Περιεχόμενα 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Εισαγωγή Πρόλογος Α. Καρακίτσιου, καθηγητή ΤΕΠΑΕ Α.Π. Θεσσαλονίκης... 13
|
|
- Δεσποίνη Αλεβίζος
- 5 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Περιεχόμενα 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή... 7 Πρόλογος Α. Καρακίτσιου, καθηγητή ΤΕΠΑΕ Α.Π. Θεσσαλονίκης Ενότητα 1 Ο άνθρωπος και η φύση Πόλη Ύπαιθρος Οδυσσέας Ελύτης, «Πίνοντας ήλιο κορινθιακό» Γιώργος Σαραντάρης, «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας» Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Αθήνα» Αμαλία Τσακνιά, «Η πόλη» Κοσμάς Ι. Χαρπαντίδης, «Χαλασμένες γειτονιές» Ινδιάνος Σιάτλ, «Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο» Ενότητα 2 Λαογραφικά Μιλτιάδης Μαλακάσης, «Ο Τάκη-Πλούμας» Διαμαντής Αξιώτης, «Η Άννα του Κλήδονα» Γιώργος Ιωάννου, «Να σαι καλά, δάσκαλε!» Νίκος Εγγονόπουλος, «Ο Καραγκιόζης. Ένα ελληνικό θέατρο σκιών» Ενότητα 3 Οικογενειακές σχέσεις Περλ Μπακ, «Η μάνα» Άννα Φρανκ, «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» Μαργαρίτα Λυμπεράκη, «Οι Κυριακές στη θάλασσα» Ναζίμ Χικμέτ, «Νανούρισμα στον γιο μου»... 85
2 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 4 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου Ενότητα 4 Θρησκευτική ζωή Κ.Π. Καβάφης, «Στην εκκλησία» Γιάννης Ρίτσος, «Τ άσπρο ξωκλήσι» Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Κάποια Χριστούγεννα» Γκότχολτ Έφραϊμ Λέσινγκ, «Η ιστορία του δαχτυλιδιού» Ενότητα 5 Εθνική ζωή Ακριτικό, «Ο Διγενής» Κλέφτικο, «Του Βασίλη» Ανδρέας Κάλβος, «Εις Σάμον» Διονύσιος Σολωμός, «Η καταστροφή των Ψαρών» Γιάννης Ρίτσος, «Ερημωμένα χωριά» Μέλπω Αξιώτη, «Από δόξα και θάνατο» Γιώργος Χειμωνάς, «Έξι χιλιάδες νέοι» Χριστόφορος Μηλιώνης, «Το συρματόπλεγμα του αίσχους» Ενότητα 6 Παλαιότερες μορφές ζωής Διδώ Σωτηρίου, «Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη» Σωτήρης Δημητρίου, «Πάσχα τ Απρίλη» Λευτέρης Ξανθόπουλος, «Χρονικό» Άντον Τσέχωφ, «Ένας αριθμός» Ενότητα 7 Ταξιδιωτικά κείμενα Ζακ Πρεβέρ, «Βγαίνοντας από το σχολειό» Νίκος Καζαντζάκης, «Μια Κυριακή στην Κνωσό» Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Η εξοχική Λευκάδα» Νίκος Κάσδαγλης, «Τόκιο»
3 Περιεχόμενα 5 Ενότητα 8 Η αποδημία Ο καημός της ξενιτιάς Ο ελληνισμός έξω από τα σύνορα Τα μικρασιατικά Οι πρόσφυγες Δημοτικά τραγούδια της ξενιτιάς «Θέλω να πα στην ξενιτιά» «Ξενιτεμένο μου πουλί» Δημήτρης Χατζής, «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα» Ηλίας Βενέζης, «Η επιστροφή του Αντρέα» Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Για τον όρο μετανάστες» Κυριάκος Χαραλαμπίδης, «Γλυκό του κουταλιού» Θανάσης Βαλτινός, «Δύο γράμματα της Χαράς» Άλκη Ζέη, «Αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από τη Γερμανία» Ενότητα 9 Αθλητισμός Λορέντζος Μαβίλης, «Καλλιπάτειρα» Δημήτρης Μίγγας, «Η τρίπλα των ονείρων» Ουμπέρτο Σάμπα, «Τοπική ομάδα» Νίκος Χουλιαράς, «Η εσχάτη των ποινών» Ενότητα 10 Η αγάπη για τους συνανθρώπους μας Οι φιλικοί δεσμοί Η αγάπη Νίκος Καρούζος, «Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού» Γιάννης Μαγκλής, «Γιατί;» Μ. Καραγάτσης, «Η κυρία Νίτσα» Ζωρζ Σαρή, «Και πάλι στο σχολείο» Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, «Ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού» Ιβάν Γκολ, «Μαλαισιακά τραγούδια»
4 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 6 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου Ενότητα 11 Η βιοπάλη Το αγωνιστικό πνεύμα του ανθρώπου Κ.Π. Καβάφης, «Θερμοπύλες» Έλλη Αλεξίου, «Όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν» Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, «Για ένα παιδί που κοιμάται» Ανώνυμος, «Το τραγούδι του Γιανγκ» Ενότητα 12 Προβλήματα της σύγχρονης ζωής Διονύσης Σαββόπουλος, «Τι έπαιξα στο Λαύριο» Μαρία Ιορδανίδου, «Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας» Μένης Κουμανταρέας, «Γραφείον ευρέσεως εργασίας» Τάσος Καλούτσας, «Με το λεωφορείο» Τίτος Πατρίκιος, «Ιστορία του λαβύρινθου» Εντίτα Μόρρις, «Τα λουλούδια της Χιροσίμα» Τόλης Νικηφόρου, «Όταν πεθαίνει ένα παιδί» Μιχάλης Γκανάς, «Στα καμένα» Ενότητα 13 Οι φίλοι μας τα ζώα Νίκος Καββαδίας, «Οι γάτες των φορτηγών» Έρμαν Έσε, «Ο λύκος» Αντώνης Σουρούνης, «Άνθρωποι και δελφίνια» Μίλος Ματσόουρεκ, «Ο μεταξοσκώληκας» Ε.Χ. Γονατάς, «Ο σκαντζόχερος» Παράρτημα: Aξιολόγηση γραπτών Βιβλιογραφία Ευχαριστίες Βιογραφικό Σημείωμα Δ. Λεϊμονή
5 Εισαγωγή 7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αγαπητοί συνάδελφοι, Η δημιουργική γραφή τα τελευταία χρόνια έχει βρει πρόσφορο έδαφος και δικαίως εισέρχεται και στον χώρο της επίσημης εκπαίδευσης στην Ελλάδα, καθώς μπορεί, πραγματικά, να απελευθερώνει νου και φαντασία, ακόμη και των μαθητών που δεν έχουν «έφεση» στα γλωσσικά μαθήματα. Θα με ρωτούσε τώρα εύλογα κάποιος: «Μα διδάσκεται η γραφή, και μάλιστα σε μια πολυπληθή τάξη, όπως συμβαίνει στο ελληνικό σχολείο;» Τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής μέσα στη σχολική τάξη μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά έναν μαθητή/μια μαθήτρια να βρει τον δρόμο της γραφής πιο εύκολα, να αποφασίσει να γράψει για να ευχαριστηθεί, να απελευθερωθεί από φόβους κι ενδοιασμούς του. Μπορούμε, δηλαδή, να τον ενθαρρύνουμε, αν διαγνωστεί το ταλέντο του, που δεν διαθέτουν όλοι όσοι γράφουν, μα πάνω απ όλα να τον ευαισθητοποιήσουμε σε θέματα τεχνικής, που αργά ή γρήγορα θα τα ανακάλυπτε μόνος του, μέσα από την πράξη. Μπορούμε, επίσης, να εξοικονομήσουμε χρόνο για αυτόν, να τον βοηθήσουμε να δαμάσει το υλικό του, να ανακαλύψει τη «φωνή» του. Το να βρεθεί εκείνη την ώρα δίπλα του ένας δάσκαλος, ένας μέντορας ή μια ομάδα υποστήριξης, η «ομάδα της τάξης», μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια στον νεαρό «συγγραφέα». Όχι, φυσικά, με την έννοια ότι θα «φυτέψει» μέσα του κάτι που δεν υπάρχει ο σπόρος πρέπει να είναι ήδη εκεί. Μπορεί όμως να τον βοηθήσει να καλλιεργήσει τον σπόρο, να φέρει σε πέρας το έργο του στο μέτρο των δυνάμεών του. Εννοείται, βέβαια, πως ο δάσκαλος θα έχει την ευρύτητα πνεύματος, την ευαισθησία και τον απαραίτητο σεβασμό, ώστε να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα στην ομάδα των μαθητών και να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν τον δικό τους δρόμο Έχοντας ασχοληθεί ιδιαίτερα τα τελευταία εφτά χρόνια με τη δημιουργική γραφή, θα επιχειρήσω να απαντήσω σε πιθανά ερωτήματα που σας γεννά ο όρος δημιουργική γραφή ή που θα δεχτείτε από τους μαθητές σας.
6 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 8 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου 1. Τι είναι αυτό που μπορεί κανείς να κερδίσει από τη δημιουργική γραφή, την κατά βάση δηλαδή ομαδική γραφή, όταν όλοι γνωρίζουμε περί της μοναχικότητας και της εσωτερικότητας της συγγραφικής δραστηριότητας; Η κοινότητα στη γραφή, θαρρώ, απελευθερώνει, η αίσθηση του κοινού πάθους της γραφής μπορεί να ξεμπλοκάρει τον νου, «λυτρώνοντας» τους μαθητές από το μαρτύριο της άδειας κόλλας ή, αν θέλετε, της λευκής οθόνης του υπολογιστή!!! 2. Μπορούν όλοι οι συμμετέχοντες μαθητές να γράψουν καλές ιστορίες; Θα απαντήσω έχοντας τη σιγουριά της βιωματικής εμπειρίας: Δεν είναι απαραίτητο όσοι μαθητές σας συμμετέχουν στο πρόγραμμα να γράψουν λογοτεχνικά αριστουργήματα. Στόχος του εκπαιδευτικού είναι να παρακινήσει τα παιδιά να γράψουν με την καρδιά τους. Να τους κάνει να τους αρέσει η γραφή, να παίζουν με τις λέξεις, να δίνουν και να παίρνουν λέξεις, να διασκεδάζουν, να το ευχαριστιούνται 3. Κρίνουμε τα γραφόμενα των μαθητών μας; Και αν ναι, πώς και σε ποιον βαθμό; Η απάντηση είναι αφοπλιστικά απλή. Δεν κρίνουμε και δεν βαθμολογούμε, όπως θα κάναμε με μια σχολική άσκηση, δεν λαμβάνουμε υπόψη ορθογραφικά λάθη, παραβλέπουμε κάποια εκφραστικά σφάλματα, δηλαδή δεν στεκόμαστε με μια «ζυγαριά» στο χέρι, αλλά συνεχώς παρωθούμε την ελεύθερη έκφραση και επιβραβεύουμε ακόμη και την ελάχιστη προσπάθεια, κάνοντας ακόμη και τους συνήθως αδιάφορους για τα μαθήματα μαθητές να συμμετέχουν, να μη μένουν αδρανείς, να γράφουν έστω μια δυο αράδες. 4. Τελικά, τι κερδίζει κανείς μετέχοντας σε μια τέτοια ομάδα; α. Πρώτα απ όλα, κερδίζει τη χαρά της επαφής με άλλα άτομα μέσα στη σχολική τάξη ή και γενικότερα μέσα στο σχολείο. β. Το άτομο που εντάσσεται σε μια τέτοια ομάδα σταδιακά ελευθερώνεται από τη φοβία της εκμυστήρευσης των σκέψεων και των συναισθημάτων του, καθώς αποκτά ουσιαστικά το πρώτο του αναγνωστικό κοινό, το οποίο έχει όλη την καλή διάθεση να τον ακούσει, να αφουγκραστεί τις πνευματικές του ανησυχίες, να τον επιβραβεύσει αλλά και να τον κριτι-
7 Εισαγωγή 9 κάρει-σχολιάσει αρνητικά στο πλαίσιο ενός οικείου κλίματος και καθόλου μα καθόλου ανταγωνιστικού. 5. Πώς είναι δυνατόν οι συμμετέχοντες να εμπνέονται πάντα και να παρωθούνται στη γραφή από τα λεγόμενα ή την παρότρυνση ενός προσώπου, του δασκάλου δηλαδή της δημιουργικής γραφής; Κι εδώ η απάντηση είναι αφοπλιστικά απλή και ξεκάθαρη. Στη δημιουργική γραφή κανείς δάσκαλος ή συμμαθητής δεν «βιάζει» τον εταίρο του να γράψει, αν εκείνος δεν νιώσει την ανάγκη και την επιθυμία να το κάνει. 6. Μα τότε ποια είναι η αξία της συμμετοχής; Ποιο το κέρδος; Η αξία και το κέρδος είναι προφανώς μεγάλη και ίσως όσοι έχουν βιώσει αυτήν την εμπειρία το επιβεβαιώσουν. Αν δεν μπορείς, αν δεν θέλεις, αν δεν εμπνευστείς σε κάποια φάση της δημιουργικής γραφής, ακούς τους άλλους, προσλαμβάνεις θετικά και αρνητικά των γραφομένων τους, γίνεσαι κοινωνός των ιδεών τους, και αυτό σε παρακινεί να γράψεις στο άμεσο μέλλον. 7. Συγκρίνονται τα γραπτά ενός συμμετέχοντα με τα γραπτά των άλλων μελών της ομάδας, και μάλιστα με τα γραπτά των ομολογουμένως καλών μαθητών της τάξης, οι οποίοι προφανώς διαθέτουν μεγαλύτερη ευχέρεια και ικανότητα στη γραφή; Η απάντηση, θαρρώ, και σ αυτό είναι καθησυχαστική. Στη δημιουργική γραφή δεν συγκρίνουμε, επιτρέπουμε και δεν αποτρέπουμε, κι αν χρειάζεται να κάνουμε παρατηρήσεις, αυτές είναι χαλαρές, με ηρεμία, απολαμβάνοντας κι εμείς τη διαδικασία. Στη δημιουργική γραφή ακούμε όλους, σχολιάζουμε τα πάντα, συνδυάζουμε τα διαφορετικά συνθέτοντας δημιουργικά και επιχειρώντας να ανατροφοδοτήσουμε τη σκέψη των μαθητών μας. 8. Μπορώ να ανταποκριθώ στο συγκεκριμένο θέμα ή στη συγκεκριμένη μορφή λόγου (στον ποιητικό ή στον πεζό λόγο) ή να ασχοληθώ με διαφορετικά είδη ύφους; Και πώς θα το επιτύχω αυτό, αν δεν έχω τις σχετικές γραμματολογικές γνώσεις; Κι εδώ μπορώ να απαντήσω με σιγουριά πως στη δημιουργική γραφή προσέρχεται κανείς τολμών. Εξηγούμαι: Στόχος του δασκάλου γραφής είναι να ωθεί κάθε μέλος της ομάδας να δοκιμάζει και να δοκιμάζεται σε είδη που φοβάται, που δεν έχει ποτέ αγγίξει, που αγνοεί. Είναι, μάλιστα, αυτός ο βασικός κανόνας του παιχνιδιού, να παρακινείς τον μαθητή να γράψει κάτι που δεν θα πίστευε ότι
8 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 10 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου μπορεί να το κάνει, γιατί δεν θα φοβηθεί το αποτέλεσμα, αλλά θα χαρεί την προσπάθεια Όσο για τις γραμματολογικές γνώσεις, εδώ υπεισέρχεται πιο ενεργητικά ο δάσκαλος, παρέχοντας τις βασικές γνώσεις και αρχές αλλά και πρότυπα κείμενα όπως αυτά που σε λίγο θα ζητήσει να αποδώσουν οι συμμετέχοντες. Έτσι, παρακάμπτεται και αυτός ο σκόπελος. 9. Μα δεν είναι λίγος ο χρόνος γραφής; Κάτι που ξενίζει, για να μην πω φοβίζει, τον προστρέχοντα διστακτικά στη δημιουργική γραφή είναι η πίεση του χρόνου, αφού τα γραφόμενα πρέπει να αποδοθούν σε ελάχιστα, θα έλεγα, λεπτά της ώρας και μάλιστα με συνοδεία μουσικής. Πράγματι, ο χρόνος στη δημιουργική γραφή είναι αμείλικτος και όχι βοηθός, όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι τόσο απρόσμενο για τους συμμετέχοντες και συνάμα εκπληκτικό, καθώς μέσα σε 8-10 λεπτά της ώρας γράφονται πολύ όμορφα κείμενα, μακριά από την ηρεμία ενός ερμητικά κλεισμένου δωματίου-γραφείου. 10. Πρέπει όλοι οι μαθητές να διαβάζουν τα κείμενά τους; Καταληκτικά, θα έλεγα ότι είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές μας να τολμούν να μιλήσουν, να διαβάζουν τα κείμενά τους σε ακροατήριο συμμαθητών τους χωρίς να φοβούνται την έκθεση και την καζούρα από τους υπόλοιπους. Για τον λόγο αυτόν, είναι καλό να δίνουμε την ευκαιρία σε όλους όσοι το επιθυμούν να διαβάζουν τα κείμενά τους στο ακροατήριο. Όσοι όμως δεν νιώθουν ακόμη έτοιμοι, ας μην το κάνουν 11. Δίνουμε «άσκηση για το σπίτι»; Εχουν συνέχεια τα γραφόμενα των μαθητών στο εργαστήρι; Οι συναντήσεις της δημιουργικής γραφής δίνουν το έναυσμα, την αφόρμηση να ξεκινήσει ένα μεγαλύτερο έργο. Τα κείμενα που γράφονται είναι μόνο η αρχή, το ξεκίνημα για κάτι πιο μεγάλο, πιο ευρύ και πιο ολοκληρωμένο, κι αυτό βεβαίως, επιτυγχάνεται και τελειοποιείται στον προσωπικό χώρο του καθενός, με τις ιδανικότερες συνθήκες συγγραφής και ίσως, στο τέλος της χρονιάς, να παρουσιαστεί ένα ανθολόγιο ιστοριών ή ένα ολοκληρωμένο μυθιστόρημα που θα έχει γραφτεί από κοινού Από την άλλη το σύντομο γράψιμο, το περιεκτικό κείμενο είναι πολλές φορές μια άσκηση ουσίας, για να αποφύγει κανείς την ακατάσχετη φλυαρία και να μπει ένα φρένο στην αχαλίνωτη φαντασία, που εν γνώσει τους οι παρευρισκόμενοι θεωρούν αδυναμία στη γραφή τους.
9 Εισαγωγή 11 Αγαπητοί συνάδελφοι, Θέλω να σας βεβαιώσω ότι, αν αποφασίσετε να διδάξετε δημιουργική γραφή στην τάξη, θα το χαρείτε και εσείς και οι μαθητές σας. Αν, μάλιστα, τολμήσετε να γράψετε κι εσείς μαζί με τα παιδιά, τότε οι μαθητές σας θα ενθουσιαστούν, θα παρασυρθούν και θα απολαύσετε μια ωραία εμπειρία, που θα σας δυναμώσει και θα σας κάνει να θέλετε ανά τακτά χρονικά διαστήματα και σε «δύσκολες» σχολικές μέρες να αποφύγετε την ενοχλητική φασαρία, τη «βαρεμάρα» των μαθητών στην τάξη, να βρείτε διέξοδο απέναντι στην ατίθαση συμπεριφορά των παιδιών. Κι αν πάτε ένα βήμα παρακάτω, διδάσκοντας τη γραφή και εκτός σχολικής τάξης, τα παιδιά θα σας παρακαλούν να το ξανακάνετε, κι εσείς δεν θα έχετε λόγο να τους το αρνηθείτε Και για του λόγου το αληθές, επισυνάπτω με πολλή χαρά και συγκίνηση ένα μικρό σχόλιο μιας εκπαιδευτικού που προσήλθε στο εργαστήρι γραφής για εκπαιδευτικούς με αρνητισμό και επιχειρήματα πως η δημιουργική γραφή μπορεί να μπερδέψει δασκάλους και μαθητές Παρά τις αντιρρήσεις της, η εκπαιδευτικός (δασκάλα της Στ Δημοτικού) καθώς αυτό το βιβλίο ευελπιστώ να έχει και «συνέχεια» σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης: εφάρμοσε την επόμενη ακριβώς μέρα δημιουργική γραφή στην τάξη, φροντίζοντας το ίδιο βράδυ να μου στείλει το ακόλουθο μήνυμα στο μου: Αγαπητέ κ. Λεϊμονή, Ήταν σχετικό με το μάθημά μας (ενότητα «Μουσεία») τάξη Στ, είχαμε ήδη μιλήσει για ό,τι έκανε ο Έλγιν, βλέποντας λοιπόν την εικόνα της Καρυάτιδας και ακούγοντας μουσική της επιλογής μου, ζήτησα από τα παιδιά τον ψίθυρο της Καρυάτιδας. Ομολογώ ότι δεν περίμενα το αποτέλεσμα. Τα κείμενά τους ήταν γεμάτα τρυφερότητα και συγκίνηση. Σας ευχαριστώ για αυτό. Βλέπετε...ακόμη και οι «βράχοι»... κάποτε μετακινούνται! Με εκτίμηση Τ. Γ. (η αιρετική!) Την ευχαριστώ θερμά. Διονύσης Λεϊμονής φιλόλογος - συγγραφέας
10 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 12 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου
11 Πρόλογος 13 ΠΡΟΛΟΓΟΣ «Αν ευχόμουν ένα Σχολείο αφοσιωμένων ποιητών για να θυμηθώ τον Ρήγα θα ήταν ένα Σχολείο, όπου οι μαθητευόμενοι, ανάμεσα σε πολλά άλλα που παραλείπω, θα μάθαιναν απέξω μεγάλα κομμάτια από τους ποιητές μας, αρχίζοντας από τον Όμηρο ως τους Βυζαντινούς υμνογράφους, τον Διγενή, τον Φτωχοπρόδρομο, εννοώ στο πρωτότυπο και παρακάτω ως εμάς. Θα μάθαιναν ό,τι μας είναι γνωστό από την αρχαία προσωδία. Θα έκαναν ασκήσεις πάνω στους διάφορους τύπους του δεκαπεντασύλλαβου και σε πολύ αυστηρά στιχουργικά θέματα. Θα δοκίμαζαν τέλος να συμπτύξουν εικοσιπέντε στίχους ενός ποιήματος σε τρεις. Θα απέφευγα τις σχολαστικές αναλύσεις κειμένων. Απεναντίας θα χρησιμοποιούσα κάθε μέσο για να τους φέρω στην αμεσότερη επαφή με την υφή της γλώσσας αυτών των ποιημάτων. Έπειτα θα τους άφηνα ελεύθερους να βρουν το δρόμο τους» Γ. Σεφέρης, 1964 Ο όρος Δημιουργική Γραφή, ευθεία απόδοση του αγγλοσαξονικού «Creative Writing», προκαλεί συχνά σύγχυση και αμηχανία τόσο εξαιτίας της πολλαπλής σημασίας και χρήσης του όσο και λόγω των διφορούμενων συνειρμικών νοημάτων που εγείρει και προκαλεί σε ένα κοινό που αγκαλιάζει τις καινοφανείς κα νεότροπες ιδέες. Άλλωστε η δημιουργική γραφή, ως όρος που προσδιορίζει μία κατεξοχήν δημιουργική διαδικασία, λατρεύει τις αποκλίσεις και αυτομάτως «αισθάνεται αλλεργική» σε οποιαδήποτε απόπειρα ορισμού, πλην εκείνων των περιγραφικών και συνοπτικών. Έτσι στην ευρεία του σημασία ο όρος υπονοεί κυρίως τη γραφή που είναι κοντά στα κείμενα της λογοτεχνίας και επικεντρώνει το ενδιαφέρον στην εκμάθηση δεξιοτήτων που συνδέονται άμεσα και πρωτίστως με τη λογοτεχνική γραφή και δευτερευόντως ασχολείται και με άλλου τύπου συγγραφικές δεξιότητες που συνδέονται με διάφορα χρηστικά ή δημο-
12 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 14 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου σιογραφικά είδη του λόγου, που έχουν περισσότερο πληροφοριακό ή δοκιμιακό χαρακτήρα. Κυριαρχεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι η δημιουργική γραφή συνδέεται πρωτίστως με την ίδρυση του Iowa Writer s Workshop το 1939, παρόλο που υπήρχαν προάγγελοι του εγχειρήματος με σημαντικότερο αυτόν του 47 Workshop στο Harvard από τον George Baker. Στην ουσία όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Η ιστορία της δημιουργικής γραφής ξεκινά στην αρχαία Αθήνα με τα έργα του Αριστοτέλη ( π.χ.) «Ρητορική» και «Περί Ποιητικής», όπου καταγράφονται στο πρώτο οι κλασικές τεχνικές της Ρητορικής και στο δεύτερο η σημαντικότερη θεωρία της λογοτεχνίας της αρχαιότητας. Η Ρητορική ως διδακτικό εργαλείο καταφέρνει και επιβιώνει στο χρόνο. Στην περίοδο των Ελληνιστικών χρόνων, στο Μεσαίωνα, στην Αναγέννηση, στην προβιομηχανική περίοδο, η Ρητορική επιτελεί τις κεντρικές λειτουργίες της διδασκαλίας του γραπτού και προφορικού λόγου (έντεχνου και μη) και είναι αυτή το βασικό εργαλείο στη διδασκαλία της λογοτεχνίας, καθώς στη γαλλική Εκπαίδευση μέχρι και τις αρχές του 19ου αιώνα, η στοχοθεσία στο μάθημα της λογοτεχνίας στις δυο τελευταίες τάξεις του γαλλικού Λυκείου που αποκαλούνται έτος Ρητορικής) ορίζεται ως εξής: α. Εκμάθηση των υφολογικών και λογοτεχνικών σχημάτων και στη σύνθεση αφηγήσεων σε λατινική και γαλλική γλώσσα. β. Εκμάθηση και κατάκτηση της τέχνης της γραφής. Οι μαθητές δηλαδή εξοικειώνονται με τα διάφορα είδη της λογοτεχνίας, γαλλικής, ελληνικής και λατινικής. γ. Παραγωγή κειμένων, μέσω μίμησης των πρωτοτύπων. Προς επίρρωση των παραπάνω να θυμίσουμε ότι το έργο Œuvres de Jeunesse του G. Flaubert είναι το αυθεντικό corpus ασκήσεων που παραδόθηκε για τις τελικές εξετάσεις του bacalaureat και δημοσιεύτηκε σχεδόν ατόφιο. Ο Αρθούρος Ρεμπώ αναφέρει ότι αποστηθίζει λογοτεχνικά κείμενα και υφολογικά σχήματα και γράφει στίχους και μέτρα στο στυλ των στίχων Οδύσσειας και Αινειάδας. Από τα μέσα του 19ου αιώνα όμως η Ρητορική γίνεται αντικείμενο αμφισβητήσεων και ενστάσεων και μαζί της και οι τρόποι διδασκαλίας της λογοτεχνίας. Τί έχει συμβεί; Η ευρωπαϊκή εκδοχή της λογοτεχνίας από την Αναγέννηση και μετά επηρεάζεται από την κυριαρχία του ορθού λόγου,
13 Πρόλογος 15 αποκλίνει από το συναίσθημα, τάσσεται στη λογική και υπηρεσία του πρώιμου καπιταλιστικού κινήματος και μόνο μετά την περίοδο του Ρομαντισμού ταυτίζεται με το ευφάνταστο γράψιμο, την έμπνευση, την αυθορμησία, τη μοναδικότητα και την πρωτοτυπία, όλα στοιχεία που φαίνεται να αντιστρατεύονται τις καθιερωμένες αξίες του βιομηχανικού καπιταλισμού, που επελαύνει και επιβάλλει με την πολλαπλή του παραγωγικότητα λογικές που στηρίζονται, όχι στη μοναδικότητα, αλλά στην πολλαπλάσια παραγωγή ενός προϊόντος, όχι στη μήτρα στη δημιουργία ενός προϊόντος, αλλά στην κατασκευή πολλών ομοειδών του. Η λογοτεχνία, το λογοτεχνικό προϊόν, στην ύστερη περίοδο του βιομηχανικού καπιταλισμού έχει τη σφραγίδα της μοναδικότητας και διαφοροποιείται από το βιομηχανικό ή βιοτεχνικό προϊόν το οποίο προσφέρεται για πολλαπλή παραγωγή και χαρακτηρίζεται από επαναληπτικότητα. Έτσι, από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά η λογοτεχνία θεωρείται σχεδόν ένα μυθοποιημένο καλλιτεχνικό προϊόν και αυτό με τη σειρά του προκαλεί μια αντίστοιχη μυθοποίηση και εξιδανίκευση του καλλιτέχνη δημιουργού, ο οποίος θεοποιείται και εκλαμβάνεται ως μικρός δημιουργός επί της γης. Η επίταση του φαινομένου ευνοείται και από τον εκκεντρικό τρόπο ζωής των καλλιτεχνών αυτής της περιόδου και από τις υπερβολές της ίδιας της τεχνοτροπίας του Ρομαντισμού. Είναι η εποχή της απόλυτης κυριαρχίας του Ρομαντισμού που εξιδανικεύει και τη λογοτεχνία και το συγγραφέα και καθιστά και τον ίδιο τον δημιουργό και το δημιούργημα δυσπρόσιτα στο ευρύ κοινό. Αυτή η αντίληψη διαπερνά όλο το πολιτιστικό εποικοδόμημα της κοινωνίας και προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις. Οι ανατροπές είναι μεγάλες. Ειδικότερα στο εκπαιδευτικό σύστημα και συγκεκριμένα στη διδασκαλία της λογοτεχνίας ανατρέπονται σχεδόν αθόρυβα κλασικές αντιλήψεις και εξαφανίζονται παλιές μέθοδοι και κανόνες που αφορούν και τις τεχνικές και τα εκπαιδευτικά εργαλεία. Οι αλλαγές έρχονται καταιγιστικά και υλοποιούνται με την εμφάνιση της υποχρεωτικής διδασκαλίας της ιστορίας της λογοτεχνίας, στις αρχές του 20ου αιώνα που σιγά-σιγά εκτοπίζει τη Ρητορική ως φιλοσοφία αλλά και ως εργαλείο προσέγγισης της λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία πλέον στα τέλη του 19ου αιώνα εκλαμβάνεται ως ένα μυθοποιημένο καλλιτεχνικό προϊόν με αντίστοιχη μυθοποίηση του καλλιτέχνη. Η αισιόδοξη αντίληψη ότι το λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να διδα-
14 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 16 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου χτεί και να εξεταστεί με τη βοήθεια της επιστημονικής μεθοδολογίας, ώθησε τη διδασκαλία της λογοτεχνίας σε άλλα μονοπάτια. Τώρα πια η δεσπόζουσα συνιστώσα της διδασκαλίας της λογοτεχνίας είναι η ερμηνεία, η αναζήτηση του νοήματος, η ανάπτυξη ενός λόγου για τη λογοτεχνία και όχι η απόκτηση δεξιοτήτων για τη δημιουργία ή έστω τη μιμητική αναπαραγωγή ενός λογοτεχνικού κειμένου. Εφευρίσκεται η Dissertation, είδος ερμηνευτικού και αποδεικτικού δοκιμίου πάνω σε ένα λογοτεχνικό κείμενο, ως κεντρική παράμετρος της εξέτασης των μαθητών. Οι πρώτοι που αντέδρασαν σε αυτήν την κατάσταση, δηλαδή ότι η λογοτεχνία στην Εκπαίδευση δεν είναι πια ένα μοντέλο, ένας κανόνας, παρά ένα αντικείμενο μελέτης μόνο για κριτική και ανάλυση ήταν οι ίδιοι οι δημιουργοί, καθώς αναρωτιούνται τώρα οι ίδιοι μέσα στο έργο τους για την ουσία της λογοτεχνίας, τα κλειδιά της και τους κανόνες της και ανοίγουν δρόμους για τη συνύπαρξη ρητορικής, κριτικής και ποιητικής λειτουργίας. Αυτή η αντίδραση δημιουργών, όπως ο Προυστ και ο Κούντερα ενισχύθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, όταν διαπιστώθηκε ότι η αναπαράσταση της πραγματικότητας μέσω της λογοτεχνίας είναι μια ουτοπία. Το αδιέξοδο της λογοτεχνίας φάνηκε να διογκώνεται. Έτσι, ένας μεγάλος αριθμός συγγραφέων αντέδρασε δείχνοντας την προβληματική σχέση του κόσμου της λογοτεχνικής μυθοπλασίας και της εξωτερικής πραγματικότητας. Η μεταμυθοπλασία σε συνδυασμό με την αυτοαναφορικότητα (όροι προνομιακοί στην ανάγνωση της σύγχρονης λογοτεχνίας) άνοιξαν στην ουσία τα μάτια του αναγνώστη και τον έμπασαν μυστικά στο εργαστήρι του συγγραφέα. Συγγραφείς όπως οι Ίταλο Καλβίνο, Άλαν Ρομπ Γκριγιέ και Μίλαν Κούντερα δημιουργούν λογοτεχνικά έργα στα οποία σχολιάζουν τον τρόπο της γραφής τους, τη λειτουργία των ηρώων και τις πιθανές επιλογές τους, ενώ παράλληλα συνδυάζουν τη συγγραφή έργων τους με την εξερεύνηση της γραφής τους (Genette, 1969). Με μια κουβέντα: η Ρητορική μετακινείται προς το σώμα της λογοτεχνίας και η λογοτεχνία μετατρέπεται μερικώς και σε μια άτυπη ρητορική. Η σύγχρονη λογοτεχνία και ειδικότερα η νεωτερική της εκδοχή είναι ταυτόχρονα λογοτεχνία και λόγος για τη λογοτεχνία. Στην ουσία η απουσία και το έλλειμμα της φιλοσοφίας της ρητορικής αναδείχτηκε πρώτα από τους συγγραφείς και την ίδια τη λογοτεχνία και αργότερα από την ίδια την κοινωνία. Έτσι εμφανίστηκαν τα πρώτα εργαστήρια δημιουργικής γραφής
15 Πρόλογος 17 και αργότερα αυτά θεσμοποιήθηκαν στην Εκπαίδευση αλλού αμέσως και αλλού αργότερα. Στα καθ ημάς αξιοσημείωτη είναι η προσθήκη νέων στόχων και επιδιώξεων στη στοχοθεσία της διδασκαλίας της λογοτεχνίας, π.χ. στα ΔΕΠΠΣ (2000), όπως η «ανάπτυξη ατομικής έκφρασης και δημιουργικότητας» που απουσίαζαν στο παρελθόν. Πιο ενδιαφέρουσες είναι κυρίως οι αλλαγές και οι προσθήκες για την είσοδο της δημιουργικής γραφής στο Σχολείο που εμφανίζονται στα Προγράμματα του , τα οποία δυστυχώς δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Τελείως πρόσφατα η Εγκύκλιος του Υπουργού Παιδείας το χειμώνα του εισάγει με πολύ άκομψο τρόπο (χωρίς προετοιμασία και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αλλά και ως εξεταζόμενο μάθημα) τη δημιουργική γραφή στο Γυμνάσιο, ως αυτόνομη θεματική ενότητα στο εξεταζόμενο μάθημα Νεοελληνική Γλώσσα. Ως τίτλος η δημιουργική γραφή εμφανιζόταν ήδη παλαιότερα και στην Α λυκείου. Η δημιουργική γραφή αποτελεί ένα μεγάλο όπλο και μια εναλλακτική πρόταση διδασκαλίας της λογοτεχνίας στη σχολική τάξη. Οι μαθητές χρησιμοποιούν δεξιότητες που συνδέονται με το παιγνίδι, τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και χιλιάδες πειραματισμούς. Βεβαίως οι φόβοι για άλλη μια καινοτομία που πολύ εύκολα θα σχολειοποιηθεί, θα συρρικνωθεί και θα καταλήξει άλλο ένα μάθημα είναι πάντοτε υπαρκτοί Κατά συνέπεια είναι απαραίτητα δυο πράγματα: 1. Η θεσμοποίηση εργαστηρίων δημιουργικής γραφής στο χώρο του Σχολείου είτε αυτόνομα είτε παράλληλα με τα υπόλοιπο Πρόγραμμα. Είναι ευνόητο πως η συμμετοχή στο εργαστήριο αυτό οφείλει και πρέπει να είναι «προαιρετική» και να μη καταπιέζεται ο μαθητής αλλά να ενισχύεται από τον εκπαιδευτικό, εφόσον συχνά οι ίδιοι οι μαθητές αισθάνονται την ανάγκη να εκφραστούν δημιουργικά. Εφόσον η υποδομή του σχολείου δεν επιτρέπει άμεσα τη διάθεση ειδικής αίθουσας, το «Εργαστήρι Λογοτεχνίας», τουλάχιστον ως προς το βασικό υλικό του, μπορεί να στεγάζεται προσωρινά είτε σε κάθε τάξη (στο Δημοτικό), είτε στη Σχολική Βιβλιοθήκη, σε ειδικό χώρο όπου θα βρίσκονται συγκεντρωμένα τα ράφια με υλικό του μαθήματος. Ένα εργαστήριο δημιουργικής γραφής έχει ως κεντρικό στόχο να καλλιεργήσει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, να καταστήσει ευχάριστη την πράξη της γραφής και να επιτρέψει σε όλα τα παιδιά να αποκτήσουν αυτογνωσία και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.
16 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 18 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου 2. Είναι απαραίτητη μια αναλυτική παρουσίαση δράσεων δημιουργικής γραφής (στόχοι, δεξιότητες και περιεχόμενο δράσεων) για να είναι παιδαγωγικά εφαρμόσιμες και αξιοποιήσιμες στον ευρύ χώρο του Σχολείου. Απαιτείται επίσης και μια απλή και τυπική μεθοδολογία εφαρμογών, όπου η έμφαση θα δίνεται στις εκάστοτε τεχνικές των επιλεγμένων δράσεων. Είναι κατανοητό επίσης ότι οι δραστηριότητες δημιουργικής γραφής απαιτούν άλλη προσέγγιση και άλλη μεθοδολογία. Μπορεί οι δραστηριότητες να είναι εντελώς ασύδοτες και κατευθυνόμενες από τη διάθεση των παιδιών αλλά τις περισσότερες φορές χρειάζονται συγκεκριμένα βήματα, χαρακτηριστικά, στάδια και φάσεις δηλαδή: α. Επιλογή, αναγνώριση και κατανόηση, του λογοτεχνικού είδους και των διακριτών γνωρισμάτων. Συνάντηση και με δράσεις φιλαναγνωσίας. β. Πριν από οποιαδήποτε δράση προσφέρονται μικρές ασκήσεις ξεμπλοκαρίσματος (το άγχος της λευκής σελίδας) που μετατρέπονται σταδιακά σε σχέδια γραφής με στόχο το παραμύθι, την ποίηση, τη νουβέλα, το θέατρο. Προτιμώνται μικρές εισαγωγικές ασκήσεις που καταλήγουν στο τέλος σε ένα γενικό σχήμα του λογοτεχνικού είδους, π.χ. παιγνίδι με έναν στίχο, με μια στροφή και μετά με ένα ποίημα. γ. Άνοιγμα των δραστηριοτήτων σε άλλες μορφές έκφρασης: μουσική, ζωγραφική, θέατρο, παντομίμα. Ένα εργαστήριο δημιουργικής γραφής (αρχές, κανόνες, Τυπολογία) Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα οι εμπειρίες από τη λειτουργία εργαστηρίων δημιουργικής γραφής είναι ελάχιστες, εάν όχι ανύπαρκτες. Επίσημα εργαστήρια δημιουργικής γραφής έχουν αναπτυχθεί μάλλον αποσπασματικά κυρίως σε εξωθεσμικούς και εξωεκπαιδευτικούς χώρους ή με την ευκαιρία επισκέψεων συγγραφέων στα σχολεία. Στην ουσία δεν ασκούν και δεν έχουν σε καμιά περίπτωση την έλξη και γοητεία που έχουν σε Εκπαιδευτικά Συστήματα της Ευρώπης, όπου η παρουσία και η λειτουργία τους αποτελεί μια συνηθισμένη εκπαιδευτική επιλογή. Η διάρκεια μιας συνάντησης διαρκεί περίπου 50 έως 80 λεπτά ανάλογα με την ηλικία των παιδιών για όλες τις προτεινόμενες δραστηριότητες δημιουργικής γραφής.
17 Πρόλογος Προετοιμασία (2-3 λεπτά) Αυτοσυγκέντρωση, σύντομη χαλαρωτική προετοιμασία, π.χ. Τα παιδιά σε στάση ανάπαυσης, καθισμένα άνετα, με τα μάτια κλειστά, επικεντρώνουν την προσοχή τους σε θορύβους που έρχονται από έξω, μετά σε θορύβους που έρχονται από την αίθουσα και τέλος σε θορύβους που έρχονται από μέσα τους, οι χτύποι της καρδιάς ο αέρας που βγαίνει από τα πνευμόνια. Τα παιδιά μένουν για λίγο σε αυτήν τη θέση, μετά ανοίγουν τα μάτια τους και είναι έτοιμα Εάν τα παιδιά δεν συγκεντρώνονται (ειδικά στην αρχή ξεκαρδίζονται στα γέλια) τους ζητάμε να ηρεμήσουν κάνοντας βαθιές εισπνοές. 2. Διεξαγωγή της συνάντησης Αναλυτική εξήγηση των όρων του λογοτεχνικού παιγνιδιού ή των ασκήσεων και ενδεχομένως και αναγνώσεις πολλών παραδειγμάτων. Χρόνος γραφής. Ο χρόνος δηλώνεται πάντοτε με ακρίβεια με την στερεότυπη φράση: έχετε χ λεπτά για να τελειώσετε την άσκησή σας. Κατά τη διάρκεια της γραφής ο σεβασμός του άλλου είναι απαιτητός και δεδομένος. Χρόνος ανάγνωσης. Ανάγνωση των κειμένων από όλους. Διαδικασία απαραίτητη για την αξιολόγηση των κειμένων, πρόσκληση για ακρόαση των άλλων και άνοιγμα σε κάθε κριτική. Η ανάγνωση επιτρέπει να φανούν οι αδυναμίες και βοηθάει την αυτοδιόρθωση 3. Οργάνωση Η αίθουσα διδασκαλίας δεν είναι και ο ιδανικός χώρος για τη λειτουργία του εργαστηρίου δημιουργικής γραφής, εφόσον η ανάγκη να φανεί κάτι διαφορετικό από ένα τυπικό μάθημα είναι μεγάλη και ισχυρή. Όταν υπάρχει αίθουσα Βιβλιοθήκης και άλλου τύπου αίθουσα είναι η καλύτερη επιλογή. Προτιμάται η κυκλική τοποθέτηση των καρεκλών ή των θρανίων. Σε ένα εργαστήριο δημιουργικής γραφής το ελάχιστο που μπορεί να συμβεί είναι ότι μια ομάδα μαθητών μαθαίνει, διαβάζει, ακούει μια σειρά από κείμενα που γράφουν τα μέλη του εργαστηρίου (Boniface, 2008) Όλα τα παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας έχουν το δικαίωμα και τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα εργαστήριο και να εξασκηθούν σε απλά και σύνθετα παιγνίδια γραφής.
18 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη 20 Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου Τα παιδιά που έχουν γλωσσικά και λεξικολογικά προβλήματα θα γράψουν κείμενα με το δικό τους περιορισμένο λεξιλόγιο που θα αυξηθεί μέσω των ασκήσεων. 1 Τα δέκα κρίσιμα στοιχεία ενός εργαστηρίου δημιουργικής γραφής. 11. Το εργαστήριο υποδέχεται μέχρι και 15 άτομα. 12. Η διάρκειά του είναι τουλάχιστον 50 λεπτά. 13. Όλα τα παιδιά πρέπει να γράφουν αλλά δεν μπορούμε και ούτε πρέπει να εξαναγκάσουμε κανέναν να γράφει, απλά να ενθαρρύνουμε. 14. Οι ασκήσεις γραφής έχουν έναν τόνο και μια χροιά παιγνιώδους λογικής. 15. Μετά το πέρας του ορισμένου χρόνου για τη γραφή όλοι διαβάζουν το γραπτό τους. Μπορούν να το προβάλλουν ενδεχομένως στον ηλεκτρονικό πίνακα για να υπάρχει και η οπτική εικόνα (ιδίως στα ποιήματα είναι απαραίτητη). 66. Συνήθως ο πρώτος από την ομάδα που διαβάζει είναι εθελοντής. 17. Η κριτική γίνεται από τον συντονιστή και πάντοτε με βάση τους κανόνες γραφής που δόθηκαν πριν την άσκηση. 18. Τα κείμενα ξαναδουλεύονται σχεδόν πάντοτε. 19. Μπορεί και ο συντονιστής να γράφει. 10. Ένα εργαστήρι έχει τρεις λέξεις οδηγούς: ταπεινότητα, ταλέντο, αυτοσυγκέντρωση. Το βιβλίο του Διονύση Λεϊμονή υπηρετεί ακριβώς αυτήν τη λογική. Προτρέπει τους μαθητές να παίξουν με τη γλώσσα, τους κανόνες της και τις χιλιάδες επιλογές της. Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία με την κατάλληλη διέγερση της παιδικής δημιουργικότητας προκαλείται η παραγωγή λόγου με παιγνιώδη και απαλλαγμένο από αυστηρά μαθησιακά και αξιολογικά πλαίσια τρόπο. Στο βιβλίο του κυριαρχεί μια παιδαγωγική λογική που προσεγγίζει βιωματικά, μέσα από το παιχνίδι τη μάθηση του λόγου και των δυνατοτήτων του και στηρίζεται στην αναδόμηση των στοιχείων της λέξης, της πρότασης και κατ επέκταση του κειμένου, με σκοπό την παραγωγή νέων κειμένων. Ο συγγραφέας ευτυχώς για εμάς διαθέτει όλο το πακέτο. Είναι ένας καλός συγγραφέας, είναι ένας καλός φιλόλογος και ένας εξαιρετικός δάσκαλος. Το βιβλίο του προφανώς είναι ευτυχής συγκερασμός αυτών των
19 Πρόλογος 21 τριών προνομιακών χαρακτηριστικών του Διονύση Λεϊμονή. Έτσι, το βιβλίο του καταφέρνει το εξής καταπληκτικό. Ευτυχώς ή δυστυχώς η έμπνευση δεν διδάσκεται κι αυτό το ξέρει πολύ καλά ο Διονύσης, ως συγγραφέας. Διδάσκονται όμως οι τρόποι για τη δημιουργία ενός πλαισίου που ευνοεί τη γέννησή της και την έκφρασή της. Αυτό καταφέρνει με πολύ απλό τρόπο ο συγγραφέας, καθότι δάσκαλος με πείρα και κυρίως αγάπη και σεβασμό για το μαθητή. Δημιουργεί με το βιβλίο του ένα πλαίσιο αταξίας, δηλαδή ένα καθεστώς που απομακρύνει τους κανόνες και συνθήκες που περιορίζουν την ελευθερία σκέψης, τη διάθεση δημιουργίας και αντίθετα ευνοεί εκείνα τα στοιχεία που οδηγούν σε άλλου τύπου χρήσεις των λέξεων, σε γλωσσικές ανατροπές, σε αποκλίνουσες επιλογές, σε παρθενικές ενατενίσεις της πραγματικότητας και σε φρέσκους και καινούργιους δρόμους προσωπικής γραφής και έκφρασης. «Όταν άνοιξα τον οδηγό μου κατάλαβα. Μήτε σχεδιαγράμματα μήτε τίποτα. Μόνο λέξεις. Αλλά λέξεις που οδηγούσαν κατευθείαν σ αυτό που γύρευα» (Μικρός Ναυτίλος, Οδυσσέας Ελύτης) Aνδρέας Καρακίτσιος Καθηγητής ΤΕΠΑΕ Α.Π. Θεσσαλονίκης
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
1 Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Προαιρετικό σεμινάριο: Η διδασκαλία της Λογοτεχνίας στη Μέση Εκπαίδευση, Π.Ι. Οκτώβριος Νοέμβριος 2015 Επιμέλεια: Σωτηρία Παπαμαργαρίτη, Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων
Διαβάστε περισσότεραΑναστασία Χατζηαστερίου
Αναστασία Χατζηαστερίου Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Πρόλογος Τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας είναι ένα μάθημα ευχάριστο, συναρπαστικό και εξόχως μαγευτικό. ωστόσο ιδιαιτέρως απαιτητικό. Στο παρόν βιβλίο,
Διαβάστε περισσότεραΚείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 21-0083_KEIMENA_NEOELL_B GYM_BM.indd 1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Ευριπίδης
Διαβάστε περισσότεραΜάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11
Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου
Διαβάστε περισσότεραΧρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,
Διαβάστε περισσότεραΔημιουργική γραφή στην τάξη
1 Ενότητα 1 Ο άνθρωπος και η φύση Πόλη-Ύπαιθρος ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΛΕΪΜΟΝΗΣ Δημιουργική γραφή στην τάξη ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΑΦΗΜΑ 2 Δημιουργική Γραφή στην Τάξη Νεοελληνική Λογοτεχνία Β
Διαβάστε περισσότεραΔιδάσκοντας λογοτεχνία με χρήση θεατρικών τεχνικών. Μια εφαρμογή στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου
Διδάσκοντας λογοτεχνία με χρήση θεατρικών τεχνικών. Μια εφαρμογή στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου Κατερίνα Καρρά Δρ. Φιλόλογος Θεατρολόγος katkarra@gmail.com Εργασίες στην κατεύθυνση
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Τίτλος προγράμματος: «Ταξίδι στην Παραμυθοχώρα» Τάξη: Α Εκπαιδευτικός: Βασιλική Αντωνογιάννη Σχολικό έτος: 2013-14 Σύνολο μαθητών
Διαβάστε περισσότεραΌμιλος Παραμύθι και Αφήγηση. Βασιλική Αντωνογιάννη Δασκάλα. Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας. bantonog@yahoo.gr
Όμιλος Παραμύθι και Αφήγηση Βασιλική Αντωνογιάννη Δασκάλα Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας bantonog@yahoo.gr Εισαγωγή Τίτλος: «Παραμύθι και Αφήγηση» Υλοποίηση: στο πλαίσιο του νέου θεσμού
Διαβάστε περισσότερα«Οι σελίδες αφηγούνται»
Πειραματικό Δ.Σ. Φλώρινας Υπεύθυνη εκπαιδευτικός : Πουγαρίδου Παρασκευή Τάξη : Δ «Οι σελίδες αφηγούνται» 1. Θέμα project κριτήρια επιλογής θέματος Η επιλογή του συγκεκριμένου project σχετίζεται άμεσα με
Διαβάστε περισσότεραΠεριεχόμενα 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Προλογικό σημείωμα συγγραφέα... 7
Περιεχόμενα 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Προλογικό σημείωμα συγγραφέα... 7 Εισαγωγή Tρ. Κωτόπουλου, αναπληρωτή καθηγητή Π.Τ.Ν. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας... 13 Πρόλογος Α. Καρακίτσιου, καθηγητή ΤΕΠΑΕ Α.Π. Θεσσαλονίκης...
Διαβάστε περισσότεραΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Αγάθη Γεωργιάδου Κική Δεμερτζή ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΈΑ ΈΚΔΟΣΗ Σύμφωνα με τις Oδηγίες διδασκαλίας και αξιολόγησης του μαθήματος Περιεχόμενα Προλογικό σημείωμα...9 Ο άνθρωπος και
Διαβάστε περισσότεραΌμιλος Γλώσσας : «Παιχνίδια γλώσσας και δημιουργική γραφή» ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Όμιλος Γλώσσας : «Παιχνίδια γλώσσας και δημιουργική γραφή» ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η δημιουργική γραφή στο δημοτικό σχολείο είναι μια προσπάθεια να ξυπνήσουμε στο παιδί τα συναισθήματα και τις σκέψεις του,
Διαβάστε περισσότεραOPEN DAY: Ενημέρωση γνωριμία
Διεύθυνση Σπουδών: Μισέλ Φάις, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου 13ος Κύκλος Εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής Διόρθωσης Επιμέλειας Κειμένων Εικονογράφησης OPEN DAY: Ενημέρωση γνωριμία Σάββατο 21 Οκτωβρίου, στις 12.00
Διαβάστε περισσότεραΠένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
Πένυ Παπαδάκη: «Οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο δεν επηρεάζονται από την κρίση» ΘΑΝΑΣΗΣ ΞΑΝΘΟΣ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΙΛΟΥΝ Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη σε μια εποικοδομητική συνέντευξη στο
Διαβάστε περισσότεραΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017
ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1) «Το πιο γλυκό ψωμί», Λαϊκό παραμύθι 2) «Ύπνε μου κι έπαρέ μου το», Δημοτικό τραγούδι 3) «Ένας αϊτός περήφανος», Κλέφτικο τραγούδι 4) «Η Νέα Παιδαγωγική»,
Διαβάστε περισσότεραΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Μάθημα: Νέα Ελληνικά Γ Γυμνασίου. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ενότητα 6, Μέρος Δ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Μάθημα: Νέα Ελληνικά Γ Γυμνασίου ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ενότητα 6, Μέρος Δ Η παρούσα διδακτική πρόταση πραγματοποιήθηκε στο Περιφερειακό Γυμνάσιο Πέρα Χωρίου και Νήσου σε
Διαβάστε περισσότεραΜαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ.
Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2017, η συγγραφέας Μαρούλα Κλιάφα επισκέφτηκε το σχολείο μας και συναντήθηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες του Α2, Β1, Β5. Οι μαθητές/ριες του Α2 ασχολήθηκαν στο πλαίσιο
Διαβάστε περισσότεραΗ διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις
Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής θα διδάσκεται από φέτος στην Ε και Στ Δημοτικού. Πρόκειται για μάθημα βιωματικού χαρακτήρα, με κύριο
Διαβάστε περισσότεραΗ υποχρεωτική εκπαίδευση νοείται ως ενιαίος κορμός, οπότε η διδασκαλία του μαθήματος στη Μ.Ε. αποτελεί συνέχεια και εμβάθυνση εκείνης στο Δημοτικό
Η υποχρεωτική εκπαίδευση νοείται ως ενιαίος κορμός, οπότε η διδασκαλία του μαθήματος στη Μ.Ε. αποτελεί συνέχεια και εμβάθυνση εκείνης στο Δημοτικό (συνάφεια θεματικών ενοτήτων και λογοτεχνικού παιχνιδιού/γραμματισμού)
Διαβάστε περισσότεραΑξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]
Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο
Διαβάστε περισσότεραΣχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου
Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Εργασία για το σπίτι. Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Εργασία για το σπίτι Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης 1 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Απαντά η Μαρίνα Βαμβακίδου Ερώτηση 1. Μπορείς να φανταστείς τη ζωή μας χωρίς
Διαβάστε περισσότεραΓραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου
Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο Μαρία Παπαδοπούλου ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Η διδακτέα ύλη αντιμετωπίζεται με «ακαδημαϊκό» τρόπο. Θεωρητική προσέγγιση
Διαβάστε περισσότεραΤο μυστήριο της ανάγνωσης
Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η
Διαβάστε περισσότερα«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»
«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι.
Εισαγωγή Ο οδηγός που κρατάς στα χέρια σου είναι μέρος μιας σειράς ενημερωτικών οδηγών του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Σκοπό έχει να δώσει απαντήσεις σε κάποια βασικά ερωτήματα που μπορεί να έχεις
Διαβάστε περισσότεραANAKOINΩΣΗ ΤΥΠΟΥ. Η Σοφία η μέλισσα ταξίδεψε και έπαιξε με παιδιά έξι Δημοτικών σχολείων στις επαρχίες της Κύπρου. Λευκωσία, 7 Δεκεμβρίου 2015
ANAKOINΩΣΗ ΤΥΠΟΥ Επικοινωνία: Γραφείο Επικοινωνίας Τομέας Προώθησης και Προβολής, Πανεπιστήμιο Κύπρου Τηλ. 22894304 ηλ. διεύθυνση: prinfo@ucy.ac.cy ιστοσελίδα: www.pr.ucy.ac.cy ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ Λευκωσία,
Διαβάστε περισσότεραΠληροφορία, σχολείο και μουσείο. Μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση της Λογοτεχνίας στην Α' Λυκείου
Πληροφορία, σχολείο και μουσείο. Μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση της Λογοτεχνίας στην Α' Λυκείου Παπαγιάννη Μαρία Εκπαιδευτικός 5 ου ΓΕΛ Κέρκυρας Εποχή της πληροφορίας: σταδιακά επιταχυνόμενη αύξηση
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. καθημερινό λεξιλόγιο: «κάτι», «ἀρμαθιά»
Διαβάστε περισσότεραΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε ΚΑΙ Δ.Ε. ΠΕΥΚΑ, 13/05/2016 ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε ΚΑΙ Δ.Ε. ΠΕΥΚΑ, 13/05/2016 ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Δ/ΝΣΗ Δ.Ε. ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΤΑΞΗ: Β 1o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΥΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΓΡΑΠΤΩΣ
Διαβάστε περισσότεραΟ ΥΣΣΕΑΣ Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος
Ο ΥΣΣΕΑΣ 2005 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 3 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 2 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΦΟΡΜΑ 4 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΓΙΑ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΓΙΑ : ΓΕΩΡΓΙΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ georgiaekyriakidou@hotmail.com 11, 15, 18 Δεκεμβρίου 2015 ΔΟΜΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ Δείκτες Επιτυχίας/ Επάρκειας ΔΕΕ Εργαστήρια Ολομέλεια Παρουσίαση
Διαβάστε περισσότεραΠότε πήρατε την απόφαση να γράψετε το πρώτο σας μυθιστόρημα; Ήταν εξαρχής στα σχέδιά σας να πορευθείτε από κοινού ή ήταν κάτι που προέκυψε τυχαία;
Δευτέρα, Ιουνίου 23, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΛΙΑ ΖΩΤΟΥ ΚΑΙ ΘΟΔΩΡΗ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Η Λία Ζώτου και ο Θοδωρής Καραγεωργίου γεννήθηκαν σε δύο γειτονικά χωριά της Καβάλας. Η Λία σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής
Διαβάστε περισσότεραΤι είναι η Λέσχη Ανάγνωσης στο σχολείο;
Τι είναι η Λέσχη Ανάγνωσης στο σχολείο; Στο πλαίσιο του πραγράμματος «Καινοτόμες δράσεις για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας» θα υποστηριχτεί σε ετήσια βάση η δημιουργία 100 Λεσχών Ανάγνωσης σε ισάριθμα
Διαβάστε περισσότεραΘΕΜΑ:ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ. Αριθμός παιδιών που συμμετείχαν: 23 Αγόρια :14 Κορίτσια:9 ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
ΘΕΜΑ:ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Ακριβοπούλου Γεωργία Θεματικό Πεδίο: Πολιτιστικά προγράμματα (Λογοτεχνία) Τάξη : Α Αριθμός παιδιών που συμμετείχαν: 23 Αγόρια :14 Κορίτσια:9 Σχολείο:5 ο Δημοτικό
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΑΞΗ Β
43 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΑΞΗ Β ΕΞΕΤAZOMENO ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΕΡΟΣ Α: ΑΛΓΕΒΡΑ ΚΕΦ 1 Ο : 1.1, 1.2, 1.4 ΚΕΦ 2 Ο : 2.1 ΚΕΦ 3 Ο : 3.1, 3.2, 3.3,
Διαβάστε περισσότεραΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΜΠΛΕ ΒΙΒΛΙΟΤΕΤΡΑΔΙΑ. ΝΕΑ ΣΕΙΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ by Τaλκ/ Αύγουστος 29, 2018/ Χωρίς σχόλια Οι εκπαιδευτικοί Ευαγγελία Δεσύπρη και Κωνσταντίνα Μάρκου υπογράφουν τη νέα,
Διαβάστε περισσότεραΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Βασικές αρχές Oδηγιών Τι διδάσκουμε; Πώς διδάσκουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε;
Διαβάστε περισσότεραΟ δάσκαλος που με εμπνέει
Είναι πολύ σημαντικό για μένα η δασκάλα που μου κάνει μάθημα να με εμπνέει, γιατί έτσι θα ενδιαφέρομαι περισσότερο για τα μαθήματά μου και θα προσπαθώ να γίνομαι κάθε φορά καλύτερη. Θα προτιμούσα η δασκάλα
Διαβάστε περισσότεραΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,
Διαβάστε περισσότεραΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ
ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ Διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη μέθοδο project ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΗΛΙΑΔΗ ΑΜΑΛΙΑ ΠΕ02, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ: Απελευθέρωση του μαθητή αναγνώστη από το άγχος
Διαβάστε περισσότεραΌμιλος Γλώσσας : «Παιχνίδια γλώσσας και δημιουργική γραφή» ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Όμιλος Γλώσσας : «Παιχνίδια γλώσσας και δημιουργική γραφή» ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η δημιουργική γραφή στο δημοτικό σχολείο είναι μια προσπάθεια να ξυπνήσουμε στο παιδί τα συναισθήματα και τις σκέψεις του,
Διαβάστε περισσότεραΥΠΕΥΘΥ- ΝΟΤΗΤΕΣ. Ποιος αναλαμβάνει τι; Συντονισμός. Όλοι οι εκπαιδευτικοί
Σ Χ Ε Δ Ι Ο Δ Ρ Α Σ Η Σ Προτεραιότητα: Βελτίωση κατανόησης και παραγωγής Γραπτού Λόγου ΣΤΟΧΟΙ Τι θέλουμε να πετύχουμε; ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τί πρέπει να κάνουμε για να πετύχουμε το στόχο μας; ΥΠΕΥΘΥ- ΝΟΤΗΤΕΣ
Διαβάστε περισσότεραΤο βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115
Το βιβλίο της Μ Γεια σας με λένε Μ. Είμαι 9 χρονών και μένω στο με τους γονείς μου και τα 2 αδέρφια μου, τον Γιάννη που είναι 10 και τον Βασίλη που είναι 3. Έχω κι ένα σκυλάκι που το λένε Κάντι και είναι
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 1. Γονείς δημογραφικά στοιχεία, φύλο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ψυχολογικοί παράγοντες (συστολή, αρν. εμπειρίες, αδεξιότητα) προσδοκίες, στάσεις,
Διαβάστε περισσότεραΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ Αλέξανδρος Μιχαήλ Παναγιώτα Παπαδημητρίου Μαίρη Χατζή 1η έκδοση: Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2018 ISBN: 978-618-5271-65-7 ISBN σετ: 978-618-5271-49-7 Εικονογράφηση: Δωροθέα
Διαβάστε περισσότεραΜουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου
Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα στις Εικαστικές Τέχνες
Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Τίτλος: Ιστορίες δωματίων Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε Διάρκεια: 6 Χ 80 Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από διάφορες δραστηριότητες που αφορούν στο δωμάτιό τους
Διαβάστε περισσότεραΜεγάλο βραβείο, μεγάλοι μπελάδες. Μάνος Κοντολέων. Εικονογράφηση: Τέτη Σώλου
Συλλογή Περιστέρια 148 Εικονογράφηση εξωφύλλου: Εύη Τσακνιά 1. Το σωστό γράψιμο Έχεις προσέξει πως κάποια βιβλία παρακαλούμε να μην τελειώσουν ποτέ κι άλλα, πάλι, από την πρώτη κιόλας σελίδα τα βαριόμαστε;
Διαβάστε περισσότεραAΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Τρόποι διδασκαλίας Κατ οίκον εργασία Γραπτή Αξιολόγηση ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (Α) Αρχαία Ελληνική Γλώσσα (Β) Αρχαιογνωσία: (αρχαίο κείμενο από μετάφραση) MH EΞΕΤΑΖΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1
ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 1 ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ: Σεβασμός Κοινωνική δεξιότητα: Ακούω τον ομιλητή στο μάθημα Στόχοι μαθήματος: Ο μαθητής να: 1. Ονομάζει τα βασικά βήματα της κοινωνικής
Διαβάστε περισσότεραΜοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών
Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Γιατί ακόμα και όταν η αγάπη είναι δεδομένη, η επικοινωνία είναι κάτι που μαθαίνεται* *Προγράμματα βασισμένα στην «Επικοινωνία
Διαβάστε περισσότεραΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α τάξη Γενικού Λυκείου και Α τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου Το Π.Σ. για το μάθημα της Λογοτεχνίας στην Α Λυκείου επιδιώκει να δώσει νέες κατευθύνσεις στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας
Διαβάστε περισσότεραΔρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ
Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ Αναλυτικό Πρόγραμμα Πού μπορούμε
Διαβάστε περισσότεραΠρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin
Πρόλογος Νιώθουμε πολύ άσχημα όταν βλέπουμε ένα παιδί να κλαίει ή να πονάει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε γονείς. Ανάλογα με τις περιστάσεις τα παιδιά είναι άλλοτε χαρούμενα,
Διαβάστε περισσότεραΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ - Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (ενδεικτικά)
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Διεξαγωγή μικρής έρευνας στο Γυμνάσιο Β' Γυμνασίου Διδάσκουσα: Ασπράκη Γαβριέλλα Νεοελληνική Γλώσσα email: gabby.aspraki@gmail.com ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ - Η
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτικό Σενάριο στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ Γυμνασίου Τίτλος:Στάσεις ζωής στα ποιήματα Όσο μπορείς και Ιθάκη του Κ.
Διδακτικό Σενάριο στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ Γυμνασίου Τίτλος:Στάσεις ζωής στα ποιήματα Όσο μπορείς και Ιθάκη του Κ. Καβάφη Δημιουργοί: Τσιάμαλος Ηρακλής, Σύμβουλος Φιλολόγων Καραλή Μαρία,
Διαβάστε περισσότερα«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!
«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο,
Διαβάστε περισσότεραΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας
Διαβάστε περισσότεραΗ συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου :21
Ημερομηνία 12/12/2015 Μέσο Συντάκτης Link http://now24.gr/ Μαίρη Γκαζιάνη http://now24.gr/i-singrafeas-giota-gouveli-ke-i-proti-kiria/ Η συγγραφέας Γιώτα Γουβέλη και «Η πρώτη κυρία» Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου
Διαβάστε περισσότεραヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ
ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 19 Νοεμβρίου 2012 Επιμέρους τομείς στο γλωσσικό μάθημα 1. Προφορικός Λόγος
Διαβάστε περισσότεραΤο κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]
Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων
3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων
Διαβάστε περισσότεραΔρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας
Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Η ΓΛΩΣΣΑ! Η γλώσσα είναι το μέσο με το οποίο σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε με τους άλλους, αλλά και ένα μέσο με το οποίο δημιουργούμε
Διαβάστε περισσότεραΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ
ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε
Διαβάστε περισσότεραΔρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή
Δρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή Η γλώσσα, ως το κατεξοχήν επικοινωνιακό εργαλείο, δεν αποτελεί ένα πεπερασμένο σύνολο γνώσεων γραμματικής, λεξιλογίου και κειμενικών ειδών που κατακτάται
Διαβάστε περισσότεραΤο Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών
Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,
Διαβάστε περισσότερα4o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΑΦΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ
4o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΑΦΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΤΑΞΗ Β ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ενότητες: 1(Α-Β-Γ), 2(Α-Β-Γ), 3(Α-Β-Γ), 4(Β-Γ), 5(Α-Β-Γ), 6(Β-Γ), 7(Α-Β-Γ), 8(Γ), 9(Α-Γ), 11(Γ), 12(Γ1 ), και τα παράλληλα
Διαβάστε περισσότεραΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
2015 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΓΡΙΒΑ ΕΛΕΝΗ 5/2/2015 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτό το portfolio φτιάχτηκε
Διαβάστε περισσότεραΔομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ
Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Χριστίνα Τσακαρδάνου Εκπαιδευτικός Πανθομολογείται πως η ανάπτυξη του παιδιού ορίζεται τόσο από τα γενετικά χαρακτηριστικά του, όσο και από το πλήθος των ερεθισμάτων που δέχεται
Διαβάστε περισσότεραΔιασχολικό Δίκτυο Γλωσσικού Γραμματισμού (Σχολείων αρμοδιότητας της Σχολικής Συμβούλου Φιλολόγων Βασιλείας Καλοκύρη)
Διασχολικό Δίκτυο Γλωσσικού Γραμματισμού (Σχολείων αρμοδιότητας της Σχολικής Συμβούλου Φιλολόγων Βασιλείας Καλοκύρη) Παραγωγή Υλικού στο Πλαίσιο του Δικτύου Συμβουλευτική-Συντονισμός: Β. Καλοκύρη Δραστηριότητες
Διαβάστε περισσότεραΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Παιδαγωγικά παιχνίδια Ελεύθερος συνειρμός Το παιχνίδι ρόλων Οραματισμός Ζωγραφική / Σχέδιο Εργασία σε μικρές ομάδες Επισκέπτες ομιλητές Χρήση Βίντεο Ανάθεση εργασιών Τα παιδαγωγικά
Διαβάστε περισσότεραΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική
Διαβάστε περισσότεραΟι γνώμες είναι πολλές
Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία
Διαβάστε περισσότεραΝ ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς. Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1 Σχολική Χρονιά 2012-2013 Κ ε ί μ ε ν α Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κείμενα προς συνανάγνωση συνεξέταση Έριχ Μαρία
Διαβάστε περισσότεραΕ Π Ι Μ Ο Ρ Φ Ω Τ Ι Κ Α Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α Γ Ι Α Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Υ Σ Σ Τ Ο Ν Π Ο Λ Υ Χ Ω Ρ Ο Μ Ε Τ Α Ι Χ Μ Ι Ο
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ε Π Ι Μ Ο Ρ Φ Ω Τ Ι Κ Α Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α Γ Ι Α Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Υ Σ Σ Τ Ο Ν Π Ο Λ Υ Χ Ω Ρ Ο Μ Ε Τ Α Ι Χ Μ Ι Ο Ο κ τ ώ β ρ ι ο ς Ν ο έ μ β ρ
Διαβάστε περισσότεραΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ
ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: B ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ημερομηνία: Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη φυσιογνωμία και στον ρόλο
Διαβάστε περισσότεραΤο κίνητρο είναι η σπίθα, η δύναμη που μας ωθεί να ασχοληθούμε με μια δραστηριότητα από την αρχή της έως την ολοκλήρωσή της.
Το κίνητρο είναι η σπίθα, η δύναμη που μας ωθεί να ασχοληθούμε με μια δραστηριότητα από την αρχή της έως την ολοκλήρωσή της. Το κίνητρο βρίσκει εφαρμογή σε όλους τους τομείς της καθημερινής μας ζωής, φυσικά
Διαβάστε περισσότεραΜουσικοκινητική Αγωγή
Μουσικοκινητική Αγωγή Τι είναι η Μουσικοκινητική Αγωγή Αρχές της Μουσικοκινητικής Αγωγής (Carl Orff) Παιδαγωγικές βάσεις της Μουσικοκινητικής Αγωγής Ποιοι οι στόχοι της Μουσικοκινητικής Αγωγής Αυτοσχεδιασμός
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ. Σχολική χρονιά 2013-2014 ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ Σχολική χρονιά 2013-2014 ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Διδακτικά εγχειρίδια: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α
Διαβάστε περισσότεραΜουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη
Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη Σκοποί Στόχοι - Δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά
Διαβάστε περισσότεραΔ ι α γ ω ν ί ς μ α τ α π ρ ο ς ο μ ο ί ω ς η σ 1
Δ ι α γ ω ν ί ς μ α τ α π ρ ο ς ο μ ο ί ω ς η σ 1 2 s c h o o l t i m e. g r Ο Άρης Ιωαννίδης Γεννήθηκε το 1973 στο Βόλο. Το 1991 εισήχθη στο Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, απ όπου έλαβε
Διαβάστε περισσότεραΥποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης «Διδασκαλία Κατανόηση Γραπτού Λόγου
Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης «Διδασκαλία Κατανόηση Γραπτού Λόγου Ανάγκη εκπαιδευτικών για αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Ανάγκη για αξιολόγηση δράσης για σχολική βελτίωση (2013-14) με τη βοήθεια
Διαβάστε περισσότεραΕυχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...
Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ: Ιστορία της Μεσαιωνικής και Νεότερης Μουσικής
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ: Ιστορία της Μεσαιωνικής και Νεότερης Μουσικής 565-1815 Διδακτική προσέγγιση με τη χρήση των ΤΠΕ στο μάθημα της Ιστορίας Β Λυκείου» Μαυρογιάννη Άρια (Αριστέα) Φιλόλογος
Διαβάστε περισσότεραΡένα Ρώσση-Ζαΐρη: «Στόχος μου είναι να μάθω στους αναγνώστες μου, ότι η αγάπη συλλαβίζεται»
Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: «Στόχος μου είναι να μάθω στους αναγνώστες μου, ότι η αγάπη συλλαβίζεται» 04.07.2016 19:42 Νατάσσα Βαφειάδου Με αφορμή τη αυριανή παρουσίαση του μυθιστορήματός της «Δύο φιλιά για την
Διαβάστε περισσότεραNaoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:
Naoki HigasHida Γιατί χοροπηδώ Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού Εισαγωγή: david MiTCHELL 41 Ε13 Προτιμάς να είσαι μόνος σου; «Α, μην ανησυχείτε γι αυτόν προτιμά να είναι μόνος του». Πόσες φορές το
Διαβάστε περισσότεραΤο μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016
Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Στόχοι της εισήγησης: Επισήμανση βασικών σημείων από τις οδηγίες
Διαβάστε περισσότερα2 ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης: Λογοτεχνική Διαδρομή
2 ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης: Λογοτεχνική Διαδρομή Πολιτιστικό Πρόγραμμα Σχολικά έτη : 2013-14, 2014-15 Υπεύθυνη Καθηγήτρια : Γλαράκη Μαρία, ΠΕ02 Συνεργαζόμενοι καθηγητές : Ανδρεάδης Δημήτρης, ΠΕ02 Γιαννίκης Γιώργος,
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Α τάξης Γυμνασίου
ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α τάξης Γυμνασίου 1 Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γενικοί Στόχοι Ειδικοί Στόχοι Α. ΣΤΟΧΟΙ Β. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ/ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ και Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Δ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ε.
Διαβάστε περισσότεραΘα σας δοθούν εννέα(9) συνολικά θέματα, από τα οποία θα πρέπει να επιλέξετε και να απαντήσετε στα έξι (6)
Θρησκευτικά Καθηγήτρια: κυρία Παπαγγελλοπούλου Κεφάλαιο A Κεφάλαιο Β Κεφάλαιο Γ Κεφάλαιο Δ Ενότητα 3 σελ. 19 Ενότητα 4 σελ. 23 Ενότητα 6 σελ. 32 Ενότητα 8 σελ. 41 Ενότητα 9 σελ. 45 Ενότητα 10 σελ. 48 Ενότητα
Διαβάστε περισσότεραΣχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου
Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά
Διαβάστε περισσότεραΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α )
29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στη σημασία του δημιουργικού σχολείου στη
Διαβάστε περισσότεραΔιαδραστικός Πίνακας στο Δημοτικό Παγώνδας Σάμου - Ευφυής Εκπαίδευση Παρασκευή, 08 Μάιος :18
Στο νομό Σάμου βρίσκεται το Σχολείο Παγώνδας, ένα 6-θέσιο δημόσιο σχολείο με μεγάλη παράδοση στην αξιοποίηση των τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Το σχολείο διαθέτει, σήμερα, ένα καλά εξοπλισμένο εργαστήριο
Διαβάστε περισσότεραΤίτλος Εργασίας: Εικονογραφήματα. Μάθημα: Εκθετική συνάρτηση. Λυκείου Αγίου Νεοφύτου. Αριθμός μαθητών στην τάξη: 16
Τίτλος Εργασίας: Εικονογραφήματα Μάθημα: Εκθετική συνάρτηση Τάξη στην οποία διδάχθηκε το μάθημα: Β6 κατεύθυνσης Λυκείου Αγίου Νεοφύτου Αριθμός μαθητών στην τάξη: 16 Καθηγητής: Γιώργος Ανδρονίκου Εισαγωγή:
Διαβάστε περισσότεραΣχεδιασμός Σχεδίου Εργασίας Project
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π/Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ 7 ΗΣ ΠΕΡΙΦ. Δ.Ε. Ν. ΣΕΡΡΩΝ Ημερομηνία 14-10-2014 Σχεδιασμός Σχεδίου
Διαβάστε περισσότεραΘεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη"
Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη" Στο βιβλίο χρησιμοποιείτε πολυπρόσωπες αφηγήσεις μέσα στην κεντρική πλοκή ώστε να μιλήσετε για την ίδια
Διαβάστε περισσότερα