ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Να εντοπιστούν παραδείγµατα ορθής πρακτικής στα κράτη µέλη.

Transcript

1 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1. ΣΤΟΧΟΙ Το σχέδιο «Συγκριτική Αξιολόγηση της ιοίκησης της Εκκίνησης Επιχειρήσεων» εκτελέστηκε για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το Κέντρο Στρατηγικής και Υπηρεσιών Αξιολόγησης (CSES). Οι στόχοι της µελέτης ήταν, συνοπτικά, οι εξής: Να βοηθηθούν τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κατάρτιση «τυπικών» στόχων αναφοράς (που σχετίζονται µε την καταχώριση µιας νέας επιχειρηµατικής οντότητας) και «λειτουργικών» στόχων αναφοράς (που µετρούν την αποτελεσµατικότητα της άσκησης των κύριων δραστηριοτήτων που συνδέονται µε την καταχώριση µιας νέας επιχειρηµατικής οντότητας). Να βοηθηθούν τα κράτη µέλη όσον αφορά τη βελτίωση της διαδικασίας καταχώρισης, µε τον εντοπισµό παραγόντων ώθησης των επιδόσεων (που είναι οι «καταλυτικοί παράγοντες» των επιδόσεων, οι οποίοι καθορίζουν την αποτελεσµατικότητα της διοικητικής διαδικασίας). Να εντοπιστούν παραδείγµατα ορθής πρακτικής στα κράτη µέλη. Το σχέδιο βασίστηκε σε άλλες εργασίες που είχαν πραγµατοποιηθεί στον τοµέα αυτόν, ιδίως τη σύσταση της Επιτροπής για βελτίωση και απλούστευση του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος για έναρξη λειτουργίας επιχειρήσεων και τη µελέτη που εκπόνησε η Logotech 1 το Πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο της διαδικασίας «Best» που διευθύνεται από τη Γενική ιεύθυνση Επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, µε την ενεργή συµµετοχή µιας οµάδας εµπειρογνωµόνων, που ορίστηκαν από τα κράτη µέλη, µε βάση τις γνώσεις τους και την εµπειρία τους στον τοµέα αυτό. Το σχέδιο υποστηρίχθηκε επίσης από εµπειρογνώµονες της επιχειρηµατικής κοινότητας. 2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η προώθηση της επιχειρηµατικότητας, η µείωση του διοικητικού φόρτου και η χρήση συγκριτικής αξιολόγησης κατέχουν σηµαντικές θέσεις στην πολιτική της ΕΕ. Έτσι, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Λισσαβόνας, στο πλαίσιο της νέας ανοικτής µεθόδου συντονισµού, ζήτησε ένα επίσηµο πρόγραµµα για τη συγκριτική αξιολόγηση του χρόνου και των δαπανών που συνδέονται µε την ίδρυση µιας επιχείρησης. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης για τις µικρές επιχειρήσεις, που υποστηρίχθηκε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Feira τον Ιούνιο του 2000, έχει κεντρική σηµασία για την επίτευξη του στόχου της Λισσαβόνας να καταστεί η Ευρώπη η πλέον ανταγωνιστική και δυναµική οικονοµία στον κόσµο µέχρι το Σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του Χάρτη: «το κόστος της εκκίνησης των επιχειρήσεων θα πρέπει να συγκαταλέγεται µεταξύ των ανταγωνιστικότερων στον κόσµο. Οι χώρες µε τις µεγαλύτερες καθυστερήσεις και τις πιο πολύπλοκες διαδικασίες για την έγκριση νέων εταιρειών θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να πλησιάσουν το επίπεδο των ταχύτερων χωρών. Θα πρέπει να αυξηθεί η απευθείας σύνδεση για την εγγραφή». 1 Logotech European Innovation Monitoring System Publication no 58, International Comparison of the Formal Requirements and Administrative Procedures required for the formation of SMEs of any Legal Status in the EU and other major countries (1997)

2 2 3. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Το σχέδιο πραγµατοποιήθηκε σε δύο φάσεις: Πρώτη φάση: εντοπίστηκαν τα ζητήµατα που επηρεάζουν τη διεργασία για τη διοίκηση των εκκινήσεων επιχειρήσεων, και καταρτίστηκαν προσωρινοί στόχοι αναφοράς σε τυπικό και σε λειτουργικό επίπεδο. εύτερη φάση: πραγµατοποιήθηκε µια δράση συγκριτικής αξιολόγησης µε εµπειρογνώµονες που ορίστηκαν από τα 15 κράτη µέλη. Στόχος της φάσης αυτής είναι να υπάρξει κοινή κατανόηση των ουσιαστικών στοιχείων στη διεργασία του σχηµατισµού επιχειρήσεων να συµφωνηθούν στόχοι αναφοράς και να δοθεί µια ώθηση στην αλλαγή και τη βελτίωση, µε την ανταλλαγή συγκεκριµένων εµπειριών από τα διάφορα κράτη µέλη. Συγκεντρώθηκαν δεδοµένα και πληροφορίες στους εξής βασικούς τοµείς: Τυπικοί στόχοι αναφοράς: Τα αποτελέσµατα της διεργασίας καταχώρισης επιχειρήσεων, ιδίως ο χρόνος, το κόστος και το κεφάλαιο που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των υποχρεωτικών διαδικασιών. Λειτουργικοί στόχοι αναφοράς: Μέτρα της διοικητικής διεργασίας, όπως ο αριθµός των διαδικασιών, των εγγράφων και των εντύπων, από τα οποία εξαρτώνται άµεσα τα αποτελέσµατα. Παράγοντες ώθησης των επιδόσεων: είκτες των βαθύτερων αιτίων των αποτελεσµάτων, όπως η Τεχνολογία των Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και οι διεργασίες διαχείρισης. Προσόντα και άδειες: Τα ειδικά προσόντα για κάθε τοµέα και τα αντίστοιχα πρότυπα πιστοποίησης των προσόντων οι άδειες για κάθε συγκεκριµένη δραστηριότητα και οι άδειες οι σχετικές µε την απασχόληση τις οποίες πρέπει να εξασφαλίσει ένας επιχειρηµατίας κατά την ίδρυση µιας επιχείρησης. Προαιρετικές («µη υποχρεωτικές») δραστηριότητες: Άλλες µη υποχρεωτικές δραστηριότητες που πραγµατοποιεί ένας φρόνιµος επιχειρηµατίας κατά την ίδρυση µιας επιχείρησης, όπως η ανάπτυξη ενός επιχειρηµατικού σχεδίου και η εξασφάλιση χρηµατοδότησης. Παραδείγµατα ορθών πρακτικών: Παραδείγµατα ορθών πρακτικών από τα κράτη µέλη σε ένα ευρύ φάσµα τοµέων. Για να εξασφαλιστεί ο υψηλός βαθµός συγκρισιµότητας µεταξύ των χωρών στη διεργασία συγκριτικής αξιολόγησης, το σχέδιο κάλυψε τέσσερις βασικούς τύπους νέας επιχειρηµατικής οντότητας: ατοµικές επιχειρήσεις οµόρρυθµες εταιρείες ιδιωτικές εταιρείες περιορισµένης ευθύνης εταιρείες εισηγµένες σε χρηµατιστήριο. Συγκεντρώθηκαν «κανονικά» και «ελάχιστα» δεδοµένα για κάθε τυπικό και λειτουργικό στόχο αναφοράς, µε βάση την ίδρυση µιας τυπικής επιχειρηµατικής οντότητας µέσω της διεργασίας καταχώρισης που χρησιµοποιείται ευρύτερα, σε κάθε κράτος µέλος.

3 3 Αναπτύχθηκαν δέκα αρχέτυπα για την εξασφάλιση συγκρίσεων µεταξύ χωρών όσον αφορά τις εθνικές απαιτήσεις για τις τοµεακές άδειες και τις άλλες άδειες που σχετίζονται µε δραστηριότητες. Παρήχθη µια σειρά στόχων αναφοράς για όλη την ΕΕ, µε βάση τις επιδόσεις των κρατών µελών. Ως στόχος αναφοράς επελέγη η επίδοση της τέταρτης σε αποτελεσµατικότητα χώρα (το «κατώτερο τέταρτο»), γιατί είναι ένας ρεαλιστικός µεσοπρόθεσµος στόχος για όλα τα κράτη µέλη. 4 ΒΑΣΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται συνοπτικά τα βασικά πορίσµατα της ατοµικής επιχείρησης και της ιδιωτικής εταιρείας περιορισµένης ευθύνης: των δύο πιο σηµαντικών τύπων επιχειρηµατικής οντότητας στο σχετικό πλαίσιο πολιτικής. Τυπικοί στόχοι αναφοράς Ατοµική επιχείρηση Μέσος όρος Υψηλότερη Χαµηλότερη Στόχος αναφοράς Τυπικός χρόνος (εργάσιµες ηµέρες) Ελάχιστος χρόνος (εργάσιµες ηµέρες) Τυπικό κόστος (ευρώ) 250 1, Ελάχιστο κόστος (ευρώ) Ιδιωτική εταιρεία περιορισµένης ευθύνης Μέσος όρος Υψηλότερη Χαµηλότερη Στόχος αναφοράς Τυπικός χρόνος (εργάσιµες ηµέρες) Ελάχιστος χρόνος (εργάσιµες ηµέρες) Τυπικό κόστος (ευρώ) 830 2, Ελάχιστο κόστος (ευρώ) 680 1, Ελάχιστο καταβληθέν µετοχικό κεφάλαιο (ευρώ) Λειτουργικοί στόχοι αναφοράς Ατοµική επιχείρηση Μέσος όρος Υψηλότερη Χαµηλότερη Στόχος αναφοράς Αριθµός διαδικασιών Αριθµός σηµείων επαφής - για τον επιχειρηµατία Αριθµός επίσηµων εντύπων και εγγράφων Αριθµός επίσηµων αδειών, εγκρίσεων και βεβαιώσεων Αριθµός δηµόσιων και ιδιωτικών

4 4 φορέων που εµπλέκονται Ιδιωτική εταιρεία περιορισµένης ευθύνης Μέσος όρος Υψηλότερη Χαµηλότερη Στόχος αναφοράς Αριθµός διαδικασιών Αριθµός σηµείων επαφής - για τον επιχειρηµατία Αριθµός επίσηµων εντύπων και εγγράφων Αριθµός επίσηµων αδειών, εγκρίσεων και βεβαιώσεων Αριθµός δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων που εµπλέκονται Συνήθης χρόνος και κόστος ίδρυσης ιδιωτικής εταιρείας περιορισµένης ευθύνης AU BE DA FI FR DE GR IE IT LU NL PT SP SE UK Κόστος coûts Χρόνος (εργάσιµες Délai (jours µέρεσ) ouvrables) Προ pré- της καταχώρισης enregistreme Καταχώριση Benchmark Στόχος αναφοράς

5 5 Παράγοντες ώθησης των επιδόσεων Εντοπίστηκαν οι κύριοι παράγοντες που δηµιουργούν αλλαγή στο περιβάλλον εκκίνησης - οι «παράγοντες ώθησης των επιδόσεων». Αποδείχθηκε ότι αυτοί οι παράγοντες ήταν η εφαρµογή ΤΠΕ και η χρήση σύγχρονων τεχνικών διοίκησης επιχειρήσεων. Η µεγαλύτερη χρήση ΤΠΕ είναι στους τοµείς της διεργασίας καταχώρισης που είναι πιο εύκολο να µηχανογραφηθούν, όπως οι κατάλογοι επωνυµιών επιχειρήσεων. Λιγότερη πρόοδος έχει επιτευχθεί όσον αφορά τη χρησιµοποίηση των δυνατοτήτων της ΤΠΕ για διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης της διεργασίας καταχώρισης ή για να δοθεί στους επιχειρηµατίες η δυνατότητα να καταχωρίζουν νέες επιχειρήσεις µε ηλεκτρονικό τρόπο. Γίνεται εκτεταµένη χρήση εσωτερικών εργαλείων προγραµµατισµού και ελέγχου, όπως επίσηµων σχεδίων για τη µείωση του χρόνου, τη µέτρηση των επιδόσεων και την «ανατροφοδότηση» των αποτελεσµάτων. Αντίθετα, γίνεται µικρότερη χρήση εργαλείων σχεδιασµένων για την προώθηση της εξωτερικής διαφάνειας και υπευθυνότητας ή για τη σύνδεση των αµοιβών µε τις επιδόσεις. Επειδή τα εργαλεία αυτά µπορούν να δηµιουργήσουν ισχυρά, πρόσθετα κίνητρα για τη βελτίωση των επιδόσεων, αποτελούν ένα χρήσιµο µηχανισµό για την ενίσχυση των εσωτερικών εργαλείων προγραµµατισµού και ελέγχου. 5. ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Έχει πραγµατοποιηθεί σηµαντική πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της διεργασίας της διοίκησης εκκινήσεων επιχειρήσεων. Συγκεκριµένα, πολλά κράτη µέλη έχουν επιτύχει τα εξής: Βελτίωση της διοικητικής αποτελεσµατικότητας των τρεχουσών διαδικασιών µε τη δηµιουργία «ενιαίων σηµείων πρόσβασης» και θεσµικά κατοχυρωµένων προθεσµιών απάντησης. Μετάβαση από ένα σύστηµα βασισµένο στην έγκριση σε ένα σύστηµα βασισµένο στην αυτοπιστοποίηση µείωση του αριθµού αδειών ή εγκρίσεων επίσης, µείωση του αριθµού των διαδικασιών. Ενίσχυση της συµµετοχής των χρηστών µέσω της χρήσης του ιαδικτύου για την παροχή πληροφοριών, και µέσω εκστρατειών δηµοσιότητας. Μείωση του µεγέθους και της πολυπλοκότητας των εγγράφων που απαιτούνται για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Μείωση του επιπέδου του υποχρεωτικού κόστους. Εντούτοις, υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά τη διεργασία διοίκησης των εκκινήσεων επιχειρήσεων, σε πολλούς τοµείς. Υπάρχουν επίσης προοπτικές για βελτιστοποίηση της συνολικής διεργασίας καταχώρισης µιας νέας επιχειρηµατικής οντότητας - όπου περιλαµβάνεται η ολοκλήρωση των «προαιρετικών» δραστηριοτήτων (όπως η κατάρτιση ενός επιχειρηµατικού σχεδίου και η εξασφάλιση χρηµατοδότησης) και η εξασφάλιση άλλων αδειών και εγκρίσεων.

6 6 Η ατοµική επιχείρηση ΣΜ.1. Οι «προαιρετικές» δραστηριότητες (ανάπτυξη επιχειρηµατικού σχεδίου και εξασφάλιση χρηµατοδότησης) έχουν το µεγαλύτερο αποτέλεσµα στο συνολικό απαιτούµενο χρόνο για τη δηµιουργία µιας νέας ατοµικής επιχείρησης. ΣΜ.2. εν υπάρχουν σηµαντικοί χρονικοί φραγµοί για την καταχώριση µιας ατοµικής επιχείρησης σε κανένα κράτος µέλος όµως, σε τρία κράτη µέλη χρειάζονται περισσότερες από 20 ηµέρες για την ολοκλήρωση της διεργασίας ενώ 4 χώρες µπορούν να την ολοκληρώσουν σε λιγότερες από 5 ηµέρες. Οι κύριες εξηγήσεις για τις διαφορές αυτές είναι οι διαφορές που υπάρχουν στις αναλυτικές διοικητικές διαδικασίες σε κάθε τµήµα της διεργασίας (όπου περιλαµβάνεται η χρήση ΤΠΕ) και η πολυπλοκότητα της συνολικής διεργασίας (αριθµός σηµείων επαφής, όγκος εγγράφων και αριθµός διαφορετικών φορέων που εµπλέκονται). ΣΜ.3. Οι δραστηριότητες οι σχετικές µε «προσόντα και άδειες» που είναι υποχρεωτικές έχουν σηµαντικό αποτέλεσµα στο συνολικό χρόνο που απαιτείται στο πλαίσιο της διεργασίας εκκίνησης για µια ατοµική επιχείρηση, στα κράτη µέλη που είναι λιγότερο αποτελεσµατικά. ΣΜ.4. εν υπάρχουν σηµαντικοί φραγµοί κόστους για την καταχώριση µιας ατοµικής επιχείρησης, αλλά σε τρεις χώρες η καταχώριση µιας νέας επιχειρηµατικής οντότητας κοστίζει περισσότερα από 750 ευρώ (ενώ το µέσο κόστος αν εξαιρεθούν οι χώρες αυτές είναι µικρότερο από 50 ευρώ). Η ιδιωτική εταιρεία περιορισµένης ευθύνης ΣΜ.5. Οι «προαιρετικές» δραστηριότητες (ανάπτυξη επιχειρηµατικού σχεδίου και εξασφάλιση χρηµατοδότησης) έχουν σηµαντικό αποτέλεσµα στο συνολικό χρόνο που απαιτείται για τη δηµιουργία µιας νέας ιδιωτικής εταιρείας περιορισµένης ευθύνης. ΣΜ.6. Ο χρόνος που απαιτείται για το στάδιο πριν από την καταχώριση και τις διεργασίες καταχώρισης και η πολυπλοκότητά τους µπορεί να ενεργούν ως φραγµός για τη δηµιουργία µιας ιδιωτικής εταιρείας περιορισµένης ευθύνης σε ορισµένα κράτη µέλη ιδίως όταν ο χρόνος που απαιτείται είναι περισσότερος από ενάµισι ηµερολογιακούς µήνες (30 εργάσιµες ηµέρες). Αυτό πρέπει να συγκριθεί µε απαιτούµενο χρόνο 15 ή λιγότερων εργάσιµων ηµερών σε τρία κράτη µέλη. ΣΜ.7. Υπάρχει σύνδεση µεταξύ του αριθµού των διαδικασιών και του απαιτούµενου χρόνου, στην περίπτωση της δηµιουργίας µιας νέας ιδιωτικής εταιρείας περιορισµένης ευθύνης. ΣΜ.8. Υπάρχει σύνδεση µεταξύ της προέλευσης του εµπορικού κώδικα και του αριθµού των διαδικασιών που απαιτούνται για τη δηµιουργία µιας νέας επιχείρησης σε µια χώρα. Οι χώρες στις οποίες ο εµπορικός κώδικας επηρεάζεται από το εθιµικό δίκαιο τείνουν να απαιτούν λιγότερες διαδικασίες από τις χώρες στις οποίες ο εµπορικός κώδικας βασίζεται στο αστικό δίκαιο. ΣΜ.9 Οι δραστηριότητες «προσόντων και αδειών» έχουν σηµαντικό αποτέλεσµα στο συνολικό χρόνο που απαιτείται στο πλαίσιο της διεργασίας εκκίνησης στα κράτη µέλη που είναι λιγότερο αποτελεσµατικά.

7 7 ΣΜ.10. Το κόστος µπορεί να αποτελεί πρόσθετο φραγµό για τη δηµιουργία νέων ιδιωτικών εταιρειών περιορισµένης ευθύνης σε ορισµένες χώρες. Η καταχώριση κοστίζει περισσότερα από ευρώ σε τέσσερις χώρες - ενώ σε µια χώρα δεν υπάρχει κόστος καταχώρισης. ΣΜ.11. ύο κύριοι παράγοντες δηµιουργούν το µεγαλύτερο µέρος των διαφορών όσον αφορά τα υποχρεωτικά κόστη από το ένα κράτος µέλος στο άλλο: οι αµοιβές που καταβάλλονται σε δικηγόρους ή συµβολαιογράφους λόγω της υποχρεωτικής συµµετοχής τους, και οι φόροι και δασµοί που χρεώνουν οι εθνικές κυβερνήσεις για την καταχώριση. ΣΜ.12. Υπάρχει σύνδεση µεταξύ του χρόνου και του κόστους που απαιτείται για την καταχώριση µιας επιχείρησης και του βαθµού στον οποίο τα κράτη µέλη χρησιµοποιούν την καταχώριση των επιχειρήσεων ως µηχανισµό διαχείρισης των κινδύνων που υπάρχουν σύµφωνα µε τους επενδυτές, τους πιστωτές και τους πελάτες λόγω της επιχειρηµατικότητας. Σε ορισµένα κράτη µέλη, έχει δηµιουργηθεί ένα πολύπλοκο δίκτυο ελέγχων «εκ των προτέρων» έτσι ώστε το κράτος να έχει τη δυνατότητα να «επιλέγει» τους επιχειρηµατίες και να περιορίζει την ελευθερία δράσης τους. Εποµένως, υπάρχει άµεση σύγκρουση του πολιτικού στόχου της Συνόδου Κορυφής της Λισσαβόνας για τη δηµιουργία µιας επιχειρηµατικής Ευρώπης και των υπαρχουσών πρακτικών κρατικής πολιτικής που είναι σχεδιασµένες για να ελέγχουν τη διεργασία της επιχειρηµατικότητας. ΣΜ.13. Το υψηλό επίπεδο καταβληθέντος κεφαλαίου που απαιτείται σε ορισµένες χώρες είναι σηµαντικός φραγµός για τη δηµιουργία νέων ιδιωτικών εταιρειών περιορισµένης ευθύνης. Αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% των µέσων ετησίων εσόδων σε έξι χώρες (σε σύγκριση µε την ελάχιστη απαίτηση µόνο 1 ευρώ σε δύο χώρες). Αυτό είναι σηµαντικό ποσό. Παρεµποδίζει τη χρήση οργανισµών ανώνυµης εταιρικής µορφής για εκκινήσεις και, εποµένως, εµποδίζει τους επιχειρηµατίες να περιορίζουν τους κινδύνους και να προσελκύουν εξωτερικό µετοχικό κεφάλαιο. ΣΜ.14. Ο συνδυασµός µακροχρόνιων και πολύπλοκων διαδικασιών και σηµαντικών απαιτήσεων κόστους και κεφαλαίου ενεργεί ως ο µεγαλύτερος φραγµός για το σχηµατισµό νέων ιδιωτικών εταιρειών περιορισµένης ευθύνης σε ορισµένες χώρες. Παράγοντες ώθησης των επιδόσεων ΣΜ.15. Υπάρχει προοπτική βελτίωσης του τρόπου µε τον οποίο γίνεται η διαχείριση της διεργασίας καταχώρισης σε πολλά κράτη µέλη, µε τη βελτίωση της χρήσης σύγχρονων τεχνικών προγραµµατισµού και ελέγχου. Πιο συγκεκριµένα, πολλοί οργανισµοί καταχώρισης µπορούν να χρησιµοποιήσουν εργαλεία για την εξασφάλιση διαφάνειας και υπευθυνότητας όσον αφορά την επίτευξη στόχων, αλλά και τη συµµετοχή των ενδιαφεροµένων. Μπορεί επίσης να υποστηριχθεί η αύξηση των διασυνδέσεων µεταξύ οργανωτικών αποτελεσµάτων και αµοιβών των διαχειριστών. ΣΜ.16. Η εισαγωγή των σύγχρονων Τεχνολογιών των Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) προσφέρει την ευκαιρία αναθεώρησης των διοικητικών διαδικασιών για την καταχώρηση επιχειρήσεων.

8 8 ΣΜ.17. Η εισαγωγή των ΤΠΕ προσφέρει επίσης την ευκαιρία αναθεώρησης της αποτελεσµατικότητας των υπαρχουσών διοικητικών διαδικασιών που βασίζονται σε έντυπα και έγγραφα.