ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ειδική έκθεση αριθ. 7/2013 (Απαλλαγή 2012) Προσέφερε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία στην επανένταξη απολυθέντων εργαζομένων; Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού Εισηγητής: Jan Mulder DT\ dc PE v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 Εισαγωγή Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ) συστάθηκε το 2006 με στόχο να καταδείξει την αλληλεγγύη της ΕΕ προς τους εργαζομένους που πλήττονται από μαζικές απολύσεις εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης, και τροποποιήθηκε το 2009 ούτως ώστε να του παρασχεθεί η δυνατότητα να παρέχει επίσης βοήθεια σε εργαζομένους που απολύθηκαν εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης. Το ΕΤΠ πρέπει να διευκολύνει την επανένταξη στην απασχόληση των εργαζομένων αυτών με την παροχή χρηματοδοτικών συνεισφορών για περιορισμένου χρόνου συντονισμένες δέσμες εξατομικευμένων υπηρεσιών. Τέτοιες δέσμες περιλαμβάνουν ενεργητικά μέτρα για την αγορά εργασίας, όπως η κατάρτιση, η ενίσχυση για αυτοαπασχόληση, η καθοδήγηση και η επανατοποθέτηση. Επίσης, περιλαμβάνουν στήριξη του εισοδήματος, επιδόματα κινητικότητας και άλλα επιδόματα που καταβάλλονται στους εργαζομένους, ενώ εφαρμόζουν τα ενεργητικά μέτρα. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) παρέχει επίσης στήριξη σε απολυθέντες εργαζομένους, κυρίως μέσω προγραμμάτων διά βίου μάθησης. Ωστόσο, ενώ σκοπός του ΕΚΤ είναι η αντιμετώπιση μακροχρόνιων διαρθρωτικών ανισορροπιών, το ΕΤΠ σχεδιάσθηκε για την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων και συγκεκριμένων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2012, οι δέσμες ενίσχυσης του ΕΤΠ αντιστοιχούσαν σε 627 εκατομμύρια ευρώ για 89 εγκεκριμένες αιτήσεις κρατών μελών. Το ΕΤΠ συγχρηματοδοτεί μέτρα σε ποσοστό 50 % (βασικό ποσοστό) ή 65 % (ειδικό ποσοστό για την περίοδο κατά την οποία ίσχυε το κριτήριο της κρίσης, δηλ. από τον Μάιο του 2009 έως τα τέλη του 2011), ενώ το υπόλοιπο ποσοστό καλύπτεται από το οικείο κράτος μέλος. Εμβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου Γενικός στόχος του ελέγχου ήταν να αξιολογηθεί η συμβολή του ΕΤΠ, υπό μορφή ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας, στην παροχή δυνατότητας στους απολυθέντες εργαζομένους να επιστρέψουν το συντομότερο στην αγορά εργασίας. Πραγματοποιήθηκαν επιτόπιοι έλεγχοι για οκτώ υποθέσεις σε τέσσερα κράτη μέλη (από δύο στη Δανία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και τη Λιθουανία) στα οποία χρησιμοποιήθηκε το ΕΤΠ. Η αξία τους αντιστοιχούσε σε ποσό 67 εκατομμυρίων ευρώ από τα 627 εκατομμύρια ευρώ (10,7%) των ενισχύσεων ΕΤΠ που ανελήφθησαν έως τις 31 Δεκεμβρίου Το δείγμα των οκτώ υποθέσεων συνίστατο μόνο σε υλοποιηθείσες υποθέσεις και αντανακλούσε τα διαφορετικά μεγέθη των οικονομιών στην ΕΕ, την ποικιλομορφία των πληγέντων κλάδων της οικονομίας και τις σημαντικές διαφορές μεταξύ των κριτηρίων παρέμβασης του ΕΤΠ. Πορίσματα και συστάσεις που προέκυψαν από τον έλεγχο Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα: Εξατομικευμένα και καλά συντονισμένα μέτρα προσφέρθηκαν σε όλους σχεδόν τους εργαζομένους. Τα μέτρα του ΕΤΠ ήταν εν γένει καλά συντονισμένα με τα εθνικά μέτρα και το ΕΚΤ. Ωστόσο, όλα τα μέτρα που περιλαμβάνονται στον κανονισμό ΕΤΠ μπορούν να εφαρμοσθούν εξίσου και στο πλαίσιο του ΕΚΤ. Λόγω του υψηλότερου ποσοστού PE v /6 DT\ dc

3 συγχρηματοδότησης από το ΕΚΤ που ισχύει σε ορισμένα κράτη μέλη (έως και 85 %), της ταχύτητας, της εξοικείωσης, των λιγότερο αυστηρών προϋποθέσεων εφαρμογής και της δυνατότητας προχρηματοδότησης του εν λόγω ταμείου, ορισμένα κράτη μέλη προτιμούν να κάνουν χρήση του ΕΚΤ. Η επανένταξη στην απασχόληση των εργαζομένων που έτυχαν στήριξης του ΕΤΠ δεν μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό διότι στον κανονισμό ΕΤΠ δεν προβλέπονται ειδικά δεδομένα επιδόσεων και ποσοτικοί στόχοι επανένταξης πέραν της ημερομηνίας υποβολής της τελικής έκθεσης επιπλέον, ήταν δύσκολη η σύγκριση των δεδομένων που αφορούσαν την επανένταξη, μεταξύ άλλων επειδή ορισμένα κράτη μέλη δεν παρείχαν συγκρίσιμα στοιχεία ή τα στοιχεία που παρείχαν δεν διέκριναν μεταξύ του ΕΤΠ και του ΕΚΤ και τα κράτη μέλη δεν μπορούσαν πάντα να διαχωρίσουν τις συνέπειες της στήριξης του εισοδήματος ή/και άλλων μέτρων ή/και των γενικότερων κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων. Κατά μέσο όρο, τα διαθέσιμα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το ένα τρίτο της χρηματοδότησης του ΕΤΠ καλύπτει τα εθνικά καθεστώτα στήριξης του εισοδήματος των εργαζομένων, χωρίς ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Η διαδικασία έγκρισης του ΕΤΠ είναι υπερβολικά χρονοβόρα για ταμείο έκτακτης ανάγκης, καθώς διαρκεί κατά μέσο όρο 41 εβδομάδες. Με βάση τα ευρήματά του, το ΕΕΣ διατύπωσε τις ακόλουθες συστάσεις: Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα ενημερωμένων και αξιόπιστων δεδομένων για την παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων και τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των διαφόρων μέτρων. Ο ευρωπαίος νομοθέτης πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο περιορισμού της χρηματοδότησης της ΕΕ σε μέτρα που ενδέχεται να προσφέρουν ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, αντί να χρηματοδοτεί ήδη υπάρχοντα εθνικά καθεστώτα στήριξης του εισοδήματος των εργαζομένων. Ο ευρωπαίος νομοθέτης πρέπει να εξετάσει, ως εναλλακτική λύση αντί του καθεστώτος ΕΤΠ, τη δυνατότητα προσαρμογής του πλαισίου του ΕΚΤ προκειμένου να στηρίζει ταχύτερα εργαζομένους που πλήττονται από μαζικές απολύσεις. Απαντήσεις της Επιτροπής Από συγκρίσεις με διεθνείς πηγές δεδομένων, και ιδίως με τα στοιχεία της EUROSTAT, συνάγεται ότι οι συντελεστές ένταξης είναι ικανοποιητικοί, παρά τις πολύ δυσχερείς συνθήκες. Κατά μέσο όρο, το 34 % του συνόλου των συμμετεχόντων στις περιπτώσεις που έλεγξε το Συνέδριο είχε ήδη επανενταχθεί μέχρι τη λήξη της συνδρομής του ΕΤΠ, σχεδόν το 46 % επανεντάχθηκε σε διάστημα μεταξύ 3 και 12 μηνών μετά τη λήξη της συνδρομής του ΕΤΠ και άνω του 51 % επανεντάχθηκε 12 μήνες μετά τη λήξη της εν λόγω συνδρομής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT, το ποσοστό μετάβασης από την ανεργία στην απασχόληση ανήλθε στο 28,7 % για την ΕΕ. Το ποσοστό επανένταξης του 42 % είναι συγκριτικά καλύτερο από αυτό το ποσοστό. DT\ dc 3/6 PE v02-00

4 Ο κανονισμός ΕΤΠ αριθ. 1927/2006 δεν περιλαμβάνει ποσοτικούς στόχους επανένταξης και η εκτίμηση των διαφόρων μέτρων του ΕΤΠ μπορεί να γίνεται και βάσει άλλων δεικτών και με άλλα μέσα (όπως οι αξιολογήσεις). Για την περίοδο , η Επιτροπή πρότεινε στόχο επανένταξης 50 % ύστερα από 12 μήνες εφαρμογής. Σε γενικές γραμμές, τα δεδομένα για την επανένταξη που παρέχονταν στις τελικές εκθέσεις των κρατών μελών χαρακτηρίζονταν από συνοχή και αξιοπιστία. Στις περιπτώσεις που η ανάλυση της Επιτροπής εμφανίζει αποκλίσεις, αναλαμβάνεται άμεσα δράση. Τα συμπεράσματα της τελικής έκθεσης ενδιάμεσης αξιολόγησης αναφέρουν ότι το ΕΤΠ έχει αποφέρει «σημαντική προστιθέμενη αξία». Επιπλέον, επισημαίνουν ακόμη ότι «ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι χωρίς τη στήριξη του ΕΤΠ, θα είχαν επιτευχθεί ελάχιστα αποτελέσματα». Το ΕΤΠ συγχρηματοδοτεί ολοκληρωμένες δέσμες μέτρων στήριξης των εργαζομένων, που περιλαμβάνουν επιδόματα αναζήτησης εργασίας και κινητικότητας ή ατομικά επιδόματα για διά βίου μάθηση και δραστηριότητες κατάρτισης. Επιπλέον, σύμφωνα με τη μεθοδολογία της βάσης δεδομένων για την πολιτική της αγοράς εργασίας της EUROSTAT (σύμφωνα και με τον ορισμό του ΟΟΣΑ), τα επιδόματα ανεργίας που εισπράττουν οι συμμετέχοντες σε μέτρα πολιτικής για την αγορά εργασίας (αντί να λαμβάνουν επιδόματα κατάρτισης, μισθούς ή παρόμοιες παροχές) θα πρέπει να περιλαμβάνονται ως μέρος των δαπανών για το μέτρο αυτό και να εξαιρούνται από τα ποσά που δηλώνονται ως επιδόματα ανεργίας. Ο κανονισμός ΕΤΠ αριθ. 1927/2006 δεν αποκλείει τη χορήγηση στήριξης του εισοδήματος, υπό την προϋπόθεση ότι η στήριξη αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δέσμης μέτρων η οποία, παραδείγματος χάρη, περιλαμβάνει κατάρτιση, καθοδήγηση, στήριξη για δημιουργία μικροεπιχειρήσεων, κ.λπ. Επιπλέον, το άρθρο 3 δεν επιβάλλει ούτε αποκλείει ελάχιστα ή ανώτατα όρια επιδομάτων. Προτείνεται ανώτατο όριο ύψους 50 % στο πλαίσιο της δέσμης εξατομικευμένων μέτρων για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού. Η Επιτροπή έχει προτείνει για την περίοδο προθεσμία για την υποβολή συμπληρωματικών πληροφοριών από τα κράτη μέλη σε σχέση με την αρχική τους αίτηση, υπό την προϋπόθεση οι εν λόγω συμπληρωματικές πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται μόνο σε έκτατες περιστάσεις. Επίσης, τα αποτελέσματα της καμπύλης μάθησης είναι ορατά για κάποιο χρονικό διάστημα, γεγονός που επιτρέπει την επιτάχυνση της διαδικασίας εκτίμησης. Όλες μαζί οι επιδιωκόμενες αλλαγές, που περιλαμβάνουν και τις ηλεκτρονικές εφαρμογές, εκτιμάται ότι θα επιτρέπουν τη σημαντική επιτάχυνση της αξιολόγησης και τη συνακόλουθη έκδοση των αποφάσεων χρηματοδότησης. Συστάσεις του εισηγητή για ενδεχόμενη ενσωμάτωση στην έκθεση απαλλαγής της Επιτροπής για το 2012 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, PE v /6 DT\ dc

5 επισημαίνει τη σημασία που αποδίδει στους ελέγχους επιδόσεων πέραν των ελέγχων νομιμότητας και κανονικότητας και χαιρετίζει, ως εκ τούτου, την ειδική έκθεση του Συνεδρίου όπου παρουσιάζονται οι θετικές και οι αρνητικές πτυχές των επιδόσεων, παρέχοντας έτσι μια ισόρροπη συνολική οπτική γνωρίζει, ωστόσο, ότι η αξιολόγηση των επιδόσεων είναι δυνατή μόνον εάν οι στόχοι και οι δείκτες αποφασισθούν και συμπεριληφθούν στον υποκείμενο κανονισμό ζητεί, συνεπώς, από την Επιτροπή να λαμβάνει υπόψη την άποψη του Κοινοβουλίου σχετικά με τους ελέγχους επιδόσεων κατά την κατάρτιση νέων νομοθετικών προτάσεων επικροτεί το γεγονός ότι στους περισσότερους εργαζομένους που επλήγησαν από μαζικές απολύσεις εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και της κρίσης και που επωφελήθηκαν των μέτρων του ΕΤΠ παρασχέθηκαν εξατομικευμένα και καλά συντονισμένα μέτρα διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι τα μέτρα του ΕΤΠ ήταν εν γένει καλά συντονισμένα με τα εθνικά μέτρα και τα μέτρα του ΕΚΤ αντιμετωπίζει με πολύ μεγάλη σοβαρότητα τα επιχειρήματα των κρατών μελών που επέλεξαν να μην κάνουν χρήση του ΕΤΠ. Τα εν λόγω επιχειρήματα ήταν τα ακόλουθα: το υψηλότερο ποσοστό συγχρηματοδότησης για το ΕΚΤ (έως 85 % σε ορισμένες περιπτώσεις) σε σχέση με εκείνο για το ΕΤΠ (έως 65 %) λειτουργεί αποτρεπτικά για την υποβολή αίτησης υπαγωγής στο δεύτερο επικροτεί, συνεπώς, την επανεξέταση από την Επιτροπή των ποσοστών συγχρηματοδότησης για την επόμενη περίοδο του ΕΤΠ το ΕΚΤ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταχύτερα από ό, τι το ΕΤΠ ή οι εθνικές διοικήσεις είναι περισσότερο εξοικειωμένες με το ΕΚΤ η έλλειψη προχρηματοδότησης μέσω του ΕΤΠ οι περισσότερο περιοριστικοί όροι του ΕΤΠ, ιδίως το κριτήριο του επηρεασμού του εμπορίου ως βασικό κριτήριο παρέμβασης για αιτήσεις βάσει της παγκοσμιοποίησης και η διάρκεια της διαδικασίας για την έγκριση της αίτησης υπαγωγής στο ΕΤΠ υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι το ΕΤΠ και το ΕΚΤ μπορούν να θεωρηθούν συμπληρωματικά μέσα, και ζητεί από την Επιτροπή να καταστήσει σαφές το σκεπτικό για τον διαχωρισμό του ΕΤΠ από το ΕΚΤ, δεδομένου ότι το ΕΚΤ αποδεικνύεται κάποιες φορές καλύτερα προσαρμοσμένο στην επίτευξη έγκαιρων αποτελεσμάτων και διαθέτει σε ορισμένες περιπτώσεις καλύτερα ποσοστά συγχρηματοδότησης και προχρηματοδότησης διαπιστώνει επιπλέον ότι το ΕΚΤ είναι περισσότερο γνωστό στο ευρωπαϊκό κοινό σε ορισμένα κράτη μέλη σε σχέση με το ΕΤΠ 1 επισημαίνει ότι είναι προς όφελος της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης η δυνατότητα για αξιόπιστο καθορισμό της επανένταξης των ανέργων στην αγορά εργασίας κατόπιν της συμμετοχής τους σε μέτρα του ΕΤΠ ως εκ τούτου, ο κανονισμός ΕΤΠ θα πρέπει να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε μέτρηση 1 DT\ dc 5/6 PE v02-00

6 της επανένταξης μετά τη λήξη της περιόδου χρήσης του Ταμείου επιπλέον, τα εν λόγω δεδομένα θα πρέπει να είναι συγκρίσιμα και, κατά προτίμηση, να συνδέονται με ποσοτικούς στόχους επικροτεί, εν προκειμένω, το γεγονός ότι στον νέο κανονισμό ΕΤΠ για την περίοδο προγραμματισμού , η Επιτροπή πρότεινε στόχο επανένταξης ποσοστού 50 % του απολυθέντος εργατικού δυναμικού εντός 12 μηνών από τη χρήση του Ταμείου ζητεί, ωστόσο, να πληροφορηθεί το σκεπτικό στο οποίο βασίζεται το ποσοστό αυτό είναι πεπεισμένο ότι η στήριξη του ΕΤΠ θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για την εκ νέου κατάρτιση και απόκτηση επαγγελματικών προσόντων και για άλλα στοχευμένα και ενεργητικά μέτρα της αγοράς εργασίας, και όχι για τη στήριξη του εισοδήματος που καταβάλλεται ούτως ή άλλως από τα εθνικά καθεστώτα παροχής επιδομάτων ανεργίας ζητεί, συνεπώς, την επανεξέταση της αναγκαιότητας για άμεση στήριξη του εισοδήματος κατά την εφαρμογή των μέτρων του ΕΤΠ υπογραμμίζει ότι η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ θα πρέπει να δημιουργεί ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία ζητεί, ως εκ τούτου, να εξετασθεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία των μέτρων του ΕΤΠ σε σύγκριση με την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία των μέτρων του ΕΚΤ ως προς τις ποσοτικές αλλά και τις ποιοτικές πτυχές τους στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας απαλλαγής, προκειμένου να εξασφαλισθούν οι πλέον αποτελεσματικές μετρήσεις της πολιτικής ή να διευκρινισθούν οι λόγοι για τη μη παροχή των εν λόγω αριθμητικών στοιχείων συμμερίζεται την άποψη του Συνεδρίου ότι μια περίοδος 41 εβδομάδων μεταξύ της υποβολής αίτησης για χορήγηση στήριξης από το ΕΤΠ και της καταβολής των πληρωμών είναι απαράδεκτα μεγάλη και ότι η διάρκειά της αποθαρρύνει τις αιτούσες χώρες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση και έχουν, συνεπώς, ανάγκη την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σημειώνει, ωστόσο, τις πληροφορίες που παρείχε η Επιτροπή στις απαντήσεις της επιπλέον, υπενθυμίζει σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη την απόφαση των αρμόδιων για τον προϋπολογισμό αρχών της Ένωσης να μην ενταχθεί το ΕΤΠ στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, το οποίο σημαίνει ότι όλες οι αιτήσεις πρέπει να υπόκεινται σε ειδική διαδικασία προϋπολογισμού, και φρονεί, ωστόσο, ότι ένα τόσο σημαντικό μέσο πολιτικής θα πρέπει να υπόκειται σε ενδελεχή αξιολόγηση και προτείνει, συνεπώς, τη σύνδεση της αναθεώρησης του ΕΤΠ για την περίοδο με την προτεινόμενη ενδιάμεση αναθεώρηση του ΠΔΠ για την περίοδο PE v /6 DT\ dc