ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 8 Αρχές ρεφλεξολογίας. 24 Οφέλη της ρεφλεξολογίας. 38 Φροντίδα χεριών και ποδιών. 56 Μια συνεδρία ρεφλεξολογίας

Transcript

1

2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 Εισαγωγή 8 Αρχές ρεφλεξολογίας Ιστορία της ρεφλεξολογίας 10 Πώς λειτουργεί η ρεφλεξολογία 14 Ρεφλεξολογικοί χάρτες άκρου ποδιού 16 Ρεφλεξολογικοί χάρτες άκρου χεριού Οφέλη της ρεφλεξολογίας Σε τι χρησιμεύει η ρεφλεξολογία; 26 Ρεφλεξολογία για όλους 28 Ρεφλεξολογική έρευνα 31 Η ρεφλεξολογία στην ιατρική πράξη 32 Ιστορίες επιτυχίας 34 Επίσκεψη σε ρεφλεξολόγο Φροντίδα χεριών και ποδιών Ανατομία άκρου ποδιού και άκρου χεριού 40 Πόδια και χέρια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε 42 Μονοπάτια υγείας 46 Εργαλεία αυτοβοήθειας 50 Ασκήσεις χαλάρωσης Μια συνεδρία ρεφλεξολογίας Προετοιμασία για μια συνεδρία ρεφλεξολογίας 58 Τεχνικές 62 «Δωράκια» για το άκρο πόδι 68 Η πλήρης ρεφλεξολογική άσκηση στο άκρο πόδι 74 «Δωράκια» για το άκρο χέρι 98 Η πλήρης ρεφλεξολογική άσκηση στο άκρο χέρι 102 Άτομα με ειδικότερες απαιτήσεις 118 Αυτοβοήθεια για το άκρο πόδι 124 Αυτοβοήθεια για το άκρο χέρι Η ρεφλεξολογία για συγκεκριμένα προβλήματα υγείας Χρήση της ρεφλεξολογίας για προβλήματα υγείας 132 Δυσκοιλιότητα 134 Πονοκέφαλοι 136 Πόνος στην πλάτη και τον αυχένα 138 Πόνος 140 Ρευματισμοί και αρθρίτιδα 142 Άλλα θέματα υγείας Πώς θα βρείτε τον ρεφλεξολόγο σας 154 Χρήσιμες διευθύνσεις 155 Ιστότοποι και περαιτέρω μελέτη 156 Ευρετήριο 160 Ευχαριστίες

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μετά από 27 χρόνια ως επαγγελματίες ρεφλεξολόγοι, συγγραφείς και δάσκαλοι, είμαστε πλέον σε θέση και θα το κάνουμε μέσω αυτού του βιβλίου να σας μιλήσουμε για την ιστορία και τη θεωρία της ρεφλεξολογίας, τα οφέλη και την έρευνα που σχετίζονται με αυτήν, τις τεχνικές και τους χάρτες της, καθώς και τις διάφορες προσεγγίσεις που υπάρχουν όσον αφορά τους προβληματισμούς σε θέματα υγείας. Ωστόσο, σε αυτή την εισαγωγή θα θέλαμε να αναφερθούμε στους λόγους για τους οποίους η ρεφλεξολογία έχει τόσο μεγάλη απήχηση σε μια σημαντική μερίδα ανθρώπων. Πάντοτε μας προκαλούσε κατάπληξη το γεγονός ότι για τους περισσότερους το κίνητρο ενασχόλησης με τη ρεφλεξολογία είχε προσωπικό χαρακτήρα. Πράγματι, η επιθυμία να βοηθήσει κανείς τους άλλους είναι βαθιά ριζωμένη στην ηθική και την πράξη της ρεφλεξολογίας. Ρωτήσαμε κάποτε κάποιους ρεφλεξολόγους για ποιον λόγο είχαν επιλέξει τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Η απάντηση από επαγγελματίες σε 11 διαφορετικές χώρες ήταν κατά 100% ομόφωνη για να βοηθούν τους ανθρώπους. Όπως παρατηρεί η Μπάρμπαρα Ντομπς (Barbara Dobbs) στη ρηξικέλευθη μελέτη της «alternative health approaches» (Εναλλακτικές προσεγγίσεις στην υγεία), η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nursing Mirror (τόμος 160, τεύχος 9, Φεβρουάριος 27, 1985): «Ο σκοπός χρήσης της ρεφλεξολογίας σε αυτούς τους ασθενείς (καρκινοπαθείς) ήταν να αμβλύνουμε τον πόνο τους. Όμως, σύντομα αναγνωρίσαμε την ευεργετική επίδραση της ρεφλεξολογίας στο ηθικό τόσο των ασθενών όσο και των οικογενειών τους. Κάποιος είχε μπει στον κόπο να κάνει κάτι για αυτούς. Οι ασθενείς αισθάνονταν λιγότερο παραμελημένοι και οι οικογένειές τους εξέφραζαν ικανοποίηση, γιατί έβλεπαν ότι υπήρχε κάτι ανώδυνο που θα μπορούσε να βοηθήσει τους συγγενείς τους. Σε τρεις περιπτώσεις διδάξαμε σε συγγενή ασθενούς να εφαρμόζει τη ρεφλεξολογία και το αποτέλεσμα ήταν εξίσου σημαντικό για τον συγγενή όσο και για τον πάσχοντα Τα σχόλια των ασθενών όσον αφορά τη ρεφλεξολογία δείχνουν ότι για τους ίδιους η ρεφλεξολογία ήταν ένας τρόπος να αισθάνονται αυτή την υποστήριξη και να έχουν δίπλα τους κάποιον που να τους βοηθάει στις τελευταίες ημέρες της ζωής τους. Αντίστοιχα, το συγγενικό μέλος αισθανόταν ότι συνέβαλλε με κάποιον τρόπο στην ανακούφιση του αγαπημένου προσώπου του, ενώ ο ασθενής

5 απολάμβανε ένα χειροπιαστό δείγμα στήριξης από κάποιον αγαπημένο του». Στη ρεφλεξολογία μάς εισήγαγε η μητέρα ενός παιδιού με μερική τύφλωση λόγω ατυχήματος. Η ίδια αφού χρησιμοποίησε τη ρεφλεξολογία για να αντιμετωπίσει τη δική της αρθροπάθεια, κατόπιν εφάρμοσε τις τεχνικές της για να βοηθήσει το πάσχον μάτι του παιδιού της να λειτουργεί λίγο καλύτερα. Άλλος φίλος μας είχε μια κόρη για την οποία οι γιατροί, μετά από κάποιο αυτοκινητικό ατύχημα, πρότειναν εισαγωγή σε ίδρυμα διότι δεν περίμεναν να αναρρώσει επαρκώς ώστε να κατορθώσει να ζει ανεξάρτητα. Παρ όλα αυτά, εφαρμόζοντας τις ρεφλεξολογικές τεχνικές της μητέρας της η κόρη κατόρθωσε να επιστρέψει στην εργασία της ως εκπαιδευτικού. Σε άλλο παρόμοιο παράδειγμα, ένας συνταξιούχος δάσκαλος ξεκίνησε κοντά μας μαθήματα ρεφλεξολογίας προκειμένου να βελτιώσει την κινητικότητα των χεριών του που έπασχαν από αρθρίτιδα. Ωστόσο, ο απώτερος στόχος του ήταν να αποκτήσει την ικανότητα να εφαρμόζει τις ρεφλεξολογικές τεχνικές στη σύζυγό του. Όταν τη συναντήσαμε, έγινε προφανής η αιτία για την οποία ο σύζυγος ενδιαφερόταν τόσο ζωηρά να τη βοηθήσει είχε υποστεί παράλυση μετά από εγκεφαλικό και ο σύζυγος, εκτός από το να βελτιώσει την κατάστασή της, επιθυμούσε να της δείξει ότι πραγματικά νοιαζόταν για εκείνη. Μπορεί η ρεφλεξολογία να σας βοηθήσει να βοηθήσετε τους αγαπημένους σας; Καθώς θα διαβάζετε αυτό το βιβλίο και θα μαθαίνετε να εφαρμόζετε τις διάφορες ρεφλεξολογικές τεχνικές, θα διαπιστώσετε από πρώτο χέρι πώς μπορείτε με τη ρεφλεξολογία να βελτιώσετε την προσωπική σας υγεία αλλά και εκείνη των αγαπημένων σας προσώπων. Άλλωστε, το να διατηρείτε τον εαυτό σας υγιή είναι ωφέλιμο και για τους άλλους. Όπως εκείνος ο συνταξιούχος δάσκαλος, αν εφαρμόσετε τις αρχές της ρεφλεξολογίας σε κάποιον άλλο, θα απολαμβάνετε την ευεργετική βεβαιότητα ότι έχετε τείνει χείρα βοηθείας σε κάποιον που πραγματικά το είχε ανάγκη.

6

7 ΑρχΕΣ ρεφλεξολογιασ Ρεφλεξολογία ονομάζεται η τεχνική άσκησης πίεσης σε συγκεκριμένα σημεία των πελμάτων και των παλαμών με στόχο την επίδραση στα αντίστοιχα μέρη του σώματος. Στα χέρια και τα πόδια υπάρχουν «αισθητήρες πίεσης» που συνδέονται με διαφορετικά μέρη του σώματος και, καθώς οι ρεφλεξολογικές τεχνικές διεγείρουν τους συγκεκριμένους αισθητήρες, αποστέλλονται κύματα χαλάρωσης σε ολόκληρο το σώμα. Σε αυτή την ενότητα, θα προσδιορίσουμε τις αρχές και την Ιστορία της ρεφλεξολογίας, και θα αποκαλύψουμε πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή η τέχνη για να ενισχύσει την υγεία του οργανισμού, να αποτρέψει ασθένειες, να περιορίσει τον πόνο και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής.

8 10 Α ρ Χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ Ο λ Ο γ Ι Α Σ ΙστορΙα τησ ρεφλεξολογιασ Η σύγχρονη ρεφλεξολογία έχει τις ρίζες της στον 19ο αιώνα, ενώ έφτασε στην πλήρη ανάπτυξή της κατά τη δεκαετία του 1930, όταν η Γιούνις Ίνγκαμ (Eunice Ingham) και άλλοι διαμόρφωσαν χάρτες όπου απεικονίζονταν «ζώνες αντανακλαστικών» στις παλάμες και τα πέλματα. Ωστόσο, από αρχαιολογικά ευρήματα προκύπτει ότι η πρακτική της άσκησης πίεσης σε χέρια και πόδια έχει αρχαίες καταβολές. Για παράδειγμα, έχουν βρεθεί αιγυπτιακά ιερογλυφικά που χρονολογούνται από το 2330 π.χ., τα οποία απεικονίζουν τέτοιου τύπου δραστηριότητα. Μολονότι η ακριβής ορολογία καθώς και οι εφαρμοζόμενες αρχές δεν έχουν καταγραφεί ή έχουν χαθεί στην πορεία της Ιστορίας, τα αρχαιολογικά ευρήματα καταδεικνύουν τη σαφή πρόθεση ορισμένων θεραπευτών σε αρχαίες κοινωνίες να βελτιώσουν την υγεία του ατόμου και να αποτρέψουν τη νόσο εφαρμόζοντας πίεση στα χέρια και τα πόδια. ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ Τα αρχαιολογικά ευρήματα από την Αίγυπτο δείχνουν με σαφή τρόπο την εφαρμογή αυτής της πρακτικής στα πόδια κατά την αρχαιότητα. Για παράδειγμα, στην είσοδο του Τάφου του Θεραπευτή Άνκμαχορ (Ankhmahor) στη Σακκάρα της αρχαίας Αιγύπτου, υπάρχει ένα ιερογλυφικό που χρονολογείται από το 2330 π.χ., όπου απεικονίζεται αυτού του είδους η πρακτική σε πέλματα και παλάμες. Η τοποθέτηση ενός τέτοιου ιερογλυφικού σε αυτή την περίοπτη θέση επισημαίνει προφανώς ότι οι αντίστοιχες δραστηριότητες είχαν σχέση με τον βίο του θανόντος. Θα μπορούσε Με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, στην αρχαία Αίγυπτο η εφαρμογή θεραπείας στα πόδια θεωρούνταν ιατρική πρακτική. κάποιος να συμπεράνει ότι ίσως επρόκειτο για θεραπευτή που ασχολούνταν με τη θεραπεία των ποδιών. Ωστόσο, το ενδιαφέρον για τους ρεφλεξολόγους έγκειται στη μετάφραση του συγκεκριμένου ιερογλυφικού, η οποία περιλαμβάνει διατυπώσεις όπως «Μη με πονέσεις» και «Θα κάνω ό,τι μου πεις» παρόμοιοι διάλογοι ακούγονται και σήμερα σε ρεφλεξολογικές συνεδρίες. Άλλο ιερογλυφικό που βρέθηκε στον ναό του Άμμωνα στο Καρνάκ ως φόρος τιμής για μια στρατιωτική νίκη του Ραμσή Β, ο οποίος κυβέρνησε την Αίγυπτο από το 1279 ως το 1213 π.χ., παρουσιάζει έναν θεραπευτή ο οποίος περιποιείται τα πέλματα των στρατιωτών που συμμετείχαν στη μάχη του Καντές. Αυτή η πολεμική εκστρατεία του 1276 π.χ. απαιτούσε μακρά πορεία, αποτέλεσμα της οποίας πιθανότατα ήταν τα πονεμένα πόδια πολλών από τους στρατιώτες που έλαβαν μέρος. Οι ρεφλεξολόγοι κατανοούν πολύ καλά περί τίνος πρόκειται, αφού κι αυτοί συχνά «δίνουν μάχη» ενάντια στα ταλαιπωρημένα πόδια των κουρασμένων πελατών τους. Οι ιστορικοί έχουν καταγράψει ότι ο Ρωμαίος στρατηλάτης Μάρκος Αντώνιος (83-30 π.χ.) έτριβε τα πέλματα της Αιγύπτιας βασίλισσας Κλεοπάτρας Ζ (69-30 π.χ.) ο αυτοκράτορας Οκταβιανός (62 π.χ.-14 μ.χ.) γράφει για τον Αντώνιο: «εξευτελιστική υποδούλωση ακόμα και στις βραδινές συνεστιάσεις τής κάνει μασάζ στα πόδια». Για τους ρεφλεξολόγους η εικόνα του Αντωνίου που ασχολείται με τα πόδια της αγαπημένης του αντικατοπτρίζει την εικόνα ενός ανθρώπου που προσφέρει βοήθεια σε έναν άλλον άνθρωπο παρακάμπτοντας τις λέξεις. ΑΡΧΑΙΑ ΚΙΝΑ Σύμφωνα με την παραδοσιακή κινεζική ιατρική η καλή υγεία αποδίδεται στην ελεύθερη ροή της ενέργειας τσι (qi) κατά μήκος των ενεργειακών αγωγών του σώματος, ή μεσημβρινών, οι οποίοι ξεκινούν από τα άνω και τα κάτω άκρα και εκτείνονται σε όλο το σώμα και στους οποίους μπορούμε να επέμβουμε με την άσκηση πίεσης σε ζωτικά σημεία, προκειμένου να διασφαλισθεί η ισορροπημένη ενεργειακή ροή. Πρώτοι οι Κινέζοι άρχισαν να χρησιμοποιούν την έννοια της ρεφλεξολογίας πριν από 5000 χρόνια περίπου. Η μέθοδος των παρατηρήσεων των δαχτύλων των ποδιών, η οποία περιγράφεται σε ένα κινεζικό ιατρικό κείμενο εκείνης της περιόδου, το Εσωτερικό κείμενο του Χουάνγκ Τι, μαρτυρά το ενδιαφέρον που προσέλκυαν τα πέλματα, καθώς και το γεγονός ότι συσχετίζονταν με τη γενικότε- Ορισμένες από τις πιο πρώιμες ενδείξεις θεραπείας στα πόδια προέρχονται από την αρχαία Αίγυπτο, όπως το συγκεκριμένο ανάγλυφο (δεξιά) από το παρεκκλήσιο του Βεζίρη Πταχοτέπ Β στη Σακκάρα, που χρονολογείται γύρω στο 2350 π.χ.

9 Ι Σ τ Ο ρ Ι Α τ η Σ ρ Ε φ λ Ε ξ Ο λ Ο γ Ι Α Σ 11 ρη υγεία του ατόμου. Περίπου 3000 χρόνια αργότερα ένας γιατρός από την Κίνα δημιούργησε το Τάο του Κέντρου του Πέλματος, ένα εγχειρίδιο που διερευνούσε και συστηματοποιούσε τις αρχαίες διδασκαλίες σχετικά με τη Μέθοδο Εξέτασης του Πέλματος. Ωστόσο, μετά την παρέλευση της προηγούμενης δυναστείας, ο Αυτοκράτορας της νέας κινεζικής Δυναστείας των Τσιν (Qin) διέταξε την καύση όλων των βιβλίων, συμπεριλαμβανομένου ίσως και του Τάο του Κέντρου του Πέλματος, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να ερμηνεύσει την προοδευτική παρακμή της διδασκαλίας του. Άλλη πιθανή ερμηνεία της παρακμής του αποτελεί η σταδιακή άνοδος της δημοφιλούς μεθόδου του βελονισμού. Αυτή η νέα πρακτική θα μπορούσε να ευθύνεται για το γεγονός ότι παραγκωνίστηκε η παλαιότερη μέθοδος θεραπείας στα πόδια, με αποτέλεσμα σε πολύ μεγάλο βαθμό να ξεχαστεί στο κινεζικό αστικό περιβάλλον. Ευτυχώς, οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών και των χωριών συνέχισαν να εξασκούν αυτόν τον αρχαίο πρόδρομο της σύγχρονης ρεφλεξολογίας, διατηρώντας έτσι την παράδοση ζωντανή, ώστε να μπορέσουμε την ανακαλύψουμε εκ νέου στον 20ο αιώνα. ΙΑΠΩΝΙΑ Η ισχυρή σημασία του συμβόλου του πέλματος στην κουλτούρα, στην πνευματικότητα και στις θεραπευτικές τεχνικές της Ιαπωνίας ενσαρκώνεται με το θρυλικό αποτύπωμα του πέλματος του Βούδα (697 μ.χ.), το οποίο είναι χαραγμένο στο ανυψωμένο πόδι του αγάλματος του καθιστού Βούδα, στον Ναό του Yakushiji (του Διδάσκαλου της Ιατρικής), στη Νάρα της Ιαπωνίας. Στα εδάφη του ναού υπάρχει ακόμα το Bussokudo το κτίριο που στεγάζει τον διάσημο λίθο με το ίχνος του πέλματος του Βούδα, το Bus-soku-seki, όπως το λένε στα Ιαπωνικά. Αποτυπώματα αυτού του είδους, τα οποία αντιπροσωπεύουν την επαφή του Βούδα με τη γη (το έδαφος, τον υλικό κόσμο), μολονότι έχουν χάσει την ακριβή αρχική σημασία τους, με την ύπαρξή τους και μόνο καταδεικνύουν τη συμβολική σημασία που έχουν τα πόδια στη βουδιστική θεολογία αλλά και στις διαφορετικές κουλτούρες της Ανατολής: παρόμοια αποτυπώματα πελμάτων, που χρονολογούνται από τον 4ο αι.

10 12 Α ρ Χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ Ο λ Ο γ Ι Α Σ Αυτό το ινδικό ανάγλυφο «ίχνος των πελμάτων» του Βούδα, του 1ου αι. π.χ., συμβολίζει τη «γείωση του υπερβατικού». Στην Ινδία τα πόδια έχουν παραδοσιακά αποτελέσει σημείο θαυμασμού. π.χ., έχουν βρεθεί και σε άλλες 15 χώρες, μεταξύ αυτών σε Ινδία, Κίνα, Ταϊλάνδη και Μαλαισία. ΑΛΛΕΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΕΣ Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί σε διαφορετικά μέρη του κόσμου διατηρούσαν πεποιθήσεις που καταδείκνυαν τον ιδιαίτερο ρόλο του πέλματος στις κοινωνίες τους. Όπως σημειώνει η Mπάρμπαρα Γουόκερ στο βιβλίο της The Woman s Dictionary of Symbols and Other Sacred Objects, 1988 (Γυναικείο λεξικό συμβόλων και άλλων ιερών αντικειμένων), «Για τους Αιγύπτιους, τους Βαβυλώνιους και άλλους αρχαίους λαούς ήταν εξαιρετικά σημαντικό να πατήσουν πάνω σε αγιασμένο έδαφος με γυμνά πέλματα, προκειμένου να γίνουν αποδέκτες των ιερών επιδράσεων της Μητέρας Γης». Ακόμα και σήμερα, η φυλή των Κόγκι, στην Κολομβία της Νοτίου Αμερικής, διατηρεί μια παρόμοια αρχαία αντίληψη σύμφωνα με την οποία η χρήση υποδημάτων τούς αποκόπτει από την επαφή τους με τη Μητέρα Γη. Γι αυτό, ακόμα και τώρα οι Κόγκι περπατούν ξυπόλυτοι. Επιπλέον, η αντίληψη ότι το περπάτημα πάνω σε φυσικές επιφάνειες χωρίς τη μεσολάβηση υποδημάτων μπορεί να ωφελήσει το σώμα φαίνεται να επικρατεί και στη Ρωσία, ενώ πολλές κοινωνίες σε Ασία, Αφρική, Γερμανία και Ινδία διατηρούν έθιμα τα οποία αφορούν την εφαρμογή θεραπείας στα πέλματα για λόγους υγείας. Μέσα από όλα αυτά τα παραδείγματα είναι φανερό ότι πολλές παραδοσιακές κοινωνίες θεωρούν το άκρο πόδι αγωγό πνευματικότητας και γενικότερης ευεξίας. ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ Η αντίληψη της ρεφλεξολογίας ως ιατρικής θεραπείας πρωτοεμφανίστηκε κατά τον 19ο αιώνα, βασιζόμενη σε μελέτες ερευνητών και γιατρών της Δύσης, οι οποίες αφορούσαν το νευρικό σύστημα. Η βασική τους ανακάλυψη το γεγονός ότι μπορεί κάποιος να επηρεάσει την υγεία και την ευημερία του οργανισμού μέσω της δράσης των αντανακλαστικών αποτέλεσε το θεωρητικό κρηπίδωμα της σύγχρονης ρεφλεξολογίας. Το νευρικό σύστημα προσλαμβάνει και ερμηνεύει πληροφορίες από τον εξωτερικό κόσμο και στη συνέχεια κινητοποιεί την αντίδραση του οργανισμού σε αυτές. Στο πλαίσιο των εργασιών τους, οι ερευνητές του 19ου αιώνα μελέτησαν την έννοια των αντανακλαστικών και αποφάνθηκαν ότι πρόκειται για «ακούσια αντίδραση σε ένα ερέθισμα». Κατόπιν, άρχισαν να διερευνούν την έννοια των «αντανακλαστικών» και την επίδρασή τους στην κατάσταση της υγείας του σώματος. Εφάρμοσαν σε ένα σημείο του σώματος στην περιοχή του αντανακλαστικού διάφορα ερεθίσματα, όπως θερμότητα, ψύχος, έμπλαστρα και φυτικά καταπλάσματα, με σκοπό να επιδράσουν σε άλλη περιοχή του σώματος. Για παράδειγμα, ένα κατάπλασμα βοτάνων που εφαρμοζόταν στην επιφάνεια του δέρματος του θώρακα φάνηκε να επηρεάζει τους υποκείμενους πνεύμονες. Τέτοια φαινόμενα επιχείρησε να ερμηνεύσει η θεωρία των «ζωνών επιρροής» μέσα στα όρια των οποίων μια πράξη που διενεργείται σε ένα σημείο του σώματος προκαλεί αντίδραση σε άλλο σημείο του σώματος. Όπως υποστήριζε ένα από τα πολλά ιατρικά άρθρα της εποχής «Η δράση των αντανακλαστικών (αντιμετωπίζεται) ως αιτία νόσου και μέσο θεραπείας». ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το 1893 ο Σερ Χένρι Χεντ (Henry Head, ) έκανε μια σημαντική ανακάλυψη όσον αφορά την κατανόηση του νευρικού συστήματος. Διαπίστωσε ότι περιοχές στην επιφάνεια του σώματος που εκδήλωναν υπεραλγησία (υπερβολική ευαισθησία του δέρματος στα επώδυνα ερεθίσματα) ήταν δυνατόν να εμφανιστούν ως αποτέλεσμα βλάβης σε κάποιο εσωτερικό όργανο. Σύμφωνα με τα ευρήματά του, η συσχέτιση μεταξύ του εν λόγω οργάνου και της συγκεκριμένης περιοχής του δέρματος οφειλόταν στο γεγονός ότι και τα δύο στοιχεία νευρώνονταν από στελέχη νεύρων που προέρχονταν από το ίδιο τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Το μοντέλο

11 Ι Σ τ Ο ρ Ι Α τ η Σ ρ Ε φ λ Ε ξ Ο λ Ο γ Ι Α Σ 13 του, το οποίο καταδείκνυε πώς συνδέεται το δέρμα με διάφορα μέρη του σώματος, έγινε γνωστό ως «ζώνες του Χεντ» οι περιοχές του δέρματος που συνδέονται μέσω του νευρικού συστήματος με άλλα μέρη του σώματος αποκαλούνται σήμερα «δερμοτόμια». Κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου πολέμου ( ) οι γιατροί είχαν την ευκαιρία να επεξεργαστούν περαιτέρω το συγκεκριμένο μοντέλο, καθώς παρατήρησαν ότι ο πόνος που προκαλούσαν οι τραυματισμοί από σφαίρες δεν περιοριζόταν μόνο στο τραυματισμένο τμήμα, αλλά μπορούσε να εντοπιστεί σε όλο το μήκος της αντίστοιχης νευρολογικής οδού. ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ο νομπελίστας Ιβάν Παβλόφ (Ivan Pavlov, ) κατέδειξε ότι τα εσωτερικά όργανα των σκύλων μπορούν να ρυθμιστούν έτσι ώστε να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. Βασιζόμενοι σε αυτή τη διαπίστωση, Ρώσοι γιατροί των αρχών του 1900 διατύπωσαν την υπόθεση ότι η κατάσταση της υγείας μπορεί να επηρεαστεί από εξωτερικά ερεθίσματα. Αυτή η ιδέα έγινε γνωστή ως «αντανακλαστική θεραπεία»: ο όρος «ρεφλεξολογία» αποδίδεται στον Ρώσο γιατρό Βλαντίμιρ Μπέχτερεβ (Vladimir Bekhterev, ). Οι ερευνητές γιατροί της εποχής πίστευαν ότι η νόσος που σημειώνεται σε κάποιο εσωτερικό όργανο οφείλεται σε λήψη εσφαλμένων οδηγιών από τον εγκέφαλο. Σύμφωνα λοιπόν με τη συγκεκριμένη θεωρία, ένας αντανακλαστικός θεραπευτής μπορεί να παρακινήσει τον οργανισμό να επιστρέψει στην κατάσταση υγείας του διακόπτοντας αυτές τις «επιβλαβείς» οδηγίες προς το πάσχον όργανο. Η αντίληψη ότι μπορούμε να επιδράσουμε στην υγεία μέσω των αντανακλαστικών φαίνεται ότι επιβιώνει σε ορισμένες ιατρικές πρακτικές μέχρι σήμερα. ΖΩΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ Παρόμοιες αντιλήψεις υιοθέτησε στις ΗΠΑ και ο Αμερικανός γιατρός Γουίλιαμ Φιτζέραλντ (William Fitzgerald, ). Έχοντας επηρεαστεί από την επίσκεψή του στην Αγγλία στις αρχές του 20ου αιώνα, παρατήρησε ότι η άσκηση άμεσης πίεσης σε δεδομένο σημείο του σώματος μπορούσε να έχει αναλγητική δράση και εξηγούσε ότι η εφαρμογή πίεσης σε ένα δάχτυλο του χεριού ή του ποδιού που αντιπροσωπεύει μία από τις δέκα ζώνες του σώματος μπορεί να αμβλύνει τον πόνο στην αντίστοιχη περιοχή. Ο δρ. Φιτζέραλντ αποκάλεσε αυτή την πρακτική ζωνοθεραπεία (βλέπε πλαίσιο), και ορισμένοι σύγχρονοι συνάδελφοί του αποδέχθηκαν τη θεωρία του και τη χρησιμοποίησαν ως Σε αρκετούς πολιτισμούς, το πέλμα θεωρείται αγωγός πνευματικότητας και γενικότερης ευημερίας. τι ΕΙΝΑΙ η ΖΩΝΟΘΕρΑΠΕΙΑ; Η θεωρία περί ζωνοθεραπείας του δρα Φιτζέραλντ χωρίζει το σώμα σε δέκα επιμήκεις ζώνες που εκτείνονται από την κορυφή της κεφαλής μέχρι τα πέλματα. Υπάρχουν πέντε ζώνες σε κάθε πλευρά του σώματος, καθεμιά από τις οποίες διακλαδίζεται προς τα κάτω, κατά μήκος του σύστοιχου βραχίονα, και καταλήγει σε ένα δάχτυλο του χεριού, ενώ συγχρόνως συνεχίζει ευθεία προς τα κάτω, κατά μήκος του κορμού και του σύστοιχου ποδιού, για να καταλήξει να ευθυγραμμιστεί με ένα από τα δάχτυλα του αντίστοιχου άκρου ποδιού. θεραπευτική μέθοδο αλλά και ως μέσο αναισθησίας σε ελάσσονες χειρουργικές επεμβάσεις. Στους κόλπους της ιατρικής κοινότητας εκδηλώθηκαν ποικίλες αντιδράσεις και παρά την πρόσκαιρη άνθιση που γνώρισε με τη σταδιακή επικράτηση των σύγχρονων φαρμάκων και χειρουργικών τεχνικών η ζωνοθεραπεία τελικά εγκαταλείφθηκε. Η ενασχόληση με τις θεωρίες του δρα Φιτζέραλντ συνεχίστηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα από τον δρα Τζόζεφ Ράιλι (Joseph Riley), τη βοηθό του, φυσικοθεραπεύτρια Γιούνις Ίνγκαμ (Eunice Ingham, ) και άλλους, οι οποίοι έκαναν τις δικές τους προσθήκες στην απλή ιδέα των δέκα ζωνών. Εφαρμόζοντας τις βασικές αρχές της ζωνοθεραπείας στα πόδια, πρόσθεσαν τρεις πλάγιες γραμμές και κάποιες ακόμα λεπτομέρειες, και δημιούργησαν έναν χάρτη παλαμών και πελμάτων ο οποίος δείχνει ποια σημεία πίεσης αντιστοιχούν στα διάφορα μέρη του σώματος. Το 1938, η Γιούνις Ίνγκαμ έγραψε το καινοτόμο βιβλίο της Stories the Feet Can Tell (Ιστορίες που μπορούν να αφηγηθούν τα πόδια), όπου εξέταζε την αντανακλαστική απάντηση του οργανισμού στη συστηματική άσκηση πίεσης επί των πελμάτων. Στην ίδια αποδίδεται η ανάπτυξη και διατήρηση ζωντανής της θεωρίας της ζωνοθεραπείας και ρεφλεξολογίας. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών της σε ΗΠΑ, Καναδά και Ευρώπη, μύησε χιλιάδες ανθρώπους στην πρακτική της ρεφλεξολογίας, ενώ συνεχιστής της εργασίας της είναι σήμερα ο ανιψιός της, Ντουάιτ Μπάιερς (Dwight Byers) με τη «Ρεφλεξολογία της Ίνγκαμ». Σήμερα, η σύγχρονη ρεφλεξολογία εφαρμόζεται σε πολλές περιοχές του κόσμου. Στη Μεγάλη Βρετανία, η Ντορίν Μπέιλι (Doreen Bayley) ακολούθησε τις μεθόδους της Ίνγκαμ, ενώ η Χάνα Μαρκαρέ (Hanne Marquarett) συνεχίζει να την εφαρμόζει στη Γερμανία. Κατά τη δεκαετία του 1980, ο πατέρας Γιόζεφ Ούγκστερ (Josef Eugster), Ιησουίτης ιερέας στην Ταϊβάν, ξεκίνησε στην Ασία την αναβίωση των αρχαίων κινεζικών παραδόσεων της θεραπείας στα πόδια.

12 14 Α ρ Χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ Ο λ Ο γ Ι Α Σ ΠΩσ λειτουργει Η ρεφλεξολογια οι ρεφλεξολόγοι χρησιμοποιούν μια σειρά τεχνικών άσκησης πίεσης προκειμένου να διεγείρουν συγκεκριμένα αντανακλαστικά σημεία στα πόδια και τα χέρια, με στόχο να προκαλέσουν ευεργετική αντίδραση σε άλλα μέρη του σώματος. οι ρεφλεξολογικοί χάρτες (βλέπε σελίδες 16-23) δείχνουν τα διάφορα αντανακλαστικά σημεία, καθώς και τα μέρη του σώματος που αντιστοιχούν σε αυτά. αυτός ο αντικατοπτρισμός ολόκληρου του οργανισμού στα πέλματα και τις παλάμες βοηθά τους ρεφλεξολόγους, αλλά και όσους εφαρμόζουν μόνοι τους την πρακτική αυτή, να εντοπίσουν εύκολα το κατάλληλο σημείο στο χέρι ή στο πόδι όπου θα εφαρμόσουν την πίεση. Η άμεση επικοινωνία που εμφανίζουν οι αισθητήρες πίεσης των ποδιών με τον εγκέφαλο, τα εσωτερικά όργανα και άλλα μέρη του σώματος προέρχεται από την αρχέγονη ανάγκη επιβίωσης: σε έσχατο κίνδυνο, όταν προκύπτει η ανάγκη αντίδρασης του ατόμου για μάχη ή φυγή, τα πόδια θα πρέπει να είναι έτοιμα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της άμυνας ή της ταχείας απομάκρυνσης. Αυτή η ετοιμότητα επιτυγχάνεται με επεξεργασία των περιβαλλοντικών πληροφοριών που συγκεντρώνουν οι αισθητήρες πίεσης των πελμάτων, και οι οποίες βοηθούν το σώμα να καθορίσει τα ιδανικά επίπεδα καυσίμων και οξυγόνου του οργανισμού. Για Τα πόδια λειτουργούν ως αυτόνομοι ρυθμιστές του υπόλοιπου σώματος: οι κινήσεις των ποδιών διεγείρουν ολόκληρο τον οργανισμό. παράδειγμα, η ανάγκη να τρέξει κανείς απαιτεί περισσότερο οξυγόνο από το βάδισμα όταν τα πόδια είναι έτοιμα να τρέξουν χρειάζονται διαφορετικά επίπεδα καυσίμων και οξυγόνου από εκείνα που απαιτούνται όταν ετοιμάζονται για μάχη. Έτσι, σήματα πίεσης από τα πέλματα πληροφορούν τον εγκέφαλο για την κατάσταση του σώματος που μπορεί να στέκεται, να κάθεται ή να είναι ξαπλωμένο και του επιτρέπουν να εκτιμήσει εάν στην προκειμένη περίπτωση ικανοποιούνται οι ανάγκες του οργανισμού σε γλυκόζη αίματος, οξυγόνο, μυϊκή σύσπαση και χαλάρωση. Σκεφτείτε τι γίνεται στο τζόκινγκ. Η πίεση στα πέλματα λέει στον εγκέφαλο ότι το άτομο τρέχει. Το σώμα ρυθμίζει τα όργανά του έτσι ώστε να προσφέρει την επιπλέον απαιτούμενη ενέργεια. Με τον καιρό, ο οργανισμός του δρομέα μαθαίνει να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά. Σκεφτείτε λοιπόν τη ρεφλεξολογία σαν τζόκινγκ χωρίς βαρύτητα, το οποίο εξασκεί τους ίδιους υποδοχείς πίεσης χωρίς τις απαιτήσεις της όρθιας στάσης και της άρσης βάρους. Παραδείγματος χάριν, ένα και μοναδικό νεύρο διατρέχει το σώμα από το κέντρο του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού μέχρι το σημείο του εγκεφάλου που ελέγχει την κίνηση, την αναπνοή και την επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού. Συνεπώς, η πίεση που ασκείται στο κέντρο του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού, στην αντανακλαστική περιοχή της υπόφυσης, πυροδοτεί αντίδραση αναζωογόνησης. ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΟΙ ΖΩΝΕΣ Με τη θεωρία των ζωνών (βλέπε σελίδες 12-13) θεμελιώθηκε η δυνατότητα να διαιρέσουμε το σώμα σε δέκα επιμήκεις ζώνες, που εκτείνονται από την κορυφή του κεφαλιού μέχρι τα δάχτυλα των ποδιών, καθώς και η θεώρηση ότι όλα τα στοιχεία της ίδιας ζώνης συνδέονται μεταξύ τους. Όταν υπάρχει ένταση σε ένα σημείο της ζώνης, επηρεάζεται κάθε άλλο σημείο αυτής. Αν επέμβουμε σε οποιοδήποτε σημείο μιας ζώνης, οι παλάμες και τα πέλματα επιτρέπουν την απελευθέρωση της έντασης, αποκαθιστώντας την ισορροπία σε ολόκληρη τη ζώνη και, κατ επέκταση, στον οργανισμό. Επίσης, οι ρεφλεξολόγοι χρησιμοποιούν τρεις εγκάρσιες γραμμές, οι οποίες τέμνουν το σώμα στο ύψος των ώμων, του διαφράγματος και της μέσης, και διαιρούν στις ίδιες αναλογίες τα άκρα χέρια και πόδια. Αυτές οι γραμμές επιτρέπουν στους ρεφλεξολόγους να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το τμήμα του ποδιού ή του χεριού στο οποίο θα στοχεύσουν: το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού ή ο αντίχειρας αντιστοιχεί στο κεφάλι, η περιοχή της φτέρνας, στη λεκάνη κ.ο.κ. Με αυτόν τον τρόπο, το άκρο πόδι ή χέρι μετατρέπεται σε έναν τρισδιάστατο χάρτη του σώματος. ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ Φανταστείτε ότι πατάτε ένα καρφί. Ως αντίδραση στην πρόκληση που αντιμετωπίζει το πέλμα σας, σε ολόκληρο το σώμα ενεργοποιείται ένα αντανακλαστικό η μυϊκή δράση αποσύρει το πόδι από το καρφί, ενώ ο οργανισμός βιώνει μια έκρηξη αδρεναλίνης και συγχρόνως μεταβολές στην ισορροπία και τη λειτουργία των εσωτερικών οργάνων του. Σε παρόμοια αρχή βασίζεται και η ρεφλεξολογία όλα συμβαίνουν αντανακλαστικά, στα πλαίσια του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

13 Οι ρεφλεξολόγοι θεωρούν ότι η εφαρμογή πίεσης σε συγκεκριμένες ζώνες αντανακλαστικών στην επιφάνεια του πέλματος «μεταδίδεται» σε αντίστοιχα τμήματα του σώματος μέσω του νευρικού συστήματος, συμβάλλοντας έτσι στην ομαλή λειτουργία τους.

14 16 Α ρ χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι Α Σ Ρεφλεξολογικοι χαρτεσ ΑκΡου Ποδιου τα αντανακλαστικά σημεία στο άκρο πόδι σχηματίζουν συνολικά την εικόνα ενός «χάρτη», ο οποίος αντιστοιχεί κατά προσέγγιση στην ανατομία του σώματος για παράδειγμα, οι περιοχές της φτέρνας και των δαχτύλων του ποδιού αντικατοπτρίζουν την οσφυϊκή χώρα και το κεφάλι, αντίστοιχα. ορισμένα αντανακλαστικά σημεία αλληλεπικαλύπτονται, γεγονός που υποδεικνύεται από τις διακεκομμένες γραμμές. Παραρρίνιοι κόλποι Αυτί Πνεύμονας/ Θώρακας/Πλάτη Ώμος Βραχίονας Κεφαλή/Εγκέφαλος Υπόφυση /Στέλεχος εγκεφάλου Θυρεοειδής/ Παραθυρεοειδείς Οφθαλμός Θύμος Έσω ους Καρδιά/Θώρακας Ηλιακό (κοιλιακό) πλέγμα Διάφραγμα Ήπαρ Στομάχι Χοληδόχος κύστη Επινεφρίδια Πάγκρεας Νεφρός Ανιόν κόλον Εγκάρσιο κόλον Σπονδυλική στήλη Λεπτό έντερο δεξί πέλμα Ειλεοτυφλική βαλβίδα Αυτός ο χάρτης παρουσιάζει αντανακλαστικά σημεία που σχετίζονται με τη δεξιά πλευρά του σώματος. Παραδείγματος χάριν, το αντανακλαστικό σημείο του βραχίονα συνδέεται με τον δεξιό βραχίονα. Εδώ, η αντανακλαστική περιοχή του ήπατος είναι πολύ μεγαλύτερη απ ό,τι η αντίστοιχη περιοχή στο αριστερό πέλμα, δεδομένου ότι το ήπαρ βρίσκεται ουσιαστικά στη δεξιά πλευρά του σώματος. Ουροδόχος κύστη Ισχιακό νεύρο Κόκκυγας Οσφύς (Μέση)

15 ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι κ ο Ι χ Α ρ τ Ε Σ Α κ ρ ο υ Π ο δ Ι ο υ 17 Κεφαλή/Εγκέφαλος Υπόφυση /Στέλεχος εγκεφάλου Θυρεοειδής/ Παραθυρεοειδείς Οφθαλμός Θύμος Έσω ους Καρδιά/Θώρακας Ηλιακό (κοιλιακό) πλέγμα Διάφραγμα Αριστερό πέλμα Τα αντανακλαστικά σημεία στο αριστερό πέλμα συσχετίζονται με την αριστερή πλευρά του σώματος. Οι αντανακλαστικές περιοχές της καρδιάς, του στομάχου και του παγκρέατος είναι πολύ μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες περιοχές στον χάρτη του δεξιού πέλματος, αντικατοπτρίζοντας το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα όργανα εντοπίζονται στην αριστερή πλευρά του σώματος. Παραρρίνιοι κόλποι Αυτί Πνεύμονας/Θώρακας/ Πλάτη Ώμος Βραχίονας Ήπαρ Στομάχι Σπλήνας Επινεφρίδια Πάγκρεας Νεφρός Εγκάρσιο κόλον Σπονδυλική στήλη Λεπτό έντερο Κατιόν κόλον Ουροδόχος κύστη Σιγμοειδές κόλον Ισχιακό νεύρο Κόκκυγας Οσφύς (Μέση)

16 18 Α ρ χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι Α Σ Ραχιαία επιφάνεια αριστερού άκρου ποδιού Τα αντανακλαστικά σημεία που παρουσιάζονται εδώ συσχετίζονται με την αριστερή πλευρά του σώματος. Για να προσανατολιστείτε, το αντανακλαστικό σημείο της σπονδυλικής στήλης βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά του άκρου ποδιού ενώ το αντανακλαστικό σημείο του αγκώνα, στην εξωτερική. Οι αντανακλαστικές θέσεις του πνεύμονα, του θώρακα, του μαστού και της πλάτης εντοπίζονται σε μία και μόνο αντανακλαστική περιοχή. Παρ όλα αυτά, όπως ακριβώς στο σώμα ο θώρακας και οι πνεύμονες βρίσκονται «πίσω» από την πλάτη (στο εσωτερικό του θωρακικού κλωβού), έτσι και οι αντίστοιχες αντανακλαστικές θέσεις τοποθετούνται πίσω από το αντανακλαστικό σημείο της πλάτης. εσωτερική πλευρά άκρου ποδιού Αυτή η οπτική δείχνει πώς η αντανακλαστική περιοχή της σπονδυλικής στήλης διατρέχει την εσωτερική πλευρά του πέλματος. Ο αυχένας εκπροσωπείται στη θέση του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού, η περιοχή ανάμεσα στις δύο ωμοπλάτες αντικατοπτρίζεται στο πρόσθιο τμήμα του πέλματος, η μέση (οσφύς), στη θέση της ποδικής καμάρας, και η περιοχή του κόκκυγα, στη βάση της φτέρνας. Μήτρα/ Προστάτης Λεμφαδένες/ Βουβωνική χώρα/σάλπιγγες Οσφύς (Μέση) Πνεύμονας/ Θώρακας/ Πλάτη Πλάτη Κορυφή των ώμων Πρόσωπο/ Παραρρίνιοι κόλποι Δόντια/Ούλα/ Κάτω σιαγόνα Δόντια/Ούλα/ Κάτω σιαγόνα Βραχίονας Πνεύμονας/ Θώρακας/ Μαστός/Πλάτη Αγκώνας Γόνατο/Μηρός Οσφύς (Μέση) Κεφαλή/ Εγκέφαλος / Στέλεχος εγκεφάλου Κορυφή των ώμων Θύμος Σπονδυλική στήλη Πλάτη Μέση γραμμή Ουροδόχος κύστη Λεμφαδένες/ Σάλπιγγες (ωαγωγοί)/ Βουβωνική χώρα Ουροδόχος κύστη Σπονδυλική στήλη Θύμος Πρόσωπο/ Παραρρίνιοι κόλποι Κεφαλή/Εγκέφαλος / Στέλεχος εγκεφάλου Κόκκυγας Οσφυϊκή μοίρα (μέση) Κατώτερη θωρακική μοίρα (μέση) Ανώτερη θωρακική μοίρα πλάτη) ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενική μοίρα

17 ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι κ ο Ι χ Α ρ τ Ε Σ Α κ ρ ο υ Π ο δ Ι ο υ 19 Κεφαλή/ Εγκέφαλος / Στέλεχος εγκεφάλου Κορυφή των ώμων Θύμος Σπονδυλική στήλη Πλάτη Μέση γραμμή Ουροδόχος κύστη Λεμφαδένες/ Σάλπιγγες/ Βουβωνική χώρα Ραχιαία επιφάνεια δεξιού άκρου ποδιού Πρόσωπο/Παραρρίνιοι κόλποι Δόντια/Ούλα/ Κάτω σιαγόνα Πνεύμονας/ Θώρακας/ Μαστός/Πλάτη Βραχίονας Αγκώνας Γόνατο/Μηρός Οσφύς (μέση) Πλάτη Πνεύμονας/Θώρακας/ Μαστός/Πλάτη Δόντια/Ούλα/ Κάτω σιαγόνα Κορυφή των ώμων Τα αντανακλαστικά σημεία στη ραχιαία επιφάνεια του δεξιού άκρου ποδιού συσχετίζονται με τη δεξιά πλευρά του σώματος, όπως ο δεξιός βραχίονας και ο δεξιός μηρός. Υπάρχει μια συγκεκριμένη θέση στο μέσον περίπου της άνω επιφάνειας κάθε άκρου ποδιού η οποία είναι γνωστή ως «μέση γραμμή». Η πλάτη και τα εσωτερικά όργανα που εντοπίζονται σε αυτό το ύψος έχουν χαρτογραφηθεί πάνω από το δεδομένο οδηγό σημείο, ενώ η μέση (οσφύς) και τα εσωτερικά όργανα που περικλείονται σε αυτή τη θέση βρίσκονται κάτω από αυτό το σημείο. Οι αντανακλαστικές περιοχές των λεμφαδένων και της βουβωνικής χώρας εκτείνονται γύρω από τον αστράγαλο. εξωτερική πλευρά άκρου ποδιού Η αντανακλαστική περιοχή της κορυφής των ώμων διατρέχει τα δάχτυλα του ποδιού, με τα σημεία που αντιστοιχούν στον βραχίονα και τον αγκώνα να εστιάζονται στην πλάγια επιφάνεια του άκρου ποδιού. Από αυτή την οπτική φαίνονται ξεκάθαρα τα αντανακλαστικά σημεία των αναπαραγωγικών οργάνων, του ισχιακού νεύρου και του ισχίου, τα οποία σχηματίζουν καμπύλη γύρω από τον αστράγαλο. Λεμφαδένες/ Βουβωνική χώρα/σάλπιγγες Ισχίο/Ισχιακό νεύρο Οσφύς (Μέση) Κεφαλή/Εγκέφαλος Πρόσωπο/ Παραρρίνιοι κόλποι Βραχίονας Ωοθήκη/ Όρχις Γόνατο/Μηρός Αγκώνας

18 20 Α ρ χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι Α Σ Ρεφλεξολογικοι χαρτεσ ΑκΡου χεριου Όπως τα χέρια και τα πόδια έχουν διαφορετικό σχήμα, έτσι διαφέρουν και οι αντίστοιχοι ρεφλεξολογικοί χάρτες. για παράδειγμα, μια θεμελιώδης διαφορά αφορά το μέγεθος των αντανακλαστικών περιοχών της κεφαλής και του αυχένα είναι πολύ μεγαλύτερο στα δάχτυλα των χεριών απ ό,τι των ποδιών. Αριστερή παλάμη Τα αντανακλαστικά σημεία στην αριστερή παλάμη συσχετίζονται με την αριστερή πλευρά του σώματος. Η αντανακλαστική περιοχή της σπονδυλικής στήλης εντοπίζεται στην εξωτερική πλευρά της, ενώ του ώμου, στην εσωτερική πλευρά. Τα αντανακλαστικά σημεία της κεφαλής και του αυχένα βρίσκονται στα δάχτυλα, και του Οφθαλμός κόκκυγα, κοντά στον καρπό. Κορυφή των ώμων Υπόφυση Κεφαλή/Εγκέφαλος/ Παραρρίνιοι κόλποι Αυχενική μοίρα Σπονδυλική στήλη Καρδιά Κεφαλή/ Εγκέφαλος/ Παραρρίνιοι κόλποι Έσω ους Αυτί Κορυφή των ώμων Ηλιακό (κοιλιακό) πλέγμα Ώμος Βραχίονας Διάφραγμα Σπλήνας Θωρακική μοίρα Νεφρός Στομάχι Παχύ έντερο Λεπτό έντερο ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Οσφυϊκή μοίρα Πάγκρεας Πνεύμονας/ Θώρακας/Πλάτη Θυρεοειδής/ Παραθυρεοειδείς Επινεφρίδια Ουροδόχος κύστη Κατιόν κόλον Σιγμοειδές κόλον Κόκκυγας

19 ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι κ ο I χ Aρ τ Ε Σ Α κ ρ ο υ χ Ε ρ Ι ο υ 21 δεξιά παλάμη Τα αντανακλαστικά σημεία στη δεξιά παλάμη συνδέονται με τη δεξιά πλευρά του σώματος. Το γεγονός ότι οι δύο πλευρές του σώματος διαφέρουν ως προς τα εσωτερικά όργανα που περικλείουν αντικατοπτρίζεται στις θεμελιώδεις διαφορές που εμφανίζουν οι ρεφλεξολογικοί χάρτες δεξιάς και αριστερής παλάμης. Για παράδειγμα, το ήπαρ διαθέτει αντανακλαστική εκπροσώπηση μόνο στο δεξιό άκρο χέρι. Κεφαλή/Εγκέφαλος/ Παραρρίνιοι κόλποι Έσω ους Κορυφή των ώμων Ηλιακό (κοιλιακό) πλέγμα Ώμος Βραχίονας Διάφραγμα Χοληδόχος κύστη Ήπαρ Εγκάρσιο κόλον Ανιόν κόλον Ειλεοτυφλική βαλβίδα Λεπτό έντερο Αυτί Κορυφή των ώμων Οφθαλμός Καρδιά Στομάχι Πάγκρεας Θυρεοειδής/ Παραθυρεοειδείς Επινεφρίδια Νεφρός Σπονδυλική στήλη Υπόφυση Κεφαλή/Εγκέφαλος/ Παραρρίνιοι κόλποι Θωρακική μοίρα Αυχενική μοίρα ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Πλάτη/Πνεύμονας/Θώρακας Ουροδόχος κύστη Οσφυϊκή μοίρα Κόκκυγας

20 22 Α ρ χ Ε Σ ρ Ε φ λ Ε ξ ο λ ο γ Ι Α Σ Ραχιαία επιφάνεια αριστερού άκρου χεριού Η οπίσθια επιφάνεια του αριστερού άκρου χεριού περιέχει μια σειρά ταινιοειδών αντανακλαστικών περιοχών που αντιπροσωπεύουν την αριστερή πλευρά του σώματος, από το αριστερό τμήμα της κεφαλής μέχρι το αριστερό γόνατο. Οι αντανακλαστικές περιοχές των λεμφαδένων, της βουβωνικής χώρας και των ωαγωγών (σαλπίγγων) περιβάλλουν τον καρπό. Κεφαλή/ Παραρρίνιοι κόλποι Δόντια/Ούλα/ Κάτω σιαγόνα Κεφαλή/ Παραρρίνιοι κόλποι Κορυφή των ώμων Θυρεοειδής/ Παραθυρεοειδείς Πνεύμονας/ Θώρακας/ Μαστός/Πλάτη Σπονδυλική στήλη Διάφραγμα/Ηλιακό (κοιλιακό) πλέγμα Πλάτη Μέση γραμμή Γόνατο/Μηρός/Ισχίο Λεμφαδένες/ Σάλπιγγες/Βουβωνική χώρα Ωοθήκη/Όρχις Οσφύς (Μέση) Μήτρα/Προστάτης