευςθ, κινθτικότθτα) Διοργάνωςθ ετθςίωσ τθσ θμζρασ χωρίσ φωτιςμό Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 24,400 1,137 630 1,157-3,000 840-734 - ΤΠΕ7 Ανάπτυξθ ςυνεργαςιϊν ςε επίπεδο τοπικϊν αρχϊν Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 - - - - 56,000 ΤΠΕ8 Ανάπτυξθ ςυνεργαςιϊν με εμπλεκόμενουσ φορείσ και οργανϊςεισ Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 - - - - - ΤΠΕ9 υμμετοχι ςε ςυγχρθματοδοτοφμενα Ευρωπαϊκά Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 62,500 - - - 187,500 ΤΠΕ10 Παροχι πλθροφόρθςθσ μζςω ιςτοςελίδασ και εφθμερίδασ του Διμου Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 0 3,150 3,150 5,506 - ΤΠΕ11 Ζντυπα και ενθμερωτικά μθνφματα Δ.Λευκωςίασ 2014-2020 18,000 1,312 1,312 2,294 - ΣΥΝΟΛΑ 162,900 12,537 11,190 20,352 1,538,500 Σπλνπηηθή παξνπζίαζε ηωλ κέηξωλ πνπ ζα επηθέξνπλ εμνηθνλνκήζεηο νηθνλνκηθώλ πόξωλ γηα ηε Γεκνηηθή ππεξεζία Εκτ. ΜΕΤΟ Εξοικονομιςεισ Κϊδικασ [ /ζτοσ] ΚΕΕΒ1 Ενεργειακι Αναβάκμιςθ Δθμοτικϊν Τποςτατικϊν 191,700 ΚΕΕΒ12 Αναβάκμιςθ ενεργειακισ Απόδοςθσ οδικοφ φωτιςμοφ 486,540 ΚΕΕΒ13 Εξοικονόμθςθ ενζργειασ ςτα φανάρια τροχαίασ 83,700 ΚΕΕΒ14 Εξοικονόμθςθ ενζργειασ ςτα πάρκα και δθμόςιουσ χϊρουσ 86,700 ΚΕΕΒ15 Εξοικονόμθςθ ενζργειασ ςτο γιορτινό διάκοςμο 24,840 ΜΕΣΑ1 ταδιακι ανανζωςθ ςτόλου Διμου με αποδοτικότερα οχιματα χαμθλϊν εκπομπϊν 200,000 ΜΕΣΑ2 Δθμιουργία «Γραφείου Κινιςεωσ» για αποδοτικότερθ αξιοποίθςθ και ζλεγχου των οχθμάτων του Διμου 153,000 ΜΕΣΑ3 Πρόγραμμα εκπαίδευςθσ προςωπικοφ (οδθγϊν) για τθν οικολογικι οδιγθςθ 25,500 ΜΕΣΑ4 Τιοκζτθςθ μζτρου χριςθσ ποδθλάτων από τθν Δθμοτικι Αςτυνομία 510 ΑΠΕ1 Εγκατάςταςθ φωτοβολταϊκϊν ςυςτθμάτων ςε κτίρια και καλυμμζνουσ χϊρουσ ςτάκμευςθσ του Διμου (150 KW) 56,375 ΧΧΓ8 Αξιοποίθςθ πράςινων αποβλιτων 34,200 ΔΠΤ1 Τιοκζτθςθ μζτρου εφαρμογισ των πράςινων δθμοςίων ςυμβάςεων 1,860 ΔΠΤ2 Κακοριςμόσ περιβαλλοντικϊν κριτθρίων ςε προϊόντα και υπθρεςίεσ. Παράμετροσ κετικισ αξιολόγθςθσ προςφορϊν 1,860 ΔΠΤ3 Κακοριςμόσ κριτθρίων ενεργειακισ αποδοτικότθτασ ςε προϊόντα και υπθρεςίεσ. Παράμετροσ κετικισ αξιολόγθςθσ 1,860 προςφορϊν ΤΠΕ3 Δθμιουργία πράςινου ταμείου 185,000 ΤΠΕ7 Ανάπτυξθ ςυνεργαςιϊν ςε επίπεδο τοπικϊν αρχϊν 8,000 ΤΠΕ9 υμμετοχι ςε ςυγχρθματοδοτοφμενα Ευρωπαϊκά 26,786 ΣΥΝΟΛΟ 1,568,431 19

ΣΓΒΔ Δπεξήγηζη ηου κάθε μέηπου ζηο παπάπηημα 20

21

22

23

Smart Cities and Communities Each city is unique but there are common challenges! Ευχαριςτϊ Ανκι Χαραλάμπουσ Cyprus Energy Agency +357 22667716 Anthi.charalambous@cea.org.cy www.cea.org.cy 10-12 Lefkonos Street, 1011 Lefkosia, Cyprus 24