Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Υπολογιστές: Τι αλλάζουν στην εκπαίδευση;

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Υπολογιστές: Τι αλλάζουν στην εκπαίδευση;"

Διογένης Ακρίδας
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 16 Ιουλίου ΟΙ Τ.Π.Ε. ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Υπολογιστές: Τι αλλάζουν στην εκπαίδευση; Στη χώρα μας το μάθημα βασίζεται παραδοσιακά σχεδόν αποκλειστικά στο δάσκαλο που εκπέμπει κάποιες γνώσεις μέσα από μια μετωπική, ανελέητα ρητορική, παρουσίαση, χωρίς καμία αναφορά, ιδιαίτερα στην περίπτωση των πανελλήνιων εξετάσεων, έξω από το σχολικό βιβλίο. Οι μαθητές δηλαδή δεν ενθαρρύνονται καν να ψάξουν για άλλα στοιχεία ή εναλλακτικές απόψεις σε βιβλία, σε cd-rom ή στο ίντερνετ. Τώρα όμως, με τη χρήση των υπολογιστικών μηχανημάτων, όλοι αισθάνονται την υποχρέωση όχι μόνον να εμπλουτισθούν τα σχολεία με ψηφιακά μέσα, αλλά να εξετάσουν επιπλέον μήπως αυτά υπαγορεύουν και κάποιες καινούργιες συμπεριφορές στον χώρο της τάξης. Έτσι, το «δασκαλοκεντρικό» σχολείο μετατρέπεται σε «μαθητοκεντρικό». Στο καινούργιας αντίληψης σχολείο, το εξοπλισμένο με διάφορα ηλεκτρονικά μέσα, πέρα από τα συμβατικά χάρτινα βιβλία και τους χάρτες που μένουν βουβοί, παθητικά κρεμασμένοι στον τοίχο, οι μαθητές αποκτούν πρόσβαση σε δεδομένα πέρα από τον έλεγχο του δασκάλου τους. Το πρώτο καλό από αυτό είναι ότι κάποια ημέρα ίσως να έχουν όλοι οι μαθητές στις άκρες των δαχτύλων τους περίπου το ίδιο υλικό, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι οι γονείς τους και τι βιβλιοθήκη υπάρχει στο σπίτι του καθενός. Όλα αυτά βεβαίως απαιτούν μια νέα συμπεριφορά από τους μαθητές. Θα έχουν να μάθουν το πώς ψάχνουν για χρήσιμα στοιχεία, πώς τα αναλύουν μετασχηματίζοντάς τα σε χρήσιμες πληροφορίες, πώς σχεδιάζουν τις επόμενες αναζητήσεις. Από την άλλη, τίποτα τώρα πια δεν έχει ασυλία. Το όποιο εκπαιδευτικό υλικό δε LC1205 1

2 φτιάχνεται για να μένει άθικτο! Οι παλιοί μαθητές το πιο δημιουργικό (;) που μπορούσαν να κάνουν ήταν να μουτζουρώσουν το βιβλίο τους τώρα μπορούν να αλλάξουν τα πάντα. Εκτός όμως από την αίσθηση της ανεξαρτησίας τους, ίσως να χρειάζεται, με τις νέες συνθήκες εκπαίδευσης, ακόμη περισσότερο να μάθουν να συνεργάζονται και μεταξύ τους, αφού έτσι θα τα βγάζουν πέρα καλύτερα με ένα σχολείο περισσότερο απαιτητικό, όπου σε αυτό η μηχανική αναπαραγωγή της όποιας παραδιδόμενης γνώσης δεν θα είναι αρκετή για να θεωρηθεί επαρκής η φοίτηση. Από την άλλη, η μάθηση μέσα από τις παραδόσεις μόνον, η πάντα ελεγχόμενη από τη μεριά αυτού που διδάσκει, περιορίζεται. Το κέντρο μετατίθεται από τον δάσκαλο στον μαθητή, ενώ η συνεργατική μάθηση αυξάνεται. Οι ανάγκες όσων θέλουν να μαθαίνουν αρχίζουν να καθορίζουν τον ρόλο του δασκάλου και όχι το αντίθετο. Την ίδια στιγμή στη μεταλλαγμένη αυτή διαδικασία της μάθησης οι δάσκαλοι παίρνουν γνώση μερικές φορές και από τους μαθητές τους κι αυτοί από άλλους μαθητές. Το ζητούμενο άλλωστε είναι η προσφορά του προσωπικού στο σχολείο να εστιασθεί πιο πολύ στο πώς θα προσφέρεται η όποια γνώση και όχι να βολεύεται όποιος διδάσκει με την καθιερωμένη πλέον παράδοση (κυριολεκτικά) των μαθημάτων. Μπορούμε να φαντασθούμε ένα σχολείο όπου οι μαθητές συναντιούνται κάθε ημέρα με τους δασκάλους τους, προτού χωρίσουν και πάλι, για να τελειώσουν τις εργασίες που έχουν αναλάβει. Ξανασμίγουν για να ακούσουν τις παρατηρήσεις και την κριτική για τις εργασίες που παρουσίασαν και να πάρουν καινούργιες. Αναζητούν και με τη βοήθεια των ηλεκτρονικών μέσων και μέσα από τις εμπειρίες της απευθείας επικοινωνίας γνώση και εκπαίδευση. Ο εκπαιδευτικός έχει καινούργια καθήκοντα που μερικοί θα θεωρήσουν δυσβάστακτα και άλλοι συναρπαστικά. Πέφτοντας οι τοίχοι της τάξης άλλους θα τους αφήσουν εκτεθειμένους και άλλοι θα βρουν τη χαμένη τους αξιοπρέπεια. Από την άλλη, όσοι θέλουν να μάθουν πρέπει να αναπτύξουν κι αυτοί κάποιες πρωτοβουλίες και όχι να περιμένουν τα πάντα από τη μετωπική παράδοση μερικών στοιχειωδών γνώσεων. Επίσης, απαιτείται συνεργασία με όσους γονείς θέλουν να συντονίσουν τις αγορές τους σε εκπαιδευτικό υλικό για το σπίτι ώστε να είναι ακόμη πιο εύκολο για τα παιδιά να εργάζονται δημιουργικά και παντού!!! Γαλδαδάς, Α. (1998, 3 Μαΐου). Υπολογιστές: τι αλλάζουν στην εκπαίδευση. Το Βήμα. LC1205 2

3 Β. ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α. (μονάδες 25) Να αποδώσετε περιληπτικά (100 έως 120 λέξεις) το περιεχόμενο του κειμένου. ΘΕΜΑ Β1. (μονάδες 10) «Ο εκπαιδευτικός έχει καινούργια καθήκοντα που μερικοί θα θεωρήσουν δυσβάστακτα και άλλοι συναρπαστικά. Πέφτοντας οι τοίχοι της τάξης άλλους θα τους αφήσουν εκτεθειμένους και άλλοι θα βρουν τη χαμένη τους αξιοπρέπεια»: Σε μία παράγραφο (80 έως 100 λέξεις) να αναλύσετε την παρατήρηση αυτή. ΘΕΜΑ Β2. (μονάδες 6) Να μελετήσετε τη λειτουργία της συνοχής και της συνεκτικότητας των περιόδων της α παραγράφου («Στη χώρα μας μαθητοκεντρικό») του κειμένου. ΘΕΜΑ Β3. (μονάδες 10) [α] «ενθαρρύνονται», «υπαγορεύουν», «άθικτο», «εστιασθεί», «στοιχειωδών»: Για καθεμία από τις λέξεις αυτές του κειμένου να γράψετε μία συνώνυμη. (μονάδες 5) [β] «ανεξαρτησίας», «περιορίζεται», «καθιερωμένη», «απευθείας», «συναρπαστικά»: Για καθεμία από τις λέξεις αυτές του κειμένου να γράψετε μία αντίθετη. (μονάδες 5) ΘΕΜΑ Β4. (μονάδες 9) [α] Να ερμηνεύσετε τη χρήση του χρόνου που επέλεξε για τα ρήματά του ο αρθρογράφος στην α παράγραφο («Στη χώρα μας μαθητοκεντρικό») του κειμένου. (μονάδες 5) [β] «Οι παλιοί μαθητές το πιο δημιουργικό (;) που μπορούσαν να κάνουν», «να εργάζονται δημιουργικά και παντού!!!»: Να δικαιολογήσετε τη χρήση του ερωτηματικού σε παρένθεση και των θαυμαστικών στις φράσεις αυτές. (μονάδες 4) ΘΕΜΑ Γ. (μονάδες 40) Δύο δεκαετίες και πλέον μετά την έναρξη του προγράμματος «Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση (ΤΠΕ)» οι συζητήσεις και οι αντιπαραθέ- LC1205 3

4 σεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των νέων αυτών μέσων δεν έχουν ακόμα κοπάσει. Με αφορμή το γεγονός αυτό, αποφασίζετε να δημοσιεύσετε ένα κείμενο προβληματισμού (500 έως 600 λέξεις) στη σχολική ιστοσελίδα, στο οποίο καταθέτετε τις προσωπικές εκτιμήσεις για το θέμα και προτείνετε τρόπους βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των ΤΠΕ στο ελληνικό σχολείο. LC1205 4

5 Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α. Ο Α. Γαλδαδάς στο άρθρο του παρουσιάζει τις αλλαγές που θα επιφέρει η χρήση ψηφιακών μέσων στην εκπαίδευση. Αρχικά παρατηρεί πως στο παρελθόν η διδασκαλία στο ελληνικό σχολείο ήταν δασκαλοκεντρική, ενώ με τη χρήση των νέων τεχνολογιών ο εκπαιδευτικός δεν αποτελεί πλέον τη μοναδική πηγή γνώσης για τους μαθητές, γεγονός που μπορεί μελλοντικά να εκδημοκρατίσει τη γνώση. Ο αρθρογράφος τονίζει πως η αλλαγή αυτή επιβάλλει στους μαθητές να είναι περισσότερο δημιουργικοί και συνεργατικοί, ενώ στους καθηγητές να πάψουν να λειτουργούν ως αυθεντίες και να υιοθετήσουν νέες μεθόδους διδασκαλίας. Καταλήγει λοιπόν στο συμπέρασμα πως στο μελλοντικό ψηφιακό σχολείο μαθητές, καθηγητές και γονείς θα πρέπει να υιοθετήσουν νέους ρόλους και να κατανοήσουν την ανάγκη να συνεργάζονται μεταξύ τους. (116 λέξεις) ΘΕΜΑ Β1. Στο ψηφιακό σχολείο ο ρόλος των εκπαιδευτικών θα μεταβληθεί. Συγκεκριμένα, καθώς δε θα είναι πλέον η μοναδική πηγή γνώσης για τους μαθητές τους, θα πρέπει να υιοθετήσουν νέες, περισσότερο συνεργατικές και δημιουργικές μεθόδους διδασκαλίας. Το γεγονός αυτό θα αποτελέσει για ορισμένους εκπαιδευτικούς πρόβλημα, καθώς θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τον παραδοσιακό ρόλο της αυθεντίας, και για άλλους πρόκληση ανανέωσης. Από την άλλη, χάρη στη δυνατότητα των μαθητών να αναζητούν πληροφορίες πέρα από τον δάσκαλό τους θα αναγνωριστεί η παιδαγωγική και ακαδημαϊκή επάρκεια ορισμένων εκπαιδευτικών και θα εκτεθούν οι ανεπαρκείς. Επομένως, οι ΤΠΕ θα αποτελέσουν καταλύτη για τη θέση των εκπαιδευτικών στο σχολείο. (100 λέξεις) ΘΕΜΑ Β2. περ. 1 - περ. 2: «δηλαδή» (επεξήγηση). περ. 2 - περ. 3: «όμως» (αντίθεση») περ. 3 - περ. 4: «Έτσι» (αποτέλεσμα - συμπέρασμα). LC1205 5

6 ΘΕΜΑ Β3. [α] «ενθαρρύνονται» = εμψυχώνονται, ενισχύονται, εγκαρδιώνονται. «υπαγορεύουν» = επιβάλλουν, καθορίζουν, ορίζουν. «άθικτο» = ανέγγιχτο, ανέπαφο, απείραχτο. «εστιασθεί» = επικεντρωθεί, συγκεντρωθεί, εντοπισθεί. «στοιχειωδών» = θεμελιωδών, βασικών, ελάχιστων. [β] «ανεξαρτησίας» εξάρτησης, υποτέλειας. «περιορίζεται» επεκτείνεται, διευρύνεται, εξαπλώνεται. «καθιερωμένη» μοντέρνα, σύγχρονη, άτυπη. «απευθείας» έμμεσα, πλαγίως, ενδιαμέσως. «συναρπαστικά» αδιάφορα, βαρετά, τετριμμένα. ΘΕΜΑ Β4. [α] Ο χρόνος των ρημάτων στην α παράγραφο του κειμένου είναι ο ενεστώτας. Στο πρώτο μέρος της παραγράφου ο συντάκτης επιλέγει να αναφερθεί στο παρελθόν, χρησιμοποιώντας τον ενεστώτα (π.χ. «βασίζεται», «δεν ενθαρρύνονται»), για αναδείξει τη μεγάλη διάρκεια και τη συνέχεια του παραδοσιακού μοντέλου διδασκαλίας, ενώ στο δεύτερο μέρος (π.χ. «αισθάνονται», «υπαγορεύουν»), για να αναδείξει τη σύγχρονη ανάγκη για μια μεταρρύθμιση. Ο ενεστώτας χρόνος ως «αχρονικός» προσδίδει στον λόγο καθολικότητα, αλλά και παραστατικότητα. [β] Το ερωτηματικό σε παρένθεση χρησιμοποιείται για να δηλώσει ο συγγραφέας την αμφισβήτησή του σχετικά με το πόσο πραγματικά δημιουργική ήταν η εργασία των μαθητών στο παρελθόν. Τα θαυμαστικά δηλώνουν τον ενθουσιασμό του συγγραφέα για τη δυνατότητα που προσφέρουν οι ΤΠΕ στους μαθητές να εργάζονται δημιουργικά, ακόμα και μακριά από το σχολείο τους. ΘΕΜΑ Γ. (διάγραμμα συλλογιστικής πορείας) 1ο Ζητούμενο: Ποια είναι η προσωπική μου άποψη για την αποτελεσματικότητα των ΤΠΕ στην εκπαίδευση; (θετική εξέλιξη, αλλά και αδυναμίες) LC1205 6

7 (ισχυρισμός 1) Θετική συνεισφορά - (δεδομένο 1) Τεράστιος όγκος γνώσεων - ευκολία στην πρόσβαση (εγγυήσεις) Εκδημοκρατισμός της γνώσης. - (δεδομένο 2) Βιωματική / ανακαλυπτική μάθηση (εγγυήσεις) Προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μαθητών - μονιμότερη και ουσιαστικότερη γνώση. (ισχυρισμός 2) Αδυναμίες - (δεδομένο 1) Υψηλό κόστος (εγγυήσεις) Οικονομική επιβάρυνση της εκπαίδευσης - επιδείνωση άλλων προβλημάτων (π.χ. ελλείψεις προσωπικού). - (δεδομένο 2) Έμφαση στην αισθητηριακή μάθηση (εγγυήσεις) Άμβλυνση της αφαιρετικής σκέψης των μαθητών. 2ο Ζητούμενο: Πώς μπορεί να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των ΤΠΕ στην εκπαίδευση; (ισχυρισμός 1) Ευθύνη του κράτους - (δεδομένο 1) Αύξηση των δαπανών για την εκπαίδευση (εγγυήσεις) Εξασφάλιση ίσων ευκαιριών στην ψηφιακή τεχνολογία. - (δεδομένο 2) Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (εγγυήσεις) Μεγιστοποίηση της εκπαιδευτικής ωφέλειας των ΤΠΕ. (ισχυρισμός 2) Ευθύνη της σχολικής κοινότητας - (δεδομένο 1) Συνδυασμένη χρήση με παραδοσιακά μέσα διδασκαλίας (π.χ. βιβλία) - (δεδομένο 2) Συνεργασία μαθητών και εκπαιδευτικών LC1205 7

Σχετικά έγγραφα

ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ 1 [Αυτομόρφωση]

ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ 1 [Αυτομόρφωση] Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 16 Ιουνίου 2018 12.03. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ 1 [Αυτομόρφωση] Με τον όρο αυτομόρφωση περιγραφούμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης