1ΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Jjpf] ΤΕΚΜΑΡΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Φ ΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ. ΕίΣΗΓΗΤΗΣ: S. ΠΑΡΧΑΡ1ΔΗΣ. ΣΠΟΥΔΑΙΤΗΣ; Χρήστος Γ.

Transcript

1 A Jjpf] I.EJ. Καβάλας - Τμήμα Λογιστικής 1ΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Φ ΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕίΣΗΓΗΤΗΣ: S. ΠΑΡΧΑΡ1ΔΗΣ ΣΠΟΥΔΑΙΤΗΣ; Χρήστος Γ. ΛΑΠΑΚΗΣ

2 ΤΕΚΜΑΡΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ X. ΑΑΠΑΚΗΣ

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 4 του Συντάγματος καθιερώνονται δυο θεμελιώδεις αρχές: Πρώτον η αργπ in c κσθολικότητα του φόρου, με την έννοια ότι όλοι οι ΓτολΙτες, χωρίς καμία διάκριση, οφείλουν να συνεισφέρουν στα δημόσια βάρη, και Δεύτερον η αρχή Tnc q>opo6otiknc ikav6tntac, δηλαδή της επιβολής του φόρου με βάση ^η δυνατότητα συνεισφοράς. Η φορολογούσα αρχή, για την επιβολή των φόρων προσφεύγει σε ορισμένες μεθόδους εξεύρεσης της φορολογητέας ύλης και φόρων. Μια από τις μεθόδους αυτές είναι η μέθοδος των τεκμηρίων, Με τη μέθοδο αυτή θα ασχοληθούμε διεξοδικά πιο κάτω. Τα άρθρα 15.16,17,18.19 του ν 2238/94 είναι εκείνα στα οποία ο νομοθέτης αναφέρεται στον τρόπο προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης με βάση τη μέθοδο των τεκμήριων, f ). Στο πρώτο μέρος θα εξετάσουμε το άρθρο 16 του V2238/94 που σχετίζεται με τον προσδιορισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης με βάση τις δαπάνες διαβίωσης του φορολογουμένου. Στο δεύτερο μέρος θα εξετάσουμε το άρθρο 17 του ν. 2238/94 όσον αφορά τον ττροσδιορισμό τεκμαρτού εισοδήματος με βάση τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στο τρίτο μέρος θα ασχοληθούμε με τις περιπτώσεις εκείνες, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 18 του ν.2238/94, σύμφωνα με τις οποίες το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται. Στο τέταρτο μέρος θα εξετάσουμε πως μπορεί να καλυφθεί ή όχι η διαφορά μεταξύ πραγματικού και τεκμαρτού εισοδήματος του φορολογούμενου όταν το πραγματικό εισόδημα είναι μικρότερο από το τεκμαρτό, έτσι όπως προσδιορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 19 του ν. 2238/94.

4 Τέλος, θα αναφερθούν απόψεις και κριτικές πάνω στο υπάρχον φορολογικό σύστημα προσδιορισμού εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια.''^ ' Λόγω Γης ιδιαιτερότητας του αντικειμένου με το οττοίο ασχολούμαι υττάρχουν διάφορες μεταβολές στη κείμενη φορολογική νομοθεσία σε τακτά χρονικά διαστήματα με αποτέλεσμα τη στιγμή που μελετάται η παρούσα εργασία ορισμένα θέματα ή ζητήματα να έχουν τροποποιηθεί ή καταργηθει ή δημοσιευθει καινούριες νομοθετικές ρυθμίσεις

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τεκμήριο είναι το βέβαιο πόρισμα από το οποίο προκύπτει ότι το εισόδημα που δηλώνει ο φορολογούμενος είναι μικρότερο από αυτό που πραγματικά απέκτησε. Το πόρισμα αυτό προκύπτει από διάφορα στοιχεία που αναγράφονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι πάντα δυνατός ο προσδιορισμός του συνολικού πραγματικού καθαρού εισοδήματος. Για το λόγο αυτό, κστ εξαίρεση, ο φόρος εισοδήματος επιβάλλεται και επί μη πραγματικών φανερών εισοδημάτων. Ενώ οι πηγές του εισοδήματος δεν είναι φανερές, ο τρόπος όμως διαβίωσης του φορολογουμένου μαρτυρεί την ύπαρξη μη φανερού εισοδήματος. Γι αυτό η Πολιτεία καθιέρωσε τα τεκμήρια. Ο νομοθέτης στο άρθρο 15 του Ν.2238/94, όπως ισχύει, προβλέπει ότι "το συνολικό εισόδημα προσδιορίζεται, κατ'εξαίρεση, με βάση τις δαπάνες διαβίωσης του φορολογουμένου και των προσώ πων που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν όταν το συνολικό ποσό των δαπανών που προσδιορίζεται κατά τα επόμενα άρθρα είναι ανώτερο από το συνολικό καθαρό εισόδημα των κατηγοριών Α' έως Ζ'. Σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο υπάρχουν δύο είδη τεκμηρίων: 1) Το τεκμήριο δαπανών διαβίωσης, και 2) Το τεκμήριο δαττανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Ο τεκμαρτός προσδιορισμός του εισοδήματος εφαρμόζεται όταν το συνολικό καθαρό εισόδημα που δηλώνεται από το φορολογούμενο και τα μέλη- της οικογένειας του που τον βαρύνουν, είναι μικρότερο από το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από τις δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Οι δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων προσδιορίζονται κατά τα επόμενα άρθρα 16 και 17 του Ν.2238/94.

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ A' Άρθρο 16 ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ

7 1. ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Το πρώτο από τα στοιχεία του προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης είναι το ετήσιο τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία, εφόσον η επιφάνεια υπερβαίνει τα εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα, το οποίο πολλαπλασιάζεται με συντελεστή δύο (2). Αν ο φορολογούμενος, η σύζυγος του και τα πρόσωπα που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν έχουν στην κατοχή ή στην κυριότητά τους περισσότερα ακίνητα με συνολική επιφάνεια τουλάχιστον εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα, τα οποία χρησιμοποιούνται από αυτούς ως δευτερεύουσα κατοικία, τότε για τον υπολογισμό του πραγματικού ή του τεκμαρτού μισθώματός τους λαμβάνονται υπόψη όλες οι μισθούμενες ή ιδιοκατοικούμενες κατοικίες τους. Κατ έξαίρεση, δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη για δευτερεύουσα κατοικία με επιφάνεια μέχρι εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα, που βρίσκεται σε χωριό ή πόλη με πληθυσμό κάτω από πέντε χιλιάδες (5000) κατοίκους και η οποία περιήλθε στο φορολογούμενο ή τη σύζυγο του από κληρονομιά, προίκα ή γονική παροχή, εκτός από τις κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται κατά την κείμενη νομοθεσία ως τουριστικοί τόποι Υπολογισμός της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης Παράδειγμα Έστω ότι φορολογούμενος έχει στην κατοχή του μια δευτερεύουσα κατοικία εβδομήντα πέντε (75) τετραγωνικά μέτρα, τότε αυτή η κατοικία δεν έχει τεκμήριο. Αν όμως, έχει επιφάνεια εκατό είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα (μεγαλύτερης των 100 τ.μ.), τότε έχει τεκμήριο, και λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα των εκατό είκοσι (120) τετραγωνικών μέτρων και όχι η επιπλέον διαφορά των είκοσι (20) τετραγωνικών μέτρων 1.2. Δευτερεύουσες κατοικίες περισσότερες από μία Παράδειγμα Έστω ότι φορολογούμενος μέσα στο έτος είχε δύο δευτερεύουσες κατοικίες, τις οποίες ιδιοκατοίκησε. Η μια επιφάνεια ογδόντα (80) τετραγωνικά μέτρα και η άλλη εβδομήντα (70) τετραγωνικά μέτρα. Ο υπολογισμός του τεκμαρτού εισοδήματος θα γίνει και για τις δύο δευτερεύουσες κατοικίες γιατί το άθροισμα και των δύο επιφανειών είναι άνω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων; 80τ.μ.+70τ.μ =150τ.ϋ.

8 1.3, Υπολογισμός δαπάνης στην π ερ ίπ τω σ η συνιδιοκτησίας της δευτερεύουσας κατοικίας Εάν ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν, έχουν ποσοστό συνιδιοκτησίας σε μια δευτερεύουσα κατοικία με τρίτα πρόσωπα (που δεν τους βαρύνουν), τότε για να κριθεί εάν η κατοικία αυτή αποτελεί τεκμήριο δαπάνης, πολλαπλασιάζουμε το άθροισμα των ποσοστών του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώ πων που τους βαρύνουν με το εμβαδόν της δευτερεύουσας κατοικίας. Εάν το γινόμενο είναι κάτω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων, τότε το τεκμαρτό μίσθωμά της δεν αποτελεί τεκμήριο. Εάν όμως το γινόμενο αυτό είναι άνω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων, τότε το τεκμαρτό μίσθωμά της αποτελεί τεκμήριο. Παραδείγματα: Έστω ότι φορολογούμενος έχει με τον αδελφό του, που δεν τον βαρύνει, συνιδιοκτησία με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) ο καθένας σε μια δευτερεύουσα κατοικία εμβαδού εκατό πενήντα (150) τετραγωνικά μέτρα, με συνολικό ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα δρχ. για το χρονικό διάστημα ιδιοκατοίκησής της μέσα στο έτος. Τότε για κανέναν από τους δύο αδελφούς δεν υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη με βάση το τεκμαρτό μίσθωμα αυτής της κατοικίας, γιατί σε κάθε ένα από τους αδελφούς αναλογούν τετραγωνικά μέτρα κάτω των εκατό (100). 50% X 150 τ.μ=75τ.μ< 100τ.μ ο καθένας. Αν στην παραπάνω περίπτωση ο ένας αδελφός έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας ογδόντα τοις εκατό (80%) που αντιστοιχεί σε επιφάνεια εκατό είκοσι (120) τετραγωνικών μέτρων 80% X 150τ.μ.=120τ.μ. και ο άλλος είκοσι τοις εκατό (20%) που αντιστοιχεί σε επιφάνεια τριάντα (30) τετραγωνικών μέτρων (20% X 150τ.μ.=30τ.μ.), τότε για τον έναν αδελφό θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας για εκατό είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα - μεγαλύτερης επιφάνειας των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων - δηλαδή 80% X δρχ. X 2 = δρχ τεκμαρτή δαπάνη. Ενώ για τον άλλον αδελφό δεν θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη γιατί η επιφάνεια των τριάντα (30) τετραγωνικών μέτρων που του ανήκει είναι μικρότερη των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων Έστω ότι φορολογούμενος έχει με τον πατέρα του που συνοικεί και τον βαρύνει ποσοστό συνιδιοκτησίας σε δευτερεύουσα κατοικία επιφάνειας

9 εκατόν ογδόντα (180) τετραγωνικών μέτρων πενήντα τοις εκατό (50%) ο μεν υιός και ο πατέρας είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Η σύζυγος άλλη δευτερεύουσα κατοικία πενήντα (50) τετραγωνικών μέτρων. Στο σύζυγο αντιστοιχεί επιφάνεια ενενήντα (90) τετραγωνικών μέτρων (180τ.μ. X 50% = 90τ.μ.). Στον πατέρα αντιστοιχεί επιφάνεια σαράντα πέντε (45) τετραγωνικών μέτρων (180τ.μ. X 25% = 45τ.μ.). Η αήσια τεκμαρτή δαπάνη δευτερεύουσας κατοικίας θα υπολογισθεί στο ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας του φορολογούμενου και του προστατευόμενου πατέρα του των εκατό τριάντα πέντε (135) τετραγωνικών μέτρων ( 90τ.μ. + 45τ.μ. =135τ.μ.) επί συντελεστή δύο (2), και της συζύγου, ετήσιο τεκμαρτό μίσθωμα της δευτερεύουσας κατοικίας της πενήντα (50) τετραγωνικών μέτρων επί συντελεστή δύο (2). 1.4 Εξοχική Κατοικία Αν η δευτερεύουσα ή δευτερεύουσες κατοικίες είναι εξοχικές, τότε για κάθε μία εξοχική κατοικία θα υπολογισθεί μίσθωμα τεκμαρτό για τρεις (3) μήνες το χρόνο. Δηλαδή, για τον προσδιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης το μίσθωμα των τριών μηνών θα πολλαπλασιαστεί με το συντελεστή δύο (2) _Εξαίρεση δευτερεύουσας κατοικίας από το τεκμήριο δ α π α νώ ν διαβίωσης Το τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα κατοικίας που χρησιμοποιείται από φοιτητές ή σπουδαστές δεν αποτελεί στοιχείο ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, με την προϋπόθεση ότι η κατοικία αυτή βρίσκεται εκτός της περιφέρειας της κύριας κατοικίας του φορολογούμενου και εντός της περιφέρειας της σχολής Δευτερεύουσα κατοικία χρησιμοποιούμενη και ως επαγγελματική εγκατάσταση Στην περίπτωση που δευτερεύουσα κατοικία χρησιμοποιείται και ως επαγγελματική εγκατάσταση τότε από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας αυτής αφαιρούνται τα τετραγωνικά μέτρα που χρησιμοποιούνται ως επαγγελματική εγκατάσταση και η διαφορά που προκύπτει αποτελεί την επιφάνεια της δευτερεύουσας κατοικίας.

10 ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΕΠΙΒΑΤΙΚΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ Η ΜΙΚΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Το δεύτερο κατά σειρά στοιχείο προσδιορισμού της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, είναι η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετησίων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης που προσδιορίζεται ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους του αυτοκινήτου του. Το τεκμήριο του αυτοκινήτου εφαρμόζεται για τα πρόσωπα που έχουν στην κυριότητα η στην κατοχή τους αυτοκίνητα με ελληνικούς η ξένους αριθμούς κυκλοι^ορίας με την προϋπόθεση ότι κυκλοι^ορούν στην Ελλάδα Ο υπολογισμός του τεκμηρίου γίνεται ως ακολούθως:

11 Μειώσεις ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης επιβατικού ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου Φορ/μοι Μέχρι ι,αι 5 Πάνοί από 5 Πάνω οπτό 10 α) Πάνω από 15 έτη Ιπποι έτη Μέχρι και 10 Μέχρι και 15 {πριν από το 1983) έτη έτη Ρ) Προέλευση από Ο,Δ.ΔΎ. Μείωση 15% Μείωση 25% γ) Σε Περίτπωση κυριότητας ΕΙΧ αυτ/του πάνω από 10 έτη από συνταξιούχο ηλικίας πάνω από 60 ετών δ) Προκειμένου για ΕΙΧ αυτ/το ειδικά διασκευασμένο για τη χρησιμοποίηση (οδήγηση) του ή για τη μεταφορά με αυτό αναπήρων με αναπηρία 67% και πάνω. ( ) ( ) ( ) Μείωση 40% Μέχρι? / / β/ και άνω

12 Σύμφωνα με τα τταραττάνω ττροβλέττονται ορισμένες Μειώσεις στην ετήσια τεκμαρτή δαττάνη εττιβατικού ιδιωτικής η μικτής χρήσης αυτοκινήτου. Αυτές είναι οι εξής; 1. Μ είωση λόγω παλαιότητας: Ανάλογα με την τταλαιότητα του αυτοκινήτου, η οττοΐα υττολογίζεται αττό το έτος της ττρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, η τεκμαρτή δαττάνη μειώνεται κατά ττοσοστό; α) Δεκαττέντε τοις εκατό (15%) για χρονικό διάστημα ττάνω αττό ττέντε (5) έτη και μέχρι δέκα (10) έτη. Ρ) Είκοσι ττέντε τοις εκατό (25%) για χρονικό διάστημα ττάνω αττό δέκα (10) έτη και μέχρι δεκαπέντε (15) έτη. γ) Σαράντα τοις εκατό (40%) για χρονικό διάστημα πάνω από δεκαπέντε (15%) έτη. Το ίδιο ποσοστό μείωσης υπολογίζεται για τη δαπάνη που προκύπτει στις εξής περιπτώσεις: ί. Όταν το αυτοκίνητο έχει αγοραστεί από τον Ο.Δ.Δ.Υ. Διευκρινίζεται ότι για τη μείωση της δαπάνης αυτής κατά σαράντα τοις εκατό (40%), αρκεί το αυτοκίνητο να προέρχεται από τον Ο.Δ.Δ.Υ., χωρίς να είναι αναγκαίο να αγοράστηκε από το φορολογούμενο απευθείας από τον Ο.Δ.Δ Υ. ϋ. Όταν το αυτοκίνητο ανήκει στην κυριότητα του φορολογούμενου για χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη, εφόσον αυτός έχει ηλικία πάνω από εξήντα (60) έτη και αποκτά αποκλειστικώς εισοδήματα από συντάξεις η από ιδιοκατοίκηση κύριας η δευτερεύουσας κατοικίας. ϋί. Όταν πρόκειται για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι διασκευασμένα για ανάπηρους. Ο νόμος ορίζει ότι τέτοιου είδους αυτοκίνητα είναι εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία σε ποσοστό εξήντα ετπά τοις εκατό (67%) τουλάχιστον από φυσική αναπηρία,νοητική καθυστέρηση ή ψυχική πάθηση ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνηση τους. 2. Μείωση λόγω απόκτησης, πώλησης, ακινησίας η καταστροφής: Η Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου μειώνεται κατά την απόκτηση ή τη μεταβίβαση του, δεδομένου ότι συνήθως δεν περιλαμβάνει ολόκληρο το έτος, αλλά χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους. Στην

13 περίπτωση αυτή το τεκμήριο της δαπάνης συντήρησης του αυτοκίνητου περιορίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι είναι οι μήνες κυριότητας η κατοχής του αυτοκίνητου. {*) 2.1 Τεκμήριο δαπάνης επιβατικώ ν ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκινήτων που ανήκουν σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρία, ή αστική ή κοινωνία ή και σε κοινοπραξία. Στις περιπτώσεις ομορρύθμων ή ετερορρύθμων εταιριών ή αστικών καθώς και των κοινωνιών και των κοινοπραξιών που ασκούν επάγγελμα, οι οποίες έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους αυτοκίνητα επιβατικά ή μικτής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σ'αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των ομόρρυθμων ή απλών εκτός των ετερόρρυθμων εταίρων ή κοινωνών ή μελών της κοινοπραξίας, φυσικών προσώπων, μεριζόμενη μεταξύ αυτών κατά το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, προκειμένου για ομόρρυθμες ή ετερόρρυθμες εταιρίες ή κοινωνίες ή κοινοπραξίες. Η τεκμαρτή αυτή δαπάνη που αναλογεί δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας. Παραδείγματα: Ομόρρυθμη εταιρία με δύο μέλη φυσικά πρόσωπα και ποσοστό συμμετοχής στην εταιρία πενήντα τοις εκατό (50%) ο καθένας έχει δύο (2) επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα για πρώτη φορά πριν από τέσσερα χρόνια και έχουν φορολογήσιμη ιπποδύναμη οκτώ (8) και δέκα (10) ίππους αντίστοιχα Η συνολική τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων είναι δρχ δρχ. = δρχ. Το ποσό αυτό επιμερίζεται στη συνέχεια ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής του καθενός ομόρρυθμου μέλους. Έτσι έχουμε: δρχ. X 50% = δρχ. τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί στον κάθε εταίρο. Ετερόρρυθμη εταιρεία με δύο ομόρρυθμα μέλη και ένα ετερόρρυθμο (φυσικά πρόσωπα) με ποσοστό συμμετοχής στην εταιρία 60%, 40% και 10% αντίστοιχα, έχει τρία (3) επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης φορολογήσιμης ιπποδύναμης 10, 12 και 14 ίππω ν αντίστοιχα, τα οποία κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα πριν από δύο χρόνια. Η τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων είναι δρχ. ( = ).

14 Στη συνέχεια τα ττοσά της τεκμαρτής δαττάνης κάθε ομόρρυθμου μέλους ττροκύτττουν ως εξής: X 60% = δρχ καΐ X 40% = δρχ Σύμφωνα όμως με τις ανωτέρω διατάξεις επειδή η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταίρο δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρίας, η τεκμαρτή δαπάνη του ενός ομόρρυθμου εταίρου με ποσοστό 60%, περιορίζεται στο ποσό των δρχ - μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτου - αντί του ποσού των δρχ 2.2. Επιβατικά ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα π ο υ ανήκουν σε εταιρία περιορισμένης ευθύνης. Η τεκμαρτή δαπάνη σε αυτά τα αυτοκίνητα λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι διαχειριστές και συγχρόνως μέλη της εταιρίας, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία. Στην περίπτωση που κανένας διαχειριστής Ε.Π.Ε, δεν είναι μέλος της υπόψη εταιρίας, τότε η δαπάνη αυτή λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι μέλη της Ε.Π.Ε., ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους. 2.3 Επιβατηγό ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα που ανήκουν σε ανώνυμη εταιρία. Τα προαναφερθεΐσα και στις δύο ως άνω παραγράφους εφαρμόζονται ανάλογα και για τα πρόσωπα που είναι διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, διοικητές και πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων της Α.Ε. Η κατανομή της τεκμαρτής δαπάνης των αυτοκινήτων στα ανωτέρω πρόσωπα γίνεται ισομερής μεταξύ τους. Παράδειγμα ^Διάστημα μεγαλύτερο Τ'.ον δεκαπέντε (15) ημερεόν λογίζεται ως ολόκληρος μήνας. Τα παραπσνιο εφαρμόζονται ακριβώς και στην περίπτωση ακινησίας ή καταστροφής του αυτοκινήτου

15 Παράδειγμα Η Α.Ε «ΚΡΟΝΟΣ» έχει (4) τέσσερα επιβατηγό αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, τα οποία κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από πέντε χρόνια, με φορολογήσιμη ιπποδύναμη οκτώ (8), δέκα (10), δεκατρείς (13), και δεκαοκτώ (18) ίππους αντίστοιχα. Τότε για τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου κσι τους δύο εντεταλμένους συμβούλους η τεκμαρτή δαπάνη έχει ως εξής: = δρχ. συνολική τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτων :3= δρχ. αναλογισθείσα τεκμαρτή δαπάνη για τον καθένα 2.4 Τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτων των Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., αστικώ ν εταιριών, κοινω νιώ ν και κοινοπραξιώ ν των ο π ο ίω ν εταίροι είναι νομικά πρόσω πα, Σε αυτή την περίπτωση η τεκμαρτή δαπάνη λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων, που μετέχουν σε αυτά τα νομικά πρόσωπα. Παράδειγμα Ουόρρυθιιη εταιρία X υε υέλη: -την ομόρρυθμη εταιρία Λ. με ποσοστό συμμετοχής είκοσι τοις εκατό (20%), -την ανώνυμη εταιρία Ε. με ποσοστό συμμετοχής ογδόντα τοις εκατό (00%) και η εταιρία αυτή έχει τέσσερα αυτοκίνητα συνολικής τεκμαρτής δαπάνης ( ) δρχ. Η αναλονεισθείσα δαπάνη έχει ως εξής: -ΣτηνΟ.Ε. Λ Χ20%= δρχ. -Στην Α.Ε. Ε Χ80% δρχ. Στη συνέχεια κατανέμεται η δαπάνη που αναλογεί σε κάθε εταιρία στα φυσικά πρόσωπα μέλη της. Με βάση τα παραπάνω.

16 1) Αν μέλη της Ο,Ε. Λ. είναι οι ΛΑ και ΛΒ με ττοσοστό συμμετοχής εβδομήντα τοις εκατό (70%) και τριάντα τοις εκατό (30%) αντίστοιχα τότε. στον ΛΑ αναλο'/εΐ δαπάνη Χ70%= δρχ. στον ΛΒ αναλογεί δαπάνη Χ30%=759000δρχ. 2) Αν πρόεδρος του Δ.Σ. της Α.Ε. Έ ο ΕΓ. και διευθύνων σύμβουλος ο ΕΔ. τότε τους αναλογεί δαπάνη :2= δρχ. στον καθένα Τεκμήριο δα πανώ ν αυτοκινήτου π ου ανήκει σε ανήλικο τέκνο, προστατευόμενο μέλος του φορολογουμένου και στρατευμένο Η τεκμαρτή δαπάνη που προκύτπει με βάση αυτοκίνητο επιβατικό ιδιωτικής χρήσης του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα. Ο ανήλικος στη δήλωση φορολογίας που θα υποβάλει, θα δηλώσει τα στοιχεία αυτού του αυτοκινήτου χωρίς όμως να δηλώσει τεκμαρτή δαπάνη. Στην περίπτωση που προστατευόμενο μέλος του φορολογουμένου έχει στην κυριότητά του επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει υπολογίζεται στον φορολογούμενο με την προϋπόθεση ότι είχε το αυτοκίνητο αυτό στη διάθεσή του για τις ατομικές ή οικογενειακές του ανάγκες. Παράδειγμα Σε φοιτητή είκοσι δύο ετών προστατευόμενο μέλος του πατέρα του ανήκει αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης. Ο φοιτητής είναι υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στην οποία θα αναγράψει το αυτοκίνητο χωρίς όμως να υπολογίσει τεκμαρτή δαπάνη. Ο πατέρας στη δήλωσή του φορολογίας εισοδήματος θα συμπεριλάβει και το αυτοκίνητο του γιου του φοιτητή υπολογίζοντας και την τεκμαρτή δαπάνη αυτοκινήτου, με την προϋπόθεση ότι ο πατέρας το είχε το αϋτοκίνητο στη διάθεσή τοϋ για τις ατομικές και οικογενειακές ανάγκες του. Τα ίδια ισχύουν και για τον κάτοχο αυτοκινήτου που υπηρετεί τη στρατιωτική θητεία του και δεν έχει εισόδημα από κάποια πηγή.

17 2.6 Τεκμήριο σε π ερ ίπ τω σ η εικονικής μεταβίβασης ή απόκτησης αυτοκινήτου Σε περίτττωση εικονικής μεταβίβασης ή απόκτησης αυτοκινήτου από περισσότερα πρόσωπα, το τεκμήριο της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης ισχύει αυτοτελώς στο σύνολό της για κάθε ένα από τα συμβαλλόμενα. Ως εικονική μεταβίβαση ή απόκτηση, θεωρείται εκείνη που πραγματοποιείται μεταξύ συγγενών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας κατευθείαν γραμμή ή εκ πλάγιου μέχρι και τον τρίτο βαθμό, δηλαδή μεταξύ γονέων και τέκνων, π ά π π ω ν και εγγονών, προπάππω ν και δισέγγονων, αδελφών, πρώτων ανιψιών και πρώτων θείων. Επίσης περιπτώσεις εικονικής μεταβίβασης είναι και οι εξής: 1) Ο φορολογούμενος μεταβιβάζει το αυτοκίνητό του σε συγγενικό πρόσωπο ή άλλο που δεν έχει άδεια οδήγησης ή δεν το χρησιμοποιεί για οποιοδήποτε λόγο, αλλά συνεχίζει να το χρησιμοποιεί ο προηγούμενος ιδιοκτήτης. 2) Ο φορολογούμενος αγοράζει εξ αδιαιρέτου το αυτοκίνητο με συγγενικό ή άλλο πρόσωπο το οποίο δεν έχει άδεια οδήγησης ή δεν χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο για οποιοδήποτε λόγο, αλλά χρησιμοποιείται από τον ένα συνιδιοκτήτη. 3) Ο φορολογούμενος μεταβιβάζει το επιβατικό αυτοκίνητό του σε εταιρία η οποία έχει ως αντικείμενο εργασιών την εκμίσθωση αυτοκινήτων με προφανή πρόθεση την απαλλαγή του από τη δαπάνη του αυτοκινήτου αυτού Υπολογισμός τεκμηρίου αυτοκινήτου εκπαιδευτών οδηγώ ν (αυτοκινήτων) και επιχειρήσεων ενοικίασης αυτών. Για τον υπολογισμό της τεκμαρτής δαπάνης των εκπαιδευτών οδηγών αυτοκινήτων και των επιχειρήσεων ενοικίασης αυτοκινήτων που χρησιμοποιούν για τους σκοπούς αυτούς περισσότερα του ενός αυτοκίνητα, λαμβάνεται υπόψη μόνο το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη. Στην περίπτωση που διατίθεται ένα επιβατικό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο, τότε για τον υπολογισμό της τεκμαρτής δαπάνης του λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη που προκύτπει με βάση το μοναδικό αυτό αυτοκίνητο.

18 Στην ανωτέρω τεκμαρτή δαπάντ) ττου προκύτττει αϊτό το μοναδικό εττιβατικό αυτοκίντιτο ιδιωτικής χρήστες είτε αττό το αυτοκίνητο ττου δίνει ττ]ν μεγαλύτερη τεκμαρτή δαττάντ] σε ττερίτττωση του ενός, προστίθεται και η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από τυχόν άλλα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχει στην κυριότητά του ή κατοχή του ο φορολογούμενος, η σύζυγος ή τα μέλη της οικογένειάς του και τα οποία δεν χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της επιχείρησής του (σχολή οδηγών ή ενοικίασης αυτοκινήτων). 2.8 Τεκμήριο δαπάνης αυτοκινήτου στην π ερίπ τω σ η ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης (Leasing). Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων ή μικτής χρήσης, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που αντιστοιχεί στο χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει το μισθωτή τους. Η οικεία τεκμαρτή δαπάνη εκτός από τον κύριο και τον κάτοχο των επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής ή μικτής χρήσης, εφόσον η κατοχή αυτή του αυτοκινήτου είναι μεγάλου χρονικού διαστήματος και οπωσδήποτε πάνω από ένα μήνα, βαρύνει και τους ενοικιαστές αυτού του είδους αυτοκινήτων είτε η ενοικίαση είναι απλή είτε είναι κοτά το σύστημα Leasing. Με αυτήν την έννοια εάν κάτοικος Ελλάδας ενοικιαστής αυτοκινήτου ενοικιάσει εντός του έτους περισσότερα του ενός αυτοκίνητα, όλα θα ληφθουν υπόψη για τον προσδιορισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης επιβατικών αυτοκινήτων. Παράδειγμα: Επιτηδευματίας ενοίκιασε για δύο μήνες Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο δέκα (10) ίττπων, για άλλους πεντε μήνες ενοίκιασε Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο έξι (6) ίπ πω ν και για άλλους τρεις μήνες ενοίκιασε Ε.Ι.Χ αυτοκίνητο εννέα (9) Ιππων. Και τα τρία αυτοκίνητα κυκλοφόρησαν στην ΕΜάδα πριν δύο χρόνια. Η τεκμαρτή δαπάνη από την ενοικίαση ανέρχεται σε: X 2/ X 5/ X 3/12 = δρχ. Στις περιπτώσεις αυτές η τεκμαρτή δαπάνη θα καταλογιστεί μόνο σε έναν, δηλαδή μόνο στο μακροχρόνιο ενοικιαστή ή τον κάτοχο κατά το σύστημα Leasing και όχι στην ιδιοκτήτρισ εταιρία

19 2.9 Τεκμήριο δαπάνης συντήρησης ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων τύπου jeep Για τον προσδιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων τύπου jeep, λαμβάνεται υπόψη, κατ'επιλογή του φορολογουμένου: 1) Το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από την εφαρμογή των διατάξεων περί τεκμηρίων δαπανών διαβίωσης των αυτοκινήτων επιβατικών ιδιωτικής ή μικτής χρήσης μειωμένο (το ποσό της δαπάνης ) κατά είκοσι τοις εκατό (20%) ή 2) Η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία των αυτοκινήτων τύπου jeep, κατά το χρόνο της αγοράς τους, προσαυξημένη κατά το ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%) Οι παραπάνω διατάξεις εφαρμόζονται για όλα τα αυτοκίνητα τύπου jeep, ανεξάρτητα από κατηγορία (επιβατικά ή φορτηγά).

20 3. ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΤΡΟΧΟΥ Η ΤΡΙΤΡΟΧΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΟΥΜΕΝΟΥ ΟΧΗΜΑΤΟΣ. Το τρίτο στοιχείο προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης του φορολογούμενου και των μελών της οικογένειάς του είναι η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό του δίτροχου ή τρίτροχου ιδιωτικής χρήσης αυτοκινούμενου οχήματος. Η δαπάνη αυτή καθορίζεται σε οκτακόσιες χιλιάδες δρχ.(800000) για κάθε δίτροχο ή τρίτροχο αυτοκινούμενο όχημα ιδιωτικής χρήσης πεντακοσίων (500) κυβικών εκατοστών, προσαυξανόμενη με το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων δρχ, (150000) ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά προκειμένου για δίτροχα ή τρίτροχα ιδιαιτικής χρήσης με κυβισμό πάνω από πεντακόσια (500) κυβικά εκατοστά Για μοτοσικλέτα (δίτροχη ή τρίτροχη) κάτω των πεντακοσίων (500) κυβικών εκατοστών δεν έχουν εφαρμογή οι παραπάνω διατάξεις: 4. ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΟΥΣ ΒΟΗΘΟΥΣ, ΟΔΗΓΟΥΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. Το τέταρτο στο χείο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου και των μελών της οικογένειάς του, η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήπων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή δύο (2). Εξαίρεση Το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση που ο ίδιος ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει παρουσιάζει αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία, καθώς και όταν έχει ηλικία πάνω από εξήντα πέντε (65) ετών. Η εξαίρεση από το τεκμήριο αφορά μόνο τους οικιακούς βοηθούς και όχι τους οδηγούς αυτοκινιίτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό. Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι άνω των εξήντα πέντε (65) ετών και καταβάλλεται δαπάνη για δύο ή και περισσότερους βοηθούς, θα ληφθεί υπόψη για την εφαρμογή της διάταξης αυτής η δαπάνη που καταβάλλεται σε όλους τους οικιακούς βοηθούς, δύο ή περισσότερους, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή δύο (2).

21 5. ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ Το πέμπτο της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης του φορολογούμενου, της συζύγου του και των μελών που συνοικούν μαζί του ή τον βαρύνουν, είναι η τεκμαρτή δαπάνη που καταβάλλεται για τη συντήρηση σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, η οποία ορίζεται ως κατωτέρω: 1) Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι τρία (3) μέτρα, η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης προσδιορίζεται στο ποσό των τετρπκοσίων χιλιάδων (400000) δρχ., η οποία προσαυξάνεται με το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200000) δρχ, για κάθε μέτρο μήκους πάνω από τρία (3) μέτρα 2) Για ιστιοφόρα ή μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης, η τεκμαρτή δαπάνη υπολογίζεται με βάση τα μέτρα ολικού μήκους, ως ο κατωτέρω πίνακας: ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΟΙΚΟΝ, ΕΤΟΥΣ 1998 ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΜΗΚΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΤΗ ΝΗΟΛΟΓΗΣΗΣ ΙΣΤΙΟΦΟΡΟΥ Ή ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟΥ Ή ΜΙΚΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ, ΜΕ ΧΩΡΟ ΕΝΔΙΑΙΤΗΣΗΣ. ϊνΐήκος λ κ ά φ ο υ ς Μ έ χ ρ ι κα ι Π ά ν ω αττό 5 έτη Π ά ν ω αττό 10 έτη 5 έτη Μ έ χ ρ ι κ α ι 10 έτη Μ ε ίω σ η 10% Μ ε ίω σ η 20% ( ) ( ) (ττριν αττό το 1988) Μέχρι 8 μέιρα Πάνΐι) από 8 και μέχρι 10 fjtrpa Πάνω από 10 και μέχρι 12 μέιρα Πάνω από 12 και μέχρι 14 μέτρα Πάνω από 14 και μέχρι 16 μέτρα Πάνω από 16 και μέχρι 18 μέτρα Πάνω από 18 και μέχρι 20 μέτρα 24,600,000 22, Πάνω από 20 και μέχρι 22 μέτρα Πάνω από 22 και μέχρι 24 μέτρα Πόντο από 24 και μέχρι 26 μέτρα Πάνω από 26 και μέχρι 28 μέτρα Πάνω από 28 και μέχρι 30 μέτρα Πάνω από 30 και μέχρι 32 μέτρα Πάνω από

22 Τα παραπάνω ποσά του πίνακα της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης ιστιοφόρου ή μηχανοκίνητου ή μικτού σκάφους με χώρο ενδιαίτησης μειώνονται κατά πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για ιστιοφόρα ναυταθλητικά σκάφη τα οποία χρησιμοποιούνται για ναυταθαητικούς αγώνες. Η τεκμαρτή δαπάνη ανάλογα με την παλαιότητα κάθε σκάφους μειώνεται κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) έτη και μέχρι δέκα (10) από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και είκοσι τοις εκατό (20%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη. Δεν έχουυε μείωση λόγω ακινησίας. 5.1 Προσαύξηση της τεκμαρτής δαπάνης των σκαφών αναψυχής Για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα που έχει ναυτολογηθεί για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην παραπάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος η οποία πολλαπλασιάζεται με συντελεστή δύο (2). 6. ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ, ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΕΜΟΠΤΕΡΩΝ. Το έκτο και τελευταίο στοιχείο προσδιορισμού της δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου και των μελών της οικογένειάς του είναι και η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη των αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων. Η ανωτέρω δαπάνη υπολογίζεται ως ακολούθως: 1) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοφόρα ως και ελικόπτερα η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης ορίζεται στο ποσό των εννέα εκατομμυρίων ( ) δρχ. για τους εκατόν πενήντα (150) πρώτους ίππους, που προσαυξάνεται με εβδομήντα πέντε χιλιάδες (75000) δρχ. για κάθε ίππο άνω από τους εκατόν πενήντα (150), του κινητήρα αυτών. 2) Για αεροσκάφη αεριοπρωθούμενα (JET) η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης ορίζεται στο ποσό των είκοσι επτά χιλιάδων (27000) δρχ. για κάθε λίμπρα ώθησης. 3) Για ανεμόπτερα η τεκμαρτή δαπάνη ορίζεται στο ποσό του ενός εκατομμυρίου οκτακοσίων χιλιάδων ( ) δρχ.

23 6.1. Προσαύξηση του συνολικού ποσ ο ύ της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης Σύμφωνα με την τταράγραφο 2 του άρθρου 16 του Ν. 2238/94 το συνολικό ττοσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν προσαυξάνεται κατά δέκα τοις εκατό (10%) για κάθε ένα στοιχείο προσδιορισμού της δαπάνης αυτής πέρα από το δεύτερο. Δεν προσαυξάνεται με κανένα ποσοστό η συνολική τεκμαρτή δαπάνη όταν το ττοσό αυτής δεν υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου πεντακοσίων χιλιάδων ( ) δρχ. Κάθε στοιχείο δαπάνης διαβίωσης προσμετράται ολόκληρο, έστω και αν ο φορολογούμενος έχει κυριότητα σε ποσοστό αυτού. Όταν πρόκειται για περίπτωση που σε ένα στοιχείο δαπανών διαβίωσης υπάρχει συνιδιοκτησία μεταξύ συζύγων ή μεταξύ των συζύγων και προσώ πων που τους βαρύνουν ή μόνο μεταξύ των προσώ πων που βαρύνουν τους δύο συζύγους, το στοιχείο προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης λαμβάνεται υπόψη μία φορά. Για την μέτρηση των στοιχείων προσδιορισμού εφαρμόζονται τα εξής. των επί μέρους δαπανών 6.2 Τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία πάνω από εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα. Στην περίπτωση αυτή λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των ιδιοκατοικούμενων και μισθωμένων συγχρόνως, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα του έτους, δευτερεύουσων κατοικιών. Παραδείγματα Αν ένας φορολογούμενος είχε ενοικιάσει ολόκληρο το έτος δύο δευτερεύουσες κατοικίες άνω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων η κάθε μία και ένα μήνα του έτους διέμενε σε άλλη ιδιόκτητη δευτερεύουσα κατοικία άνω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων, θα μετρηθούν τρία (3) στοιχεία δαπάνης. Αν φορολογούμενος το μήνα Ιανουάριο και Φεβρουάριο είχε ιδιόκτητη δευτερεύουσα κατοικία άνω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων την οποία μεταβίβασε στις 28 ΦεβρουαρΙου χωρίς να διαμένει σε αυτή και

24 αττό 1 Απριλίου ενοικίασε δευτερεύουσα κατοικία άνω των εκατό (100) τετραγωνικών μέτρων λαμβάνεται υπόψτ] ένα (1) στοιχείο δαττανών διαβίωσης. 6.3 Ετήσια τεκμαρτή δαττάνη με βάση τους φορολογήσιμους Ιττπους επιβατικού ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου Για αυτοκίνητα που ανήκουν προσωπικά στο φορολογούμενο, τη σύζυγό του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν, προκειμένου να υπολογιστεί η τυχόν προσαύξηση της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης στη περίπτωση που τα στοιχεία είναι πάνω από δύο (2), λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός αριθμός των αυτοκινήτων του φορολογουμένου και των μελών της οικογένειάς του με την προϋπόθεση ότι κυκλοφορούν συγχρόνως για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δεκαπέντε (15) ημερών. Παραδείγματα Έστω ότι ο φορολογούμενος μέχρι 4/3/1997 κυκλοφορούσε τρία (3) αυτοκίνητα και την 5/3/1997 η σύζυγός του αγόρασε άλλο ένα αυτοκίνητο. Στο τέλος Μαρτίου ο φορολογούμενος πούλησε το ένα αυτοκίνητό του, ενώ το άλλο το έθεσε για όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα του έτους 1997 σε ακινησία Στην περίπτωση αυτή θα υπολογιστούν τέσσερα (4) στοιχεία, γιατί η οικογένεια του φορολογουμένου κυκλοφορούσε τέσσερα (4) αυτοκίνητα συγχρόνως για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δεκαπέντε (15) ημερών. Έστω ότι ο φορολογούμενος είχε στη διάθεσή του κατά το έτος 1997 τρία (3) αυτοκίνητα, όχι όμως συγχρόνως. Το ένα το είχε από 1/1-25/3/1997, το δεύτερο από 20/3-30/6/1997 και το τρίτο από 30/6-31/12/1997. Τότε λαμβάνεται υπόψη ένα (1) μόνο στοιχείο γιατί ο φορολογούμενος δεν κυκλοφόρησε τα αυτοκίνητα συγχρόνως για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δεκαπέντε (15) ημερών. Τα επιβατικά ιδιωτικής ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα που ανήκουν σε εταιρίες με βάση τα οποία υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη στο φορολογούμενο ως ομόρρυθμο εταίρο Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή εταίρο Ε.Π.Ε ή πρόεδρο, διευθύνοντα σύμβουλο ή ιδιοκτήτη Α.Ε., για την τυχόν προσαύξηση της τεκμαρτής δαπάνης, λαμβάνεται υπόψη ως ένα (1) στοιχείο.

25 Στην περίτττωση που ο φορολογούμενος είναι εταίρος σε περισσότερες από μ(α εταιρίες, η τεκμαρτή δαπάνη που υπολογίζεται με βάση τα αυτοκίνητα περισσοτέρων της μιας εταιριών που ανήκουν στο φορολογούμενο. Για την προσαύξηση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης για κάθε εταιρία που έχει ένα ή περισσότερα αυτοκίνητα θα ληφθει υπόψη ένα αυτοκίνητο. Παράδειγμα Φορολογούμενος είναι ομόρρυθμος εταίρος σε μία Ε.Ε. και συγχρόνως διαχειριστής σε μία Ε.Π.Ε.. Η Ε.Ε. έχει τρία (3) επιβατικά ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα και η Ε.Π.Ε. δύο (2) αυτοκίνητα. Στη περίπτωση αυτή θα ληφθούν υπόψη δύο (2) στοιχεία. Τα επιβατικά αυτοκίνητα, που χρησιμοποιούνται από εκπαιδευτή οδηγών αυτοκινήτων για την άσκηση της επιχείρησής του, ανεξάρτητα από τον αριθμό τους, λαμβάνοντοι υπόψη ως ένα (1) στοιχείο. Φορολογούμενος που ασκεί ατομική επιχείρηση και χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της περισσότερα του ενός αυτοκίνητα, λαμβάνονται υπόψη (ως στοιχεία) όλα τα αυτοκίνητα της επιχείρησης ως προσωπικά αυτοκίνητα του ίδιου του φορολογούμενου. Παράδειγμα Φορολογούμενος είχε το έτος 1997 ο ίδιος ένα (1) αυτοκίνητο και ήταν πρόεδρος μιας Α.Ε. η οποία είχε τρία (3) αυτοκίνητα. Η σύζυγός του είχε δύο (2) αυτοκίνητα και την 10/12/1997 έγινε εταίρος διαχειριστής σε Ε.Π.Ε. η οποία είχε τέσσερα (4) αυτοκίνητα. Επίσης η ίδια ήταν και εταίρος σε Ε.Ε. είχε δύο (2) αυτοκίνητα. Στο παράδειγμα μας αυτό θα υπολογιστούν έξι (6) στοιχεία δαπανών διαβίωσης. 6.4 Τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό δίτροχου ή τρίτροχου αυτοκινούμενου οχήματος ιδιωτικής χρήσης. Στην περίπτωση αυτή ισχύουν όσα αναφέραμε στην προηγούμενη παράγραφο 6 2

26 6.5 Τεκμαρτή δαπάνη π ου καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και για το λοιπό προσω πικό Στην περίπτωση αυτή ως αριθμό στοιχείων, λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των οικιακών βοηθών^ οδηγών αυτοκινήτων, δασκάλων και λοιπού προσωπικού, που παρείχαν ταυτόχρονα τις υπηρεσίες τους. Παραδείγματα Φορολογούμενος ηλικίας εξήντα πέντε (65) ετών και πάνω κατέβαλε αμοιβές σε δύο (2) οικιακούς βοηθούς που απασχολήθηκαν συγχρόνως. Τότε θα υπολογιστούν δύο (2) στοιχεία δαπανών. Αν ο φορολογούμενος είχε έναν (1) οικιακό βοηθό το πρώτο εξάμηνο τον οποίο απέλυσε και στη συνέχεια προσέλαβε για το δεύτερο εξάμηνο άλλον, τότε θα υπολογιστεί ένα (1) στοιχείο δαπάνης γιατί δεν απασχολούνταν συγχρόνως δύο (2) οικιακοί βοηθοί. Έστω ότι φορολογούμενος είχε από 1/1/-25/11/1997 έναν οδηγό αυτοκινήτου και από 5/11/1997 προσέλαβε έναν δάσκαλο για όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα (έως 31/12/1997), τότε θα υπολογιστούν δύο (2) στοιχεία δαπάνης, γιατί ταυτόχρονα (πλέον των δεκαπέντε ημερών) είχε δύο στοιχεία δαπάνης (οδηγό και δάσκαλο). 6.6 Τεκμαρτή δαπάνη με βάση σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα. Στην περίπτωση αυτή ισχύουν τα όσα αναφέρθηκαν στην παράγραφο 6.2

27 7. ΜΑΧΗΤΟ TEKIVIHPIO ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ Το ετήσιο συνολικό ττοσό της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης που ΓτροσδιορΙζεται' μπορεί να αμφισβητηθεί από το φορολογούμενο (μαχητό τεκμήριο) όταν η πραγματική δαπάνη του φορολογούμενου και των μελών που τον βαρύνουν είναι μικρότερη από τη τεκμαρτή δαπάνη, όπως αιτοδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά. Διευκρινίζεται ότι ο φορολογούμενος δεν μπορεί να αμφισβητήσει το ποσό της δαπάνης που προκύπτει από την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων. Υπόχρεοι που μπορούν να επικαλεστούν πραγματικά περιστατικά αποδεικνύοντας ότι η πραγματική δαπάνη είναι μικρότερη της τεκμαρτής είναι οι εξής ί ιί. Εκείνοι οι οποίοι υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις ένοπλες δυνάμεις Είναι φυλακισμένοι ιιί. Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική IV. Έχουν δικαίωαα εισαγωγής επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης με μειωμένους δασμούς, ςηόρους ή τέλη. Τα πρόσοτπσ που έχουν το δικαίωμα αυτό δύναται να επικαλούνται το περιστατικό αυτό για πέντε (5) έτη από το έτος εκτελωνισμού του αυτοκινήτου εκτός από τους ναυτικούς οι οποίοι μπορούν να το επικαλούνται για ένα (1) έτος από το έτος εκτελωνισμού του αυτοκινήτου. Είναι άνεργοι και για το χρονικό διάστημα που δικαιούνται βοήθημα ανεργίας. Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης γιαι-ί αποδεικνύεται ότι στις δαπάνες συμβάλλουν οι συγγενείς αυτοί οι οποίοι πραγματοποιούν εισόδημα από εμφανείς πηγές. Είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.

28 viii. Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι από γεγονότα ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από τη τεκμαρτή. Συμπέρασμα: Σύμφωνα με τα παραπάνω η υπόψη δαπάνη μπορεί να αμφισβητηθεί μόνο από τα πιο πάνω πρόσωπα που αναφέρονται και μόνο για τις ειδικές αναφερόμενες δαπάνες Ειδικότερα τα πρόσωπα που αναφέρονται στις περιπτώσεις I), Π), iii), ν) και νι) μπορούν να επικαλεστούν πραγματικά στοιχεία προκειμένου κα αμφισβητήσουνε οποιαδήποτε τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης, ενώ τα πρόσωπα των περιπτώσεων ϊν) και νΐϊ) μπορούν να επικαλεστούν αποδεικτικά στοιχεία προκειμένου να αμφισβητήσουν μόνο τη τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης που προκύτπει με βάση τους φορολογήσιμους ίππους επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης 0 Την τελευταία περίπτωση viii) μπορεί να επικαλεστεί οποιοσδήποτε φορολογούμενος και για οποιοσδήποτε τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης. Όταν συντρέχει μία ή και περισσότερες από τις ανωτέρω περιπτώσεις, ο φορολογούμενος είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. ελέγχει των ισχυρισμών και τα δικαιολογητικά στοιχεία του φορολογούμενου και αφού πειστεί μειώνει ανάλογα την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία. Τονίζεται, όμως, ότι δεν αρκεί να συντρέχει μια από τις πιο πάνω περιτττώσεις ί) έως και viii) για να μην υπολογιστεί δαπάνη, αλλά πρέπει ο φορολογούμενος να αποδείξει ότι για το λόγο αυτό (ότι ήταν στρατευμένος, φυλακισμένος κ.λ.π.) δεν πραγματοποίησε την υπόψη δαπάνη ή την πραγματοποίησε μειωμένη. Έτσι για παράδειγμα ο φορολογούμενος δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι επειδή ήταν άνεργος πραγματοποίησε μικρότερο ποσό δαπάνης από το ποσό της δαπάνης σε δάσκαλο. Μπορεί όμως να ισχυρισθεί ότι δεν πραγματοποίησε τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό του δίτροχου αυτοκινούμενου οχήματος ιδιωτικής χρήσης κατά το χρονικό διάστημα που ήταν φυλακισμένος ή νοσηλευόταν σε κλινική.

29 Σε όλες τις ττεριπτώσεις το ζήτι^μα είναι πραγματικό και ανάγεται στην ελεγκτική εξουσία του προϊσταμένου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. και σε περίτπωση αμφισβήτησης, στη κρίση των διοικητικών δικαστηρίων.

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Άρθρο 17. Τεκυήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

31 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τις διατάξεις του άρθρου 17 του Ν. 2238/94 ορίζεται ότι τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για αγορές ορισμένων περιουσιακών στοιχείων από το φορολογούμενο και τα μέλη που τον βαρύνουν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του εισοδήματος του φορολογούμενου. Οι διατάξεις του ανωτέρου άρθρου εφαρμόζονται κατά κανόνα μόνο όταν τις δαπάνες αυτές τις πραγματοποιούν φυσικά πρόσωπα. Κατά συνέπεια όταν η αγορά πραγματοποιείται από εταιρία οποιασδήποτε νομικής μορφής οι διατάξεις του άρθρου 17 του Ν.2238/94 δεν έχουν εφαρμογή για τα μέλη της εταιρίας. Τα στοιχεία προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 17 του Ν.2238/94, αναλύονται παρακάτω.

32 1. ΑΓΟΡΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ. Πρόκειται για αγορά αυτοκινήτων αττό φυσικά ττρόσωττα είτε αυτά είναι ιδιωτικής χρήσης είτε δημόσιας χρήσης, είτε φορτηγά είτε εττιβατικά είτε για την άσκηση της ατομικής τους εττιχείρησης.. Ως αξία του αυτοκινήτου λαμβάνεται αυτή ττου ττραγματικά καταβάλλεται. Στην ττερίτπωση αγοράς αυτοκινήτων των οποίων το τίμημα καταβάλλεται με δόσεις, το ποσό που καταβάλλεται κάθε έτος θα υπολογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Ως τεκμαρτή δαπάνη λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που καταβάλλει ο φορολογούμενος αυτοκινητιστής για αγορά αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης καθώς και τα ποσά που καταβάλλει ο επιχειρηματίας για αγορά φορτηγού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης προκειμένου να το χρησιμοποιήσει για τη μεταφορά πρoίόvτojv της επιχείρησής του ή για την αγορά αυτοκινήτων τα οποία θα χρησιμοποιήσει ο αγοραστής στην επιχείρησή του ενοικίασης αυτοκινήτων, σχολής οδηγών. Δεν λαμβάνοντα: υπόψη τα ποσά που καταβάλλονται για την αγορά των αυτοκινήτων για τους επιτηδευματίες που έχουν ως αντικείμενο εργασιών την αγοραπωλησία αυτών.

33 2. ΑΓΟΡΑ AITPC XDN Η ΤΡΙΤΡΟΧΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ, Τα χρηματικά ττοαά rrou ιτραγματικά καταβάλλονται για την αγορά δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, είτε η αγορά γίνεται στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, λαυβάνονται υττόψη. Εξαιρείται η δαπάνη που καταβάλλεται για αγορά δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων που αποτελεί το αντικείμενο της εμπορικής δραστηριότητας. 3. ΑΓΟΡΑ ΠΛΟΙΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Ως στοιχείο προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων λαμβανεται υπόψη και η δαπάνη που πραγματικά καταβάλλεται για την αγορά πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής. Σε περίπτωση ποίτ το τίμημα καταβάλλεται με δόσεις, το ποσό των δόσεων που καταβάλλεται κάθγ έτος θα προσαυξάνει την ετήσια τεκμαρτή δπππνη του ίδιου έτους, Δεν λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που καταβάλλονται για την αγορά πλοίων αναψυχής και λοιπεον σκαφών αναψυχής όταν αυτά αποτελούν το άμεσο αντικείμενο της εμπορικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας του φορολογούμενου. 4. ΑΓΟΡΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ Τα χρηματικά ποσά που πράγματι διατίθενται για την αγορά αεροσκαφών αποτελούν τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Σε περίπτωση που το τίμημα καταβάλλεται με δόσεις, το ποσό που καταβάλλεται κάθε έτος θα προσαυξάνει την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του ίδιου έτους. Εξαιρούνιαι από το τεκμήριο της δαπάνης για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, τα χρπυατικά ποσά που διατίθενται από το φορολογούμενο για την αγορά αεροσκαφών τα οποία αποτελούν το άμεσο αντικείμενο της εμπορικής δραστηριότητάς του

34 5. ΑΓΟΡΑ ΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΞΙΑΣ. Τα ποσά που διατέθηκαν πραγματικά για την αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας λαμβάνονται υπόψη για την εξεύρεση του τεκμαρτού εισοδήματος. Ως κινητά ιτράγματα μεγάλης αξίας είναι εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου ( ) δρχ. Στα πράγματα μεγάλης αξίας περιλαμβάνονται κοσμήματα, πίνακες ζωγραφικής, πολύτιμοι λίθοι, γραμματόσημα, νομίσματα παλαιό, τάπητες, γούνες κ,λ.π. Επίσης στα πράγματα μεγάλης αξίας περιλαμβάνονται και τα μηχανήματα του ιατρού ακτινολόνου. οφθαλμίατρου, οδοντίατρου (που αγοράζονται) κ, λ.π., όταν η άξια των υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο ( ) δρχ Η αγορά από φορολογούμενο που ασκεί ατομική επιχείρηση μηχανημάτων αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ( ) δρχ. υπολογίζεται ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη προερχόμενη από αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας Αν η αξία κάθε πράγματος είναι κάτω του ενός εκατομμυρίου ( ) δρχ, τα ακροασθέντα όμως πράγματα αποτελούν κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις ενιαίο σύνολο, τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβσνεται υπόψη η αξία όλων αυτών των πραγμάτων, εφόσον υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου ( ) δρχ. Παράδείγμα Ο X. αγοράζει έπιπλα προκειμένου να επιπλώσει το σαλόνι του και καταβάλλει τριακόσιες χιλιάδες (300000) δρχ. για τα τραπέζια, τετρακόσιες χιλιάδες (400000) δρχ. για τους καναπέδες και πεντακόσιες χιλιάδες (500000) δρχ. για το σύνθετο, Τότε θα έχουμε τεκμήριο απόκτησης κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας γιατί η συνολική αξία των ακροασθέντων επιμέρους πραγμάτων ( ) δρχ. υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο ( ) δρχ, και κατά τις συναλλ.ακτικές αντιλήψεις αποτελ4ει ενιαίο σύνολο. Εξαιρούνται από το τεκμήριο αγοράς κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για την αγορά κινητών πραγμάτων που αποτελούν το άμεσο αντικείμενο της ασκούμενης εμπορικής δραστηριότητας. Επίσης, δεν αποτελεί τεκμήριο αγοράς κινητού πράγματος μεγάλης αξίας η δαπάνη που πραγματοποιείται για την αγορά αρδευτικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται για τις ανάγκες γεωργικής εκμετάλλευσης. Αντίθετα, οι δαπάνες αγοράς βασικού πάγιου εξοπλισμού της γεωργικής εκμετάλλευσης αποτελούν τεκμήριο.

35 6. ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Η αγορά εττιχειρήσεων ττου λειτουργούν με τη νομική μορφή της ατομικής επιχείρησης, ομόρρυθμης, ετερόρρυθμης ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας και αστικής εταιρίας αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Ως προς την εξαγορά επιχείρησης ή εταιρικών μερίδων ή ποσοστών συμμετοχής θα λαμβάνεται υπόψη (ως τεκμήριο) η καθαρή θέση της επιχείρησης.. Τα ίδια εφαρμόζονται και για την αγορά μετοχών. 7. ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Τα χρηματικά ττοσά που πραγματικά καταβάλλονται για τη σύσταση επιχείρησης που λειτουργεί ατομικά ή με τη μορφή ομορρυθμης ή ετερόρρυθμης ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή κοινοπραξίας ή κοινωνίας ή αστικής εταιρίας, αποτελούν τεκμαρτή δαπάνη του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν. Στην περίπτιωση αυτή, ως τεκμαρτή δαπάνη λογίζονται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως εισφορά σε νεοϊδρυόμενη προσωπική εταιρία κ.λ.π. ως ανωτέρω καθούς και ως κεφάλαιο της ατομικής επιχείρησης Σημειώνεται ότι από το τεκμήριο της δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων εξαιρούνται τα χρηματικά τα ποσά που καταβάλλει ο φορολογούμενος για τη σύσταση ανωνύμου εταιρίας που δεν εισάγεται στο Χρηματιστήριο κσ τούτο γιατί ο νόμος αναφέρεται ρητά μόνο στη σύσταση του κεφαλαίου ατομικών και προσωπικών εταιριών στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ανώνυμες εταιρίες. Αντίθετα οι δαπάνες απόκτησης από το φορολογούμενο μετοχών που δεν είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και ούτε έχει εγκριθεί η εισαγωγή τους σε αυτό, υπάγονται στο τεκμήριο.

36 δ. ΑΥΛΗΣΗ ΚΕΦ/'λΛΑΙΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. I ια την αύξηση του κεφαλαίου των εττιχειρήσεων ισχύουν τα όσα αναφέραμε ιτερί σύστασης επιχειρήσεων. Εττιπρόσθετα επισημαίνουμε ότι τα καταβαλλόμενα από τους εταίρους της εταιρίας περιορισμένης ευθύνης ποσά για τη συμμετοχή τους στην αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου στο ποσό των τριών εκατομμυρίων ( ) δρχ. δεν υπάγονται στο τεκμήριο της δαπάνης απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Επίσης, από το τεκμήριο της δαπά-νης της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων εξαιρούνται τα χρηματικό ποσά που καταβάλλει ο φορολογούμενος για τη συμμετοχή του στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ανώνυμης εταιρίας μη εισηγμένης στο Χοηματιστήριο και τούτο γιατί ο νόμος ορίζει μόνο την αύξηση του κεφαλαίου ατο[ΐικα)ν και προσωπικών εταιριών στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ανώνυμες εταιρίες 9. ΑΓΟΡΑ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΜΕΡΙΔΙΩΝ. ίο τίμημα που καταβάλλεται για την αγορά εταιρικούν μεριδίων επιχείρησης οποιοσδήποτε νομικής μορφής αποτελεί τεκμήριο. 10. ΑΓΟΡΑ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ Οι αγορές χρεογράφων αποτελούν τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στην πεpίπτojση αγοράς χρεογράφων εισηγμένων στο Χρηματιστήριο, ως ποσό δαπάνης λαμβάνεται υπόψη η τιμή της ημέρας μεταβίβασης των τίτλων όπως αυτή διαμορφώθηκε στο Χρηματιστήριο αξιών. Για τον προσδιορισμό της αξίας των χρεογράφων που δεν έχουν εισαχθεί στο.χρηματιστήριο αξιών, λαμβάνονται υπόψη η εσωτερική αξία των χρεογράφων. Εξαιρείται από το τεκμήριο η αγορά ομολόγων του δημοσίου ή τίτλων εταιριών στις οποίες μετέχει το δημόσιο κατά ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) καθώς και η αγορά μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο ή μετοχών που έχει εγκριθεί η εισαγωγή τους σε αυτό, ύστερα από έγκριση της Επιτροπής

37 Κεφαλαιαγοράς, καθώς και άλλου τίτλου ττου είναι διαπραγμαιεύσιμος ατο ΧμΓίματισιήριο. Αντίθετα οι δαττάνες αττόκτησης από το φορολογούμενο μετοχών που δεν είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και ούτε έχει εγκριθεί η εισαγωγή τους σε αυτό, υπάγονται στο τεκμήριο.