Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ"

Transcript

1 Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Απόσπασμα από το κείμενο του S. Freud, «Η τεχνική της ψυχανάλυσης» (εκδ. ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Αθήνα 1985). Κεφάλαια: Κατασκευές κατά την Ψυχανάλυση-Η ολοκληρωμένη και η μη ολοκληρωμένη ψυχανάλυση (σ ) Απόδοση κειμένου : Αθανασάκη Σοφία, ψυχολόγος, απόφοιτος Παντείου Πανεπιστημίου Επoπττεία: Σάββας Μπακιρτζόγλου, ψυχολόγος-ψυχαναλυτής Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ Ο S.Freud στο παρόν βιβλίο συμπυκνώνει με αριστοτεχνικό τρόπο για άλλη μια φορά- δεκάδες συμβουλές και οδηγίες για τους αναλυτές ψυχαναλυτές, αναλύοντας σε κάθε κεφάλαιό του πολλά θέματα καίριας σημασίας για την θετική έκβαση της ανάλυσης, με σεβασμό απέναντι στον αναλυόμενο αλλά πάνω από όλα με σεβασμό απέναντι στην ίδια την ψυχανάλυση. Στα κεφάλαια που προηγήθηκαν μίλησε σχετικά με ζητήματα όπως ο τρόπος που ο αναλυτής πρέπει να αντιμετωπίζει τον αναλυόμενο λειτουργώντας με ουδετερότητα χωρίς τάσεις καθοδήγησης ή υποβολής του αναλυόμενου. Συζητήθηκαν ακόμη κάποιες τεχνικές διευκόλυνσης του έργου του θεραπευτή, όπως η καταγραφή σημειώσεων μετά το τέλος της συνεδρίας ούτως ώστε να μην διακόπτει τίποτα την διαδικασία την ώρα της ανάλυσης καθώς επίσης τόνισε και την αναγκαιότητα από μεριά του αναλυτή να ακούει χωρίς να περιμένει τι να ακούσει. Πράγμα το οποίο, όπως υποστηρίζει, μπορεί να καταστεί εφικτό και λειτουργικό με προϋπόθεση ότι ο αναλυτής έχει και ο ίδιος περάσει με επιτυχία από την διαδικασία ανάλυσής του, ώστε να είναι σε θέση να παραμερίζει δικές του τυχόν αντιστάσεις και εμπόδια στο αναλυτικό του έργο με άλλους ασθενείς. (Αυτή την θέση την συναντάμε πολύ συχνά στο παρόν βιβλίο). Επίσης, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ελεύθερη έκφραση του ασυνειδήτου τονίζοντας την μεγάλη σημασία που έχουν οι ελεύθεροι συνειρμοί στην ανάλυση. Επιπρόσθετα, έκανε λόγο για την αναγκαιότητα και σημασία της αμοιβής του αναλυτή και τι συνέπειες μπορεί να επιφέρει στο αναλυτικό πλαίσιο, καθώς επίσης και στην μεταβίβαση στην οποία εναποθέτει όλες τις ελπίδες της θετικής έκβασης της θεραπείας. Σε αυτήν την τελευταία την μεταβίβαση αποδίδει τεράστια θεραπευτική αξία και τονίζει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στη έκβαση της θεραπείας η μη ορθή διαχείριση των συναισθημάτων που 1

2 προκύπτουν από την σχέση αναλυόμενου- αναλυτή με κύριο λόγο την αγάπη που νιώθει πολλές φορές ο αναλυόμενος για το πρόσωπο του θεραπευτή του. Κατασκευές στην ψυχανάλυση Στο προτελευταίο κεφάλαιο αυτού του εξαιρετικού συγγράμματος ο Freud μιλά για τις κατασκευές που κάνει ο αναλυτής κατά την ψυχανάλυση και για το πώς αυτές μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο για τον αναλυτή, πέρα από το μέσο για να προχωρήσει η ανάλυση. Με τον όρο κατασκευές ο Freud εννοεί τις ερμηνείες που κάνει ο αναλυτής στον αναλυόμενο. Μια μικρή διαφοροποίηση των δύο αυτών εννοιών θα ήταν ότι οι ερμηνείες αφορούν κατά κύριο λόγο σε ένα μεμονωμένο στοιχείο όπως μια πράξη, μια σκέψη, μια παραπραξία κτλ. Ενώ μια κατασκευή αφορά κυρίως στην παρουσίαση ενός κομματιού από την ξεχασμένη προϊστορία του αναλυόμενου. Τις ονομάζει κατασκευές παραλληλίζοντας την δουλειά του ψυχολόγου με αυτή του αρχαιολόγου. Ειδικότερα, αναφέρει ότι όπως ο αρχαιολόγος ανασκάβει ένα κατεστραμμένο σπίτι και προσπαθεί μέσα από πετρώματα, μπάζα και γενικότερα από απομεινάρια του παρελθόντος να ανακατασκευάσει τον περιβάλλοντα χώρο του οικήματος έτσι και ο ψυχολόγος προσπαθεί να αναπαραστήσει γεγονότα και συμβάντα μέσα από αποσπασματικές αναμνήσεις, συνειρμούς και ενέργειες του αναλυόμενου. Αναγνωρίζεται δηλαδή και στους δύο το δικαίωμα της αναπαράστασης με μέσο την συμπλήρωση και την σύνθεση των διατηρημένων καταλοίπων. Η διαφορά ανάμεσα στις δύο επιστήμες έγκειται στο εξής : στην αρχαιολογία η αναπαράσταση μιας εικόνας, ενός οικήματος κτλ αποτελεί και τον τελικό στόχο, ενώ αντίθετα στην ψυχανάλυση το έργο της δεν σταματά με τις κατασκευές-ερμηνείες, αντιθέτως τότε ξεκινάει. Με βάση τις αντιδράσεις του αναλυόμενου στις κατασκευές που κάνει ο αναλυτής μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα την σημασία και το νόημα κάποιων απαντήσεων του που έχουν τύχει μεγάλης αμφισβήτησης. Σε αυτό το σημείο γίνεται λόγος για δύο κατηγορίες αντιδράσεων των αναλυόμενων που είναι πολύ εύκολο να παρερμηνευθούν για λόγους επίρρωσης της αναλυτικής διαδικασίας (αλλά και του ίδιου του αναλυτή πολλές φορές). Ειδικότερα, αναφερόμαστε στις 2

3 περιπτώσεις όπου ένας αναλυτής ερμηνεύει ένα «ναι» και ένα «όχι» από την μεριά του αναλυόμενου, σαν επικύρωση των λεγομένων του θεωρώντας ότι και τα δύο έχουν την ίδια σημασία γιατί το «όχι» του αναλυόμενου δεν είναι παρά ένα «ναι» που αντιστέκεται. Εδώ είμαστε αντιμέτωποι με μια ενδεχόμενη πλάνη από μεριά του αναλυτή η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί προσεκτικά μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα στην θετική έκβαση της θεραπείας. Με τον όρο θετική έκβαση της θεραπείας εννοούμε με δυο λόγια, την κατάσταση εκείνη κατά την οποία ο αναλυόμενος θα φτάσει να καταργήσει τις απωθήσεις του, που εντάσσονται σε πρώιμα στάδια της ψυχοσεξουαλικής του εξέλιξης, και θα τις αντικαταστήσει με αντιδράσεις που θα ανταποκρίνονται σε μια κατάσταση ψυχικής ωριμότητας λαμβάνοντας πάντα υπόψιν τις δυνατότητες ενός έκαστου. Θα δούμε λοιπόν με ποιόν τρόπο μπορούμε να αντιληφθούμε και να ερμηνεύσουμε τις αντιδράσεις ενός αναλυόμενου με τρόπο που δεν θα επιφέρει παρανοήσεις και θα προάγει την αναλυτική διαδικασία. Σε μια λανθασμένη κατασκευή ο αναλυόμενος δεν θα αντιδράσει καθόλου ούτε με θετικό ούτε με αρνητικό πρόσημο, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάναμε λάθος το οποίο με την πρώτη ευκαιρία μπορούμε να κοινοποιήσουμε στον ασθενή χωρίς να του κλονίσουμε την εμπιστοσύνη. Αυτό θα το πετύχει κανείς με την εμφάνιση νέου υλικού που θα έρθει να δώσει την ευκαιρία μιας καλύτερης κατασκευής διορθώνοντας έτσι την λανθασμένη. Τότε η εσφαλμένη κατασκευή αποβάλλεται με τέτοιο τρόπο σαν να μην έγινε ποτέ και αντικαθίσταται από την νέα που έχει κάτι να πει στον αναλυόμενο. Πως αξιολογούμε ένα «ναι» Ένα «ναι» του αναλυόμενου που ακολουθεί μια κατασκευή του αναλυτή έχει αξία αν συνοδεύεται από έμμεσες επιβεβαιώσεις, αν δηλαδή μετά την κατασκευή ο ασθενής φέρει στην επιφάνεια νέες αναμνήσεις που είτε συμπληρώνουν είτε επεκτείνουν την κατασκευή. Σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι το «ναι» αυτό αποτελεί προϊόν υποκρισίας από μεριά του ασθενούς και άρα αντίσταση. Πως αξιολογούμε ένα «όχι» Είναι αληθές το γεγονός ότι ένα «όχι» από μεριά του ασθενούς μπορεί να έχει πολλές περισσότερες εκφάνσεις από ένα «ναι» και αυτό γιατί τις περισσότερες φορές αποτελεί έκφραση 3

4 αντίστασης στην θεραπεία, την οποία προκάλεσε το περιεχόμενο της κατασκευής. Η κατασκευή δηλαδή ήταν ελλιπής και δεν «του τα είπε όλα», υπάρχει ένα άλλο τμήμα του περιεχομένου της το οποίο παραμένει κρυφό και σε αυτό αντιστέκεται ο ασθενής. Ο ασθενής δεν αντιστέκεται σε αυτό που του είπαμε αλλά σε αυτό που μένει κρυφό. Και σε αυτήν την περίπτωση οι έμμεσες διαβεβαιώσεις είναι αυτές που θα χρωματίσουν το «όχι» και θα το κατανείμουν σε προϊόν αντίστασης ή σε πραγματική άρνηση. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσεται και η περίφημη φράση που ακούγεται σχεδόν οικουμενικά από τους αναλυόμενους είναι η εξής «Αυτό δεν το είχα σκεφθεί (ή δεν θα σκεφτόμουν) ποτέ» που συνήθως υποδηλώνει ότι ο θεραπευτής έχει πράγματι εισχωρήσει στο ασυνείδητο του ασθενούς. Βέβαια όπως αναφέρει ο συγγραφέας, την φράση αυτή θα την ακούσουμε συνήθως πιο εύκολα μετά από κάποια ερμηνεία και όχι μετά από κάποια κατασκευή. Μια ακόμα επιβεβαίωση προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι έμμεσες διαβεβαιώσεις υπό την μορφή παραδρομών ή παραπραξιών που συντάσσονται με το περιεχόμενο της κατασκευής που αρχικά είχε φανεί να μην λέει κάτι στον αναλυόμενο. Με λίγα λόγια, αν η κατασκευή είναι εσφαλμένη δεν αλλάζει απολύτως τίποτα στον αναλυόμενο, αν όμως είναι σωστή ή έστω πλησιάζει στην αλήθεια προκαλεί στον αναλυόμενο μια υποτροπή των συμπτωμάτων του και της γενικότερής του κατάστασης. Στο επόμενο κεφάλαιο γίνεται λόγος για μια ακόμη αντίδραση απέναντι σε μια κατασκευή όπου την ονομάζει συνοπτικά συμβιβασμό. Ο συμβιβασμός αφορά στο εξής : έχει παρατηρηθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις έπειτα από μια κατασκευή ο ασθενής δε θυμάται ακριβώς το γεγονός που αφορά στο περιεχόμενο της κατασκευής αλλά κάτι παραπλήσιο, είτε θυμάται κάποιες λεπτομέρειες του συμβάντος (π.χ. τον χώρο, ή ένα αντικείμενο του χώρου μόνο κτλ) χωρίς όμως να θυμάται πλήρως το γεγονός. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται για «άνωση» του απωθημένου κατά την οποία όμως μέσω της αντικατάστασης αναχαιτίστηκε εν μέρει και μετατέθηκε η σημασία του γεγονότος σε άλλα συγγενικά μεν, αλλά επουσιώδη δε αντικείμενα. Με άλλα λόγια, τέτοιες παρόμοιες αντιδράσεις μπορούμε να τις πούμε και ψευδαισθήσεις. Μέσω των ψευδαισθήσεων λοιπόν, επιστρέφει κάτι που ο ασθενής είδε ή έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του (όταν ενδεχομένως δεν μπορούσε ακόμα ούτε να μιλήσει ) και μετά το ξέχασε το οποίο τώρα επιβάλλεται στην συνείδηση του αφού όμως πρώτα διαστρεβλώθηκε και μετατέθηκε. Η υπόθεση αυτή μας βοηθά να κατανοήσουμε ότι στα παραληρητικά σχήματα, στα οποία κατά κύριο λόγο περιέχονται ψευδαισθήσεις, αυτές οι τελευταίες δεν είναι και τόσο ανεξάρτητες από 4

5 το ασυνείδητο και την επιστροφή του. Έχουν πάντα κάτι να μας πουν σχετικά με την προϊστορία του ασθενούς και οφείλουμε να δώσουμε την δέουσα σημασία αν θέλουμε να καταλάβουμε πιο καλά παρόμοια φαινόμενα και περιπτώσεις. Με βάση τα παραπάνω θα λέγαμε ότι στην τρέλα δεν υπάρχει μόνο μέθοδος αλλά και ιστορική αλήθεια η οποία εκφράζεται μέσω του παραληρήματος. Κατ αναλογία και υπό συνθήκες θα παρατηρούσαμε ότι κάτι αντίστοιχο με το παραλήρημα (η μετάθεση από το ξεχασμένο παρελθόν στο παρόν ή στο αναμενόμενο μέλλον) εμφανίζεται και στους νευρωτικούς ασθενείς πέρα από τους ψυχωτικούς. Μια περίπτωση που θα μπορούσε να συμβεί αυτό είναι επί παραδείγματι όταν ένας νευρωτικός περιέρχεται σε κατάσταση άγχους και περιμένει να συμβεί κάτι τρομερό. Τότε βρίσκεται απλώς κάτω από την επίδραση μιας απωθημένης ανάμνησης που προσπαθεί να φτάσει στην συνείδηση αλλά δεν μπορεί λόγω της ισχυρής απώθησης- να κάνει συνειδητό το γεγονός ότι στο παρελθόν πραγματικά συνέβη κάτι το τρομερό οπότε παραμένει η αίσθηση του φόβου που άφησε πίσω του το γεγονός αυτό και είναι αυτό που επανέρχεται, ενώ το πραγματικό γεγονός παραμένει κρυμμένο και αλλοιωμένο από την συνείδηση. Πότε μια ανάλυση θεωρείται ολοκληρωμένη Επόμενο μεγάλο κεφάλαιο με πολλές προεκτάσεις είναι αυτό της διάρκειας μιας θεραπείας ανάλυσης καθώς είναι πλέον αποδεκτό ότι πρόκειται για μια διαδικασία που είναι μακροχρόνια καθώς στοχεύει στη απελευθέρωση ενός ανθρώπου από τα συμπτώματα που τον ταλαιπωρούν, και από τις αναστολές του. Είναι μια υπόθεση που εκ των πραγμάτων εξαιτίας της φύσης των νευρωτικών συμπτωμάτων, της απώθησης, της αντίστασης κτλ απαιτεί να αφιερώσουμε αμφοτερόπλευρα, αναλυτής/αναλυόμενος- αρκετό χρονικό διάστημα. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις όπου ίσως χρειαστεί να τεθεί ένα χρονικό όριο, μια προθεσμία στην ψυχανάλυση με στόχο την πιο άμεση και αποτελεσματική ολοκλήρωσή της. Αυτό το μέσο πρέπει να χρησιμοποιείται υπό συνθήκες και όταν οι περιστάσεις το απαιτούν. Ειδικότερα, μια περίπτωση όπου μπορεί να τεθεί μια προθεσμία στην θεραπεία είναι όταν παρατηρούνται φαινόμενα αυτοαναστολής της θεραπείας οπότε και πρέπει να λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα για την θετική συνέχισή της. Με τον όρο αυτοαναστολή της θεραπείας εννοούμε τις 5

6 περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες ο ασθενής ενώ αρχικά έχει σημειώσει πρόοδο στην πορεία βολεύεται στην κατάσταση και δεν θέλει να κάνει ούτε ένα βήμα παραπάνω προς την ολοκλήρωση της θεραπείας. Σε αντίστοιχες περιπτώσεις η επιβολή προθεσμίας βοηθά στην συρρίκνωση των αντιστάσεων ώστε να βγουν στην επιφάνεια όλες οι αναμνήσεις εκείνες και οι συσχετισμοί μεταξύ αυτών που θα οδηγήσουν στην κατανόηση της νεύρωσης και το ξεπέρασμα της τωρινής κατάστασης του ασθενούς. Για να έχει όμως το θεμιτό αποτέλεσμα το παραπάνω μέσο πρέπει να έχουμε κατά νου ότι πρέπει να ληφθεί την κατάλληλη στιγμή της θεραπείας,η οποία μεταβάλλεται κατά περίπτωση. Μια βασική παράμετρος την οποία πρέπει να έχουμε υπόψιν μας σχετικά με την επιβολή προθεσμίας είναι και το ενδεχόμενο ένα μέρος του υλικού να μην γίνει προσιτό κάτω από την πίεση της απειλής, να συγκρατηθεί και να παραχωθεί στο ασυνείδητο ούτως ώστε να μην είναι προσβάσιμο στην θεραπεία και να επαναφέρει μελλοντικά στον ασθενή στοιχεία της ασθένειάς του. Αυτό συμβαίνει γιατί παραμένουν κατάλοιπα της μεταβίβασης, καθώς κατά την ανάλυση κάποια αποσπάσματα της παιδικής ηλικίας δεν βγήκαν στην επιφάνεια οπότε επανέρχονται και αποβάλλονται εκ των υστέρων. Από την στιγμή όμως που έχει ορισθεί μια προθεσμία δεν μπορούμε να μην την τηρήσουμε καθώς θα χαθεί η αξιοπιστία και η εγκυρότητα του θεραπευτή και του πλαισίου. Υπάρχει τέλος στην ψυχανάλυση; Πριν μιλήσουμε για το παραπάνω ερώτημα θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε τον όρο τέλος μιας ανάλυσης. Πρακτικά εξετάζοντας το ζήτημα θα λέγαμε ότι το τέλος μια ανάλυσης συνίσταται στην εκπλήρωση δύο βασικών προϋποθέσεων, η πρώτη είναι ότι ο ασθενής δεν υποφέρει πια από τα συμπτώματά του και έχει ξεπεράσει τα άγχη του και τις αναστολές του, η δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι αναλυτής κρίνει πως ο ασθενής έχει συνειδητοποιήσει τόσα απωθημένα, έχει ξεκαθαρίσει τόσα ακατανόητα και έχει κατανικήσει τόσες εσωτερικές αντιστάσεις ώστε δεν υπάρχει φόβος να επαναληφθούν αυτές παθολογικές διαδικασίες που αρχικά τον είχαν φέρει στο αναλυτικό ντιβάνι. Σε περιπτώσεις όπου κάποιες δυσκολίες μας εμποδίζουν να εκπληρώσουμε τις παραπάνω προϋποθέσεις θα ήταν πιο σωστό να μιλάμε για μια ελλιπή θεραπεία παρά για μια μη ολοκληρωμένη ανάλυση. 6

7 Ανεξάρτητα από τις δύο προαναφερθείσες προϋποθέσεις βασική παράμετρος για την θετική έκβαση της θεραπείας αποτελεί και το εξής : ότι το Εγώ του αναλυόμενου δεν έχει υποστεί αισθητή μεταβολή και η διαταραχή έχει βασικά τραυματική αιτιολογία. Είναι γνωστό ότι όλες οι διαταραχές έχουν μεικτού τύπου χαρακτήρα/ αιτιολογία. Ειδικότερα, είτε πρόκειται για υπερβολικές ορμές που αντιδρούν στην τιθάσευσή τους από το Εγώ, είτε πρόκειται για την επίδραση πρώιμων τραυμάτων στα οποία δεν μπορεί ακόμα το Εγώ να επιβληθεί. Κατά κανόνα λοιπόν, όσο πιο ισχυρό είναι το πρώτο χαρακτηριστικό τόσο πιο πιθανό είναι ένα τραύμα να οδηγήσει σε μια καθήλωση και να προκαλέσει μια διαταραχή στην εξέλιξη του ατόμου, ενώ όσο πιο ισχυρό είναι το τραύμα θα εκδηλωθεί η βλαπτική του επίδραση και κάτω ακόμα και από φυσιολογικές ορμικές συνθήκες. Η ψυχανάλυση έχει πιο ευοίωνες προοπτικές στην περίπτωση όπου η διαταραχή έχει τραυματική αιτιολογία, καθώς τότε θα μπορέσει να αντικαταστήσει στο δυναμωμένο πια Εγώ την ανεπαρκή ρύθμιση της πρώιμης ηλικίας με μια σωστή τακτοποίηση. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να μιλάμε για ολοκληρωμένη θεραπεία, πάντα έχοντας κατά νου ότι δεν ξέρουμε με βεβαιότητα ότι αν στο μέλλον δεν εμφανιστούν άλλα συμπτώματα αν αυτό οφείλεται σε εύνοια της τύχης ή στην επιτυχία της θεραπείας. Σε αυτό το σημείο ο συγγραφέας ρίχνει μια διαφορετική ματιά στο φαινόμενο της ιδιοσυστατικής ισχύος των ορμών και στις μεταβολές που προκαλούνται στο Εγώ εξαιτίας της απώθησης και τις αποδυνάμωσης ή περιορισμού που αυτές επιδέχονται, προτείνοντας να μελετήσουμε περισσότερο τα εμπόδια εκείνα που παρεμβάλλονται στην ίαση του ασθενούς μέσω της ψυχανάλυσης παρά τους τρόπους που αυτή επιτυγχάνεται. Υποθέτουμε ότι εννοεί πως μελετώντας και χαρτογραφώντας τα εμπόδια που μπορεί να αναχαιτίσουν την πορεία μιας ανάλυσης είμαστε προετοιμασμένοι για την αντιμετώπισή τους. Τα εμπόδια αυτά ενδεχομένως αναφέρονται σε ιδιοσυστατικά στοιχεία του ατόμου και των ορμών του, σε κοινωνικές συνθήκες που επιβάλλονται σε αυτό αλλά και στην ικανότητα του αναλυτή να εντοπίσει και να φωτίσει τα δικά του τυφλά σημεία απέναντι στον ασθενή. Είναι ένα ζήτημα το οποίο αναμφίβολα επιδέχεται μεγάλης σημασίας και περαιτέρω συζήτησης. 7

8 Η ισχύς των ορμών Δεν πρέπει να κρίνουμε την επιτυχία ή την αποτυχία μιας θεραπείας με βάση το πρόσφατο μέλλον καθώς δεν μπορούμε να προβλέψουμε πολλούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την πορεία ενός ασθενούς. Ένας πρώτος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψιν είναι η ίδια η φύση των ορμών- ενορμήσεων η οποία είναι σε συνεχή σύγκρουση με το Εγώ και είναι δύσκολο έως αδύνατο να τακτοποιηθεί μια και για πάντα αυτή η σύγκρουση. Μιλώντας για μια τακτοποίηση των ορμών δεν εννοούμε την εξαφάνισή της χωρίς ίχνη, κάτι τέτοιο άλλωστε δεν θα το θέλαμε. Μιλάμε αντιθέτως, για την εναρμόνιση της ορμής με το Εγώ υπό την έννοια ότι δεν ακολουθεί πια τον δικό της δρόμο προς την ικανοποίηση αλλά υπακούει στις άλλες τάσεις του Εγώ. Έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότερες απωθήσεις πραγματοποιούνται σε πρώιμη παιδική ηλικία πρόκειται για πρωτόγονα αμυντικά μέτρα που παίρνει το ανώριμο και αδύναμο Εγώ. Σε επόμενα χρόνια γίνονται νέες απωθήσεις, οι παλιές όμως διατηρούνται και εξακολουθούν με τον τρόπο τους να εξυπηρετούν το Εγώ για να κυριαρχεί πάνω στις ορμές. Η ψυχανάλυση υποχρεώνει το ώριμο και δυναμωμένο πια Εγώ να αναθεωρήσει τις παλιές απωθήσεις, ορισμένες να τις καταργήσει, άλλες να τις αναγνωρίσει και έτσι να τις ξαναχτίσει με πιο στέρεα υλικά. Αυτές οι νέες απωθήσεις είναι πιο ανθεκτικές και δεν θα υποχωρήσουν τόσο εύκολα στις πλυμμήρες των ενισχυμένων από τον καιρό ορμών. Αυτό ίσως θα λέγαμε ότι είναι και το αληθινό επίτευγμα της ψυχαναλυτικής θεραπείας, να διορθώσει αναδρομικά την αρχική διαδικασία της απώθησης, ώστε να υπερέχει του στοιχείου της ποσότητας των ορμών. Η ποιοτική αλλαγή θα έρθει στην πορεία, ίσως με κάποια καθυστέρηση καθώς σχεδόν πάντα υπάρχουν κατάλοιπα από προηγούμενα εξελικτικά στάδια. Ειδικότερα, η μεταβολή που συμβαίνει από στάδιο σε στάδιο (στοματικό, πρωκτικό, φαλλικό κτλ) δεν γίνεται απότομα αλλά βαθμιαία, ώστε κάθε στιγμή με τη νέα οργάνωση να υπάρχουν κομμάτια από την προηγούμενη καθήλωση της λίμπιντο. Ό,τι δημιουργήθηκε κάποτε δεν εξαλείφεται εύκολα. 8

9 Το ζήτημα του επίκαιρου Δεύτερος παράγοντας είναι ότι είναι αδύνατον να «εμβολιάσουμε» τον ασθενή με τρόπο τέτοιο που να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει παρόμοιες συγκρούσεις στο μέλλον, δεν υπάρχουν οδηγίες προς χρήση. Και τέλος, είναι επικίνδυνο να ξυπνήσουμε, όπως είδαμε παραπάνω στον ασθενή μια παρόμοια παθογόνα κατάσταση για τον προετοιμάσουμε, από την στιγμή που δεν υπάρχουν άμεσες αποχρώσεις ενδείξεις προς μια τέτοια κατάσταση. Στο σημείο αυτό ο Freud εισάγει ένα εξίσου καίριο ζήτημα, αυτό του επίκαιρου ενός γεγονότος, μιας κατάστασης γενικότερα στην ζωή του ασθενούς και τη σημασία που αυτό έχει για την έκβαση της ασθένειας αλλά και της θεραπείας. Είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της θεραπείας το θέμα το οποίο θίγεται κάθε φορά να είναι επίκαιρο στον ασθενή, με άλλα λόγια να τον απασχολεί άμεσα ή έμμεσα και να γυρεύει τρόπους και μέσα για την ικανοποίησή ή ανακούφισή του, την περίοδο που διεξάγεται η ανάλυση. Το να προσπαθήσει ο αναλυτής να ξυπνήσει στον αναλυόμενο «συμπλέγματα» τα οποία ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται ή δεν τον απασχολούν είναι επισφαλές και μπορεί να επιφέρει τελικά τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά. Σε περίπτωση που ο αναλυτής αντιληφθεί κάποια λανθάνουσα ορμική σύγκρουση η οποία όμως δεν είναι επίκαιρη, έχει δύο επιλογές για να την αντιμετωπίσει. Είτε να προκαλέσει καταστάσεις στις οποίες θα γίνει επίκαιρη η σύγκρουση, είτε θα πρέπει αναλυτής και αναλυόμενος να αρκεστούν στο να κουβεντιάσουν μια τέτοια ενδεχόμενη μελλοντική κατάσταση. Η πρώτη επιλογή μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους : ο ένας είναι επί του πραγματικού, γεγονός που όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε είναι αρκετά επίφοβο και τολμηρό αγγίζοντας τα όρια της κατάχρησης εξουσίας που έχει ο αναλυτής επί του αναλυόμενου. Ο δεύτερο τρόπος είναι μέσω της μεταβίβασης υποβάλλοντας τον ασθενή σε «πόνο» μέσω της στέρησης και κατά συνέπεια της συμφόρησης της λίμπιντο. Η τεχνική αυτή της ψυχανάλυσης που πραγματοποιείται σε συνθήκες στέρησης αναφέρεται στις περιπτώσεις όπου και πάλι η σύγκρουση είναι επίκαιρη, για να της δώσουμε την οξύτερη δυνατή διαμόρφωση με σκοπό να αυξήσουμε την ορμική δύναμη που απαιτείται για την επίλυσή της, εξοικειώνοντας τον ασθενή με την πιθανότητα εμφάνισής νέων παρόμοιων συγκρούσεων στο μέλλον. 9

10 Εν κατακλείδι, λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο δρόμος για μια επιτυχημένη θεραπεία δεν περνάει μέσα από την συντόμευσή της και είναι εν μέρει ίσως και άσκοπο να επικεντρωνόμαστε στο τέλος μιας θεραπείας παρά στην θεραπεία την ίδια. Υπάρχει οριστική θεραπεία; Μελετώντας τα παραπάνω γεννιέται το ερώτημα αν υπάρχει οριστική θεραπεία του ασθενούς, αν μπορούμε μια για πάντα να θεραπεύσουμε τον ασθενή προφυλάσσοντάς τον μέσω μιας προληπτικής θεραπείας από μια μελλοντική αρρώστια. Ο συλλογισμός αυτός επιδέχεται ανάλυσης και καλό θα ήταν να εξεταστούν αρκετοί παράγοντες που συμβάλλουν για την επίτευξη του στόχου αυτού. Αρχικά θα πρέπει να ξεκινήσουμε λέγοντας ότι πολύ σημαντικό ρόλο εδώ παίζει το Εγώ του ατόμου. Στην ψυχανάλυση συμμαχούμε με το Εγώ του ασθενούς για υποτάξουμε ανυπότακτα μέρη του Εκείνο του και να τα συμπεριλάβουμε στη σύνθεση του Εγώ. Αυτό βέβαια προϋποθέτει ότι το Εγώ που θα συμμαχήσουμε να είναι ένα φυσιολογικό Εγώ, γεγονός που αναπόδραστα αποτελεί ένα φανταστικό ιδανικό. Ο κάθε φυσιολογικός άνθρωπός δεν είναι παρά κατά μέσο όρο φυσιολογικός με το Εγώ του να πλησιάζει ενίοτε του ψυχωσικού σε κάποια σημεία άλλοτε λιγότερο άλλοτε περισσότερο. Οι βαθμοί μεταβολής του Εγώ είτε είναι έμφυτοι είτε είναι επίκτητοι. Μπορούμε σαφώς πιο εύκολα να αναλύσουμε την δεύτερη περίπτωση. Λέγοντας λοιπόν, επίκτητη μεταβολή του Εγώ εννοούμε όλους εκείνους του αμυντικούς μηχανισμούς τους οποίους το Εγώ αναπτύσσει και υιοθετεί με σκοπό την αντιμετώπιση και απομάκρυνση των έσωθεν και έξωθεν προερχόμενων «κινδύνων». Αυτοί οι μηχανισμοί δεν παραμερίζονται εύκολα και απαιτούν και μεγάλα ποσά ενέργειας για να διατηρηθούν που ενδεχομένως δρουν επιβαρυντικά στην ψυχική οικονομία. Το κάθε άτομο βέβαια δεν χρησιμοποιεί όλους τους αμυντικούς μηχανισμούς που διαθέτει παρά μονάχα ορισμένους, που όμως καθηλώνονται στο Εγώ και γίνονται έτσι τακτικοί τρόποι αντιμετώπισης και επαναλαμβάνονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής όποτε επανέρχεται μια κατάσταση όμοια της αρχικής. 10

11 Το ενδυναμωμένο Εγώ του ενήλικου εξακολουθεί και αμύνεται ενάντια σε κινδύνους που στην πραγματικότητα έχουν πάψει να υπάρχουν, φτάνοντας έτσι πολλές φορές και στο σημείο να αναζητά στην πραγματικότητα καταστάσεις τέτοιες που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τον αρχικό κίνδυνο, για να μπορεί να δικαιολογεί την επιμονή του σε αυτούς τους τρόπους αντίδρασης. Το ουσιαστικό είναι ότι ο αναλυόμενος επαναλαμβάνει αυτούς τους τρόπους αντίδρασης και κατά την ψυχαναλυτική εργασία πολύ συχνά με την μορφή αντίστασης, πράγμα το οποίο αποδεικνύεται εξαιρετικά πολύτιμο και καθοριστικό για την επίτευξη της θεραπείας. Η θεραπευτική εργασία πηγαινοέρχεται από το κομμάτι ανάλυσης του Εκείνο (να συνειδητοποιήσουμε δηλαδή ένα μέρος του Εκείνο) στο κομμάτι ανάλυσης του Εγώ (να διορθώσουμε κάτι στο Εγώ). Η θεραπευτική επίδραση λοιπόν συνδέεται με τη συνειδητοποίηση των όσων έχουν απωθηθεί στο Εκείνο, πράγμα το οποίο προϋποθέτει άρση των αντιστάσεων που συμβάλουν στην μεταβολή του Εγώ. Συμπερασματικά λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι για να θεωρηθεί μια θεραπεία οριστική πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας πέραν όλων των άλλων παραγόντων, και κατά πόσο έχει υποστεί μεταβολή το Εγώ σε σημείο που να μην προωθούνται οι άρσεις των αντιστάσεων. Μεταβολή του Εγώ Μιλώντας για μεταβολές του Εγώ που συνέβησαν από αμυντικούς μηχανισμούς θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας και την ύπαρξη καθώς και τη σημασία των αρχικών εκ γενετής διαφορών του Εγώ. Κάθε άτομο επιλέγει ανάμεσα στους αμυντικούς μηχανισμούς τους πιο ισχυρούς για εκείνο και στη συνέχεια χρησιμοποιεί μόνο τους ίδιους. Αυτό μας δείχνει ότι κάθε Εγώ είναι εξαρχής χρωματισμένο από τις ατομικές προδιαθέσεις και τάσεις του καθενός είτε κληρονομικές είτε επίκτητες. 11

12 Ο ρόλος του θεραπευτή Στην συνέχεια ο Freud κάνει εκτενή λόγο για τον ρόλο που διαδραματίζει ο αναλυτής, τις ευθύνες που έχει απέναντι στον αναλυόμενο και απέναντι στην θεραπεία και για το πώς μπορεί να εμβαθύνει σε μια ανάλυση. Βασικός παράγοντας επιτυχίας μιας θεραπείας είναι το γεγονός ο αναλυτής να είναι σε θέση να εντοπίζει τις δικές του πλάνες και τα δικά του αδύναμα σημεία, όπως είδαμε και νωρίτερα. Πρέπει επιπρόσθετα να διακατέχεται από φιλαλήθεια και να αποκλείει κάθε πιθανότητα εξαπάτησης ή προσποίησης. Μέσο για τα επιτύχει αυτά είναι να έχει και ο ίδιος αναλυθεί, μια ανάλυση που όμως πολλές φορές μπορεί να είναι σύντομη και ελλιπής για πρακτικούς λόγους. Ωστόσο κατά τον Freud μια ανάλυση θεραπευτού θεωρείται επιτυχημένη όταν έχει πείσει τον μαθητευόμενο για την ύπαρξη του ασυνειδήτου και όταν έχει σχηματίσει προσωπική άποψη για την ανάδυση του απωθημένο. Καθώς οι συνθήκες άσκησης εργασίας αλλά και η ίδια η πραγματικότητα μεταβάλλονται αενάως, οι απαιτήσεις για σταθερότητα και ακεραιότητα του αναλυτού αυξάνονται και γίνονται επιτακτική ανάγκη. Σε τέτοιες περιπτώσεις προτείνει ο συγγραφέας του βιβλίου μια επιστροφή στην θεραπεία χωρίς ντροπές ή δεύτερες σκέψεις: ιδανικά ο αναλυτής καλό είναι να υποβάλλεται σε θεραπεία κάθε πέντε χρόνια, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι και η δική του θεραπεία όχι μόνο του ασθενούς του- θα καταστεί ολοκληρωμένη κάποια στιγμή. Η διαφορά των δύο φύλων στην θεραπεία Τελειώνοντας το παρόν σύγγραμμά του ο Freud αναφέρεται στην μια ουσιαστική νομοτελειακή διαφορά μεταξύ ανδρών-γυναικών και πως αυτή εκφράζεται σε μια ανάλυση. Πιο ειδικά μιλώντας, κάνει λόγο για την επιθυμία του πέους στις γυναίκες και το άγχος ευνουχισμού στους άνδρες. Στον άνδρα η επιδίωξη του ανδρισμού από την αρχή ανταποκρίνεται απόλυτα στις ανάγκες του Εγώ και η παθητική διάθεση η οποία προϋποθέτει την αποδοχή του ευνουχισμού- απωθείται 12

13 δραστικά, γεγονός που φαίνεται στην θεραπεία ως άρνηση να ανοιχτεί και να παθητικοποιηθεί ο ασθενής ώστε να προχωρήσει η αναλυτική διαδικασία. Σε αυτό οφείλεται και μια από τις πιο ισχυρές αντιστάσεις μεταβίβασης. Ο άνδρας δεν θέλει να υποταχθεί σε ένα υποκατάστατο πατέρα, δεν θέλει να του είναι υποχρεωμένος άρα στην ουσία αρνείται την θεραπεία που του προσφέρει ο αναλυτής. Σε αυτό το σημείο καλό θα ήταν να διευκρινίσουμε ότι μιλώντας για άρνηση της παθητικότητας αναφερόμαστε στις σχέσεις που δημιουργεί ένας άνδρας με άλλους άνδρες, όχι στην παθητικότητα γενικά και στις σχέσεις με γυναίκες (ίσα-ίσα αντιθέτως στις περισσότερες των περιπτώσεων θα παρατηρήσουμε ότι τέτοιοι άνδρες στις σχέσεις τους με το γυναικείο φύλο εμφανίζουν συχνά μια μαζοχιστική θα λέγαμε συμπεριφορά, δημιουργούν σχέσεις υποτέλειας). Αλλά και στην γυναίκα η επιδίωξη του ανδρισμού σε μια ορισμένη περίοδο της ζωής (φαλλική περίοδος της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης) επίσης ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του Εγώ. Η θηλυκότητα επέρχεται στην συνέχεια όταν η ανικανοποίητη επιθυμία πέους μετατραπεί σε επιθυμία για την απόκτηση παιδιού από τον πατέρα που έχει το πέος. Πολύ συχνά όμως θα παρατηρήσουμε ότι η επίτευξη του ανδρισμού παραμένει στο ασυνείδητο και δρα ανασταλτικά στην θεραπεία, καθώς δεν είναι εύκολο να καταφέρουμε να πείσουμε αυτές τις γυναίκες να παραιτηθούν από την επιθυμία απόκτησης πέους. Σε αυτή την περίπτωση δεν παρατηρούμε προβλήματα στην μεταβιβαστική σχέση αλλά η δυσκολία αυτή φαίνεται σε κρίσεις βαθιάς κατάθλιψης σε σχέση με την θεραπεία όπου νιώθουν ότι η θεραπεία τελικά δεν θα ωφελήσει σε κάτι. Αυτό συμβαίνει γιατί τελικά το ισχυρότερο κίνητρο των γυναικών σύμφωνα με τον Freud, για ανάλυση εκπορεύεται από την επιθυμία απόκτησης ενός πέους μέσα από αυτή. Και στις δύο περιπτώσεις όταν η ανάλυση φτάνει σε τέτοιο βάθος στο ασυνείδητο παρατηρούμε ότι είναι σαν έχει χτυπήσει σε βράχο βράχο που εξηγείται πέραν από ψυχολογικούς όρους και με όρους βιολογίας που είναι συνήθως απροσπέλαστοι. Σχολιάζοντας Συμπερασματικά λοιπόν, σχολιάζοντας πάνω στο εξαιρετικό κείμενο αυτό του Freud για την ψυχανάλυση θα έλεγα ότι η διαδικασία μιας ανάλυσης μοιάζει με ένα μακρύ ταξίδι, το οποίο είναι επικίνδυνο και γοητευτικό ταυτόχρονα, που έχει πολλές πλευρές και σημασίες. Αν θεωρήσουμε αστάθμητο παράγοντα την δομή του Εγώ του αναλυόμενου και τις αντιστάσεις που πηγάζουν από αυτό, σημαντικό ρόλο τότε παίζει η ικανότητα του θεραπευτή να είναι σε 13

14 θέση να δει και να αναγνωρίσει τις Σειρήνες που δημιουργεί το ασυνείδητο του αναλυόμενου απέναντι στην αναλυτική διαδικασία. Η ψυχανάλυση είναι θα μπορούσαμε ίσως να πούμε μια αέναη και α-τελής (με την έννοια του χωρίς οριστικού τέλους) διαδικασία που αν είναι επιτυχημένη δίνει στον αναλυόμενο όλα τα απαραίτητα ερεθίσματα για να επανεξετάζει δια βίου και να αλλάξει στάση απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό και στην πραγματικότητα. Ιανουάριος 2014 Σοφία Αθανασάκη, ψυχολόγος 14

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 ΔΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ψυχοδυναμική προσέγγιση Η συμπεριφορική προσέγγιση P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Sigmund Freud (1856-1939) Το 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Το 1886

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ συγγενών και ασθενή με καρκίνο. Παναγιώτης Χατζήκος, Ψυχαναλυτικός- Ψυχοθεραπευτής

Δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ συγγενών και ασθενή με καρκίνο. Παναγιώτης Χατζήκος, Ψυχαναλυτικός- Ψυχοθεραπευτής Δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ συγγενών και ασθεν με καρκίνο. Παναγιώτης Χατζκος, Ψυχαναλυτικός- Ψυχοθεραπευτς ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΗ ΚΑΙ Φόβος Άγχος Σοκ Δυσπιστία Θυμός Άρνηση Ενοχ Απόγνωση

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο

Ο καθημερινός άνθρωπος ως «ψυχολόγος» της προσωπικότητάς του - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχο Έ να πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, δυσθυμία, «κατάθλιψη» έχει την «τάση» να αποδίδει λανθασμένα τις ψυχικές αυτές καταστάσεις, σε έναν «προβληματικό εαυτό του», (μία δυστυχώς

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Εργασία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εισαγωγική Εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Πράξη» ΕΠΕΚΕΙΝΑ Επιμέλεια: Αφροδίτη Στυλιαρά ψυχολόγος - Αγγελική Καραγιάννη ψυχολόγος. Εποπτεία:

Διαβάστε περισσότερα

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες.

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες. Δεξιότητες ζωής είναι οι ικανότητες οι οποίες συμβάλλουν σε μια πετυχημένη, παραγωγική και γεμάτη ικανοποίηση ζωή. Οι δεξιότητες ζωής αποτελούν το σύνολο των στάσεων και συμπεριφορών που προσφέρουν στους

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Ορισμός: Είναι λειτουργίες του εγώ που έχουν σκοπό να απαλλάξουν το άτομο από το άγχος ή άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή

Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή Αυτή, δεν είναι μία κανονική παρουσίαση. Είναι μόνο μία αφορμή για προβληματισμό. Παρατηρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.)

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Ο τρόπος σκέψης και αντιμετώπισης των καταστάσεων που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, είναι καθοριστικό στοιχείο για τη

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες.

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες. Όταν οι γονείς χωρίζουν-οι συνέπειες ενός διαζυγίου στα παιδιά. Ο χωρισμός των δύο γονέων, θεωρείται ένα από τα πιο στρεσσογόνα συμβάντα για όλα τα μέλη που αποτελούν μια οικογένεια. Τα παιδιά βιώνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Θεματική Ενότητα 6 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις κλινικές καταβολές της ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29 Γράφει: Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος Η λέξη «ψύχωση» είναι μία λέξη η οποία χρησιμοποιείται υπερβολικά συχνά από τον κόσμο με λάθος νόημα και περιεχόμενο. Στο κείμενο αυτό, γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα

Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα 24 Απριλίου 2018 Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Μίνα Μπουλέκου, Συγγραφέας-Ποιήτρια Η διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων Θεματική Ενότητα 4 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχαναλυτική θεωρία και, κυρίως, σε εκείνο το τμήμα της θεωρίας που αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Η σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η

Η σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο πληροφόρησης και συμβουλευτικής για τους γονείς, να γίνει βοηθός και στήριγμά τους στο δύσκολο έργο της ανατροφής του παιδιού τους. Όσοι από

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου.

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου. Η σοφία, η κατανόηση, η συμπόνια, και η ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι σίγουρα σημαντικές παράμετροι και χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχει ο ψυχοθεραπευτής σου, αλλά δεν είναι επαρκή κριτήρια στα

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο "Πώς υφαίνεται ο χρόνος"

Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο Πώς υφαίνεται ο χρόνος Σοφία Δημοπούλου: «Το παρελθόν μάς καθορίζει» Η συγγραφέας μίλησε για το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο "Πώς υφαίνεται ο χρόνος" Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη Το "Πώς υφαίνεται ο χρόνος" απασχολεί τη Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Χάρτινη αγκαλιά Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Εργασίες 1 α ) Κατά τη γνώμη μου, το βιβλίο που διαβάσαμε κρύβει στις σελίδες του βαθιά και πολύ σημαντικά μηνύματα, που η συγγραφέας θέλει να μεταδώσει

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής: Σιγκμουντ Φρουντ (1856-1939) Αυστριακός Ιατρός, ψυχίατρος. Το έργο και οι θεωρίες του είχαν μεγάλη επίδραση στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Ατομική Ψυχολογία. Alfred Adler. Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ.

Ατομική Ψυχολογία. Alfred Adler. Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ. Ατομική Ψυχολογία Alfred Adler Εισηγήτρια: Παπαχριστοδούλου Ελένη Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μ. Μαλικιώση- Λοΐζου Ατομική Ψυχολογία Τονίζει τη μοναδικότητα της προσωπικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Breaking. Β Προπαιδευτική Παθολογική Νικολαΐδου Βαρβάρα Ειδικευόμενη Παθολογίας

Breaking. Β Προπαιδευτική Παθολογική Νικολαΐδου Βαρβάρα Ειδικευόμενη Παθολογίας Breaking Β Προπαιδευτική Παθολογική Νικολαΐδου Βαρβάρα Ειδικευόμενη Παθολογίας Πώς θα την προσεγγίσετε; Γυναίκα 57 ετών πρόσφατα υποβλήθηκε σε κολονοσκόπηση. Κατά την εξέταση βρέθηκε μάζα μεγέθους 2cm

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER 1 Α Ομάδα «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Αυτό που ζητάμε είναι...

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Αυτό που ζητάμε είναι... Γράφει η Γεωργία Λάττα Αυτό που ζητάμε είναι... παιδιά που αναλαμβάνουν ευθύνες, που ολοκληρώνουν την εργασία που τους έχει ανατεθεί, που δεν δικαιολογούν τα λάθη τους επιρρίπτοντας αλλού τις ευθύνες.

Διαβάστε περισσότερα

CHIN ΡΑΔΙΟ. Dr. Love. Για τον Σπύρος Πήτερ Γούδας. Μετάφραση στα Ελληνικά απο την Ασπασια Κουρτεσιωτη

CHIN ΡΑΔΙΟ. Dr. Love. Για τον Σπύρος Πήτερ Γούδας. Μετάφραση στα Ελληνικά απο την Ασπασια Κουρτεσιωτη CHIN ΡΑΔΙΟ Dr. Love Για τον Σπύρος Πήτερ Γούδας Μετάφραση στα Ελληνικά απο την Ασπασια Κουρτεσιωτη Ο Dr. LOVE ΑΠΟ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ CHIN 1993 ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ κ. ΣΠΥΡΟ-ΠΗΤΕΡ ΓΟΥΔΑ Tο

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015 Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων 2014-2015 Δημητριάννα Σκουρτσή Γ2 Σχολικό έτος 2014-15 Τάξη Γ Γυμνασίου Λογοτεχνικό Εξωσχολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί; www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ Στρεσσογόνος παράγοντας Οτιδήποτε κάνει τον άνθρωπο να βιώνει στρες Είναι μια αλλαγή στην ομοιόσταση του ατόμου Παράγοντες που προκαλούν στρες Ενδογενείς Εξωγενείς Ενδογενείς

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία 2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία Α Μέρος: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Τα επίπεδα συνείδησης Ύπνος Μισοξύπνιο Αφύπνιση Ελάχιστη εργασία των εξωτερικών αισθήσεων Με εικόνες

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Απρίλιος 2013 Χαρακτηριστικά που ζητούν οι εργοδότες αναπηρία Πως θα όριζες τη λέξη προσόν ή τη λέξη δεξιότητα ; Και τι εννοούν οι εργοδότες

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1. α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Χριστιάνα Μήτση Ψυχολόγος Μsc-Ψυχοθεραπεύτρια Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς

http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς http://hallofpeople.com/gr/ Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς Εκείνοι που κατηγορούν τους ανθρώπους ότι τρέχουν διαρκώς πίσω

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί ένα σεμινάριο για τις συγκρούσεις;

Γιατί ένα σεμινάριο για τις συγκρούσεις; Σεμινάρια ΕΚΔΔΑ 2009-10 ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ στον χώρο της Υγείας Γιατί ένα σεμινάριο για τις συγκρούσεις; Εάν τις διαχειριστούμε όπως συνήθως, μπορεί να: Οδηγήσουν σε προσωπικές αντιπάθειες Διαταράξουν/

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ Αγγελική Γουδέλη, 2011 Κοινωνικό Άγχος Αμηχανία Φόβος Το κοινωνικό άγχος, ή αλλιώς κοινωνική φοβία, θεωρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Δράση και Διακεκριμένη Επίδοση Σελίδα.1

Δράση και Διακεκριμένη Επίδοση Σελίδα.1 Δράση και Διακεκριμένη Επίδοση Σελίδα.1 (Επιφυλλίδα - Οπισθόφυλλο) Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΠΙΔΟΣΗ. Η δράση που έχει σχέση με τη διακεκριμένη επίδοση, την προοπτική και την αειφορία προκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι. Oscar Wilde 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Σεντελέ Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αξιολόγησα τους μαθητές μου θεωρώντας την αξιολόγηση σαν μια διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK SECOND YOUTH SUMMIT THE FUTURE WORKPLACE: THE NEW JOBS THE NEW SKILLS The youth takes over ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ

Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου Καθηγήτρια Ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Ηγούμαι 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Ηγούμαι 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Ηγούμαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Τι είναι Ηγεσία «Η Ηγεσία, δεν είναι θέση! γιαυτό

Διαβάστε περισσότερα

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης 1. Εισαγωγή στη διαμεσολάβηση (30 ) Στόχοι Να εντοπίσουν παρακολουθήσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης. Διαδικασία Έχουμε από πριν καλέσει δυο μέλη (ένα αγόρι Α και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

Η Σημασία της Επικοινωνίας

Η Σημασία της Επικοινωνίας Η Σημασία της Επικοινωνίας Εκπαιδευτή Εκπαιδευόμενου των: Ανθσγου (Ι) Ντίντη Βασιλείου και Ανθσγου (Ι)Μουσταφέρη Μιλτιάδη Επιμέλεια: Επγος (ΜΑ) Νεκ. Καρανίκας Για την ασφαλή και αποτελεσματική διεξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία;

Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία; Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία; Η ομαδική ψυχοθεραπεία όπως και η ατομική ψυχοθεραπεία στοχεύει στη βοήθεια ατόμων τα οποία θέλουν να βελτιώσουν την ικανότητα διαχείρισης των προβλημάτων ή των δυσκολιών

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία

Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία 1. Εισαγωγή 2. Τύποι 3. Ασκήσεις Γρηγοριάδης Ιωάννης Φυσική Η φυσική αποτελεί πεδίο στο οποίο μπορούν να διαπρέψουν οι μαθητές με δυσλεξία καθώς η ιδιαιτερότητα τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός;

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός; Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός; Ο Ιδεοψυχαναγκασμος, ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και είναι μια κατάσταση που μερικές φορές μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να επιμένει για χρόνια. Το άτομο που πάσχει

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του νοσηλευτή ως σύμβουλος στις μεθόδους αφαίρεσης. Γεωργία Γερογιάννη Λέκτορας Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Ο ρόλος του νοσηλευτή ως σύμβουλος στις μεθόδους αφαίρεσης. Γεωργία Γερογιάννη Λέκτορας Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Ο ρόλος του νοσηλευτή ως σύμβουλος στις μεθόδους αφαίρεσης Γεωργία Γερογιάννη Λέκτορας Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Μέθοδοι αφαίρεσης Θεραπεία επιλογής για πολλά αιματολογικά,

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή

Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με δωρεά από το www.snf.org Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή Διευθυντής - Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος: Γ. Κολαΐτης Εκτελεστικός Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Σύμφωνα με δύο σχετικά πρόσφατες έρευνες, οι μνήμες φόβου και τρόμου διαφέρουν σημαντικά από τις συνηθισμένες μνήμες. Οι διαφορές αυτές δεν συνίστανται μόνο στις εμφανείς

Διαβάστε περισσότερα

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο.

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο όπως αλλιώς λέγεται είναι μία δομημένη δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Η ιατρική ορίζει ως χρόνια ασθένεια την ασθένεια που είναι μακρόχρονη ή με συχνά επεισόδια. Παλαιότερα, η διάγνωση μιας σημαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Η απώλεια του «ονειρεμένου παιδιού» Οι γονείς βιώνουν μιαν απώλεια. Βιώνουν την απώλεια του παιδιού που έκτισαν μέσα στο

Διαβάστε περισσότερα

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 1 - Το μυστικό της ιατρικής Σε κάθε θέμα ή επιστήμη υπάρχει πάντα ένα δεδομένο που είναι σημαντικότερο σε σύγκριση με

Διαβάστε περισσότερα

- αποκλίνοντα ή εξωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα έξω)

- αποκλίνοντα ή εξωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα έξω) ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΣ Σαββίδου Αβρόρα. Παιδίατρος Στραβισμός είναι μία νευρομυϊκή διαταραχή, κατά την οποία όταν κάποιος προσηλώνει σε ένα σημείο, τότε το ένα μάτι του προσηλώνει στο σημείο αυτό και το άλλο είναι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ

Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος ψυχαναλυτής Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής Παράρτημα ΑΜΕΑ Ανατολικής Αθήνας (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

Ηγετικές Ικανότητες. Στάλω Λέστα

Ηγετικές Ικανότητες. Στάλω Λέστα Στάλω Λέστα stalo.lesta@gmail.com 96511011 Μερικά στατιστικά στοιχεία Οι γυναίκες αποτελούν μόνο το: 8,9 % των μελών διοικητικών συμβουλίων των μεγάλων εταιρειών στην Κύπρο (Largest publically listed companies)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Ανοίγουν τα σχολεία

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Ανοίγουν τα σχολεία Γράφει η Γεωργία Λάττα Ανοίγουν τα σχολεία κι όλοι βρίσκονται σε αναστάτωση: Οι εκπαιδευτικοί σπεύδουν να προετοιμάσουν το έδαφος ώστε να ξεκινήσει ομαλά η νέα σχολική χρονιά, οι γονείς εξορμούν στα βιβλιοπωλεία

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Διοικώ 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Τι είναι «διοίκηση» 2. Η «διοίκηση»

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων 3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που Χρησιμοποιούνται ως 1. αντικείμενο σε ρήματα: λεκτικά: λέω, υπόσχομαι, ισχυρίζομαι, διδάσκω, ομολογώ,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; Με την επιστημονική συνεργασία της Αιματολογικής Μονάδας, Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Με

Διαβάστε περισσότερα

Γνώση του εαυτού μας

Γνώση του εαυτού μας Γνώση του εαυτού μας Self awareness Η αυτογνωσία αναφέρεται σε: Συναισθήματα Σκέψεις Ενδιαφέροντα Ισχυρά & αδύνατα σημεία Αξίες Ικανότητες Στόχους Δεξιότητες Προτιμητέο στιλ επικοινωνίας 1 Γνώση του εαυτού

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπο-κεντρική θεωρία (person-centred) [πρώην Πελατο-κεντρική θεωρία ]

Προσωπο-κεντρική θεωρία (person-centred) [πρώην Πελατο-κεντρική θεωρία ] Προσωπο-κεντρική θεωρία (person-centred) [πρώην Πελατο-κεντρική θεωρία ] Φαινομενολογική θεωρητική κατεύθυνση η οποία υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος διαθέτει από μόνος του την ικανότητα για προσωπική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας; Σχιζοφρένεια Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Η σχιζοφρένεια, μια πνευματική ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στον τρόπο που σκέφτεται το άτομο, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Συνήθως ξεκινά από τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

«Το αγόρι στο θεωρείο»

«Το αγόρι στο θεωρείο» Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα «Το αγόρι στο θεωρείο» Μανώλης Λεγάκης Στο βιβλίο της Α. Δαρλάση τα ιστορικά στοιχεία συνυφαίνονται με τα μυθιστορηματικά: πρόσωπα φανταστικά υφίστανται σε ατομικό και

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν υπάρχει ευκαιρία για πρόβα, δεν υπάρχουν σχολεία. Το μόνο που κουβαλάμε

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20 Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου 2015-22:20 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη «Μέσω της μυθοπλασίας, αποδίδω τη δικαιοσύνη που θα ήθελα να υπάρχει» μας αποκαλύπτει η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Αρχική διαγνωστική αξιολόγηση, σύναψη συμβολαίου, και διερεύνηση. Διδάσκουσα: Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου

Αρχική διαγνωστική αξιολόγηση, σύναψη συμβολαίου, και διερεύνηση. Διδάσκουσα: Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου Αρχική διαγνωστική αξιολόγηση, σύναψη συμβολαίου, και διερεύνηση Διδάσκουσα: Δέσποινα Σιδηροπούλου-Δημακάκου Είναι σημαντικό για τον επαγγελματικό σύμβουλο να δώσει την απαιτούμενη προσοχή στο τι έχει

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Το κτηνιατρικό επάγγελμα περιέχει όλες τις ιδιαιτερότητες ενός αληθινά δύσκολου επαγγέλματος

Το κτηνιατρικό επάγγελμα περιέχει όλες τις ιδιαιτερότητες ενός αληθινά δύσκολου επαγγέλματος Το κτηνιατρικό επάγγελμα περιέχει όλες τις ιδιαιτερότητες ενός αληθινά δύσκολου επαγγέλματος (είναι δεύτερη σε βαθμό δυσκολίας πανεπιστημιακή σχολή) και διασφαλίζει την καλή σχέση που θα πρέπει να έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής. Ευχαριστώ πολύ κύριε συνάδελφε, για την ευκαιρία που μου δίνετε να

ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής. Ευχαριστώ πολύ κύριε συνάδελφε, για την ευκαιρία που μου δίνετε να ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε. Ευχαριστώ πολύ κύριε συνάδελφε, για την ευκαιρία που μου δίνετε να ξεκαθαρίσουμε κάποια ζητήματα. Θα ξεκινήσω από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ψυχολογία Κινήτρων

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ψυχολογία Κινήτρων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ψυχολογία Κινήτρων Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά.

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. Γ. Οι μαθητές και τα Μαθηματικά. Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 55 Στάση

Διαβάστε περισσότερα