ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ 8/

Transcript

1 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ 8/ ΘΕΜΑ 1 ο : Εισήγηση σχετικά με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας και Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Λάρισα Αριθμ. Πρωτ: 559 Τη Δευτέρα και ώρα 17:00 μ.μ στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (στην αίθουσα συνεδριάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου) συνήλθε το Περιφερειακό Συμβούλιο μετά την έγγραφη πρόσκληση με αριθμό πρωτ. 524/ του Προέδρου του Περιφερειακού Συμβουλίου, παρόντος του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Αγοραστού Κωνσταντίνου και των Αντιπεριφερειαρχών Π.Ε. Λάρισας κας. Καραλαριώτου Ειρήνης, Π.Ε. Καρδίτσας κ. Τσιάκου Βασιλείου, Π.Ε. Τρικάλων κ. Μιχαλάκη Χρήστου, Π.Ε. Μαγνησίας & Σποράδων κ. Αλεξόπουλου Δημητρίου και των Θεματικών Αντιπεριφερειαρχών κ. Καλτσογιάννη Γεωργίου, κας Κόκκαλη- Κουβέλη Γεωργίας και κας Μαμάρα Μαρίας. Προεδρεύων ο κ. Παπαχαραλάμπους Γρηγόριος. Αντιπρόεδρος η κα. Βαγενά Αγγελική, και Γραμματέας ο. κ. Χρουμπ Γιουσεφ. Ειδικός Γραμματέας η υπάλληλος της Περιφέρειας Θεσσαλίας κα. Χάψα Σοφία. Στη συνεδρίαση παρευρέθηκαν οι παρακάτω Περιφερειακοί Σύμβουλοι: 1 Αγγέλης Αθανάσιος Παρών 28 Μητσιούλης Δημήτριος Παρών 2 Αδαμάκη-Τζαβέλλα Παρούσα 29 Μπάρδας Κων/νος Παρών Ευδοκία 3 Αδάμου Αντώνιος Παρών 30 Μπατζιάκας Πέτρος Παρών 4 Αλεξάκος Φώτης Παρών 31 Μποτός Αργύριος Παρών 5 Αναστασόπουλος Παρών 32 Μπούτας Ευάγγελος Παρών Αντώνιος 6 Αργυροπούλου- Παρούσα 33 Νάνης Ηλίας Παρών Καλλιάρα Ελένη 7 Βαγενά Αγγελική Παρούσα 34 Νούσιος Κων/νος Παρών 8 Γακόπουλος Χρήστος Παρών 35 Παιδής Αθανάσιος Παρών 9 Γκατζής Νικόλαος Παρών 36 Παπατόλιας Απόστολος Παρών 1

2 10 Γρηγορίου Ζήσης Απών 37 Παπαχαραλάμπους Γρηγόριος Παρών 11 Δεσπόπουλος Κων/νος Παρών 38 Πουλάκης Κων/νος-Νικόλαος Παρών 12 Καλιακούδας Νίκος Παρών 39 Ρεντζιάς Ευθύμιος Απών 13 Καλομπάτσιος Χρήστος Παρών 40 Ρίνης Λεωνίδας Παρών 14 Καλτσογιάννης Παρών 41 Σιδερόπουλος Χρήστος Παρών Γεώργιος 15 Καπέλος Γεώργιος Παρών 42 Σκούπρας Φώτιος Παρών 16 Κασσοπούλου Λώρεν Παρούσα 43 Σούρλας Πέτρος Παρών 17 Κίτσιος Γεώργιος Παρών 44 Σταφύλη Ουρανία Παρών 18 Κόκκαλη-Κουβέλη Παρούσα 45 Τσαλίκη Νερατζούλα Παρούσα Γεωργία 19 Κολυνδρίνη Δωροθέα Παρούσα 46 Τσιάρας Αθανάσιος Παρών 20 Κουρέτας Δημήτριος Παρών 47 Τσίγκας Γεώργιος Παρών 21 Κοπάνας Αργύρης Παρών 48 Χαλέβας Κων/νος Παρών 22 Κρανιάς Βασίλειος Παρών 49 Χήρας Φίλιππος Παρών 23 Λέμας Ευάγγελος Παρών 50 Χρουμπ Γιουσέφ Παρών 24 Λιακούλη Ευαγγελία Παρούσα 51 Ψαχούλας Ορέστης Παρών 25 Λιάπης Χρήστος Παρών 26 Μαμάρα Μαρία Παρούσα 27 Μεργιαλής Δημήτριος Παρών Ενώ βρισκόταν σε νόμιμη απαρτία παρουσιάστηκε το θέμα ημερησίας διάταξης της τακτικής συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας: Εισήγηση σχετικά με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας και Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Το λόγο πήρε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, κ. Αγοραστός Κωνσταντίνος και εισηγήθηκε τα εξής: Έχοντας υπόψη: 1. Η ΚΥΑ/ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ /2006 (ΦΕΚ 1225Β / ) «Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42//ΕΚ «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001». 2. Ο Ν. 3199/2003 (ΦΕΚ 280 Α / ) «Προστασία και Διαχείριση των Υδάτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000». 3. Το Π.Δ. 51/2007 (ΦΕΚ 54 Α / ) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ «για τη θέσπιση πλαισίου 2

3 κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000». 4. Ο Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α / ) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης». 5. Το με Α.Π. οικ / έγγραφο της ΕΥΠΕ/ ΥΠΕΚΑ «Διαβίβαση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του σχεδίου: «Σχέδιο Διαχείρισης της Περιοχής Λεκάνης Απορροής Ποταμού (Υδατικό Διαμέρισμα) Θεσσαλίας» (Α.Π. ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ.Π.Θ.: 19325/ ). 6. Το με Α.Π. οικ / έγγραφο της ΕΥΠΕ/ ΥΠΕΚΑ «Διαβίβαση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του σχεδίου: «Σχέδιο Διαχείρισης της Περιοχής Λεκάνης Απορροής Ποταμού (Υδατικό Διαμέρισμα) Δυτικής Στερεάς Ελλάδας» (Α.Π. ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.ΣΧ.Π.Θ.: 17011/ ). 7. Το υπ α.α. 3/2013 απόφαση του υπ αριθμ. Πρακτικού 3/ της Επιτροπής Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος, και Αγροτικού Τομέα. Σε απάντηση των υπ αριθμ. (-5-) και (-6-) άνωθεν σχετικών εγγράφων και έχοντας υπόψη τις διατάξεις των υπ αριθμ. (-1-), (-2-), (-3-) και (-4-) άνωθεν σχετικών νομοθετημάτων, σας διαβιβάζουμε τις απόψεις της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Θεσσαλίας σχετικά με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας και του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Λόγω του δια-διαμερισματικού χαρακτήρα ενός εκ των προτεινόμενων σεναρίων που προβλέπει τη μεταφορά νερού από τη Λεκάνη Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ) Αχελώου στη ΛΑΠ Πηνειού οι δύο Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) εξετάζονται από κοινού. Α. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Τα Σχέδια Διαχείρισης Περιοχών Λεκάνης Απορροής (ή Υδατικών Διαμερισμάτων) αποτελούν από μόνα τους Σχέδια με καθαρά περιβαλλοντικό στόχο την ολοκληρωμένη και αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων μέσω του καθορισμού αρχών και προτάσεων μέτρων για τη διατήρηση και προστασία όλων των υδάτων (ποτάμια, λίμνες, μεταβατικά, παράκτια και υπόγεια ύδατα ) και με θεμελιώδη στόχο την επίτευξη της «καλής κατάστασης» όλων των υδάτων. Η Οδηγία 3

4 2000/60/ΕΚ (ΟΠΥ) θέτει τους ακόλουθους κύριους περιβαλλοντικούς στόχους για τα επιφανειακά Υ.Σ.: να αποτραπεί επιδείνωση στην κατάστασή τους, να αποκατασταθεί σε καλή, η κατάσταση επιφανειακών νερών μέχρι το 2015, και να εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα με στόχο τη σταδιακή μείωση της ρύπανσης από τις Ουσίες Προτεραιότητας και την παύση ή τη σταδιακή κατάργηση των εκπομπών, απορρίψεων και διαρροών από τις Επικίνδυνες Ουσίες Προτεραιότητας. Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ (ΟΠΥ) θέτει τους ακόλουθους κύριους περιβαλλοντικούς στόχους για τα υπόγεια Υ.Σ.: να εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψουν ή να περιορίσουν τη διοχέτευση ρύπων στα υπόγεια νερά και για να αποτρέψουν την υποβάθμιση της κατάστασης όλων των υπόγειων νερών, να προστατευτούν, να αναβαθμιστούν και να αποκατασταθούν όλα τα υπόγεια Υ.Σ, να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ της άντλησης και της ανατροφοδότησης των υπόγειων νερών, με στόχο την επίτευξη καλής κατάστασης τον Δεκέμβριο του 2015 το αργότερο, και να εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα για να αναστραφεί οποιαδήποτε σημαντική και έμμονη ανοδική τάση στη συγκέντρωση οποιουδήποτε ρύπου, που οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα, προκειμένου να μειωθεί η ρύπανση των υπόγειων νερών σταδιακά. Η διαδικασία εξαιρέσεων από την επίτευξη των στόχων της Οδηγίας έχει εφαρμογή μόνο στην περίπτωση που: η κατάσταση του υδάτινου σώματος είναι από μέτρια και κάτω, έχει γίνει εκτίμηση της απόστασης μεταξύ υφιστάμενης κατάστασης και στόχων (gap analysis) και έχει οριστεί το «έλλειμμα ποιότητας» για το υδάτινο σώμα, έχουν εκτιμηθεί τα αίτια του «ελλείμματος ποιότητας», έχει γίνει εκτίμηση των δράσεων για την κάλυψη του «ελλείμματος ποιότητας». Σημειώνεται ότι ο στόχος της καλής κατάστασης του νερού πρέπει σύμφωνα με την ΟΠΥ να είναι ο κανόνας. Το Σχέδιο Διαχείρισης πρέπει να δικαιολογεί οποιαδήποτε απόκλιση από τον στόχο αυτό, καθορίζοντας τις απαραίτητες προβλέψεις και προτεραιότητες δράσης, δηλαδή, τα μέτρα που θα πρέπει να 4

5 εφαρμοστούν, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι. Κοινό στοιχείο σε όλες τις πιθανές περιπτώσεις εξαιρέσεων είναι: οι αυστηρές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται και η αιτιολόγηση που πρέπει να περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Διαχείρισης. Οι κατηγορίες εξαιρέσεων σύμφωνα με το Άρθρο 4 (παρ. 4.4 έως και 4.7) της ΟΠΥ είναι 4 και εκτείνονται από μικρής κλίμακας προσωρινές εξαιρέσεις έως και μακροπρόθεσμες παρεκκλίσεις από το στόχο "καλή κατάσταση ως το 2015", και περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πτυχές: την παράταση της προθεσμίας, με άλλα λόγια, η καλή κατάσταση πρέπει να επιτευχθεί ως το 2021 ή το 2027 το αργότερο (παράγραφος 4.4) ή μόλις το επιτρέψουν οι φυσικές συνθήκες μετά το 2027 την επίτευξη λιγότερο αυστηρών περιβαλλοντικών στόχων υπό ορισμένες προϋποθέσεις (παράγραφος 4.3 και 4.5) την προσωρινή επιδείνωση της κατάστασης που απορρέει από φυσικά αίτια ή από ανωτέρα βία (παράγραφος 4.6) νέες τροποποιήσεις των φυσικών χαρακτηριστικών επιφανειακών υδάτων ή μεταβολές της στάθμης υπόγειων υδάτων, ή αδυναμία πρόληψης της υποβάθμισης των επιφανειακών υδάτων (συμπεριλαμβανομένης της μεταβολής από την υψηλή στην καλή κατάσταση) ως αποτέλεσμα νέων ανθρώπινων δραστηριοτήτων βιώσιμης ανάπτυξης Α.1. Περιγραφή υδατικού διαμερίσματος Θεσσαλίας Το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας (ή υδατικό διαμέρισμα ΥΔ08 σύμφωνα με την κωδική του αρίθμηση) αποτελεί ένα από τα 14 Υδατικά διαμερίσματα της χώρας. Η συνολική έκταση του διαμερίσματος είναι km2. Εκτείνεται στο μεγαλύτερο τμήμα του εντός της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ενώ περιλαμβάνει μικρό μέρος της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, και ελάχιστο μέρος των Περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Το Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας περιλαμβάνει διοικητικά το Νομό Λάρισας, σχεδόν στο σύνολό του, πολύ μεγάλο μέρος των Νομών Μαγνησίας, Τρικάλων και Καρδίτσας και μικρά τμήματα των Νομών Πιερίας, Γρεβενών και Φθιώτιδας. Το ΥΔ Θεσσαλίας περιλαμβάνει δύο κύριες υδρολογικές λεκάνες 1. του Πηνειού και 2. των ρεμάτων Αλμυρού - Πηλίου. 5

6 Επισημαίνεται ωστόσο ότι η υπολεκάνη του π. Ταυρωπού (Μέγδοβα), ανάντη του φράγματος Πλαστήρα, έκτασης 161 km2, αν και υδρολογικά ανήκει σε αυτή του Αχελώου, από διαχειριστική σκοπιά εντάσσεται σε αυτή του Πηνειού (δηλαδή στο Υδατικό Διαμέρισμα 08), καθώς το σύνολο, πρακτικά, των υδατικών πόρων της εκτρέπονται προς την πλευρά της Θεσσαλίας. Η κύρια υδρολογική λεκάνη του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας είναι η λεκάνη του Πηνειού. Στη ΛΑΠ των ρεμάτων Αλμυρού Πηλίου δεν υπάρχουν μεγάλοι ποταμοί, αλλά ένα σύνολο ρεμάτων που καταλήγουν επί το πλείστον στον Παγασητικό κόλπο. Τα υδατικά διαμερίσματα αποτελούνται από επιφανειακά υδατικά σώματα και υπόγεια συστήματα. Συνολικά λοιπόν στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας (GR08) διακρίθηκαν 82 επιφανειακά ΥΣ και ειδικότερα: 72 Ποτάμια ΥΣ με συνολικό μήκος περίπου Km 3 λιμναία ΥΣ με συνολική επιφάνεια 45,3 Km2 7 παράκτια ΥΣ με συνολική επιφάνεια 938,8 Κm2 Στο Υδατικό Διαμέρισμα της Θεσσαλίας αναγνωρίστηκαν 32 υπόγεια υδατικά συστήματα τα οποία διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες: Καρστικά συστήματα υπογείων υδάτων Κοκκώδη συστήματα υπογείων υδάτων Ρηγματώδη συστήματα υπογείων υδάτων Από τα 32 υπόγεια ΥΣ, 4 υπόγεια ΥΣ κρίθηκαν ότι έχουν κακή χημική κατάσταση και 10 υπόγεια ΥΣ κρίθηκαν ότι έχουν κακή ποσοτική κατάσταση. Τέλος σε 6 υπόγεια ΥΣ προσδιορίσθηκε τάση ρύπων και σε 11 υπόγεια ΥΣ προσδιορίσθηκε τάση πτώσης της στάθμης Α.2. Υδατικό ισοζύγιο Οι χρήσεις νερού κατατάσσονται στην ύδρευση και τον τουρισμό, που αφορούν πόσιμο νερό, στην άρδευση, την κτηνοτροφία και τη βιομηχανία. Στο υδατικό διαμέρισμα Θεσσαλίας το νερό καταναλώνεται για την ύδρευση του πληθυσμού και για τις παραγωγικές δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα, της βιομηχανίας και του τουρισμού. Επιπλέον των προαναφερθεισών χρήσεων, σημαντική είναι η απαίτηση νερού για τη βελτίωση του περιβάλλοντος. Οι απαιτήσεις αφορούν τόσο στα επιφανειακά νερά για την προστασία και βελτίωση των οικοσυστημάτων όσο και στα υπόγεια με στόχο τη διατήρηση μιας καλής από πλευράς ποσοτικής και ποιοτικής, κατάστασης. Η εξέταση των ισοζυγίων της Θεσσαλίας έχει οδηγήσει στα παρακάτω συμπεράσματα: 6

7 1. Το σημερινό καθεστώς εκμετάλλευσης των υδάτινων πόρων στη Θεσσαλία έχει οδηγήσει σε υπεραντλήσεις των υπόγειων νερών, έτσι ώστε εκτός από τους ανανεώσιμους πόρους να μειώνονται και τα μόνιμα υπόγεια αποθέματα. Λόγω της στενής σχέσης μεταξύ υπόγειων επιφανειακών νερών οι υπεραντλήσεις αυτές έχουν ως επίπτωση τη μείωση της επιφανειακής απορροής. 2. Οι απαιτήσεις του περιβάλλοντος δεν καλύπτονται σε ότι αφορά τόσο στα υπόγεια νερά όσο και στα επιφανειακά. Στα τελευταία, ιδιαίτερα έντονη είναι η ανεπάρκεια θερινής ροής για τη συντήρηση υγιών οικοσυστημάτων 3. Η αρδευτική κατανάλωση είναι μικρότερη από τη ζήτηση. Αιτία είναι το μεγάλο κόστος σε περιοχές όπου η άντληση πρέπει να γίνει από μεγάλα βάθη λόγω της μείωσης των υπόγειων αποθεμάτων. Το αποτέλεσμα είναι η μη άρδευση ή η ελλειματική άρδευση παραγωγικών εκτάσεων. Από τα 64 ποτάμια υδάτινα σώματα της Λεκάνης Απορροής του Πηνειού Ποταμού, τα 36 υπόκεινται σε υψηλή και μέτρια ένταση απόληψης. Από τα 26 υπόγεια υδατικά συστήματα της Λεκάνης Απορροής του Πηνειού, τα 9 από αυτά υπόκεινται σε υπεραντλήσεις με αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση των μόνιμων υπογείων αποθεμάτων. Τα κύρια και εντονότερα προβλήματα ως προς τις ποσότητες υπερεκμετάλλευσης εντοπίζονται στα κοκκώδη υπόγεια υδατικά συστήματα της Νοτιοδυτικής Θεσσαλίας, Λάρισας Κάρλας, Ταουσάνης Καλού Νερού, Μακρυχωρίου Συκουρίου. Οι έντονες υπεραντλήσεις συνδέονται και με τη δυσκολία αναπλήρωσης των αντλούμενων ποσοτήτων λόγω γεωλογικών αιτίων όπως παρατηρήθηκε στον κώνο του Τιταρήσιου, σύστημα από το οποίο υδρεύεται και η πόλη της Λάρισας. Μια ιδιαίτερη ιδιομορφία στα κοκκώδη υπόγεια υδατικά συστήματα της πεδιάδας της Θεσσαλίας είναι ότι σε κάποια από αυτά αντλούνται κατά απόλυτο αριθμό μεγαλύτερες ποσότητες από την εκτιμώμενη ετήσια τροφοδοσία τους. Υπεραντλήσεις πραγματοποιούνται και στα καρστικά υδροφόρα συστήματα στην περίμετρο της πεδινής έκτασης. Τα καρστικά συστήματα Φυλλήιου Ορφανών, Εκκάρας Βελεσιωτών και Ναρθακίου Βρυσιών, εξαιτίας της ευκολίας άντλησης μεγάλων ποσοτήτων μέσω γεωτρήσεων κατά το παρελθόν, οδήγησαν στην πλήρη στείρευση των πηγών που εκφόρτιζαν και στη συνέχεια στη μεγάλη πτώση στάθμης. Εκτιμάται ότι από τα υδατικά συστήματα της λεκάνης του Πηνειού αντλούνται ετησίως περί τα hm3. από τα μόνιμα αποθέματα. Όσον αφορά στη Λεκάνη Απορροής των Ρεμάτων Αλμυρού - Πηλίου δεν υπάρχουν ποτάμια σώματα με σημαντική ένταση απόληψης.. Από τα υπόγεια συστήματα που αναπτύσσονται στη Λεκάνη Αλμυρού Πηλίου, μόνο το κοκκώδες 7

8 σύστημα του Αλμυρού βρίσκεται σε καθεστώς υπερεκμετάλλευσης. Στα υπόλοιπα δεν παρατηρούνται προβλήματα υπερεκμετάλλευσης και οι απολήψεις αποτελούν μικρό ποσοστό της μέσης ετήσιας τροφοδοσίας. Στο υδατικό σύστημα Αλμυρού οι υπεραντλήσεις έχουν σαν αποτέλεσμα τη θαλάσσια διείσδυση σε μεγάλη απόσταση από την ακτή και την ποιοτική υποβάθμισή του. Οι μεγάλες απολήψεις που θεωρητικώς λαμβάνονται από το υδατικό σύστημα Πηλίου, αναφέρονται κυρίως σε υδρομαστεύσεις πηγών ή και ρεμάτων κατά τη θερινή περίοδο, χωρίς κατά κύριο λόγο, να πραγματοποιούνται αντλήσεις μέσω γεωτρήσεων που θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν ποσοτικά το σύστημα. Στις περιοχές, πεδιάδα Νοτιοδυτικής Θεσσαλίας, νότιο τμήμα του συστήματος Λάρισας - Κάρλας, σύστημα Μαυροβουνίου Κάρλας και σύστημα Όρθρυος, όπου παρουσιάζεται υφαλμύρινση συνδέεται με φαινόμενα υπεράντλησης και οφείλεται κυρίως σε ανθρωπογενή αίτια και στη σύσταση των γεωλογικών σχηματισμών. Στο σύστημα Αλμυρού η υφαλμύρινση οφείλεται σε διείσδυση του θαλάσσιου νερού λόγω υπεραντλήσεων του υδροφορέα Α.3. Στόχοι επίτευξης της ΟΠΥ μέσω του Σχεδίου Διαχείρισης Στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μία σειρά από επιφανειακά υδάτινα σώματα, για τα οποία εκτιμάται ότι είναι αμφίβολο αν θα επιτύχουν τους στόχους της Οδηγίας έως το 2015, διότι η οικολογική τους ή/και η χημική τους κατάσταση είναι κατώτερη της καλής και δεν είναι βέβαιο ότι τα βασικά και συμπληρωματικά μέτρα που προτείνονται προς εφαρμογή κατά την παρούσα διαχειριστική περίοδο θα έχουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα σε διάστημα 3 περίπου ετών. Πρόκειται συνολικά για 53 υδάτινα σώματα, δηλαδή ποσοστό 64,6% του συνόλου των επιφανειακών υδάτινων σωμάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας. Όσον αφορά στα υπόγεια συστήματα πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστεί το ελλειμματικό τους ισοζύγιο το οποίο επιφέρει την κακή ποιοτική τους κατάσταση. Α.4. Προτεινόμενα σενάρια διαχείρισης υδάτων Το Σχέδιο Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας προτείνει μία σειρά σεναρίων τα οποία μετά από συγκριτική αξιολόγηση καταλήγουν στα εξής τρία επικρατέστερα: Σενάριο Α (Γ1Υ1Α0Π1): Το σενάριο αυτό βασίζεται: (α) σε μειωμένη αρδευτική κατανάλωση ανά στρέμμα στη Θεσσαλία ίση περίπου με 450 κ.μ./στρέμμα/έτος, 8

9 (β) στην ολοκλήρωση και υλοποίηση της κατασκευής των δρομολογημένων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών στη Θεσσαλία και (γ) στη μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων περίπου κατά περίπου στρέμματα από τα σημερινά στρέμματα, ώστε να επαρκεί η προσφορά νερού για να καλύψει τις μέσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις των σωμάτων, υπόγειων και επιφανειακών. Σενάριο Β (Γ1Υ2Α0Π1): Το σενάριο αυτό βασίζεται: (α) σε μειωμένη αρδευτική κατανάλωση ανά στρέμμα ίση περίπου με 450 κ.μ./στρέμμα/έτος, (β) στην ολοκλήρωση και υλοποίηση της κατασκευής των δρομολογημένων, αλλά και πρόσθετων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών στη Θεσσαλία και (γ) στη μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων περίπου κατά περίπου στρέμματα από τα σημερινά στρέμματα, ώστε να επαρκεί η προσφορά νερού για να καλύψει τις μέσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις των σωμάτων, υπόγειων και επιφανειακών. Σενάριο Γ (Γ1Υ1Α1Π1): Το σενάριο αυτό βασίζεται: (α) σε μειωμένη αρδευτική κατανάλωση ανά στρέμμα ίση περίπου με 450 κ.μ./στρέμμα/έτος, (β) στην ολοκλήρωση της κατασκευής των δρομολογημένων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών στη Θεσσαλία και (γ) στη μεταφορά νερού από τον Αχελώο ποσότητας ίσης με 250 hm3 ώστε να επαρκεί η προσφορά νερού στη λεκάνη του Πηνειού για να αρδεύσει επαρκώς τα σημερινά στρέμματα και ταυτόχρονα να καλύψει τις μέσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις των σωμάτων, υπόγειων και επιφανειακών Το σενάριο μεταφοράς νερών από τη λεκάνη του Αχελώου σ συτή του Πηνειού αντιμετωπίζεται ως προς τις περιβαλλοντικές του επιπτώσεις διαδιαμερισματικά και αφιερώνεται σ αυτό ξεχωριστό κεφάλαιο στις ΣΜΠΕ. Α.5. Περιγραφή της Λεκάνης Απορροής Ποταμού Αχελώου Η μεταφορά νερού η οποία προτείνεται στα πλαίσια του σεναρίου Γ λαμβάνει χώρα από τον άνω ρου του Αχελώου. Η Λεκάνη απορροής του Αχελώου παρουσιάζει θετικό υδατικό ισοζύγιο. Τόσο τα υπόγεια υδατικά συστήματα όσο και τα επιφανειακά υδάτινα σώματα βρίσκονται σε καλή ποσοτική κατάσταση. Όσον αφορά 9

10 στην οικολογική και χημική κατάσταση των επιφανειακών σωμάτων είναι καλή στο μεγαλύτερο μέρος αυτών και το ίδιο ισχύει και για την ποιοτική κατάσταση των υπόγειων συστημάτων. Λόγω των φραγμάτων παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας των Κρεμαστών, του Καστρακίου και του Στράτου, το ποτάμιο σύστημα του Αχελώου στο μέσο ρου του είναι ρυθμισμένο. Μάλιστα κατά τη θερινή περίοδο λόγω των αυξημένων απαιτήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας απορρέει στα κατάντη των φραγμάτων μεγαλύτερη ποσότητα νερών από τη φυσικοποιημένη θερινή απορροή. Στα κατάντη των υπόψη φραγμάτων και στις εκβολές του Αχελώου, το σύστημα των ποτάμιων, παράκτιων και μεταβατικών σωμάτων αποτελούν περιοχές προστασίας. (Natura 2000 και Ramsar). Με βάση τα αποτελέσματα προσδιορισμού της πίεσης απόληψης, από τα 68 ποτάμια υδάτινα σώματα στη Διαχειριστική Λεκάνη του Αχελώου (GR15) μόνο δύο βρίσκονται σε υψηλή ένταση απόληψης. Το ένα αφορά στο τμήμα του π. Αχελώου μήκους 7,5 km αμέσως κατάντη του φράγματος Σπολάϊτας (έμπροσθεν του φράγματος Στράτου) και μέχρι την έξοδο της διώρυγας φυγής του ΥΗΣ Στράτος Ι. Το καθεστώς των 7,5 km της μέχρι σήμερα ξηρής κοίτης κατάντη Σπολάϊτας αποτυπώνεται με μια ψευδοαποληψη ίσου μεγεθους με τη φυσική ροή του ποταμού ώστε να επιτευχθεί παύση ροής. Το δεύτερο ποτάμιο σώμα που υπόκειται σε υψηλή ένταση απόληψης λόγω άρδευσης κατά την θερινή περίοδο, είναι η τάφρος Βαλτί (κωδικός GR0415R N), το οποίο όμως αξιολογήθηκε ότι βρίσκεται σε καλή οικολογική κατάσταση. Όλα τα υπόλοιπα υπόκεινται σε αμελητέα πίεση απόληψης. Με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης, από τα 68 ποτάμια υδάτινα σώματα στη Διαχειριστική Λεκάνη του Αχελώου (GR15): 56, δηλαδή ποσοστό περί 82%, βρίσκονται σε καλή οικολογική κατάσταση / καλό οικολογικό δυναμικό. 5, δηλαδή ποσοστό περί 7% σε μέτρια οικολογική κατάσταση / μέτριο οικολογικό δυναμικό. 7, δηλαδή ποσοστό περί 10% σε άγνωστη οικολογική κατάσταση / άγνωστο οικολογικό δυναμικό. Με βάση τα αποτελέσματα προσδιορισμού της πίεσης απόληψης, από τα 10 λιμναία υδάτινα σώματα στη Διαχειριστική Λεκάνη του Αχελώου (GR15), μόνο η τεχνητή λίμνη Ταυρωπού βρίσκεται υπό υψηλή ένταση απόληψης. Επίσης, οι λίμνες Τριχωνίδας και Λυσιμαχίας εκτιμάται εμπειρικά ότι βρίσκονται υπό χαμηλή ένταση απόληψης εφόσον η εισροή και η εκροή στη λίμνη Λυσιμαχία και η εισροή στη λίμνη Τριχωνίδα είναι ρυθμισμένες. Με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της 10

11 οικολογικής κατάστασης, από τα 10 λιμναία υδάτινα σώματα στη Διαχειριστική Λεκάνη του Αχελώου (GR15): 2, βρίσκονται σε καλό οικολογικό δυναμικό (λίμνη Κρεμαστών και Καστρακίου) 4, βρίσκονται σε μέτρια οικολογική κατάσταση / μέτριο οικολογικό δυναμικό (λίμνες Ταυρωπού, Τριχωνίδα, Οζερός και Αμβρακία) και 4, βρίσκονται σε άγνωστη οικολογική κατάσταση / άγνωστο οικολογικό δυναμικό (λίμνες Λυσιμαχίας, Στράτου, Βουλκαρίας και Σαλτίνης) Στο Υδατικό Διαμέρισμα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας δεν υφίστανται πιέσεις απόληψης λόγω ύδρευσης και άρδευσης που να αντιστοιχούν σε μεταβατικά σώματα. Επίσης, δεν εφαρμόζεται πίεση απόληψης σε παράκτια σώματα. Από τα υπόγεια υδατικά συστήματα στην υδρολογική λεκάνη του Αχελώου, μόνο στο σύστημα Ανοιξιάτικου Λουτρού Αμφιλοχίας (GR ) σημειώνονται τοπικές υπεραντλήσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την έντονη υφαλμύρινση χωρίς όμως οι μέσες ετήσιες απολήψεις να υπερβαίνουν την μέση τροφοδοσία του συστήματος. Στο υπόγειο αυτό υδατικό σύστημα είναι δρομολογημένη η κατασκευή διώρυγας μεταφοράς νερού από τον Αχελώο (επέκταση διώρυγας Δ1) που θα αντικαταστήσει τμήμα των αντλήσεων υπόγειου νερού και σταδιακά θα επαναφέρει την καλή ποιοτική και ποσοτική κατάσταση αυτού. Όλα τα υπόλοιπα υδατικά συστήματα βρίσκονται σε καλή ποσοτική κατάσταση και οι αντλήσεις είναι πολύ μικρό ποσοστό της μέσης ετήσιας τροφοδοσίας του κάθε συστήματος.. Β. ΠΕΡΙ ΤΩΝ Σ.Μ.Π.Ε. ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Β.1. Μεθοδολογία εκτίμησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων στα πλαίσια των ΣΜΠΕ των Υδατικών Διαμερισμάτων Θεσσαλίας Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων στρατηγικού χαρακτήρα είναι κοινή για τις δύο ΣΜΠΕ των Σχεδίων Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας Η μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των Σχεδίων Διαχείρισης βασίζεται σε μια μεθοδολογία δύο σταδίων, όπου: 1. στο πρώτο στάδιο όλα τα μέρη του Σχεδίου που δύνανται να μπορούν να επηρεάσουν ή να μεταβάλουν μια περιβαλλοντική παράμετρο, περνούν μέσω μιας 11

12 διαδικασίας προελέγχου (screening) έτσι ώστε να προσδιοριστεί ή ύπαρξη μεταβολών περιβαλλοντικών παραμέτρων, και 2. σε δεύτερο επίπεδο, για όσες μεταβολές εκτιμήθηκαν ως πιθανές, αξιολογούνται με στόχο τον καθορισμό των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους σε σχέση με το αν πρόκειται για θετική ή αρνητική μεταβολή, μόνιμη ή περιορισμένη χρονικά, κ.λπ., με στόχο να αναδυθεί μέσω της ανάλυσης ο πραγματικός χαρακτήρας της μεταβολής, έτσι ώστε να μπορεί να προσδιοριστεί το ανάλογο και κατάλληλο μέτρο αντιμετώπισης ή / και μετριασμού της. Στη συνέχεια περιγράφονται τα δύο αυτά στάδια διεξοδικά με στόχο την πλήρη αποσαφήνιση τους. Tο πρώτο στάδιο αφορά στον προσδιορισμό των μεταβολών, δηλαδή στον εντοπισμό των περιβαλλοντικών παραμέτρων που ενδέχεται να μεταβληθούν λόγω της υλοποίησης του προτεινόμενου Σχεδίου. Ανάμεσα λοιπόν από μια σειρά διαθέσιμων και ευρέως χρησιμοποιούμενων μεθόδων, επιλέχθηκε αυτή των κρίσιμων ερωτήσεων, Οι κρίσιμες ερωτήσεις διαμορφώθηκαν με τρόπο που να αποσκοπούν στον εντοπισμό των μεταβολών των περιβαλλοντικών παραμέτρων ώστε να διασφαλίζεται ο ολοκληρωμένος και στρατηγικός χαρακτήρας διαδικασίας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αφού ένα συγκεκριμένο μέρος του σχεδίου θα μπορεί να αξιολογηθεί με συνολικό τρόπο για τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον. Με την ανάλυση του Σχεδίου σε επιμέρους ενότητες και την ομαδοποίηση των μέτρων κοινού χαρακτήρα τα οποία είναι σχεδιασμένα για να εξυπηρετούν ένα κοινό στόχο και να επιλύουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα καταρτίστηκε ένας πίνακας με τριάντα έξι κρίσιμες ερωτήσεις, διαρθρωμένες σε 15 περιβαλλοντικές παραμέτρους. Στο δεύτερο στάδιο εισέρχονται οι μεταβολές που εκτιμήθηκαν ως πιθανές. Το δεύτερο στάδιο υλοποιείται σε τέσσερα βήματα. Στο πρώτο βήμα, ομαδοποιούνται οι μεταβολές αυτές, οι οποίες προέρχονται από διαφορετικές ομάδες παρεμβάσεων δράσεων, ανά περιβαλλοντική παράμετρο. Στο δεύτερο βήμα, για τη μεταβολή κάθε περιβαλλοντικής συνιστώσας, προσδιορίζονται έξι ιδιότητες, οι οποίες συναποτελούν την «ταυτότητα» της επίπτωσης. Οι ιδιότητες αυτές είναι: - η κατεύθυνση της επίπτωσης, δηλαδή εάν πρόκειται για θετική ή αρνητική μεταβολή, ιδίως για τις επιπτώσεις αυτές που συντίθενται από επιμέρους περιβαλλοντικές μεταβολές, οφειλόμενες σε διαφορετικές ομάδες παρεμβάσεων - η έκταση της επίπτωσης, δηλαδή η εκτιμώμενη γεωγραφική της εξάπλωση 12

13 - η ένταση της επίπτωσης με όρους τάξης μεγέθους, δηλαδή εάν πρόκειται για μικρής, μέσης ή μεγάλης έντασης μεταβολή - ο μηχανισμός εμφάνισης, δηλαδή εάν πρόκειται για πρωτογενή ή δευτερογενή επίπτωση - ο χρονικός ορίζοντας της μεταβολής, δηλαδή εάν πρόκειται για βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη αλλαγή - η συσσώρευση ή/και η συνέργεια που η υπό χαρακτηρισμό μεταβολή μπορεί να παρουσιάσει είτε με άλλες επιπτώσεις του Σχεδίου, είτε με άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής Στο τρίτο βήμα, εντοπίζονται οι δυνατότητες πρόληψης και εκ των υστέρων αναστροφής των επιπτώσεων, ώστε να διαμορφωθεί η κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να στρέφονται τα μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων αυτών. Τέλος, στο τέταρτο βήμα, διερευνώνται λεπτομερέστερα τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων Θεσσαλίας Β.2. Αποτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το Υδατικό Διαμέρισμα Όπως προκύπτει βάσει της παραπάνω ανάλυσης, από την εφαρμογή του προτεινόμενου Προγράμματος Μέτρων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας αναμένονται σε συντριπτικό βαθμό θετικές περιβαλλοντικές μεταβολές στρατηγικού χαρακτήρα σχεδόν σε όλους τους τομείς. Οι θετικές επιπτώσεις, μεταξύ άλλων αφορούν: 1. στην ποιοτική και ποσοτική κατάσταση των υδάτων του ΥΔ, 2. στην αειφορική χρήση του νερού και την αποφυγή σπατάλης 3. στην ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση των υδάτινων πόρων, με όσο το δυνατόν οικονομικά αποτελεσματικούς τρόπους. 4. στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των παρόχθιων ζωνών 5. στον εξορθολογισμό της τομεακής ζήτησης του νερού στις διάφορες χρήσεις, κάνοντας αποδοτικότερη και την κατανάλωση νερού σε όλες τις χρήσεις του. 6. στην υδατική διαχείριση και στην αποκόμιση γνώσης αναφορικά με την κατάσταση των υδάτων έτσι ώστε να γίνει δυνατή η αποτελεσματικότερη επίλυση των διαφόρων ζητημάτων στους επόμενους διαχειριστικούς κύκλους 7. στην ποιότητα ζωής μέσω της μείωσης της έκθεσης σε ρύπους ή κινδύνους από ατυχήματα μεγάλης έκτασης, βάσει της αρχής της πρόληψης, ή κατασκευής/ ολοκλήρωσης έργων υποδομής 13

14 8. αποφυγή επιβλαβών επιπτώσεων στο έδαφος, στη γεωργική παραγωγή, στα ζώα και στην υγεία του ανθρώπου, από προληπτικές δράσεις ρύπανσης 9. στις κρίσιμες παραμέτρους για την προστασία και διατήρηση των οικοτόπων, όσο και στην ίδια την βιοποικιλότητα, στη συνοχή των οικοτόπων, και γενικά στην χλωρίδα και την πανίδα των περιοχών αυτών. 10. στην έμφαση της αντιληπτικότητας των περιοχών με φυσικό κάλλος. 11. στην αειφορική διαχείριση των ομβρίων απορροών Οι αρνητικές μεταβολές που αναμένονται σχετίζονται με τα νέα προτεινόμενα έργα, καθώς και με κάποια έργα που εντάσσονται στην κατηγορία μέτρων «Έργα δομικών κατασκευών» όπου αναμένονται, σε τοπικό επίπεδο, αρνητικές επιπτώσεις στην κατάσταση των υδάτων, υπό την μορφή κυρίως υδρομορφολογικών αλλοιώσεων των υδατικών σωμάτων. Συνοπτικά, μπορούν να εξαχθούν τα παρακάτω συμπεράσματα, όσον αφορά την περιβαλλοντική αποτίμηση του Σχεδίου Διαχείρισης στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας: Στην πλειονότητα των εξεταζόμενων παραμέτρων, που αναμένονται επιπτώσεις στρατηγικού χαρακτήρα από την εφαρμογή του προτεινόμενου Σχεδίου, αυτές θα είναι προς τη θετική κατεύθυνση. Οι θετικές επιπτώσεις αφορούν κυρίως στο φυσικό, αλλά και στο ανθρωπογενές περιβάλλον και επικεντρώνονται στα θέματα των υδάτων, της βιοποικιλότητας πανίδας χλωρίδας, στην προστασία/ αποκατάσταση εδάφους και τοπίου και στην προστασία του ανθρώπινου πληθυσμού έναντι περιβαλλοντικού κινδύνου. Το σύνολο των αρνητικών επιπτώσεων που είναι στρατηγικού χαρακτήρα, σχετίζεται με τις αλλαγές στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των υδατικών σωμάτων στα οποία εντάσσονται τα έργα δομικών κατασκευών αλλά και στα υδατικά σώματα κατάντη αυτών. Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις, αποτιμάται ότι η συνολική συμβολή του προτεινόμενου Σχεδίου αναμένεται θετική και με ισχυρή ένταση στο σύνολο των περιβαλλοντικών παραμέτρων, όπου αναμένονται επιπτώσεις στρατηγικού χαρακτήρα. Οι όποιες τάσεις επιδείνωσης αφορούν επιπτώσεις που παρουσιάζουν ασθενή συσχέτιση με το εξεταζόμενο Σχέδιο 14

15 Β.3. Αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του σεναρίου Γ για τη Λεκάνη του Αχελώου Είναι αναμενόμενο ότι το σενάριο Γ το οποίο περιλαμβάνει τη μεταφορά 250 εκ. κ.μ. νερού από τη Λεκάνη του Αχελώου στη Λεκάνη του Πηνειού να έχει προκαλέσει ανησυχίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στα ευαίσθητα οικοσυστήματα του κάτω ρου του Αχελώου. Στην παράγραφο αυτή θα αναφερθούμε στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που αναμένονται για τη Λεκάνη του Αχελώου κατά την εφαρμογή του σεναρίου Γ. Το γλυκό νερό που μπορούν να δέχονται τα μεταβατικά νερά και τα υγροτοπικά συστήματα των εκβολών του Αχελώου είναι απολύτως ρυθμισμένο από το σύστημα των 3 φραγμάτων (Κρεμαστά, Καστράκι και Στράτος Ι και ΙΙ) με τρόπο ώστε: Α) Τη θερινή περίοδο (κρίσιμη από οικολογική άποψη) η παροχή του Αχελώου κατάντη του Στράτου είναι πολλαπλάσια από αυτή που θα δέχονταν ο ποταμός αν ήταν στην παλαιότερη φυσική του κατάσταση (εκτιμάται τουλάχιστον σε 5 φορές περισσότερες). Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον κάτω ρου του Αχελώου σχετίζονται, δηλαδή, με τα φράγματα και την τεχνητή ρύθμιση της ροής και όχι με απολήψεις. Β) Τη χειμερινή περίοδο η παροχή του Αχελώου είναι τόσο μεγάλη ώστε δεν τίθεται θέμα ελλειμματικής τροφοδοσίας των φυσικών συστημάτων λόγω πενίας γλυκού νερού. Τα όποια προβλήματα ποιότητας, όπως πολλές μελέτες έχουν αναδείξει και όπως ο ίδιος ο Φορέας Διαχείρισης των υγροτοπικών περιοχών δηλώνει, οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες και πρακτικές στην πεδιάδα του Αχελώου και στις ίδιες τις λιμνοθάλασσες με προεξάρχουσες τη γεωργία και την κτηνοτροφία, αλλά και τις αστικές πιέσεις. Επίσης στο ίδιο πλαίσιο θα πρέπει να σημειωθεί ότι δραστηριότητες εντός και πέριξ των λιμνοθαλασσών (ιχθυοκαλλιεργητικές, γεωργικές, αστικές) επηρεάζουν απολύτως το ισοζύγιο γλυκού και αλμυρού νερού εντός αυτών, ανάλογα με τις προτεραιότητες της κάθε μιας και της ισορροπίας που διαμορφώνεται. Η σημερινή κάλυψη των αναγκών των υγροτόπων και των παράκτιων υδάτων σε καθαρό γλυκό νερό δεν περιορίζεται από τη διαθεσιμότητα γλυκού νερού, η οποία όπως προαναφέρθηκε είναι πολλαπλάσια της φυσικά αναμενόμενης κατά τη θερινή περίοδο, αλλά από ποσοτικές ρυθμίσεις στο ισοζύγιο γλυκού - αλμυρού νερού εντός των υγροτοπικών περιοχών, καθώς και από τη διάχυτη κυρίως, αλλά και σημειακή, ρύπανση που υποβαθμίζει την ποιότητα του γλυκού νερού που εισέρχεται σε αυτές. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας μεταξύ εντατικής 15

16 γεωργίας και φυσικού περιβάλλοντος πέριξ των λιμνοθαλασσών καθιστά δυσκολότερη την τροφοδοσία των τελευταίων με γλυκό νερό, αφού δίδεται προτεραιότητα στην αποστράγγιση και στην αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων εντός της γεωργικής γης. Από τα παραπάνω, τα οποία είναι γνωστά στους διαχειριστές νερού και φυσικών περιοχών της λεκάνης του Αχελώου, συνάγεται το συμπέρασμα ότι τα όποια τυχόν προβλήματα δεν προκύπτουν από τη διαθεσιμότητα γλυκού νερού, αλλά από τον τρόπο διαχείρισής του. Ακόμη η άποψη περί εμπλουτισμού της Λυσιμαχίας με νερά του Αχελώου (αν δεν είναι από την Τριχωνίδα η μόνη εναλλακτική είναι ο Αχελώος) δεν αποτελεί την ορθότερη μέθοδο διαχείρισης από περιβαλλοντική άποψη, αφού πρωτεύουσα σημασία θα έπρεπε να έχει ο περιορισμός των ρυπαντικών φορτίων. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει περίσσεια διαθέσιμου νερού που μπορεί, αν κριθεί σκόπιμο, να εξυπηρετήσει τέτοιες ανάγκες. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ και της Διεύθυνσης Υδάτων αφήνονται κατάντη του Στράτου περίπου 500 εκ. κυβικά κατά την αρδευτική περίοδο για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών στο χωράφι οι οποίες εκτιμώνται περίπου σε 130 εκατ. κυβικά. Ο Αχελώος στο κατάντη του τμήμα είναι ένα απολύτως ρυθμισμένο σύστημα που δεν μπορεί να επηρεασθεί από την απόληψη 250 εκ. κυβικών χειμερινών απορροών του άνω ρου του. Το υδατικό δυναμικό της λεκάνης του ποταμού Αχελώου σε διάφορες θέσεις εξέτασής του κατά μήκος του ποταμού φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα : Θέση Μέσος ετήσιος όγκος απορροής (109 m3) Μεσοχώρα 0,73 Συκιά 1,45 Αυλάκι 1,63 ΥΗΣ Κρεμαστών 3,38 ΥΗΣ Καστρακίου 3,73 ΥΗΣ Στράτου 3,82 Εκβολές 4,15 Τα 250 εκ. κυβικά αναλογούν: Στο ύψος του Φράγματος Συκιάς στο 17% του μέσου ετήσιου όγκου απορροής. Στην θέση Στράτος (κατάντη της οποίας ευρίσκεται η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτικών χρήσεων) στο 6,5% του μέσου ετήσιου όγκου απορροής. Στις Εκβολές στο 6% του μέσου ετήσιου όγκου απορροής. 16

17 Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ ο συνολικός ωφέλιμος όγκος των ταμιευτήρων Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου (Ι και ΙΙ) ισούται με 3, 7 δισεκατομμύρια κυβικά, ποσότητα σχεδόν ίση με τον μέσο ετήσιο όγκο απορροής του Αχελώου κατάντη του Στράτου, ενώ η μέση ποσότητα που «φεύγει» για όλες τις χρήσεις (υδροηλεκτρική, αρδευτική, υδρευτική, οικολογική παροχή) από τα Κρεμαστά για την περίοδο από το Μάιο έως τον Σεπτέμβριο κάθε έτους κυμαίνεται από 1 έως 1,2 δισεκατομμύρια κ.μ. Τα προβλήματα ευτροφισμού και η ανοξία των υδάτων κατάντη των τριών φραγμάτων δεν οφείλονται στην ποσότητα νερού η οποία απορρέει κατά τη θερινή περίοδο, η οποία ούτως ή άλλως είναι μεγαλύτερη από τη φυσικοποιημένη ροή, αλλά σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες και πρακτικές. Αυτό το οποίο πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι στη Θεσσαλία διακυβεύεται η δημόσια υγεία λόγω των αποθεμάτων νερού για ύδρευση και η περιβαλλοντική αποκατάσταση (ποιοτική και ποσοτική) των υπόγειων συστημάτων και των επιφανειακών σωμάτων. Άλλωστε κανένα από τα τρία προτεινόμενα σενάρια δεν αναφέρεται σε αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων, τουναντίον στην καλύτερη περίπτωση πρόκειται για διατήρηση των αρδευομένων εκτάσεων του 2007 (2,5 εκ. Στρέμματα) ενώ από τα άλλα δύο σενάρια προτείνονται μειώσεις της αρδευόμενης έκτασης κατά και στρέμματα. Εξάλλου το Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας προτείνει μια σειρά μέτρων όπως η «Κατάρτιση από τον ΤΟΕΒ, αξιόπιστου προγράμματος άρδευσης εντός των αρδευτικών μονάδων, με ένταση των ελέγχων για την κατά το δυνατόν ακριβή τήρησή του από τους χρήστες (παραγωγούς)» ώστε να αποφεύγεται η κατασπατάληση του νερού. Επίσης όσον αφορά στο επιχείρημα ότι η μεταφορά νερού από τη ΛΑΠ Αχελώου στη ΛΑΠ Πηνειού θα δώσει τη στρεβλή εντύπωση στον αγροτικό κόσμο της Θεσσαλίας ότι το νερό είναι ένας φυσικός πόρος εν αφθονία δεν ευσταθεί. Η τιμολόγηση του νερού θα αποτρέψει την όποια τάση κατασπατάλησής του. Γ. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΩΝ Δεδομένου του ελλειμματικού υδατικού ισοζυγίου στο Υδατικό Διαμέρισμα της Θεσσαλίας και της ποιοτικής κατάστασης των υδατικών του σωμάτων εξετάστηκαν μία σειρά σεναρίων μέσων και υψηλών περιβαλλοντικών απαιτήσεων για την επίτευξη των στόχων της ΟΠΥ. Στα σενάρια μέσων περιβαλλοντικών απαιτήσεων οι απολήψεις από τα επιφανειακά υδάτινα σώματα κατά τη θερινή περίοδο ανέρχονται στο 50% της θερινής απορροής και στα υπόγεια συστήματα οι ετήσιες αντλήσεις από 17

18 τα ανανεώσιμα αποθέματα δεν υπερβαίνουν τα 300 hm3. Στην περίπτωση αυτή εκτιμήθηκε ότι ο υπόγειος υδροφορέας χρειάζεται 60 χρόνια για να ανανήψει ποσοτικά και ποιοτικά. Στα σενάρια υψηλών περιβαλλοντικών απαιτήσεων οι απολήψεις από τα επιφανειακά υδάτινα σώματα ανέρχονται στο 30% της θερινής απορροής και στα υπόγεια συστήματα οι ετήσιες αντλήσεις από τα ανανεώσιμα αποθέματα δεν υπερβαίνουν τα hm3. Στην περίπτωση αυτή εκτιμήθηκε ότι ο υπόγειος υδροφορέας χρειάζεται 50 χρόνια για να ανανήψει ποσοτικά και ποιοτικά. Στο σύνολό τους εξετάστηκαν 11 σενάρια, έξι μέσων περιβαλλοντικών απαιτήσεων κα πέντε υψηλών. Στα σενάρια υψηλών περιβαλλοντικών απαιτήσεων η μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων τα καθιστούσε μη ρεαλιστικά προς εφαρμογή. Επίσης τα σενάρια τα οποία δεν περιείχαν μείωση της αρδευόμενης ανά στρέμμα ποσότητας νερού επίσης δεν ήταν ρεαλιστικά διότι οδηγούσαν σε μεγάλη μείωση των συνολικά αρδευόμενων εκτάσεων. Για κάθε σενάριο εκτιμήθηκαν το διαφορικό χρηματοοικονομικό κόστος κατασκευής των έργων, το διαφορικό χρηματοοοικονομικό κόστος λειτουργίας των έργων, το διαφορικό περιβαλλοντικό κόστος, το διαφορικό κόστος πόρου, η διαφορική προστιθέμενη αξία του τομέα της γεωργίας στο υδατικό διαμέρισμα και η διαφορική αξία παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Από τη συνεκτίμηση των παραμέτρων αυτών για κάθε σενάριο και τη συγκριτική αξιολόγηση των προτεινόμενων από το Σχέδιο Διαχείρισης σεναρίων προκρίνονται τα ακόλουθα τρία (παρ. 4.8 του παραρτήματος της ΣΜΠΕ ΣΔΥΔΘ, σελ ): Σενάριο Α (Γ1Υ1Α0Π1): Το σενάριο αυτό βασίζεται: (α) σε μειωμένη αρδευτική κατανάλωση ανά στρέμμα στη Θεσσαλία ίση περίπου με 450 κ.μ./στρέμμα/έτος, (β) στην ολοκλήρωση και υλοποίηση της κατασκευής των δρομολογημένων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών στη Θεσσαλία και (γ) στη μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων περίπου κατά περίπου στρέμματα από τα σημερινά στρέμματα, ώστε να επαρκεί η προσφορά νερού για να καλύψει τις μέσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις των σωμάτων, υπόγειων και επιφανειακών. Σενάριο Β (Γ1Υ2Α0Π1): Το σενάριο αυτό βασίζεται: (α) σε μειωμένη αρδευτική κατανάλωση ανά στρέμμα ίση περίπου με 450 κ.μ./στρέμμα/έτος, 18

19 (β) στην ολοκλήρωση και υλοποίηση της κατασκευής των δρομολογημένων, αλλά και πρόσθετων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών στη Θεσσαλία και (γ) στη μείωση των αρδευόμενων εκτάσεων περίπου κατά περίπου στρέμματα από τα σημερινά στρέμματα, ώστε να επαρκεί η προσφορά νερού για να καλύψει τις μέσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις των σωμάτων, υπόγειων και επιφανειακών. Σενάριο Γ (Γ1Υ1Α1Π1): Το σενάριο αυτό βασίζεται: (α) σε μειωμένη αρδευτική κατανάλωση ανά στρέμμα ίση περίπου με 450 κ.μ./στρέμμα/έτος, (β) στην ολοκλήρωση της κατασκευής των δρομολογημένων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών στη Θεσσαλία και (γ) στη μεταφορά νερού από τον Αχελώο ποσότητας ίσης με 250 hm3 ώστε να επαρκεί η προσφορά νερού στη λεκάνη του Πηνειού για να αρδεύσει επαρκώς τα σημερινά στρέμματα και ταυτόχρονα να καλύψει τις μέσες περιβαλλοντικές απαιτήσεις των σωμάτων, υπόγειων και επιφανειακών Από την εκτίμηση των διαφορικών οικονομικών επιπτώσεων των τριών σεναρίων (πιν. 25, σελ 63 του παραρτήματος της ΣΜΠΕ ΣΔΥΔΘ) προκύπτει ότι το σενάριο Γ έχει το χαμηλότερο κόστος, ενώ από την κοστολόγηση των έργων (σελ , παράρτημα της ΣΜΠΕ ΣΔΥΔΘ) προκύπτει να είναι πιο οικονομικό κατά περίπου 50 εκ. σε σχέση με το σενάριο Β. Επίσης το σενάριο Γ έχει το μεγαλύτερο συντελεστή εσωτερικής κοινωνικοοικονομικής απόδοσης επενδυόμενων κεφαλαίων ίσο με 25,00% (πιν. 26, σελ. 64 του παραρτήματος της ΣΜΠΕ ΣΔΥΔΘ) σε σχέση με 16,00% του σεναρίου Β και 20,9% του σεναρίου Α. Εκ των τριών σεναρίων ως ρεαλιστικότερα προς εφαρμογή προκρίνονται τα σενάρια Β (Γ1Υ2Α0Π1) και Γ (Γ1Υ1Α1Π1) (σελ. 66, παράρτημα της ΣΜΠΕ ΣΔΥΔΘ) τα οποία κοστολογούνται και ως προς τα υλοποίηση έργα υποδομής που τα συνοδεύουν με οικονομικότερο το σενάριο Γ (σελ , παράρτημα της ΣΜΠΕ ΣΔΥΔΘ). Έχοντας υπόψη όλα τα παραπάνω θεωρούμε ότι πρέπει να προκριθεί το σενάριο Γ (Γ1Υ1Α1Π1) το οποίο περιλαμβάνει υλοποίηση των δρομολογημένων έργων ταμίευσης χειμερινών απορροών και μεταφορά 250εκ. κ.μ. από τη λεκάνη του Αχελώου χωρίς μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Οι λόγοι για τους οποίους θεωρούμε ότι πρέπει να προκριθεί το σενάριο αυτό είναι πρωτίστως και κυρίως περιβαλλοντικοί. Η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος μέσω της ανάνηψης του υπόγειου υδροφορέα θα αναστείλει την ερημοποίηση των εδαφών και κατά συνέπεια την εγκατάλειψη της υπαίθρου. Από το Σχέδιο Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας κατέστη σαφές ότι υφίσταται σοβαρός κίνδυνος 19

20 απομείωσης των ποσοτήτων των προοριζόμενων για την ύδρευση του πληθυσμού. Είναι επίσης προφανές ότι προέχει η αποκατάσταση του ελλειμματικού υδατικού ισοζυγίου η οποία επιτυγχάνεται βέλτιστα με τη μεταφορά νερού από τη ΛΑΠ Αχελώου χωρίς ταυτόχρονα να την επιβαρύνει περαιτέρω περιβαλλοντικά. Δ. ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα Σχέδιο Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας έχουν εφαλτήριο κυρίως περιβαλλοντικό και ως εκ τούτου η αποτίμηση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Αμφότερα τα Σχέδια Διαχείρισης αντιμετωπίζουν την επίτευξη των στόχων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (ΟΠΥ) βασιζόμενα στις αρχές: της εξοικονόμησης και του εξορθολογισμού χρήσης του νερού της υλοποίησης μιας σειράς δρομολογημένων έργων υποδομής για τη βελτίωση του υδατικού ισοζυγίου και τη βελτίωση της ποιότητας των νερών (υπόγειων και επιφανειακών) της εφαρμογής μιας σειράς μέτρων διοικητικού, περιβαλλοντικού και οικονομοτεχνικού χαρακτήρα για την αειφορική διαχείριση των νερών Θεωρούμε ότι οι αρχές πάνω στις οποίες δομήθηκε τόσο το Σχέδιο Διαχείρισης Του ΥΔ Θεσσαλίας όδσο και του ΥΔ Δυτικής Στερεάς Ελλάδας είναι ορθές. Στις ΣΜΠΕ ακολουθήθηκαν τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές μέθοδοι εκτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης βάσει εφαρμοζόμενης μεθοδολογίας δύο σταδίων και καθορίστηκαν οι συνιστώσες των περιβαλλοντικών παραμέτρων που θα αξιολογηθούν σε σχέση με την δυνατότητα μεταβολής τους από την εφαρμογή επιμέρους τμημάτων του Σχεδίου. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία εφαρμόστηκε για καθεμία από τις ομάδες του προγράμματος μέτρων που προτείνονται και καταρτίστηκαν ανάλογοι πίνακες οι οποίοι περιλαμβάνουν και αναλυτική αιτιολόγηση. Από τις ΣΜΠΕ προέκυψε ότι στην πλειονότητα των εξεταζόμενων παραμέτρων, που αναμένονται επιπτώσεις στρατηγικού χαρακτήρα από την εφαρμογή του προτεινόμενου Σχεδίου, αυτές θα είναι προς τη θετική κατεύθυνση καθώς επίσης ότι οι θετικές επιπτώσεις αφορούν κυρίως στο φυσικό, αλλά και στο ανθρωπογενές περιβάλλον και επικεντρώνονται στα θέματα των υδάτων, της βιοποικιλότητας πανίδας χλωρίδας, στην προστασία/ αποκατάσταση εδάφους και τοπίου και στην προστασία του ανθρώπινου πληθυσμού έναντι περιβαλλοντικού κινδύνου. Όπου παρουσιάζονται αρνητικές επιπτώσεις 20

21 στρατηγικού χαρακτήρα από την εφαρμογή του προτεινόμενου Σχεδίου Διαχείρισης (αλλαγές στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των υδατικών σωμάτων στα οποία εντάσσονται τα έργα δομικών κατασκευών αλλά και στα υδατικά σώματα κατάντη αυτών, απώλεια της παραγόμενης υδροηλεκτρικής ενέργειας από τα υδροηλεκτρικά έργα στην ΛΑΠ Αχελώου) προτείνεται η λήψη των αντίστοιχων μέτρων για τον περιορισμό και την αντιμετώπισή τους (παρ. Δ, «ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ, ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ & ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ»., κεφ. 9. «ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ»). Έχοντας υπόψη τα προαναφερθέντα θεωρούμε ότι ως προς την επιστημονική τους τεκμηρίωση και διάρθρωση οι μελέτες είναι πλήρεις και επιβεβαιώνουν τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα του Σχεδίου Διαχείρισης. Κατόπιν όλων αυτών, Εισηγούμαστε 1. Θετικά επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας και συμφωνούμε με την υλοποίηση του σεναρίου Γ (Γ1Υ1Α1Π1) το οποίο περιλαμβάνει τη μεταφορά 250 εκ. κ.μ. νερού από τη λεκάνη του Αχελώου. 2. Θετικά επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και συμφωνούμε με την υλοποίηση του σεναρίου Γ (Γ1Υ1Α1Π1) το οποίο περιλαμβάνει τη μεταφορά 250 εκ. κ.μ. νερού από τη λεκάνη του Αχελώου. Το Περιφερειακό Συμβούλιο μετά από διαλογική συζήτηση και λαμβάνοντας υπόψη του την υπ α.α. 3/2013 απόφαση της Επιτροπής Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος, και Αγροτικού Τομέα. Αποφασίζει Θετικά επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας συμφωνώντας με την υλοποίηση του σεναρίου Γ (Γ1Υ1Α1Π1) καθώς και επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, συμφωνώντας με την υλοποίηση του σεναρίου Γ (Γ1Υ1Α1Π1) με τις εξής προσθήκες: 21

22 1. Την ανάγκη να μεταφερθούν τουλάχιστον 600 εκ. κ.μ. νερού από τη λεκάνη του Αχελώου και όχι 250 εκ. κ.μ, όπως προβλέπει το σενάριο Γ, 2. Την ανάγκη να εκτελεστούν άμεσα όλα τα σχεδιαζόμενα έργα, 3. Την ανάγκη να μην τιμολογηθεί το νερό. Εγκρίνει κατά πλειοψηφία την απόφαση. Υπέρ ψήφισαν σαράντα τρία (43) μέλη. Κατά ψήφισαν οι κ.κ.: Αδάμου Αντώνιος, Γκατζής Νικόλαος, Κουρέτας Δημήτριος, Κρανιάς Βασίλειος, Μπούτας Ευάγγελος, Πουλάκης Κωνσταντίνος- Νικόλαος. Η παρούσα απόφαση έλαβε α.α. 77. Ο Πρόεδρος Του Περιφερειακού Συμβουλίου Γρηγόρης Παπαχαραλάμπους 22