Η επιλογή του Γλαύκου Κληρίδη

Transcript

1 ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ME TON ΣΑΜΨΩΝ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ME TON ΣΑΜΨΩΝ Η επιλογή του Γλαύκου Κληρίδη Ο Σίσκο και όσοι δε συμφωνούσαν με τις επιλογές του Κίσιντζερ παρουσιάζονταν ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τις επαφές τους με τον Σαμψών και τους συνεργάτες του. Η θέση του υπουργού ήταν σαφής από το γεγονός ότι δεν καταδίκασε ποτέ το πραξικόπημα. Αυτό το τελευταίο επιβεβαιώνει τη στάση του έναντι της ανατροπής του Μακάριου. Οι Αμερικανοί διατηρούσαν μια εξισορροπητική τακτική με στόχο βασικά να μην ενοχληθεί ούτε η χούντα ούτε και η τουρκική κυβέρνηση. Ο Σίσκο σε σημείωμά του προς τον Κίσιντζερ τον ενημέρωσε για τις συναντήσεις που είχε στη Λευκωσία ο Αμερικανός πρέσβης Ρότζερ Ντέιβις με την πραξικοπηματική κυβέρνηση και ζητούσε οδηγίες για τη στάση που θα έπρεπε να τηρήσουν.* «Ο πρέσβης Ντέιβις έχει κληθεί δύο φορές από το νέο υπουργό Εξωτερικών του καθεστώτος, Ντίμη Δημητρίου. Δεν επικρίνω τον Ντέιβις, εφόσον ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι οι κλήσεις * Department of State, σημείωμα του Τζόζεφ Σίσκο στον Χένρι Κίσιντζερ, 17 Ιουλίου 1974.

2 8 ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΤΖΕΡ έγιναν σε προσωπική βάση. Ανησυχώ ότι το ζήτημα της αναγνώρισης θα κριθεί πρόωρα. Πολύ περισσότερο, εάν η τουρκική κυβέρνηση αρχίσει να το υποψιάζεται, θα αυξηθεί η νευρικότητα στην Άγκυρα, ιδιαίτερα εφόσον ένα πράγμα που έχουν ζητήσει από εμάς είναι η μη αναγνώριση. Νομίζω ότι πρέπει να σταλούν αμέσως οδηγίες στον Ρότζερ που να υπαγορεύουν ότι, εάν επιδιωχθεί επαφή, να πει ότι θα ζητήσει οδηγίες από την Ουάσινγκτον. Επίσης, θα έθετα τα ίδια κριτήρια και για τα όποια υπολείμματα του καθεστώτος του Μακάριου».* Τέτοια οδηγία προς τον Ντέιβις δε φαίνεται να υπήρξε ποτέ από τον πολιτικό του προϊστάμενο, αντίθετα, τον προέτρεψε να συνεχίσει. Ο Αμερικανός πρέσβης είχε επαφές τουλάχιστον με το πραξικοπηματικό καθεστώς. Δεν υπάρχουν όμως ενδείξεις για συναντήσεις και με «τα όποια υπολείμματα του καθεστώτος του Μακάριου», που έτσι κι αλλιώς είχαν εξαφανιστεί από το προσκήνιο μετά την επικράτηση των δυνάμεων της χούντας. Σε υπόμνημά του προς τον Κίσιντζερ, ο Σίσκο σημείωνε πως ο πρέσβης της Κύπρου στην Ουάσινγκτον Νίκος Δημητρίου, ο οποίος παρέμεινε σταθερά υπέρ της νόμιμης κυβέρνησης, παρόλο που ο αδερφός του Ντίμης ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών, είπε στον Μακάριο ότι είχε διαβεβαιώσεις από την αμερικανική κυβέρνηση πως «δε σχεδιάζουν να αναγνωρίσουν τη νέα κυβέρνηση αυτή τη στιγμή».** Τέτοια υπόσχεση, βέβαια, δε δόθηκε ποτέ από τον Κίσιντζερ στον Κύπριο πρέσβη. «Ευχόταν αυτό που επιθυμούσε» («wishful thinking»), είπε Αμερικανός διπλωμάτης. Στη συνέχεια, ο Δημητρίου ανέφερε προς τον Σίσκο πως ο * Department of State, σημείωμα του Τζόζεφ Σίσκο στον Χένρι Κίσιντζερ, 17 Ιουλίου ** Department of State, Memorandum for the Secretary από τον Τζόζεφ Σίσκο, 17 Ιουλίου 1974.

3 ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ME TON ΣΑΜΨΩΝ 9 αδερφός του, ο οποίος πόζαρε στους φωτογράφους του πρακτορείου Ρόιτερ με αβρότητα δίπλα στον Σαμψών, του τηλεφώνησε τη νύχτα και τον ρώτησε εάν θα δεχόταν να αναλάβει τη θέση του αντιπροσώπου της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη. Ο Νίκος Δημητρίου αρνήθηκε, λέγοντας ότι ακόμα ήταν πιστός στον Αρχιεπίσκοπο. Ο Ντίμης Δημητρίου είπε μετά ότι είχε έρθει σε επαφή με τον Ρότζερ Ντέιβις και τον Λίντσεϊ Γκραντ και ότι η νέα κυπριακή κυβέρνηση είχε την εντύπωση ότι επίκειται η αναγνώρισή της από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο υπουργός Εξωτερικών της πραξικοπηματικής κυβέρνησης πρόσθεσε ότι έχει τη σαφή εντύπωση πως η βρετανική κυβέρνηση ευνοεί την αλλαγή του καθεστώτος στην Κύπρο. Κατέληξε λέγοντας στον πρέσβη ότι ο Μακάριος έχασε τον έλεγχο της κατάστασης στην Κύπρο και ότι ήταν «αιχμάλωτος των κομουνιστών». Στα σημειώματα των Αμερικανών από τη Λευκωσία προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι πλήρης η ενημέρωση για τις επιλογές των προσώπων που θα στελέχωναν το νέο «Υπουργικό Συμβούλιο». Είναι σημαντικό και αρκούντως ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς πώς σκιαγραφούνται τα μέλη της πραξικοπηματικής κυβέρνησης. Ο πρέσβης από τη Λευκωσία γράφει στον Κίσιντζερ τα εξής:* «1. Ο ενωτικός προσανατολισμός των μελών του νέου Υπουργικού Συμβουλίου, γνωστά στην πρεσβεία, δεν είναι καλός οιωνός για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ή για ειρηνική λύση της υφιστάμενης κρίσης μεταξύ Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων. Ο Ντίμης Δημητρίου, ο Σπύρος Παπαγεωργίου και ο Κυριάκος Σεβεριάδης είναι άμεσα ταυτισμένοι ως υποστηρικτές της ένωσης, ιδιαίτερα οι δύο τελευταίοι. Εκτός από τον πρόεδρο Σαμψών, οι πιο πά * Department of State, τηλεγράφημα από την πρεσβεία της Λευκωσίας στον Χένρι Κίσιντζερ, 16 Ιουλίου 1974.

4 10 ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΤΖΕΡ νω μπορούν να πείσουν την κυβέρνηση της Τουρκίας ότι η πραξικοπηματική ομάδα κλίνει οριστικά προς την ένωση.»2. Ο Δημητρίου δεν έκρυψε ποτέ την επιθυμία του για ένωση ή τις στενές του σχέσεις με τους Έλληνες στρατιωτικούς της ηπειρωτικής Ελλάδας που είναι εγκατεστημένοι εδώ. Με σπουδές στις ΗΠΑ (Πανεπιστήμιο MIT), o Δημητρίου είναι υπερβολικά φιλοαμερικανός. Μετά το διαζύγιό του, το 1963, ο Δημητρίου καλλιέργησε την εικόνα του πλεϊμπόη, ενώ ανέπτυσσε εκτεταμένα οικογενειακές επιχειρήσεις. Έχει λίγη προσωπική πολιτική υποστήριξη και πάντοτε βρισκόταν κατά κάποιο τρόπο στη σκιά του αδερφού του Νίκου, ο οποίος τώρα είναι πρέσβης της κυπριακής κυβέρνησης στην Ουάσινγκτον. Μοιρασμένο ανάμεσα σε αδέρφια για την υποστήριξη του πραξικοπήματος, το καθεστώς πιθανόν να έχει τόσο οικογενειακές όσο και πολιτικές διακλαδώσεις.»3. Ο Κυριάκος Σεβεριάδης ήταν ένας από τους τέσσερις αρχηγούς της ΕΟΚΑ Βʹ που συνελήφθησαν την περασμένη εβδομάδα. Ο Σεβεριάδης, αντιπρόεδρος του ΕΣΕΑ (Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα, το πολιτικό πρόσωπο της ΕΟΚΑ Βʹ) είχε αναμειχθεί σε δεξιόφρονες φιλοενωτικές δραστηριότητες για χρόνια. Έδρασε εθελοντικά ως δικηγόρος για την υπεράσπιση πολλών από τους συλληφθέντες τρομοκράτες της ΕΟΚΑ Βʹ. Ο Σεβεριάδης είναι παντρεμένος με Αμερικανίδα πολίτη (ελληνοκυπριακής καταγωγής) και έχει παιδιά που είναι Αμερικανοί πολίτες. Είναι γαμπρός ενός υπαλλήλου της εδώ πρεσβείας.»4. Νέος διευθυντής του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών ο κύριος Σπύρος Παπαγεωργίου, επίσης ηγετικό στέλεχος της ΕΣΕΑ και γνωστός γριβικός και αντιμακαριακός. Υπήρξε πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας Ελευθερία από το 1961 μέχρι σήμερα (σ.σ. εννοεί μέχρι την ημέρα του πραξικοπήματος). Ο Παπαγεωργίου γεννήθηκε το 1940, σπούδασε στην Αθήνα σε σχολή δημοσιογρα

5 ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ME TON ΣΑΜΨΩΝ 11 φίας, είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Η ειρωνεία είναι ότι ο Παπαγεωργίου είναι μακρινός συγγενής του εκδιωκόμενου από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Μιλτιάδη Χριστοδούλου το μαύρο πρόβατο της χούντας στην Αθήνα. Υπήρξε ενεργό μέλος της αρχικής ΕΟΚΑ». Ο Ντέιβις ενημέρωσε τον Κίσιντζερ και για το «Υπουργικό» της πραξικοπηματικής κυβέρνησης, το οποίο αποτελούσαν οι εξής: υπουργός Εξωτερικών: Ντίμης Δημητρίου, υπουργός Άμυνας και Εσωτερικών: Παντελής Δημητρίου, υπουργός Δικαιοσύνης: Κώστας Αδαμίδης, υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων: Κυριάκος Σεβεριάδης, υφυπουργός Παρά τω Προέδρω: Ανδρέας Παρισινός, διευθυντής Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών: Σπύρος Παπαγεωργίου. Πώς ανέλαβε τον υπουργικό θώκο της πραξικοπηματικής κυβέρνησης ο Ντίμης Δημητρίου καταγράφεται μέσα από σημείωμα του Αμερικανού πρέσβη, ο οποίος συναντήθηκε μαζί του. Ο Ντέιβις και ο Ντίμης Δημητρίου γνωρίζονταν από παλιά. Γράφει ο Αμερικανός πρέσβης:* «1. Ο Ντίμης, Dimmy, Δημητρίου, απόφοιτος του ΜΙΤ και αδερφός του Κύπριου πρέσβη στις ΗΠΑ Νίκου Δημητρίου, με επισκέφτηκε στην πρεσβευτική κατοικία για να μου εξηγήσει γιατί είχε δεχτεί τη θέση του υπουργού Εξωτερικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, υπό τον Νίκο Σαμψών.»2. Ο Δημητρίου είπε ότι είχε κληθεί το πρωί από τη Λάρνακα και τον είχαν οδηγήσει στο νέο πρόεδρο, που συνοδευόταν από κάποιο συνταγματάρχη ονομαζόμενο Σκιαθή (σ.σ. έτσι αναφέρεται το όνομα του Ελλαδίτη αξιωματικού), που είχε έρθει από την * Department of State, τηλεγράφημα από τον Ρότζερ Ντέιβις στον Χένρι Κίσιντζερ, 17 Ιουλίου 1974.

6 12 ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΤΖΕΡ Αθήνα ως αντιπρόσωπος του στρατηγού Ιωαννίδη. Ο τελευταίος είχε υποδείξει ότι σ αυτή τηv κρίση του Ελληνισμού η Αθήνα ήθελε από αυτόν να υπηρετήσει το έθνος και τη νέα κυβέρνηση ως υπουργός Εξωτερικών.»3. Ο Δημητρίου ανέφερε πως είχε πει στον Σαμψών και τον Έλληνα απεσταλμένο (του Iωαννίδη) ότι κάτι τέτοιο θα είχε καταστροφική επίδραση στα επιχειρηματικά του συμφέροντα, όπως επίσης και στις σχέσεις του με τον αδερφό του Νίκο, που ήταν σταθερός θαυμαστής και υποστηρικτής του Μακάριου. Ο πρόεδρος (σ.σ. έτσι αναφέρεται το τηλεγράφημα στον Σαμψών) και ο συνταγματάρχης Σκιαθής είπαν ότι μπροστά στο συμφέρον του έθνους οι προσωπικοί του υπολογισμοί πρέπει να παραμεριστούν. Ο Δημητρίου απάντησε ότι είναι βαθιά φιλοαμερικανός, όπως και αντικομουνιστής, και θα μπορούσε να υπηρετήσει μόνο εάν αναγνωρίζονται οι δεσμοί του με τις ΗΠΑ. Η απάντηση ήταν ότι αυτός είναι ανάμεσα στους λόγους που το νέο καθεστώς επιθυμούσε να υπηρετήσει αυτός ως υπουργός Εξωτερικών.»4. Ο Δημητρίου παρουσίασε τη λίστα με τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, σημειώνοντας ότι ο εξάδερφός του Παντελής Δημητρίου θα αναλάμβανε το Υπουργείο Άμυνας και Εσωτερικών. Ο τελευταίος ήταν στενός φίλος του Ιωαννίδη και είχε δεχτεί να υπηρετήσει παρά το γεγονός ότι ήταν άρρωστος. Και οι δύο πίστευαν ότι είχε τεράστια σημασία αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή το ότι αυτοί θα αναλάμβαναν τις θέσεις στο Υπουργικό Συμβούλιο και ότι δε θα τις καταλάμβαναν εξτρεμιστές. Είπε ότι, εάν η νέα κυβέρνηση απέκλινε καθ οιονδήποτε τρόπο από την απόλυτα φιλοδυτική-φιλοαμερικανική στάση, αυτός θα αποχωρούσε. Είπε επίσης ότι η Κύπρος θα ακολουθούσε την παλιά πολιτική και θα συνέχιζε να έχει μια ανεξάρτητη κυβέρνηση. Επίσης είπε ότι θα συνεχιστούν οι διακοινοτικές συνομιλίες.

7 ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ME TON ΣΑΜΨΩΝ 13»5. Εν ολίγοις, ο Δημητρίου έμοιαζε να εκλιπαρεί την κατανόησή μας σχετικά με το γιατί είχε αποδεχτεί τη θέση στην πραξικοπηματική κυβέρνηση.»6. Απάντησα ότι πρέπει να θεωρούμε τη συνομιλία μας σαν μια ανταλλαγή απόψεων μεταξύ φίλων, εφόσον εγώ ήμουν διαπιστευμένος στην κυβέρνηση του αρχιεπισκόπου Μακάριου και, εν αναμονή της επίλυσης των δυσκολιών στο νησί, εμείς αναγνωρίζαμε τη δική του κυβέρνηση.»7. Ο Δημητρίου απάντησε ότι είχε πλήρη επίγνωση αυτής της θέσης, αλλά είχε ζητήσει από τον πρόεδρο Σαμψών να έχει την ευκαιρία να πληροφορήσει τους στενούς του φίλους στην πρεσβεία των ΗΠΑ για την απόφασή του και τους λόγους για τους οποίους έλαβε αυτή την απόφαση. Ο Σαμψών και ο συνταγματάρχης Σκιαθής όχι μόνο συναίνεσαν, αλλά του έδωσαν και συνοδεία.»8. Ο Δημητρίου είπε ότι το πρώτο τηλεγράφημα που θα έστελνε ως υπουργός Εξωτερικών θα ήταν προς την Ουάσινγκτον, με σκοπό να παροτρύνει τον αδερφό του να παραμείνει πρέσβης της Κύπρου. Θεωρούσε ότι, εκτός από την περίπτωση που εκείνοι που επιθυμούσαν να υπάρξει διέξοδος από το παρόν τέλμα ενεργούσαν αποφασιστικά, το πεδίο θα άνοιγε και πάλι σε επικίνδυνες επιρροές.»9. Απαντώντας στις ερωτήσεις μου, είπε:»(α) Ο δρ Λυσσαρίδης, αριστερός υποστηρικτής του Μακάριου, είχε καταφύγει σε μια αραβική (πιθανώς στη συριακή) πρεσβεία.»(β) Ο Κληρίδης, για τον οποίο έτρεφε το μεγαλύτερο σεβασμό, ήταν στο σπίτι του, αλλά δε γνώριζε εάν θα συνέχιζε να είναι ο διαπραγματευτής στις διακοινοτικές συνομιλίες. Σημείωσε ότι δύο μέλη του νέου Υπουργικού Συμβουλίου προέρχονται από

8 14 ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΤΖΕΡ το Ενιαίο Κόμμα του Κληρίδη. (Νωρίτερα, είχαμε ακούσει από τους Βρετανούς ότι ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Χριστοφίδης είχε γλιτώσει και ήταν στο σπίτι του, όπως και ο Χριστόδουλος Βενιαμίν του Υπουργείου Εξωτερικών.)»(γ) Δεν ήταν σίγουρος εάν ο Αρχιεπίσκοπος ήταν ζωντανός. Ο στρατηγός Γεωργίτσης τού είχε πει ότι ο Μακάριος ήταν σίγουρα νεκρός. Τη φωνή του Αρχιεπισκόπου ήταν εύκολο να τη μιμηθούν. Απέρριψε τις πληροφορίες του BBC περί διάσωσης του Μακάριου σαν σχέδιο που έριχνε λάδι στη φωτιά.»ο Δημητρίου τόνισε πως ήλπιζε ότι ο αδερφός του θα παρέμενε στην Ουάσινγκτον και θα θεωρούσε καλοδεχούμενο να μεταφερθεί στον Νίκο στην επόμενη επαφή του με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ η ουσία των ανωτέρω». Η πρώτη μετά το πραξικόπημα ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτηρίστηκε τυπική και, μεταξύ των άλλων, ανέφερε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και πολύ καιρό «έχουν αντιταχθεί σε κάθε μορφή προσφυγής σε βία στο νησί» και ότι η αμερικανική πολιτική «παραμένει η υποστήριξη της ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της Κύπρου και των συνταγματικών της διευθετήσεων». Καλούσε δε «όλα τα άλλα κράτη να υποστηρίξουν παρόμοια πολιτική». Δεν μπορεί να ισχυριστεί κανένας ότι ο Μακάριος ήταν στον κατάλογο των συμπαθούντων της εφημερίδας New York Times. Αντίθετα. Τον είχε χαρακτηρίσει «Μακιαβέλι» σ ένα καθόλου θετικό κύριο άρθρο της με αφορμή την κρίση του Φεβρουαρίου 1972, και δεν είναι υπερβολή να υποστηριχθεί ότι η συντακτική της επιτροπή δεχόταν την άποψη ανώτερων στελεχών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι ο Κύπριος πρόεδρος «ξεπερνούσε σε φιλοσοβιετισμό και αυτό τον Κάστρο». Παρ όλα αυτά, εκείνες τις ημέρες της κρίσης, η νεοϋορκέζικη εφημερίδα συναγωνίστηκε τη μεγά

9 ΟΙ ΕΠΑΦΕΣ ME TON ΣΑΜΨΩΝ 15 λη της αντίπαλο, την Washington Post, σε αποκαλύψεις σχετικά με την αντιμετώπιση που επιφύλασσε ο Κίσιντζερ στον Μακάριο. Στις 18 Ιουλίου παρουσίαζε στην πρώτη σελίδα μια ανταπόκριση ανώνυμου συνεργάτη της, ο οποίος υποστήριζε και εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι είχε απόλυτο δίκιο πως «οι Ηνωμένες Πολιτείες αρχίζουν συνομιλίες με το νέο καθεστώς της Κύπρου». Αμερικανός διπλωμάτης επιβεβαίωσε ότι, παρά τις αντιρρήσεις του Σίσκο, οι ΗΠΑ σκέφτονταν να αναγνωρίσουν τον αντικαταστάτη του Μακάριου και ότι, εάν ο πρόεδρος ήταν άλλος από τον Σαμψών, κάποιος δηλαδή λιγότερο αντιπαθής στους Τούρκους, ο Κίσιντζερ θα ανακοίνωνε από την πρώτη ημέρα του πραξικοπήματος την υποστήριξή του και την ταυτόχρονη εγκατάλειψη του Μακάριου. Για τον Αρχιεπίσκοπο, ο βοηθός του Κίσιντζερ Ρόμπερτ Άντερσον είχε εκφράσει τη γνώμη ότι «τέλειωσε η πολιτική του καριέρα» και πως «δεν μπορεί να επιστρέψει στην Κύπρο, εκτός εάν ανατραπεί ο Ιωαννίδης, και αυτό, παρά τα προβλήματά του, για την ώρα δε φαινόταν πιθανό». Ο Άντερσον δε θεωρούσε ότι «υπήρξε εξωτερική επέμβαση στην Κύπρο», άρα το πραξικόπημα ήταν εσωτερική υπόθεση των Κυπρίων, και ανακοίνωνε ότι ο προϊστάμενός του θα συναντούσε τη Δευτέρα 22 Ιουλίου «τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο».* Του είχε υποβληθεί συγκεκριμένα η εξής ερώτηση: «Ο υπουργός Εξωτερικών θα συναντήσει τον Μακάριο (τη Δευτέρα) ως ιδιώτη, ως αρχιεπίσκοπο ή ως πρόεδρο της Κύπρου;» Η εφημερίδα επιβεβαιώνει ότι υπήρχαν δυνάμεις μέσα στο Γραφείο Νότιας Ευρώπης βασικά εννοούσε τον Τόμας Μπόγιατ που έκλιναν προς τον Μακάριο, σημειώνοντας τα εξής: «Ανώτατοι Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι ο υπουργός Εξωτερικών * Εφημερίδα New York Times, 18 Ιουλίου 1974.

10 16 ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΙΣΙΝΤΖΕΡ Κίσιντζερ απέρριψε τις εκκλήσεις των ειδικών των Γραφείων Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες να τοποθετηθούν με το μέρος του Μακάριου και να δηλώσουν ότι οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις επενέβησαν παράνομα στο νησί. Για χρόνια, είπαν οι αξιωματούχοι, η κυβέρνηση Νίξον θεωρούσε τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Κάστρο της Μεσογείου, ο οποίος στράφηκε με προθυμία προς τα κομουνιστικά κράτη ζητώντας βοήθεια. Οι συνήγοροι του προέδρου Μακάριου μέσα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν γνωστό ότι ήλπιζαν να αποσπάσουν μια αμερικανική διακήρυξη υπέρ του (που θα χρησιμοποιόταν) ως μοχλός για την ανατροπή του Ιωαννίδη. Ήταν μια καλή ευκαιρία για να απομακρυνθούμε από την ελληνική χούντα, είπε ένας επίσημος, αλλά ο Κίσιντζερ ήταν αμετάπειστος και δε θα ήθελε να επέμβει. To μεσημέρι της 17ης Ιουλίου, ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου ανακοίνωσε από το Σαν Κλεμέντε της Καλιφόρνιας ότι, κατόπιν εισήγησης του υπουργού Εξωτερικών, ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον αποφάσισε ο υφυπουργός Εξωτερικών Τζόζεφ Σίσκο να μεταβεί στο Λονδίνο και να έχει συνομιλίες για την Κύπρο με Βρετανούς και Τούρκους επισήμους».* Έφυγε ο Σαμψών Ήρθε ο Κληρίδης Παρά το γεγονός ότι στο τηλεγράφημά του ο Ρότζερ Ντέιβις υποστήριξε πως ο Ντίμης Δημητρίου τον επισκέφτηκε με δική του πρωτοβουλία, εντούτοις η αλήθεια είναι διαφορετική. Ο Κίσιντζερ είχε δώσει εντολή στον Αμερικανό πρέσβη να καλέσει στην αμερικανική πρεσβεία τον υπουργό Εξωτερικών του Σαμψών. Η * Εφημερίδα New York Times, 18 Ιουλίου 1974.