Αναγκαία η αναγέννηση των αγροτικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα

Transcript

1 Από την Αγροτική Εφημερίδα "ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ" Αναγκαία η αναγέννηση των αγροτικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα Του Δημήτρη Κουλουκτσή γεωπόνου Είναι φανερό πως το αγροτικό συνεταιριστικό κίνηµα στην Ελλάδα βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε απραξία και απαξίωση. Για να αντιληφθεί κανείς τα αίτια πρέπει πρώτα να κατανοήσει βαθιά την έννοια, το ρόλο, τους στόχους αλλά περισσότερο τις αξίες στις οποίες στηρίζεται ο συνεταιριστικός θεσμός και τις αρχές λειτουργίας του. Τότε θα ενισχυθεί η πίστη του στο συνεταιρισμό και θα δραστηριοποιηθεί και θα παλέψει για την αναγέννηση και την καταξίωση του. Ο συνεταιριστικός θεσμός έχει παγκόσμια εξάπλωση και ποικιλομορφία. Στηρίζεται σε κοινούς κανόνες που αποτελούν καταστάλαγμα της παγκόσμιας εμπειρίας. Φιλοσοφία της δημιουργίας των συνεταιρισμών είναι η ισχύς εν τη ενώσει. Στο συνέδριο της Διεθνής Συνεταιριστικής Ένωσης το 1995 στο Μάντσεστερ δόθηκε για πρώτη φορά ένας κοινός αποδεκτός ορισμός του συνεταιρισμού που έχει ως εξής: 1 / 13

2 «Συνεταιρισμός είναι μία αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεών τους διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά οικούμενης επιχείρησης. Στο ίδιο συνέδριο προσδιορίστηκαν οι αξίες, στις οποίες στηρίζεται ο συνεταιριστικός θεσμός ως ακολούθως. «Οι συνεταιρισμοί στηρίζονται στις αξίες της αυτοβοήθειας, της αυτοευθύνης, της δημοκρατικής ισότητας, της ισοτιμίας και την αλληλεγγύης. Ακολουθώντας την παράδοση των πρωτεργατών, τα μέλη των συνεταιρισμών στηρίζονται στις ηθικές αξίες της εντιμότητας, της διαφάνειας, της κοινωνικής υπευθυνότητας και της φροντίδας για τους ανθρώπους. Οι συνεταιριστικές αρχές, που αποτελούν τις κατευθυντήριες γραμμές με τις οποίες οι συνεταιρισμοί θέτουν σε εφαρμογή τις αξίες τους διατυπώθηκαν όπως παρακάτω: 1η Εθελοντική και ελεύθερη συμμετοχή 2η Δημοκρατική διοίκηση εκ μέρους των μελών 3η Οικονομική συμμετοχή των μελών 4η Αυτονομία και ανεξαρτησία 5η Εκπαίδευση, πρακτική εξάσκηση και πληροφόρηση 6η Συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών 7η Ενδιαφέρον για την κοινότητα 2 / 13

3 Ο συνεταιριστικός θεσμός αποτελεί συγκεκριμένη και σε παγκόσμιο επίπεδο διαμορφωμένη μορφή οικονομικής δραστηριότητας. Υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες, που διαφέρουν από τις άλλες μορφές οικονομικής δράσης και οι οποίοι συνδυάζουν την οικονομική αποτελεσματικότητα με την κοινωνική ευαισθησία. Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ένα οικονομικό σύστημα με κοινωνικό περιεχόμενο. Η ευρεία ανάπτυξη των συνεταιρισμών ερμηνεύεται από το γεγονός ότι προσφέρουν υπηρεσίες που είναι αναγκαίες, χρήσιμες και επιθυμητές, οικονομικά και κοινωνικά. Από την οικονομική σκοπιά οι συνεταιρισμοί αξιοποιούν τη διαπραγματευτική δύναμη και τις οικονομίες κλίμακας που είναι αποτέλεσμα του μεγέθους που αποκτούν, με τη συσπείρωση των επί μέρους μικρών μονάδων. Μέσα στον Αγροτικό Συνεταιρισμό η μικρή αγροτική εκμετάλλευση γίνεται μεγάλη και η μεγάλη μεγαλύτερη. Οι συνεταιρισμοί εξασφαλίζουν την παρουσία στην αγορά των μικρών οικονομικών μονάδων, που θα είχαν εξαφανιστεί από την ανταγωνιστική δύναμη των μεγάλων επιχειρήσεων. Διασφαλίζουν την απασχόληση και το εισόδημα των μελών τους, αλλά και την ουσιαστική λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Από την κοινωνική σκοπιά, ο ρόλος των συνεταιρισμών είναι εξίσου σημαντικός. Το γεγονός ότι ο συνεταιριστικός θεσμός εισάγει δημοκρατικές διαδικασίες στην οικονομική ζωή, ο τρόπος με τον οποίο διανέμει οφέλη σε εκείνους που τα δημιουργούν η καθιέρωση της υπεροχής του ανθρώπου έναντι του κεφαλαίου, η μέριμνα για τον κοινωνικό περίγυρο και το περιβάλλον αποτελούν αποδεικτικά στοιχεία της διαφορετικότητας του θεσμού και της συνεισφοράς του προς μία βιώσιμη, αειφορική ανάπτυξη. Στόχος λοιπόν των συνεταιρισμών όπως και των Αγροτικών Συνεταιρισμών είναι η βελτιστοποίηση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης των μελών τους μέσα από συγκεκριμένες αξίες και αρχές που εφαρμόζουν. 3 / 13

4 Οι Αγροτικοι Συνεταιρισμοι σε αλλες χωρες Ποια η δομή τους και η διαφορετικότητά τους Οι αγροτικοί συνεταιρισµοί δεν έχουν την ίδια δοµή σε όλον τον κόσµο και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συνεταιρισµοί αποτελούν ένα σύνθετο κοινωνικό, οικονοµικό και πολιτικό φαινόμενο µε διαφορετικές επιρροές και εξέλιξη για την κάθε χώρα. Στη ΔΑΝΙΑ το κυριότερο χαρακτηριστικό των αγροτικών συνεταιρισμών είναι ότι έχουν αναπτυχθεί κατά κλάδο παραγωγής, όπως το γάλα ή το κρέας, καλύπτοντας το σύνολο της χώρας ή μία μεγάλη περιφέρεια. Τα σπουδαιότερα προϊόντα στη Δανία είναι τα γαλακτοκομικά, τα οποία διαχειρίζονται οι γαλακτοκομικοί συνεταιρισμοί, που είναι από τους αρχαιότερους στη χώρα αυτή και εμπορεύονται περίπου το 90% της συνολικής παραγωγής γάλακτος και βουτύρου και περίπου το 80% της παραγωγής του τυριού. Ο Συνεταιρισμός Γεωργικών Εφοδίων στη Δανία πραγματοποιεί εισαγωγή και εμπόριο του 50% των λιπασμάτων και των ζωοτροφών προσφέροντας στα μέλη του ικανοποιητικές τιμές και γεωπονικές συμβουλές. Το μέλος του Δ.Σ. είναι υποχρεωμένο να παραδίδει μία ελάχιστη ποσότητα του προϊόντος που παράγει ή ολόκληρη την ποσότητα στο συνεταιρισμό. Ολόκληρη την ποσότητα οφείλουν να παραδίδουν, όσοι είναι μέλη στο γαλακτοκομικό συνεταιρισμό και σε αυτόν του μπέικον. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται πάγια μια μεγάλη ποσότητα προϊόντος που έχουν να διαχειριστούν οι Α. Σ. και καταμερισμός των λειτουργικών δαπανών σε μεγαλύτερη ποσότητα προϊόντος με αποτέλεσμα χαμηλότερο λειτουργικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος. Στη Δανία αναπτύχθηκε ο μεγαλύτερος τυροκομικός συνεταιρισμός ο οποίος με τη 4 / 13

5 συγχώνευσή του με το αντίστοιχο Σουηδικό μετατράπηκε στη γνωστή μεγάλη πολυεθνική εταιρεία Arla. Στην ΟΛΛΑΝΔΙΑ οι αγροτικοί συνεταιρισμοί πραγματοποιούν μόνο μία δραστηριότητα. Υπάρχουν συνεταιρισμοί εμπορίας φρούτων και λαχανικών, μεταποίησης και εμπορίας του γάλακτος, ασφαλιστικοί και πιστωτικοί συνεταιρισμοί, συνεταιρισμοί γεωργικών εφοδίων κλπ.. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο, οι αγρότες στην Ολλανδία να είναι μέλη σε πάνω από τέσσερις συνεταιρισμούς. Ένας κτηνοτρόφος π.χ. μπορεί να είναι μέλος στον συνεταιρισμό μεταποίησης και εμπορίας του γάλακτος ή του κρέατος, στον πιστωτικό, των γεωργικών εφοδίων κ.ο.κ. Οι 2000 Α.Σ. της Ολλανδίας οργανώνονται σε 25 Κεντρικές Οργανώσεις κατά κλάδο παραγωγής. Οι Κεντρικές Οργανώσεις οργανώνονται σε μία εθνική οργάνωση, το Εθνικό Συνεταιριστικό Συμβούλιο, που έχει σαν στόχο να προάγει τα συμφέροντα των συνεταιρισμών απέναντι στην εκάστοτε κυβέρνηση και τους εμπόρους. Οι Α.Σ. στην Ολλανδία διακινούν το 50% των γεωργικών προϊόντων παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομία της χώρας. Ο μεγαλύτερος γαλακτοκομικός συνεταιρισμός της Ευρώπης έχει την έδρα του στην Ολλανδία και έχει επεκταθεί ως πολυεθνική εταιρεία σε πολλές χώρες του κόσμου όπως και στη χώρα μας. Πρόκειται για την Friesland Company (ΝΟΥΝΟΥ) που προέκυψε από την συγχώνευση των δύο μεγαλύτερων γαλακτοκομικών συνεταιρισμών της Ολλανδίας. Στη ΓΑΛΛΙΑ οι Α.Σ. είναι οργανωμένοι σε μορφή πυραμίδας. Οι αγρότες οργανώνουν τους τοπικούς συνεταιρισμούς (πρωτοβάθμιες οργανώσεις) στους οποίους είναι μέλη και ανήκουν και σε περιφερειακές ενώσεις (δευτεροβάθμιες οργανώσεις). Οι περιφερειακές ενώσεις με τη σειρά τους ανήκουν σε εθνικές ενώσεις (τριτοβάθμιες οργανώσεις). Οι εθνικές ενώσεις ανήκουν σε μία από τις τρεις διαφορετικές ενικές ομοσπονδίες. Τη Γαλλική Συνομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών, την Εθνική Ομοσπονδία Αγροτικών Ασφαλίσεων και την Εθνική Ομοσπονδία Αγροτικής Πίστης. Ακόμη και στις Η.Π.Α. υπήρχαν περίπου συνεταιρισμοί. Παρά την καπιταλιστική φιλοσοφία που επικρατεί 6 εκατομμύρια Αμερικανοί είναι μέλη αγροτικών συνεταιρισμών 5 / 13

6 με κύριο στόχο τους τη δραστηριοποίηση στον τομέα της εμπορίας και κυρίως στις εξαγωγές των προϊόντων τους. Στον ΚΑΝΑΔΑ οι Α.Σ. έχουν σαν κύριο στόχο την εμπορία και την μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων καθώς και την προμήθεια γεωργικών εφοδίων. Στο ΙΣΡΑΗΛ αναπτύχθηκαν δύο διαφορετικά είδη συνεταιρισμών, τα μοσάβ και τα κιμπούτς. Στα μοσάβ τα μέλη τους είχαν ιδιόκτητη γη και επιλέγουν με δική τους ευθύνη το προϊόν που θα παράγουν. Οι υπηρεσίες που προσφέρουν τα μοσάβ είναι η συγκέντρωση η συσκευασία και η εμπορία των αγροτικών προϊόντων καθώς και η προμήθεια των γεωργικών εφοδίων. Στα κιμπούτς η γη ενοικιάζεται από το κράτος για πολλά χρόνια και ανήκει σε όλα τα μέλη, τα οποία προσφέρουν την εργασία σύμφωνα με τις αποφάσεις των ηγετικών στελεχών. Τα παραγόμενα προϊόντα τα διαχειρίζεται η διοίκηση. Αφού καλύψουν τα έξοδα του συνεταιρισμού το κέρδος διαμοιράζεται στα μέλη. Από το 1780 στα Αμπελάκια μέχρι το νόμο του 2011 Τα αγροτικό συνεταιριστικό κίνημα στην Ελλάδα Το 1780 ιδρύθηκε η «Κοινή Συντροφιά» των Αμπελακίων που για πολλούς θεωρείται ο πρώτος συνεταιρισμός, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο. Ανέπτυξε πλούσια οικονομική και κοινωνική δράση. Τα νηματοβαφεία Αμπελακίων λειτουργούσαν όλη μέρα και εργάζονταν σε αυτά όλοι οι κάτοικοι του χωριού, η δε σύνθεση των νημάτων γινόταν στο εξωτερικό. Τα κέρδη διανέμονταν από το 5μελές Δ.Σ., το οποίο είχε τριετή θητεία. 6 / 13

7 Μετά την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό και τη σύσταση του ελληνικού κράτους η πρώτη θεσμοθέτηση των συνεταιρισμών έγινε με το ν. 602/1914 επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου. Έφερε στην Ελλάδα το πρότυπο του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού, που είχε ήδη δοκιμαστεί σε ολόκληρη την Ευρώπη με εκπληκτική επιτυχία. Πριν το 1914 είχαν γίνει διάφορες συνεταιριστικές κινήσεις με πιο πετυχημένη την ίδρυση του «Μετοχικού Γεωργικού Συλλόγου» Αλμυρού το 1900, από τον δάσκαλο Νικ. Μιχόπουλο, με τη συνεργασία του γεωπόνου Δ. Γρηγοριάδη, διευθυντή τότε της Κασσαβετείου Γεωργικής Σχολής. Ο σύλλογος αυτός θεωρείται ο πρώτος σύγχρονος συνεταιρισμός και αποτελεί την αφετηρία του συνεταιριστικού κινήματος στην Ελλάδα. Η συνεταιριστική ιδέα είχε πριν το 1914 αποκτήσει βάσεις, είχε γίνει αντικείμενο προπαγάνδας και διεκδίκησης από ένα πλατύ στρώμα αγροτών μικροαστών και κρατικών υπαλλήλων. Μέχρι το 1913 σύμφωνα με αναφορά του πρωτεργάτη του συνεταιριστικού κινήματος στην Ελλάδα, γεωπόνος Σωκράτης Ιασεμίδη, λειτουργούσαν στη χώρα 87 Α.Σ. με κεφάλαιο δρχ. Από το 1914 άρχισε ένας έντονος ρυθμός ανάπτυξης των συνεταιρισμών στη χώρα μας. Το 1923 υπό την πίεση των αγροτικών στρωμάτων για το πρόβλημα της γης και το επείγον πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων έγινε απαλλοτρίωση από την κυβέρνηση Πλαστήρα. Διανεμήθηκαν στους αγρότες στρέμματα αγροτικής γης και προστέθηκαν πάνω από ιδιοκτήτες αγροκτημάτων. Το 1931 λειτουργούσαν Α.Σ. και 85 περιφερειακές ενώσεις και το , από τους οποίους το 79% ήταν κυρίως πιστωτικοί. Σημαντικό σταθμό για την περαιτέρω εξέλιξη των συνεταιρισμών αποτέλεσε η ίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος το 1929 επί κυβερνήσεως του Ελ. Βενιζέλου. Η παραγωγή αγροτικών προϊόντων αυξήθηκε, καθώς αυξήθηκαν και οι καλλιεργούμενες εκτάσεις, που το 1932 φτάνουν τα στρέμματα. 7 / 13

8 Το 1935 ιδρύθηκε με απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας η Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών με έδρα την Αθήνα. Μετά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο το συνεταιριστικό κίνημα γνώρισε κρίσεις λόγω των εσωτερικών εθνικών αναταραχών, αλλά σταδιακά ανασυγκρότησε τις δυνάμεις του και ακολούθησε ανοδική πορεία. Αυξήθηκε ο αριθμός των πρωτοβάθμιων Α.Σ. και των Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών και βελτιώθηκε ο τεχνικός παραγωγικός εξοπλισμός και οι εγκαταστάσεις των Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων. Αναπτύσσονται παραγωγικές και βιομηχανικές δραστηριότητες σε τομείς ιδίως της επεξεργασίας του γάλακτος σε συνεταιριστικά τυροκομεία, της οινοποίησης, της επεξεργασίας του ελαιοκάρπου κλπ.. Ιδρύονται οι κεντρικές συνεταιριστικές οργανώσεις με έργο την υποστήριξη της παραγωγής και της διάθεσης αγροτικών προϊόντων. Σπουδαίες συνεταιριστικές οργανώσεις, (κεντρικές κλαδικές) συνεταιριστικές ενώσεις, κοινοπραξίες, εταιρείες μπήκαν στη συνέχεια αποφασιστικά στη μεταποίηση και εμπορία των αγροτικών προϊόντων όπως η ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ και ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ, η ΚΕΟΣΟΕ από τις Κεντρικές Κλαδικές Συνεταιριστικές ενώσεις, η ΚΥΔΕΠ, η ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ και η ΣΚΟΠ από τις Κοινοπραξίες, η ΣΕΚΕ (Συνεταιριστική Ένωση Καπνοπαραγωγών Ελλάδος), η ΣΕΚΟΒΕ (Συνεταιριστικά Εργοστάσια Κονσερβοποιίας Β. Ελλάδος), η ΣΕΚΑΠ (Συνεταιριστική Εταιρεία Καπνού), η ΣΠΕΚΑ, η ΣΠΕ, η ΣΕΒΑ, η ΣΥΝΕΛ από τις συνεταιριστικές εταιρείες. Όλο αυτό το οικοδόμημα των συνεταιριστικών οργανώσεων που κτίστηκε τα προηγούμενα χρόνια, άρχισε να καταρρέει την τελευταία εικοσαετία και έμειναν σήμερα κάποιες στέρεες κολώνες του. Οι περισσότερες, από τις δραστηριότητες των παραπάνω συνεταιριστικών οργανώσεων πέρασαν στον ιδιωτικό τομέα με συνέπεια η ελεύθερη αγορά να δραστηριοποιείται ασύδοτα και να παρατηρείται μία προκλητικά πολλαπλάσια διαφορά μεταξύ των τιμών παραγωγού και των τιμών κατανάλωσης στα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Είναι αναγκαία σήμερα η ανασυγκρότηση των Συλλογικών Αγροτικών Οργανώσεων, έτσι που να μπορούν να θεμελιώσουν τον πιο κυρίαρχο ρόλο που πρέπει να έχουν σήμερα, να μπορούν να λειτουργήσουν σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, σ αυτό που λέγεται «απ το 8 / 13

9 χωράφι στο ράφι». Η προσπάθεια άρχισε με την ψήφιση και δημοσίευση στην εφημερίδα της κυβερνήσεως του Νόμου 4015/2011. Χρειάζεται η συμμετοχή όλων των αρμόδιων φορέων, αλλά περισσότερο των άμεσα ενδιαφερόμενων των γεωργών και των κτηνοτρόφων. Σύμφωνα με το νέο νόμο 4015/2011 Δικαιώματα και υποχρεώσεις των αγροτών Θεσμικό πλαίσιο για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, τις συλλογικές οργανώσεις και την επιχειρηματικότητα του αγροτικού κόσμου. Αποτελεί τροποποίηση του προηγούμενου Νόμου 2810/2000. στο άρθρο 1 ορίζονται ως Συλλογικές Αγροτικές Οργανώσεις (ΣΑΟ) οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), οι Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ) και οι Αγροτικές Εταιρείες Συμπράξεις (ΑΕΣ). Στο άρθρο 16 αναφέρονται οι τροποποιημένες διατάξεις του Ν 2810/2000. Ο όρος «Αγροτική Συνεταιριστική Οργάνωση» (ΑΣΟ), αντικαθίσταται με τον όρο «Αγροτικός Συνεταιρισμός» (ΑΣ). Ο ορισμός για την ΑΣ είναι απόλυτα εναρμονισμένος με αυτόν που ισχύει σε παγκόσμιο επίπεδο και δόθηκε στην αρχή της εισήγησης. Οι βασικές αρχές στις οποίες οφείλουν να ανταποκρίνονται οι ΑΣ ως προς την οργάνωση και τη λειτουργία τους είναι: α) Η εθελοντική συμμετοχή των αγροτών 9 / 13

10 β) Η δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία τους. Σε κάθε περίπτωση, το Δ.Σ. των Α.Σ. πρέπει να εκλέγεται άμεσα από τα μέλη φυσικά πρόσωπα. γ) Η διάθεση του 80% της παραγωγής των προϊόντων του κάθε μέλους στον Α.Σ., όταν αυτά διακινούνται από τον Α.Σ. δ) Η οικονομική βιωσιμότητα, η ανάπτυξη και η αξιοπιστία ε) Η τήρηση των όρων και προϋποθέσεων νόμιμης λειτουργίας τους. Για την σύσταση Α.Σ. και Ο.Π. απαιτείται η σύνταξη καταστατικού και η υπογραφή του από είκοσι (20) τουλάχιστον φυσικά πρόσωπα καθώς και η έγκριση του Ειρηνοδικείου της έδρας του συνεταιρισμού. Στο καταστατικό του Α.Σ. πρέπει να ορίζεται η εδαφική του επικράτεια, ελεύθερα, ανεξάρτητα από διοικητικές ενότητες. Ο Νόμος σκόπιμα αποφεύγει να απαριθμήσει, έστω και ενδεικτικά το είδος των δραστηριοτήτων που θα αναπτύξει ο Συνεταιρισμός για την επίτευξη του σκοπού του. Αφήνεται ελεύθερο το πεδίο, ώστε ο συνεταιρισμός να αναπτύξει τη δραστηριότητα αυτή να είναι επιτρεπτή από την κείμενη νομοθεσία. Μέλη του αγροτικού συνεταιρισμού μπορεί να γίνουν φυσικά πρόσωπα που έχουν πλήρη ικανότητα για δικαιοπραξία, απασχολούνται σε οποιονδήποτε κλάδο ή δραστηριότητα της αγροτικής οικονομίας που εξυπηρετείται από τις δραστηριότητες του συνεταιρισμού, πληρούν τους όρους του καταστατικού του και αποδέχονται να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του. Μέλος του Α.Σ. μπορεί να γίνει και άλλος Α.Σ., ο οποίος θα μπορεί να κατέχει μόνο μία συνεταιρική μερίδα (Άρθρο 5 του Ν 2810/2000). 10 / 13

11 Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μελών προς το συνεταιρισμό ορίζονται από το καταστατικό, το οποίο πρέπει να περιέχει υποχρεωτικά διατάξεις που ρυθμίζουν: α) Τη συμμετοχή των μελών στις γενικές συνελεύσεις του Δ.Σ. β) Το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι γ) Τη συμμετοχή στη διανομή των πλεονασμάτων της διαχειριστικής χρήσεως. δ) Τη συμμετοχή του μέλους στις δραστηριότητες και στις συναλλαγές του συνεταιρισμού (Άρθρο 7). Το Συνεταιριστικό κεφάλαιο των Α.Σ. ανέρχεται στο ελάχιστο ποσό των ευρώ. Η συνεταιρική μερίδα είναι το ελάχιστο ποσό συμμετοχής κάθε μέλους στο κεφάλαιο του συνεταιρισμού. Κάθε μέλος συμμετέχει στον συνεταιρισμό με μία υποχρεωτική μερίδα και έχει μία ψήφο. Το ύψος της συνεταιρικής μερίδας αφήνει και να το ορίζει το καταστατικό. Οι συνεταιρισμοί που φιλοδοξούν να αναπτύξουν σημαντικές δραστηριότητες, θα χρειασθεί να διαθέτουν και αξιόλογα ίδια κεφάλαια. Το καταστατικό μπορεί να προβλέπει όρους και προϋποθέσεις για την απόκτηση από τα μέλη πρόσθετων υποχρεωτικών μερίδων ανάλογα με το ύψος των συναλλαγών με την οργάνωσή τους. Το καταστατικό μπορεί να προβλέπει την απόκτηση προαιρετικών μερίδων από τα μέλη, τους εργαζομένους στο συνεταιρισμό ή τρίτους (Άρθρο 8). 11 / 13

12 Η γενική συνέλευση αποτελεί το ανώτατο όργανο του συνεταιρισμού (Άρθρο 10). Το Δ.Σ. εκλέγεται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τα φυσικά πρόσωπα που είναι μέλη του Α.Σ. (Άρθρο 14). Η εκλογή διενεργείται με μυστική ψηφοφορία και με ενιαίο ψηφοδέλτιο (Άρθρο 15). Οι υφιστάμενες κατά την έναρξη του Ν. 4015/2011 Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) πρέπει να μετατραπούν σε ΑΣ ή Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ). Η μετατροπή συντελείται με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μελών της. Οι κοινοπραξίες Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων (ΚΑΣΟ), οι Κεντρικές Συνεταιριστικές Ενώσεις (ΚΕΣΕ) μετατρέπονται σε ΑΣ ή σε Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (Άρθρο 19). Οι Συλλογικές Αγροτικές Οργανώσεις δικαιούνται χρηματοδότησης και κίνητρα. Πρόσβαση σε αυτά έχουν μόνο οι ενεργοί Α.Σ. καθώς και οι ΟΠ και οι ΑΕΣ που έχουν αναγνωριστεί και καταχωριστεί στο Μητρώο (Άρθρο 12). Οι Συλλογικές Αγροτικές Οργανώσεις δικαιούνται ενίσχυση από το Ταμείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας για τα επιχειρησιακά Προγράμματα προώθησης των προϊόντων τους. Επίσης μπορεί να χρηματοδοτούνται και τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας τους και μέχρι να εγκριθούν από την Ε.Ε. τα επιχειρησιακά του προγράμματος, με σκοπό την ολική ή μερική συμμετοχή των εξόδων εγκατάστασης και λειτουργίας. Είναι κατανοητό ότι μόνο από τον ΑΣ τα μέλη του εξασφαλίζουν χαμηλότερες τιμές στην προμήθεια των εφοδίων τους λιπασμάτων, σπόρων, γεωργικών και κτηνοτροφικών 12 / 13

13 φαρμάκων, ζωοτροφών και άλλων απολαμβάνουν υψηλότερες τιμές στα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα τους και προστιθέμενη αξία από την επεξεργασία και μεταποίηση τους, καθώς και χαμηλότερο επιτόκιο στο δανεισμό των απαραίτητων κεφαλαίων για τη λειτουργία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Ακόμα απολαμβάνουν διάφορες εξυπηρετήσεις από εξειδικευμένο προσωπικό αλλά περισσότερο τεχνική υποστήριξη και καθοδήγηση στην οργάνωση της παραγωγικής τους διαδικασίας. Είναι απαραίτητο οι Έλληνες αγρότες να αλλάξουν νοοτροπία και να κατανοήσουν την αναγκαιότητα και την ωφελιμότητα της συνεργασίας, να εφαρμόσουν τις αξίες και τις αρχές του συνεταιριστικού θεσμού, να αποπέμψουν τον κομματισμό και τις πελατειακές σχέσεις από τους συνεταιρισμούς και να ενδιαφερθούν περισσότερο για την παραγωγική τους διαδικασία με στόχο της μεγαλύτερη οικονομική πρόοδο. Τότε θα συμβάλλουν στην επανεκκίνηση, ανάπτυξη και καταξίωση του συνεταιριστικού κινήματος στην Ελλάδα προς το δικό της οικονομικό και κοινωνικό όφελος. Με αφορμή την ανακήρυξη του 2012 ως διεθνούς έτους Συνεταιρισμών από τον ΟΗΕ οι αγροτοσυνεταιριστικές ενώσεις της ΕΕ Copa Coreca καλούν τους αγρότες να ενισχύσουν τη συμμετοχή τους στους συνεταιρισμούς. Επισημαίνουν πως συμμετέχοντας στους συνεταιρισμούς οι Ευρωπαίοι αγρότες μπορούν να ενισχύσουν τη δύναμή τους στην αγορά και να αυξήσουν την αξία των προϊόντων τους. 13 / 13