Παραδοτέο 2: Σχεδιασμός του περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης και των εργαλείων γλωσσικής τεχνολογίας

Transcript

1 Παραδοτέο 2: Σχεδιασμός του περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης και των εργαλείων γλωσσικής τεχνολογίας Τίτλος έργου : ΝΕΑ ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑ Κωδικός έργου : E/L 45 Ανάδοχος : ΚΕΤΕΠ/ΙΕΛ Δράση : Δράσεις Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης στην ΚτΠ Πράξη : ΣΠ - ΗΜ Ηλεκτρονική Μάθηση (e- learning) Θεματικός Τομέας : 2.2 Αρμόδιος χειριστής ΓΓΕΤ : κ. Δημοπούλου Αρμόδια Διεύθυνση ΓΓΕΤ : Αυτοτελές Τμήμα Διαρθρωτικών Προγραμμάτων (ΔΙΑ) Μάιος

2 1. Εισαγωγή Λειτουργικές προδιαγραφές υπάρχουσας δομής Γενική περιγραφή Προγράμματα της Λογομάθειας Εγκατάσταση προγράμματος Ρυθμίσεις του προγράμματος Κατάλογος χρηστών Απεγκατάστασn (Uninstall) Επιδόσεις χρηστών (Student's Progress) Οδηγίες (Logomatheia+ Help) Κυρίως πρόγραμμα Λογομάθειας Δομή της Νέας Λογομάθειας Προγράμματα Νέας Λογομάθειας Πρόγραμμα δημιουργίας μαθημάτων Κυρίως πρόγραμμα «Νέα ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑ» Τεχνικές Προδιαγραφές Αρχιτεκτονική συστήματος Εργαλεία ανάπτυξης λογισμικού Προδιαγραφές υπολογιστικού περιβάλλοντος Εγκατάσταση και απεγκατάσταση συστήματος Τεχνικός έλεγχος και εκδόσεις συστήματος

3 1. Εισαγωγή Στόχος του παρόντος παραδοτέου είναι να καθοριστούν οι λειτουργικές και τεχνικές προδιαγραφές του νέου περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης. Επίσης περιγράφεται η δομή κάθε διδακτικής ενότητας/κεφαλαίου, οι τρόποι πλοήγησης στο λογισμικό και αντιμετωπίζονται θέματα που σχετίζονται όχι μόνο με την ανάπτυξη των νέων εργαλείων γλωσσικής τεχνολογίας, αλλά και με την προσαρμογή και σύνδεση των εργαλείων που υποστήριζαν το υπάρχον λογισμικό, καθώς και αυτών που έχουν ήδη αναπτυχθεί από το ΙΕΛ στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων και θα ενσωματωθούν στο νέο περιβάλλον ηλεκτρονικής μάθησης. 2. Λειτουργικές προδιαγραφές υπάρχουσας δομής 2.1 Γενική περιγραφή H Λογομάθεια είναι η πρώτη εκπαιδευτική πλατφόρμα που κατασκευάστηκε στον ελληνικό χώρο για τη διδασκαλία της Ελληνικής ως μητρικής γλώσσας και καλύπτει όλο το φάσμα του γλωσσικού συστήματος. Το διδακτικό υλικό είναι συμβατό με τη σχολική διδακτέα ύλη και ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες παιδιών που φοιτούν στην Δ Δημοτικού μέχρι και την Γ Γυμνασίου. Προσφέρεται τόσο για αυτοεκπαίδευση, όσο και για διδασκαλία σε επίπεδο τάξης και έχει σχεδιασθεί ως προϊόν «ελευθέρας πλοήγησης», με την έννοια ότι πρόκειται για εργασιακό περιβάλλον που μπορεί να καλύψει ανάγκες μαθητών για πολλά χρόνια. Για την υλοποίηση της Λογομάθειας εργάσθηκαν συνολικά 120 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων και απαιτήθηκαν πολλά χρόνια εντατικής προσπάθειας. Να σημειωθεί ότι για την ανάπτυξη της δεύτερης έκδοσής της με τίτλο «Λογομάθεια+» απαιτήθηκαν συνολικά 5 χρόνια. Το υπάρχον λογισμικό έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλά δημόσια και ιδιωτικά σχολεία και είναι ευρύτερα γνωστό στους εκπαιδευτικούς κύκλους. Η Λογομάθεια στις δύο μορφές της ( Λογομάθεια και Λογομάθεια+) έχει κατακυρωθεί ως trade-mark του ΙΕΛ και έχει πιστοποιηθεί από το 3

4 Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΠΙ) ως εκπαιδευτικό λογισμικό κατάλληλο για χρήση σε σχολεία. Η «Λογομάθεια+» έχει την μορφή σειράς 3 CD-ROMs και αντιμετωπίζει σφαιρικά όλο το φάσμα του γλωσσικού συστήματος της Ελληνικής στα 4 γλωσσικά επίπεδα: Σύνταξη, Μορφολογία, Ορθογραφία και Παραγωγή και Σύνθεση Λέξεων. Το γλωσσικό υλικό οργανώνεται σε 12 διδακτικές ενότητες (εκ των οποίων η πρώτη είναι εισαγωγική και η τελευταία επαναληπτική) και κάθε διδακτική ενότητα αποτελείται από επιμέρους κεφάλαια τα οποία αναφέρονται σε συγκεκριμένα γλωσσικά φαινόμενα. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει σύνδεση (hypertext) μεταξύ κεφαλαίων στα οποία αναπτύσσονται συγγενικά και συμπληρωματικά θέματα. Κάθε κεφάλαιο αποτελείται από δύο μέρη: (α) το διδακτικό μέρος στο οποίο γίνεται μια σύντομη παρουσίαση του γλωσσικού φαινομένου, δεδομένου ότι η λεπτομερής προσέγγιση των φαινομένων πραγματοποιείται στα βιβλία της βιβλιοθήκης. (β) το ασκησιακό μέρος στο οποίο ο μαθητής εξασκείται λύνοντας ασκήσεις κλιμακούμενης δυσκολίας. Πολλές από τις ασκήσεις είναι κατασκευασμένες με παιγνιώδη τρόπο, ώστε να προκαλούν περισσότερο το ενδιαφέρον των μαθητών. Επιπλέον, το σύστημα ελέγχει τις απαντήσεις των μαθητών επιτρέποντας παράλληλα και την αξιολόγηση του βαθμού εμπέδωσης της διδακτέας ύλης από τον μαθητή. Η προσπάθεια που καταβάλλει ο μαθητής στις ασκήσεις επιβραβεύεται με ηλεκτρονικά βραβεία πολιτιστικού περιεχομένου τα οποία είναι πλούσια σε πολυμεσική πληροφορία (εικόνα, ήχο, κίνηση). Τα βραβεία αυτά καλύπτουν διαφόρους τομείς της τέχνης (μουσική, ζωγραφική, ποίηση), ξενάγηση στα νησιά της Ελλάδας, παρουσίαση της Αργοναυτικής Εεκστρατείας κ.ά. Έρευνες έχουν δείξει ότι η επιβράβευση μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για την εντατικοποίηση της προσπάθειας. Το εργασιακό περιβάλλον της Λογομάθειας πλαισιώνεται από μια βιβλιοθήκη με τέσσερα βιβλία: 1) Γραμματικής, 2) Συντακτικού, 3) Ορθογραφίας και 4) Παραγωγής και Σύνθεσης λέξεων, στα οποία τα γλωσσικά φαινόμενα παρουσιάζονται με κάθε λεπτομέρεια και συνοδεύονται από πλήθος παραδειγμάτων και κανόνων. Τόσο το διδακτικό 4

5 όσο και το ασκησιακό μέρος διασυνδέονται με τα βιβλία της βιβλιοθήκης, προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα στον μαθητή με ένα απλό πάτημα του ποντικιού να καταφεύγει σε αυτά όποτε αυτός το θελήσει. Τέλος, στο λογισμικό έχει ενσωματωθεί και ένα ηλεκτρονικό λεξικό πολυμέσων που περιλαμβάνει τις εξής πληροφορίες: λήμμα, τρόπο συλλαβισμού του λήμματος, γενικά γραμματικά χαρακτηριστικά, ορισμό, χρηστικά παραδείγματα, συνώνυμα και αντίθετα. Ορισμένες λέξεις συνοδεύονται από εικόνα (φωτογραφίες, σκίτσα) και άλλες από βίντεο. Τεχνικά χαρακτηριστικά του υπάρχοντος λογισμικού Η αρχιτεκτονική του συστήματος είναι αρθρωτή (modular), πράγμα που επιτρέπει την εύκολη προσθήκη ή αφαίρεση υλικού στα 4 επιμέρους τμήματα του λογισμικού (διδακτικό μέρος, ασκησιακό μέρος, ηλεκτρονικά βιβλία και ηλεκτρονικά βραβεία). Το υπάρχον λογισμικό προσφέρει πρωτότυπες λειτουργίες πληροφορικής, έξυπνη ανάκτηση στοιχείων από το λεξικό και πρωτότυπη παρουσίαση ορισμένων ηλεκτρονικών βραβείων (π.χ. ο χρήστης μπορεί να δει σειριακά όλους τους πίνακες ζωγραφικής, ή να παρακολουθήσει όλα τα επεισόδια της αργοναυτικής εκστρατείας που έχει κερδίσει). Αξιοποιώντας τις τεχνολογίες των πολυμέσων και των βάσεων δεδομένων, έχουν αναπτυχθεί επιμέρους υποσυστήματα σε μορφή βιβλιοθηκών για να καλύψουν διάφορες ανάγκες του λογισμικού π.χ. χειρισμό εικόνων (εκτύπωση, μεγέθυνση, σμίκρυνση εικόνων), καθώς και συνέργεια του λογισμικού με τη βάση δεδομένων. Επίσης, στο λεξικό του προγράμματος είναι ενσωματωμένος ένας μορφολογικός αναλυτής (αποτέλεσμα έρευνας του ΙΕΛ) που έχει τη δυνατότητα να δώσει γραμματικές πληροφορίες για λεκτικούς τύπους, στην μορφή αυτή της «Λογομάθειας». Το λογισμικό λειτουργεί σε περιβάλλον Windows. Περιλαμβάνει προγράμματα εγκατάστασης, απεγκατάστασης, εισαγωγής χρηστών (μαθητών), εργαλείο για την αξιολόγηση του μαθητή, εργαλείο παρακολούθησης της επίδοσής του (στο οποίο έχει πρόσβαση ο καθηγητής) και συνοδευτικό πρόγραμμα που απευθύνεται στον μαθητή και στον καθηγητή με οδηγίες χρήσης. Πλεονεκτήματα του υπάρχοντος λογισμικού 5

6 Κάλυψη όλης της διδακτέας ύλης: το υπάρχον λογισμικό καλύπτει τις ανάγκες διδασκαλίας του γλωσσικού συστήματος (μορφοσυντακτικά φαινόμενα, ορθογραφία, λεξιλόγιο, παραγωγή και σύνθεση λέξεων), όπως αυτές διατυπώνονται αναλυτικά στο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλωσσική Διδασκαλία στο Δημοτικό και Γυμνάσιο. Αναλυτικότερα, η Λογομάθεια στη υπάρχουσα μορφή της περιλαμβάνει συνολικά 226 διδακτικά μέρη/κεφάλαια. Γλωσσική αρτιότητα: Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη χρήση της γλώσσας. Τα κείμενα, οι διάλογοι, καθώς και τα χρηστικά παραδείγματα που χρησιμοποιήθηκαν στη λογομάθεια χαρακτηρίζονται από γλωσσική αρτιότητα. Πλήθος ασκήσεων για κάθε γλωσσικό φαινόμενο και ποικιλία εργονομιών: Κάθε γλωσσικό φαινόμενο που διδάσκεται στη Λογομάθεια συνοδεύεται από διάφορες κατηγορίες ασκήσεων κλιμακούμενης δυσκολίας για να διασφαλιστεί η εμπέδωση της παρεχόμενης γνώσης. Αναλυτικότερα, στο πρόγραμμα υπάρχουν συνολικά ασκήσεις με διαφορετικές εργονομίες (συμπλήρωση κενών, μετασχηματισμοί, σταυρόλεξα, αντικαταστάσεις, ασκήσεις τύπου drag and drop, ασκήσεις με απλό animation, αντιστοίχιση κ.ά.). Καταγραφή της ατομικής επίδοσης κάθε μαθητή: Ο έλεγχος της προόδου και της επίδοσης του μαθητή καταγράφεται αυτόματα ανά σταθμό εργασίας. Η καταγραφή των πληροφοριών αυτών πραγματοποιείται σε πολλά επίπεδα: υπάρχει ένας δείκτης προόδου για κάθε διδακτική ενότητα, για κάθε κεφάλαιο και για κάθε άσκηση. Έτσι ο καθηγητής παρακολουθώντας βήμα προς βήμα τις ενέργειες του μαθητή μπορεί να εντοπίσει τις αδυναμίες του και να προτείνει στη συνέχεια τις κατάλληλες διορθωτικές παρεμβάσεις ώστε να βελτιωθεί η επίδοσής του. Δυναμική διασύνδεση της πληροφορίας: Οι ισχυρές διασυνδέσεις μεταξύ των πληροφοριών δίνουν τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε πληροφορίες που σχετίζονται μεταξύ τους, καθώς και σύνδεσης με το υλικό των παραπομπών. Συνδυασμός γλωσσικής διδασκαλίας και πολιτιστικής διάστασης: Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε η γλωσσική διδασκαλία που αποτελεί 6

7 τον κύριο στόχο του προγράμματος να συνδυάζεται αρμονικά με την ευαισθητοποίηση του μαθητή σε θέματα τέχνης και πολιτισμού (μουσική, ζωγραφική, ποίηση, μυθολογία, ξενάγηση στα ελληνικά νησιά, παραδοσιακά μουσικά όργανα κ.λπ.). Εξοικείωση του μαθητή με τη χρήση λεξικού: ο μαθητής έχει ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα πρόσβασης στο ερμηνευτικό λεξικό του προγράμματος, το οποίο περιλαμβάνει λήμματα. Ο μορφολογικός αναλυτής που έχει ενσωματωθεί στο λεξικό δίνει την εξής δυνατότητα: όταν ο μαθητής αναζητήσει μια λέξη που δεν είναι καταχωρισμένη στο λεξικό, τότε ο μορφολογικός αναλυτής ενεργοποιείται και δίνει τις γραμματικές πληροφορίες της λέξης (μέρος του λόγου, εφόσον πρόκειται για ονόματα το γένος, τον αριθμό κα την πτώση, εφόσον πρόκειται για ρήματα τον χρόνο, το πρόσωπο κ.λπ..) 2.2 Προγράμματα της Λογομάθειας Στην παρούσα μορφή της η Λογομάθεια αποτελείται από τα ακόλουθα προγράμματα: 1. Εγκατάσταση προγράμματος 2. Ρυθμίσεις (Settings): πρόγραμμα ρυθμίσεων των παραμέτρων της Λογομάθειας+. 3. Κατάλογος χρηστών (AddUsers): πρόγραμμα εγγραφής χρηστών 4. Απεγκατάστασn (Uninstall): πρόγραμμα απεγκατάστασης 5. Επιδόσεις χρηστών (Student's Progress): πρόγραμμα ενημέρωσης επιδόσεων των χρηστών 6. Οδηγίες (Logomatheia+ Help): πρόγραμμα οδηγιών σε ηλεκτρονική μορφή 7. Λογομάθεια+: το κυρίως πρόγραμμα Εγκατάσταση προγράμματος Το πρόγραμμα εγκατάστασης χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση της Λογομάθειας, καθώς και των υπολοίπων προγραμμάτων στο σταθμό 7

8 εργασίας (PC) του χρήστη. Ο χρήστης θα πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες εγκατάστασης προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία της εγκατάστασης. Μετά την εγκατάσταση στο σταθμό εργασίας του χρήστη α) έχουν εγκατασταθεί τα απαραίτητα αρχεία της βάσης δεδομένων του προγράμματος (π.χ. αρχεία για τον καθορισμό των κωδικών των χρηστών, των επιδόσεων των μαθητών κ.ά), τα απαραίτητα αρχεία (π.χ εκτελέσιμα αρχεία, βιβλιοθήκες του προγράμματος σε μορφή DLL κ.ά και β) έχουν δημιουργηθεί τα εικονίδια (shortcuts) των προγραμμάτων. Σημείωση: Στο πρόγραμμα εγκατάστασης δίνεται η επιλογή στον χρήστη να επιλέξει αν τα ονόματα που θα εμφανισθούν στα εικονίδια (shortcuts) των προγραμμάτων είναι στα ελληνικά ή στα αγγλικά. Τα αγγλικά διευκολύνουν πολλές φορές τους χρήστες του εξωτερικού (π.χ. είτε διότι δεν γνωρίζουν καλά ελληνικά είτε διότι δεν διαθέτουν ελληνικά στον υπολογιστή τους). Μετά την εγκατάσταση του προγράμμάτος θα πρέπει να καθορισθούν οι χρήστες με την βοήθεια του προγράμματος «Κατάλογος χρηστών» Ρυθμίσεις του προγράμματος Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα για τη ρύθμιση των παραμέτρων του, έτσι ώστε να προσαρμόζεται καλύτερα στις απαιτήσεις και στις ανάγκες του χρήστη. Το πρόγραμμα πρέπει να εκτελείται κάθε φορά που θέλουμε να κάνουμε μια αλλαγή στις παραμέτρους. Στη συνέχεια επεξηγούνται οι παράμετροι αυτοί. Τυχαία επιλογή ασκήσεων Αν σημειώσετε (Χ) στο αντίστοιχο τετραγωνάκι, τότε το πρόγραμμα θα επιλέγει και θα παρουσιάζει ασκήσεις με τυχαία σειρά. Αν δεν βάλετε (Χ), τότε το πρόγραμμα θα σας ρωτά ποιον αριθμό άσκησης θέλετε να λύσετε. Τυχαία επιλογή βραβείων Αν σημειώσετε (Χ) στο αντίστοιχο τετραγωνάκι, τότε το πρόγραμμα θα επιλέγει και θα παρουσιάζει τα βραβεία με τυχαία σειρά. Αν δεν βάλετε (Χ), τότε θα έχετε την δυνατότητα να επιλέξετε εσείς το βραβείο που θέλετε. 8

9 Ενεργοποίηση κάρτας ήχου Το πρόγραμμα ψάχνει αυτόματα να βρει αν υπάρχει κάρτα ήχου. Αν βρεθεί, τότε μπαίνει (Χ) στο αντίστοιχο τετραγωνάκι. Αν δεν υπάρχει (Χ) στο τετραγωνάκι, τότε δε θα έχετε ήχο. Ενεργοποίηση διασυνδέσεων στα υπερβιβλία Αν σημειώσετε (Χ) στο σχετικό τετραγωνάκι, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις διασυνδέσεις στα υπερβιβλία. Αν πατήσετε με το ποντίκι σας επάνω σε ένα γλωσσικό όρο (π.χ. υποκείμενο), θα εμφανιστεί ένας πίνακας με τίτλους κεφαλαίων που σχετίζονται με τον όρο που έχετε επιλέξει. Αρκεί να πατήσετε με το ποντίκι σας επάνω στον τίτλο που σας ενδιαφέρει και αμέσως θα μεταφερθείτε στο αντίστοιχο κεφάλαιο. Φωνητική επισήμανση λάθους Αν σημειώσετε (Χ) στο σχετικό τετραγωνάκι, τότε ο βοηθός του Ομήρου, ο Αναξίμανδρος, που παρακολουθεί την πρόοδό σας, επισημαίνει τα λάθη σας. Σε περίπτωση που υπάρχει κάρτα ήχου, η επισήμανση του λάθους γίνεται προφορικά, διαφορετικά δηλώνεται με την εμφάνιση γραπτού μηνύματος. Συχνή επιδοκιμασία επιτυχημένης προσπάθειας Αν σημειώσετε (Χ) στο σχετικό τετραγωνάκι, τότε ο Αναξίμανδρος επιδοκιμάζει κάθε σωστή απάντηση στις ασκήσεις με την εμφάνιση μηνύματος (προφορικού, στην περίπτωση που υπάρχει κάρτα ήχου). Σε περίπτωση που δεν υπάρχει (Χ) στο τετραγωνάκι αυτό, η επιβράβευση δίνεται μετά την ολοκλήρωση μιας κατηγορίας ασκήσεων. Συχνή επιβράβευση Αν σημειώσετε (Χ) στο σχετικό τετραγωνάκι, τότε ο χρήστης κερδίζει ένα βραβείο μετά από την ολοκλήρωση μιας κατηγορίας ασκήσεων. Στην αντίθετη περίπτωση, για να κερδίσει ένα βραβείο ο χρήστης θα πρέπει να καλύψει ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Και στις δύο περιπτώσεις, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο χρήστης να έχει διαβάσει αρχικά το διδακτικό μέρος και στη συνέχεια να προχωρήσει στην επίλυση των διαφόρων ασκήσεων. 9

10 Μονάδα ανάγνωσης οπτικού δίσκου (CD-ROM): π.χ. D:\ Εδώ πρέπει να συμπληρωθεί (είτε πληκτρολογώντας, είτε επιλέγοντας από τη λίστα που εμφανίζεται πατώντας το βελάκι) το κατάλληλο γράμμα του λατινικού αλφαβήτου που αντιστοιχεί στον οπτικό δίσκο, ακολουθούμενο απαραίτητα από : και \. Π.χ. αν ο οδηγός οπτικού δίσκου αντιστοιχεί στο γράμμα D, τότε γράφουμε στο τετραγωνάκι αυτό D:\ Έξοδος Πατώντας το κουμπί Έξοδος, οι ρυθμίσεις που έγιναν "σώζονται" και κλείνει το πρόγραμμα Κατάλογος χρηστών Στη Λογομάθεια+ καταχωρίζεται η πρόοδος και η βαθμολογία που έχουν επιτύχει οι χρήστες της. Πριν χρησιμοποιηθεί το πρόγραμμα, θα πρέπει αρχικά να καταχωριστούν τα στοιχεία των χρηστών που θα το χρησιμοποιήσουν. Κάθε χρήστης έχει το δικό του αριθμό και μια μυστική λέξη - κωδικό που πρέπει να εισαγάγει όταν χρησιμοποιεί τη Λογομάθεια+. Προκειμένου να τρέξει το λογισμικό, είναι απαραίτητη η καταχώριση ενός τουλάχιστoν χρήστη. Γι' αυτή τη διαδικασία καταχώρισης πρέπει να χρησιμοποιηθεί το πρόγραμμα "Κατάλογος χρηστών" ("AddUsers"). Εικόνα 1: Οθόνη εισαγωγής μυστικής λέξης Για να μην μπορεί οποιοσδήποτε να προσθέτει και να αφαιρεί χρήστες, το πρόγραμμα "Κατάλογος χρηστών" προστατεύει τον εαυτό του με μια 10

11 μυστική λέξη (σύνθημα). Πληκτρολογήστε μια οποιαδήποτε λέξη, με την προϋπόθεση ότι θα τη θυμάστε την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα "Κατάλογος χρηστών" Η μυστική λέξη που προστατεύει το πρόγραμμα "Κατάλογος χρηστών" δεν πρέπει να συγχέεται με τις μυστικές λέξεις που προστατεύουν τις βαθμολογίες και την πρόοδο των χρηστών του προγράμματος. Η μυστική λέξη του προγράμματος "Κατάλογος χρηστών" είναι ίδια για όλους τους χρήστες, και πρέπει να τη γνωρίζει μόνο αυτός που είναι υπεύθυνος για τις εγγραφές, διορθώσεις και διαγραφές χρηστών. Η μυστική λέξη αυτή είναι αναγκαία για τη χρησιμοποίηση του προγράμματος "Κατάλογος χρηστών". Αντίθετα, οι μυστικές λέξεις που προστατεύουν τις βαθμολογίες και την πρόοδο των χρηστών είναι διαφορετικές για κάθε χρήστη όπως διαφορετικός είναι ο αριθμός και το όνομα του κάθε χρήστη. Αποτελεί μέρος της "ταυτότητας" του χρήστη στη "Λογομάθεια+". Με το πάτημα του εικονιδίου OΚ γίνεται αποδοχή του κωδικού και εισαγωγή στο κυρίως πρόγραμμα εγγραφής χρηστών. Εικόνα 2: Οθόνη προγράμματος καταχώρισης χρηστών Αριθμός χρήστη Εδώ παρουσιάζεται ο αριθμός του χρήστη του οποίου τα στοιχεία μπορούν να τροποποιηθούν ή να διαγραφούν. 11

12 Ονοματεπώνυμο χρήστη Εμφανίζεται το ονοματεπώνυμο του χρήστη ο οποίος είναι καταχωρισμένος στο αρχείο του προγράμματος Λογομάθεια+. Εισαγωγή νέου χρήστη Εμφανίζεται παράθυρο για την εισαγωγή των στοιχείων του χρήστη. Διαγραφή χρήστη Διαγραφή από τα αρχεία του προγράμματος του χρήστη του οποίου το ονοματεπώνυμο εμφανίζεται στην οθόνη. Διόρθωση στοιχείων χρήστη Εμφανίζεται παράθυρο για την αλλαγή του ονοματεπώνυμου και του κωδικού του χρήστη. Δημιουργία αρχείου στοιχείων χρηστών Δημιουργία αρχείου στο δίσκο του υπολογιστή και στον υποκατάλογο που έχει εγκατασταθεί η Λογομάθεια+ με τα ονοματεπώνυμα των χρηστών και τους κωδικούς που έχουν καταχωρισθεί στο πρόγραμμα. Το όνομα του αρχείου που θα δημιουργηθεί είναι "Students.txt". 12

13 2.2.4 Απεγκατάστασn (Uninstall) Το πρόγραμμα αυτό απεγκαθιστά το λογισμικό της Λογομάθειας Επιδόσεις χρηστών (Student's Progress) Eικόνα 3: Το πρόγραμμα επιδόσεων μαθητών Αρχικά επιλέγουμε πατώντας με το ποντίκι το όνομα του χρήστη, καθώς και την ενότητα που μας ενδιαφέρει. Στη συνέχεια επιλέγουμε το γλωσσικό επίπεδο (Συντακτικό, Γραμματική, Ορθογραφία, Λεξιλόγιο). Κάτω από τον τίτλο "Κεφάλαια" εμφανίζονται τα κεφάλαια που καλύπτονται στη συγκεκριμένη ενότητα και στο συγκεκριμένο γλωσσικό επίπεδο. Δίπλα από κάθε τίτλο κεφαλαίου δίνονται ο βαθμός και η κάλυψη που έχει επιτύχει ο χρήστης στο συγκεκριμένο κεφάλαιο. Πατώντας με το ποντίκι το κουμπί "Γενικές επιδόσεις" εμφανίζονται ο μέσος όρος βαθμολογίας και κάλυψης στη συγκεκριμένη ενότητα και παρουσιάζονται γραφικά ο βαθμός και η κάλυψη που έχει επιτύχει ο χρήστης στην ενότητα ανά γλωσσικό επίπεδο Οδηγίες (Logomatheia+ Help) Αν ο χρήστης επιλέξει Οδηγίες από τον κατάλογο των προγραμμάτων, θα έχει πρόσβαση σε αναλυτικές οδηγίες ηλεκτρονικής μορφής. 13

14 2.2.7 Κυρίως πρόγραμμα Λογομάθειας+ Στο κεφάλαιο αυτό αναπτύσσεται η δομή του λογισμικού της Λογομάθειας, στην παρούσα έκδοσή της. Όταν το πρόγραμμα ξεκινά εμφανίζεται το λογότυπο, ενώ παράλληλα εναλλάσσονται διάφορες εικόνες από το περιεχόμενό του. Πατώντας το γκρι κουμπί με το βελάκι που εμφανίζεται σε αυτήν την οθόνη, ο χρήστης μεταφέρεται στην επόμενη σελίδα. Εδώ πληκτρολογείται ο αριθμός του μαθητή και η μυστική λέξη όπως αυτά καταχωρίστηκαν στο πρόγραμμα "Κατάλογος χρηστών" (AddUsers). Εικόνα 4: Το δάσος της γνώσης Κάθε δέντρο αντιστοιχεί σε μια από τις 12 ενότητες στις οποίες έχει κατανεμηθεί η διδακτέα ύλη. Τα δέντρα μεγαλώνουν ανάλογα με την πρόοδο του μαθητή. Στη ρίζα τους αναφέρεται ο μέσος βαθμός που έχει επιτύχει ο χρήστης στην αντίστοιχη ενότητα. Για να μελετηθεί κάποια συγκεκριμένη ενότητα πατάμε επάνω στο αντίστοιχο δένδρο. Πατώντας επάνω σε ένα από τα 4 επίπεδα γλώσσας της κάθε ενότητας, εμφανίζεται στο αριστερό μέρος της οθόνης ένας κατάλογος με τα κεφάλαια που καλύπτει η ενότητα αυτή. Ο αριστερός κύκλος ενημερώνει το χρήστη για το βαθμό του στο συγκεκριμένο κεφάλαιο, ενώ ο δεξιός δίνει σχηματικά πληροφορίες για το ποσοστό κάλυψης της ύλης του κεφαλαίου. 14

15 Όσο πιο γεμάτος είναι ο κύκλος, τόσο περισσότερη ύλη του συγκεκριμένου κεφαλαίου έχει καλυφθεί. Πατώντας επάνω στον τίτλο του κεφαλαίου, ο μαθητής έχει δύο βασικές επιλογές. α. Το διδακτικό μέρος, το οποίο αποτελεί μια σύντομη εισαγωγή στο κεφάλαιο. β. Τις ασκήσεις που αναφέρονται στο συγκεκριμένο κεφάλαιο. Εικόνα 5. Αρχική οθόνη κεφαλαίου Δίπλα από κάθε εικονίδιο εμφανίζεται η κάλυψη του θέματος και ο βαθμός που έχει επιτύχει ο χρήστης σε κάθε κατηγορία ασκήσεων. Μια κατηγορία ασκήσεων ολοκληρώνεται όταν ο χρήστης φτάσει το 100% στην "Κάλυψη θέματος". Στο κάτω μέρος της οθόνης, στο εικονίδιο με τον τίτλο "Συνολικές επιδόσεις", εμφανίζεται το συνολικό ποσοστό κάλυψης και ο μέσος όρος βαθμολογίας. Όταν ο χρήστης ξεκινά από την αρχή κάποιο κεφάλαιο τα εικονίδια είναι κίτρινα και η κάλυψη του θέματος καθώς και οι βαθμοί είναι μηδέν. 15

16 Διδακτικό μέρος Στο διδακτικό μέρος και τις σελίδες των ασκήσεων (περιγράφονται παρακάτω) υπάρχει ένα σύνολο από πέντε εικονίδια: Γραμματική, Ορθογραφία, Συντακτικό, Λεξιλόγιο και Εισαγωγή. Η επιλογή του ενεργοποιημένου (με κόκκινα γράμματα) εικονιδίου μεταφέρει το χρήστη απευθείας στις σχετικές σελίδες του κεφαλαίου του ηλεκτρονικού βιβλίου το οποίο μελετά εκείνη τη στιγμή. Η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στη συγκεκριμένη πληροφορία που δίνεται από αυτά τα εικονίδια ελαχιστοποιεί το χρόνο αναζήτησης. Όταν ο χρήστης θελήσει να φύγει από το ηλεκτρονικό βιβλίο και να επιστρέψει στο διδακτικό μέρος καλεί τον Αναξίμανδρο και επιλέγει το εικονίδιο "Επιστροφή". Το εικονίδιο αυτό έχει την ιδιότητα να επαναφέρει το χρήστη ένα βήμα πίσω (η ίδια λειτουργία επιτελείται απευθείας πατώντας το πλήκτρο "Esc" ). Αν από το διδακτικό μέρος καλέσουμε πάλι τον Αναξίμανδρο και επιλέξουμε για άλλη μια φορά το εικονίδιο "Επιστροφή", μεταφερόμαστε στην αρχική σελίδα του κεφαλαίου. Ασκήσεις του λογισμικού Από την αρχική οθόνη του κεφαλαίου ο χρήστης επιλέγει την άσκηση που επιθυμεί. Ο αριθμός των ερωτήσεων που θα πρέπει να απαντήσει ο χρήστης για να ολοκληρώσει μια άσκηση εξαρτάται αφενός από τη δυσκολία της και αφετέρου από την επίδοση του μαθητή. Αν η επίδοσή του είναι καλή, τότε ο αριθμός των ερωτήσεων είναι σχετικά μικρός. Αντιθέτως, αν σε μια άσκηση ο χρήστης δεν τα πηγαίνει ιδιαίτερα καλά, τότε ο αριθμός των ερωτήσεων που θα χρειαστεί να απαντήσει για να ολοκληρώσει την άσκηση αυτή θα είναι αρκετά μεγαλύτερος. 16

17 Εικόνα 6. Σελίδα άσκησης του λογισμικού Μια κατηγορία ασκήσεων ολοκληρώνεται όταν ο χρήστης φτάσει στο 100% της κάλυψης. Αυτό δηλώνεται από το κουτί που υπάρχει δίπλα σε κάθε άσκηση. Εφόσον γίνει πλήρης κάλυψη της άσκησης (δηλαδή έχει φτάσει το 100%) και κερδίσει το βραβείο, ο χρήστης μπορεί αν το επιθυμεί, να συνεχίσει με ερωτήσεις, μέχρι να φτάσει το 110%. Εφόσον ο χρήστης έχει επιλέξει από το πρόγραμμα "Ρυθμίσεις" (Settings) την τυχαία επιλογή ασκήσεων οι ασκήσεις θα δίνονται με τυχαία σειρά. Στην περίπτωση που δεν έχει επιλεγεί η τυχαία επιλογή ασκήσεων ο χρήστης πρέπει να επιλέξει πατώντας με το ποντίκι τον αριθμό της ερώτησης που θέλει να δει. Πατώντας "Ακύρωση" γίνεται επιστροφή στην πρώτη σελίδα του κεφαλαίου. Η μη ενεργοποίηση αυτής της παραμέτρου συνιστάται στην περίπτωση της καθοδηγούμενης διδασκαλίας (μέσα σε τάξη) γιατί διευκολύνεται ο συντονισμός του μαθήματος από το δάσκαλο, εφόσον όλοι οι μαθητές ασχολούνται ταυτόχρονα με την ίδια άσκηση. Οι γραπτές οδηγίες που εμφανίζονται μέσω του Αναξίμανδρου, εξηγούν τι ακριβώς πρέπει να κάνει ο χρήστης στην κάθε άσκηση και μπορούν να μετακινηθούν σε οποιοδήποτε σημείο της οθόνης. Για να γίνει η μετακίνηση του πλαισίου των οδηγιών, αρκεί ο χρήστης να πατήσει σε οποιοδήποτε σημείο των οδηγιών με το ποντίκι του και - κρατώντας το πατημένο- να τις μετακινήσει, αφήνοντας το ποντίκι στο σημείο που θέλει να μείνει το κείμενο των οδηγιών. 17

18 Το κείμενο των οδηγιών εξαφανίζεται πατώντας επάνω του ενώ υπάρχει και άλλο εικονίδιο με την ενεργοποίηση του οποίου ο χρήστης μπορεί να ακούσει προφορικά τις οδηγίες. Ο χρήστης έχει ανά πάσα στιγμή δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στα ηλεκτρονικά βιβλία πατώντας επάνω στα αντίστοιχα εικονίδια προκειμένου να απαντήσει στη συγκεκριμένη ερώτηση κάθε φορά. Εφόσον ο χρήστης επιθυμεί να συνεχίσει με κάποια άλλη άσκηση, καλεί το βοηθό και επιλέγει "Επιστροφή", μέχρι να επιστρέψει στην αρχική σελίδα του κεφαλαίου. Η κάλυψη του θέματος φτάνει το 100 όταν η συγκεκριμένη κατηγορία ασκήσεων ολοκληρωθεί. Ο αριθμός που εμφανίζεται μέσα στον κύκλο δηλώνει το βαθμό επίδοσης που έχει επιτύχει ο χρήστης σε κάθε κατηγορία ασκήσεων. Εφόσον ο χρήστης καλύψει τουλάχιστον το 50% του κεφαλαίου, και αυτό δηλώνεται στο κάτω μέρος της οθόνης κάτω από τον τίτλο "Συνολικές Επιδόσεις", μπορεί να μηδενίσει την μέχρι τότε επίδοσή του (αν την κρίνει ως μη ικανοποιητική) και να αρχίσει πάλι από την αρχή. Για να το κάνει αυτό, καλεί το βοηθό και επιλέγει το εικονίδιο "Ξανά από την αρχή". Επιβραβεύσεις του λογισμικού Με την ολοκλήρωση των ασκήσεων, ο χρήστης παίρνει κάποιο βραβείο: αν είχε επιλέξει από το κουμπί "Ρυθμίσεις" (Settings) τη δυνατότητα να επιλέγει ο ίδιος το βραβείο της αρεσκείας του, τότε με την ολοκλήρωση της άσκησης θα οδηγηθεί στην οθόνη των βραβείων και θα διαλέξει την κατηγορία που προτιμά. 18

19 Εικόνα 7. Σελίδα βραβείων του λογισμικού Η τυχαία επιλογή βραβείου από τις «Ρυθμίσεις» συνεπάγεται ότι με την ολοκλήρωση της άσκησης θα εμφανιστεί τυχαία ένα από τα βραβεία τα οποία περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα. Όταν ο χρήστης θέλει να φύγει από τη συγκεκριμένη σελίδα και να επιστρέψει στο κεφάλαιο το οποίο μελετούσε, πατά με το ποντίκι του επάνω στο εικονίδιο "Επιστροφή στο μάθημα". Ηλεκτρονικά βιβλία του λογισμικού Τα ηλεκτρονικά βιβλία παρέχουν μια πληρέστερη και αναλυτικότερη -σε σχέση με τα Διδακτικά μέρη- κάλυψη όλων των κεφαλαίων του λογισμικού. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να οδηγηθεί στα ηλεκτρονικά βιβλία του λογισμικού από το διδακτικό μέρος και τις ασκήσεις, αλλά και με τη βοήθεια του Αναξίμανδρου. Καλώντας τον Αναξίμανδρο (δηλαδή πατώντας με το ποντίκι πάνω στη φιγούρα του βοηθού) και πατώντας το κουμπί "Βιβλιοθήκη", θα εμφανιστούν τα έξι βιβλία της Βιβλιοθήκης. Ο χρήστης μπορεί να "ανοίξει" οποιοδήποτε βιβλίο με ένα απλό πάτημα με το ποντίκι (στην περίπτωση αυτή, θα μεταφερθεί στη σελίδα που βρισκόταν την τελευταία φορά που είχε "ανοίξει" το συγκεκριμένο βιβλίο). 19

20 Από τον πίνακα «Περιεχομένων», ο χρήστης μπορεί να διαλέξει το κεφάλαιο που τον ενδιαφέρει, πατώντας με το ποντίκι πάνω στο σχετικό τίτλο. Ο πίνακας «Περιεχομένων» κλείνει με πάτημα στο εικονίδιο "Άκυρο". Το κείμενο του ηλεκτρονικού βιβλίου περιέχει λέξεις (γλωσσικούς όρους) με κόκκινο χρώμα και διακεκομμένη υπογράμμιση. Αν ο χρήστης πατήσει επάνω στη συγκεκριμένη λέξη, εμφανίζεται ένας πίνακας με τίτλους κεφαλαίων που σχετίζονται με το συγκεκριμένο όρο. Με ένα απλό πάτημα στον τίτλο που τον ενδιαφέρει, ο χρήστης μεταφέρεται απευθείας στο συγκεκριμένο κεφάλαιο. Λεξικά Η Λογομάθεια+ έχει δύο λεξικά. Το πρώτο λεξικό είναι ένα γενικό λεξικό, το οποίο παρέχει τις ακόλουθες πληροφορίες και λειτουργικότητες: λήμμα, μέρος του λόγου (πληροφορία που παρέχει το ενσωματωμένο μορφολογικό λεξικό), συλλαβισμό, σημασία/ες, ένα ή περισσότερα παραδείγματα χρήσης ανά σημασία, πολυμεσικό υλικό (εικόνα ή βίντεο, όχι για όλα τα λήμματα) ανά σημασία. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να πληκτρολογεί το λήμμα που επιθυμεί ή να μεταβαίνει σε αυτό με τα βελάκια της οθόνης. Το ενσωματωμένο μορφολογικό λεξικό επιτρέπει στον χρήστη να πληκτρολογεί οποιαδήποτε λέξη ή τύπο λέξης (π.χ. γενική πτώση, πληθυντικό αριθμό) που δεν περιέχεται στο λεξικό της Λογομάθειας+ και να λαμβάνει πληροφορίες για το μέρος του λόγου στο οποίο ανήκει το λήμμα. Το δεύτερο λεξικό είναι ένα λεξικό γραμματικών όρων με τις ακόλουθες λειτουργικότητες: όλοι οι όροι της γραμματικής και του συντακτικού έχουν περιληφθεί και συνοδεύονται από έναν σύντομο ορισμό. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα διασύνδεσης με τη σελίδα εκείνη του υπερβιβλίου όπου ο χρήστης μπορεί να πάρει περισσότερες πληροφορίες για τον όρο που έχει επιλέξει. Η μετάβαση στον κάθε όρο γίνεται είτε με τα βελάκια είτε με πληκτρολόγηση στο αντίστοιχο πεδίο. 20

21 3. Δομή της Νέας Λογομάθειας 3.1 Προγράμματα Νέας Λογομάθειας Το λογισμικό της Νέας Λογομάθειας θα περιλαμβάνει όλα τα προγράμματα που έχει η Λογομάθεια+, καθώς και μερικά επιπλέον, τα οποία σχετίζονται με το ανοιχτό κομμάτι του λογισμικού. Τα προγράμματα της Νέας Λογομάθειας είναι τα ακόλουθα: 1. Εγκατάσταση προγράμματος 2. Κατάλογος χρηστών (AddUsers): πρόγραμμα εγγραφής χρηστών, το οποίο λειτουργικά δεν παρουσιάζει αλλαγές σε σχέση με το υπάρχον λογισμικό. 3. Απεγκατάστασn (Uninstall): πρόγραμμα απεγκατάστασης 4. Επιδόσεις χρηστών (Student's Progress): πρόγραμμα ενημέρωσης επιδόσεων των χρηστών. Το πρόγραμμα αυτό δεν θα διαφέρει λειτουργικά από το αντίστοιχο πρόγραμμα της Λογομάθειας+ 5. Οδηγίες (Logomatheia+ Help): πρόγραμμα οδηγιών σε ηλεκτρονική μορφή, που θα είναι παρόμοιο σε λειτουργικότητα με το υπάρχον πρόγραμμα της Λογομάθειας+ 6. Πρόγραμμα δημιουργίας μαθημάτων 7. Νέα Λογομάθεια: το κυρίως πρόγραμμα Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα νέα προγράμματα του λογισμικού Νέα Λογομάθεια, καθώς και οι αλλαγές/προσθήκες στα προγραμμάτα της Λογομάθειας+. Οι αλλαγές/ προσθήκες αφορούν σε νέα τμήματα λογισμικού (π.χ. υπολογιστικά εργαλεία), καθώς και σε βελτιώσεις στην εργονομία, λειτουργικότητα και αισθητική σε σύγκριση με την υπάρχουσα έκδοση της Λογομάθειας Πρόγραμμα δημιουργίας μαθημάτων Πρόκειται για ένα ανεξάρτητο πρόγραμμα το οποίο επιτρέπει στον διδάσκοντα να οργανώνει τα δικά του μαθήματα με μορφή δραστηριοτήτων 21

22 και το οποίο δεν υπάρχει στην υπάρχουσα μορφή της Λογομάθεια+. Τα μαθήματα αυτά θα διατίθενται στους μαθητές-χρήστες μέσα από το κυρίως πρόγραμμα της Νέας Λογομάθειας και, πιο συγκεκριμένα, από το εικονίδιο συν (+) της μόνιμης μπάρας του λογισμικού. Πιο συγκεκριμένα, ο διδάσκων θα εισέρχεται στο πρόγραμμα και θα καθορίζει τον αριθμό του μαθήματος που θέλει να δημιουργήσει και τον τίτλο που θα δώσει στο μάθημα αυτό. Θα καθορίζει ξεχωριστά καθεμία από τις δραστηριότητες που θα αναπτύσσει στο πλαίσιο του μαθήματος: εισαγωγή δικής του άσκησης ή διδακτικού μέρους, παραπομπή σε άσκηση ή διδακτικό μέρος της Νέας Λογομάθειας. Έτσι, μια δραστηριότητα που μπορεί να ορίσει είναι η παρακολούθηση ενός βίντεο, το οποίο θα επιλέξει από μια σειρά αρχείων του υπολογιστή του και θα το καταχωρίσει ως δραστηριότητα 1. Η επόμενη δραστηριότητα μπορεί να είναι η δημιουργία ενός δικού του κειμένου. Αυτό θα γίνεται με την ενεργοποίηση ενός κειμενογράφου και του εργαλείου δημιουργίας υπερκειμένων, του ορθογραφικού διορθωτή κ.ά. Μπορεί δηλαδή, να γράψει ένα κείμενο ή να ανακαλέσει από τα αρχεία του υπολογιστή ένα αρχείο.doc το οποίο θα καταχωρίσει ως δραστηριότητα 2. Στο κείμενο αυτό μπορεί να πραγματοποιήσει διασυνδέσεις με χρήση του εργαλείου δημιουργίας υπερκειμένων. Η επόμενη δραστηριότητα μπορεί να είναι η επιλογή ενός διδακτικού μέρους από τη Νέα Λογομάθεια. Μέσα από τον πίνακα περιεχομένων θα αναζητά το διδακτικό μέρος που επιθυμεί και, όταν το βρει θα πατά το εικονίδιο καταχώρισής του σαν δραστηριότητα 3. Η επόμενη δραστηριότητα μπορεί να είναι η επιλογή μιας άσκησης από τις υπάρχουσες της Νέας Λογομάθειας, η οποία θα πραγματοποιείται πάλι από τον πίνακα περιεχομένων, όπως και η επιλογή διδακτικού μέρους. Η χρήση των εργαλείων δημιουργίας ασκήσεων θα του επιτρέψει καταχώριση δικών του ασκήσεων στο πρόγραμμα ως ξεχωριστών δραστηριοτήτων Κυρίως πρόγραμμα «Νέα ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑ» Στο κεφάλαιο αυτό αναπτύσσεται η δομή του λογισμικού της ΝΕΑΣ ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑΣ, η οποία βασίζεται στην δομή του υπάρχοντος λογισμικού, ταυτόχρονα όμως έχουν ενσωματωθεί σε αυτή πολλά καινούρια στοιχεία, 22