ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2018) 256 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την εφαρμογή του πλαισίου για τη στήριξη της επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος (SST) ( ) EL EL

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι διαστημικοί πόροι και υπηρεσίες έχουν καταστεί αναπόσπαστο τμήμα της οικονομίας και της κοινωνίας μας, και η μακροπρόθεσμη διαθεσιμότητά τους είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και την προστασία της Ευρώπης. Ο αριθμός και η κρισιμότητα των ευρωπαϊκών διαστημικών πόρων, όπως εξάλλου και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το διάστημα, παρουσιάζουν σταθερή αύξηση. Μέχρι το 2020 η Ευρώπη προβλέπεται να έχει στο διάστημα 40 δορυφόρους των προγραμμάτων Galileo και Copernicus και περίπου το 12 % των ανά τον κόσμο δορυφόρων. Επομένως, έχει ζωτικό συμφέρον να διασφαλίσει την ασφαλή υλοποίηση και λειτουργία των διαστημικών πόρων και υπηρεσιών. Το 2008, το Συμβούλιο 1 υπογράμμισε την ανάγκη ανάπτυξης της ευρωπαϊκής δυνατότητας για την εποπτεία και την παρακολούθηση της ευρωπαϊκής διαστημικής υποδομής και των διαστημικών αποβλήτων. Η αρχική απόκριση της ΕΕ ήταν η θέσπιση ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιτήρηση και την παρακολούθηση του διαστήματος («SST της ΕΕ») μέσω της απόφασης 541/2014/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για τη θέσπιση πλαισίου για τη στήριξη της επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος («απόφαση SST») 2. Όπως απαιτείται από το άρθρο 11 παράγραφος 2 της εν λόγω απόφασης, η παρούσα έκθεση περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την υλοποίηση και τα επιτεύγματά της. Η απόφαση SST αναγνωρίζει ότι, για να εξασφαλιστεί αποδεκτό επίπεδο ευρωπαϊκής αυτονομίας στις δραστηριότητες SST, ενδέχεται να απαιτηθεί η έκδοση βασικής πράξης 3 και ότι κατά την ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) θα πρέπει να εξεταστεί αυτή η δυνατότητα. Κατά συνέπεια, τα συμπεράσματα και οι συστάσεις της παρούσας έκθεσης θα συμβάλουν στις εργασίες που προβλέπονται στη διαστημική στρατηγική για την Ευρώπη 4 σχετικά με την SST της ΕΕ. 2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η ασφάλεια των καίριων ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών απειλείται από τον κίνδυνο συγκρούσεων μεταξύ διαστημικών σκαφών καθώς και μεταξύ διαστημικών σκαφών και διαστημικών υπολειμμάτων. Επιπλέον, η ανεξέλεγκτη επανείσοδος διαστημικών σκαφών και υπολειμμάτων στη Γη παρουσιάζει κίνδυνο για την ασφάλεια του πληθυσμού της Γης. Πριν από τη δημιουργία του πλαισίου, δεν υπήρχε πανευρωπαϊκή υπηρεσία SST για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων. Αν και ορισμένα κράτη μέλη διέθεταν πόρους SST, αυτοί δεν συνιστούσαν ευρωπαϊκό δίκτυο, ούτε παρείχαν λειτουργικές υπηρεσίες SST σ όλους τους φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων στην Ευρώπη Ψήφισμα του Συμβουλίου, της 26 Σεπτεμβρίου 2008, για την προώθηση της ευρωπαϊκής διαστημικής πολιτικής, ΕΕ C 268 της ΕΕ L 158 της , σ Κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Μια διαστημική στρατηγική για την Ευρώπη» («διαστημική στρατηγική»), [COM(2016) 705 της ]. 1

3 Υπό τις συνθήκες αυτές δημιουργήθηκε το πλαίσιο, το οποίο έχει ως γενικό στόχο να συμβάλει στην εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών και εθνικών διαστημικών υποδομών, μέσων και υπηρεσιών, και ως ειδικούς στόχους τους εξής: α) την αξιολόγηση και τη μείωση των κινδύνων που απειλούν λειτουργίες ευρωπαϊκών διαστημικών σκαφών σε τροχιά και την παροχή στους φορείς διαχείρισης διαστημικών σκαφών της δυνατότητας να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν αποτελεσματικότερα τα μέτρα μετριασμού β) τη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με την εκτόξευση ευρωπαϊκών διαστημικών σκαφών γ) την παρακολούθηση μη ελεγχόμενων επανεισόδων διαστημικών σκαφών και υπολειμμάτων τους στην ατμόσφαιρα της Γης και την παροχή ακριβέστερων και αποτελεσματικότερων έγκαιρων προειδοποιήσεων και δ) την πρόληψη του πολλαπλασιασμού των διαστημικών υπολειμμάτων 5. Γενικότερα, η απόφαση SST προβλέπει επίσης ότι το πλαίσιο θα πρέπει να προάγει τις συνέργειες σε όλους τους βασικούς τομείς διαστημικής επιτήρησης (SST, διαστημικά καιρικά φαινόμενα και πλησίον της Γης αντικείμενα) και να συμπληρώνει τις σχετικές διεθνείς πρωτοβουλίες σχετικά με τα διαστημικά υπολείμματα και τις δραστηριότητες στο απώτερο διάστημα. Για να επιτύχει τους παραπάνω στόχους, το πλαίσιο φιλοδοξεί να δημιουργήσει ευρωπαϊκή ικανότητα SST με επαρκές επίπεδο ευρωπαϊκής αυτονομίας. Για τον σκοπό αυτό, στην απόφαση SST καθορίζονται τρεις δράσεις: α) δημιουργία και διαχείριση λειτουργίας ανίχνευσης, αποτελούμενης από δίκτυο επίγειων και διαστημικών αισθητήρων των κρατών μελών, για τη χαρτογράφηση και την παρακολούθηση διαστημικών αντικειμένων και τη δημιουργία βάσης δεδομένων β) δημιουργία και διαχείριση λειτουργίας επεξεργασίας για την επεξεργασία και την ανάλυση των δεδομένων SST σε εθνικό επίπεδο, ώστε να παρέχονται πληροφορίες και υπηρεσίες SST για διαβίβαση στη λειτουργία παροχής υπηρεσιών SSΤ και γ) δημιουργία μιας λειτουργίας παροχής πολιτικών υπηρεσιών SST σε χρήστες με σκοπό την εκτίμηση των κινδύνων σύγκρουσης (CA) και επανεισόδου αντικειμένων στην ατμόσφαιρα της Γης (RE) και την ανίχνευση θραύσεων σε τροχιά (FG) 6. Δεδομένης της ευαισθησίας του τομέα, το προτεινόμενο πλαίσιο βασίστηκε σ ένα καινοτόμο μοντέλο διακυβέρνησης: τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, τα οποία έχουν ενταχθεί σε κοινοπραξία 7, υλοποιούν τις δράσεις ανίχνευσης, επεξεργασίας και παροχής υπηρεσιών ώστε να προσφέρουν τις υπηρεσίες SST, και ενεργούν ως εκτελεστικοί φορείς σε επίπεδο ΕΕ σε συνεργασία με το Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SATCEN) σε ρόλο γραφείου υποδοχής (front desk). Ο ρόλος της Επιτροπής συνίσταται κυρίως στη διαχείριση του πλαισίου και τη διασφάλιση της εφαρμογής του, με εξουσίες για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων με σκοπό τη στήριξη των στόχων του πλαισίου Άρθρο 3 της απόφασης SST. Άρθρο 4 της απόφασης SST. Η συμμετοχή των αιτούντων κρατών μελών στην κοινοπραξία SST υπόκειται στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης και της ασφάλειας από την Επιτροπή. 2

4 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η παρούσα έκθεση καλύπτει τα πρώτα τρία έτη και οκτώ μήνες της δραστηριότητας του πλαισίου (Απρίλιος 2014-Δεκέμβριος 2017), περίοδος που περιλαμβάνει 18 μήνες πραγματικών εργασιών. Καταρτίστηκε με βάση τα στοιχεία και τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν από έγγραφα, μελέτες και συναντήσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, ως εξής: τα παραδοτέα και τα έγγραφα που προσκομίστηκαν από την κοινοπραξία SST μεταξύ Ιανουαρίου 2016 και Δεκεμβρίου 2017, μεταξύ των οποίων οι τελικές εκθέσεις σχετικά με το κλείσιμο των επιχορηγήσεων SST για το 2015 και στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη δραστηριότητα της δικτυακής πύλης παροχής υπηρεσιών SST της ΕΕ έως και τον Δεκέμβριο του 2017 παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη το 2017 μέσω των διαβουλεύσεων σχετικά με την εφαρμογή και την εξέλιξη του συστήματος SST της ΕΕ στο πλαίσιο της επιτροπής SST 8 και της ομάδας εμπειρογνωμόνων SST 9, καθώς και των τεχνικών συνεδριάσεων με την κοινοπραξία SST 10 εκστρατεία που διοργάνωσαν το SATCEN και η κοινοπραξία SST κατά το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου 2017 για τη λήψη παρατηρήσεων από τους καταχωρισμένους χρήστες SST της ΕΕ δημόσια διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τη διαστημική στρατηγική για την Ευρώπη (Απρίλιος-Ιούνιος 2016), η οποία περιελάμβανε ερωτήσεις ειδικά για την SST 11 ανάλυση από εξωτερικούς και ανεξάρτητους τεχνικούς εμπειρογνώμονες οι οποίοι προσλήφθηκαν από την Επιτροπή με σκοπό την υποστήριξη της αξιολόγησης σχετικά με την εκτέλεση των επιχορηγήσεων SST. Όπως απαιτείται από το άρθρο 11 παράγραφος 2 της απόφασης SST, η έκθεση αξιολογεί την επίτευξη των στόχων του πλαισίου από τη σκοπιά των αποτελεσμάτων και των επιπτώσεων, την αποτελεσματικότητα της χρήσης των πόρων και την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Η έκθεση παρέχει πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο όσον αφορά τις δραστηριότητες, τα αποτελέσματα και τους βασικούς δείκτες επιδόσεων που περιέχονται στο σχέδιο συντονισμού για την περίοδο το οποίο καθορίζεται στην εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής του Στις 17 Ιανουαρίου, 1η Μαρτίου, 30 Μαρτίου, 18 Μαΐου, 12 Ιουνίου και 11 Δεκεμβρίου Στις 2 Μαρτίου και 27 Νοεμβρίου Στις 5-6 Ιουλίου, 20 Σεπτεμβρίου, 13 Νοεμβρίου και 12 Δεκεμβρίου Συνοπτική έκθεση της δημόσιας διαβούλευσης που συνοδεύει την ανακοίνωση της Επιτροπής «Μια διαστημική στρατηγική για την Ευρώπη». 12 Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 19 Δεκεμβρίου 2016, σχετικά με σχέδιο συντονισμού που αφορά το πλαίσιο για τη στήριξη της επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος και σχετικά με τη διαδικασία συμμετοχής των κρατών μελών [C(2016) 8482]. 3

5 4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΤΗΡΙΞΗΣ SST 4.1 Προπαρασκευαστικό στάδιο Η προετοιμασία του εδάφους για την έναρξη των εργασιών SST της ΕΕ την 1η Ιουλίου 2016 έγινε μέσα από διάφορες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων οι εξής: τον Μάρτιο του 2015, πέντε κράτη μέλη (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο) κρίθηκε ότι πληρούν τα κριτήρια συμμετοχής στο πλαίσιο στήριξης SST που προβλέπονται στην απόφαση SST και την εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής του και όρισαν εθνικούς φορείς για να συναποτελέσουν την κοινοπραξία SST 14 στις 16 Ιουνίου 2015, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη υπέγραψαν τη συμφωνία SST, με την οποία θεσπίστηκε επισήμως η κοινοπραξία SST στις 14 Σεπτεμβρίου 2015, η κοινοπραξία SST και το SATCEN υπέγραψαν την εκτελεστική ρύθμιση SST, με την οποία θεσπίστηκε επισήμως η συνεργασία στον τομέα της SST και την 1η Ιανουαρίου 2016 ξεκίνησαν οι πρώτες επιχορηγήσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ (προϋπολογισμός 2015) για τη χρηματοδότηση της εγκατάστασης και των εργασιών της SST της ΕΕ. 4.2 Επιχειρησιακό στάδιο Λειτουργία ανίχνευσης Βάσει της απόφασης SST, κάθε κράτος μέλος διατηρεί τον έλεγχο και είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία των δικών του αισθητήρων SST, οι οποίοι είναι δικτυωμένοι στο εθνικό του κέντρο επιχειρήσεων (ΕΚΕ). Οι εθνικοί αισθητήρες SST παράγουν δεδομένα για τα διαστημικά αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά, τα οποία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία επεξεργασίας πληροφοριών και δεδομένων. Ο τύπος, η ικανότητα και η γεωγραφική κατανομή των αισθητήρων SST της ΕΕ καθορίζουν την τροχιακή κάλυψη και τον αριθμό των διαστημικών αντικειμένων 13 Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 12ης Σεπτεμβρίου 2014, σχετικά με τη διαδικασία για τη συμμετοχή των κρατών μελών στο πλαίσιο για τη στήριξη της επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος [C(2014) 6342 final]. 14 Agenzia Spaziale Italiana (ASI), Centro para el Desarrollo Tecnológico Industrial (CDTI), Centre National d Etudes Spatiales (CNES), Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR), UK Space Agency (UKSA). 4

6 ορισμένου ελάχιστου μεγέθους που μπορούν να παρατηρηθούν και, εντέλει, την αυτονομία και την ικανότητα της SST της ΕΕ. Από την έναρξη των εργασιών τον Ιούλιο του 2016 έως σήμερα, ο αριθμός των λειτουργικών αισθητήρων έχει αυξηθεί σταδιακά. Έως τον Δεκέμβριο του 2017, 33 αισθητήρες υπό εθνικό έλεγχο (3 ραντάρ επιτήρησης, 8 ραντάρ παρακολούθησης, 18 τηλεσκόπια και 4 σταθμοί τηλεμετρίας λέιζερ) είχαν συμβάλει στις εργασίες SST της ΕΕ, οι οποίες χρησιμοποιούνται για σκοπούς παρακολούθησης και/ή επιτήρησης. Μαζί, οι αισθητήρες αυτοί καλύπτουν όλες τις τροχιές (LEO, MEO, HEO και GEO) 15, αλλά ο αριθμός των αντικειμένων που καλύπτουν είναι περιορισμένος, κάτι που οφείλεται: στην ανεπαρκή διαθεσιμότητα ορισμένων αισθητήρων για την SST της ΕΕ στη γεωγραφική θέση των υφιστάμενων αισθητήρων SST και στον μη εντοπισμό αντικειμένων κάτω από ορισμένο μέγεθος. Για την αντιμετώπιση των ελλείψεων αυτών απαιτείται αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών και ανάπτυξη νέων αισθητήρων SST. Σε προσομοίωση που πραγματοποιήθηκε το 2017 εκτιμήθηκε το ακόλουθο επίπεδο κάλυψης για διάφορα μεγέθη αντικειμένων ανάλογα με τις διάφορες τροχιές και έγινε σύγκριση των επιδόσεων της αρχικής αρχιτεκτονικής το 2017 με αυτήν που αναμένεται το 2021 μετά τις αναβαθμίσεις: 2017 (αρχική αρχιτεκτονική) 2021 (αναμενόμενη αρχιτεκτονική) Αρχιτεκτονική ΚΜ (τροχιά και μέγεθος αντικειμένων) Σύνολο παρατηρηθέντων αντικειμένων (%)* Σύνολο καλά παρατηρηθέντων αντικειμένων (% του συνόλου)** Σύνολο παρατηρηθέντων αντικειμένων (%)* Σύνολο καλά παρατηρηθέντων αντικειμένων (% του συνόλου)** LEO (> 7 cm) 19 % 14 % 35 % 19 % LEO (> 50 cm) 79 % 72 % 95 % 80 % LEO (> 1 m) 96 % 95 % 98 % 97 % MEO (> 40 cm) 18 % 7 % 62 % 7 % GEO (> 50 cm) 40 % 30 % 66 % 42 % * Τα παρατηρηθέντα αντικείμενα είναι αντικείμενα που παρατηρήθηκαν τουλάχιστον μία φορά κατά την περίοδο των 14 ημερών που κράτησε η προσομοίωση. ** Τα καλά παρατηρηθέντα αντικείμενα είναι αντικείμενα που παρατηρήθηκαν κάθε μέρα σε LEO και κάθε τρεις ημέρες σε MEO/GEO. Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία ανίχνευσης, το έργο που εκτελεί η κοινοπραξία SST περιλαμβάνει κυρίως: τη δικτύωση των αισθητήρων SST στα εθνικά συστήματα SST 15 LEO χαμηλή γήινη τροχιά MEO μεσαία γήινη τροχιά HEO υψηλή ελλειπτική τροχιά GEO γεωστατική τροχιά. 5

7 Οι περισσότεροι αισθητήρες διέθεταν ήδη τις αναγκαίες συνδέσεις με τα αντίστοιχα ΕΚΕ κατά την έναρξη των εργασιών, ενώ έχουν πλέον δημιουργηθεί συνδέσεις και για τους υπόλοιπους. Αυτή τη στιγμή πραγματοποιούνται περαιτέρω εργασίες για την προσαρμογή της χρήσης των αισθητήρων στις ανάγκες της SST της ΕΕ χαρτογράφηση των ευρωπαϊκών αισθητήρων και μελέτες αρχιτεκτονικής Η χαρτογράφηση των ευρωπαϊκών αισθητήρων που είναι δυνητικά κατάλληλοι για την SST της ΕΕ ολοκληρώθηκε το Ο κατάλογος ευρωπαϊκών αισθητήρων που προέκυψε από αυτή τη χαρτογράφηση αποτέλεσε τη βάση για μελέτες αρχιτεκτονικής και διευκόλυνε τη διεύρυνση των αισθητήρων SST της ΕΕ. Συγκεντρώνει δεδομένα από 133 δυνητικούς αισθητήρες από εννέα κράτη μέλη (τις χώρες της κοινοπραξίας SST καθώς και την Αυστρία, την Πολωνία, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία). Ο κατάλογος αυτός θα πρέπει να επικαιροποιείται συνεχώς, μεταξύ άλλων μέσα από την επέκταση της κάλυψης σε επίπεδο χωρών. Οι μελέτες σχετικά με την αρχική αρχιτεκτονική SST της ΕΕ και τις επιδόσεις της ολοκληρώθηκαν το 2017 και το 2018 αναμένεται η λεπτομερής αξιολόγηση των μελλοντικών επιλογών αρχιτεκτονικής για την SST της ΕΕ αναβάθμιση των αισθητήρων Με βάση τα αποτελέσματα των αρχικών μελετών σχετικά με τους ευρωπαϊκούς αισθητήρες, το 2016 ξεκίνησε αναβάθμιση 18 αισθητήρων από όλες τις χώρες της κοινοπραξίας SST (με συγχρηματοδότηση από την ΕΕ). Τα προγράμματα της ΕΕ για την περίοδο δεν περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων πόρων SST της ΕΕ. Λειτουργία επεξεργασίας Η λειτουργία επεξεργασίας εκτελείται από τα ΕΚΕ, υπεύθυνα για τα οποία είναι τα κράτη μέλη υπό τον συντονισμό της κοινοπραξίας SST. Κάθε ΕΚΕ τροφοδοτεί την εθνική του βάση δεδομένων με δεδομένα και πληροφορίες από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές, τα οποία στη συνέχεια επεξεργάζεται και αναλύει προκειμένου να παράσχει υπηρεσίες SST. Κάθε ΕΚΕ είναι ανεξάρτητο και χρησιμοποιεί διαφορετικούς μορφότυπους δεδομένων και πληροφοριών, λογισμικό επεξεργασίας δεδομένων και αλγορίθμους. Σε σύγκριση με τον κατάλογο των ΗΠΑ, οι εθνικές βάσεις δεδομένων περιέχουν περιορισμένο αριθμό αντικειμένων, ενώ δεν υπάρχει ακόμα κοινή ευρωπαϊκή βάση δεδομένων για διαστημικά αντικείμενα, με αποτέλεσμα η επεξεργασία να βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε δεδομένα των ΗΠΑ. Η ποιότητα και η συχνότητα επικαιροποιήσεων των δεδομένων των ΗΠΑ παρουσιάζει αποκλίσεις ανάλογα με την τροχιά και εξαρτάται από τις διμερείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί με τις ΗΠΑ σε εθνικό επίπεδο. Συχνά απαιτούνται περαιτέρω αναλύσεις, επαληθεύσεις και βελτιώσεις. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται το ποσοστό των μηνυμάτων που περιλαμβάνουν δεδομένα σύγκλισης (CDM) 16 τα οποία παράγονται με δεδομένα από τους αισθητήρες SST της ΕΕ επί του συνολικού αριθμού των CDM που τηλεφορτώνονται στην δικτυακή πύλη SST της ΕΕ. 16 Τα CDM περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τις τροχιές των διαστημικών αντικειμένων οι οποίες χρησιμοποιούνται για την ανάλυση πιθανών συγκλίσεων. 6

8 Πηγή CDM: Τροχιά: LEO MEO/GEO SST της ΕΕ 3 % 22 % Εν μέρει από τις 97 % 78 % ΗΠΑ 17 Η SST της ΕΕ αποτελείται από τα εξής πέντε ΕΚΕ: ISOC (Ιταλία), S3TOC (Ισπανία), COO (Γαλλία), GSSAC (Γερμανία) και UKSpOC (Ηνωμένο Βασίλειο). Μεταξύ των ΕΚΕ έχουν δημιουργηθεί συνδέσεις επικοινωνίας, ενώ τα ΕΚΕ βρίσκονται σε τακτική επαφή μεταξύ τους με σκοπό την ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών. Για να διευκολυνθεί η μελλοντική συνεργασία στο πλαίσιο της κοινοπραξίας, αυτή τη στιγμή καταρτίζεται πολιτική κοινοποίησης δεδομένων και πληροφοριών, ενώ έχουν ολοκληρωθεί οι αρχικές μελέτες σχετικά με την κατάσταση των διεργασιών που πραγματοποιεί κάθε ΕΚΕ (μορφότυποι δεδομένων και πληροφοριών, αλγόριθμοι, βάσεις δεδομένων, χρήση εξωτερικών δεδομένων κ.λπ.). Σ αυτή τη βάση, θα είναι δυνατό να καθοριστούν οι μορφότυποι και οι διαδικασίες για την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών που απαιτούνται για τη βελτίωση της δικτύωσης, της διαλειτουργικότητας των δεδομένων, του καθορισμού των εργασιών που θα επιτελούν οι αισθητήρες στο πλαίσιο της κοινοπραξίας, και της κατάρτισης μιας κοινής ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων. Λειτουργία παροχής υπηρεσιών Την 1η Ιουλίου 2016 ξεκίνησαν να παρέχονται τρεις αρχικές υπηρεσίες SST: ανάλυση και προειδοποίηση για περιπτώσεις σύγκλισης διαστημικών αντικειμένων (CA) ανάλυση και ενημέρωση για την επανείσοδο διαστημικών αντικειμένων στην ατμόσφαιρα (RE) ανάλυση θραύσεων αντικειμένων (FG). Τα ΕΚΕ παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες σύμφωνα με το χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών SST της ΕΕ, το οποίο αποτελείται από τα εξής στοιχεία: την «κοινή εγγυημένη βάση» (τουτέστιν τις ελάχιστες υπηρεσίες SST της ΕΕ που παρέχονται απ όλα τα ΕΚΕ), οι οποίες συμπληρώνονται από υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας (οι οποίες βασίζονται στις υφιστάμενες ικανότητες των σχετικών ΕΚΕ και θα συμπεριληφθούν σταδιακά στην κοινή εγγυημένη βάση). Επί του παρόντος, σε ό,τι αφορά την αποφυγή συγκρούσεων, τα αιτήματα των χρηστών κατανέμονται σε ένα ή περισσότερα ΕΚΕ κατά περίπτωση, κάτι που μπορεί να συνεπάγεται την κοινή ή επιμερισμένη διαχείριση στόλου διαστημικών σκαφών. Τα ΕΚΕ που είναι υπεύθυνα για την παροχή υπηρεσιών που αφορούν θραύσεις και επανεισόδους εναλλάσσονται κάθε μήνα, βάσει διαδικασιών μεταβίβασης αρμοδιοτήτων. 17 Περιλαμβάνει πληροφορίες που λαμβάνονται από τις ΗΠΑ για το δευτερεύον αντικείμενο. 7

9 To SATCEN διαχειρίζεται τη δικτυακή πύλη και την υπηρεσία υποστήριξης SST της ΕΕ. Τα προϊόντα παραδίδονται συνήθως στους καταχωρισμένους χρήστες SST της ΕΕ μέσω της δικτυακής πύλης SST της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά την αποφυγή συγκρούσεων, το αντίστοιχο ΕΚΕ μπορεί να παρέχει απευθείας πληροφορίες στους χρήστες που του έχουν ανατεθεί, ανάλογα με την περίπτωση. Από την έναρξη των εργασιών SST της ΕΕ και έως την 1η Δεκεμβρίου 2017 είχαν εγκριθεί 27 καταχωρίσεις για CA, 30 για FG και 36 για RE. Οι καταχωρίσεις αυτές αντιπροσωπεύουν 27 φορείς από 12 κράτη μέλη 18 και, σε ό,τι αφορά την αποφυγή συγκρούσεων, 79 διαστημικά σκάφη, εκ των οποίων 35 σε LEO, 18 σε MEO και 26 σε GEO. Οι δορυφόροι των προγραμμάτων Galileo και Copernicus της ΕΕ έχουν καταχωριστεί για τις υπηρεσίες SST της ΕΕ. Ανάμεσα στην έναρξη των εργασιών τον Ιούλιο του 2016 και τον Δεκέμβριο του 2017 αντιμετωπίστηκαν ή αναφέρθηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο συμβάντα και προϊόντα, με τις σχετικές εκθέσεις να παρέχονται μέσω της πύλης SST της ΕΕ. Στο παράρτημα παρέχονται στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα παραδοθέντα προϊόντα. Ο μηχανισμός αλληλεπίδρασης με τους χρήστες αναμένεται να δημιουργηθεί το Η πρώτη εκστρατεία για τη λήψη παρατηρήσεων από τους χρήστες πραγματοποιήθηκε κατά το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου του Οι χρήστες που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο ήταν, κατά γενικό κανόνα, ικανοποιημένοι με τις αρχικές υπηρεσίες SST, αλλά το ποσοστό συμμετοχής ήταν μόλις 26 %. Οι εν λόγω χρήστες πρότειναν βελτιώσεις ως προς την εναρμόνιση και τον χρόνο της παράδοσης των προϊόντων και την προσθήκη περισσότερων πληροφοριών σχετικά με τα συναφή αντικείμενα και συμβάντα. Το SATCEN και η κοινοπραξία SST προσδιόρισαν τις ανάγκες των χρηστών και συνέταξαν έναν προκαταρκτικό κατάλογο δυνητικών χρηστών. Διαχείριση επιχορηγήσεων SST Οι επιχορηγήσεις της ΕΕ έχουν χρηματοδοτήσει δραστηριότητες SST της ΕΕ σε τρεις βασικούς τομείς: την παροχή υπηρεσιών SST της ΕΕ (1SST) τη δικτύωση των πόρων και τον συντονισμό των δράσεων (2SST) και την αναβάθμιση των υφιστάμενων πόρων SST και την ανάπτυξη νέων (3SST). Συνολικά για την περίοδο έχουν διατεθεί 167,5 εκατ. EUR μέσω διαφόρων επιχορηγήσεων στο πλαίσιο των προγραμμάτων Copernicus, Galileo και Ορίζοντας 2020, εκ των οποίων περίπου 70,5 εκατ. EUR για την υλοποίηση των δράσεων της απόφασης SST (επιχορηγήσεις 1SST και 2SST) και 97 εκατ. EUR για αναβαθμίσεις αισθητήρων (3SST). Οι δραστηριότητες που περιγράφονται στην παρούσα έκθεση συγχρηματοδοτήθηκαν από τις επιχορηγήσεις του 2015, το διοικητικό κλείσιμο των οποίων πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του Οι επιχορηγήσεις για τα έτη , οι οποίες υπογράφηκαν τον Δεκέμβριο του 2017, αναμένεται να διασφαλίσουν τη συνέχεια των δραστηριοτήτων και τη μετάβαση σε πιο ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές 18 Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Ρουμανία, Σλοβακία και Τσεχική Δημοκρατία. 8

10 υπηρεσίες SST της ΕΕ. Τα θέματα των προσκλήσεων για επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» για την περίοδο δημοσιεύτηκαν το Οι ρυθμίσεις χρηματοδότησης της ΕΕ για τα πρώτα έργα SST αποδείχθηκε ότι ήταν περίπλοκες και συνεπάγονταν μεγάλο διοικητικό φόρτο. Κατά το διάστημα , αυτό οδήγησε στην ταυτόχρονη διαχείριση πολλών επιδοτήσεων με σχετικά σύντομη διάρκεια (18 μήνες) βάσει διαφορετικών χρηματοδοτικών κανόνων. Ως εκ τούτου, πραγματοποιήθηκαν κάποιες προσπάθειες με σκοπό την απλοποίηση των ρυθμίσεων διαχείρισης των επιχορηγήσεων 20. Διακυβέρνηση Η απόφαση SST αναγνωρίζει την ευαίσθητη φύση της SST και αφήνει την εφαρμογή και τη διαχείριση της ικανότητας SST της ΕΕ στα συμμετέχοντα κράτη μέλη, ενώ και η ιδιοκτησία των πόρων παραμένει σε εθνικό επίπεδο. Η συμμετοχή της Επιτροπής κατά την περίοδο είχε να κάνει κυρίως με την παρακολούθηση της διαδικασίας για τη συμμετοχή των κρατών μελών, την υλοποίηση των επιχορηγήσεων, την πραγματοποίηση ανεπίσημων επαφών με την κοινοπραξία SST και την κατάρτιση του σχεδίου συντονισμού για την περίοδο Η δομή διακυβέρνησης της κοινοπραξίας SST συνεπάγεται εργασίες στο πλαίσιο της διευθύνουσας επιτροπής, της τεχνικής επιτροπής και της επιτροπής ασφάλειας, καθώς και συντονισμό του έργου και οικονομικό συντονισμό, με ομόφωνη λήψη αποφάσεων. Οι περισσότερες αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τη διαχείριση του προγράμματος, λαμβάνονται στη διευθύνουσα επιτροπή, στην οποία η Επιτροπή συμμετέχει ως παρατηρητής από το Η επιτροπή συντονισμού είναι αρμόδια για τη διακυβέρνηση της συνεργασίας στον τομέα της SST (κοινοπραξία SST και SATCEN). Με την έγκριση της δεύτερης εκτελεστικής απόφασης το 2016, η Επιτροπή ξεκίνησε τον δεύτερο γύρο των αιτήσεων κρατών μελών για προσχώρηση στην κοινοπραξία SST. Έως τη λήξη της προθεσμίας στις 19 Αυγούστου 2017 τρία κράτη μέλη (Πολωνία, Ρουμανία και Πορτογαλία) υπέβαλαν επίσημη αίτηση για προσχώρηση στο κοινοπραξία SST, και η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί το Η συμμετοχή των νέων κρατών μελών μπορεί να συμβάλει στην βελτίωση των επιδόσεων της SST της ΕΕ. Οκτώ άλλα κράτη μέλη (Αυστρία, Κροατία, Φινλανδία, Τσεχική Δημοκρατία, Ελλάδα, Λετονία, Σλοβακία και Σουηδία) εξέφρασαν την πρόθεσή τους να συνεργαστούν με την κοινοπραξία SST ως συμμετέχοντες φορείς στην υλοποίηση των μελλοντικών επιχορηγήσεων. Ο ιδιωτικός τομέας συμβάλλει στην SST της ΕΕ κυρίως ως πάροχος τεχνολογίας και δεδομένων και δεν συμμετέχει στη διακυβέρνηση της SST της ΕΕ Τα προγράμματα εργασίας για το Copernicus και το Galileo εγκρίνονται σε ετήσια βάση. Συγκεκριμένα, έγινε συγχώνευση των τομέων 2SST και 3SST για τον προϋπολογισμό της περιόδου

11 5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 5.1 Αποτελέσματα και επιπτώσεις Το πλαίσιο απέφερε αποτελέσματα όσον αφορά τη δημιουργία και την υλοποίηση των λειτουργιών και των δράσεων SST της ΕΕ. Ωστόσο, δεδομένου ότι το χρονικό διάστημα που έχουν ξεκινήσει οι εργασίες SST της ΕΕ είναι σχετικά σύντομο, δεν είναι ακόμη δυνατό να προσδιοριστούν οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Τα κυριότερα επιτεύγματα του πλαισίου μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: διαθεσιμότητα των υπηρεσιών SST της ΕΕ από την 1η Ιουλίου 2016 η κοινοπραξία SST έχει παράσχει υπηρεσίες με το λογότυπο της SST της ΕΕ μέσω της δικτυακής πύλης SST της ΕΕ. Οι υπηρεσίες που αφορούν την αποφυγή συγκρούσεων, την ανίχνευση θραύσεων σε τροχιά και την επανείσοδο αντικειμένων παρέχονται δωρεάν και σε 24ωρη βάση σε όλους τους Ευρωπαίους θεσμικούς χρήστες και τους ιδιοκτήτες και τους φορείς διαχείρισης διαστημικών σκαφών. Ο αριθμός των χρηστών αυξάνεται σταθερά δημιουργία επαφών με τους χρήστες έγινε εντοπισμός των δυνητικών χρηστών και καταγραφή των αναγκών τους. Αν και περιορισμένες σε αριθμό, οι παρατηρήσεις που έχουν υποβληθεί από τους χρήστες είναι πολλά υποσχόμενες. Η SST της ΕΕ συνέβαλε στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των ενδιαφερόμενων μερών όσον αφορά τους κινδύνους που σχετίζονται με το διάστημα και την ανάγκη προστασίας των διαστημικών υποδομών συνεργασία και συλλογή κοινής τεχνογνωσίας υπάρχει πλέον τακτική επικοινωνία μεταξύ των ΕΚΕ. Οι εθνικοί εμπειρογνώμονες ανταλλάσσουν γνώσεις και πρακτικές εργασίας μέσω ομάδων εργασίας οι οποίες φροντίζουν για την υλοποίηση των επιχορηγήσεων SST. Τα συστήματα, οι διεργασίες και οι διαδικασίες κάθε ΕΚΕ έχουν υποβληθεί σε αξιολόγηση χαρτογράφηση και συγκέντρωση των ευρωπαϊκών πόρων συνολικά, 33 αισθητήρες συνέβαλαν στις αρχικές εργασίες SST της ΕΕ, καλύπτοντας όλες τις τροχιές. Η αρχική αρχιτεκτονική και οι επιδόσεις τους έχουν υποβληθεί σε αξιολόγηση. Έχουν εντοπιστεί οι ευρωπαϊκοί αισθητήρες που είναι δυνητικά κατάλληλοι για την SST της ΕΕ και έχουν ξεκινήσει αναβαθμίσεις των εθνικών αισθητήρων δημιουργία επαφών με άλλα κράτη μέλη η SST της ΕΕ αποτέλεσε αντικείμενο έντονου ενδιαφέροντος και οδήγησε στη συνεργασία νέων κρατών μελών με την κοινοπραξία SST ή στην προσχώρησή τους σ αυτήν. 5.2 Αποτελεσματικότητα Το πλαίσιο διευκόλυνε τη διαμόρφωση της αρχικής ικανότητας SST της ΕΕ για την επίτευξη του γενικού στόχου που αφορά την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών και υπηρεσιών. Και οι τρεις υπηρεσίες δημιουργήθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην απόφαση SST. Από την έναρξη των εργασιών SST της ΕΕ μέχρι σήμερα, τα ΕΚΕ έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις για συγκρούσεις και δεν έχουν υπάρξει καταστροφικά συμβάντα με καταχωρισμένα διαστημικά σκάφη, συμπεριλαμβανομένων των δορυφόρων της ΕΕ. Τα συμβάντα επανεισόδου παρακολουθούνται και αναφέρονται. Η 10

12 διεύρυνση της κοινοπραξίας SST και η υλοποίηση των επιχορηγήσεων SST έως το τέλος του 2017 εξελίσσονταν ικανοποιητικά. Η εφαρμογή του πλαισίου γίνεται με κατάλληλο ρυθμό και σύμφωνα με το σχέδιο συντονισμού, δεδομένης της πολυπλοκότητας και της ευαισθησίας του τομέα. Το καινοτόμο μοντέλο διακυβέρνησης της SST της ΕΕ διευκολύνει την πρόοδο σ αυτόν τον ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα. Παρά τα επιτεύγματα αυτά, οι επιδόσεις και η αυτονομία της SST της ΕΕ δεν έχουν ακόμη βελτιωθεί. Η SST της ΕΕ λειτουργεί ως άθροισμα εθνικών ικανοτήτων, με διαφορετικές εθνικές βάσεις δεδομένων και διαφορετικά επίπεδα εξυπηρέτησης, και δεν έχει ακόμη επιτευχθεί η δημιουργία οικονομιών κλίμακας και η αποφυγή των περιττών αλληλεπικαλύψεων. Για τον σκοπό αυτό, έχουν πραγματοποιηθεί προπαρασκευαστικές εργασίες για τη δικτύωση των ΕΚΕ και την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών SST μεταξύ τους, με σκοπό την ανάπτυξη κοινής ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων και τη βελτιστοποίηση των εργασιών SST της ΕΕ. Επιπλέον, όπως έδειξαν οι μελέτες της αρχικής αρχιτεκτονικής που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των επιχορηγήσεων SST, προϋπόθεση για την επίτευξη περαιτέρω προόδου προς την αυτονομία της SST σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε υφιστάμενους και νέους αισθητήρες για την επιτήρηση και την παρακολούθηση των διαστημικών αντικειμένων. Γι αυτόν τον σκοπό, απαιτείται καθοδήγηση σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά το μακροπρόθεσμο όραμα και τους στρατηγικούς στόχους. Οι υπηρεσίες SST της ΕΕ δεν καλύπτουν τους κινδύνους που σχετίζονται με το διάστημα καθ όλη τη διάρκεια των αποστολών των διαστημικών σκαφών, από την εκτόξευση έως τη διάθεσή τους, παρότι οι κίνδυνοι αυτοί συνιστούν απειλή για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών και υπηρεσιών. Επιπλέον, το πλαίσιο δεν καθορίζει δράσεις ούτε παρέχει μέσα ώστε να διευκολύνει τη διερεύνηση πιθανών συνεργειών με άλλους τομείς διαστημικής επιτήρησης (διαστημικά καιρικά φαινόμενα και πλησίον της Γης αντικείμενα) και δεν έχει ακόμη αποκτήσει επιρροή στη διεθνή σκηνή παράλληλα με την ανάπτυξη της ικανότητας. 5.3 Ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία Το πλαίσιο στήριξης SST έχει παράσχει στα κράτη μέλη ένα κίνητρο για να συνεργαστούν σ αυτόν τον εθνικά ευαίσθητο τομέα και έχει συμβάλει στην αύξηση της διαφάνειας και στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Υπηρεσίες SST προσβάσιμες στους Ευρωπαίους χρήστες και προώθηση της αριστείας Η υπηρεσία SST της ΕΕ διατίθεται δωρεάν σ όλους τους ενδιαφερόμενους Ευρωπαίους χρήστες, κάτι που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντικό για τους Ευρωπαίους ιδιοκτήτες και φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι ενδέχεται να μη διαθέτουν δική τους, υψηλής ποιότητας ικανότητα για την αποφυγή συγκρούσεων. Από χώρες εκτός της ΕΕ έχουν υποβληθεί αιτήσεις για πρόσβαση στις υπηρεσίες SST της ΕΕ για την επεξεργασία των αιτήσεων αυτών θα πρέπει να αναπτυχθούν ειδικά κριτήρια. Μέσω του πλαισίου δημιουργήθηκε μια πλατφόρμα μάθησης και ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ των ΕΚΕ, η οποία θα συμβάλλει στη βελτίωση των υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, μεταξύ άλλων προς όφελος των χρηστών που στο παρελθόν εξυπηρετούνταν από τις εθνικές υπηρεσίες SST. 11

13 Εξάλειψη του κατακερματισμού των εθνικών ικανοτήτων SST και ενίσχυση της ευρωπαϊκής αυτονομίας Η αρχική χαρτογράφηση των ευρωπαϊκών αισθητήρων και οι μελέτες αρχιτεκτονικής παρέχουν στρατηγικές πληροφορίες οι οποίες αναμένεται ότι θα επιτρέψουν τη μελλοντική ανάπτυξη της ικανότητας SST της ΕΕ με πιο συντονισμένο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι θα είναι δυνατή η βελτιστοποίηση, η αναβάθμιση και η ανάπτυξη αισθητήρων στην Ευρώπη. Η Ευρώπη βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε δεδομένα από τις ΗΠΑ, τα οποία παρουσιάζουν έντονες διαφορές ως προς την ποιότητα και τη δυνατότητα πρόσβασης. Η δημιουργία της SST της ΕΕ παρέχει τη βάση και το πρώτο βήμα ώστε μελλοντικά να αναπτυχθεί κάποιου επιπέδου ευρωπαϊκή αυτονομία όσον αφορά την SST. Λόγω του υψηλού κόστους που συνδέεται με τη δημιουργία ικανότητας SST υψηλών επιδόσεων, τα κράτη μέλη δεν θα είχαν την οικονομική δυνατότητα να πραγματοποιήσουν επενδύσεις από μόνα τους. Η SST της ΕΕ έδειξε ότι υπάρχει διάθεση για συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ προς αυτόν τον σκοπό. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Με δεδομένο το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα εφαρμογής του πλαισίου, οι δραστηριότητες βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των αποτελεσμάτων που έχουν προγραμματιστεί για την περίοδο στο σχέδιο συντονισμού. Η SST της ΕΕ έχει αποφέρει αποτελέσματα σε σχέση με όλες τις δράσεις και τις τρεις υπηρεσίες που προβλέπονται στην απόφαση SST και έχει δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την ΕΕ. Ωστόσο, η εφαρμογή θα πρέπει να επιταχυνθεί και να περάσει στην επόμενη φάση, και η SST της ΕΕ θα πρέπει να εξελιχθεί ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητά της. Τα ακόλουθα επιχειρησιακά ορόσημα θα διευκόλυναν την επίτευξη του γενικού στόχου για συμβολή στην εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών και υπηρεσιών: διαμόρφωση αποτελεσματικής μελλοντικής αρχιτεκτονικής SST της ΕΕ και κατάλληλων ρυθμίσεων για την παροχή υπηρεσιών το στοιχείο αυτό έχει καθοριστική σημασία για τη βελτιστοποίηση και την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Κατά τη μελλοντική ανάπτυξη θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η SST της ΕΕ αξιοποιεί τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των εθνικών πόρων και βελτιστοποιεί την αρχιτεκτονική SST της ΕΕ, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τις περιττές αλληλεπικαλύψεις μεταξύ των λειτουργιών. Οι επενδύσεις σε υφιστάμενους και νέους αισθητήρες, με βάση τις μελέτες αρχιτεκτονικής, είναι αναγκαίες για τη βελτίωση των ικανοτήτων και των υπηρεσιών SST της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτόν, στα επόμενα βήματα πρέπει να περιλαμβάνεται η κατάρτιση ενός άρτιου σχεδίου ανάπτυξης από το οποίο θα προκύψει η μελλοντική αρχιτεκτονική SST της ΕΕ. κοινή ενωσιακή βάση δεδομένων για τα αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά, η οποία βασίζεται σε εθνικά δεδομένα πρόκειται για κάτι απολύτως αναγκαίο για τη μελλοντική αυτονομία της Ευρώπης όσον αφορά την SST. Για τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει στο εγγύς μέλλον να υπάρξει πρόοδος ως προς τη δικτύωση μεταξύ των ΕΚΕ και την ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών SST. Παράλληλα, η ΕΕ θα πρέπει να αποφασίσει πόσο φιλόδοξη θα πρέπει να είναι κατά τον καθορισμό της κατεύθυνσης για τη στρατηγική ανάπτυξη της SST της ΕΕ. Θα πρέπει να καθορίσει 12

14 έναν κατάλληλο, αποδεκτό και εφικτό βαθμό αυτονομίας και να εξετάσει πιθανές στρατηγικές για τη διασφάλιση της συμπληρωματικότητας με τις βασικές χώρες εταίρους προσέγγιση των δυνητικών χρηστών και ενεργή συνεργασία μαζί τους, η οποία θα υποστηρίζεται από την περαιτέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών SST της ΕΕ η SST της ΕΕ έχει συμβάλει στην προσέλκυση χρηστών για τις υπηρεσίες της και στην ευαισθητοποίηση όσον αφορά τις απειλές που σχετίζονται με το διάστημα, αλλά μεγάλος αριθμός δυνητικών χρηστών δεν έχουν ακόμη επωφεληθεί από τις υπηρεσίες της. Για τον σκοπό αυτό, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών SST της ΕΕ θα πρέπει να βελτιωθούν σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών, μεταξύ άλλων όσον αφορά και την προστιθέμενη αξία καθώς και την επιχειρησιακή διαχείριση του στόλου. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να υπάρξει εντατικοποίηση των εκστρατειών ενημέρωσης, περαιτέρω ανάπτυξη του μηχανισμού ανάδρασης των χρηστών και των κοινών επιχειρησιακών διαδικασιών και προτύπων SST της ΕΕ για την παροχή υπηρεσιών, καθώς και ενσωμάτωση των υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας στην κοινή εγγυημένη βάση εξέταση των αναγκών για συνέργειες και των διαθέσιμων μέσων για την υλοποίηση συνεργειών με άλλους τομείς διαστημικής επιτήρησης, καθώς και της ανάγκης για υπηρεσίες SST που να καλύπτουν τους κινδύνους που σχετίζονται με το διάστημα καθ όλη τη διάρκεια των αποστολών των διαστημικών σκαφών διαμόρφωση μακροπρόθεσμου οράματος, στρατηγικών στόχων και γενικών κατευθυντήριων γραμμών σε επίπεδο ΕΕ αυτά πρέπει να υποστηρίζονται από χάρτες πορείας για την υλοποίησή τους και από πολυετή σχέδια, ενώ πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη το προπαρασκευαστικό έργο που έχει επιτελεστεί μέχρι σήμερα περαιτέρω απλοποίηση του συστήματος διαχείρισης των επιχορηγήσεων SST της ΕΕ η απλοποίηση αυτή είναι απαραίτητη ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που σχετίζονται με τις περίπλοκες και διοικητικά επαχθείς ρυθμίσεις χρηματοδότησης της ΕΕ και να επιτευχθεί προβλεψιμότητα και σταθερότητα όσον αφορά τη μελλοντική ανάπτυξη της SST της ΕΕ και αλλαγές στη διακυβέρνηση προκειμένου να εξασφαλιστεί η οικονομικά αποδοτική διαχείριση οι αλλαγές αυτές είναι απαραίτητες για την προσαρμογή σε πιθανή ευρύτερη συμμετοχή των κρατών μελών και στην ανάπτυξη της SST της ΕΕ. Η συμμετοχή της Επιτροπής στην SST της ΕΕ θα πρέπει να αναβαθμιστεί ώστε να καταστεί δυνατή η παροχή επιπλέον καθοδήγησης και παρακολούθησης σε στρατηγικό, πολιτικό και οργανωτικό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να διερευνηθεί περαιτέρω ο ρόλος του SATCEN στη διευκόλυνση της παροχής των υπηρεσιών SST της ΕΕ. 13