Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών"

Ἐλισάβετ Τοκατλίδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Δρ Μαριάννα Φωκαΐδου Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης σε θέματα διδασκαλίας της Ελληνικής ως Δεύτερης/ξένης γλώσσας

2 Δομή της συνάντησης Εργασία σε ομάδες για διερεύνηση σεναρίου Συζήτηση στην ολομέλεια γύρω από τις επιτυχείς παιδαγωγικές αποφάσεις Πρακτική εργασία 2

3 Τι λαμβάνει υπόψη ο εκπαιδευτικός; το πλαίσιο της τάξης του (σύνθεση μαθητών, γλωσσικό, πολιτισμικό, μαθησιακό υπόβαθρο), τον τρόπο λειτουργίας του υπόλοιπου σχολείου και του θεσμού (αναλυτικό πρόγραμμα, τάξη υποδοχής/στήριξης, διαλείμματα), τους στόχους που είχε (σε γνωστικό και επικοινωνιακό επίπεδο), τα μέσα και τους τρόπους που του ήταν απαραίτητα για να τους πετύχει 3

4 Η παιδαγωγική πράξη σε: Μακρο-επίπεδο (εθνική πολιτική, υφιστάμενες δομές) Μέσο επίπεδο (ιδιαιτερότητα σχολικής μονάδας και περιβάλλουσας κοινότητας) Μικρο-επίπεδο (σχέση εκπαιδευτικού μαθητή) 4

5 Τι κάνει ο εκπαιδευτικός; Αλλάζει τον τρόπο δουλειάς του στην τάξη τον σχεδιασμό διδακτικής δραστηριότητας δεξιότητες που θα χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτικός, προκειμένου να υλοποιήσει αυτόν τον σχεδιασμό. Κερδίζει το ενδιαφέρον των παιδιών περιεχόμενο του μαθήματος τρόπος προσέγγισης αξιοποίηση βιωμάτων για δημιουργία αποριών και ανησυχιών δημιουργία επιθυμίας για μάθηση 5

6 Πώς αποδεικνύεται η επιτυχία; Τα παιδιά: Λειτούργησαν στην ομάδα τους Αντάλλαξαν γνώσεις και εμπειρίες Προβληματίστηκαν Ένιωσαν την ανάγκη να γνωριστούν καλύτερα Οδηγήθηκαν στον δρόμο της γνώσης με δική τους πρωτοβουλία 6

7 Πώς γίνεται το περιεχόμενο του μαθήματος πιο ελκυστικό; Οι μαθητές/τριες : δεν μαθαίνουν μηχανικά αλλά μέσα από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων δουλεύουν διαθεματικά χρησιμοποιούν πηγές που αναζητούν μέσα και έξω από το σχολείο συλλέγουν πληροφορίες και συνειδητοποιούν ότι καμιά γνώση δεν υπάρχει ξεκομμένη από το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο παράγεται και ότι κάθε γνώση διαπλέκεται με άλλες. 7

8 Πώς αξιοποιείται η ετερότητα; Η ανομοιογένεια των ομάδων βοήθησε τη λειτουργία τους Ο Κώστας, με τα μαθησιακά προβλήματα, και ο Βασίλης, που είναι ο καλύτερος μαθητής στην τάξη, βρέθηκαν για πρώτη φορά σε μια τέτοια συνθήκη Ο Κώστας ενθαρρύνθηκε να πάρει ουσιαστικό ρόλο στην ομάδα του, ενώ ο Βασίλης, αν και δεν συμμετείχε σε όλη τη δραστηριότητα, κατάλαβε ότι για να πάρει μερίδιο από την επιτυχία της ομάδας του πρέπει να συνεργαστεί Αναδεικνύονται οι «ιδιαίτερες» δεξιότητες των παιδιών Ο Χρήστος ενθαρρύνθηκε να γίνει «κάποιος άλλος» από αυτό που είναι, π.χ. μανάβης, βγάζοντας στοιχεία της προσωπικότητάς του που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν τα είχε χρησιμοποιήσει στην τάξη Η Αρλίντα, παρόλο που είχε δυσκολία στη γλώσσα, στην πράξη αποδείχτηκε ότι μπορούσε να βοηθήσει την ομάδα της, σχεδιάζοντας το κόμικς, και έτσι να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο Η Αρλίντα είχε την ευκαιρία να τη γνωρίσουν οι συμμαθητές της και να αντιληφθούν ότι τελικά η αδυναμία της στη γλώσσα δεν είναι εμπόδιο για τη συμμετοχή της. 8

9 Πώς δομείται η συλλογικότητα; Μέσα από την εναλλαγή ατομικής - ομαδικής εργασίας για κοινό δημιουργικό στόχο Μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι αν ο μαθητής/η μαθήτρια θέλει να αποκτήσει ρόλο, θα πρέπει να σκέφτεται συλλογικά και όχι μόνο τον εαυτό του Μέσα από την αμφισβήτηση στερεότυπων. 9

10 Πώς καλλιεργείται η έκφραση στη δεύτερη γλώσσα; Μαθαίνουν χωρίς να φοβούνται το λάθος, μέσα σε περιβάλλον συνεργασίας και διαλόγου. Στο περιβάλλον αυτό δεν έχουν θέση ο ανταγωνισμός και η προβολή του ατόμου αλλά η ανάδειξη της ομάδας. Ο λόγος παύει να είναι η μοναδική οδός επικοινωνίας και, επομένως, η άγνοια της δεύτερης γλώσσας δεν οδηγεί υποχρεωτικά σε αδυναμία επικοινωνίας ούτε σε απομόνωση. Με την καθιέρωση πολλαπλών τρόπων προσέγγισης της γνώσης, τα παιδιά αυτά δεν πλήττουν, αποκτούν πραγματικό ενδιαφέρον για το αντικείμενο της δουλειάς τους, θέλουν να εκφράσουν τις απόψεις ή τα συναισθήματά τους σχετικά με αυτό και αναπτύσσουν μια αυθεντική σχέση με τον γραπτό και τον προφορικό λόγο. Η δεύτερη γλώσσα χρησιμοποιείται άμεσα και αποτελεσματικά και δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να σεβαστεί τους ατομικούς ρυθμούς κάθε μαθητή και να συντονίζει την εργασία της τάξης σε διαφορετικά επίπεδα. 10

11 Τι είναι κίνητρο στη μάθηση; Κίνητρο είναι η αντιπαράθεση αυτού που θέλουμε να κάνουμε με αυτό που ξέρουμε να κάνουμε (Ανδρούσου, 2004) Η ύπαρξη ή όχι κινήτρου δεν ερμηνεύει απόλυτα την αντίδραση των μαθητών κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Το κίνητρο συνδέεται και αλληλεπιδρά με: Αίσθηση του ανήκειν Σχέσεις εξουσίας Στρατηγικές υποκειμένων Τήρηση κοινωνικών συμβάσεων 11

12 Κίνητρα και ενεργητική μάθηση Το κίνητρο είναι το έναυσμα, αλλά δεν εξασφαλίζει από μόνο του το αποτέλεσμα, π.χ. κινητοποιώντας τα παιδιά δεν διασφαλίζεται ότι θα μάθουν ελληνικά Το κίνητρο στην εκπαιδευτική διαδικασία αποδίδει όταν συνδέεται με το νόημα που οικοδομείται μέσα στη σχολική τάξη Η οικοδόμηση νοήματος στην εκπαιδευτική διαδικασία εξαρτάται: Από το τι γίνεται στο διδακτικό επίπεδο Από το πώς οι κοινωνικοπολιτισμικές καταβολές εκπαιδευτικών και μαθητών γίνονται σεβαστές και αποτελούν υλικό επεξεργασίας στη σχολική τάξη. 12

13 Κίνητρα και ενεργητική μάθηση Η μάθηση διασφαλίζεται μέσω της δραστηριοποίησης και της επεξεργασίας του νοήματος: Μοιράζομαι το ενδιαφέρον Εισάγω τον κοινό κώδικα επικοινωνίας Επανατροφοδοτώ το ενδιαφέρον, όχι με υπερπροσφορά παιδαγωγικών δραστηριοτήτων αλλά με δραστηριότητες που: Δημιουργούν απορίες (π.χ. πώς λένε στα ελληνικά το φαγητό που ξέρω στη μητρική μου γλώσσα) Βοηθούν να ξεπεραστούν γνωστικά εμπόδια (π.χ. δεν ξέρω πώς λέγεται στα ελληνικά, αλλά το αναγνωρίζω και το λέω στη δική μου γλώσσα) Συνδέουν τη νέα μάθηση με τις εμπειρίες (π.χ. η εικόνα ή η λέξη συνδέεται με την εργασία του πατέρα μου ή μια πρακτική που ακολουθούμε στο σπίτι ή με κάτι που μου αρέσει να κάνω). 13

14 Συμπέρασμα: Βήματα για κινητοποίηση ενεργητικής μάθησης Κατανόηση πλαισίου (π.χ. σημασία μητρικής γλώσσας) Χρησιμοποίηση υλικού που λαμβάνει υπόψη ανάγκες, αναπαραστάσεις, αναφορές Δημιουργία γνωστικών κενών προς πλήρωση Διερεύνηση αναστοχασμός του εκπαιδευτικού για τις επιλογές του. 14

Σχετικά έγγραφα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί