ΠΟΛΗ²_«ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ»_ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ «ΓΕΙΤΟΝΙΑ»

Transcript

1 ΠΟΛΗ²_«ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ»_ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ «ΓΕΙΤΟΝΙΑ» ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ Γιώτα Πασσιά, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, Msc, Phdc Παναγιώτης Ρούπας, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, Msc, Phdc 1.ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΑΞΟΝΑ «ΓΕΙΤΟΝΙΑ» Χαρακτηριστικά των σύγχρονων πόλεων αποτελούν η έλλειψη διακριτών δημόσιων χώρων, η πολυκεντρικότητα ή, καλύτερα, η μη κεντρικότητα των χώρων αυτών καθώς επίσης και η πολλαπλή ταυτότητά τους, όπως επαναδιατυπώνεται διαρκώς από τις επιθυμίες και τις ανάγκες των κατοίκων τους. Για να ανασυγκροτηθεί και να «κατοικηθεί» εκ νέου ο δημόσιος χώρος χρειάζεται ένας νέος τρόπος σχεδιασμού, ο οποίος προωθεί τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τις παρεμβάσεις που επιθυμούν να δουν υλοποιημένες στον δημόσιο χώρο. Ένα είδος ανοικτού σχεδιασμού, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να μεταβάλουν τις συνθήκες διαμόρφωσης του αστικού περιβάλλοντος αναλόγως των αναγκών που αναδύονται κάθε φορά (π.χ. δυναμικός φωτισμός, εμφάνιση καθιστικών διατάξεων διαφορετικών από τις προβλεπόμενες, ανάπτυξη περιοχών δραστηριοτήτων, πρασίνου, κτλ.). Αντικείμενο της πρόσκλησης για τον θεματικό άξονα «ΓΕΙΤΟΝΙΑ» (Χώροι Δυνατοτήτων- Spaces of Possibilities) είναι ο εντοπισμός, η ανάδειξη και ο σχεδιασμός νέων τόπων μέσα στην πόλη ως κομβικά σημεία κοινωνικής πύκνωσης. Οι χώροι αυτοί, μέχρι τώρα αναξιοποίητοι και μη διακριτοί, θα εμφανίσουν το πλήρες εύρος των δυνατοτήτων τους διαμέσου της υλοποίησης επιλεγμένων καινοτόμων προτάσεων για αστικές παρεμβάσεις μικρής κλίμακας, αποτελώντας τις ελάχιστες μονάδες για την αλλαγή της πόλης. Στόχος των παρεμβάσεων είναι η συγκρότηση νέων πολυσυλλεκτικών ομάδων

2 πολιτών και η ενεργοποίηση των υφιστάμενων υπό ένα κοινό όραμα: την αναγνώριση και επανακατοίκηση του δημόσιου χώρου με εναλλακτικούς και καινοτόμους τρόπους. Οι επιμέρους παρεμβάσεις, μικρές, πολύ μικρές ή και μεγαλύτερες, πρόκειται να κατασκευάσουν νέους τόπους μέσα στην πόλη, χώρους οργανωμένους και κοινωνικά συνεκτικούς, για τους οποίους οι πολίτες θα ενδιαφέρονται ενεργά, έχοντας τη δυνατότητα να τους διευρύνουν διαρκώς. Οι γνωστοί σε όλους μας δημόσιοι χώροι μεταξύ άλλων, οι πλατείες, τα πάρκα καθώς και οι μεγάλοι αστικοί χώροι παρουσιάζουν σήμερα λιγότερο ενδιαφέρον από τα μικρά συμπλέγματα δημόσιου χώρου, των οποίων οι ιδιότυπες συνθήκες διαμόρφωσης επιτρέπουν την ανάπτυξη των καθημερινών δραστηριοτήτων των κατοίκων της σύγχρονης μητρόπολης σε επίπεδο γειτονιάς. Οι μικροί αυτοί άτυποι χώροι αποτελούν ένα κεντρικό, μη ιεραρχικό σύστημα χωρίς γενική και οργανωτική δομή και χαρακτηρίζονται από ρευστότητα, καθώς βρίσκονται σε ένα συνεχές στάδιο μετασχηματισμού λόγω της κάλυψης των μεταβαλλόμενων αναγκών των κατοίκων. Σχηματίζονται μέσα από συνεχείς διαπραγματεύσεις με το περιβάλλον τους και προσαρμόζονται διαρκώς μέσω του πειραματισμού, παίρνοντας τη μορφή ενεργών δημόσιων χώρων. Οι κάτοικοι μιας γειτονιάς έχουν την ευκαιρία να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες αυτών των χώρων και να προτείνουν την επανακατοίκησή τους με νέες χρήσεις. Οι βασικοί δημόσιοι χώροι μιας πόλης συμπεριλαμβάνουν διατάξεις και στοιχεία όπως πεζοδρόμια, πλατείες, πλατώματα, πάρκα, αστικά κενά, πεζόδρομους, στοές, δημόσιες σκάλες, ακάλυπτους, υπόλοιπα δρόμων, άτυπα κενά, μικρούς ή μικρότερους δημόσιους χώρους, ενώ οι άτυποι χώροι μπορούν να προκύψουν από συσσωματώσεις των παραπάνω στοιχείων, οδηγώντας στη δημιουργία νέων αστικών συμπλεγμάτων δημόσιου χώρου. 2. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Στον δημόσιο χώρο της πόλης συμπεριλαμβάνονται όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι που εν δυνάμει χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους της, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Εντούτοις, δεν είναι όλοι αναγνωρίσιμοι ως αμιγώς δημόσιοι χώροι, ενώ αρκετοί από αυτούς δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη χρήση, αποτελώντας ένα σημαντικό αναξιοποίητο δυναμικό κοινόχρηστων χώρων. Στις δύο παραπάνω κατηγορίες εντάσσονται διατάξεις και στοιχεία που επίσης τίθενται προς δημόσια χρήση και συμπεριλαμβάνονται στο υφιστάμενο δυναμικό της πόλης. Στο αστικό περιβάλλον είναι δυνατόν να εντοπίσει κανείς συσσωματώσεις από τις προαναφερθείσες τυπολογίες, κομβικά συμπλέγματα που φαίνεται ότι φέρουν το μεγαλύτερο δυναμικό δυνατοτήτων και είναι ικανά να αποτελέσουν, διαμέσου της παρέμβασης σε αυτά, φορείς αστικής αλλαγής. Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι κατηγορίες χώρων στους οποίους μπορούν να αναφέρονται οι προτεινόμενες παρεμβάσεις είναι οι εξής: Χαρακτηρισμένοι δημόσιοι χώροι με θεσμοθετημένη χρήση Οι χαρακτηρισμένοι δημόσιοι χώροι με θεσμοθετημένη χρήση αφορούν περιοχές, εντός των ορίων μιας γειτονιάς, οι οποίοι έχουν διακριτό χαρακτήρα και είναι θεσμοθετημένοι με μία συγκεκριμένη χρήση. Τέτοιοι χώροι είναι οι πλατείες, τα πεζοδρόμια, οι πεζόδρομοι, τα πάρκα, οι παιδικές χαρές, οι πρασιές παρόδιων χρήσεων, οι λωρίδες και θέσεις στάθμευσης, κ.ά.

3 Άτυποι δημόσιοι χώροι χωρίς θεσμοθετημένη χρήση Ως άτυποι δημόσιοι χώροι χωρίς θεσμοθετημένη χρήση νοούνται χώροι οι οποίοι δεν είναι οριοθετημένοι και θεσμοθετημένοι με μία συγκεκριμένη χρήση και ως εκ τούτου δεν είναι χαρακτηρισμένοι με μία συγκεκριμένη λειτουργία. Τέτοιοι χώροι είναι τα πλατώματα, τα αστικά κενά, οι νησίδες δρόμου, οι δημόσιες σκάλες, κ.ά. Διατάξεις και στοιχεία αστικού εξοπλισμού Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν όλα τα στοιχεία του δημόσιου χώρου που αποτελούν τμήμα του αστικού εξοπλισμού και μπορούν να συμπεριληφθούν στις προτεινόμενες παρεμβάσεις, χωρίς οι παρεμβάσεις να τα αντικαθιστούν ή να τα απαλείφουν. Τέτοια στοιχεία είναι τα δέντρα, τα παγκάκια, τα παρτέρια, οι λάκκοι δέντρων, οι κάδοι απορριμάτων, τα κολονάκια στάθμευσης, η κατακόρυφη σήμανση, οι στάσεις ΜΜΜ, οι κολόνες φωτισμού, οι φωτεινοί σηματοδότες, κ.ά. Συμπλέγματα τυπικών και άτυπων δημόσιων χώρων, στοιχείων και διατάξεων Στον δημόσιο χώρο της πόλης συμπεριλαμβάνονται όλοι οι χώροι, τα στοιχεία και οι διατάξεις των παραπάνω κατηγοριών που εν δυνάμει χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους της πόλης και συγκροτούν το δυναμικό της. Συνήθως έχουν πεπερασμένες δυνατότητες και χαρακτηριστικά, π.χ. μέγεθος, αναλογίες, συνθήκες ηλιασμού, σκίαση, φύτευση, κ.ά. Ως διαφορετική κατηγορία προτείνονται τα συμπλέγματα που είναι δυνατόν να προκύψουν κατά τη συνένωση διαφορετικών χώρων και στοιχείων των παραπάνω κατηγοριών. Χώροι οι οποίοι μπορούν, για παράδειγμα, να δημιουργηθούν συνενώνοντας τμήμα ενός πεζοδρομίου με τμήμα μιας λωρίδας στάθμευσης αλλά και ενός παρακείμενου αστικού κενού, με στόχο τη δημιουργία ενός ευρύτερου αστικού δημόσιου χώρου. Αυτές οι συσσωματώσεις χώρων και αντικειμένων αποκαλύπτουν ευρύ φάσμα νέων δυνατοτήτων για την πόλη, διαφορετικές από τις δυνατότητες των επιμέρους τμημάτων τους και μη διακριτές μέχρι τη στιγμή της οργάνωσής τους σε μια αδιαίρετη χωρική ενότητα. Οι ομάδες ενθαρρύνονται να αναζητήσουν τέτοιους χώρους μέσα στην πόλη με στόχο την αξιοποίηση του ουσιαστικού δυναμικού της. 3. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Με στόχο την ανάδειξη και διαχείριση των λανθανουσών δυνατοτήτων που έχουν οι χώροι της πόλης, αναλύονται παρακάτω τρεις ενδεικτικές κατευθύνσεις παρέμβασης. Ωστόσο, μια επιτυχής παρέμβαση αναμένεται ότι θα απαντήσει με επάρκεια στο σύνολο των κατευθύνσεων, εφόσον έχει συνδιαμορφωθεί από αιτήματα κοινωνικά, αισθητικά και λειτουργικά. Ενδυνάμωση της επικοινωνίας της γειτονιάς_ στο επίπεδο της οργάνωσης μιας συμμετοχικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων, σχεδιασμού και υλοποίησης της παρέμβασης. Είναι δυνατόν να περιλαμβάνει παράλληλες δράσεις επικοινωνίας και εκπαίδευσης, συγκεντρώσεις, συναντήσεις και εργαστήρια, εντός και εκτός της αρχικής ομάδας. Επίσης, αναμένεται ότι θα προσελκύσει, διαμέσου των παραπάνω, εθελοντές, υποστηρικτές και ενδεχομένως χρηματοδότες που θα επικαιροποιήσουν τις δράσεις της ομάδας και θα ενισχύσουν την παρέμβασή της. Η παρέμβαση καλείται να συμπεριλάβει όσο το δυνατόν περισσότερες ομάδες κατοίκων και βέβαια να μην αποκλείει κάποια από αυτές.

4 Ενδυνάμωση της μορφής της γειτονιάς_ στο επίπεδο της συμμετοχικής διαμόρφωσης μιας αναγνωρίσιμης ταυτότητας. Η παρέμβαση αποτελεί μια σημαντική δήλωση για την πρόθεση επανακατοίκησης της γειτονιάς από την ομάδα παρέμβασης. Εξίσου αναγνωρίσιμος αναμένεται ότι θα είναι και ο αισθητικός χαρακτήρας της παρέμβασης σε επίπεδο καινοτομίας σχεδιασμού, υλικότητας και σηματοδότησης της παρέμβασης. Ενθαρρύνεται η αναζήτηση καλών σχεδιαστικών πρακτικών πέραν του παρόντος επιμελητικού σημειώματος ως βάση για την επικοινωνία της ομάδας σε αυτό το πλαίσιο. Εδώ η σχεδιαστική καινοτομία αναφέρεται τόσο στην ίδια την μορφή των στοιχείων της παρέμβασης όσο και στη σύνθεσή τους (π.χ. στέγαση από επαναλαμβανόμενα ή ανακυκλωμένα στοιχεία ευρηματικής διάταξης ή/και χωροθέτησης). Ενδυνάμωση της λειτουργίας της γειτονιάς_ στο επίπεδο της προγραμματικής ενίσχυσης ή αναδιάρθρωσης των καθημερινών δραστηριοτήτων της. Οι ανάγκες και οι επιθυμίες των διαφορετικών κατοίκων μιας γειτονιάς επαναδιατυπώνονται και μετασχηματίζονται διαρκώς. Το πλαίσιο δράσης της γειτονιάς καλείται να απαντήσει σε αυτές τις ανάγκες φιλοξενώντας τόσο οικείες όσο και εναλλακτικές χρήσεις γειτονιάς, όπως ψυχαγωγία, αθλητισμό, πολιτισμό, δράσεις που μπορούν να συμβαίνουν παράλληλα ή εκ περιτροπής διαμέσου καινοτόtμων και πολυλειτουργικών διατάξεων και αντικειμένων (π.χ. μια πολυπρισματική επιφάνεια που μπορεί να λειτουργήσει τόσο ως αστικό καθιστικό όσο και ως επιφάνεια παιχνιδιού και αναρρίχησης) 4. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΙΟΥ (-ΩΝ) ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ_ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Οι προτάσεις μπορούν να συνταχθούν σύμφωνα με την παρακάτω προτεινόμενη διαδικασία, η οποία περιγράφει διάφορα κομβικά σημεία αναφορικά με τη συμμετοχική λήψη αποφάσεων, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εκάστοτε παρέμβασης. Η διαδικασία δεν προτείνεται ως γραμμική, ενώ υποθέτουμε ότι θα υπάρχουν διαρκείς αλληλοεπικαλύψεις και αλληλοτροφοδοτήσεις. 0. Συγκρότηση πλαισίου επικοινωνίας αρχικής ομάδας έργου_ Εντατικές συναντήσεις και διεξαγωγή άλλων ενημερωτικών δράσεων προς τη γειτονιά (σε κατοίκους/συλλόγους/οργανώσεις). Καταγραφή αναγκών και επιθυμιών των υποκειμένων που κατοικούν στη γειτονιά, ανεξάρτητα από το σημείο και το είδος της παρέμβασης, εντός και εκτός της αρχικής ομάδας. 1. Εντοπισμός πιθανών σημείων παρέμβασης_ Αναγνώριση δυνατοτήτων του αστικού πεδίου της ευρύτερης περιοχής με επιτόπιες παρατηρήσεις και συμμετοχικά εργαστήρια. Σε αυτό το βήμα, αναγνωρίζεται το λανθάνον δυναμικό της περιοχής χωρίς ακόμα να έχει προσδιοριστεί ακριβώς το σημείο ή το είδος της παρέμβασης. Τελικά, εντοπίζονται κοινόχρηστοι χώροι κάθε κατηγορίας που είναι δυνατόν να δράσουν συνεργατικά με άλλους αντίστοιχους χώρους ή αντικείμενα, ώστε να προκύψουν διευρυμένοι τόποι πολλαπλών δυνατοτήτων. 2. Προσδιορισμός πιθανών ειδών παρέμβασης_ Οι παραπάνω χώροι δυνατοτήτων καταρχάς υπαινίσσονται είδη πιθανών παρεμβάσεων λόγω των μετρικών και φυσικών χαρακτηριστικών τους καθώς και αυτών που προκύπτουν κατά τη συνένωσή τους σε μία χωρική ενότητα (π.χ. ένας χώρος στάθμευσης είναι δυνατόν να προσαρτηθεί σε ένα μικρό αστικό κενό και μαζί να συγκροτήσουν έναν διευρυμένο χώρο κοινωνικής συναναστροφής ευρύτερου μεγέθους συγκέντρωσης έως 10 ατόμων). Συγχρόνως,

5 εντοπίζονται και καταγράφονται τα προβλήματα του επιλέξιμου χώρου (π.χ. έλλειψη ασφάλειας ή προσανατολισμού, χαμηλή συντήρηση, έλλειψη χώρου για συγκεκριμένες δράσεις, κ.ά.). 3. Προτεινόμενη παρέμβαση_τόπος και είδος_ Η ομάδα έργου αξιολογεί συμμετοχικά τα πιθανά σημεία παρέμβασης καθώς και τις επιμέρους προτάσεις που αυτά μπορούν να φιλοξενήσουν, στη βάση της αρχικής λίστας των επιθυμιών και των αναγκών που είχε συντάξει. Αξιολογεί κάθε περίπτωση ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπόψη το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού για το έργο, τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις της εκάστοτε παρέμβασης, καθώς και τη δυνατότητα συγχρηματοδότησής (π.χ. μια παρέμβαση που έχει χαμηλό κόστος υλοποίησης ίσως να μην έχει ισχυρό κοινωνικό ή αισθητικό αντίκτυπο). Η ομάδα θα λαμβάνει υποστήριξη και καθοδήγηση από την επιμελητική ομάδα. 4. Προτεινόμενη παρέμβαση_σχεδιασμός, υλοποίηση, συντήρηση_ Η ομάδα έργου σχεδιάζει συμμετοχικά και υλοποιεί συλλογικά την προτεινόμενη παρέμβαση, αξιοποιώντας καλές διεθνείς πρακτικές που βρίσκει συναφείς με τη δική της παρέμβαση. Στο παράρτημα του επιμελητικού σημειώματος παρουσιάζονται μερικά ενδεικτικά παραδείγματα, ενώ η ομάδα έργου ενθαρρύνεται να συνεχίσει την έρευνά της προς αυτή την κατεύθυνση. Κατά τον σχεδιασμό, η ομάδα είναι δυνατόν να συμβουλευτεί και να συνεργαστεί με δημιουργούς, καλλιτέχνες και σχεδιαστές. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην ασφάλεια και στατική επάρκεια των επιμέρους στοιχείων της παρέμβασης ως απαραίτητες προϋποθέσεις υλοποιησιμότητας του συνόλου του έργου. 5. Ενδεικτική Τυπολογία Παρεμβάσεων ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες καλές πρακτικές ανά είδος παρέμβασης. Καθώς η λίστα δεν είναι εξαντλητική, οι ομάδες ενθαρρύνονται να την λάβουν ως αφορμή για συζήτηση και νέες αναζητήσεις. Τα παραδείγματα που ακολουθούν αφορούν ευρείες κατηγορίες παρεμβάσεων χωρίς να αποφεύγεται η αλληλοεπικάλυψη θεματικών περιοχών. 01_Αστικά Δωμάτια_ Μικρές, ελαφριές και αυτοφερόμενες κατασκευές πολλαπλών χρήσεων που χαρακτηρίζονται ως «αστικά δωμάτια», φτιαγμένα από ξύλο, μεταλλικές δικτυωματικές δομές, μοναδιαία στοιχεία σε επανάληψη, π.χ. παλέτες, κύβους, σωλήνες, κ.ά. Τα αστικά δωμάτια αποτελούν χώρους στεγασμένους, ημιστεγασμένους ή υπαίθριους, αλλά σε κάθε περίπτωση οριοθετημένους σε τουλάχιστον τρεις πλευρές τους, ώστε να δίνουν την αίσθηση του δωματίου. Τα αστικά δωμάτια λειτουργούν ως τόποι συνάντησης και κοινωνικοποίησης ενώ μέσω συμπληρωματικών διατάξεων είναι δυνατόν να φιλοξενήσουν και άλλες χρήσεις (π.χ. αθλητισμός, χώρος προβολών, χώροι ατομικοί, κ.ά.) 02_Καινοτόμος αστικός εξοπλισμός_ Είναι αντικείμενα και διατάξεις καθίσματος και κοινωνικοποίησης για μεγάλες, μικρές ή πολύ μικρές ομάδες. Με κατάλληλο σχεδιασμό μπορεί να αποτελέσουν τόπους παιχνιδιού για μικρότερες ηλικιακές ομάδες (βλ. παρακάτω, πολυπρισματική κατασκευή από ξύλο ως επιφάνεια αναρρίχησης). Είναι δυνατόν να αφορούν εξολοκλήρου νέες κατασκευές ή μετατροπή υφιστάμενων στοιχείων σε άτυπες διαμορφώσεις καθίσματος (π.χ. μεταλλική επιφάνεια καθίσματος που προσαρμόζεται σε υφιστάμενο κολονάκι οριοθέτησης πεζοδρομίου). 03_Αστικά παιχνίδια_ Είναι πολυλειτουργικά αντικείμενα και διατάξεις από ελαφριά υλικά, όπως ξύλο, καουτσούκ, ελαστικά πανιά, κ.ά. Με κατάλληλο σχεδιασμό είναι δυνατόν να αναφέρονται σε περισσότερες ομάδες χρηστών ως διατάξεις καθιστικών και παρατήρησης.

6 04_Στέγαση_ Πρόκειται για ελαφριές κατασκευές από υλικά όπως ξύλο, πανιά, μεταλλικό πλέγμα, κ.ά. Μπορεί να είναι αυτοφερόμενες, όπως στην περίπτωση των αστικών δωματίων, ή να αρθρώνονται σε υφιστάμενα στοιχεία και διατάξεις, εφόσον αυτό επιτρέπεται. 05_Κατακόρυφες επιφάνειες ανάπτυξης δραστηριοτήτων_ Πρόκειται για μεγάλες ή μικρότερες επιφάνειες, νέες ή υφιστάμενες (π.χ. τοίχος μεσοτοιχίας), οι οποίες ενισχύονται προγραμματικά με κάποια νέα χρήση, όπως αθλητισμός, ψυχαγωγία, κ.ά. Αντίστοιχα, είναι δυνατόν να οριοθετούν κάποιον τόπο παιχνιδιού, άθλησης ή ενημέρωσης και σε οριζόντια διάταξη. 06_Αστικές νησίδες πρασίνου_ Πράσινες παρεμβάσεις με τη μορφή διευρυμένων εκτατικών φυτεύσεων (σε συνδυασμό με καινοτόμο αστικό εξοπλισμό), ελαφριών φυτεύσεων (σε συνδυασμό με στέγαση), μικρών πάρκων (pocket gardens) ή κατακόρυφων τοίχων φύτευσης. 07_Αστικά Συμπλέγματα_ Είναι χώροι που προκύπτουν κατά τη συνένωση τυπικών και άτυπων δημόσιων χώρων, στοιχείων και διατάξεων, όπως έχουν περιγραφεί παραπάνω. Λειτουργούν ως τόποι κοινωνικοποίησης και καθίσματος, ενώ είναι δυνατόν ανάλογα με το μέγεθός τους να λάβουν και κάποια άλλη χρήση (βλ. παρακάτω, μετατροπή παρόδιας πρασιάς σε απτικό και ακουστικό πάρκο ή μετατροπή θέσεων στάθμευσης σε μικρό χώρο καθίσματος σε συνδυασμό με φύτευση).

7 ΛΙΣΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Ακολουθεί μια σύντομη λίστα γνωστών παραδειγμάτων αντίστοιχων δράσεων, σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. 01_Αστικά δωμάτια 04_Στέγαση 02_Καινοτόμος αστικός εξοπλισμός

8 5. 01_Αστικά δωμάτια 04_Στέγαση

9 5. 05_Κατακόρυφες επιφάνειες ανάπτυξης δραστηριοτήτων

10 5. 01_Αστικά δωμάτια 04_Στέγαση

11 5. 02_ Καινοτόμος αστικός εξοπλισμός

12 5. 02_ Καινοτόμος αστικός εξοπλισμός_μετατροπή υπάρχοντων στοιχείων αστικού εξοπλισμού

13 5.06_Αστικά Συμπλέγματα_Μετατροπή πεζοδρομίου/πάρκου/πλατώματος νησίδας/χώρου στάθμευσης σε χώρο κοινωνικής συνάθροισης 04_Στέγαση 06_ Αστικές νησίδες πρασίνου

14 5. 06_ Αστικά Συμπλέγματα_Μετατροπή πεζοδρομίου/πάρκου/πλατώματος νησίδας/χώρου στάθμευσης σε χώρο κοινωνικής συνάθροισης 04_Στέγαση 06_ Αστικές νησίδες πρασίνου

15 5. 01_Aστικά Δωμάτια 02_Καινοτόμος αστικός εξοπλισμός

16 5. 03_Αστικά Παιχνίδια 04_Αστικά Δωμάτια

17 5. 03_Αστικά Παιχνίδια 02_Καινοτόμος αστικός εξοπλισμός