ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2018) 822 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 531/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2012, για την περιαγωγή σε δημόσια δίκτυα κινητών επικοινωνιών εντός της Ένωσης, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2120 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/920 EL EL

2 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τον Οκτώβριο του 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2120 1, με τον οποίο θεσπίστηκε η κατάργηση των τελών περιαγωγής λιανικής εντός της Ένωση από τις 15 Ιουνίου 2017, με την επιφύλαξη πολιτικής εύλογης χρήσης και παρέκκλισης βιωσιμότητας. Οι νέοι αυτοί κανόνες περιαγωγής έγιναν γνωστοί ως «περιαγωγή με χρέωση εσωτερικού» (RLAH). Για την παροχή RLAH με βιώσιμο τρόπο σε ολόκληρη την Ένωση, οι συννομοθέτες συμφώνησαν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα μέτρα: σημαντική μείωση των ανωτάτων ορίων των τιμών περιαγωγής χονδρικής 2 δυνατότητα των φορέων εκμετάλλευσης να εφαρμόζουν πολιτική εύλογης χρήσης, ώστε να αποτρέπεται η καταχρηστική ή πέραν του φυσιολογικού χρήση των υπηρεσιών περιαγωγής σε εγχώριες τιμές, όπως η μόνιμη χρήση κάρτας SIM σε άλλα κράτη μέλη πλην του κράτους μέλους της συγκεκριμένης κάρτας SIM δυνατότητα των φορέων εκμετάλλευσης να χρησιμοποιούν ένα έκτακτο και προσωρινό σύστημα παρέκκλισης, μόνον εάν εγκριθεί από την εθνική ρυθμιστική αρχή, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, όταν η κατάργηση των τελών περιαγωγής σε δεδομένη αγορά θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των εγχώριων τιμών για τους πελάτες του φορέα εκμετάλλευσης. Στις 15 Δεκεμβρίου 2016 η Επιτροπή, σύμφωνα με την εντολή που της έχει δοθεί από τους συννομοθέτες, εξέδωσε λεπτομερείς κανόνες για την εφαρμογή της πολιτικής εύλογης χρήσης και τη μεθοδολογία που πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την υποβολή και εκτίμηση αιτήσεων χορήγησης παρέκκλισης βιωσιμότητας 3. Το προαναφερόμενο σύνολο κανόνων εφαρμόζεται εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ από τις 15 Ιουνίου Κανονισμός (ΕΕ) 2015/2120 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2015, για τη θέσπιση μέτρων σχετικά με την πρόσβαση στο ανοικτό διαδίκτυο και την τροποποίηση της οδηγίας 2002/22/ΕΚ για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 531/2012 για την περιαγωγή σε δημόσια δίκτυα κινητών επικοινωνιών εντός της Ένωσης 2 Κανονισμός (ΕΕ) 2017/920 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2017, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 531/2012 όσον αφορά τους κανόνες για τις αγορές περιαγωγής χονδρικής. 3 Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2016/2286 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2016, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων σχετικά με την εφαρμογή πολιτικής εύλογης χρήσης και τη μεθοδολογία εκτίμησης της βιωσιμότητας της κατάργησης των πρόσθετων τελών περιαγωγής λιανικής, καθώς και την αίτηση που υποβάλλει ο πάροχος περιαγωγής για τους σκοπούς της εν λόγω εκτίμησης. 1

3 Σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 3 του κανονισμού για την περιαγωγή 4, η Επιτροπή πρέπει, έως τις 15 Δεκεμβρίου 2018, να υποβάλει στους συννομοθέτες «ενδιάμεση έκθεση στην οποία συνοψίζει τα αποτελέσματα της κατάργησης των πρόσθετων τελών περιαγωγής λιανικής» 5. Αυτό είναι το αντικείμενο της παρούσας έκθεσης 6. 2 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΑΓΩΓΗ Η περιαγωγή, υπό την έννοια του κανονισμού για την περιαγωγή, είναι υπηρεσία που επιτρέπει σε πελάτη ενός φορέα εκμετάλλευσης (εικονικού) δικτύου κινητών επικοινωνιών (M(V)NO) σε δεδομένη χώρα να έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών [φωνητικές κλήσεις, σύντομα γραπτά μηνύματα (SMS) ή δεδομένα] που παρέχει φορέας εκμετάλλευσης δικτύου κινητών επικοινωνιών (MNO) σε άλλη χώρα 7. Ο πάροχος υπηρεσιών (ο φορέας εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών) μεριμνά ώστε οι πελάτες του να παραμένουν συνδεδεμένοι σε δίκτυο κινητών επικοινωνιών όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό χρησιμοποιώντας την ίδια χειροσυσκευή κινητού τηλεφώνου (ή ενδεχομένως τον ίδιο φορητό υπολογιστή ή την ίδια ταμπλέτα στην περίπτωση της περιαγωγής δεδομένων) και τον ίδιο αριθμό τηλεφώνου. Ο πάροχος υπηρεσιών που επιθυμεί να προσφέρει υπηρεσίες περιαγωγής στους πελάτες του («υπηρεσίες περιαγωγής λιανικής») σε δεδομένη χώρα πρέπει να τις αγοράζει από MNO που βρίσκεται στη χώρα επίσκεψης («υπηρεσίες περιαγωγής χονδρικής»). Για αυτόν τον λόγο, πρέπει να συνάπτονται εμπορικές συμφωνίες περιαγωγής χονδρικής μεταξύ παρόχων υπηρεσιών. Στην πράξη, όταν ο πελάτης πραγματοποιεί εξερχόμενη κλήση ή χρησιμοποιεί δεδομένα κινητών επικοινωνιών κατά την περιαγωγή στο εξωτερικό, η εν λόγω υπηρεσία παρέχεται από φορέα εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών στη χώρα επίσκεψης. Ο φορέας εκμετάλλευσης της χώρας προέλευσης του πελάτη περιαγωγής πρέπει να πληρώνει τον φορέα εκμετάλλευσης της χώρας επίσκεψης για την εν λόγω υπηρεσία. Αυτό ονομάζεται τέλη περιαγωγής χονδρικής. Το ύψος των εν λόγω τελών υπόκειται σε ανώτατα όρια βάσει του κανονισμού της ΕΕ για την περιαγωγή και, όσον αφορά τα δεδομένα, μειώνεται ετησίως (βλέπε παρακάτω). 4 Για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, ως «κανονισμός για την περιαγωγή» νοείται ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 531/2012 όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2120 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/ Άρθρο 19 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 531/2012 όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/ Πριν από την παρούσα υποχρεωτική ενδιάμεση έκθεση της Επιτροπής, τον Νοέμβριο του 2018 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημοσίευσε ανάλυση με τίτλο «Roaming: One Year After Implementation» («Περιαγωγή: ένα έτος εφαρμογής»). 7 Υπηρεσίες περιαγωγής μπορούν να παρέχονται στην εγχώρια αγορά (εθνική περιαγωγή), όταν δηλαδή ένας φορέας εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών χρησιμοποιεί το δίκτυο άλλου φορέα εκμετάλλευσης για να παρέχει υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών στους δικούς του πελάτες στην εγχώρια αγορά. Ωστόσο, η εθνική περιαγωγή δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού για την περιαγωγή. Ο εν λόγω κανονισμός ρυθμίζει μόνο τη διεθνή περιαγωγή εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ, δηλαδή την περιαγωγή σε αλλοδαπό δίκτυο εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ. 2

4 Από τις 15 Ιουνίου 2015 και εξής οι φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών δεν επιτρέπεται να επιβάλλουν τέλη επιπροσθέτως της εγχώριας τιμής για την παροχή υπηρεσιών περιαγωγής (φωνητικές κλήσεις, SMS και δεδομένα) στους πελάτες τους, όταν αυτοί ταξιδεύουν κατά περιόδους εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ. Για να αποτρέπεται η καταχρηστική ή πέραν του φυσιολογικού χρήση υπηρεσιών περιαγωγής όπως, για παράδειγμα, η μόνιμη περιαγωγή σε εγχώριες τιμές, η οποία ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις εγχώριες αγορές, οι φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών δύνανται να εφαρμόζουν πολιτική εύλογης χρήσης. Σκοπός της πολιτικής εύλογης χρήσης είναι να αποτρέπεται η καταχρηστική ή πέραν του φυσιολογικού χρήση των υπηρεσιών περιαγωγής σε εγχώρια τιμή. Σκοπός της είναι επίσης να διασφαλίζεται ότι η περιαγωγή σε εγχώρια τιμή χρησιμοποιείται στα κατά περιόδους ταξίδια εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ. Για αυτόν τον λόγο, ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να ζητά από τους πελάτες του αποδεικτικό διαμονής στη χώρα της ΕΕ/του ΕΟΧ στην οποία αγοράζουν την κάρτα SIM που χρησιμοποιούν με εγχώρια τιμή όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ή απόδειξη άλλου σταθερού δεσμού με την εν λόγω χώρα. Ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί επίσης να ελέγχει κατά πόσον η κάρτα SIM χρησιμοποιείται περισσότερο στην χώρα του από ό,τι στο εξωτερικό. Εάν, εντός χρονικού διαστήματος τουλάχιστον τεσσάρων μηνών, ο πελάτης έχει διαμείνει περισσότερο στο εξωτερικό εντός της ΕΕ από ό,τι στη χώρα προέλευσης και έχει καταναλώσει περισσότερες υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών στο εξωτερικό εντός της ΕΕ από ό,τι στη χώρα προέλευσης, ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να επικοινωνήσει με τον πελάτη για να το επαληθεύσει. Έπειτα από περίοδο προειδοποίησης 14 ημερών από την ημερομηνία της επικοινωνίας, ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να επιβάλει μικρού ύψους πρόσθετα τέλη περιαγωγής συνδεόμενα με τα ανώτατα όρια τιμών χονδρικής, εάν ο πελάτης εξακολουθεί να καταναλώνει υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών στο εξωτερικό. Επιπλέον, ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να εφαρμόζει διασφάλιση όγκου στα δεδομένα περιαγωγής που καταναλώνονται σε εγχώριες τιμές, ώστε να καθίσταται εφικτή η διαρκής ανάπτυξη βέλτιστων προσφορών δεδομένων στις εγχώριες αγορές (π.χ. απεριόριστα δεδομένα). Πέραν του εν λόγω όγκου, ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να επιβάλλει μικρού ύψους πρόσθετο τέλος περιαγωγής το οποίο δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο τιμής περιαγωγής χονδρικής. Σε εξαιρετικές και συγκεκριμένες περιστάσεις, ο φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να ζητήσει από την οικεία εθνική ρυθμιστική αρχή (ΕΡΑ) να του χορηγήσει την αποκαλούμενη παρέκκλιση βιωσιμότητας, ώστε να μην αυξηθούν οι εγχώριες τιμές. Για τον σκοπό αυτό, ο φορέας εκμετάλλευσης πρέπει να αποδείξει στην ΕΡΑ ότι η παροχή υπηρεσιών περιαγωγής χωρίς την επιβολή πρόσθετου τέλους δεν θα είναι βιώσιμη για τον εγχώριο τύπο χρέωσης που εφαρμόζει ο φορέας εκμετάλλευσης. Σε αυτή την περίπτωση, η ΕΡΑ δύναται να χορηγεί στον φορέα εκμετάλλευσης άδεια επιβολής μικρού ύψους πρόσθετου τέλους περιαγωγής για ένα έτος. Για την παράταση της η εν λόγω άδειας ο φορέας εκμετάλλευσης πρέπει να ανανεώνει την αίτησή του ετησίως. 3

5 Στον τομέα της χονδρικής, τα ανώτατα όρια τιμών σημειώνουν σημαντική μείωση το 2017 λόγω του κανονισμού για την περιαγωγή 8, ιδίως όσον αφορά τα δεδομένα των οποίων τα ανώτατα όρια τιμών προβλέπεται να μειώνονται περαιτέρω κάθε έτος έως το 2022, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι παράγοντες της αγοράς μπορούν να επωφελούνται από τιμές χονδρικής που καθιστούν εφικτή την παροχή υπηρεσιών περιαγωγής στους πελάτες τους χωρίς να επιβάλλουν πρόσθετα τέλη πέραν της εγχώριας τιμής. Με τα ανώτατα όρια τιμών περιαγωγής χονδρικής εξασφαλίζεται επίσης ότι οι δαπάνες χονδρικής ανακτώνται πλήρως από τον φορέα εκμετάλλευσης που παρέχει την υπηρεσία περιαγωγής χονδρικής. 3 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ RLAH: ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ Ο κανονισμός για την περιαγωγή εφαρμόζεται άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις χώρες του ΕΟΧ 9. Αναθέτει στις ΕΡΑ το καθήκον παρακολούθησης, εποπτείας και επιβολής των κανόνων περιαγωγής στα κράτη μέλη. Για την εξασφάλιση συνεκτικής προσέγγισης όλων των ΕΡΑ, ο Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC) εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για την περιαγωγή λιανικής 10 τον Μάρτιο του 2017 και κατευθυντήριες γραμμές για την περιαγωγή χονδρικής 11 τον Ιούνιο του 2017, τις οποίες εκπόνησε σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή και κατόπιν διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Οι κατευθυντήριες γραμμές του BEREC, αν και δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα, στηρίζουν τις ΕΡΑ στην παρακολούθηση, εποπτεία και επιβολή των νέων κανόνων περιαγωγής στην πράξη. Οι κατευθυντήριες γραμμές του BEREC λειτουργούν επίσης ως λεπτομερής καθοδήγηση των φορέων εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αυτοί μπορούν να εφαρμόζουν τους νέους κανόνες περιαγωγής στις διάφορες προσφορές τους. Ανταποκρινόμενη στην έκκληση της Επιτροπής να διασφαλιστεί η δέουσα εφαρμογή των κανόνων RLAH από την πρώτη ημέρα (15 Ιουνίου 2017), κάθε ΕΡΑ επικοινώνησε ενεργά με τους οικείους φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2017, με στόχο να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμόρφωση με τους νέους κανόνες. Οι ΕΡΑ και η Επιτροπή επικοινωνούσαν στενά όλη την εν λόγω περίοδο για να απαντούν σε ερωτήματα πρακτικής εφαρμογής που διατύπωναν οι φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών πριν από την ημερομηνία εφαρμογής. 8 Το 2018 ίσχυαν τα ακόλουθα ανώτατα όρια τιμών περιαγωγής χονδρικής: 0,032 EUR/λεπτό για εξερχόμενες κλήσεις και 0,01 EUR/sms, 6 /GB. Από την 1η Ιανουαρίου 2019 το νέο ανώτατο όριο τιμών για δεδομένα θα είναι 4,5 EUR/GB και από την 1η Ιανουαρίου 2020 θα είναι 3,5 EUR/GB. Στη συνέχεια θα μειωθεί σε 3 /GB το 2021 και σε 2,5 /GB το Συγκριτικά, έως τις 15 Ιουνίου 2017 τα εν λόγω ανώτατα όρια τιμών ήταν 0,05 EUR/λεπτό, 0,02 EUR/sms και 50 EUR/GB. 9 Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν. 10 Κατευθυντήριες γραμμές του BEREC σχετικά με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 531/2012, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2120 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/920 (κατευθυντήριες γραμμές για την περιαγωγή λιανικής), αριθμός εγγράφου BoR(17)56, οι οποίες διατίθενται εδώ. 11 Κατευθυντήριες γραμμές του BEREC σχετικά με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 531/2012, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/2120 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/920 (κατευθυντήριες γραμμές για την περιαγωγή χονδρικής), αριθμός εγγράφου BoR(17)114, οι οποίες διατίθενται εδώ. 4

6 Χάρη σε αυτές τις προπαρασκευαστικές εργασίες, οι φορείς εκμετάλλευσης συμμορφώθηκαν σε γενικές γραμμές με τους νέους κανόνες περιαγωγής. Στις περιπτώσεις που εντοπίστηκε πιθανή παραβίαση των κανόνων σε κράτος μέλος, η ΕΡΑ διευθέτησε ταχέως το ζήτημα με τον ενδιαφερόμενο φορέα εκμετάλλευσης, συχνά πριν από την εκκίνηση επίσημων διαδικασιών ή κατά τη διάρκεια επίσημων διαδικασιών. Σε μερικές περιπτώσεις 12 χρειάστηκε η επιβολή προστίμων. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού για την περιαγωγή, σε όλα τα κράτη μέλη πρέπει να ανατεθούν στις ΕΡΑ οι κατάλληλες αρμοδιότητες επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τους κανόνες περιαγωγής. Στις περιπτώσεις που, μετά τις 15 Ιουνίου 2017, ανέκυψαν νέα ερωτήματα εφαρμογής σχετιζόμενα με νέους τύπους προσφορών οι οποίοι δεν καλύπτονταν συγκεκριμένα στις κατευθυντήριες γραμμές του BEREC, οι ΕΡΑ συντόνισαν την προσέγγισή τους συνεργαζόμενες με την Επιτροπή μέσω της εξειδικευμένης ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων του BEREC για θέματα διεθνούς περιαγωγής 13. Οι ΕΡΑ έχουν χορηγήσει παρεκκλίσεις βιωσιμότητας σε φορείς εκμετάλλευσης οι οποίοι αναμενόταν ότι θα αποτελούσαν πιθανούς υποψήφιους για την χορήγηση παρέκκλισης λόγω της ιδιαίτερης κατάστασής τους, δηλαδή σε ορισμένους φορείς εκμετάλλευσης εικονικού δικτύου κινητών επικοινωνιών (MVNO) σε ορισμένα κράτη μέλη, καθώς και σε ορισμένους MNO σε ορισμένα κράτη μέλη με ιδιαιτέρως χαμηλές τιμές δεδομένων που παρουσιάζουν υψηλές ανισορροπίες περιαγωγής και/ή χαμηλό εισόδημα ανά χρήστη (Εσθονία, Λιθουανία, Πολωνία, Φινλανδία). Παρά την παρέκκλιση, πολλοί MNO και MVNO εξακολουθούν να προσφέρουν μεγάλους όγκους υπηρεσιών περιαγωγής χωρίς πρόσθετα τέλη στους συνδρομητές τους, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί εντός της αντίστοιχης εγχώριας αγοράς. Όταν επιβάλλουν το επιτρεπόμενο πρόσθετο τέλος περιαγωγής, αυτό είναι εξαιρετικά μειωμένο σε σύγκριση με το πρόσθετο τέλος περιαγωγής πριν από τις 15 Ιουνίου 2017 (κατά ποσοστό υψηλότερο από 90 % όσον αφορά τα δεδομένα), με αποτέλεσμα οι ενδιαφερόμενοι πελάτες να επωφελούνται όντως σημαντικά από τους νέους κανόνες ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις (βλ. ενότητα 4). Σε όλες τις περιπτώσεις, τα επιτρεπόμενα από την ΕΡΑ και επιβαλλόμενα από τον φορέα εκμετάλλευσης τέλη είναι χαμηλότερα, συχνά δε ιδιαίτερα χαμηλότερα, από το ανώτατο όριο τιμών περιαγωγής χονδρικής, κατ εφαρμογή του κανόνα σύμφωνα με τον οποίον τυχόν πρόσθετα τέλη θα πρέπει να επιβάλλονται μόνο στον βαθμό του αναγκαίου για την ανάκτηση των δαπανών παροχής ρυθμιζόμενων υπηρεσιών περιαγωγής λιανικής, οι οποίες θα μπορούσαν ειδάλλως να προκαλέσουν αύξηση των εγχώριων τιμών. 12 Σύμφωνα με την κατάσταση ως είχε τον Ιούνιο του 2018, σε πέντε περιπτώσεις επιβλήθηκαν από τις ΕΡΑ πρόστιμα σε φορείς εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών λόγω μη συμμόρφωσης με τους κανόνες RLAH, σύμφωνα με τις απαντήσεις στην έρευνα στις ΕΡΑ που διεξήγαγε η Επιτροπή τον Ιούνιο του Για παράδειγμα, για τον τρόπο χειρισμού νέων υπηρεσιών μηδενικής χρέωσης στο πλαίσιο των κανόνων RLAH, π.χ. αποφάσεις από την BNetzA (Γερμανία) και την ANACOM (Πορτογαλία) 5

7 4 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ RLAH ΣΤΟΥΣ ΤΕΛΙΚΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ Παρά το γεγονός ότι διαδοχικοί κανονισμοί για την περιαγωγή από το 2007 και έπειτα έχουν εξασφαλίσει απτά οφέλη για τους καταναλωτές με τις μειώσεις των τιμών υπηρεσιών περιαγωγής φωνητικών κλήσεων, SMS και δεδομένων, πολλοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να αποφεύγουν ή να μετριάζουν τη χρήση των κινητών τους τηλεφώνων και των υπηρεσιών δεδομένων τους όταν ταξιδεύουν εκτός του κράτους μέλους προέλευσής τους, προκειμένου να μην επιβαρύνονται με τέλη περιαγωγής κινητών επικοινωνιών. Το 2014 πάνω από το ήμισυ των Ευρωπαίων απενεργοποίησαν την επιλογή περιαγωγής των δεδομένων τους όταν ταξίδευαν εντός της ΕΕ, ενώ μόλις ένας στους δέκα Ευρωπαίους πραγματοποίησε εξερχόμενες κλήσεις ή δέχθηκε εισερχόμενες κλήσεις τόσο συχνά όσα στην χώρα του 14. Οι κανόνες RLAH επιτρέπουν πλέον να αλλάξει ριζικά αυτή η κατάσταση και να απελευθερωθεί η αναξιοποίητη ζήτηση κατανάλωσης κινητών επικοινωνιών από ταξιδιώτες εντός της ΕΕ. Στις ενότητες 4.1, 4.2 και 4.3 παρακάτω, τα παρατιθέμενα αριθμητικά στοιχεία προέρχονται από τις πλέον πρόσφατες εκθέσεις συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή Οι κανόνες RLAH προκάλεσαν τεράστια και ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης περιαγωγής Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές άρχισαν να αξιοποιούν αμέσως και μαζικά την κατάργηση των τελών περιαγωγής εντός ΕΕ/ΕΟΧ από τις 15 Ιουνίου Ήδη το καλοκαίρι του 2017 η χρήση υπηρεσιών δεδομένων κινητών επικοινωνιών κατά την περιαγωγή εντός ΕΕ/ΕΟΧ πολλαπλασιάστηκε κατά 5,35 (+435 %) σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2016, και ο όγκος των τηλεφωνικών κλήσεων περιαγωγής πολλαπλασιάστηκε κατά 2,45 (+145 %). Τα επόμενα δύο τρίμηνα (το τέταρτο τρίμηνο του 2017 και το πρώτο τρίμηνο του 2018) η χρήση δεδομένων περιαγωγής παρέμεινε σε επίπεδα σχεδόν 5 φορές πάνω από τα επίπεδα που παρουσίαζε πριν από ένα έτος (Εικόνα 1). Στα εν λόγω δύο τρίμηνα, ο συνολικός όγκος φωνητικών κλήσεων περιαγωγής παρέμεινε σχεδόν διπλάσια υψηλότερος σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τον κανονισμό RLAH. Όπως συμπεραίνει ο BEREC στην 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης για τη διεθνή περιαγωγή, τα εν λόγω αριθμητικά στοιχεία αποδεικνύουν σαφώς ότι οι κανόνες RLAH συνέβαλαν καθοριστικά στην τόνωση της ζήτησης υπηρεσιών περιαγωγής και στην ανάπτυξη της αγοράς διεθνούς περιαγωγής εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ. 14 Ειδική έκδοση αριθ. 414 του Ευρωβαρόμετρου με τίτλο «E-communications and telecom single market household survey» (Έρευνα νοικοκυριών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες και την ενιαία αγορά τηλεπικοινωνιών), Μάρτιος 2012, ή Έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης δεδομένων του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, Απρίλιος Σεπτέμβριος 2017, η οποία δημοσιεύθηκε στις 14 Μαρτίου 2018, έγγραφο αριθ. BoR(18)31, και διατίθεται εδώ. 21 η Έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, Οκτώβριος Μάρτιος 2018, η οποία δημοσιεύθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2018, έγγραφο αριθ. BoR(18)160, και διατίθεται εδώ. 6

8 εκατ. GB Εικόνα 1: Κίνηση δεδομένων περιαγωγής λιανικής στον ΕΟΧ, δεύτερο τρίμηνο (Q2) του 2016 έως πρώτο τρίμηνο (Q1) του 2018 (σε εκατ. GB) ,37 RLAH 61,85 70, , ,07 15,78 12,56 14,14 0 Q2 '16 Q3 '16 Q4 '16 Q1 '17 Q2 '17 Q3 '17 Q4 '17 Q1 '18 Πηγή: με βάση την 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Οκτωβρίου Μαρτίου Οι ταξιδιώτες χρησιμοποιούν πλέον κατά μέσο όρο σχεδόν 4 φορές περισσότερα δεδομένα κατά την περιαγωγή από ό,τι πριν από τους κανόνες RLAH (βλέπε Εικόνα 2) 16. Επιπλέον, πραγματοποιούν εξερχόμενες κλήσεις κατά μέσο όρο περίπου 1,7 φορές περισσότερες κατά την περιαγωγή από ό,τι πριν από την εφαρμογή των κανόνων RLAH Η αύξηση του συνολικού όγκου δεδομένων περιαγωγής στον ΕΟΧ οφείλεται σε υψηλότερη μέση κατανάλωση των πελατών περιαγωγής, καθώς και στο γεγονός ότι περισσότεροι ταξιδιώτες ενεργοποιούν την περιαγωγή δεδομένων. 17 Η αύξηση του συνολικού όγκου φωνητικών κλήσεων περιαγωγής στον ΕΟΧ οφείλεται στην υψηλότερη μέση κατανάλωση των πελατών περιαγωγής, καθώς και στο γεγονός ότι περισσότεροι ταξιδιώτες ενεργοποιούν την περιαγωγή φωνητικών κλήσεων. 7

9 MB Εικόνα 2: Μέση κατανάλωση περιαγωγής δεδομένων στον ΕΟΧ ανά μήνα ανά συνδρομητή περιαγωγής (σε MB), δεύτερο τρίμηνο (Q2) του 2016 έως πρώτο τρίμηνο (Q1) του RLAH 259,22 242,53 218, ,94 62,41 58,54 68,2 108,58 0 Q2 '16 Q3 '16 Q4 '16 Q1 '17 Q2 '17 Q3 '17 Q4 '17 Q1 '18 Πηγή: με βάση την 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Οκτωβρίου Μαρτίου Από τον Ιούνιο του 2017 σημειώθηκε σε όλα τα κράτη μέλη αξιοσημείωτη αύξηση της κατανάλωσης περιαγωγής από τους συνδρομητές. Ιδιαίτερα υψηλή αύξηση της κατανάλωσης περιαγωγής εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ από πελάτες παρατηρήθηκε σε πολωνικούς, ρουμανικούς, βουλγαρικούς, κροατικούς και ισπανικούς φορείς εκμετάλλευσης όσον αφορά τις φωνητικές κλήσεις (τριπλάσια και πλέον αύξηση), και σε βουλγαρικούς, κροατικούς, τσεχικούς, πολωνικούς, ισπανικούς και λετονικούς φορείς εκμετάλλευσης όσον αφορά τα δεδομένα (περίπου υπερδεκαπλάσια αύξηση) 18. Στα τρία κράτη μέλη στα οποία χορηγήθηκαν παρεκκλίσεις βιωσιμότητας σε όλους τους MNO από τις 15 Ιουνίου 2017 (Φινλανδία, Λιθουανία και Εσθονία 19, βλέπε ενότητα 3), οι χρήστες αύξησαν επίσης σημαντικά την οικεία κατανάλωση υπηρεσιών κινητών επικοινωνιών στο εξωτερικό εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ σε παρόμοιες αναλογίες με πολλά άλλα κράτη μέλη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι φορείς εκμετάλλευσης, στους οποίους χορηγήθηκαν παρεκκλίσεις, παρείχαν παρ όλα αυτά υπηρεσίες περιαγωγής χωρίς πρόσθετα τέλη έως έναν βαθμό (βλέπε ενότητα 4.2) και, όταν επέβαλαν τα εν λόγω πρόσθετα τέλη, τα επιτρεπόμενα από την ΕΡΑ πρόσθετα τέλη περιαγωγής ήταν ιδιαιτέρως χαμηλότερα από τα πρόσθετα τέλη που ίσχυαν πριν από τις 15 Ιουνίου Κατά συνέπεια, οι πελάτες των 18 Συγκρίνοντας το πρώτο τρίμηνο του 2018 και το τέταρτο τρίμηνο του 2017 με το πρώτο τρίμηνο του 2017 και το τέταρτο τρίμηνο του 2016, αντίστοιχα. Βλέπε σχήματα και στην 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Οκτωβρίου Μαρτίου Στην Πολωνία χορηγήθηκε παρέκκλιση σε τρεις MNO κατά το πρώτο εξάμηνο του Οι επιπτώσεις των εν λόγω παρεκκλίσεων δεν είναι ακόμη εμφανείς στα δεδομένα του πρώτου τριμήνου του

10 συγκεκριμένων φορέων εκμετάλλευσης επωφελήθηκαν και αυτοί σημαντικά από τους νέους κανόνες περιαγωγής και προσάρμοσαν αναλόγως τη συμπεριφορά τους με αύξηση της ζήτησης. 4.2 Οι κανόνες RLAH εφαρμόζονται ευρέως εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ Ήδη το καλοκαίρι του 2017 σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι μπορούσαν να διαθέτουν συνδρομή κινητών επικοινωνιών που παρέχει υπηρεσίες RLAH. Το 1,8 % των συνδρομητών εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ επιβαρυνόταν με πρόσθετο τέλος περιαγωγής λόγω παρέκκλισης που χορηγήθηκε από την εθνική ρυθμιστική αρχή και το 1,6 % επειδή δεν διέμενε ή δεν είχε σταθερούς δεσμούς με την χώρα του φορέα εκμετάλλευσης. Όλοι οι άλλοι συνδρομητές επωφελούνταν από την RLAH ή επέλεξαν συνειδητά εναλλακτική τιμή περιαγωγής, ώστε να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες περιαγωγής που έχουν σε χώρες εκτός ΕΕ. Ως εκ τούτου, το πρώτο τρίμηνο του 2018 η RLAH αντιπροσώπευε πάνω από το 90 % της κίνησης περιαγωγής φωνητικών κλήσεων και δεδομένων από συνδρομητές της ΕΕ/του ΕΟΧ που ταξιδεύουν εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ 20. Ακόμη και στη Φινλανδία, τη Λιθουανία και την Εσθονία, όπου όλοι οι MNO είχαν το δικαίωμα να παρεκκλίνουν από τους κανόνες RLAH από τις 15 Ιουνίου 2017, οι εν λόγω MNO στην πραγματικότητα παρείχαν μεγάλους όγκους υπηρεσιών περιαγωγής χωρίς πρόσθετα τέλη (σε πιο περιορισμένο βαθμό στη Λιθουανία). Με αυτόν τον τρόπο, η συντριπτική πλειονότητα της κίνησης περιαγωγής από Φινλανδούς και Εσθονούς συνδρομητές επωφελούνται επίσης από τους κανόνες RLAH Σε γενικές γραμμές, οι προσφορές αποκλειστικά εγχώριων κινητών επικοινωνιών είναι περιορισμένες και αφορούν κυρίως το τμήμα της αγοράς προπληρωμένων προγραμμάτων Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες εκθέσεις συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή 22, από το καλοκαίρι του 2017 η αναλογία συνδρομητών της ΕΕ/του ΕΟΧ που διαθέτουν κάρτα SIM με ενεργοποιημένη την επιλογή περιαγωγής παρέμεινε σταθερή στο 96 % περίπου. Οι κάρτες SIM αποκλειστικά εγχώριας χρήσης (δηλαδή κάρτες SIM που γενικώς δεν παρέχουν καμία υπηρεσία περιαγωγής στο εξωτερικό) είναι στις περισσότερες 20 Η πλειονότητα της λοιπής κίνησης περιαγωγής εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ πραγματοποιείται με εναλλακτικές τιμές περιαγωγής τις οποίες έχουν επιλέξει συνειδητά οι καταναλωτές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναλογία των εναλλακτικών τιμών περιαγωγής έχει μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τους κανόνες RLAH (με συντελεστή 2,5 για τις φωνητικές κλήσεις και σχεδόν 2 για τα δεδομένα), γεγονός που αποδεικνύει ότι το νέο προκαθορισμένο καθεστώς (RLAH) καλύπτει τις ανάγκες περιαγωγής των Ευρωπαίων οι οποίοι δεν χρειάζεται πλέον να καταφεύγουν σε εναλλακτικές τιμές περιαγωγής τόσο συχνά όσο παλαιότερα. 21 Βλέπε σχήματα (φωνητικές κλήσεις) και (δεδομένα) στην 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Οκτωβρίου Μαρτίου Επιπλέον, όταν επιβάλλοντα πρόσθετα τέλη δυνάμει της παρέκκλισης, αυτά είναι πολύ χαμηλότερα από τα πρόσθετα τέλη που ίσχυαν πριν από τους κανόνες RLAH και αντιστοιχούν σε μείωση άνω του 90 % για τα δεδομένα το 2018 σε σύγκριση με τον Μάιο του η και 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης δεδομένων του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Απριλίου Μαρτίου

11 περιπτώσεις προπληρωμένες κάρτες που εξυπηρετούν ανάγκες τοπικών επικοινωνιών, και/ή προγράμματα αποκλειστικά για δεδομένα ή προϊόντα σταθερής ασύρματης πρόσβασης τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο σε συγκεκριμένη θέση 23. Ως εκ τούτου, τα αποκλειστικά εγχώρια τιμολογιακά προγράμματα παρέμειναν περιορισμένα, με εξαίρεση τη Ρουμανία, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Βουλγαρία όπου πάνω από το 10 % των χρηστών επέλεξαν αποκλειστικά εγχώριες προσφορές. Αυτή η αναλογία παρουσιάζει μείωση στη Βουλγαρία και τη Λετονία από το καλοκαίρι του 2017, στη Ρουμανία όμως παρουσιάζει αξιοσημείωτη αύξηση 24. Η Αυστρία είναι το μόνο άλλο κράτος μέλος στο οποίο το ποσοστό συνδρομητών αποκλειστικά εγχώριων κινητών επικοινωνιών έχει σημειώσει σημαντική αύξηση (από 4 % σε 9 % από το καλοκαίρι του 2017 έως το πρώτο τρίμηνο του 2018, κυρίως για συνδρομητές MVNO). Οι MVNO διαθέτουν εν γένει μεγαλύτερο ποσοστό (και ορισμένες φορές σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό) συνδρομητών αποκλειστικά εγχώριων κινητών επικοινωνιών σε σύγκριση με τους MNO, μια τάση η οποία ενδεχομένως οφείλεται εν μέρει στα τμήματα των πελατών που συνήθως στοχεύουν. Ωστόσο, σε όλες τις χώρες της ΕΕ/του ΕΟΧ η αναλογία συνδρομητών αποκλειστικά εγχώριων κινητών επικοινωνιών εξακολουθεί να είναι αρκετά χαμηλότερη από την αναλογία του πληθυσμού που δεν ταξίδεψε στο εξωτερικό το προηγούμενο έτος. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εξέλιξη των αποκλειστικά εγχώριων τιμολογιακών προγραμμάτων, όσο τα ανώτατα όρια τιμών δεδομένων περιαγωγής χονδρικής θα εξακολουθούν να μειώνονται. 4.4 Η ικανοποίηση των καταναλωτών είναι υψηλή Το 2017 η Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι εθνικοί εταίροι (π.χ. ΕΡΑ, ενώσεις καταναλωτών) κινητοποίησαν σημαντικούς πόρους και διαύλους, με στόχο να ενημερωθούν κατάλληλα οι Ευρωπαίοι πολίτες σχετικά με τα νέα δικαιώματά τους όσον αφορά την περιαγωγή όταν ταξιδεύουν εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ. Η μεταρρύθμιση που επέφεραν οι κανόνες RLAH χαίρει ευρείας αναγνώρισης και εκτίμησης από τους Ευρωπαίους. Ένα έτος μετά τη θέσπιση των κανόνων RLAH, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 62 % των Ευρωπαίων γνωρίζουν ότι έχουν καταργηθεί οι χρεώσεις περιαγωγής εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ και το 69 % θεωρούν ότι οι ίδιοι ή κάποιος που γνωρίζουν επωφελείται ή θα επωφεληθεί από αυτό. Η επίγνωση των εν λόγω κανόνων ανέρχεται σε 81 % στην περίπτωση πολιτών που έχουν ταξιδέψει τους τελευταίους 12 μήνες 25. Στη Φινλανδία, τη Λιθουανία και την Εσθονία όπου χορηγήθηκαν παρεκκλίσεις βιωσιμότητας σε όλους τους MNO από τις 15 Ιουνίου 2017, η παρέκκλιση χρησιμοποιήθηκε με φειδώ από τους φορείς εκμετάλλευσης και 23 Έκθεση του BEREC για τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των διεθνών τελών περιαγωγής, Δεκέμβριος Μόνο το 17 % των φορέων εκμετάλλευσης δήλωσε ότι έχει αφαιρέσει τις υπηρεσίες περιαγωγής από ορισμένα ειδικά τιμολογιακά προγράμματα. 24 Το ποσοστό συνδρομητών αποκλειστικά εγχώριων κινητών επικοινωνιών στην Εσθονία το τρίτο τρίμηνο του 2017, το οποίο αναφέρεται στην 20 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC, δεν είναι ακριβές λόγω προβλημάτων των υποκείμενων δεδομένων. Κατά συνέπεια, για την Εσθονία δεν είναι εφικτή η σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του Έκτακτη έκδοση αριθ. 468 του Ευρωβαρόμετρου με τίτλο «The end of roaming charges one year later» (Ένα έτος από την κατάργηση των τελών περιαγωγής), Ιούνιος, η οποία διατίθεται εδώ. 10

12 δεν επηρέασε την αναγνώριση των οφελών της μεταρρύθμισης από τους καταναλωτές, η οποία μάλιστα είναι υψηλότερη στις εν λόγω χώρες από τον μέσο όρο της ΕΕ. Από την έρευνα προκύπτει επίσης αξιοσημείωτη αλλαγή στη συμπεριφορά κατά την περιαγωγή από τη θέσπιση των κανόνων RLAH και εξής. Από τον Ιούνιο του 2017 οι ταξιδιώτες είναι λιγότερο πιθανόν να κάνουν περιορισμένη χρήση του κινητού τους τηλεφώνου στο εξωτερικό εντός της ΕΕ (53 %) σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τις 15 Ιουνίου 2017 (66 %). Το ποσοστό ταξιδιωτών που θεωρούν ότι χρησιμοποιούν τα οικεία δεδομένα κινητών επικοινωνιών κατά την περιαγωγή το ίδιο συχνά με το εσωτερικό αυξήθηκε σε 34 % σε σύγκριση με το 15 % πριν από τις 15 Ιουνίου Αντιθέτως, το ποσοστό ταξιδιωτών που δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ δεδομένα κινητών επικοινωνιών στο εξωτερικό υποχώρησε σε 19 % σε σύγκριση με το 42 % πριν από τις 15 Ιουνίου 2017 (και 52 % το 2014). Όσον αφορά τις εξερχόμενες κλήσεις, το ποσοστό ταξιδιωτών που χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο για την πραγματοποίηση εξερχόμενων κλήσεων κατά την περιαγωγή το ίδιο συχνά με το εσωτερικό αυξήθηκε σε 26 % σε σύγκριση με το 11 % πριν από τις 15 Ιουνίου Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της BELTUG 26, επιβεβαιώνεται ότι οι κανόνες RLAH έχουν αποφέρει επίσης σημαντικά οφέλη στις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους τους, διότι έχουν οδηγήσει σε κέρδη παραγωγικότητας και εξοικονόμηση δαπανών για όσους πραγματοποιούν επαγγελματικά ταξίδια, όταν βρίσκονται εκτός της χώρας προέλευσής τους. Ένα από τα συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι η θέσπιση των κανόνων RLAH έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν τις κινητές επικοινωνίες όταν πραγματοποιούν επαγγελματικό ταξίδι. Επομένως, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτές τις μεταβαλλόμενες συμπεριφορές ώστε να δρέψουν τα πλήρη οφέλη των κανόνων RLAH. 5 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ RLAH ΣΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 5.1 Θέσπιση Η θέσπιση των κανόνων RLAH διευκόλυνε ιδιαίτερα την κατανάλωση υπηρεσιών κινητών επικοινωνιών από τους καταναλωτές της ΕΕ όταν ταξιδεύουν εντός της Ένωσης, όπως φαίνεται στην ενότητα 4. Η παρούσα ενότητα επικεντρώνεται στις επιπτώσεις της κατάργησης των πρόσθετων τελών περιαγωγής από την πλευρά των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων (συμπεριλαμβανομένων των εικονικών δικτύων) κινητών επικοινωνιών εντός της Ένωσης BELTUG, «Roam Like at Home in the Business Market» (Περιαγωγή με χρέωση εσωτερικού στον τομέα των επιχειρήσεων), Οκτώβριος Οι κανόνες RLAH εξ ορισμού καταργούν την πηγή εσόδων των φορέων εκμετάλλευσης από την περιαγωγή λιανικής (με εξαίρεση τα πρόσθετα τέλη περιαγωγής λιανικής που εφαρμόζονται σε περίπτωση παράβασης της πολιτικής εύλογης χρήσης και δυνάμει της παρέκκλισης). Κατά συνέπεια, κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους εφαρμογής των κανόνων RLAH στα τριμηνιαία έσοδα δεδομένου φορέα εκμετάλλευσης δεν περιλαμβάνονται πλέον πρόσθετα τέλη περιαγωγής λιανικής και συγκρίνονται με τα τριμηνιαία έσοδα του εν λόγω φορέα εκμετάλλευσης πριν από ένα έτος στα οποία περιλαμβάνονταν πρόσθετα τέλη περιαγωγής λιανικής. Αυτό 11

13 Για τις υπηρεσίες περιαγωγής απαιτείται διμερής συμφωνία μεταξύ δύο φορέων εκμετάλλευσης δικτύων κινητών επικοινωνιών, καθένας εκ των οποίων βρίσκεται σε διαφορετική χώρα, ώστε οι πελάτες του ενός να μπορούν να χρησιμοποιούν το δίκτυο του άλλου και εναλλάξ, όταν ταξιδεύουν στη συγκεκριμένη χώρα. Υπό αυτή την έννοια, οι επιπτώσεις των κανόνων RLAH μπορούν να ποικίλλουν σημαντικά ανά φορέα εκμετάλλευσης, ανάλογα με τις ροές κίνησης της πελατειακής βάσης του εκάστοτε φορέα εκμετάλλευσης. Με βάση τις οικείες ροές κίνησης, κάθε φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να χαρακτηριστεί ως φορέας εκμετάλλευσης εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής ή εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής. Οι φορείς εκμετάλλευσης εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής διαθέτουν πελατειακή βάση που καταναλώνει περισσότερες υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών στο εξωτερικό (δηλαδή στα δίκτυα των φορέων εκμετάλλευσης-εταίρων σε άλλες χώρες της ΕΕ) από τις αντίστοιχες υπηρεσίες που καταναλώνει η πελατειακή βάση του φορέα εκμετάλλευσης-εταίρου στο δικό τους δίκτυο. Αντιστρόφως, οι φορείς εκμετάλλευσης εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής διαθέτουν πελατειακή βάση που καταναλώνει λιγότερες υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών στο εξωτερικό από τις αντίστοιχες υπηρεσίες που καταναλώνει η πελατειακή βάση του φορέα εκμετάλλευσης-εταίρου στο δικό τους δίκτυο. Στην ανάλυση που ακολουθεί εξετάζονται οι επιπτώσεις της θέσπισης των κανόνων RLAH ξεχωριστά σε χώρες εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής και σε χώρες εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής. Λόγω των τουριστικών ροών, οι φορείς εκμετάλλευσης σε χώρες της βόρειας Ευρώπης είναι συνήθως φορείς εκμετάλλευσης καθαρής εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής, ενώ οι φορείς εκμετάλλευσης σε χώρες της νότιας Ευρώπης είναι συνήθως φορείς εκμετάλλευσης εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής, αν και παρατηρούνται ορισμένες εξαιρέσεις. Στην παρούσα ενότητα, τα αριθμητικά στοιχεία βασίζονται στα δεδομένα που συνέλεξαν οι ΕΡΑ από τους φορείς εκμετάλλευσης για τους σκοπούς της 19 ης, της 20 ής και της 21 ης έκθεσης συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC που καλύπτουν την περίοδο από το τέταρτο τρίμηνο του 2016 έως το πρώτο τρίμηνο του 2018, καθώς και σε έρευνα στις ΕΡΑ που διεξήγαγε η Επιτροπή από τον Μάιο έως τον Ιούνιο του Η ανάλυση των δεδομένων διεξήχθη από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) της Επιτροπής Ο κανονισμός ενεργοποίησε την ανταγωνιστική δυναμική που οδήγησε σε σημαντικές μειώσεις των τιμών χονδρικής οι οποίες, αντιστοίχως, ωφέλησαν τους φορείς εκμετάλλευσης καθαρής εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής οδηγεί αυτομάτως σε μείωση των εσόδων του φορέα εκμετάλλευσης κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους εφαρμογής των κανόνων RLAH σε κατ έτος συγκρίσεις. Από το δεύτερο έτος εφαρμογής των κανόνων RLAH και έπειτα, το εν λόγω αυτόματο αποτέλεσμα εκλείπει, εφόσον οι κατ έτος συγκρίσεις αφορούν περιόδους κατά τις οποίες εφαρμόζονται πλήρως οι κανόνες RLAH. Η ζήτηση όμως για ολοένα αυξανόμενους όγκους δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων κατά τη διάρκεια ταξιδιών εντός της ΕΕ/του ΕΟΧ, εξακολουθεί να υπάρχει και μεγεθύνει τα έσοδα των φορέων εκμετάλλευσης από κινητές επικοινωνίες. 28 Το Κοινό Κέντρο Ερευνών διεξάγει έρευνες για λογαριασμό της Επιτροπής προκειμένου να παρέχει ανεξάρτητες επιστημονικές συμβουλές και υποστήριξη στις πολιτικές της ΕΕ (για τον ιστότοπό του βλέπε εδώ). 12

14 Όταν πελάτης δεδομένου φορέα εκμετάλλευσης χρησιμοποιεί περιαγωγή στο δίκτυο φορέα εκμετάλλευσης περιαγωγής-εταίρου σε άλλη χώρα της ΕΕ, ο πρώτος φορέας εκμετάλλευσης πρέπει να καταβάλλει τέλη για την πρόσβαση στο δίκτυο του δεύτερου, τα οποία είναι γνωστά ως τέλη περιαγωγής χονδρικής. Η θέσπιση των κανόνων RLAH συνοδεύτηκε από σημαντικές μειώσεις των ανώτατων τιμών περιαγωγής χονδρικής και φαίνεται ότι προκάλεσε περαιτέρω μειώσεις των πραγματικών τιμών χονδρικής. Η μέση τιμή περιαγωγής χονδρικής εντός ΕΟΧ για υπηρεσίες φωνητικών κλήσεων ήταν 2,93 λεπτά του EUR/λεπτό το τρίτο τρίμηνο του 2016 σε σύγκριση με 2,41 λεπτά του EUR/λεπτό το τρίτο τρίμηνο του 2017 και 2,06 λεπτά του EUR/λεπτό το πρώτο τρίμηνο του Ομοίως, η μέση τιμή περιαγωγής χονδρικής εντός ΕΟΧ για υπηρεσίες δεδομένων ήταν 9,9 EUR/GB το τρίτο τρίμηνο του 2016 σε σύγκριση με 4 EUR/GB το τρίτο τρίμηνο του 2017 και 2,7 EUR/GB το πρώτο τρίμηνο του Οι τιμές καθαρής εξερχόμενης κίνησης (μη ισόρροπης) περιαγωγής χονδρικής, η οποία αποτελεί το τμήμα της κίνησης περιαγωγής που παράγει καθαρές πληρωμές από ένα φορέα εκμετάλλευσης σε άλλον, είναι ακόμη χαμηλότερες (1,84 λεπτά του EUR/λεπτό για φωνητικές κλήσεις και 2,6 EUR/GB για δεδομένα κατά μέσο όσο το πρώτο τρίμηνο του 2018). Ο μέσος όρων όλων των φορέων εκμετάλλευσης με τις πέντε χαμηλότερες τιμές καθαρής εξερχόμενης (μη ισόρροπης) κίνησης περιαγωγής χονδρικής ανήλθε σε 1,39 λεπτά του EUR/λεπτό για φωνητικές κλήσεις και 1,1 EUR/GB για δεδομένα το πρώτο τρίμηνο του Η πτώση των τιμών περιαγωγής χονδρικής οφείλεται κυρίως σε δύο παράγοντες. Πρώτον, η θέσπιση των κανόνων RLAH οδήγησε σε σημαντικές αυξήσεις των όγκων περιαγωγής (όπως φαίνεται στην ενότητα 4.1) και, ως εκ τούτου, ενέτεινε τον ανταγωνισμό στις τιμές περιαγωγής χονδρικής. Δεύτερον, σύμφωνα με τους στόχους του κανονισμού για την περιαγωγή, οι ρυθμιζόμενες ανώτατες τιμές περιαγωγής χονδρικής λειτούργησαν ως ανώτατα όρια τα οποία ενεργοποίησαν την ανταγωνιστική δυναμική της αγοράς μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης που προσφέρουν πρόσβαση περιαγωγής χονδρικής κάτω από τα εν λόγω ανώτατα όρια. Οι εν λόγω πτώσεις των τιμών περιαγωγής χονδρικής θα πρέπει να επικροτηθούν για τρεις λόγους. Πρώτον, οι χαμηλότερες τιμές περιαγωγής χονδρικής περιόρισαν σε σημαντικό βαθμό τυχόν αντίκτυπο της θέσπισης κανόνων RLAH σε φορείς εκμετάλλευσης εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής, 31 διότι αυτοί μείωσαν τις πληρωμές τους για περιαγωγή χονδρικής. Δεύτερον, οι εν λόγω μειώσεις των τιμών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι μέσες τιμές της αγοράς χονδρικής κυμαίνονται κάτω από τις ρυθμιζόμενες μέγιστες τιμές χονδρικής, η και 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Απριλίου Μαρτίου η και 21 η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, που καλύπτει την περίοδο Απριλίου Μαρτίου Σύμφωνα με τα στοιχεία της 21 ης έκθεσης συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, 16 χώρες από τα 28 κράτη μέλη συν τη Νορβηγία είναι χώρες καθαρής εξερχόμενης κίνησης περιαγωγής δεδομένων, και συγκεκριμένα οι εξής: DE, DK, EE, FI, IE, LT, LU, LV, NL, NO, PL, RO, SE, SI, SK και UK. 13

15 αποτελούν πειστική απόδειξη ότι οι φορείς εκμετάλλευσης καθαρής εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής μπόρεσαν να ανταπεξέλθουν στην αυξανόμενη ζήτηση υπηρεσιών περιαγωγής και, παράλληλα, να ανακτήσουν τις δαπάνες επενδύσεων στο δίκτυό τους, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών κεφαλαιακών επενδύσεων. Τρίτον, οι εν λόγω μειώσεις των τιμών περιαγωγής χονδρικής είναι σημάδι βελτίωσης της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς χονδρικής, τουλάχιστον όσον αφορά ένα σημαντικό ποσοστό διμερών σχέσεων μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης. Θετικό ρόλο φαίνεται να έπαιξαν επίσης το γεγονός ότι δεν είναι πλέον δυνατόν να διατηρούνται υπερβολικές τιμές υπηρεσιών περιαγωγής λιανικής στις διάφορες εθνικές αγορές, καθώς και η απελευθέρωση της συσσωρευθείσας αναξιοποίητης ζήτησης χάρη στην εφαρμογή των κανόνων RLAH στον τομέα της λιανικής. 5.3 Οι φορείς εκμετάλλευσης καθαρής εισερχόμενης κίνησης έχουν επωφεληθεί από την αυξημένη ζήτηση περιαγωγής Όσον αφορά τους φορείς εκμετάλλευσης σε χώρες καθαρής εισερχόμενης κίνησης, τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τις εκθέσεις συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή δείχνουν ότι από τις 29 χώρες που περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση (δηλαδή τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ συν τη Νορβηγία), 13 είναι χώρες καθαρής εισερχόμενης κίνησης δεδομένων περιαγωγής 32. Μετά την εφαρμογή των κανόνων RLAH, παρατηρούνται ορισμένες διαφορές όσον αφορά την αύξηση της εισερχόμενης κίνησης δεδομένων περιαγωγής από τις εν λόγω χώρες. Για ορισμένες χώρες (π.χ. Ισπανία, Κύπρο ή Ιταλία), η αύξηση της εξερχόμενης κίνησης δεδομένων περιαγωγής, ξεκινώντας από τα χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με την εισερχόμενη κίνηση δεδομένων περιαγωγής, ήταν αναλογικά μεγαλύτερη από την αύξηση της εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής. Παρόμοια τάση παρατηρείται στην περιαγωγή φωνητικών κλήσεων. Η καθαρή εισερχόμενη κίνηση περιαγωγής κυμαίνεται κατά κανόνα μεταξύ 1 % και 8 % της εγχώριας κίνησης στις χώρες εισερχόμενης κίνησης. Όσον αφορά τα δεδομένα, αντιπροσώπευε περισσότερο από το 10 % της εγχώριας κίνησης το καλοκαίρι του 2017 στην Κροατία, τη Μάλτα, την Πορτογαλία και έως περίπου το 20 % στην Κύπρο και την Ελλάδα. Οι φορείς εκμετάλλευσης σε όλες τις χώρες καθαρής εισερχόμενης κίνησης έχουν επωφεληθεί από την αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες περιαγωγής χονδρικής σε τιμές αγοράς, οι οποίες επέτρεψαν σε φορείς εκμετάλλευσης σε χώρες καθαρής εισερχόμενης κίνησης να ανακτήσουν τις δαπάνες για την παροχή πρόσβασης σε περιαγωγή χονδρικής, συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης απόδοσης των επενδύσεών τους (όπως περιγράφεται στην ενότητα5.2 ανωτέρω). 5.4 Παρά τη σημαντική αύξηση, η καθαρή εξερχόμενη κίνηση περιαγωγής εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μικρό ποσοστό της εγχώριας ζήτησης 32 Μεταξύ των χωρών καθαρής εισερχόμενης κίνησης δεδομένων περιαγωγής περιλαμβάνονται οι εξής: AT, BE, BG, CY, CZ, EL, ES, FR, HR, HU, IT, MT και PT. 14

16 Κατά την αξιολόγηση του αντικτύπου που μπορεί δυνητικά να έχει η αυξανόμενη ζήτηση για περιαγωγή στους φορείς εκμετάλλευσης καθαρής εξερχόμενης κίνησης, είναι χρήσιμο να αναλυθεί η καθαρή εξερχόμενη κίνηση στις εν λόγω χώρες. Με άλλα λόγια, η διαφορά μεταξύ της εξερχόμενης και της εισερχόμενης κίνησης περιαγωγής είναι πιθανό να αποτελεί ένδειξη του μεγέθους των (καθαρών) πληρωμών περιαγωγής χονδρικής των εν λόγω φορέων εκμετάλλευσης. Τα στοιχεία από τις εκθέσεις συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή καταδεικνύουν ότι, παρά τη μαζική αύξηση της κίνησης δεδομένων περιαγωγής, η καθαρή εξερχόμενη κίνηση δεδομένων περιαγωγής (δηλ. η εξερχόμενη κίνηση δεδομένων περιαγωγής μείον την εισερχόμενη κίνηση δεδομένων περιαγωγής) αντιπροσωπεύει μόνο μικρό ποσοστό της εγχώριας κίνησης δεδομένων των εν λόγω φορέων εκμετάλλευσης, κατά κανόνα κάτω του 3 % και όχι περισσότερο από το 6 % της εγχώριας κατανάλωσης κίνησης δεδομένων για οποιαδήποτε χώρα. Ομοίως, στην περίπτωση της κίνησης περιαγωγής φωνητικών κλήσεων, παρά το γεγονός ότι ένας Πολωνός, ένας Ρουμάνος ή ένας Βούλγαρος συνδρομητής καταναλώνει κατά μέσο όρο 4 έως 5 φορές περισσότερες φωνητικές κλήσεις περιαγωγής στην ΕΕ/στον ΕΟΧ από ό,τι ο μέσος συνδρομητής της ΕΕ/του ΕΟΧ 33, η καθαρή εξερχόμενη κίνηση περιαγωγής φωνητικών κλήσεων στις χώρες αυτές εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 5 % της εγχώριας κίνησης φωνητικών κλήσεων των εν λόγω φορέων εκμετάλλευσης. 5.5 Οι περισσότεροι φορείς κινητών επικοινωνιών εφάρμοσαν πολιτικές εύλογης χρήσης Με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2016/2286 της Επιτροπής 34 θεσπίστηκαν λεπτομερείς κανόνες για τη διασφάλιση της συνεπούς εφαρμογής πολιτικών εύλογης χρήσης (FUP/ΠΕΧ) που μπορούν να εφαρμόζουν οι πάροχοι περιαγωγής, ώστε να αποφεύγεται η ανώμαλη ή η καταχρηστική χρήση των ρυθμιζόμενων υπηρεσιών περιαγωγής λιανικής στο πλαίσιο των κανόνων RLAH που θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στις εγχώριες αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή πραγματοποίησε έρευνα στις ΕΡΑ κατά το διάστημα Μαΐου- Ιουνίου 2018 σχετικά με την έκταση της εφαρμογής των πολιτικών εύλογης χρήσης από τους εγχώριους φορείς εκμετάλλευσης που υπάγονται σε αυτές. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 1 παρακάτω, η συντριπτική πλειονότητα των φορέων εκμετάλλευσης εφάρμοσε κάποια πολιτική εύλογης χρήσης (ΠΕΧ), και ιδίως οι φορείς εκμετάλλευσης σε χώρες εξερχόμενης κίνησης. 33 Βλ. εικόνα 7 στην 21η έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης του BEREC για τη διεθνή περιαγωγή, Οκτώβριος Μάρτιος Το επικείμενο ανώτατο όριο τιμών για τις ενδοενωσιακές κλήσεις από τον Μάιο του 2019 και μετά ενδέχεται να έχει επίπτωση στην εν λόγω ιδιαίτερα υψηλή κατανάλωση φωνητικών κλήσεων περιαγωγής. 34 Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2016/2286 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2016, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων σχετικά με την εφαρμογή πολιτικής εύλογης χρήσης και τη μεθοδολογία εκτίμησης της βιωσιμότητας της κατάργησης των πρόσθετων τελών περιαγωγής λιανικής, καθώς και την αίτηση που υποβάλλει ο πάροχος περιαγωγής για τους σκοπούς της εν λόγω εκτίμησης (CIR). 15

17 Πίνακας 1: Φορείς εκμετάλλευσης που εφαρμόζουν ΠΕΧ ΌΧΙ ΝΑΙ Χώρες κίνησης Χώρες κίνησης εισερχόμενης εξερχόμενης 20 % 80 % 6 % 94 % πηγή: Έρευνα της Επιτροπής στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές (Ιούνιος 2018) Στην περίπτωση των MVNO, το μερίδιο των φορέων εκμετάλλευσης που εφαρμόζουν ΠΕΧ ήταν σχετικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο που παρουσιάστηκε (67 % για MVNO σε χώρες εισερχόμενης κίνησης και 87 % για MVNO σε χώρες εξερχόμενης κίνησης). Αυτό σημαίνει ότι οι MVNO τείνουν, σε γενικές γραμμές, περισσότερο από τους MNO να διαπιστώνουν πρώτα με ποιον τρόπο οι πελάτες τους χρησιμοποιούν τη RLAH, για να προσδιορίσουν εάν θα επενδύσουν ή όχι σε μέτρα πολιτικής εύλογης χρήσης. Όσον αφορά τους τύπους ΠΕΧ που εφαρμόζονται, περίπου οι μισοί από τους φορείς εκμετάλλευσης έχουν εφαρμόσει το κριτήριο της μόνιμης κατοικίας/σταθερού δεσμού 35. Στον Πίνακα 2 παρακάτω φαίνεται ότι η μεγάλη πλειονότητα των φορέων εκμετάλλευσης έχουν βασιστεί στην επιβολή ορίων στις δέσμες ανοικτών δεδομένων, αν και σε μικρότερο βαθμό στην περίπτωση των MVNO. Αυτή η πολιτική εύλογης χρήσης επιτρέπει στους φορείς εκμετάλλευσης να θέτουν όρια στα δεδομένα κινητής τηλεφωνίας που καταναλώνουν οι πελάτες τους κατά την περιαγωγή σε τιμές εσωτερικού, ανάλογα με τις τιμές των δεσμών τους και τα ρυθμιζόμενα μέγιστα τέλη περιαγωγής χονδρικής που ίσχυαν εκείνη την περίοδο 36. Πίνακας 2: Τύποι ΠΕΧ που εφαρμόζουν οι φορείς εκμετάλλευσης ΌΧΙ ΝΑΙ α. Χρονικό διάστημα 4 μηνών Χρονικό διάστημα 4 μηνών για την αξιολόγηση αν επικρατεί η εγχώρια κατανάλωση έναντι της κατανάλωσης περιαγωγής ή αν επικρατεί η εγχώρια παρουσία του πελάτη έναντι της παρουσίας του σε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης Χώρες κίνησης εισερχόμενης 74 % 26 % Χώρες εξερχόμενης 55 % 45 % 35 Βλ. εικόνα 3 της έκθεσης του BEREC για τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των διεθνών τελών περιαγωγής, Δεκέμβριος Για λεπτομερέστερη περιγραφή, ανατρέξτε στον εκτελεστικό κανονισμό της Επιτροπής (εδώ) και στις ερωτήσεις και απαντήσεις για την περιαγωγή της Επιτροπής (διατίθενται εδώ ). 16

18 κίνησης β. Όρια στη δέσμη ανοικτών δεδομένων Ο πελάτης περιαγωγής δικαιούται να καταναλώνει όγκους που ισοδυναμούν με τουλάχιστον το διπλάσιο του όγκου που προκύπτει από τη διαίρεση της εγχώριας τιμής λιανικής με τα ανώτατα όρια χονδρικής πώλησης. Χώρες κίνησης Χώρες κίνησης εισερχόμενης εξερχόμενης 21%* 79 %* 13 %* 87 %* γ. Προπληρωμένα όρια Ο πελάτης περιαγωγής δικαιούται να καταναλώνει όγκους που ισοδυναμούν με τουλάχιστον το διπλάσιο του όγκου που προκύπτει από τη διαίρεση της διαθέσιμης πίστωσης με τα ανώτατα όρια χονδρικής πώλησης. Χώρες κίνησης Χώρες κίνησης εισερχόμενης εξερχόμενης 75%** 25 %** 62 %** 38 %** δ. Άλλοι μηχανισμοί Άλλοι αντικειμενικοί δείκτες, όπως η μεγάλη περίοδος αδράνειας μιας κάρτας SIM με χρήση κυρίως κατά την περιαγωγή ή η συνδρομή και η διαδοχική χρήση πολλαπλών καρτών SIM από τον ίδιο περιαγόμενο πελάτη Χώρες εισερχόμενης 91 % 9 % κίνησης Χώρες κίνησης εξερχόμενης 70 % 30 % πηγή: Έρευνα της Επιτροπής στις ΕΡΑ (Ιούνιος 2018). *% των παρόχων που απάντησαν και προσφέρουν δέσμες ανοικτών δεδομένων (75% όσων απάντησαν). *% των παρόχων που απάντησαν και προσφέρουν προπληρωμένα τιμολογιακά προγράμματα (53 % όσων απάντησαν). Αντιθέτως, άλλες μορφές ΠΕΧ που είναι διαθέσιμες στους φορείς εκμετάλλευσης, όπως η 4μηνη περίοδος ισχύος των χρεώσεων εσωτερικού, τα όρια στα δεδομένα για τις προπληρωμένες κάρτες ή άλλοι μηχανισμοί ελέγχου που συνδέονται με τους άλλους αντικειμενικούς δείκτες που αναφέρονται στον εκτελεστικό κανονισμό της Επιτροπής χρησιμοποιήθηκαν στην πράξη από τους φορείς εκμετάλλευσης σε σχετικά περιορισμένη έκταση. Ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν χρησιμοποιούν αυτούς τους μηχανισμούς ΠΕΧ ήταν το γεγονός ότι οι φορείς εκμετάλλευσης θεωρούν ότι στερούνται επαρκούς αποτελεσματικότητας, όπως φαίνεται στον Πίνακα 3 παρακάτω. 17

19 Πίνακας 3: Απόψεις των φορέων εκμετάλλευσης σχετικά με την αποτελεσματικότητα ορισμένων μηχανισμών ΠΕΧ Χρονικό διάστημα 4 μηνών όρια στη δέσμη ανοικτών δεδομένων προπληρωμένα όρια Αποτελεσματικός/μερικώς αποτελεσματικός Αναποτελεσματικός Περιττός 43,6 % 46,4 % 10 % 74,6 % 15,5 % 9,9 % 49,2 % 24,8 % 26,0 % άλλοι μηχανισμοί 43,1 % 33,7 % 23,2 % πηγή: Έρευνα της Επιτροπής στις ΕΡΑ (Ιούνιος 2018). Επιπλέον, σε σχέση με τον μηχανισμό του χρονικού διαστήματος των 4 μηνών, σημαντικό ποσοστό των φορέων εκμετάλλευσης που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι τον θεωρούν υπερβολικά περίπλοκο (63 % των φορέων εκμετάλλευσης) ή υπερβολικά δαπανηρό (23 % των φορέων εκμετάλλευσης). Ωστόσο, πάνω από το ήμισυ των MNO (54 %) εφαρμόζει τον μηχανισμό του χρονικού διαστήματος των 4 μηνών στις χώρες εξερχόμενης κίνησης. Επιπλέον, ορισμένοι φορείς εκμετάλλευσης ανέφεραν ότι εφαρμόζουν στρατηγική αναμονής και ότι θα μπορούσαν να εξετάσουν τη χρήση του εν λόγω μηχανισμού ΠΕΧ στο μέλλον, ανάλογα με τον αριθμό των πελατών που υπερβαίνουν την επιτρεπόμενη κατανάλωση περιαγωγής/παρουσία κατά τη διάρκεια του 4μηνου χρονικού διαστήματος. Η πολιτική εύλογης χρήσης γνωστοποιείται με διαφάνεια στους πελάτες περιαγωγής. Σχεδόν όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης που επιβάλλουν όρια στις δέσμες ανοικτών δεδομένων ενημερώνουν τους πελάτες τους σχετικά με την πραγματική αξία (σε GB) του ορίου και την υπόλοιπη διαθέσιμη ποσότητα. Τους ειδοποιούν επίσης όταν φτάσουν το εν λόγω όριο 37. Όταν εφαρμόζεται, ο μηχανισμός ελέγχου του χρονικού διαστήματος των 4 μηνών αποτελεί μέρος της σύμβασης του πελάτη. Περίπου τα 2/3 των φορέων εκμετάλλευσης ενημερώνουν τους πελάτες τους σχετικά με τη χρήση περιαγωγής και την εγχώρια χρήση τους μέσω της προσωπικής τους σελίδας πελάτη (93 %) ή του κέντρου κλήσεων (100 %). Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των πελατών περιαγωγής παραμένουν στο εξωτερικό για πολύ μικρότερες χρονικές περιόδους και, ως εκ τούτου, δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τον μηχανισμό ελέγχου: για το 71 % των φορέων εκμετάλλευσης που εφαρμόζουν στην πράξη 37 Έκθεση του BEREC για τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των διεθνών τελών περιαγωγής, Δεκέμβριος