Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (HPV ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ, SELF-SAMPLING)

Transcript

1 Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (HPV ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ, SELF-SAMPLING) Διονύσιος Ευγενίδης Φαρμακοποιός Πρόεδρος Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

2 Είναι σημαντικός ο ρόλος του φαρμακοποιού στην κοινωνία; Ο ρόλος του φαρμακοποιού στον εμβολιασμό Ο νέος ρόλος του Φαρμακοποιού στην πρόληψη του καρκίνου

3 Έρευνα της Alco, 2015 Τα ευρήματα της έρευνας είναι πέρα για πέρα σημαντικά σχετικά με την μοναδικότητα του Φαρμακείου ως χώρου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και την ανυπολόγιστη προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο την πολύ ψηλή θέση που βρίσκεται το φαρμακείο και ο φαρμακοποιός στην αξιολόγηση των υπηρεσιών τους από τον κόσμο Καταδεικνύουν την απήχηση αλλά και τον σεβασμό που έχουν οι Έλληνες απέναντι στο φαρμακοποιό αλλά και στο φαρμακείο της γειτονιάς.

4 το 78% των πολιτών δηλώνει ικανοποιημένο από τους φαρμακοποιούς, ακολουθούν: Γιατροί 60%, ιδιωτικές κλινικές 37%, δημόσια νοσοκομεία 25% και ασφαλιστικά ταμεία 18%. Στην ίδια έρευνα περιγράφεται ότι το 74% των πολιτών δηλώνει μη ικανοποιημένο από την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα.

5 Το φαρμακείο της γειτονιάς είναι το πλέον αγαπητό και οικείο για τους Έλληνες, αφού το 38% επιλέγει να επισκεφθεί το κοντινό του φαρμακείο που βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 100 μέτρα από το σπίτι του. Υπάρχει πολύ στενή σύνδεση του πολίτη με το φαρμακείο του (δηλαδή το φαρμακείο της γειτονιάς του), αφού το 85% χρησιμοποιεί το ίδιο πάντα φαρμακείο και μόνο το 16% διαφορετικό κάθε φορά.

6

7 Το 62% των ερωτηθέντων ρωτά τον γιατρό του συνήθως για θέματα υγείας, Το 28% ρωτά αντίστοιχα τον φαρμακοποιό του.

8

9 Υπάρχει εντυπωσιακά υψηλή (σχεδόν καθολική 93%) ικανοποίηση από τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι φαρμακοποιοί, ενώ υπάρχει επίσης σχεδόν καθολική (95%) ικανοποίηση από την ποιότητα εξυπηρέτησης στα φαρμακεία.

10

11

12 Το υψηλό επιστημονικό κύρος των φαρμακοποιών (εμπιστοσύνη στις συμβουλές και υποδείξεις τους), οδηγεί τους πολίτες στο να τους θεωρούν πάνω από όλα επιστήμονες (67%) και πολύ λιγότερο επιχειρηματίες (23%).

13

14 Η στάση των Ελλήνων σε σχέση με την πρόληψη νόσων και επικίνδυνων για τη ζωή καταστάσεων, διερευνήθηκε στο πλαίσιο μιας έρευνας «τσεκ απ» της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, η οποία παρουσιάστηκε στις 14/12/2017 στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας Η έρευνα «Υγεία και Ευημερία» διενεργήθηκε σε δύο χρονικές περιόδους (άνοιξη 2016 και Ιανουάριος 2017) σε περίπου άτομα ανά περίοδο

15

16

17 Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, ένας στους δύο δεν γνωρίζει ποια είναι τα συνιστώμενα εμβόλια για την ηλικία του, ενώ μόλις δύο στους δέκα εμβολιάστηκαν έναντι της γρίπης τον τελευταίο χρόνο. Λίγο καλύτερα, αλλά όχι ικανοποιητικά, είναι τα ποσοστά εμβολιασμού έναντι της γρίπης στα άτομα 65 ετών και άνω που αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση. Σε αυτές τις ηλικίες, το 47% δηλώνει ότι έχει κάνει το εμβόλιο.

18 ΙΑΝ 2018

19 Με τον όρο αυτοφροντίδα, εννοείται η αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων υγείας με φάρμακα, ειδικά σχεδιασμένα και χαρακτηρισμένα για χρήση χωρίς ιατρική επίβλεψη. Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. ή ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ

20

21

22

23 Συμβαίνει το ίδιο και στο εξωτερικό;

24

25

26

27

28 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ ΣΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ

29 Τι είναι η Π.Φ.Υ.; «Η ΠΦΥ είναι η φροντίδα υγείας που παρέχεται στα πλαίσια της κοινότητας, συνήθως από οικογενειακούς ιατρούς, νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας. Πρέπει να είναι καθολικά προσβάσιμη σε άτομα και οικογένειες, με αποδεκτά από αυτούς μέσα, με την πλήρη συμμετοχή τους, και με λογικό κόστος για την κοινότητα και τη χώρα».

30 Όταν καλούμαστε να περιγράψουμε υπηρεσίες ΠΦΥ του φαρμακείου, συνήθως επικαλούμαστε δράσεις που απευθύνονται σε ανθρώπους που ήδη νοσούν. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η φαρμακευτική φροντίδα των ήπιων νοσημάτων με την χρήση ΜΥΣΥΦΑ. Ωστόσο, αναπόσπαστο τμήμα της ΠΦΥ είναι και η πρόληψη. Ειδικότερα, μια από τις πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές μορφές πρόληψης είναι οι εμβολιασμοί.

31 Η διστακτικότητα απέναντι στον εμβολιασμό στην Ευρώπη μπορεί επίσης να ενισχύεται από ζητήματα που σχετίζονται με την οικονομική προσιτότητα, τη γεωγραφική προσβασιμότητα ή τη διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με την ανοσοποίηση. Η πρόσβαση στον εμβολιασμό θα πρέπει να διευρυνθεί και να καταστεί πιο εύκολη για τον αποδέκτη, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες και τις υποεξυπηρετούμενες κοινότητες. Αυτό απαιτεί την εξάλειψη τυχόν νομικών, οικονομικών ή διαρθρωτικών φραγμών για τη βελτίωση της ισότιμης πρόσβασης, αλλά ενδεχομένως και τον πολλαπλασιασμό των σημείων εμβολιασμού, μεταξύ άλλων μέσω κοινοτικών υπηρεσιών που περιλαμβάνουν νοσηλευτές, φαρμακεία ή σχολικά προγράμματα.

32 Έχουν πλεονεκτήματα τα φαρμακεία για να διεκδικήσουν τον εμβολιασμό των ενηλίκων;

33 Πρώτος και πλέον εύκολος σε πρόσβαση υγειονομικός χώρος Άριστος γεωγραφικός καταμερισμός Διευρυμένο ευέλικτο ωράριο λειτουργίας Κάλυψη άγονων υποστελεχομένων περιοχών Συνεχής παρουσία φαρμακοποιού

34 Η ανοσοποίηση του ελληνικού πληθυσμού είναι αναμφισβήτητα ένα μέτρο ζωτικής σημασίας, καθώς αποτελεί βασική προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της Δημόσιας Υγείας. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η Ελλάδα κατέχει μία αρνητική πρωτιά ως ο τόπος με την πιο υψηλή ενδημικότητα της εποχικής γρίπης, γίνεται αντιληπτό ότι η αξιοποίηση του φαρμακοποιού στον αντιγριπικό εμβολιασμό κρίνεται επιβεβλημένη. Αν συνυπολογίσουμε το παγκόσμιο πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά - όπου η χώρα μας και εδώ δυστυχώς κατέχει πανευρωπαϊκά τα ηνία στην άσκοπη λήψη αντιβιοτικών τότε, ο εμβολιασμός αποτελεί μονόδρομο για την προστασία της κοινωνίας.

35 Κανείς δεν αμφιβάλει λοιπόν, ότι η θεσμοθετημένη συμμετοχή και ενσωμάτωση του φαρμακοποιού στον αντιγριπικό εμβολιασμό, διευκολύνει από τη μία και επιταχύνει από την άλλη, τη διαδικασία της ανοσοποίησης, καθώς η προσβασιμότητα στο φαρμακείο είναι πολύ πιο εύκολη για το κοινωνικό σύνολο.

36 Αυτήν την τοποθέτηση ήρθε να επιβεβαιώσει ο ίδιος ο υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Ξανθός την Παρασκευή (7 Δεκεμβρίου 2018) απαντώντας σε σχετική ερώτηση που του έθεσε το DailyPharmaNews, στο περιθώριο της ημερίδας που συνδιοργάνωσε το υπουργείο Υγείας με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για την ΠΦΥ. Ο κ. Ξανθός λοιπόν απάντησε ως εξής:

37 «Έχουμε αναγνωρίσει στο νόμο (σ.σ Ν4486/2017 «Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Υγείας και άλλες διατάξεις») και μένει να το κάνουμε και στην πράξη τώρα αυτό, ότι το φαρμακείο είναι ένα μέρος του δικτύου υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Μπορεί να συμβάλλει και σε δράσεις ενημέρωσης και πρόληψης, σε δράσεις εμβολιασμών, υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα τα οποία πρέπει να τα δούμε. Τώρα είμαστε σε συνεννόηση με τους φαρμακοποιούς να υπάρξει και μία, ας πούμε, επίσημη, θεσμοθετημένη δυνατότητα να διενεργούν ένα μέρος των εμβολιασμών -ας πούμε για τον ιό της εποχικής γρίπης που ούτως ή άλλως είναι κάτι που το κάνουν στην καθημερινότητά τους, να μπορούν να το κάνουν και επίσημα και θεσμοθετημένα χωρίς να υπάρχουν προβλήματα».

38 Αυτή είναι η άποψη που διατύπωσε ο Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής κ. Ιωάννης Τούντας σχολιάζοντας στο DailyPharmaNews (14/2/2019): Υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο για να μπορέσουν οι Έλληνες φαρμακοποιοί να ακολουθήσουν τους συναδέλφους τους άλλων αναπτυγμένων χωρών και να διεκδικήσουν ρόλο στο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας προσφέροντας υπηρεσίες πρόληψης και προαγωγής υγείας.

39 Στα φαρμακεία του εξωτερικού παρέχονται υπηρεσίες προς τους πελάτες και τους ασθενείς που αφορούν τα θέματα που σχετίζονται με την πρόληψη της αρρώστιας είτε αφορούν το κάπνισμα, τη διατροφή, το στρες, τη συμμόρφωση στα θέματα της θεραπευτικής αγωγής. Εδώ στην Ελλάδα αυτή η ανάγκη είναι ακόμη μεγαλύτερη για τα ελληνικά φαρμακεία διότι δεν έχουμε ακόμη οργανωμένο και σωστό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

40 Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα έχει την ιδιαιτερότητα να έχει πολλά φαρμακεία διασκορπισμένα σε κάθε σημείο, σε κάθε γειτονιά της χώρας. Άρα αυτό το κενό της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που έχουμε, μπορεί να καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό με τη μεγάλη διασπορά των φαρμακείων, εάν αναδείξουμε τα φαρμακεία σε πυλώνες παροχής πρωτοβάθμιων υπηρεσιών πρόληψης και προαγωγής υγείας. Ο κ. Τούντας επισήμανε πως «η νομοθεσία παρέχει τη δυνατότητα στα φαρμακεία να διαδραματίσουν έναν τέτοιο ρόλο. Η ευθύνη είναι περισσότερο στους φαρμακοποιούς και στους φορείς τους να βάλουν αυτά τα ζητήματα σε προτεραιότητα και να οργανώσουν τέτοιου είδους υπηρεσίες κατάρτισης που να μπορέσουν να δώσουν τα εφόδια στους Έλληνες φαρμακοποιούς».

41 Συμβαίνει το ίδιο και στο εξωτερικό;

42 Πρέπει να εμβολιάζουν οι φαρμακοποιοί; Τι ισχύει σε Ευρώπη και ΗΠΑ (13/2/2018)

43 Περίπου το 20% των φαρμακείων σε διεθνές επίπεδο (σχεδόν φαρμακεία) αξιοποιούνται ως κέντρα εμβολιασμού της κοινότητας απευθυνόμενα αθροιστικά σε συνολικό πληθυσμό 940 εκατ. ανθρώπων

44 Ενώ εμείς πανηγυρίζουμε τη θεσμοθέτηση των υπηρεσιών υγείας στο φαρμακείο, στο Idaho (Β.Δ. ΗΠΑ) έγινε για πρώτη φορά εμβόλιο σε ασθενή από βοηθό φαρμακείου - κατόπιν ειδικής εκπαίδευσης.

45 Albertsons produces first pharmacy tech in nation to administer immunization April 18, 2017 BOISE, Idaho An Albertsons pharmacy technician has become the first in the nation to administer an immunization to a patient. The new ability for the technician is the product of new law in Idaho brought about by a partnership between Albertsons and Washington State University College of Pharmacy, who worked together to develop the first pilot program to train pharmacy technicians to provide immunizations with permission from the Idaho board of pharmacy.

46 Σε μία σειρά από χώρες, υπάρχουν μη συνταγογραφούμενα εμβόλια, όπως της γρίπης ή της κνησμώδους εγκεφαλίτιδας, τα οποία μπορούν να χορηγηθούν από φαρμακοποιούς. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Στις συγκεκριμένες χώρες, παρατηρείται αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού. Ο αριθμός των Αμερικανών που εμβολιάστηκαν κατά της γρίπης στο φαρμακείο αυξήθηκε περίπου κατά 25% τη διετία

47 Αντίθετα σε χώρες όπως η Κροατία και η Εσθονία, όπου δεν επιτρέπεται η πράξη του εμβολιασμού από τους φαρμακοποιούς, το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης του γενικού πληθυσμού για τη γρίπη είναι μόλις 2%, ανεπάρκεια που εγκυμονεί κινδύνους για πιθανή επιδημία γρίπης, η οποία στην σύγχρονη εποχή των μαζικών μετακινήσεων και των ανοιχτών συνόρων μπορεί εύκολα να εξαπλωθεί διεθνώς με μη υπολογίσιμες συνέπειες.

48

49

50 Τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε: Επιφυλάξεις γονέων Επιφυλάξεις τύπου Επιφυλάξεις φαρμακοποιών Επιφυλάξεις ιατρών Αντιεμβολιαστικό κίνημα

51 24/11/2017 Βιτένις Αντριουκάιτις: Όσοι τάσσονται κατά των εμβολίων να κάνουν μια βόλτα στα νεκροταφεία Κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου που παραχώρησε στις Βρυξέλλες, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Υγείας, ο Λιθουανός Βιτένις Αντριουκάιτις, ο οποίος έχει σπουδάσει και έχει ασκήσει την ιατρική, υπογράμμισε: «Θέλω να καλέσω όλα τα κινήματα που τάσσονται κατά των εμβολιασμών να κάνουν μια βόλτα από τα ευρωπαϊκά νεκροταφεία όπου υπάρχουν ακόμη τάφοι ανθρώπων που πέθαναν στις αρχές του 19ου ή τον 18ο αιώνα. Τόσοι πολλοί νέοι πέθαιναν εκείνη την εποχή, τόσα πολλά παιδιά, επειδή δεν υπήρχαν εμβόλια». «Αυτά τα κινήματα μας οδηγούν δεκαετίες πίσω, στα χρόνια του σκοταδισμού, αν όχι στη Λίθινη Εποχή» συνέχισε, εκτιμώντας ότι «φέρουν ηθική ευθύνη».

52 Με επιστολή της προς την Ιταλίδα υπ. Υγείας Μπεατρίτσε Λορεντσίν, η δήμαρχος της Ρώμης Βιρτζίνια Ράτζι ζήτησε από την υπουργό να μην απομακρυνθούν από τους παιδικούς σταθμούς τα παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί, όπως προβλέπει ο νέος νόμος της χώρας.

53 «Δεν μπορούμε να αστειευόμαστε με την υγεία των παιδιών μας. Διαβάζω ότι η δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο της Ρώμης αποφάσισαν να μετατραπούν σε ένα νέο τεχνικό και επιστημονικό όργανο των δημόσιων θεσμών της χώρας μας», έγραψε, ως απάντηση μέσω Facebook, η Ιταλίδα υπουργός Υγείας Μπεατρίτσε Λορεντσίν.

54 Παρασκευή, 26 Ιανουαρίου 2018, Πρώτο θέμα ΗΠΑ: Φουντώνει το αντιεμβολιαστικό κίνημα Διαστάσεις επιδημίας παίρνει πλέον το αντιεμβολιαστικό κίνημα στις ΗΠΑ, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να παίζουν μεγάλο ρόλο στην εξάπλωσή του. Πολλοί γονείς θεωρούν ότι οι ασθένειες από τις οποίες προστατεύουν τα εμβόλια δεν είναι τόσο φοβερές, σε σχέση με τους κινδύνους των εμβολίων. Τα εμβόλια, θεωρούν, είναι ένας τρόπος να βγάζουν χρήματα οι φαρμακευτικές εταιρείες.

55 Να τι προκαλεί η ΑΝΟΗΤΗ άρνηση εμβολιασμών: Σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης η Ουάσινγκτον από επιδημία ιλαράς. Από τη Δευτέρα 28/1/2019, υπάρχουν 36 επιβεβαιωμένα περιστατικά ιλαράς στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, μια εξέλιξη που υποχρέωσε τον κυβερνήτη, Jay Inslee, να την κηρύξει σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Υπήρχαν 35 περιπτώσεις ιλαράς στην κομητεία του Clark. Οι υγειονομικές αρχές δήλωσαν ότι 31 από τις περιπτώσεις αφορούσαν άτομα που δεν είχαν ανοσοποίηση ιλαράς, δηλαδή δεν είχαν κάνει το εμβόλιο. Τα άλλα τέσσερα περιστατικά δεν επαληθεύονται. Από τα 35 περιστατικά, τα 25 είναι παιδιά ηλικίας μεταξύ 1 και 10 ετών! Υπάρχουν επίσης ακόμα 11 ύποπτα κρούσματα στην κομητεία του Clark.

56 Η ιλαρά εξαλείφθηκε χάρη στον εμβολιασμό και επανήλθε εξαιτίας του αντιεμβολιαστικού κινήματος Το 1978, το CDC έθεσε ως στόχο την πλήρη εξάλειψη της ιλαράς από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι και το Η ιλαρά έφτασε πράγματι να εξαλειφθεί -δηλαδή δεν καταγράφηκε ούτε ένα κρούσμα μετάδοσης της νόσου για περισσότερο από 12 μήνες- από τις Ηνωμένες Πολιτείες το Ωστόσο, παρατηρήθηκε πρόσφατη αύξηση στα μη εμβολιασμένα παιδιά. Το ποσοστό των παιδιών που δεν έκαναν το εμβόλιο ιλαράς κατά την ηλικία των 2 ετών αυξήθηκε από 0,9% μεταξύ εκείνων που γεννήθηκαν το 2011 σε 1,3% μεταξύ εκείνων που γεννήθηκαν το 2015, ανέφερε το CDC τον Οκτώβριο. Στην κομητεία του Clark της Ουάσινγκτον, εκεί όπου συμβαίνει η τωρινή έξαρση, το 7,9% των παιδιών που εισέρχονται στο νηπιαγωγείο δεν έκαναν το εμβόλιο της ιλαράς, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους , σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Ουάσινγκτον. Κατά τη διάρκεια της ίδιας σχολικής χρονιάς, το 7,5% των παιδιών όλων των σχολικών τάξεων δεν είχε εμβολιαστεί κατά της ιλαράς, εξαιτίας της άγνοιας, ή/και της ανόητης επιλογής των γονιών τους.

57 Μόλις το ποσοστό εμβολιασμού αρχίσει να πέφτει κάτω από το 95% του γενικού πληθυσμού, αρχίζει να χάνεται το φαινόμενο προστασίας της αγέλης. Αυτό σημαίνει ότι επειδή έκανε ένας το εμβόλιο προστατεύει όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και τους ανθρώπους γύρω του, λόγω της αγέλης στην οποία ζούμε όλοι οι άνθρωποι μαζί. Το ποσοστό εμβολιασμού στην κομητεία του Clark έπεσε τόσο χαμηλά, ώστε χάθηκε αυτή την προστασία της αγέλης.

58 Παράνοια: Αντιεμβολιαστές γονείς διοργανώνουν πάρτι ανεμοβλογιάς για να μην κάνουν τα παιδιά τους εμβόλια

59

60 Ο νέος ρόλος του Φαρμακοποιού στην πρόληψη του καρκίνου (HPV εμβολιασμός, self-sampling)

61

62 Το 2018 σημειώθηκαν περισσότερες από -18 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως, από τις οποίες σχεδόν -5 εκατομμύρια αφορούσαν τον μαστό, τον τράχηλο της μήτρας, το παχύ έντερο και τη στοματική κοιλότητα, δηλ. καρκίνους, οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν ανακαλυφθεί πρώιμα και να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά, βελτιώνοντας την επιβίωση των ασθενών και την ποιότητα ζωής τους.

63 Όταν ένας καρκίνος ανακαλύπτεται πρώιμα και στην συνέχεια υποβάλλεται στην κατάλληλη θεραπεία, η πιθανότητα επιβίωσης των ασθενών για περισσότερο από 5 χρόνια είναι σημαντικά μεγαλύτερη, από ό,τι αν η διάγνωση γίνει σε προχωρημένο στάδιο, όταν ο όγκος έχει ήδη διασπαρεί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η 5-ετής επιβίωση των γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο τραχήλου της μήτρας σε προχωρημένο στάδιο φτάνει μόλις το 15%, ενώ αντίθετα όταν η διάγνωση έγινε πριν ο καρκίνος διασπαρεί το ποσοστό αυτό φτάνει το 93%. Αυτή η διαφορά παρατηρείται και σε φτωχότερες χώρες. Στην Ινδία, η 5ετής επιβίωση ήταν μόλις 9% όταν η νόσος διαγνώστηκε σε στάδιο IV, σε αντίθεση με το 78% όταν ο καρκίνος διαγνώστηκε σε αρχικό στάδιο (στάδιο Ι).

64 Γενικές πληροφορίες για τον καρκίνο από τον ιό HPV και το εμβόλιο εκτιμάται ότι κάθε χρόνο περίπου 250 γυναίκες πεθαίνουν στη χώρα μας από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, με τα περισσότερα περιστατικά να αφορούν νέες γυναίκες παραγωγικής ηλικίας.

65 Συγκεκριμένη φαρμακευτική παρέμβαση για την εκρίζωση του ιού δεν υπάρχει Η πρωτογενής πρόληψη μέσω του εμβολιασμού είναι ο βασικός άξονας για την αντιμετώπισή του και την αποφυγή των σχετιζόμενων λοιμώξεων και νοσημάτων. Ο εμβολιασμός συστήνεται να γίνεται έγκαιρα, σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία, πριν την έκθεση του ατόμου στον ιό. Το νέο 9δύναμο εμβόλιο που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, προστατεύει από τους 7 πλέον επικίνδυνους για την εμφάνιση καρκίνου τύπους του ιού (τους τύπους 16,18,31,33,45,52,58) και τους δύο τύπους (6,11) που προκαλούν την πλειονότητα των γεννητικών κονδυλωμάτων.

66 Ο ιός HPV συναντάται με μεγάλη συχνότητα, καθώς μεταδίδεται πολύ εύκολα κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής, και ευθύνεται για τα κονδυλώματα και τον 2ο πιο συχνό καρκίνο στον γυναικείο πληθυσμό ηλικίας ετών σε Ελλάδα και Ευρώπη, τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Επίσης ευθύνεται για καρκίνους της πρωκτογεννητικής περιοχής σε άνδρες και γυναίκες, όπως είναι ο καρκίνος του αιδοίου, του κόλπου, του πέους και του πρωκτού, ενώ επιπλέον ενοχοποιείται και για σημαντικό ποσοστό καρκίνων του στοματοφάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα.

67 Το εμβόλιο κατά του ιού HPV είναι ίσως το εμβόλιο που έχει αντιμετωπιστεί με την μεγαλύτερη δυσπιστία από επαγγελματίες υγείας και κοινό, για διάφορους λόγους: - Γιατί απευθύνεται σε νέα (ηλικιακά) πληθυσμιακή ομάδα (γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, ιδανικά στην εφηβεία) - Γιατί συσχετίζεται με ένα θέμα-ταμπού (έναρξη σεξουαλικών επαφών) - Γιατί είναι στο στόχαστρο των εμβολιοφοβικών ομάδων από την πρώτη στιγμή της κυκλοφορίας του.

68 Η μέχρι σήμερα εμπειρία από τη χορήγηση εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου παγκοσμίως, επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του. Το εμβόλιο προσφέρει όφελος για όλες τις γυναίκες, ακόμα κι αν αυτές είχαν εκτεθεί στο παρελθόν σε κάποιον από τους τύπους του ιού HPV, παρέχοντας προστασία έναντι των επιπλέον τύπων.

69 Αποτελεσματικότητα Το νέο 9δύναμο εμβόλιο παρέχει προστασία για το: 90% των περιστατικών καρκίνου τραχήλου της μήτρας και γεννητικών κονδυλωμάτων 89% των προκαρκινικών αλλοιώσεων της πρωκτογεννητικής περιοχής, που σχετίζονται με τον ιό HPV.

70 Ασφάλεια Τα εμβόλια κυκλοφορούν στην κάθε χώρα, μετά από έγκριση των ρυθμιστικών αρχών τους (π.χ. EMA για Ευρώπη, ΕΟΦ για Ελλάδα, FDA για τις ΗΠΑ) και σύμφωνα με τις οδηγίες των αρμοδίων Επιτροπών Εμβολιασμού, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τα δεδομένα ασφαλείας.

71 Τα εμβόλια, όπως και κάθε άλλο φαρμακευτικό προϊόν, ενδέχεται να παρουσιάσουν σε κάποιους ανθρώπους ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι περισσότερες από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των HPV εμβολίων είναι μετρίου βαθμού και υποχωρούν από μόνες τους χωρίς να χρειάζεται ιατρική παρέμβαση.

72 Οι πιο συχνές AE είναι: Πόνος, ερυθρότητα (κοκκίνισμα) ή οίδημα (πρήξιμο) στο χέρι που έγινε το εμβόλιο Πυρετός Πονοκέφαλος ή αίσθημα κόπωσης (εξάντληση) Ναυτία Μυϊκός πόνος ή πόνος στις αρθρώσεις

73 Δεδομένα ασφάλειας σύμφωνα με την τελευταία αναφορά του CDC Ιανουάριος 2018 Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες Vaccine Adverse Report System Μέχρι τον Ιανουάριο 2018 έχουν διατεθεί πάνω από 270 εκατομ. δόσεις των εμβολίων έναντι του HPV σε διεθνές επίπεδο σε 133 χώρες Σπάνιες ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ που αναφέρθηκαν μετά τη χορήγηση των HPV εμβολίων δε συσχετίζονται με τον εμβολιασμό, όπως έχουν δηλώσει οι επίσημες αρχές {EMEA, FDA (CDC), ΠΟΥ} Το ποσοστό των ΣΟΒΑΡΩΝ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ήταν μικρότερο από το μέσο όρο εμφάνισης που εμφανίζονται από άλλα εμβόλια που χορηγούνται στην καθημερινή πρακτική Το CDC δηλώνει ότι το Gardasil 9 (μόνο διαθέσιμο HPV εμβόλιο στις ΗΠΑ) είναι ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο στην πρόληψη νοσημάτων από τους 9 συχνότερους τύπους του HPV Καμία αιτιολογική συσχέτιση των HPV εμβολίων με το σύνδρομο Guillain Barré, με αγγειακές θρομβώσεις ή άλλη σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια Last updated 30/1/18, accessed 13/2/18

74 Αντενδείξεις: οποιαδήποτε αλλεργία, αιμορραγική διαταραχή, οποιοδήποτε χρόνιο νόσημα που μπορεί να επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, νόσο με υψηλό πυρετό ή αν σε προηγούμενη ένεση του εμβολίου είχε παρουσιαστεί κάποια αλλεργία ή λιποθυμία.

75 Ποιοι μπορούν να εμβολιαστούν με τα διαθέσιμα εμβόλια έναντι του HPV με βάση τις ενδείξεις των εμβολίων; Αγόρια και κορίτσια από την ηλικία των 9 ετών

76 ΔΩΡΕΑΝ μπορούν να εμβολιαστούν (σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού): Κορίτσια ηλικίας 11 έως 18 ετών Ειδικές ομάδες ατόμων 18 έως 26 ετών Γυναίκες με χρόνια νοσήματα Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες

77 Κορίτσια 11 έως < 15χρ: 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών Κορίτσια 15χρ 3 δόσεις (0, 1-2, 6μ) 3 δόσεις επί ανασοκαταστολής: διαταραχές Τ και Β κυττάρων, HIV λοίμωξη, κακοήθειες, μεταμόσχευση, αυτοάνοσα νοσήματα, ανοσοκατασταλτική αγωγή 2 δόσεις σε ασπληνία, δρεπανοκυτταρική νόσο, άσθμα, χρόνια νοσήματα ήπατος, νεφρών πνευμόνων, διαβήτη, καρδιακά νοσήματα, ΧΚΝ, διαταραχές συμπληρώματος,

78 Εθνικά εμβολιαστικά προγράμματα έναντι HPV 87 χώρες Μόνο σε θήλεα: 68 χώρες Και στα δύο φύλα: 19 χώρες

79 Πού πρέπει να εστιάσουμε: Στις ηλικίες που αποζημιώνεται το εμβόλιο (ενημέρωση-κόστος) Ενημέρωση εμπλεκόμενων υγειονομικών Καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού για τους κινδύνους από την έκθεση στον ιό, ειδικά μέσα από τα φαρμακεία

80 Καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού για τους κινδύνους από την έκθεση στον ιό, ειδικά μέσα από τα φαρμακεία Φυλλάδια Αφίσες Αναγνώριση σχετικού πληθυσμού Συμβουλευτική εμβολιασμού Υπενθύμιση εμβολισμού

81 Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε: Εστιάζουμε στον καρκίνο, και όχι στον ιό: «Το εμβόλιο κατά του HPV είναι πολύ σημαντικό γιατί προλαμβάνει τον καρκίνο. Έχετε την επιλογή να προστατεύσετε το παιδί σας από τον καρκίνο.»

82 Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε: Το κοινό δυσκολεύεται να αντιληφθεί έννοιες όπως «επίπτωση νόσου» και «στατιστικά κινδύνου». Προτείνεται το εξής: «Ο HPV προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του στόματος και του λάρυγγα. 600 γυναίκες διαγνώσκονται και 250 πεθαίνουν κάθε χρόνο στην χώρα μας. Το εμβόλιο μπορεί να προλάβει τα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά».

83 Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε: Οι γονείς δυσκολεύονται να «χωνέψουν» ότι πρέπει να εμβολιάσουν ένα παιδί ετών για ένα νόσημα που μεταδίδεται σεξουαλικά: «Ο λόγος που εμβολιάζουμε σ αυτή την ηλικία είναι γιατί έτσι το παιδί σας θα έχει την μέγιστη δυνατή προστασία πολύ πριν ξεκινήσει η σεξουαλική του ζωή. Την ίδια πρακτική ακολουθούμε για όλα τα λοιμώδη νοσήματα».

84 Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε: Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι ο εμβολιασμός για HPV μπορεί να εκληφθεί από το παιδί ως «πράσινο φως» για να ξεκινήσει σεξουαλικές επαφές: «Η έρευνα δείχνει ότι δεν υπάρχει διαφορά στην ηλικία έναρξης σεξουαλικών επαφών μεταξύ ατόμων που έχουν κάνει το εμβόλιο και ατόμων που δεν το έχουν κάνει».

85 Η καθοριστικής σημασίας στάση του Φαρμακοποιού ως προς την τελική απόφαση για HPV-εμβολιασμό Ουσιαστική εμπλοκή του φαρμακοποιού στον εμβολιασμό (Καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού στα φαρμακεία) Εκπαίδευση του προσωπικού του φαρμακείου Συστήματα υπενθύμισης του εμβολιασμού Συνεργασία μεταξύ γιατρού και φαρμακοποιού

86

87 Η μέθοδος της αυτολήψης (self-sampling) κολποτραχηλικού υλικού προς διενέργεια HPV DNA test -η οποία απεδείχθη το ίδιο αποτελεσματική συγκριτικά με την λήψη του υλικού από επαγγελματία υγείας- αποτελεί μια ενδιαφέρουσα προοπτική και είναι περισσότερο αποδεκτή από τις γυναίκες. Αν σκεφτεί κανείς ότι στην Ελλάδα το ποσοστό των Ελληνίδων που κάνει τακτικό προσυμπτωματικό έλεγχο (Παπ τεστ) συνεχίζει να είναι της τάξης του %, υπάρχει η αναγκαιότητα να καλυφθεί το υπόλοιπο ποσοστό των γυναικών. Επειδή η Ελλάδα έχει επιπλέον την γεωγραφική της ιδιαιτερότητα και δεν είναι εύκολο στις γυναίκες να πηγαίνουν σε μονάδες υγείας, η εναλλακτική λύση είναι η αυτολήψη (self-sampling).

88 Σε μια πρόσφατη ευρωπαϊκή μελέτη οι γυναίκες ανέφεραν ως τον πιο συχνό λόγο μη συμμετοχής στα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, το γεγονός ότι δεν ένιωθαν άνετα με την κολπική εξέταση, που είναι μέρος της γυναικολογικής εξέτασης. Αυτά τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι το HPV DNA test με αυτοληψία που παρακάμπτει τη γυναικολογική εξέταση πρέπει να διερευνηθεί παραπάνω, για να αυξηθεί το ποσοστό συμμετοχής σε προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου και παρακολούθησης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

89

90