Η ΧΛΩΡΙ Α. Το πεύκο. Οι συνηθέστεροι εχθροί του πεύκου είναι:

Transcript

1 Η ΧΛΩΡΙ Α Το πεύκο Ο κατασκηνωτικός µας χώρος είναι ένα πευκοδάσος. Συγκεκριµένα η ποικιλία αυτού του πεύκου είναι η χαλέπιος (pinus halepensis). Είναι το πιο συνηθισµένο της µεσηµβρινής Ελλάδας. Ο κορµός του έχει ακανόνιστο ύψος και δεν φτάνει σε µεγάλο ύψος. Τα φύλλα του είναι βελόνες και φύονται ανά 2. Ανθίζει κατά τον Μάρτιο- Μάιο και τότε η γύρις του, σε µορφή κίτρινης σκόνης, σκορπάει σαν σύννεφο µε το παραµικρό φύσηµα και µπορεί να προκαλέσει ερεθισµούς σε αλλεργικά άτοµα. Ο καρπός του είναι τα γνωστά κουκουνάρια, που είναι πολύ εύφλεκτα, όπως και οι ξερές πευκοβελόνες, (πούσι), αλλά και το ρετσίνι που εκκρίνει η φλούδα του όταν τραυµατιστεί. Αυτός είν ο λόγος που στα πευκοδάση ο κίνδυνος πυρκαγιάς είναι ιδιαίτερα αυξηµένος το καλοκαίρι και βεβαίως το άναµµα φωτιάς είναι απαγορευµένο. Οι συνηθέστεροι εχθροί του πεύκου είναι: Α)οι κάµπιες, που πλέκουν αραχνοειδείς φωλιές στα λεπτά κλαδιά, όπου διαχειµάζουν. Σ αυτή τη φάση, µπορούµε να κόψουµε στα σηµεία αυτά τα κλαδιά και να τα κάψουµε. Εάν τα αφήσουµε βγαίνουν οι κάµπιες την Άνοιξη και κατατρώνε τις πευκοβελόνες. Β) το έντοµο που προκαλεί τη βαµβακίαση, δηλαδή την έκκριση µιας άσπρης γλυκιάς ουσίας, που ρουφούν οι µέλισσες και παράγουν µέλι κακής ποιότητας. Η καταπολέµησή του είναι πολύ δύσκολη.

2 Το ξύλο του είναι µέτριας ποιότητας και χρησιµοποιείται µόνον στις οικοδοµές και στη ναυπηγική. Στην αρχαιότητα κατασκεύαζαν την καρίνα των πλοίων µε ένα καµπυλωµένο τετράγωνο δοκάρι πεύκου ή ελάτου. Το σκάφος το καλαφάτιζαν µε πίσσα και ρετσίνι από το δαδί του πεύκου. Για το λόγο αυτό, κατά τον Πλούταρχο, όλα τα κωνοφόρα όπως το πεύκο-ήταν αφιερωµένα στον Ποσειδώνα. Ήταν όµως και το αγαπηµένο δέντρο της θεάς Ρέας κόρης του Ουρανού και της Γής- γιατί συµβόλιζε το σύνδεσµο ουρανού και γης. Το δενδρολίβανο (rosmarinus officinalis)οι αρχαίοι το έκαιγαν στις θυσίες αντί για λιβάνι που ερχόταν από την Αραβία-για να ευχαριστήσουν τους θεούς. Θεωρείτο δώρο της Αφροδίτης στους θνητούς. Μ αυτό διακοσµούσαν και τις εικόνες των θεών. Η ΛΑ ΑΝΙΑ (cistus) Είναι ένας µικρός θάµνος. Τα λουλούδια της µοιάζουν µε της αγριοτριανταφυλλιάς, µόνο που είναι µικρότερα. Στην Αττική τη συναντάµε σε µεγάλη αφθονία. Είναι το πρώτο υτό που φυτρώνει µετά από πυρκαγιά και σε µεγάλη πυκνότητα, διότι καθώς εκτίθενται οι σπόροι σε υψηλή θερµοκρασία, ανοίγει το περίβληµα και εισχωρεί το νερό. Μ αυτόν τον τρόπο προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση.

3 Γι αυτό, µετά από πυρκαγιά δεν πρέπει να κυκλοφορήσουµε στην καµµένη περιοχή για να κάνουµε αναδάσωση, διότι έτσι τσαλαπατάµε τους σπόρους και εµποδίζουµε τη βλάστησή τους. Από ένα ορισµένο είδος λαδανιάς, βγαίνει ένα ρετσίνι που χρησιµοποιείται και σήµερα στην αρωµατοποιία. Οι αρχαίοι το χρησιµοποιούσαν ως θυµίαµα αλλά και σε αλοιφές. Η συλλογή του γινόταν από τα πόδια των κατσικιών αλλά και τα γένια των τράγων, που κολλούσε καθώς έβοσκαν. Στο Μεσαίωνα χρησιµοποιούσαν ένα είδος χτένας µε δερµάτινες µακριές λουρίδες. Καθώς την έσερναν πάνω στους θάµνους, κολλούσε το λάδανο στο δέρµα και από κει το αποσπούσαν µε ξύσιµο. Στις ρίζες της λαδανιάς φυτρώνει ένα παράσιτο ο «λύκος της λαδανιάς», που οι αρχαίοι το χρησιµοποιούσαν στη φαρµακευτική. ΕΛΙΧΡΥΣΟΝ AΘANATO- ΑΜΑΡΑΝΤΟ(helichrysum) Ο Θεόφραστος το ονόµασε «χρυσάνθεµο» και θεωρούσε πως είχε ηρεµιστική επίδραση στην ψυχή. Το χρησιµοποιούσαν για στεφάνια και στόλιζαν αγάλµατα, όπως ο βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεµαίος τα αγάλµατα των θεών. Λέγεται ακόµη και αγριοστάθουρο, δάκρυα της Παναγίας. Στα Κύθηρα, τα πολύ ανθεκτικά λουλούδια, του τα λένε σεµπρεβίδια.

4 Το πουρνάρι Είναι ένα είδος δρυός (βελανιδιάς), πολύ συνηθισµένο στην ορεινή Ελλάδα, αλλά και σε χαµηλά υψόµετρα. Το πολύ σκληρό ξύλο του χρησίµευε για την κατασκευή εργαλείων, κάρρων κλπ. Τα φύλλα του είναι µικρά αγκαθωτά. Αυτό όµως δεν δυσκολεύει τις κατσίκες στο να τα καταβροχθίζουν, εµποδίζοντας έτσι το φυτό να αναπτυχθεί σε δέντρο. Ένα έντοµο που ζει σ αυτό σχηµατίζει κόκκινα εξογκώµατα, το πρινοκόκκι. Απ αυτά γινόταν η κόκκινη βαφή, που πήρε το όνοµά της απ αυτό. Το χρησιµοποιούσαν για να βάφουν υφάσµατα και µαλλιά. Ο Θησέας, στο ταξίδι του, πηγαίνοντας στην Κρήτη για να σκοτώσει τον Μινώταυρο, χρησιµοποίησε πανιά βαµµένα µ αυτό. Επίσης οι Σπαρτιάτες έβαφαν κόκκινο τον πολεµικό τους ρουχισµό, για να µην διακρίνονται οι λεκέδες από το αίµα. Σχίνος (pistacia lentiscus) Θάµνος που µπορεί να φτάσει ως δέντρο τα 6 µέτρα. Πολύ συνηθισµένο φυτό σ ολόκληρη την Ελλάδα. Χρήσιµο στη φαρµακευτική για το ρετσίνι που εκκρίνεται από τον κορµό του όταν χαραχθεί. Σε µια δε ιδιαίτερη ποικιλία του στη Χίο έχει µια χαρακτηριστική µυρωδιά και παράγει την µαστίχα, που χρησιµεύει για να αρωµατίζει γλυκά και ποτά. Πολύ µεγάλη χρήση γινόταν στα τουρκικά χαρέµια για δροσιστικό του στόµατος και γι αυτό είχε µεγάλη εµπορική αξία. Ο Σουλτάνος απαιτούσε τη µισή παραγωγή για τον εαυτό του. Στην αρχαιότητα χρησιµοποιείτο για να κολλούν τα βλέφαρα των µατιών.

5 Κοινότατο φυτό στη χώρα µας. ανθίζει την Άνοιξη (Φεβρουάριο µε Απρίλιο). Οι αρχαίοι τον θεωρούσαν ως σύµβολο του πένθους. Οι κονδυλώδεις ρίζες κατά τον Πλούταρχο και τον Ησίοδο αποτελούσαν ευτελή τροφή. Στη µεγάλη ανάγκη και σήµερα τρώγονται. ΣΜΙΛΑΞ ΑΡΚΟΥ ΟΒΑΤΟΣ Αναρριχητικό φυτό, που µπερδεύεται πάνω σε θάµνους. Τα φύλλα του έχουν σχήµα µακρόστενης καρδιάς µε αγκάθια γύρω-γύρω. Οι καρποί του σχηµατίζουν τσαµπί µε κόκκινες ρώγες. Στην αρχαιότητα τα κλαδιά του σµίλακα µαζί µε του κισσού, του κλήµατος και της κλιµατσίδας τα χρησιµοποιούσαν για στεφάνια στις διονυσιακές γιορτές. Κατά τόπους του δίνουν διάφορα ονόµατα: ζουλόβατος, ξυλόβατος, αϊλάκι, σµιλάγγι.

6 ΠΙΚΡΟ ΑΦΝΗ Θάµνος δενδρώδης, που φυτρώνει στις όχθες των ποταµών, στις κοίτες των χειµάρων αλλά και φυτεύεται συχνά κατά µήκος µεγάλων οδικών αρτηριών. Την συναντάµε µε άνθη σε διάφορα χρώµατα: άσπρα, κόκκινα, ροζ και υπόλευκα. Ο χυµός του φυτού είναι γαλακτώδης, ενώ όλα τα µέρη του είναι δηλητηριώδη, γιατί περιέχουν την τοξική ουσία νηριίνη. Ο ιοσκουρίδης την αναφέρει µε το όνοµα νήριον, ροδοδάφνη ή ροδόδενδρο και ο Θεόφραστος δάφνη η αγρία. Λέγεται και σφάκα ή φυλλάδα.