ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το θέμα μας Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου είναι ένα τμήμα του γενικού θέματος των εργασιών Τέχνη και πολιτισμός. Οι ομάδες ασχολήθηκαν με το

Transcript

1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πρόλογος...σελ.2 2. Περίληψη σελ.3 3. Εισαγωγή σελ.4 4. Προβληματική του θέματος.σελ.5 5. Διαδικασία έρευνας και μεθοδολογία σελ.6 6. Κύριο μέρος..σελ.7 7. Χρωματικός Κύκλος.σελ.7 8. Αρμονία των χρωμάτων σελ.7 9. Ερμηνεία των χρωμάτων.σελ.8 Κόκκινο.σελ.8 Πορφυρό σελ.8 Ματζέντα..σελ.8 Φούξια σελ.8 Ροζ.σελ.9 Πορτοκαλί.σελ.9 Κίτρινο σελ.10 Πράσινο σελ Επιρροή των χρωμάτων στην ένδυση σελ. 11. Επιρροή των χρωμάτων στη διάθεση σελ. 12. Επιρροή των χρωμάτων στη μνήμη σελ. 13. Χρώμα και φύση.. σελ. Χρώμα και φυτά σελ. Γιατί τόσα χρώματα στα άνθη... σελ. Φως και χρώμα.. σελ. Ουράνιο τόξο σελ. Σύννεφα σελ. Θάλασσα.. σελ. 14. Ζώα και χρώμα. σελ. 15. Ψυχολογική επίδραση του χρώματος. σελ. 16. Χρώμα και κινηματογράφος σελ. 17. Χρώμα και πολιτισμός. σελ. Αρχαία υλικά.. σελ. Χρωστικές ουσίες.. σελ. Ειδώλια.. σελ. Ερμηνεία της χρωματικής διακόσμηση. σελ. 18. Η αξία του χρώματος σελ. 19. Το χρώμα στην κυκλαδική τέχνη.. σελ. 20. Τα χρώματα και οι συνηθισμένες σημασίες τους σελ. 21. Xρώματα στις σημαίες. σελ. 22. Το χρώμα στον άνθρωπο σελ. 23. Μακιγιάζ σελ.

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το θέμα μας Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου είναι ένα τμήμα του γενικού θέματος των εργασιών Τέχνη και πολιτισμός. Οι ομάδες ασχολήθηκαν με το πώς το χρώμα επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου, καθώς και με το πώς το συναντάμε στους διάφορους πολιτισμούς και στη φύση. Ο επιβλέπων καθηγητής από τα πρώτα στάδια της ερευνητικής εργασίας μας μέχρι την τελική διαμόρφωσή της ήταν ο κύριος Βασίλης Νίνας.

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι ομάδες στις οποίες χωριστήκαμε ήταν τέσσερις (4) : Αύρα, Άχρωμο Τίποτα, Ουράνιο Τόξο και Οι Μπογιατζήδες. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα δημιούργησε ένα εικαστικό λογότυπο και έτσι άρχισε η διαδικασία αναζήτησης.

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το χρώμα στη ζωή του ανθρώπου ως θέμα των ερευνητικών εργασιών είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, αφού αποτελεί ζήτημα που απασχολούσε, αλλά και απασχολεί τους ερευνητές όλων των εποχών. Στις σύγχρονες κοινωνίες μας, η αναγκαιότητα του χρώματος καλύπτει ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών πέρα των καλλιτεχνικών. Στους τομείς των συγκοινωνιών π.χ., η ύπαρξη των χρωμάτων θεωρείται απαραίτητη, χρωματιστοί φωτεινοί σηματοδότες, αναγνωριστικά χρώματα των ειδικών οχημάτων, πυροσβεστικών, νοσοκομειακών κλπ., βρίσκονται καθημερινά στην υπηρεσία των πολιτών. Επίσης πλέον, το χρώμα λόγω της ενέργειας που εκπέμπει, χρησιμοποιείται από διάφορες εναλλακτικές θεραπείες, ως συμπληρωματικό θεραπευτικό μέσον. Ο σκοπός της έρευνάς μας είναι να δείξουμε πώς ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τα χρώματα και την αξία τους στη ζωή και στη φύση.

6 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Τα ερευνητικά μας ερωτήματα ήταν τα εξής : 1. Πώς το χρώμα εμφανίζεται και επηρεάζει τη ζωή του ανθρώπου; 2. Το χρώμα στη φύση 3. Χρώμα και πολιτισμοί

7 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ/ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Όλες οι ομάδες σε σύντομο χρονικό διάστημα διαμόρφωσαν την εργασία τους και την τελειοποίησαν ψάχνοντας πληροφορίες κυρίως στο διαδίκτυο ή από το σχολικό χώρο ή από εκτός.

8 ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ Χρωματικός Κύκλος Τα χρώματα στο χρωματικό κύκλο κατατάσσονται σε : Πρωτεύοντα ή βασικά, που είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε. Τα τρία αυτά χρώματα δεν προκύπτουν από την ανάμειξη άλλων χρωμάτων. Όλες οι άλλες αποχρώσεις προέρχονται από αυτά. Αν, μάλιστα, προσθέσουμε και το ασπρόμαυρο φάσμα, τότε έχουμε όποια απόχρωση υπάρχει στη φύση. Δευτερεύοντα χρώματα, που είναι το πράσινο, το πορτοκαλί και το μωβ. Αυτά προέρχονται από την ανάμειξη των τριών βασικών χρωμάτων. Τριτοβάθμια χρώματα, που είναι το πορτοκαλοκίτρινο, το κιτρινοπράσινο, το πορτοκαλοκόκκινο, το κοκκινομώβ, το μπλε μωβ και το μπλε πράσινο. Αυτά σχηματίζονται από την ανάμειξη ενός βασικού και ενός δευτερογενούς χρώματος. Ειδικότερα, το χρώμα ενός αντικειμένου εξαρτάται άμεσα από τη φύση του και το φως. Χωρίς φως δεν υπάρχει χρώμα. Το φυσικό φως που μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας επιδρά διαφορετικά στα χρώματα ανάλογα με την ένταση και τη διεύθυνσή του. Ο βορινός φωτισμός κάνει τα χρώματα πιο πραγματικά, ενώ ο μεσημβρινός πιο φωτεινά. Το τεχνικό φως στα σπίτια από τους λαμπτήρες πυράκτωσης κάνει τα χρώματα να φαίνονται ζεστά, ενώ εκείνο από τους λαμπτήρες φθορισμού αλλοιώνει τις αποχρώσεις τονίζοντας περισσότερο το μπλε και κάνοντας το πράσινο να φαίνεται γκρίζο. Στους έντονα φωτισμένους χώρους τα απαλά χρώματα χάνονται, ενώ τα έντονα χρώματα δανείζουν το χρώμα τους στα πιο απαλά. Αρμονία των χρωμάτων Η αρμονία είναι κάτι που γίνεται αντιληπτό από το μάτι, όμως επηρεάζει το μυαλό και το πνεύμα μας. Όταν κάτι δεν είναι αρμονικό, είναι είτε βαρετό είτε χαοτικό. Η αρμονία προσφέρει οπτικό ενδιαφέρον και την αίσθηση της τάξης. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την αρμονία : 1. Ένας συνδυασμός χρωμάτων που βασίζεται σε ανάλογα χρώματα... Ανάλογα χρώματα είναι κάθε τρία χρώματα που βρίσκονται δίπλα δίπλα σε μια ρόδα με 12 έγχρωμα μέρη, όπως το κίτρινο πράσινο, κίτρινο, κίτρινο πορτοκαλί. Συνήθως ένα υπερτερεί. 2. Ένας συνδυασμός χρωμάτων με βάση τα συμπληρωματικά χρώματα... Συμπληρωματικά χρώματα είναι κάθε δύο χρώματα που είναι άμεσα απέναντι το ένα από το άλλο, όπως το κόκκινο και το πράσινο, το κόκκινο μωβ και το κίτρινοπράσινο. 3. Ένας συνδυασμός χρωμάτων με βάση τη φύση... Η φύση παρέχει ένα τέλειο σημείο εκκίνησης για τη χρωματική αρμονία.

9 Ερμηνεία των χρωμάτων ΚΟΚΚΙΝΟ Χρώμα της δράσης, θερμό (καυτό) που πυρπολεί και αναζωογονεί. Συνδέεται με την ενεργητικότητα, τη ζωτικότητα, τη σεξουαλικότητα, το ενδιαφέρον για την ζωή, την ευτυχία, τον αυθορμητισμό, την διέγερση, τον κίνδυνο, την επιθετικότητα, την φιλοδοξία, την επαναστατικότητα αλλά... και την αγάπη. Προκαλεί ζωηρότητα και θεωρείται χρώμα της φωτιάς, του πολέμου, του αίματος και της θυσίας. Φέρνει έξαψη, σαρκικό πόθο, έρωτα και διεγείρει τις αισθήσεις. Ακόμα, είναι χρώμα του πειρασμού, της αμαρτίας, της ντροπής αλλά και της πρόσκλησης για την απόκτηση γνώσης. Χαρίζει δύναμη, διεγείρει, αλλά και εκνευρίζει. Αυξάνει την θέληση για ζωή ενώ προκαλεί ζεστασιά, χαρά και διευκολύνει την έκφραση των αισθημάτων. Όσοι το προτιμούν θέλουν να ξεχωρίζουν αλλά κουράζει όταν χρησιμοποιείται συχνά. Ακόμα, δηλώνει επικοινωνία, εμψύχωση, κίνηση, εξωστρέφεια και εκτόνωση. Στην αρνητική του όψη διεγείρει τον φόβο, προκαλεί ανεξέλεγκτα συναισθήματα, κυκλοθυμία εγωκεντρισμό, λαγνεία αλλά...και οργή. Ωστόσο, είναι το χρώμα φάρμακο για χαμηλή ζωτικότητα και κακή κυκλοφορία του αίματος. Ενοχλεί τα άτομα με νευρώσεις και ψυχικές διαταραχές.επίσης, κόκκινο χρώμα χρησιμποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες στους ναούς τους μαζί με το μπλε και το χρυσό. ΠΟΡΦΥΡΟ Χρώμα πνευματικό, ιερατικό αλλά και βασιλικό αυτοκρατορικό. Εμπνέει σεβασμό, εξουσία αλλά κρύβει κάποιο μυστήριο. Δηλώνει την υπερηφάνεια, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, ενώ φανερώνει τις καλλιτεχνικές τάσεις. Η πορφύρα ήταν από παλιά τελετουργικό ένδυμα βασιλέων, ιερέων και ανώτατων αρχόντων. Ακόμα,δηλώνει επισημότητα και εγκράτεια. Γενικά, είναι το χρώμα της τελετουργίας για τις θεότητες του κάτω κόσμου. ΜΑΤΖΕΝΤΑ Χρώμα που εμπνέει αυτοσεβασμό και εξουσία ενώ βοηθάει στην συγκέντρωση καθώς θεωρείται καθησυχαστικό. Ακόμα, βοηθά στο να... σβηστούν μνήμες του παρελθόντος και να προχωρήσουμε μπροστά. ΦΟΥΞΙΑ Χρώμα που εκφράζει τη τόλμη, την φιλοδοξία, την αυτογνωσία, τα ελεγχόμενα πάθη και συναισθήματα. Γενικά, όσοι αποφεύγουν το φούξια χρώμα χαρακτηρίζονται από αδιαλλαξία, δεν συμβιβάζονται εύκολα ενώ ανούνται να

10 εκφράσουν τα συναισθήματα τους. ΡΟΖ Χρώμα που χαρακτηρίζεται από θηλυκότητα, τρυφερότητα, παιδικότητα και αθωότητα. Γενικά, όσοι το αποφεύγουν χαρακτηρίζονται από δυσκολία να αποδεχτούν την θηλυκή τους πλευρά και να εκφράσουν συναισθήματα τρυφερότητας και αγάπης. ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ Χρώμα ενδιάμεσο (που αποτελεί την ένωση του κόκκινου και του κίτρινου χρώματος) που εμπνέει, ισορροπεί και απελευθερώνει. Θεωρείται θερμό (ζεστό), και εκφράζει μετάλλαξη. Είναι το χρώμα των ιδεών και της φαντασίας. Συμβολίζει την πολυτέλεια, την λαμπρότητα και την ευτυχία. Διεγείρει την δημιουργικότητα και φανερώνει φιλοδοξία και ενεργητικότητα ενώ όσοι το προτιμούν χαρακτηρίζονται από ροπή στις διασκεδάσεις, τάση στην άνεση, την αφθονία, την απόλαυση, την θέρμη, την κοινωνικότητα, το δυναμισμό, την υπερηφάνεια και την ανεξαρτησία. Όσοι, το αποφεύγουν πάλι, είναι πιθανό να έχουν καταπιεσμένα σεξουαλικά συναισθήματα. Γενικά, μετριάζει το πάθος μετατρέποντάς το σε τρυφερότητα και γλυκύτητα. Χαρίζει ζεστασιά και δημιουργεί ευχάριστη διάθεση ενώ εκφράζει ωριμότητα συναισθημάτων και θαλπωρή. Διώχνει την θλίψη (καλό αντικαταθλιπτικό), χαλαρώνει και ανακουφίζει. Χρώμα που δημιουργεί διάθεση για νέες εμπειρίες. Επίσης, αυξάνει τις πωλήσεις σε χώρους καταστημάτων και εμπνέει εμπιστοσύνη.είναι χρώμα θρέψης, γι αυτό και πολλά φρούτα έχουν πορτοκαλί χρώμα. Ακόμα, έχει αποδειχθεί ότι το πορτοκαλί χρώμα επιταχύνει στην ανάπτυξη του φυτικού βασιλείου.

11 ΚΙΤΡΙΝΟ Χρώμα ηλιακό, φωτεινό, ζεστό (όχι, θερμό με την έννοια του κόκκινου χρώματος) που δείχνει σοφία, κατανόηση, νιότη, ζωντάνια, ενεργητικότητα, ευτυχία, περιέργεια, ευελιξία, πρόοδο, ροπή στην διασκέδαση, επικοινωνία, έντονη διαισθητική αντίληψη, διανόηση, καθαρότητα συναισθημάτων και πλήρης απελευθέρωση από πάθη. Επίσης, χρώμα που τυφλώνει, εντυπωσιάζει, αποκαλύπτει αλλά...και εμπνέει. Εκφράζει τη νεότητα, την χαρά και καθαρίζει το νου που εξαγνίζει τις σκέψεις. Είναι αντικαταθλιπτικό και ιδανικό για χώρους εργασίας, ενώ στις απαλές αποχρώσεις του ξεκουράζει. Συνδέεται όμως πολλές φορές με την απάτη, τη δειλία και την ζήλια. Στην χρυσαφένια του απόχρωση (χρυσοκίτρινο) αντιπροσωπεύει την πνευματική τελείωση και την ηρεμία. Ακόμα, χρησιμοποιείται πολύ στην θρησκευτική ζωγραφική, στο φωτοστέφανο των αγίων, ενώ το άτονο κίτρινο έχει χρησιμοποιηθεί ως χρώμα προδοσίας στην απεικόνιση του Ιούδα. Το σκοτεινό (σκούρο η «λασπωμένο») κίτρινο συμβολίζει το δόλο, την προδοσία, την φιλοδοξία, τη μυστικοπάθεια, την απιστία και την φιλαργυρία. Γενικότερα, όσοι αποφεύγουν το κίτρινο χρώμα, έχουν την τάση να απογοητεύονται εύκολα ενώ προσπαθούν να «εξηγήσουν» τα ανεξήγητα συναισθήματα τους με την λογική. ΠΡΑΣΙΝΟ Χρώμα ουδέτερο (που αποτελεί την ένωση του κίτρινου και του μπλε χρώματος) όπου εκφράζει την ενέργεια, την εκδήλωση, την ζωή, τον θάνατο, την νιότη, την ελπίδα, την χαρά, την αρμονία, την τάση για ανάπαυση, την άνεση, την θαλπωρή, την γαλουχία, την βλάστηση, την ανάπτυξη, την γονιμότητα, την ωριμότητα, τη συγκομιδή του καρπού και τη νέα ζωή. Συμβολικά είναι διφορούμενο χρώμα. Γενικότερα συμβολίζει, την φύση (σε όλη της την έκταση και το μεγαλείο), την Άνοιξη, την ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό, την αναπαραγωγή, την ευημερία, την ειρήνη, την συναδελφικότητα, την συμφιλίωση και την συνεργασία. Δημιουργεί τη διάθεση να συμβουλεύουμε τους άλλους για θέματα ηθικής ενώ ενθαρρύνει την διάθεση για απόκτηση χρήματος και αγάπης. Ακόμα...είναι χρώμα κατευναστικό, επουλωτικό, με θεραπευτική δύναμη ενώ χρησιμεύει και ως βάλσαμο για άτομα που είναι κουρασμένα σωματικά η διανοητικά. Αρνητικά αντιπροσωπεύει τον εγωισμό, τη ζήλια, την οκνηρία και την ανοησία. Ωστόσο, αποτελεί μυστικιστικό χρώμα και εκφράζει την ένωση του ουρανού και της γης. Γενικά, όσοι το αποφεύγουν χαρακτηρίζονται από προτίμηση στην ανεξαρτησία παρά στην αφοσίωση και την οικογενειακή ζω ενώ είναι άτομα που «δεν μπορούν» να δοθούν και να αφιερωθούν ολοκληρωτικά σε έναν άλλο άνθρωπο.

12 Τα συμπληρωματικά χρώματα δημιουργούνται από την ισόποση ανάμιξη 2 βασικών χρωμάτων και προκύπτουν τα εξής: Κόκκινο + Κίτρινο= Πορτοκαλί (συμπληρωματικό του μπλε) Μπλε + Κίτρινο= Πράσινο (συμπληρωματικό του κόκκινου) Κόκκινο + Μπλε= Μοβ (συμπληρωματικό του κίτρινου) Τα τριτεύοντα χρώματα συνιστώνται από την ανάμιξη ενός βασικού (πρωτεύοντος) και ενός δευτερεύοντος χρώματος και προκύπτουν τα εξής: Κίτρινο + Πορτοκαλί = Κιτρινοπορτοκαλί Κόκκινο + Πορτοκαλί = Κοκκινοπορτοκαλί Κόκκινο + Μοβ = Κοκκινομόβ Μπλε + Μοβ = Μπλεμόβ Μπλε + Πράσινο = Μπλεπράσινο Κίτρινο + Πράσινο =Κιτρινοπράσινο Όσον αφορά το γκρίζο μπορεί να ληφθεί από την ανάμιξη άσπρου και μαύρου. Το άσπρο και το μαύρο είναι αντιτιθέμενα από κάθε άποψη στα αποτελέσματά τους. Μεταξύ των δύο απλώνεται το βασίλειο των γκρίζων τόνων και των χρωμάτων. Για τον ζωγράφο είναι το δυνατότερο μέσο έκφρασης του ανοιχτού και του σκούρου. Παρόλο αυτά όμως το γκρίζο μπορεί να μεταμορφωθεί με την επίδραση οπουδήποτε χρώματος, να εγκαταλείψει δηλαδή την ουδέτερη κατάστασή του και να πάρει ζωή μέσω των γειτονικών του χρωμάτων. Η πληθώρα των εφικτών τόνων και χρωμάτων ανάμιξης δείχνει τον τεράστιο πλούτο του κόσμου των χρωμάτων. Όπως τα 3 βασικά χρώματα έτσι και τα 3 βασικά σχήματα (τετράγωνο, τρίγωνο, κύκλος) μπορούν να βρουν μονοσήμαντες εκφραστικές αξίες. Για πρακτικούς λόγους τα σχήματα είναι πιο αξιόπιστο μέσον αναγνώρισης και προσανατολισμού απ' όσο το χρώμα, εκτός αν η διάκριση του χρώματος περιορίζεται στα θεμελιώδη βασικά χρώματα. Ο Ernest Schachtel αναφέρει ότι «η εμπειρία του χρώματος μοιάζει μ' εκείνην του συναισθήματος ή της συγκίνησης. Και στις δύο περιπτώσεις τείνουμε να είμαστε παθητικοί δέκτες ερεθισμάτων. Μια συγκίνηση δεν είναι το προϊόν του ενεργώς οργανωτικού νου. Απλώς προϋποθέτει ένα είδος ανοίγματος, το οποίο, επί παραδείγματι, ένα καταθλιμμένο άτομο μπορεί να μην έχει. Η συγκίνηση μας ερεθίζει με τον ίδιο τρόπο που μας ερεθίζει και το χρώμα. Το σχήμα, εν αντιθέσει, φαίνεται να απαιτεί μια πιο ενεργή απόκριση. Ανιχνεύουμε το αντικείμενο, εγκαθιστούμε το δομικό του σκελετό, συσχετίζουμε τα μέρη προς το όλον. Παρομοίως ο νους κυριαρχεί επί των παρορμήσεων, εφαρμόζει αρχές, συντονίζει μια ποικιλία εμπειριών, και αποφασίζει επί μιας πορείας δράσεως». Και όντως, στην όραση των χρωμάτων η δράση πηγάζει από το αντικείμενο και επηρεάζει το άτομο, ενώ για την αντίληψη του σχήματος ο οργανωτικός νους βγαίνει έξω για να συναντήσει το αντικείμενο. Οι εκφραστικές αξίες των σχημάτων είναι οι εξής: Τετράγωνο: Είναι σύμβολο της ύλης, της βαρύτητας και του αυστηρού περιορισμού.

13 Στην οικογένεια του τετράγωνου ανήκουν ο σταυρός, το ορθογώνιο, ο μαίανδρος και τα αντίστοιχα παράγωγα. Στο τετράγωνο αντιστοιχεί το κόκκινο χρώμα της ύλης. Το βάρος και η πυκνότητα του κόκκινου ταιριάζουν στο στατικό και βαρύ σχήμα του τετράγωνου. Τρίγωνο: Είναι σύμβολο της σκέψης και έχει μαχητικό και επιθετικό χαρακτήρα. Στην οικογένεια του τριγώνου ανήκουν όλα τα σχήματα με διαγώνιο χαρακτήρα, όπως ο ρόμβος, το τραπέζιο και τα αντίστοιχα παράγωγα. Στο τρίγωνο αντιστοιχεί το κίτρινο χρώμα. Κύκλος: Είναι σύμβολο του πνεύματος κινούμενο μέσα από την ενότητά του. Προξενεί ένα αίσθημα χαλάρωσης και συνεχούς ροής. Στην οικογένεια του κύκλου ανήκουν τα καμπύλα σχήματα με κυκλικό χαρακτήρα, όπως η έκλειψη, το ωοειδές, η κυματοειδής καμπύλη και όλα τα αντίστοιχα παράγωγα. Στον κύκλο αντιστοιχεί το μπλε χρώμα. Επιρροή χρωμάτων στην ένδυση Αρχικά ο τρόπος που ντυνόμαστε και τα χρώματα που προτιμάμε να φορέσουμε δηλώνουν τα συναισθήματα μας και τη διάθεση μας ενώ συγχρόνως αποκαλύπτουν πολλά στοιχειά του χαρακτήρα μας. Για παράδειγμα το μαύρο όπως και άλλα σκούρα χρώματα τα επιλέγουν οι περισσότεροι άνθρωποι σε περίοδος που η πέρανε κάποια μονότονη πάροδο, δεν έχουν διάθεση η πέρανε κάποια φάση κατάθλιψης ή απομόνωσης. Βέβαια τα χρώματα αυτά και κυρίως το μαύρο θεωρούνται από άλλους ανθρώπους χρώματα που δηλώνουν κύρος, επισημότητα και δυναμώσω. Από την άλλη μεριά τα φωτεινά χρώματα δηλώνουν ευθυμία καλή διάθεση και όρεξη καθώς είναι φωτεινά και κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Ένας άνθρωπος που ντυμένος μόνιμος στα σκουρόχρωμα δηλώνει έμμεσα την αδιαφορία και την έλλειψη διάθεσης καθώς δεν έχει όρεξη να βρει φωτεινότερα ρούχα και να ασχολείσαι με την εξωτερική του εμφάνιση. Σε αντίθεση οι άνθρωποι που ντύνονται με χρωματιστά ρούχα είναι εκείνου που έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση και δεν φοβούνται να έρθουν στο επίκεντρο και να κεντρίσουν το ενδιαφέρον. Επιρροή του χρώματος στη διάθεση μας Κατά δεύτερον, σίγουρα σε πολλούς έχει γίνει αντιληπτό το πόσο η παρουσία χρώματος επηρεάζει τη καθημερινή μας διάθεση. Ένα από τα κύρια πράγματα που κοιτάμε όταν ξύναμε κάθε πρωί είναι τι καιρό κάνει έξω. Ο καιρός επηρεάζει σημαντικά την ψυχολογία μας, όταν δηλαδή θα ανοίξουμε το παράθυρο και θα δούμε ένα ουρανό συννεφιασμένο, γκρίζο, μουντό και βροχερό θα νοιώσουμε ένα αίσθημα απόγνωσης και δυσαρεστείς καθώς η απουσία χρώματος μας ρίχνει τη διάθεση και την κάνει κακόκεφη. Όμως ένα φωτεινό πρωινό όπου ο ήλιος φωτίζει τα πάντα και έτσι τονίζει τις φυσικές ομορφιές μας βοηθάει να αρχίσουμε έντονα την μέρα μας γεμάτοι όρεξη. Επιρροή χρώματος στη μνήμη Μέσα από σχετικές έρευνες που έχουν γίνει έχει αποδεδειχθεί πως το χρώμα παίζει σημαντικό ρολό στη μνήμη του άνθρωπου. Για παράδειγμα μια σκηνή, μια ταινία,

14 μια διαφήμιση η μια φωτογραφία που έχει χρώματα δεν παίρνει απαρατήρητη αντιθέτως χαράζεται στη μνήμη μας. Αντίθετα όμως, το ασπρόμαυρο κάνει πολλά πράγματα να πέρανε παρατηρητή καθώς δεν κεντρίζουν με την ουδετερότητα τους το ενδιαφέρον του θεατή καταναλωτή. Φίλαυτο κιόλας σχεδόν πάντα οι διαφημιστές δημιουργούν διαφημίσεις με ουδέτερο φόντο και εστιάζουν στο προϊόν το όποιο παρουσιάζεται με χρώμα. Η διαφήμιση της πασίγνωστης εταιρείας κέτσαπ Heinz το 1876 απέδειξε ότι το χρώμα όντως μας επηρεάζει. Η εταιρεία άλλαξε το κλασσικό χρώμα της κέτσαπ από κόκκινο σε πράσινο με αποτέλεσμα τα πουλήσει μόνο σε 7 μήνες εκατομμύρια μπουκάλια. Οι καταναλωτές ήθελαν να δοκιμάσουν το προϊόν μόνο και μόνο από την αλλαγή του χρώματος, πράγμα που αποδεικνύει πως το χρώμα παίζει καθοριστικό ρολό στη ψυχολογία μας. ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ Χρώμα και φυτά Λουλούδια και Φυτά με χρώμα Ένας καλός τρόπος για τον προσδιορισμό των χρωματικών συνδυασμών των φυτών (Λουλούδια και Φυτά με χρώμα) είναι η παρατήρηση του χρωματικού κύκλου. Εκεί τα χρώματα παρουσιάζουν μία συνέχεια μεταξύ τους σαν το καθένα να αποτελεί εξέλιξη του προηγούμενου: Ιώδες κόκκινο, κόκκινο, πορτοκαλοκόκκινο, πορτοκαλί, κιτρινοπορτοκαλί, κίτρινο και ούτω καθ εξής, με την ίδια σειρά που εμφανίζονται στο φάσμα. Η χρωματική παλέτα αποτελείται από τα βασικά χρώματα κόκκινο, κίτρινο και μπλε τα οποία ισαπέχουν στον χρωματικό κύκλο και στη μεταξύ τους απόσταση παρεμβάλλονται τρία άλλα χρώματα, τα δευτερεύοντα πορτοκαλί, πράσινα και μοβ που προέρχονται από το συνδυασμό δύο βασικών χρωμάτων. Ακολουθούν τα τριτεύοντα χρώματα κιτρνοπορτοκαλί, κιτρινοπράσινο και μπλε μοβ που προέρχονται από το συνδυασμό ενός βασικού με ένα δευτερεύον χρώμα. Θερμά και ψυχρά χρώματα: ψυχρά χρώματα θεωρούνται το ιώδες, το μπλε, το πράσινο και οι αποχρώσεις τους ενώ θερμά το κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί και οι αποχρώσεις τους.

15 Τα χρώματα μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Οι αρμονικοί συνδυασμοί χρωμάτων δημιουργούν συναισθήματα χαλάρωσης και ηρεμίας ενώ οι αντιθέσεις προσελκύουν το ενδιαφέρον και δημιουργούν έντονα συναισθήματα χαράς και διάθεση για παιχνίδι στον κήπο. Επιπλέον, το χρώμα στον κήπο μπορεί να επιδράσει και στον τρόπο που αντιλαμβάνεται ένας παρατηρητής το χώρο. Τα έντονα θερμά χρώματα φέρνουν τα αντικείμενα πιο κοντά στον παρατηρητή κάνοντας έτσι το χώρο να φαίνεται πιο μικρός και πιο φιλικός. Αντίθετα τα απαλά ψυχρά χρώματα απομακρύνουν τα αντικείμενα από τον παρατηρητή και δίνουν την αίσθηση του μεγαλύτερου χώρου που αποπνέει μία διακριτική καθαρότητα. Στα παρτέρια πολύ συνηθισμένη φύτευση είναι εκείνη που για το εσωτερικό του παρτεριού επιλέγονται λουλούδια και φυτά με θερμό χρώμα τα οποία πλαισιώνονται από φυτά με ψυχρά χρώματα. Έτσι η ένταση των θερμών χρωμάτων παραμένει στο εσωτερικό του παρτεριού και προσελκύει το ενδιαφέρον, ενώ τα ψυχρά χρώματα ενοποιούν το παρτέρι με τον υπόλοιπο χώρο. Φυσικά και ο αντίθετος συνδυασμός δεν είναι απαγορευτικός όπου το τοπίο το επιτρέπει. Το λευκό λειτουργεί αρμονικά με τις ανοιχτές αποχρώσεις των χρωμάτων (λευκόροζ, λευκό γαλάζιο, λευκό λιλά, λευκό λεμονί) ενώ δημιουργεί ενδιαφέρουσες αντιθέσεις με τα έντονα χρώματα (λευκό κόκκινο, λευκό μοβ). Πλέον σε πολλά λουλούδια και φυτά και ιδιαίτερα στα ποώδη, χάρη στην επιστήμη της βελτίωσης των φυτών, έχουν δημιουργηθεί ποικιλίες με άνθη σχεδόν σε όλα τα χρώματα και αποχρώσεις. Λουλούδια και φυτά με μεγάλη ποικιλία σε χρώμα είναι το Αντίρρινο (Σκυλάκι), η Βιόλα, το Δελφίνιο, ο Πανσές, το Φλοξάκι, η Γκαζάνια, ο Υάκινθος, η Φρέζια, η Τριανταφυλλιά κ.α.

16 ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΝΘΗ; Το τεράστιο εύρος χρωμάτων στα άνθη των φυτών όταν ακόμα και συγγενικά είδη παρουσιάζουν διαφορές στα χρώματα και τις αποχρώσεις υποδεικνύει ότι στο πέρασμα των αιώνων υπήρξαν πολυάριθμες εξελικτικές μεταβάσεις που οδήγησαν στη σημερινή ποικιλομορφία. Συγχρόνως η προφανής προσέλκυση συγκεκριμένων επικονιαστών από συγκεκριμένα άνθη οδηγεί συχνά στην άποψη ότι η ποικιλία στα χρώματα των λουλουδιών και οι διαφορές στην όραση των διαφορετικών ομάδων επικονιαστών είναι αποτέλεσμα διαδικασιών συνεξέλιξης. Παρ όλα αυτά, δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι οι αλλαγές στο χρώμα των ανθέων έγιναν λόγω εξελικτικών πιέσεων από επικονιαστές ούτε ότι η όραση των επικονιαστών προσαρμόστηκε στο χρώμα των ανθέων. Υπάρχουν περιπτώσεις που η παραπάνω υπόθεση υποστηρίζεται και άλλες που η διαφοροποίηση στο χρώμα του άνθους φαίνεται να οφείλονται σε τυχαίους παράγοντες, σε αλλαγή λόγω αλλαγής σε άλλο χαρακτηριστικό που συνδέεται με το χρώμα του άνθους ή για εξέλιξη του χρώματος λόγω άλλων παραγόντων και επακόλουθη προσαρμογή του άνθους σε νέους επικονιαστές. τα άνθη που αλλάζουν χρώματα; Πολλές φορές παρατηρείται αλλαγή στο χρώμα του άνθους ή τμημάτων αυτού κατά τη διάρκεια της ζωής του. Π.χ. στη Lantana camara βλέπουμε αλλαγή από κίτρινο προς πορτοκαλί και κόκκινο αλλα και προς μωβ ή σε άλλους συνδυασμούς στα υβρίδια, στην ιπποκαστανιά βλέπουμε αλλαγή στις κηλίδες στα πέταλα από κίτρινο προς ροζ, στην Brunfelsia βλέπουμε έντονες αλλαγές στο χρώμα από μωβ προς λευκό με παράλληλη αύξηση του αρώματος και του μεγέθους των πετάλων μέσα σε λίγες μέρες κ.ο.κ. Συνήθως οι αλλαγές αυτές στα χρώματα συνοδεύονται από μείωση του διαθέσιμου νέκταρ. Θεωρείται ότι οι αλλαγές αυτές είναι εξελικτικές προσαρμογές του άνθους με στόχο να οδηγήσουν τους επικονιαστές προς τα άνθη που δεν έχουν γονιμοποιηθεί. Συνήθως η αλλαγή στο χρωματισμό είναι προς ένα χρώμα λιγότερο ελκυστικό για τον επικονιαστή. Π.χ. άνθη που επικονιάζονται από έντομα αλλάζουν από κίτρινα και πορτοκαλί προς κόκκινα, είδη που επικονιάζονται βράδυ αλλάζουν από ανοιχτόχρωμα προς πιο σκούρα που γίνονται δυσκολότερα αντιληπτά στο σκοτάδι, π.χ. η Cobaea. Σε άλλα, η αλλαγή του χρώματος οδηγεί σε αλλαγή επικονιατή. Η Lantana παρατηρήθηκε ότι στην κίτρινη φάση δέχεται επισκέψεις από διαφορετικά είδη πεταλούδας από ότι π.χ. στην κόκκινη ή τη μωβ. Η Quisqualis indica αρχικά εμφανίζει λευκά άνθη και επικονιάζεται από νυχτοπεταλούδες, στη συνέχεια αυτά αλλάζουν ρε ροζ και μετά κόκκινα εξακολουθώντας να έχουν κάποιες ποσότητες νεκταρ και προσελκύουν μέλισσες και πουλιά. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι τα λουλούδια εξακολουθούν να παραμένουν στο φυτό μετά την αλλαγή χρώματος, θεωρείται ότι συνεισφέρει στη συνολική εικόνα του φυτού από μακριά και επομένως συμβάλλει στην προσέλκυση επικονιαστών, ενώ η αλλαγή χρησιμεύει για την κατεύθυνση του επικονιαστή προς τα νεότερα μη γονιμοποιημένα άνθη. Έρευνες, μάλιστα, σε είδη που αλλάζουν το χρώμα του

17 άνθους τους, έδειξαν ότι τα φυτά στα οποία διατηρήθηκαν τα άνθη μετά τις αλλαγές δέχτηκαν περισσότερες επισκέψεις από φυτά στα οποία τα λουλ ούδια αφαιρέθηκαν μετά την αλλαγή χρώματος. ΦΩΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑ Το χρώμα έχει γίνει σήμερα μια από τις βασικότερες ποιότητες που χαρακτηρίζουν την ζωή μας. Η μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη έχει επιτρέψει στον άνθρωπο την δημιουργία χιλιάδων χρωματικών αποχρώσεων. Οι αποχρώσεις αυτές κυριαρχούν στο καθημερινό οπτικό μας περιβάλλον και μας βομβαρδίζουν με χιλιάδες ερεθίσματα που αποκωδικοποιούνται στον εγκέφαλό μας και σημαίνουν την απαρχή σωματικών και ψυχοδιανοητικών λειτουργιών. Το χρώμα μας επηρεάζει νοητικά, σωματικά, και πνευματικά. Στην διάρκεια καθημερινής μας δραστηριότητας τα χρώματα μπορούν να μας κάνουν να νιώσουμε πνευματική ηρεμία και συγκέντρωση, ένταση, ευεξία ή ακόμα και σύγχυση. Τα χρώματα τα είδαμε άφθονα τριγύρω μας μόλις ανοίξαμε τα μάτια μας, τα θεωρούμε δεδομένα, δώρα της φύσης, τα βλέπουμε χωρίς να τα κοιτάμε, τα θαυμάζουμε αλλά δεν τα προσέχουμε. Ας δούμε λοιπόν ποια είναι η φυσική προέλευση των χρωμάτων. Από τα σπουδαιότερα στοιχεία που υπάρχουν στη φύση είναι το φως. Το πώς γεννήθηκε είναι ένα θέμα πάνω στο οποίο, ακόμα και σήμερα, οι γνώμες των επιστημών διαφέρουν. Εκείνο που είναι βέβαιο, είναι το ότι το φως προέρχεται από τα πολλά ηλεκτρομαγνητικά κύματα που αιωρούνται και κινούνται γύρω μας, ημέρα και νύχτα στο άπειρο. Όλα τα σώματα λαμβάνουν, απορροφούν και ακτινοβολούν αυτά τα κύματα. Ο ήλιος, τα άστρα και οι γαλαξίες εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που φτάνει στην γη, καλύπτοντας μια πλατιά περιοχή συχνοτήτων και μηκών κύματος. Ορισμένες από αυτές τις ακτινοβολίες είναι οι υπέρυθρες ακτίνες, οι ακτίνες Χ, το ορατό φως κ.α. Ανάλογα με το μήκος κύματος του φωτός βλέπουμε και το αντίστοιχο χρώμα, πχ το κόκκινο φως έχει το μεγαλύτερο μήκος κύματος, ενώ το ιώδες (μωβ) φως έχει το μικρότερο. Το φως είναι η ζωή των χρωμάτων χωρίς φυσικό ή τεχνητό φωτισμό δεν υπάρχουν χρώματα. Έτσι κάθε φορά που μπαίνουμε την νύχτα στο αφώτιστο δωμάτιό μας, θα βρεθούμε μέσα σε ένα απόλυτο σκοτάδι, που δεχόμαστε σαν μαύρο. Αν ανάψουμε μια λάμπα με χαμηλή ένταση, τα αντικείμενα που βρίσκονται στο δωμάτιο θα φωτιστούν κάπως και θα αποκτήσουν περίπου το γνώριμο χρώμα τους. Λέμε «κάπως» και «περίπου», γιατί όλα θα είναι σκουρότερα, αφού η ένταση του φωτός είναι ακόμα χαμηλή. Αν δυναμώσουμε προοδευτικά την έντασή του, ανάβοντας και τις άλλες λάμπες, τα γνωστά μας αντικείμενα θα φωτίζονται όλο και περισσότερο, μέχρι που το καθένα θα αποκτήσει το σαφές τοπικό του χρώμα, εκείνο δηλαδή που ξέρουμε πως έχει: το κίτρινο της κουρτίνας, το κόκκινο του χαλιού, το καφετί του ξύλου, το άσπρο του βάζου κλπ. Αν δε, με κάποιο τεχνητό τρόπο, συνεχίσουμε να αυξάνουμε την ένταση του φωτός τα τοπικά χρώματα των αντικειμένων θα παρουσιάζονται όλο και πιο ανοιχτά, πιο ξεθωριασμένα, σαν ένα χιλιοπλυμένο χρωματιστό ρούχο ή μια υπερφωτισμένη φωτογραφία, μέχρι που όλα θα γίνουν απόλυτο φως, που δεχόμαστε σαν άσπρο.

18 Κάναμε έτσι, από την στιγμή που μπήκαμε στο σκοτεινό δωμάτιο, μία πορεία από ένα τέλειο μαύρο σε ένα τέλειο άσπρο, περνώντας από διάφορες φάσεις όπου τα αντικείμενα χρωματίστηκαν με διαφορετικές εντάσεις, ανάλογες με την ένταση της φωτιστικής εστίας. Την βασική χρωματική θεωρία που αποδεχόμαστε σήμερα συστηματοποίησε ο Άγγλος φυσικός Ισαάκ Νεύτων στα μέσα της δεκαετίας του Ερεύνησε την χρωματική ακολουθία από το κόκκινο (με το μεγαλύτερο μήκος κύματος), το πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, κυανό, βαθύ κυανό και ιώδες (με το μικρότερο μήκος κύματος) και επινόησε μια ταξινόμηση για τα επτά κύρια χρώματα σε ένα πρότυπο του σύγχρονου χρωματικού δίσκου. (ο χρωματικός αυτός δίσκος περιστρεφόμενος με ορισμένη ταχύτητα, θα φανεί άσπρος. Θα έχει δηλαδή φτιάξει φως). Απέδειξε μέσω του πειράματος με το πρίσμα (όπου πρίσμα καλείται ένα διαφανές στερεό σώμα με περίπου τριγωνική διατομή), πως το φυσικό λευκό φως είναι σύνθετο, με συστατικά του όλα τα πρωταρχικά χρώματα. Το πρίσμα διαθλά το λευκό φως και το αναλύει στο φάσμα του. Διάθλαση καλούμε το φαινόμενο κατά το οποίο, οι φωτεινές ακτίνες αλλάζουν διεύθυνση καθώς περνούν από ένα διαφανές υλικό. Έτσι λοιπόν απολαμβάνουμε το αστραποβόλημα των διαμαντιών, τα κρυστάλλινα αντικείμενα να στολίζουν με χρωματιστές πιτσιλιές τους τοίχους και τις σταγόνες τις βροχής, που και αυτές είναι πρίσματα, να εμφανίζουν στον ουρανό το ουράνιο τόξο. ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ Το ουράνιο τόξο είναι ένα ατμοσφαιρικό φαινόμενο που παρατηρείται να συμβαίνει πολλές φορές μετά από την πτώση της βροχής. Πρόκειται για την εμφάνιση στον ουρανό μιας σειράς έγχρωμων, ομόκεντρων φωτεινών τόξων. Μια μεγάλη φωτεινή χρωματιστή αψίδα που διασχίζει σαν ταινία το γαλανό του ουρανού. Αρκετές φορές εντοπίζουμε την εμφάνιση μικρότερων ουράνιων τόξων σε σημεία όπου υπάρχει συνεχής εκτίναξη πολλών λεπτότατων σταγονιδίων νερού, όπως συμβαίνει σε αυτόματα ποτιστικά έργα, σε σιντριβάνια ή στο σκάσιμο των κυμάτων στη λαμαρίνα του πλοίου που διασχίζει το πέλαγος. Σε αυτήν την περίπτωση οι σταγόνες του νερού λειτουργούν σαν πρίσματα που διαθλούν τις ακτίνες του φωτός. Το φως του ηλίου διαπερνά κάθε σταγόνα και διαθλάται στα χρώματα του φάσματος. Τα επτά χαρακτηριστικά χρώματα του ουράνιου τόξου (χρώματα της Ίριδας) είναι το ιώδες, το ανοιχτό μπλε, το βαθύ μπλε, το πράσινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί και το κόκκινο. Το ουράνιο τόξο είναι το σύνολο του φάσματος που αντανακλάται από εκατομμύρια σταγόνες. Συνήθως εμφανίζεται σε μια μοναδική αψίδα, μερικές φορές όμως εμφανίζεται ένα δεύτερο ουράνιο τόξο πάνω από το πρωταρχικό με πιο ξεθωριασμένα χρώματα και σε ανάποδη διάταξη. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται όταν οι σταγόνες βροχής είναι αρκετά μεγάλες, τόσο που ορισμένο φως, διαθλάται δύο φορές μέσα στην ίδια σταγόνα σε διαφορετική γωνία. Όσο μεγαλύτερες είναι οι σταγόνες, τόσο καθαρότερα και λαμπρότερα χρώματα

19 εμφανίζονται, σε μεγαλύτερη επιφάνεια, ενώ το τόξο έχει μεγαλύτερη ακτίνα. ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ Τα σύννεφα φαίνονται στέρεα μόνο από μακριά. Σχηματίζονται από μικροσκοπικά σταγονίδια νερού που αντανακλούν το φως με τον ίδιο τρόπο που αντανακλάται από τα στερεά αντικείμενα. Το φως που διαπερνά ένα σύννεφο, υφίσταται ποικίλες ανακλάσεις και διαθλάσεις. Τα διασκορπισμένα μήκη κύματος ενώνονται προσθετικά, σχηματίζοντας λευκό φως, έτσι τα σύννεφα φαίνονται άσπρα. Ένα σκοτεινό σύννεφο, σαν αυτό της μπόρας που έρχεται, είναι τόσο πυκνό, ώστε το ηλιακό φως μετά βίας το διαπερνά. Το ηλιοβασίλεμα τα σύννεφα χρωματίζονται από τα μεγάλα μήκη κύματος που τα φωτίζουν επιλεκτικά με κίτρινο, πορτοκαλί ή κόκκινο φως. Η ΘΑΛΑΣΣΑ Το χρώμα της θάλασσας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το χρώμα του ουρανού. Η θάλασσα, όπως και ο ουρανός δεν έχει χρωστικές. Το χρώμα που βλέπουμε είναι αντανάκλαση του χρώματος του ουρανού. Ανάλογα με το χρώμα του, αλλάζει και το χρώμα της θάλασσας. Βέβαια το χρώμα της θάλασσας έξαρτάται και από άλλους παράγοντες. Κυρίως από τα χρώματα του βυθού και αυτά είναι ανάλογα με την υφή και το βάθος. Αμμώδεις περιοχές έχουν γαλάζιο χρώμα και όσο ρηχότερες είναι, το κιτρινωπό χρώμα της άμμου συνδυαζόμενο με το γαλάζιο της αντανάκλασης του ουρανού, παράγουν αυτό το φωτεινό τυρκουάζ χρώμα. Εάν ο βυθός έχει πλούσια υποβρύχια βλάστηση, τότε το νερό πρασινίζει και αν το βάθος είναι πολύ μεγάλο τότε κυριαρχεί το μπλε του ουρανού ενισχυμένο από το σκούρο χρώμα του βάθους. Ζώα και χρώμα Τα ζώα τείνουν να προσαρμόζουν το χρώμα τους ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Λόγοι επιβίωσης επιβάλλουν αυτή την προσαρμογή. Πολλά είδη είναι αναγκασμένα να αυτoπρο φυλάσσονται από εχθρούς, διώκτες και άλλες ενοχλήσεις και το χρώμα τους είναι ένα από τα όπλα που χρησιμοποιούν για την κάλυψή τους. Ναι, σε πολλές περιπτώσεις το χρώμα τους χρησιμοποιείται για καμουφλάζ. Έτσι λοιπόν, τα περισσότερα ζώα έχουν χρώμα που τα κάνει δυσδιάκριτα μέσα στο περιβάλλον στο οποίο ζουν, αλλά υπάρχουν και είδη που αν αναγκαστούν να αλλάξουν τόπο διαβίωσης, μετά από κάποιες γενιές μεταλλάσσουν το χρώμα τους με χρώμα που ταιριάζει στο νέο περιβάλλον διαβίωσής τους.γενικά, το χρώμα των ζώων μπορεί να αλλάζει με την ηλικία ή τις εποχές. Πολλά νεογνά, ιδιαίτερα στον κόσμο των πτηνών έχουν διαφορετικό χρώμα από τα ενήλικα άτομα, όπως πχ. τα παπάκια ή τα κοτόπουλα. Υπάρχουν φυσικά λόγοι γι αυτήν την χρωματική διαφοροποίηση τους οποίους θα εξετάσουμε μελλοντικά. Όσο για την αλλαγή χρώματος ανάλογα με τις εποχές δεν έχουμε παρά να ρίξουμε μια ματιά στα ζώα

20 που ζουν στις πολικές περιοχές. Οι λαγοί και οι αλεπούδες αυτών των περιοχών ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες έχουν φυσιολογικό χρώμα, μόλις σκάσει μύτη ο χειμώνας, βάφοντας τα πάντα ολόλευκα για πολύ καιρό, τα ζώα αυτά αλλάζουν τρίχωμα και γίνονται κάτασπρα. Τρανά παραδείγματα λοιπόν της χρωματικής τους σχέσης με το περιβάλλον είναι τα ζώα που ζουν στις αρκτικές περιοχές και ακόμα περισσότερο όσα αναγκάστηκαν να μετοικήσουν και να διαβιούν στις βορειότερες πολικές περιοχές, τα οποία απέκτησαν μόνιμα πλέον το λευκό χρώμα του χιονισμένου περιβάλλοντος, όπως οι πολικές αρκούδες. Άλλο παράδειγμα είναι τα ζώα που διαβιούν στις σύγχρονες μολυσμένες γκριζαρισμένες μεγαλουπόλεις, που έχουν χάσει την κάποια σχετική χρωματική ποικιλία τους και εμφανίζονται πλέον σχεδόν μόνο σε γκρίζους χρωματισμούς, όπως οι δεκαοχτούρες, οι ποντικοί και οι αρουραίοι των οποίων τα άτομα με καφετιές ή άλλες αποχρώσεις όλο και λιγοστεύουν, παραχωρώντας την θέση τους σε όλο και μεγαλύτερα πλήθη γκρίζων ατόμων. Ένας άλλος μεταλλαγμένος χρωματικά κάτοικος των γκριζαρισμένων και γεμάτων κάπνα βιομηχανικών περιοχών είναι η πιπεροπεταλούδα, για την ακρίβεια πιπεροπεταλούδες που έχουν σκουρύνει ακόμα περισσότερο το γκρίζο πιτσιλωτό χρώμα των φτερών τους. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ Η εμπειρία του χρώματος είναι ιδιαίτερη και μοναδική. Το χρώμα δίνει ζωντάνια στον κόσμο, βοηθά να γίνει αντιληπτός, κατανοητός και να κωδικοποιηθεί. Ο άνθρωπος διαθέτει ένα τέλειο και σαφές σύστημα χρωματικής όρασης και αντίληψης. Η χρωματική του όραση έχει παίξει σημαντικό ρόλο. Ενώ οι ανακαλύψεις της επιστήμης για το χρώμα άρχισαν να ταξινομούνται και να εφαρμόζονται συστηματικά, το χρώμα κυριάρχησε στη ζωή, έγινε κάτι το καθημερινό, το συνηθισμένο. Ταυτόχρονα, άρχισε να συνειδητοποιείται η αξία του. Σχεδόν τα πάντα γύρω από τον άνθρωπο, ήταν χρωματιστά και η ύπαρξη του χρώματος σήμαινε ζωή, ενώ η έλλειψη του, αποδιοργάνωση και θάνατο. Η ψυχολογία, μελετά τη σχέση χρώματος και συναισθήματος. Τα χρώματα εκφράζουν υποκειμενικά συναισθήματα, μέσω συνειρμικών διεργασιών με ξεχασμένα κίνητρα, ωθημένα στο υποσυνείδητο. Η μυϊκή δύναμη για παράδειγμα ή η κυκλοφορία του αίματος μπορούν να μεταβληθούν ανάλογα με την εικόνα που βλέπει κάποιος. Όπως έχει αποδειχθεί πειραματικά, η αίσθηση του θερμού ή του ψυχρού υπάρχει ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε θερμική μεταβολή ενός ανθρώπου. Τα θερμά χρώματα θεωρούνται δυναμικά και διεγείρουν, ενώ τα ψυχρά είναι ήρεμα και καταπραΰνουν. Επίσης τα θερμά μοιάζουν να διαστέλλονται, να απλώνουν και σαν αποτέλεσμα να καταλαμβάνουν μεγαλύτερη επιφάνεια από αυτή που πραγματικά έχουν, σε αντίθεση με τα ψυχρά που συστέλλονται. Κατά αντιστοιχία, τα φωτεινά χρώματα εκφράζουν χαρά και ευχαρίστηση και τα σκιερά, δυστυχία και δυσαρέσκεια. ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Η έμφαση στην δομική λειτουργία του χρώματος στον κινηματογράφο αναγνωρίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 30, όταν το χρώμα έγινε για πρώτη φορά πρακτικά διαθέσιμο. Η αξιοποίηση του για δραματικούς