Χριστούγεννα Πατριαρχική Απόδειξις

Transcript

1 21 Δεκεμβρίου 2018 Χριστούγεννα Πατριαρχική Απόδειξις Εορταστικοί λόγοι / Πατριαρχική Απόδειξις Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης κ.κ. Βαρθολομαίος +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ *** Ἱερώτατοι Θεοφιλέστατοι ἀδελφοί, προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ, Δοξάζομεν τόν Πανάγιον Πανοικτίρμονα Θεόν, διότι ἠξιώθημεν ἐφέτος νά φθάσωμεν εἰς πανέορτον ἡμέραν τῶν Χριστουγέννων, ἑορ σαρκώσεως τοῦ προαιωνίου Υἱοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ «δι ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους διά ἡμετέραν σωτηρίαν». Διά τοῦ «ἀεί μυστηρίου» «μεγάλου θαύματος» θείας Ἐνανθρωπήσεως, τό «μέγα τραῦμα», ὁ ἐν σκότει σκιᾷ

2 καθήμενος ἄνθρωπος, καθίσταται «υἱός φωτός υἱός ἡμέρας»[1], ἀνοίγει δι αὐτόν ἡ εὐλογημένη ὁδός κατά χάριν θεώσεως. Ἐν τῷ θεανδρικῷ μυστηρίῳ Ἐκκλησίας διά τῶν ἱερῶν μυστηρίων της, γεννᾶται μορφοῦται ὁ Χριστός εἰς ψυχήν ὕπαρξίν μας. «Ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος», θεολογεῖ ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, «ἐφάπαξ κατά σάρκα γεννηθείς, ἀεί γεννᾶται θέλων κατά πνεῦμα διά φιλανθρωπίαν τοῖς θέλουσι γίνεται βρέφος, ἑαυτόν ἐν ἐκείνοις διαπλάττων ταῖς ἀρεταῖς τοσοῦτον φαινόμενος, ὅσον χωρεῖν ἐπίσταται τόν δεχόμενον»[2]. Δέν εἶναι «Θεός Ἰδέα», ὡς ὁ θεός τῶν φιλοσόφων, οὔτε Θεός κεκλεισμένος εἰς ἀπόλυτον ὑπερβατικότητά του ἀπροσπέλαστος, ἀλλά εἶναι ὁ «Ἐμμανουήλ», ὁ «Θεός μεθ ἡμῶν»[3], εὑρίσκεται ἐγγύτερον εἰς ἡμᾶς, ἀπό ὅσον ἡμεῖς οἱ ἴδιοι εἰς τόν ἑαυτόν μας, εἶναι «ἡμῶν αὐτῶν συγγενέστερος»[4]. Ἡ πίστις εἰς ἀπρόσιτον ἄσαρκον Θεότητα δέν μεταμορφώνει ζωήν τοῦ ἀνθρώπου, δέν αἴρει πόλωσιν μεταξύ ὕλης πνεύματος, δέν γεφυρώνει τό χάσμα μεταξύ οὐρανοῦ γῆς. Ἡ Σάρκωσις τοῦ Θεοῦ Λόγου εἶναι ἡ φανέρωσις ἀληθείας περί Θεοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία σώζει τό ἀνθρώπινον γένος ἀπό τούς σκοτεινούς λαβυρίνθους, τόσον τοῦ ὑλισμοῦ τοῦ ἀνθρωπομονισμοῦ, ὅσον τοῦ ἱδεαλισμοῦ τοῦ δυϊσμοῦ. Ἡ καταδίκη τοῦ νεστοριανισμοῦ τοῦ μονοφυσιτισμοῦ ἐκ μέρους Ἐκκλησίας σηματοδοτεῖ ἀπόρριψιν δύο καθολικωτέρων τάσεων ἀνθρωπίνης ψυχῆς, δή ἀφ ἑνός

3 ἀπολυτοποιήσεως τοῦ ἀνθρωποκεντρισμοῦ ἀφ ἑτέρου ἐξιδανικεύσεως ἰδεαλιστικῆς ἐκδοχῆς ζωῆς ἀληθείας, παρεκκλίσεων ἰδιαιτέρως διαδεδομένων εἰς ἐποχήν μας. Ὁ σύγχρονος «νεστοριανισμός» ἐκφράζεται ὡς πνεῦμα ἐκκοσμικεύσεως, ὡς ἐπιστημονισμός ἀπόλυτος προτεραιότης χρηστικῆς γνώσεως, ὡς ἀπόλυτος ἰδιονομία οἰκονομίας, ὡς αὐτοσωτηρική ἀλαζονεία ἀθεΐα, ὡς ὁ «μή πολιτισμός» τοῦ ἀτομοκεντρισμοῦ τοῦ εὐδαιμονισμοῦ, ὡς νομικισμός ἠθικισμός, ὡς «τέλος αἰδοῦς» ταύτισις θυσιαστικῆς ἀγάπης μετανοίας μέ λεγομένην «ἠθικήν τῶν ἀδυνάτων», Ὁ «μονοφυσιτισμός» πάλιν ἐκπροσωπεῖται σήμερον ἀπό τάς τάσεις δαιμονοποιήσεως τοῦ σώματος τοῦ φυσικοῦ ἀνθρώπου, ἀπό τόν πουριτανισμόν τά σύνδρομα «καθαρότητος», ἐσωστρεφῆ ἄκαρπον πνευματικότητα τούς ποικίλους μυστικισμούς, ἀπό περιφρόνησιν τοῦ ὀρθοῦ λόγου, τέχνης τοῦ πολιτισμοῦ, ἀπό ἄρνησιν τοῦ διαλόγου ἀπόρριψιν τοῦ διαφορετικοῦ, μέ ἐπικίνδυνον ἐκφρασ, ἐν ὀνόματι «μόνης ἀποκλειστικῆς ἀληθείας», τόν θρησκευτικόν φονταμενταλισμόν, ὁ ὁποῖος τρέφεται ἀπό ἀπολυτοποιήσεις ἀπορρίψεις τροφοδοτεῖ νεστοριανίζουσα βίαν ἀποθέωσις τοῦ διάσπασιν. Εἶναι προφανές κόσμου, ὅσον ἡ ὅτι, τόσον ἡ μονοφυσιτίζουσα δαιμονοποίησίς του, ἀφήνουν τόν κόσμον ἱστορίαν, τόν πολιτισμόν τούς πολιτισμούς, ἐκτεθειμένους εἰς τάς δυνάμεις τοῦ «νῦν αἰῶνος», παγιώνουν τοιουτοτρόπως αὐτονόμησιν τά ἀδιέξοδά των.

4 Ἡ χριστιανική πίστις εἶναι ἡ βεβαιότης σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ὑπό τοῦ Θεοῦ ἀγάπης, ὁ ὁποῖος προσέλαβε φιλανθρώπως ἡμετέραν φύσιν ἐχαρίσατο ἡμῖν πάλιν τό διά πτώσεως ἀπολεσθέν «καθ ὁμοίωσιν», ἱκανώσας ἡμᾶς εἰς κατ ἀλήθειαν ζωήν ἐν τῷ Σώματι Αὐτοῦ, τῇ Ἐκκλησίᾳ. Σύνολος ἡ ζωή Ἐκκλησίας ἐκφράζει τό μυστήριον θεανθρωπότητος. Ὁ Θεάνθρωπος Σωτήρ ἀνέλαβεν «ἐκκλησίας σάρκα»[5] ἔδειξε, «πρῶτος μόνος», «τόν ἀληθινόν ἄνθρωπον τέλειον τρόπων ζωῆς τῶν ἄλλων ἕνεκα πάντων»[6]. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ τόπος «κοινῆς σωτηρίας», «κοινῆς ἐλευθερίας» ἐλπίδος «κοινῆς βασιλείας», εἶναι ὁ τρόπος βιώσεως ἐλευθεροποιοῦ ἀληθείας, ὁ πυρήν ὁποίας εἶναι τό ἀληθεύειν ἐν ἀγάπῃ. Ἡ ἀγάπη αὐτή ὑπερβαίνει τά ὅρια ἁπλῆς ἀνθρωπιστικῆς δράσεως, καθ ὅτι ἡ πηγή τό πρότυπον αὐ εἶναι ἡ ὑπερβαίνουσα τόν ἀνθρώπινον λόγον θεία φιλανθρωπία. «Ἐν του τῳ ἐφανερω θη ἡ ἀγα πη τοῦ Θεοῦ ἐν ἡμῖν, ὁ τι τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἀπε σταλκεν ὁ Θεός εἰς τόν κο σμον ἱ να ζη σωμεν δι αὐτοῦ. Ἐν του τῳ ἐστίν ἡ ἀγα πη, οὐχ ὁ τι ἡμεῖς ἠγαπη σαμεν τόν Θεόν, ἀλλ ὁ τι αὐτός ἠγα πησεν ἡμᾶς Ἀγαπητοι, εἰ οὑ τως ὁ Θεός ἠγα πησεν ἡμᾶς, ἡμεῖς ὀφει λομεν ἀλλη λους ἀγαπᾶν»[7]. Ὅπου ὑπάρχει ἀγάπη, ἐκεῖ εἶναι παρών ὁ Θεός. Αὐτή ἡ σωτηριώδης ἀλήθεια πρέπει νά ἐκφράζεται εἰς τόν τρόπον μέ τόν ὁποῖον ἑορτάζομεν τό σεπτόν Γενέθλιον τοῦ ἐπισκεψαμένου ἡμᾶς ἐξ ὕψους Σωτῆρος ἡμῶν. Ἡ ἑορτή εἶναι πάντοτε «πλήρωμα χρόνου», καιρός αὐτογνωσίας, εὐχαριστίας διά τό μέγεθος θείας φιλανθρώπου ἀγάπης, μαρτυρία ἀληθείας θεανθρωπότητος ἐν Χριστῷ ἐλευθερίας. Ὁ χριστοτερπής ἑορτασμός σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου εἶναι μία πρᾶξις ἀντιστάσεως εἰς ἐκκοσμίκευσιν, εἰς τόν ἀποχρωματισμόν ἑορ μετατροπήν της εἰς «Χριστούγεννα χωρίς Χριστόν» εἰς πανήγυριν τοῦ Ἔχειν, τοῦ καταναλωτισμοῦ ματαιοδοξίας, δή εἰς ἕνα κόσμον πλήρη κοινωνικῶν ἐντάσεων, ἀξιολογικῶν ἀνατροπῶν συγχύ-σεως, βίας ἀδικίας, ὅπου τό «παιδίον Ἰησοῦς» εὑρίσκεται πάλιν ἀντιμέτωπον μέ ἄτεγκτα συμφέροντα ποικιλωνύμων ἐξουσιῶν. Τιμιώτατοι ἀδελφοί πεφιλημένα τέκνα, Γενεά παρέρχεται γενεά ἔρχεται, αἱ ἐπερχόμεναι ἐξελίξεις εἶναι κατ ἄνθρωπον δυσκόλως προβλέψιμοι. Ἡ γνησία πίστις, ὅμως, δέν ἔχει διλήμματα. Ὁ Λόγος ἐγένετο σάρξ, ἡ «ἀλήθεια ἦλθε» «παρέδραμεν ἡ σκιά», μετέχομεν ἤδη Βασιλείας ἐν τῇ πορείᾳ πρός τελείωσιν τοῦ ἔργου ἐνσάρκου Θείας Οἰκονομίας. Ἔχομεν ἀκλόνητον βεβαιότητα, ὅτι τό μέλλον ἀνήκει εἰς τόν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος εἶναι «χθές σήμερον ὁ αὐτός εἰς τούς αἰῶνας»[8], ὅτι ἡ

5 Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι θά παραμένῃ τόπος ἁγιασμοῦ ἐνθέου βιο, ἀνακαινίσεως τοῦ ἀνθρώπου τοῦ κόσμου, πρόγευσις δόξης Βασιλείας, ὅτι θά συνεχίσῃ «νά δίδῃ εὐαγγελικήν μαρτυρίαν» «νά διανέμῃ ἐν τῇ οἰκουμένῃ τά δῶρα τοῦ Θεοῦ: ἀγάπην Του, εἰρήνην, δικαιοσύνην, καταλλαγήν, δύναμιν Ἀναστάσεως προσδοκίαν αἰωνιότητος»[9]. Τό σύγχρονον ἰδεολόγημα περί «μεταχριστιανικῆς» ἐποχῆς εἶναι ἄτοπον. «Μετά Χριστόν», τά πάντα εἶναι, μένουν εἰς τόν αἰῶνα, «ἐν Χριστῷ». Κλίνοντες εὐσεβοφρόνως τά γόνατα ἐνώπιον τοῦ Θείου Βρέφους Βηθλεέμ βρεφοκρατούσης Παναγίας Μητρός Αὐτοῦ, προσκυνοῦντες τόν ἐνανθρωπήσαντα «παντέλειον Θεόν», ἀπονέμομεν, ἐκ τοῦ ἀκοιμήτου Φαναρίου, τοῖς ἀνά οἰκουμένην τέκνοις Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας Πατριαρχικήν ἡμῶν εὐλογίαν ἐπί τῷ Ἁγίῳ Δωδεκαημέρῳ, εὐχόμενοι ὑγιεινόν, ἀγλαόκαρπον εὐφρόσυνον τόν νέον ἐνιαυτόν χρηστότητος τοῦ Κυρίου. Χριστούγεννα βιη Ὁ Κωνσταντινουπόλεως διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν.. 1. Α Θεσσ. ε, Μαξίμου Ὁμολογητοῦ Κεφάλαια διάφορα θεολογικά τε οἰκονομικά, PG 90, πρβλ. Ματθ. α, Νικολάου Καβάσιλα, Περί ἐν Χριστῷ ζωῆς, ΣΤ, PG 150, Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ὁμιλία πρό ἐξορίας, PG 52, Νικολάου Καβάσιλα, Περί ἐν Χριστῷ ζωῆς, Στ, PG 150, Α Ἰωάν. δ, Ἑβρ. ιγ, Ἐγκύκλιος Ἁγίας Μεγάλης Συνόδου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας (Κρήτη 2016), Προοίμιον.