ðåñéå üìåíá ΕΣΕΙΣ ΚÁΙ ΕΜΕΙΣ 3 Ç ÕÃÅÉÁ ÓÔÏÍ ÊÏÓÌÏ 4 ÂÇÌÁÔÁ ÊÁÉ ÁËÌÁÔÁ 7 XOËÇÓÔÅÑÏËÇ ÊÁÉ ÄÉÁÔÑÏÖÇ 10 ÍÅÁ ÌÅÈÏÄÏÓ ÈÅÑÁÐÅÉÁÓ ÔÏÕ ÐÑÏÓÔÁÔÇ 12

Transcript

1 ΓΙΑΤΡΕΥΩ Τεύχος 9/Ioýëéïò - ÓåðôÝìâñéïò 2008 ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ηµήτρης Κατσίµης ÅÐÉÓÔÇÌÏÍÉÊÏÓ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ o Áêáäçìáéêüò ÄçìÞôñçò Íáíüðïõëïò ÊáèçãçôÞò ÈåùñçôéêÞò ÖõóéêÞò Ðáíåð. Ôexas A&M - Ðñüåäñïò ôïõ Åèíéêïý Óõìâïõëßïõ ñåõíáò êáé Ôå íïëïãßáò ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Ηλίας Αλεξάκης - Βάιος Σύρρος ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚ ΟΣΗΣ: Χρήστος Γκίκας ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚ ΟΣΗΣ: INFO HEALTH ltd. ÊÁËËÉÔÅ ÍÉÊÇ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ÐáíôåëÞò ÌðïõóéíÜêïãëïõ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΡΟΕ ΡΟΣ: Γ. Ανδρουλάκης, Καθηγητής Χειρουργικής Παν/µιου Αθηνών ιευθυντής Χειρουργικού Τοµέα του «Μ». ΜΕΛΗ: Σ. AðÝñãçò, ÁíáðëçñùôÞò ιευθυντής åéñïýñãïò Σ. Βασιλάκης, Καθηγητής Χειρουργικής Παν/µιου Κρήτης. ιευθυντής Χειρουργικής Κλινικής. Γ. Γεωργιάδης, ιευθυντής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας. Στ. Γιακουµάκης, ιευθυντής Ουρολογικής Κλινικής. Α. Γραµµατόπουλος, ιευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής. Kþóôáò ÄåëÞò, ιευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής. Ευθ. Καπάνταης, ιευθυντής Τµήµατος ιαβήτη Παχυσαρκίας και Μεταβολισµού. Μιχ. Κυριακίδης, Αν.Καθηγητής Καρδιολογίας Παν/µιου Αθηνών, ιευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής. ÅììáíïõÞë Ëáæáñßäçò, ιευθυντής Áêôéíïöõóéêüò. Γ. Μάκος, ιευθυντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής. Ειρ. Μανουσάκη, ιευθύνουσα Νοσηλευτικής Υπηρεσίας.. Μπαφáëïýκος, ιευθυντής Ογκολογικής Κλινικής. Ιωσήφ Μπουτσικάκης, ιευθυντής Παθολογικής Κλινικής. Γ. Οικονοµόπουλος, ιευθυντής Καρδιοχειρουργός. ÅéñÞíç Oéêïíüìïõ - ÓôáìáôÜêç, ιευθύντρια Παθολογικής Κλινικής.. Πανταζόπουλος, Χειρουργός Ουρολόγος Αν. Καθηγητής Παν/µιου Αθηνών. Χαρ. Παυλόπουλος, Υπεύθυνος Τήµατος Υπερηχογραφίας. Êáëëéüðç ÐåôñÜêç, ιευθύντρια Παθοëïãïáíáôïìéêïý Åñãáóôçñßïõ,. Ρολόãης, ιευθυντής ôçò Íåõñï åéñ/êþò KëéíéêÞò êáé Ðñüåäñïò EðéóôçìïíéêÞò EðéôñïðÞò ôïõ Íïóïêïìåßïõ Ìetropolitan. AíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò. Γ. Σάπκας, Χειρουργός Ορθοπεδικός Αν. Καθηγητής Παν/µιου Αθηνών. Γρ.Τσιώτος, ιευθυντής Χειρουργικής Κλινικής. Ε. Χάλαρη, ιευθύντρια Αναισθησιολογικού Τµήµατος. Γραµµατική Χατζηδηµητρίου, ÄéäÜêôùñ, Éáôñüò Áéìáôïëüãïò, ιευθύντρια Αιµοδοσίας. Κ. Χατζησταύρου, Αν. Καθηγητής Πνευµονολογίας Παν/µιου Αθηνών, ιευθυντής Πνευµονολογικής Κλινικής. ðåñéå üìåíá ΕΣΕΙΣ ΚÁΙ ΕΜΕΙΣ 3 Ç ÕÃÅÉÁ ÓÔÏÍ ÊÏÓÌÏ 4 ÂÇÌÁÔÁ ÊÁÉ ÁËÌÁÔÁ 7 XOËÇÓÔÅÑÏËÇ ÊÁÉ ÄÉÁÔÑÏÖÇ 10 ÍÅÁ ÌÅÈÏÄÏÓ ÈÅÑÁÐÅÉÁÓ ÔÏÕ ÐÑÏÓÔÁÔÇ 12 ÁÐÏØÇ: Ï ÊÉÍÄÕÍÏÓ ÊÁÉ ÔÏ ÑÅÏÓ 15 ÑÏÍÉÁ ÁÐÏÖÑÁÊÔÉÊÇ ÐÍÅÕÌÏÍÏÐÁÈÅÉÁ 16 ÓÁÊ ÁÑÙÄÇÓ ÄÉÁÂÇÔÇÓ: Ç ÄÉÁ ÑÏÍÉÊÇ ÍÏÓÏÓ 20 ÓÅ ÐÅÑÉÐÔÙÓÇ ÊÁÕÓÙÍÁ 22 Ç ÍÏÓÏÓ ÐÏÕ...ÅÑÐÅÉ 26 ÊÁÊÙÓÅÉÓ ÓÔÏ ÐÏÄÏÓÖÁÉÑÏ 28 Ç ÁÌÕÍÁ ÔÏÕ ÏÑÃÁÍÉÓÌÏÕ 32 OTAN ÐÑÇÆÅÔÁÉ ÔÏ ÐÑÏÓÙÐÏ 34 Ï ÊÁÑÊÉÍÏÓ ÔÏÕ ÐÁ ÅÏÓ ÅÍÔÅÑÏÕ 38 ÔÉ ËÅÔÅ ÃÉÁÔÑÅ; 40 ÅÍ ÏÉÊÙ 44 EYPHMATA 46 ÔÏ ÉÏÕÌÏÑ ÙÖÅËÅÉ ÓÏÂÁÑÁ ÔÇÍ ÕÃÅÉÁ 48 Το περιοδικό εκδίδεται, áíü ôñßìçíï, από την Επιστηµονική Εταιρεία του Νοσοκοµείου Metropolitan, της οποίας το.σ. έχει ως εξής: Áντιπρόεδρος Áéêáôåñßíç Máóôñïíéêüëá - ÁãáèÜêïõ, ãεν. ãραµµατέας Ãåþñãéïò ÂñåôôÜêïò, ôαµίας Ëßëéáí ÐåôñÜêç και ìέλη Ãñçãüñçò Ôóéþôïò, ííá ÔóïõñåêÜ êáé Áëßíá Ëýñá. 28 ΓΡΑΦΕΙΑ: Εθνάρχου Μακαρίου 9 και Ελευθερίου Βενιζέλου, , Ν. Φάληρο, τηλ , fax To περιοδικό ΓΙΑΤΡΕΥΩ διατίθεται δωρεάν TEYXOS 9 Final.indd 1 26/6/2008 9:01:32 ìì

2 Οι γιατροί που συνεργάζονται για την έκδοση του περιοδικού ΓΙΑΤΡΕΥΩ ΑΝ ΡΟΥΛΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑÍ. ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ÔÏÕ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚÏÕ ÔÏÌÅÁ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, EÐÉÊÏÕÑÏÓ ÊÁÈÇÃÇÔÇÓ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ LEICESTER ΑΓΓΛΙΑΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ÓÕÍÅÑÃÁÔÇÓ ÈÙÑÁÊÏ ÅÉÑ/ÊÇÓ ÊËÉÍÉÊÇÓ ÁÐÅÑÃÇÓ ÓÔÁÌÁÔÇÓ ÁÍÁÐËÇÑÙÔÇÓ ÄÉÅÕÈÕÍÔÇÓ ÅÉÑÏÕÑÃÏÓ ΑΦΡΟΥ ΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΑΙΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΛΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΒΑΛΣΑΜΑΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ, /ΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝ. ΚΡΗΤΗΣ - /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÂÑÏÕÂÁÓ ÉÙÁÍÍÇÓ, /ΝΤΗΣ ÁÊÔÉÍÏÈÅÑÁÐÅÕÔÉÊÇÓ ÊËÉÍÉÊÇÓ ΓΕΩΡΓΙΑ ΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝ. ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΜΕΘ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝ. ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ - /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΩΜΟΥ ΚΑΙ ΑΓΚΩΝΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝ. ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, /ΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÃÊÉÆÏÐÏÕËÏÕ ÅÕÁÃÃÅËÉÁ, ÐÍÅÕÌÏÍÏËÏÃÏÓ ÓÔÏ ÅÑÃÁÓÔÇÑÉÏ ÌÅËÅÔÇÓ ÔÇÓ ÁÍÁÐÍÏÇÓ ÊÁÔÁ ÔÏÍ ÕÐÍÏ ΓΟΥΣΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡ/ΚΗΣ ΕΝ ΟΚΡΙΝΩΝ Α ΕΝΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΓΡΑΝΙΤΣΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΟΥΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÄÇÌÏÂÅËÇÓ ÐÅÔÑÏÓ, /ΝΤΗΣ ÐËÁÓÔÉÊÇÓ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΙΑΜΑΝΤΗΣ ΘΕΟ ΩΡΟΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΟΥΖΙΝΑΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΖΑÃÊËÇÓ ÄÇÌÇÔÑÉÏÓ, /ΝΤΗΣ ÊÅÍÔÑÏÕ ÊÅÖÁËÁËÃÉÁÓ ΖΑΜΠΕΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΑΝΣΑΣ ΗΠΑ - /ΝΤΗΣ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÊÁËËÉÅÑÇÓ ÅÌÌÁÍÏÕÇË, ÊÁÑÄÉÏËÏÃÏÓ - ÁÍÁÐË. ÄÉÅÕÈÕÍÔÇÓ ΚΑΝΕΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, /ΝΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΠΑΝΤΑΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΤΜΗΜ. ΙΑΒΗΤΗ - ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ - ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΡΑΚΙΤΣIΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, /ΝΤΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΟΛΟΒΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, /ΝΤΗΣ ΤΟΜΕΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗΣ (ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟ) ΚΥΡΙΑΚΙ ΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ /ΝΤΗΣ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ËÁÆÁÑÉÄÇÓ ÅÌÌÁÍÏÕÇË, /ΝΤΗΣ ÁÊÔÉÍÏÖÕÓÉÊÏÓ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΛΟΥΣΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, /ΝΤΗΣ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΙΚÏÕ ÔÌÇÌÁÔÏÓ ΜΑΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, CLINICAL ASSISTANT PROFESOR U.M.D.N.J - MEDICAL SCHOOL ΗΠΑ - /ΝΤΗΣ ΚΑΡ ΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΝΩΛΑΚΟΣ ΤΑΚΗΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΡΑΝΤΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ - ΠΑΙÄÏ ÅÉÑÏÕÑÃÏÓ ΜΑΡΙΑΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, /ΝΤΗΣ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΑΣΤΡΟΝΙΚΟΛΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΤΕΩΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ - /ΝΤΗΣ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΕΛΙΣΣΗΝΟΥ ΜΑΡΙΑ, /ΝΤΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΕΤΣΙΝΗΣ ΜΑΡΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΠΑΦΑΛΟΥΚΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΠΟΥΤΣΙΚΑΚΗΣ ΙΩΣΗΦ, /ΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÌÕËÙÍÁÓ ÁÍÁÓÔÁÓÉÏÓ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- ÁÍ. /ΝΤΗΣ ÃÍÁÈÏÐÑÏÓÙÐÉÊÇÓ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ MURRAY SAMUEL, /ΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΑΠΑ ΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, /ΝΤΗΣ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΛΕΙΨΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ - /ΝΤΗΣ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑΠΑΥΛΟΥ ΠΡΟ ΡΟΜΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΜΙΧΑΗΛ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΥΛΙ ΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑΣ ΠΕΤΡΑΚΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ, /ΝΤΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΟΛΥΖΩΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΠΑΣ ΙΟΝΥΣΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÑÁÓÉÄÁÊÇÓ ÁÍÔÙÍÇÓ, ÁÍ. ÊÁÈÇÃÇÔÇÓ ÐÍÅÕÌÏÍÏËÏÃÉÁÓ- /ΝΤΗΣ ÐÍÅÕÌÏÍÏËÏÃÉÊÇÓ ÊËÉÍÉÊÇÓ ΡΙΖΟΥ ΗΜΗΤΡΑ, /ΝΤΡΙΑ ΓΝΑΘΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΡΟΛΟΓΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ÔÇÓ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡ/ΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÊÁÉ ΠΡΟΕ ΡΟΣ THÓ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ÔÏÕ ΝÏÓÏÊÏÌÅÉÏÕ MÅÔROPOLITAN. ΑΝÁÐËÇÑÙÔÇÓ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΡΟΜΠΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΑΠΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÓÊÁÑËÏÓ ÄÇÌÏÓÈÅÍÇÓ, /ΝΤΗΣ ÏÃÊÏËÏÃÏÓ ΣΚΙΑ ΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΟΥΡΑΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ, /ΝΤΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΖΕΡΜΠΟΣ ΦΩΤΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ & ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΩΝ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΠΟΛΩΝΙΑ ΙΑΤΑΛΙΑΣ - /ΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÔÑÉ ÁÓ ÌÉËÔÉÁÄÇÓ, ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜ. ΒΡΑΧΥΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΣΙΩΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΙΖΟΥΡΙ ΗΠΑ - /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΣΟΠΕΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, /ΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΣΟÕÍÁÊÇÓ ÓÔÁÌÁÔÇÓ, ÅÐÉÌÅËÇÔÇÓ ÐÁÉÄÉÁÔÑÉÊÇÓ ÊËÉÍÉÊÇÓ ΤΣΟΥΡΕΚΑ ΑΝΝΑ, /ΝΤΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÔÕÑÏÃÉÁÍÍÇÓ ÃÅÙÑÃÉÏÓ, /ΝΤΗΣ ÐÁÈÏËÏÃÉÊÇÓ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΦΑΛΑΓΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, Ι ΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ- /ΝΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ÁËÁÑÇ ÅËÅÍÇ, /ΝΤΡΙΑ ÁÍÁÉÓÈÇÓÉÏËÏÃÉÊÏÕ ÔÌÇÌÁÔÏÓ ΧΑΤΖΗ ΗΜΗΤΡΙΟΥ - ΠΑΠΑΖΑΧΑΡΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ, ÄÉÄÁÊÔÙÑ, ÉÁÔÑÏÓ ÁÉÌÁÔÏËÏÃÏÓ, /ΝΤΡΙΑ ΑΙΜΟ ΟΣΙΑΣ ΧΑΤΖΗΪΩΑΝΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΘΕΟ ΩΡΟΣ, /ΝΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤ. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ - /ΝΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΣ, /ΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ, /ΝΤΗΣ ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ TEYXOS 9 Final.indd 2 26/6/2008 9:01:36 ìì

3 Áðï áéñåôéóìüò [åóåßò êáé åìåßò] ¹ ταν ένας σπουδαίος άνθρωπος, ένας σπουδαίος γιατρός γιατρός των παιδιών ο Βάσος Χαραλαµπίδης, που έφυγε, ôïí ðåñáóìýíï ìþíá, από κοντά µας. Αυτό το «ήταν» είναι που δεν αντέχουµε και δεν κατανοούµε όταν ένας αγαπηµένος άνθρωπος πόσοι τέτοιοι υπάρχουν;- χάνεται, ενώ θα θέλαµε να τον βλέπουµε, να του µιλάµε, να τον ακούµε, να τον χαιρετάµε, να µας χαµογελάει για πάντα. Θυµάµαι ðïíüåé ðïëý να χρησιµοποιώ, ήδη, αυτό το ρήµα µε πόση προθυµία και ενθουσιασµό, ως πρόεδρος και θεµελιωτής της Επιστηµονικής Εταιρείας του Metropolitan, στήριζε, ολόψυχα, την έκδοση αυτού του περιοδικού, που πραγµατικά το αγαπούσε και στο οποίο κατέθετε, συχνά, την αξιοπρόσεκτη άποψη και επιστηµονική του γνώση. Γιατί ο Βάσος Χαραλαµπίδης είχε την ευαισθησία, ôçí åõãýíåéá και το ήθος ενός ανθρώπου του πολιτισµού, της τέχνης, της φιλοσοφηµένης επικοινωνίας µε τον άνθρωπο. Και τώρα, που είναι πλέον µνήµη όσο κι αν αυτό είναι δύσκολο, έως αδύνατο, να το αποδεχτούµε η απουσία του, η απουσία ενός ανθρώπου, που µε τον πολυσήµαντο λόγο και το γενναιόδωρο χαµόγελο του έδινε έκφραση στην καλοσύνη και την ευγένεια του κόσµου, παίρνει στη συνείδηση µας τη διάσταση της απέραντçò, ïäõíçñþò αίσθησης. Η αξία της ζωής µας µετριέται µε τους νεκρούς που θυµόµαστε. Σκέφτοµαι, τώρα που χάθηκε από τα µάτια µας το χαµόγελο του Βάσου Χαραλαµπίδη, πόση αλήθεια έχουν αυτά τα λόγια. Ä.Ê. [3] TEYXOS 9 Final.indd 3 26/6/2008 9:01:38 ìì

4 Ç ÕÃÅÉÁ ÓÔÏÍ ÊÏÓÌÏ Å é ä Þ ó å é ò ê á é ð ë ç ñ ï ö ï ñ ß å ò á ð ü ô ï Ä é á ä ß ê ô õ ï Ðñþôïé óôï êüðíéóìá ïé ëëçíåò Τον κώδωνα του κινδύνου εκπέµπουν οι επιστήµονες για τη µείωση του καπνίσµατος, ενώ στην Ελλάδα η παγκόσµια «επιδηµία» που λέγεται κάπνισµα και αφήνει πίσω της κάθε χρόνο εκατοντάδες εκατοµµύρια νεκρούς σε όλο τον κόσµο έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Σε παγκόσµιο επίπεδο -σύµφωνα πάντα µε εκτιµήσεις του Π.ΟΥ.- κατά τη διάρκεια της πενταετίας το κάπνισµα έχει σκοτώσει πάνω από ανθρώπους, ενώ σήµερα εκτιµάται ότι το ένα τρίτο του παγκόσµιου ενήλικου πληθυσµού, δηλ. 1,1 δισεκατοµµύρια άνθρωποι, είναι καπνιστές. Φυσικά, στη λίστα των θυµάτων θα πρέπει να προστεθούν σε ετήσια βάση εκατοντάδες από τις χιλιάδες των ανθρώπων που ποτέ δεν κάπνισαν αλλά πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται µε το παθητικό κάπνισµα. Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τη ιοίκηση τα Οικονοµικά και τις Πολιτικές Υγείας, το οποίο διοργανώθηκε στην Αθή να (12-15 εκεµβρίου) από τον Τοµέα Οικονοµικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας. Όσον αφορά στην χώρα µας, οι Έλληνες καταναλώνουν περισσότερα τσιγάρα κατά κεφαλή από οποιοδήποτε άλλο κράτος, σύµφωνα µε τον Π.Ο.Υ. Μάλιστα, πρόσφατα στοιχεία από το ERC, µία οµάδα έρευνας της αγοράς, δείχνουν πως οι Έλληνες καπνίζουν κατά µέσον όρο τσιγάρα κατά κεφαλή, περισσότερο από τη FYROM, τη Ρωσία, τη Τσεχία και την Ισπανία. Ðåñéóóüôåñá åãêåöáëéêü óôéò ãõíáßêåò Σε ποσοστό 45% πεθαίνουν οι γυναίκες περισσότερο από τους άντρες από εγκεφαλικά επεισόδια στον Καναδά κάθε χρόνο, σύµφωνα µε στοιχεία που έδωσε στη δηµοσιότητα η Εταιρεία Καρδιολογίας. Σύµφωνα µε τα συγκεκριµένα στοιχεία, σε όλες τις ηλικίες η πρόγνωση για την ανδρική θνησιµότητα από εµβολή είναι υψηλότερη, αλλά τα τελευταία χρόνια η γυναικεία θνησιµότητα είναι τελικά µεγαλύτερη από την ανδρική όσον αφορά στα καρδιακά νοσήµατα. Όπως εξηγούν οι επιστήµονες, µέρος του προβλήµατος οφείλεται στο ότι από τη στιγµή που οι γυναίκες είναι µακροβιότερες και στις µεγάλες ηλικίες, ο κίνδυνος θανάτου από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό είναι υψηλότερος. Πάντως, και για τα δύο φύλα οι αιτίες για καρδιακά νοσήµατα είναι η υψηλή πίεση, ο διαβήτης, το κάπνισµα, η σωµατική αδράνεια, καθώς και η υψηλή χοληστερίνη. Νέες έρευνες αποδεικνύουν πως για τη γυναίκα συνιστούν κινδύνους επίσης οι ηµικρανίες, ενώ η λήψη οιστρογόνων και προγεστερόνης για λιγότερο από δύο χρόνια αποτελούν µεγάλη προδιάθεση στη γυναίκα για εµβολή. Επίσης, η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών σε συνδυασµό µε υψηλή πίεση, ηµικρανίες ή αιµατολογικές ανωµαλίες είναι επικίνδυνη για καρδιακή προσβολή η εγκεφαλικό. TEYXOS 9 Final.indd 4 26/6/2008 9:01:43 ìì

5 ãêáéñç äéüãíùóç êáñêßíïõ ôùí ùïèçêþí ô õ ï Πιο έγκαιρα µπορεί να διαγνωστεί ο καρκίνος των ωοθηκών όταν η εξέταση γίνεται µε τη χρήση διακολπικού υπερηχογραφήµατος, σύµφωνα µε νέα έρευνα. Σηµειώνεται ότι η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών είναι δύσκολη και συχνά η ασθένεια δε διαγιγνώσκεται παρά σε προχωρηµένο στάδιο. Σε σύγκριση µε άλλους γυναικολογικούς καρκίνους, η πρόγνωση του καρκίνου των ωοθηκών είναι αρνητική. Ο Dr. John van Nagell, του Πανεπιστηµίου του Κεντάκυ, στο Λέξιγκτον και οι συνεργάτες του εξέτασαν την αξία της ετήσιας εξέτασης διακολπικού υπερηχογραφήµατος για καρκίνο των ωοθηκών σε γυναίκες κατά το διάστηµα 1987 και Οι γυναίκες ήταν τουλάχιστον 50 ετών και δεν παρουσίαζαν συµπτώµατα καρκίνου ή τουλάχιστον 25 ετών µε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών. Συνολικά, 364 γυναίκες, ποσοστό 1,4%, εµφάνισαν όγκο στην εξέταση, όπως σηµειώνουν οι ερευνητές στο περιοδικό «Cancer». Έπειτα από πέντε χρόνια οι ειδικοί παρακολούθησαν τις γυναίκες, από τις οποίες 38 ήταν ζωντανές και µε καλή υγεία, 4 είχαν πεθάνει από τον καρκίνο και 2 από άλλες αιτίες. Οι κακοήθεις όγκοι έφταναν τους 51, από τους οποίους 7 ήταν µεταστατικοί. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους ήταν σε αρχικό στάδιο. Μάλιστα, όσες γυναίκες εξετάζονταν κάθε χρόνο µε διακολπικό υπερηχογράφηµα παρουσίασαν κατά 90% ποσοστό επιβίωσης που έφθανε τα δυο χρόνια. Η πενταετής επιβίωση έφτασε στο 77%. Το διακολπικό υπερηχογράφηµα φάνηκε πως ήταν υψηλής ευαισθησίας στο να διαγιγνώσκει τον καρκίνο των ωοθηκών, αν και λανθασµένα αρνητικά αποτελέσµατα εµφανίστηκαν σε 9 γυναίκες, από τις οποίες 3 πέθαναν. Ãéáôß ôï ìõáëü ìáò áëëüæåé Στο ερώτηµα γιατί τείνουµε να παρουσιάζουµε πνευµατική επιβράδυνση καθώς γερνάµε, επιχειρούν να απαντήσουν Αµερικανοί επιστήµονες σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύονται στο επιστηµονικό έντυπο «Neuron». Συγκεκριµένα, οµάδα ειδικών από το Πανεπιστήµιο του Χάρβαρντ χρησιµοποίησε ιατρικές τεχνικές απεικόνισης για να συγκρίνει τους εγκεφάλους 93 υγιών ατόµων ετών. Οι απεικονίσεις αυτές έδειξαν ότι ο εγκέφαλος βαθµιαία χάνει το υλικό που χρειάζεται µια µείζονα περιοχή για να επικοινωνήσει αποτελεσµατικά µε µια άλλη. Η ρ. Τζέσικα Άντριου - Χάννα εξηγεί: «Η µελέτη θα µας βοηθήσει να κατανοήσουµε πως και γιατί το µυαλό µας αλλάζει καθώς µεγαλώνουµε και γιατί ορισµένα άτοµα παραµένουν πνευµατικά οξυδερκή ακόµα και στα βαθιά γεράµατα ενώ σε άλλους οι πνευµατικές ικανότητες φθίνουν καθώς µεγαλώνουν». Ένας από τους λόγους απώλειας της πνευµατικής ικανότητας µπορεί να είναι ότι τα εγκεφαλικά συστήµατα δεν βρίσκονται πλέον σε συγχρονισµό µεταξύ τους. Παλαιότερες µελέτες είχαν επικεντρωθεί στην επίδραση της γήρανσης σε συγκεκριµένες δοµές του εγκεφάλου. Στην παρούσα µελέτη, οι επιστήµονες, µε τη χρήση λειτουργικής µαγνητικής απεικόνισης, µελέτησαν την επίδραση στην επικοινωνία µεταξύ διαφορετικών εγκεφαλικών περιοχών. Εντόπισαν, λοιπόν, τη γεµάτη νευρώνες λευκή ουσία του εγκεφάλου, η οποία αποτελεί την εγκεφαλική καλωδίωση, επιτρέποντας σε διάφορες περιοχές να επικοινωνούν και να µοιράζονται τις πληροφορίες. Οι απεικονίσεις έδειξαν ότι η λευκή ουσία αποδοµείται µε την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριµένα, αποκαλύφθηκε µια µείωση στις συνδέσεις µεταξύ των πρόσθιων και οπίσθιων περιοχών του εγκεφάλου. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα, ενώ οι νεότεροι εγκέφαλοι είναι σε συγχρονισµό, το ίδιο να µην ισχύει πάντα στους µεγαλύτερους εγκεφάλους. Οι ηλικιωµένοι, των οποίων οι εγκέφαλοι παρέµεναν συγχρονισµένοι, ήταν πιθανότερο να έχουν καλύτερες επιδόσεις, σε οµάδα τεστ για την πνευµατική ικανότητα, συγκριτικά µε συνοµηλίκους τους των οποίων οι εγκεφαλικές απεικονίσεις έδειξαν σηµάδια διαταραχής του συγχρονισµού. Πάντως, το πρότυπο διαταραχής του συγχρονισµού ποικίλε όπως και η επίδοση στα ατοµικά τεστ. Έτσι, οι επιστήµονες παρατήρησαν ότι το σύστηµα που κυβερνά τις εσωτερικές µας σκέψεις, το οποίο τείνει να αναπηδά όταν δεν συγκεντρωνόµαστε στην επεξεργασία των πληροφοριών από τον εξωτερικό κόσµο, είναι ιδιαιτέρως ευάλωτο στη διαταραχή του συντονισµού. [5] TEYXOS 9 Final.indd 5 26/6/2008 9:01:46 ìì

6 Ëéãüôåñá äüíôéá, ðåñéóóüôåñç Üíïéá Πιθανή σχέση µεταξύ απώλειας δοντιού ή ύπαρξης λίγων δοντιών και της εκδήλωσης άνοιας µετέπειτα εντόπισαν Αµερικανοί ερευνητές, σύµφωνα µε στοιχεία που δηµοσιεύονται στο επιστηµονικό έντυπο «The Journal of the American Dental Association». Συγκεκριµένα, οµάδα ειδικών επιστηµόνων του Κολεγίου Ιατρικής του Πανεπιστηµίου του Κεντάκι µε επικεφαλής την ρ. Πάµελα Σπαρκς Στέιν ανέλυσε τα οδοντιατρικά αρχεία και τα σύγκρινε µε τα αποτελέσµατα των τεστ εγκεφαλικής λειτουργίας που είχαν συγκεντρωθεί για περισσότερα από 12 χρόνια και αφορούσαν 144 άτοµα της µελέτης Nun, µιας µακροπρόθεσµης µελέτης για τη γήρανση και τη νόσο Αλτσχάιµερ µεταξύ των καθολικών µοναχών της Σχολής Μοναχών του Νότρ Ντάµ. Σηµειώνεται ότι η ηλικία όσων συµµετείχαν στη µελέτη κυµαινόταν µεταξύ 75 και 98 έτη. Οι επιστήµονες διαπίστωσαν ότι ανάµεσα στις µοναχές χωρίς άνοια στην πρώτη γνωστική εξέταση, αυτοί χωρίς οδοντοστοιχία ή λιγότερα από εννέα δόντια είχαν πάνω από διπλάσια αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης άνοιας µετέπειτα, σε σύγκρίση µε τις µοναχές που είχαν 10 ή περισσότερα δόντια. Σχεδόν το 1/3 των ατόµων που είχαν λιγότερα από εννέα δόντια ή καθόλου, είχαν και άνοια κατά την πρώτη γνωστική εξέταση. Παλαιότερες µελέτες είχαν δείξει ότι τα άτοµα που υποφέρουν από άνοια είναι πιθανότερο, σε σύγκριση µε τους πνευµατικά υγιείς συνοµηλίκους τους, να έχουν κακή στοµατική υγεία, κυρίως λόγω της παραµέλησης της στοµατικής υγιεινής τους. MáíéôÜñé ãéá ôïí êáñêßíï ôïõ ðñïóôüôç Τις θεραπευτικές ιδιότητες ενός σπάνιου µανιταριού, που χρησιµοποιείται εδώ και αιώνες από την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική στη µάχη κατά του καρκίνου του προστάτη, επιβεβαίωσαν Ισραηλινοί επιστήµονες, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα το πανεπιστήµιο της Χάιφα. Σύµφωνα µε ερευνητές αυτού του πανεπιστηµίου ένα µόριο που παράγεται από το εν λόγω µανιτάρι, το «ρέισι» ή ganoderma lucidum (η επιστηµονική ονοµασία του), µπορεί «να εµποδίσει τη διάδοση των καρκινικών κυττάρων» του προστάτη. Σύµφωνα µε τον διευθυντή της έρευνας, ρ. Μπεν Ζιόν Ζάιντµαν, «ως τώρα, γνωρίζαµε πως το µανιτάρι µπορεί να εµποδίσει την ανάπτυξη του καρκίνου δρώντας επί του ανοσοποιητικού συστήµατος. Οι δοκιµές που πραγµατοποιήσαµε σε δοκιµαστικό σωλήνα, δείχνουν πως επιτίθεται άµεσα στα καρκινικά κύτταρα. Τα αποτελέσµατα αυτά προσφέρουν ελπίδες για την ανάπτυξη φαρµάκων για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη». Το ρέισι είναι ένα ξυλώδες µανιτάρι, πολύ σπάνιο σε άγρια κατάσταση, το οποίο φυτρώνει πάνω στους κορµούς άγριων δαµασκηνιών σε αποσύνθεση, µερικές φορές και σε βελανιδιές, µόνο σε βουνά και µέσα σε βαθιά δάση. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι, µολονότι οι Κινέζοι προσπαθούσαν επί αιώνες να καλλιεργήσουν το ρέισι, τα κατάφεραν µόνο Γιαπωνέζοι ερευνητές στις αρχές της δεκαετίας του TEYXOS 9 Final.indd 6 26/6/2008 9:01:51 ìì

7 ÂÞìáôá êáé Üëìáôá Από τον Καθηγητή Μιχάλη Κυριακίδη Η επιστηµονική έρευνα για την υγεία µας, όπως αποτυπώνεται σε άρθρα διεθνών ιατρικών περιοδικών Πόσο απειλούν τη ζωή μας η ανησυχία και το άγχος; J Am Coll Cardiol. 2007; 49: Shibeshi WA, Xu YY, Blatt CM. Για την απάντηση στην παραπάνω ερώτηση διεξήχθη µια προοπτική µελέτη σε 516 ασθενείς µε στεφανιαία νόσο ανάµεσα στο 1992 και Οι ασθενείς υποβάλλονταν σε ένα ψυχοµετρικό test ετησίως χρησιµοποιώντας ειδικό ερωτηµατολόγιο. Το ζητούµενο της µελέτης ήταν πόσοι έπαθαν έµφραγµα ή πέθαναν από την καρδιά τους ή από άλλες αιτίες. Αποτελέσµατα: Μέση ηλικία των ασθενών ήταν τα 68 χρόνια στην έναρξη της µελέτης και το 82% ήταν άνδρες. Κατά τη διάρκεια παρακολούθησης που διήρκησε κατά µέσο όρο 3,4 χρόνια, υπήρχαν 44 µη θανατηφόρα εµφράγµατα και 19 θάνατοι. Η ανησυχία και το άγχος σχετίζονταν µε υψηλότερο κίνδυνο για έµφραγµα ή θάνατο, κίνδυνο που αυξάνεται µε την αύξηση της έντασης, της ανησυχίας και του άγχους. Συµπεράσµατα: Η συχνότητα και το µέγεθος της ανησυχίας και του άγχους διατηρούµενα µετά τη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για έµφραγµα ή θάνατο ανάµεσα στους ασθενείς αυτούς. Αποτελέσµατα: Η επικράτηση της σεξουαλικής δραστηριότητας έφθινε µε την ηλικία : 73% ανάµεσα σε όσους απάντησαν που ήταν 57 έως 64 χρόνων, 53% όσων απάντησαν ηλικίας 65 έως 74 χρόνων και 26% ανάµεσα στους αποκριθέντες ηλικίας 75 έως 85 χρόνων. Οι γυναίκες ήταν σηµαντικά λιγότερες από τους άνδρες σε κάθε ηλικία που ανέφεραν σεξουαλική δραστηριότητα. Ανάµεσα σε εκείνους που ήταν σεξουαλικά δραστήριοι, περίπου οι µισοί από τους άνδρες και τις γυναίκες ανέφεραν τουλάχιστον ένα πρόβληµα. Τα επικρατέστερα προβλήµατα ανάµεσα στις γυναίκες ήταν η χαµηλή επιθυµία (43%), η δυσπαρεύνια (39%) και η ανικανότητα (34%). Ανάµεσα στους άνδρες τα επικρατέστερα προβλήµατα ήταν δυσκολίες στύσης (37%). To 14% όλων των ανδρών ανέφερε χρήση φαρµακευτικής αγωγής ή συµπληρωµάτων για τη βελτίωση της σεξουαλικής λειτουργίας. Άνδρες και γυναίκες που αξιολόγησαν την υγεία τους ως φτωχή ήταν λιγότερο δραστήριοι σεξουαλικά αλλά ακόµα και ανάµεσα σ αυτούς που ήταν δραστήριοι σεξουαλικά, υπήρχαν σεξουαλικά προβλήµατα. Ένα σύνολο 38% των ανδρών και 22% των γυναικών ανέφεραν ότι είχαν συζητήσει για το σεξ µε κάποιον γιατρό απ την ηλικία των 50 ετών. Συµπεράσµατα: Πολλά άτοµα προχωρηµένης ηλικίας είναι σεξουαλικά δραστήρια. Οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό απ ότι οι άνδρες να έχουν συζυγική ή άλλη προσωπική σχέση και να είναι σεξουαλικά δραστήριες. Τα σεξουαλικά προβλήµατα είναι συχνά ανάµεσα στους µεγάλους ενήλικες, όµως τα προβλήµατα αυτά δεν συζητώνται συχνά µε τους γιατρούς. Ο κίνδυνος από τα φάρμακα Circulation 2007; 115: Antman EM, Bennett JS, Daugherty A, Furberg C, Roberts H, Taubert KA. Το σεξ των ηλικιωμένων N Engl J Med 2007; 357: Stacy Tessler Lindau et al. Η αύξηση της επιβίωσης των ατόµων είναι γεγονός, όµως πολύ λίγα είναι γνωστά όσον αφορά στη σεξουαλική συµπεριφορά των ηλικιωµένων ανθρώπων. Στην παρούσα µελέτη εκτιµήθηκε η σεξουαλική δραστηριότητα και τα προβλήµατα που προκύπτουν και αφορούν σ αυτή, σε ένα δείγµα Αµερικανών µεγάλης ηλικίας (1.550 γυναίκες και άνδρες) από 57 έως 85 χρόνων και περιγράφεται η σχέση αυτών µε την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας. Τα σπουδαιότερα σηµεία που θα πρέπει να γνωρίζουµε για τη χρήση των µη στεροειδών αντιφλεγµονόδων φαρµάκων (NSAIDs) είναι : 1. Για ασθενείς µε µυοσκελετικούς πόνους που δεν αντιµετωπίζονται χωρίς φάρµακα, η θεραπεία µε φάρµακα θα πρέπει να λαµβάνει υπ όψιν τόσο την ασφάλεια όσο και την αποτελεσµατικότητα τους. 2. Τόσο ο ασθενής όσο και ο γιατρός θα πρέπει να γνωρίζουν τα οφέλη και τους κινδύνους της φαρµακευτικής αγωγής. 3. Γενικά, πρέπει πρώτα να χορηγούνται τα λιγότερο επικίνδυνα φάρµακα, µε κλιµάκωσή τους µόνο αν δεν είναι αποτελεσµατικά. Στην πρακτική, αυτό συνήθως σηµαίνει έναρξη µε ασπιρίνη στη µικρότερη δραστική δόση. 4. Πρόσφατες ενδείξεις αναδεικνύουν ότι τα µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα της κατηγορίας των selective cyclooxygenase (COX) - 2 inhibitors έχουν σηµαντικά δυσµενή δράση στο καρδιαγγειακό σύστηµα µε αποτελέσµατα που περιλαµβάνουν αυξηµένο κίνδυνο για έµφραγµα, καρδιακή ανεπάρκεια, υπέρταση και εγκεφαλικό επεισόδιο. 5. Ο κίνδυνος γι αυτά τα δυσµενή αποτελέσµατα είναι πιθανόν µεγαλύτερος σε ασθενείς µε προηγούµενο ιστορικό καρδιοπάθειας ή σε άτοµα υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Σε αυτούς τους ασθενείς, η χρήση COX-2 inhibitors για ανακούφιση από τον [7] TEYXOS 9 Final.indd 7 26/6/2008 9:01:54 ìì

8 πόνο πρέπει να γίνεται µόνον αν δεν υπάρχουν κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις και τότε µόνο στη χαµηλότερη δόση και τη µικρότερη απαραίτητη διάρκεια. 6. Χρειάζονται περισσότερα κλινικά στοιχεία για να εκτιµηθεί µε ακρίβεια ο βαθµός στον οποίο δυσµενείς καρδιαγγειακές επιδράσεις των φαρµάκων αυτών αντισταθµίζονται από άλλα ωφέλιµα αποτελέσµατα για τους ασθενείς. 7. Περισσότερα στοιχεία χρειάζονται επίσης για την ασφάλεια όλων των κατηγοριών των µη στεροειδών αντιφλεγµονώδων φαρµάκων (NSAIDs). Ψυχική υγεία και Μ.Μ.Ε The Lancet 2007; 370; 9592: Greg Miller. Τα µέσα µαζικής επικοινωνίας ασκούν σηµαντική επίδραση στη δηµόσια ψυχική υγεία. Το µήνυµα που συχνά εκπέµπουν ενισχύει αρνητικά στερεότυπα για ανθρώπους µε ψυχικές ασθένειες. Για τη βελτίωση αυτής της κατάστασης χρειάζεται προσπάθεια από µέρους τόσο των media όσο και των επαγγελµατιών ψυχικής υγείας. Πρόσφατα, ένα γεγονός στη µικρή πανεπιστηµιακή πόλη Blacksburg της Virginia των ΗΠΑ πρόβαλε την ψυχική υγεία στο επίκεντρο των διεθνών media. Στις 6 Απριλίου του 2007, ένας φοιτητής του Πανεπιστηµίου Virginia Tech έβαλε φωτιά σε έναν κοιτώνα και µετά σε µια αίθουσα, σκοτώνοντας 33 ανθρώπους συµπεριλαµβανοµένου και του ιδίου. Ακολούθησε κατακλυσµός της κάλυψης των media, µε το ενδιαφέρον να εστιάζεται στην ψυχική υγεία του δράστη Seung-Hui Cho. Κάποιες πτυχές αυτής της κάλυψης αντανακλούν ευρύτερα θέµατα κάλυψης των media για την ψυχική υγεία. «εν υπάρχει κανένας τρόπος που να διακρίνει την αντίδραση ενός ψυχοπαθούς και αυτό ακριβώς αντιµετωπίζουµε εδώ.», ανέφερε ο Jack Cafferty, σχολιαστής του CNN λίγες ώρες µετά τους πυροβολισµούς, πριν γίνει γνωστή η ταυτότητα του δράστη στο κοινό (καθώς και οι πληροφορίες για την ψυχική του υγεία). Η βιασύνη στη σύνδεση της ανθρωποκτονίας µε την ψυχική ασθένεια δεν είναι καινούρια και δείχνει την κοινή παρερµηνεία ότι η διανοητική ασθένεια πηγαίνει µαζί µε τη βία. Στην πραγµατικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι µε ψυχιατρικές διαταραχές δεν είναι βίαιοι και παρόλο που η ψυχική ασθένεια µπορεί να έπαιξε τον ρόλο της στην έξαλλη συµπεριφορά στο Blacksburg, αυτή η γενικευµένη προκατάληψη αµβλυνόταν στις επόµενες τηλεοπτικές καλύψεις. Η εφηµερίδα Wall Street Journal ανέφερε ότι οι πυροβολισµοί είχαν προβάλλει µια σειρά ζητηµάτων ασφαλείας, ιδίως το πώς να διακρίνονται οι ψυχοπαθείς προτού βλάψουν άλλους ή τους εαυτούς τους. Τις ηµέρες που ακολούθησαν, µετά τους πυροβολισµούς, το ενδιαφέρον των media επικεντρωνόταν σε ιστορίες πάνω στην αντίδραση της Αµερικανοκορεάτικης κοινότητας, µέλη της οποίας σοκαρίστηκαν και λυπήθηκαν που ο φονιάς ήταν ένας από αυτούς. Μερικοί φοβούνταν ότι το γεγονός αυτό θα οδηγούσε σε προκαταλήψεις απέναντί τους από το ευρύ κοινό. Παρόλα αυτά δεν επιβεβαιώθηκαν. Οι συζητήσεις των media στράφηκαν στα ζητήµατα για τα δικαιώµατα των ψυχασθενών (π.χ. νόµοι για ακούσια ψυχιατρική υποχρέ-ωση, µυστικότητα των αρχείων υγείας και περιορισµούς στην αγορά πυροβόλων) οι απόψεις όµως ατόµων σε δυνητικό κίνδυνο σπάνια ακούγονταν. Ο δηµοσιογράφος του CNN, Cafferty, ήταν ο µόνος µε υβριστικό λεξιλόγιο για τον δολοφόνο. «Ψυχοπαθής, δηλητηριώδη παιχνίδια.», σηµείωνε ένας τίτλος της New York Post µέρες µετά τους πυροβολισµούς. Η αγγλική εφηµερίδα The Sun, αναφερόταν ποικιλοτρόπως στον Cho ως έναν τρελό δολοφόνο και µανιακό. Η κριτική µε τέτοιου είδους γλώσσα σε αυτήν την περίπτωση είναι υπερβολική. Αξίζει να αναρωτηθούµε γιατί εξακολουθούν να εµφανίζονται στα media οι µειωτικές ετικέτες σε σχέση µε την ψυχική ασθένεια, ακόµα και οι µειώσεις οµάδων ατόµων βασισµένες στη φυλή ή τις φυσικές ανικανότητες, που σε κάθε περίπτωση θεωρούνται απαράδεκτες, ακόµα και στην περιγραφή δραστών σοβαρών εγκληµάτων. Η πιθανή απάντηση είναι ότι ïé Üíèñùðïé των media είναι επιρρεπåßò στις ίδιες προκαταλήψεις και τις ίδιες παρανοήσεις για την ψυχική ασθένεια που επικρατούν στο ευρύ κοινό. Παρά τις ανεπάρκειες, τα media έχουν τη δύναµη να επιφέρουν θετική αλλαγή. Η κάλυψη των µέσων του ασιατικού tsunami του 2004 και του τυφώνα Katrina το 2005 επικέντρωσαν την προσοχή και στα ψυχολογικά αποτελέσµατα των καταστροφών και στην ανεπάρκεια των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στις περιοχές της καταστροφής. Πολλά άρθρα στην εφηµερίδα Oregonian, το 2005, οδήγησαν στο κλείσιµο ενός εξαθλιω- µένου κρατικού ψυχιατρικού νοσοκοµείου και βοήθησαν να πεισθούν οι νοµοθέτες για την ψήφιση νοµοσχεδίου που χρηµατοδοτεί, σε ευρύτερο πεδίο, περισσότερες ψυχιατρικές υγειονοµικές υπηρεσίες. Απέτρεψε, επίσης, τους ασφαλιστές στη µη παροχή ίσης κάλυψης για την ψυχική και σωµατική ασθένεια (η εφηµερίδα κέρδισε το Oregonian Βραβείο Pulitzer το 2006). TEYXOS 9 Final.indd 8 26/6/2008 9:01:57 ìì

9 Åγχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες. The Lancet 2007; 370; 9592: David E Spiegel, Richard A Gosselin. Σε πολλές αναπτυσσόµενες χώρες έχει σηµειωθεί ουσιαστική πρόοδος στην αντιµετώπιση πολλών ασθενειών, κυρίως λοιµωδών, µε αντιβιοτικά και εµβόλια. Στον τοµέα της χειρουργικής όµως, η πρόοδος δεν είναι ανάλογη. Τόσο η νοσηρότητα όσο και η θνητότητα από χειρουργικά αποτρέψιµα νοσήµατα (π.χ. µια κήλη ή οξεία σκωληκοειδίτιδα) µπορούν να µειωθούν σηµαντικά µε απλές χειρουργικές επεµβάσεις. Γιατί θα πρέπει να πεθάνει ένα παιδί από σκωληκοειδίτιδα ή µια µητέρα και ένα παιδί στον τοκετό, όταν απλές εγχειρητικές διαδικασίες µπορούν να τους σώσουν τη ζωή; Γιατί να υποφέρουν οι ασθενείς από χρόνια ανικανότητα επειδή δεν αντιµετωπίστηκαν όπως θα έπρεπε κατάγµατα, εγκαύµατα ή οι επιπλοκές των οξέων λοιµώξεων, όπως η σηπτική αρθρίτιδα και η οστεοµυελίτιδα; Οι διαθέσιµες επιδηµιολογικές πληροφορίες και οι εµπειρικές διαπιστώσεις καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι βασικές χειρουργικές και αναισθησιολογικές υπηρεσίες πρέπει να οργανωθούν στις πρωτοβάθµιες ιατρικές υπηρεσίες. Οι εγχειρήσεις που παλιότερα θεωρούνταν ως «ακριβές» θεραπείες και που ήταν εκτός του παραδοσιακού µοντέλου της δηµόσιας υγείας, θεωρούνται πλέον ως θεραπευτικό στοιχείο της που στοχεύει στην αποφυγή θανάτου και ανικανότητας. Οι χειρουργικές επεµβάσεις (οφθαλµολογικές, µαιευτικές και γυναικολογικές) στην πρωτοβάθµια ιατρική περίθαλψη µειώνουν το κόστος της νοσηλείας. Εµπόδια στην ανάπτυξη της χειρουργικής για βασικές χειρουργικές επεµβάσεις αποτελούν, εκτός των άλλων, και ο µικρός αριθµός του κατάλληλου ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού και της έλλειψης χειρουργείων, αν και το κόστος αυτών δεν είναι εξαιρετικά υψηλό. Για τις προφανείς ανάγκες στον τοµέα της χειρουργικής ο ΠΟΥ (Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας) ίδρυσε ειδική µονάδα (Clinical Procedures Unit), το 2004, στο Τµήµα των Ουσιωδών Τεχνολογιών Υγείας (Essential Health Technologies). Το πρόγραµµα Emergency και Essential Surgical Care Project βασίζεται στην ιδέα ότι οι αναγκαίες υπηρεσίες υγείας πρέπει να είναι αποκτήσιµες από όλους. Για να αναπτυχθεί η χειρουργική και η αναισθησιολογία σε επίπεδο πρωτοβάθµιων ιατρικών υπηρεσιών, αναπτύσσεται ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα εκπαίδευσης µε τις ελάχιστες προδιαγραφές ΠΟΥ και µε τεχνολογίες για περιστατικά έκτακτης ανάγκης και απαραίτητης, άµεσης χειρουργικής φροντίδας. Η εκπαίδευση γίνεται σε συνεργασία µε τις Τοπικές Αρχές Υγείας και µε διεθνείς συνεργάτες (Integrated Management of Emergency and Essential Surgical Care). Στις παραπάνω δραστηριότητες συµπεριλήφθηκαν 18 χώρες και όλα τα στοιχεία είναι διαθέσιµα στο internet. Το Global Initiative for Emergency and Essential Care (GIEESC) ιδρύθηκε τον εκέµβριο του 2005 και εκπροσωπεί την πρώτη συντονισµένη προσπάθεια για να ανταποκριθεί στην έλλειψη επαρκών δυνατοτήτων έκτακτης ανάγκης και υπηρεσιών ουσιώδους χειρουργικής φροντίδας στο επίπεδο της πρωτοβάθµιας ιατρικής φροντίδας στις αναπτυσσόµενες χώρες. Αυτό το διαφορετικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα που στοχεύει στη µείωση των θανάτων, της ανικανότητας από απλές αντιµετωπίσιµες αιτίες (τραύµατα, µολυσµένες πληγές κλπ.) είναι µια πρόκληση που χρειάζεται προσπάθεια σε πολλά επίπεδα και από διαφορετικές υπηρεσίες για τη βελτίωση του ελλείµµατος των χειρουργικά αντιµετωπίσιµα νοσηµάτων. Η ολοκλήρωση των βασικών χειρουργικών υπηρεσιών σε πρωτοβάθµια προγράµµατα υγείας συµφωνεί µε τις συστάσεις της διακήρυξης Alma-Ata. Πρωτοβάθµια φροντίδα υγείας είναι ουσιώδης φροντίδα υγείας, βασιζόµενη σε πρακτικές και επιστηµονικές µεθόδους κοινωνικά αποδεκτές και σε τεχνολογία προσβάσιµη παγκοσµίως. Η εξάπλωση της παχυσαρκίας N Engl J Med 2007; 357: Nicholas A.Christakis, James H.Fowler. Η επικράτηση της παχυσαρκίας ενισχύεται τα τελευταία 30 χρόνια. Μελετήθηκε µε µια ποσοτική ανάλυση η φύση και η έκτασή της, αλλά και η διάχυση της παχυσαρκίας από άτοµο σε άτοµο σαν ένα πιθανό παράγοντα που συνεισφέρει στην επιδηµία της παχυσαρκίας. Μελετήθηκε µια στενά συνδεόµενη κοινωνική οµάδα ανθρώπων που εξετάζονταν διαδοχικά από το 1971 έως το 2003 σαν µέρος της Καρδιολογικής Μελέτης της πολιτείας του Framingham. Ο είκτης Μάζας Σώµατος ήταν διαθέσιµος για όλα τα άτοµα. Χρησιµοποιήθηκαν στατιστικά µοντέλα για τη συσχέτιση της αύξησης του βάρους σε ένα άτοµο µε την πρόσληψη βάρους φίλων του/της, αδελφών, συζύγου και γειτόνων. ιακεκριµένες οµάδες παχύσαρκων ατόµων [ είκτης Μάζας Σώµατος (το βάρος σε κιλά διαιρούµενο µε το τετράγωνο του ύψους σε µέτρα) µεγαλύτερο ή ίσο µε 30] ήταν παρούσες στον πληθυσµό σε όλα τα χρονικά σηµεία της µελέτης. Τα άτοµα διακρίθηκαν µεταξύ τους σε 3 διαβαθµίσεις παχυσαρκίας, οι οποίες όµως δεν φάνηκε να συσχετίζονται άµεσα µε τις κοινωνικές δοµές τους. Οι πιθανότητες ενός ατόµου να γίνει παχύσαρκο αυξάνονταν κατά 57% αν υπήρχες κάποιος φίλος που είχε γίνει παχύσαρκος σε ένα δεδοµένο διάστηµα. Ανάµεσα σε ανήλικα αδέλφια, αν ο ένας αδελφός γινόταν παχύσαρκος, τότε οι πιθανότητες του άλλου να γίνει παχύσαρκος αυξάνονταν κατά 40%. Αν ένας σύζυγος γινόταν παχύσαρκος, η πιθανότητα του άλλου συζύγου να γίνει παχύσαρκος αυξάνονταν κατά 37%. Τα ευρήµατα αυτά δεν παρατηρήθηκαν ανάµεσα σε γείτονες στην άµεση γεωγραφική περιοχή. Άτοµα του ίδιου φύλου είχαν σχετικά µεγαλύτερη επίδραση µεταξύ τους από άτοµα διαφορετικού φύλου. Η εξάπλωση της διακοπής του καπνίσµατος δεν επέδρασε στην εξάπλωση της παχυσαρκίας στην µελετηθείσα κοινωνική οµάδα. Συµπερασµατικά, οι κοινωνικές επιδράσεις φαίνεται να συσχετίζονται µε τα βιολογικά και τα συµπεριφορικά χαρακτηριστικά της παχυσαρκίας και η παχυσαρκία φαίνεται να εξαπλώνεται µε τους κοινωνικούς δεσµούς. Τα ευρήµατα αυτά έχουν σηµασία για παρεµβάσεις κλινικής και δηµόσιας υγείας. [9] TEYXOS 9 Final.indd 9 26/6/2008 9:01:58 ìì

10 Xoëçóôåñüëç êáé äéáôñïöþ Το σοφό «η τροφή µας είναι το φάρµακο µας», στην εφαρµογή του, αντιµετωπίζει, αποτελεσµατικά, τα αυξηµένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίµα, έναν από τους βασικότερους παράγοντες που προκαλεί βλάβες στα αγγεία. Γράφει η Ευτυχία Αντ. Χαλά. Παθολόγος. Επιµελήτρια Τµήµατος ιαβήτη Παχυσαρκίας Μεταβολισµού στο Νοσοκοµείο Metropolitan. Η χοληστερόλη είναι απαραίτητη στον οργανισµό αρκεί να µη ξεπερνά κάποια, µη αποδεκτά, όρια. Çχοληστερόλη είναι µια λιπαρή ουσία που κυκλοφορεί στο αίµα, προερχόµενη από τη διατροφή, αλλά και παραγόµενη στον ίδιο τον οργανισµό, δεδοµένου ότι σε µικρές ποσότητες όχι µόνο δεν είναι επικίνδυνη, αλλά αντιθέτως είναι απαραίτητη. Οι φυσιολογικές λειτουργίες που εξυπηρετεί η χοληστερόλη στον ανθρώπινο οργανισµό είναι: α) Παραγωγή ορµονών, όπως η κορτιζόνη, τα οιστρογόνα και τα ανδρογόνα. β) Παραγωγή χολής από το ήπαρ, ουσίας απαραίτητης για την πέψη των τροφών στο έντερο. γ) όµηση της κυτταρικής µεµβράνης των ανθρωπίνων κυττάρων. Χωρίς τη χοληστερόλη είναι αδύνατη η ζωή του ανθρωπίνου οργανισµού. Όταν όµως τα επίπεδα χοληστερόλης ξεπερνούν κάποια όρια, τότε γίνεται εναπόθεση σε περιοχές που δεν είναι επιθυµητό, όπως στο εσωτερικό τοίχωµα των αγγείων, µε αποτέλεσµα το σχηµατισµό πλακών που φράσσουν τον αυλό των αγγείων µε τις αντίστοιχες συνέπειες. (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αρτηριοπάθεια). Η δηµιουργία των πλακών στα αγγεία είναι γνωστή ως αρτηριοσκλήρυνση. Η χοληστερόλη είναι λιπαρή ουσία και για να κυκλοφορήσει από το ήπαρ, όπου παράγεται, µέχρι τα κύτταρα του οργανισµού, όπου χρησιµοποιείται, µεταφέρεται από ορισµένα µόρια που ονοµάζονται λιποπρωτεϊνες. Οι χαµηλής πυκνότητας λιποπρωτείνες (LDL ή «κακή» χοληστερόλη) µεταφέρουν χοληστερόλη από το ήπαρ προς τους ιστούς και η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη (HDL ή «καλή» χοληστερόλη) βοηθάει στην αποµάκρυνση της χοληστερόλης από τα τοιχώµατα των αρτηριών, µεταφέροντάς την στο ήπαρ. Έτσι, στην αξιολόγηση του κινδύνου που διατρέχει κανείς από τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίµα, πρέπει να λαµβάνουµε υπόψιν την αναλογία HDL και LDL λιποπρωτεϊνών. ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑΣ Η αύξηση της χοληστερόλης προκαλείται από πολλούς παράγοντες, όπως η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, ο σακχαρώδης διαβήτης και η κληρονοµικότητα. Η πιο συνηθισµένη αιτία είναι οι κακές διατροφικές συνήθειες, δηλαδή η πρόσληψη πολλών ζωικών λιπών όπως κόκκινο κρέας, αλλαντικά, τυριά, πλήρες γάλα και γιαούρτι, αυγά, βούτυρο. Το κεντρικό εργοστάσιο παραγωγής και διάσπασης της χοληστερόλης είναι το ήπαρ. Το ποσό της χοληστερόλης και του λίπους που παράγεται στο ήπαρ δεν εξαρτάται µόνο από τη δίαιτα αλλά και από κληρονοµικούς παράγοντες. Το συκώτι έχει υποδοχείς που «καθαρίζουν» τη χοληστερόλη στο αίµα. Αν υπάρχουν αρκετοί τέτοιοι υποδοχείς, µπορεί η χοληστερόλη στο αίµα να είναι φυσιολογική παρά την κακή διατροφή. Αν όµως οι υποδοχείς είναι λιγότεροι, µπορεί η χοληστερόλη στο αίµα να είναι παθολογική παρότι η διατροφή είναι καλή. ΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Παρά το γεγονός ότι το µεγαλύτερο µέρος (2/3 έως 3/4) της χοληστερόλης που κυκλοφορεί στο αίµα είναι ενδογενούς παρά διατροφικής προέλευσης, εντούτοις τροποποίηση της διατροφής µπορεί να επιφέρει µεταβολές στα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίµα.η TEYXOS 9 Final.indd 10 26/6/2008 9:02:01 ìì

11 αποτελεσµατικότητα της διαιτητικής τροποποίησης ποικίλλει πολύ από άτοµο σε άτοµο. Έτσι, αλλαγές στον τρόπο διατροφής µπορούν να προκαλέσουν µεγάλη πτώση των επιπέδων χοληστερόλης σε κάποια άτοµα και καθόλου ή ελάχιστη αλλαγή σε άλλα. Η µείωση των επιπέδων χοληστερόλης µε τη διατροφή είναι πολύ πιο εµφανής όταν η διαιτητική πρόσληψη χοληστερόλης περιορίζεται πάρα πολύ δηλαδή <100mg χοληστερόλης την ηµέρα. Εκτός, όµως, από την πρόσληψη της ίδιας της χοληστερόλης από την τροφή, η συµβολή της δίαιτας στα επίπεδα χοληστερόλης στο αίµα γίνεται και µε άλλο µηχανισµό, µέσω της αναλογίας πολυακόρεστων κορεσµένων λιπαρών οξέων στο λίπος της δίαιτας. Όσο πιο µεγάλος είναι ο παραπάνω λόγος τόσο περισσότερο µειώνεται η χοληστερόλη στο αίµα, πιθανώς µέσω µείωσης της ενδογενούς παραγόµενης χοληστερόλης. Τα µονοακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως αυτά που περιέχονται στο ελαιόλαδο, έχουν παρόµοια δράση µε τα πολυακόρεστα σε ό,τι αφορά στη µείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Αξίζει να σηµειωθεί ότι αν και η αναλογία πολυακόρεστων κορεσµένων λιπαρών οξέων σε προϊόντα φυτικής προέλευσης είναι µεγαλύτερη από αυτή των λιπαρών οξέων ζωικής προέλευσης, εντούτοις τα ψάρια και τα πουλερικά έχουν υψηλό τέτοιο λόγο σε σύγκριση µε τα άλλα ζωικά προϊόντα. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεγελιόµαστε από τον όρο «φυτικό λίπος» ή «µη ζωικό λίπος» που αναγράφεται σε πολλές ταµπέλες δεδοµένου, ότι δεν είναι όλα τα φυτικά λίπη πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Έτσι, το λάδι καρύδας για παράδειγµα είναι πλούσιο σε κορεσµένα λιπαρά οξέα. Με βάση τις παραπάνω πληροφορίες, οι διαιτητικές οδηγίες που αποσκοπούν στην αντιµετώπιση της υπερχοληστερολαιµίας περιλαµβάνουν µείωση της ολικής πρόσληψης λίπους, µείωση των κορεσµένων λιπαρών οξέων και της χοληστερόλης από την τροφή. Συγκεκριµένα έχουν προταθεί δύο διαδοχικά διαιτητικά βήµατα: «Step 1 δίαιτα»: Όχι περισσότερο από το 30% των ολικών ηµερησίων θερµίδων να προέρχονται από λίπος, και πιο συγκεκριµένα λιγότερο από 10% των θερµίδων να παρέχονται από κορεσµένα λίπη. Τα µονοακόρεστα λιπαρά οξέα θα πρέπει να παρέχουν 10-15% των θερµίδων και τα πολυακόρεστα περί το 10% των θερµίδων. Η ηµερήσια πρόσληψη χοληστερόλης θα πρέπει να είναι λιγότερο από 300mg. «Step 2 δίαιτα»: Λιγότερο από 30% (και ακόµη καλύτερα λιγότερο από 25%) των ολικών ηµερησίων θερµίδων θα πρέπει να προέρχονται από λίπος, από το οποίο λιγότερο από 7% θα πρέπει να είναι από κορεσµένα λίπη. Η πρόσληψη της χοληστερόλης περιορίζεται σε λιγότερο από 200mg ηµερησίως. Η Step 2 δίαιτα περιέχει λίγο κρέας και µπορεί να είναι ελλιπής σε σίδηρο. Ακόµη και αν αρκετά λαχανικά περιέχουν σηµαντικά ποσά σιδήρου, εντούτοις αυτός δεν απορροφάται καλά. Ένα σηµαντικό στοιχείο της διαιτητικής θεραπείας της υπερχοληστερολαιµίας είναι η προσπάθεια επίτευξης και ιδανικού βάρους. Οι υπέρβαροι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν δίαιτα απώλειας βάρους, χαµηλή σε λίπος και χοληστερόλη. Ειδικές θρεπτικές ουσίες Αρκετές µεµονωµένες θρεπτικές ουσίες ενδέχεται να έχουν επίδραση στα επίπεδα της χοληστερόλης του αίµατος. Έτσι, η αύξηση της πρόσληψης υδατοδιαλυτών φυτικών ινών (πηκτίνες, κόµµεα, ψύλλιον) είναι γνωστό ότι βελτιώνει το γλυκαιµικό έλεγχο σε άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη, ενώ παράλληλα µειώνει τις συγκεντρώσεις της ολικής και της LDL χοληστερόλης του ορού και των τριγλυκεριδίων. Πιθανοί µηχανισµοί: 1) έσµευση στο έντερο από τις φυτικές ίνες οργανικών ουσιών όπως τα χολικά άλατα και η χοληστερόλη. 2)Παραγωγή από τη βακτηριδιακή ζύµωση των φυτικών ινών στο παχύ έντερο λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου καθώς και προπιονικού οξέος το οποίο ελαττώνει τη σύνθεση και αυξάνει την κάθαρση της LDL «κακής»- χοληστερόλης. Τελευταία διεξάγονται µελέτες για τη δράση της βρώµης, πηγής πλούσιας σε υδατοδιαλυτές ίνες β-γλυκάνης, στα επίπεδα της χοληστερόλης αίµατος. Οι µελέτες αυτές έχουν δείξει µείωση της LDL χοληστερόλης σε διάρκεια 6 εβδοµάδων. Εξάλλου, άλλο βοηθητικό µέσο στη δίαιτα, ασφαλές και καλά ανεκτό είναι οι φυτοστερόλες. Οι φυτοστερόλες είναι φυσικά συστατικά των βρώσιµων φυτικών ελαίων (σπορέλαια), των µαργαρινών που προέρχονται από τα φυτικά έλαια των δηµητριακών, των ξηρών καρπών και των λαχανικών. Η χηµική τους δοµή µοιάζει πολύ µε αυτή της χοληστερόλης. Ο βασικός τους ρόλος είναι η διατήρηση της λειτουργίας και της δοµής των κυτταρικών µεµβρανών. Οι πιο κοινές φυτοστερόλες είναι η σιτοστερόλη, η καµπεστερόλη και η στιγµαστερόλη. Πιστεύεται ότι οι φυτοστερόλες ανταγωνίζονται τη χοληστερόλη στο έντερο λόγω της δοµικής τους οµοιότητας και κατά συνέπεια, απορροφάται λιγότερη χοληστερόλη και η υπόλοιπη αποβάλλεται από τον οργανισµό. Η µειωµένη απορρόφηση της χοληστερόλης δεν αντισταθµίζεται παρά την αυξηµένη σύνθεση της χοληστερόλης στον οργανισµό. Παράλληλα, έχει αποδειχθεί ότι οι φυτικές στερόλες δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης. εν περιέχουν µεταβολίσιµη ενέργεια και δε συνεισφέρουν στη θερµιδική αξία του οργανισµού. Από το Εθνικό Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα για τη χοληστερόλη των ΗΠΑ προτείνεται επίσηµα η ένταξη 2 γραµµαρίων φυτικών στερολών στο καθηµερινό διαιτολόγιο ατόµων µε υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης και ατόµων µε καρδιακά νοσήµατα. Κλινικές µελέτες έχουν δείξει έτσι µείωση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης κατά 10-15% εντός 3 εβδοµάδων. Συµπερασµατικά, µε την υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και µε τον εµπλουτισµό της διατροφής µας µε φυτικές ίνες και φυτοστερόλες, µπορούµε να έχουµε ικανοποιητικό έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης στο αίµα µας, µειώνοντας έτσι τον κίνδυνο σχηµατισµού αθηρωµατικών πλακών. Έτσι, για άλλη µια φορά βρίσκει εφαρµογή η αρχαία ελληνική σοφία µε τη ρήση ότι «η τροφή µας είναι το φάρµακό µας». Οι υπέρβαροι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν δίαιτα απώλειας βάρους, χαµηλή σε λίπος και χοληστερόλη. [11] TEYXOS 9 Final.indd 11 26/6/2008 9:02:04 ìì

12 Εφαρµόζεται στο Νοσοκοµείο Metropolitan ÍÝá ìýèïäïò èåñáðåßáò ôïõ ÐÑÏÓÔÁÔÇ Πραγµατοποιείται µε ειδικό laser, είναι ταχεία, απλούστερη από άλλες και παρουσιάζει σηµαντικά πλεονεκτήµατα Γράφει ο Σωτήρης Χαραµόγλης. Επιµελητής, Ïυρολόγος στο Νοσοκοµείο Metropolitan. O προστάτης είναι ένας αδένας στο ουρογεννητικό σύστηµα του άνδρα που η κύρια λειτουργία του είναι να εµπλουτίζει το σπέρµα κατά τη διάρκεια της εκσπερµάτισης. Βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα, η οποία µεταφέρει τα ούρα από την κύστη µέσω του πέους. Ο προστάτης αρχίζει να διογκώνεται κατά την διάρκεια της µέσης ηλικίας. Ο λόγος δεν είναι γνωστός αλλά αυτή η µη-καρκινική (καλοήθης ) µεγέθυνση του αδένα είναι πολύ συχνή στη µέση ηλικία και ονοµάζετε Καλοήθης Υπερτροφία του Προστάτη (ΚΥΠ) Το 45% των ανδρών πάνω από την ηλικία των 46 χρόνων θα υποφέρει από τα συµπτώµατα της ΚΥΠ έως την ηλικία των χρόνων. Η συχνότητα των περιστατικών αυξάνει µε την ηλικία, σε ρυθµό από 3 περιστατικά ανά 1000 άτοµα στην ηλικία των 45-49, στα 38 ανά 1000 άτοµα στην ηλικία των Α: Όρχεις Β: Σφικτήρας C:Προστάτης D:Κύστη. TEYXOS 9 Final.indd 12 26/6/2008 9:02:05 ìì

13 Επιπλέον, οι ασθενείς αναµένεται να παρα- µείνουν στο Νοσοκοµείο για 2 ως 5 ηµέρες ή και παραπάνω, ενώ είναι απαραίτητη η εισαγωγή καθετήρα για 2-5 ηµέρες. Ο χρόνος αποθεραπείας είναι αργός και οι ασθενείς, συνήθως, δεν επιστρέφουν στις καθηµερινές δραστηριότητες για 4 ως 6 εβδο- µάδες. Αύξηση της ΚΥΠ µε την αύξηση της ηλικίας των ανδρών Η µέθοδος Greenlight Η åπιλεκτική öωτοεξάχνωση του ðροστάτη (PVP) χρησιµοποιεί ένα ειδικό laser υψηλής ισχύος που φέρει την εµπορική ονοµασία GreenLight και εκπέµπει δέσµη laser πράσινου φωτός σε µήκος κύµατος 532nm. Μέσω µιας οπτικής ίνας πλάγιας εκποµπής, η οποία εισέρχεται διουρηθρικά µέσω κυστεοσκόπησης, το laser εξαχνώνει και, ταυτόχρονα, απορροφά τον προστάτη µε τρόπο απόλυτα ελεγχόµενο, καθώς και αναίµακτο, δεδοµένου ότι το συγκεκριµένο laser παρουσιάζει εξαιρετική αιµόσταση. Τα συµπτώµατα της Καλοήθους Υπερτροφίας του Προστάτη(ΚΥΠ) οφείλονται στη συµπίεση της ουρήθρας από τον υπερτροφικό προστάτη. Η ουρήθρα φράζει και προκαλείται διαταραχή της ροής των ουρών. Τα συµπτώµατα αυτά είναι: 1) Συχνουρία, ιδιαίτερα την νύχτα. 2) Αδύνατη ροη ούρων. 3) Προβληµατική έναρξη ούρησης. 4) Πίεση και προσπάθεια κατά την ούρηση. 5) ιακοπτόµενη ούρηση. 6) Επείγουσα ανάγκη για ούρηση. 7) Αδυναµία για πλήρη εκκένωση της κύστης έως και επίσχεση ούρων. Οπτική ίνα πλάγιας εκποµπής Η µέθοδος, η οποία εφαρµόζεται στο Νοσοκοµείο Metropolitan, είναι απλή και επαναλήψιµη στην εφαρµογή της. Ο χρήστης (χειρουργός), χειριζόµενος κατάλληλα την οπτική ίνα, σαρώνει την περιοχή της στένωσης, εξαχνώνοντας τα τοιχώµατα των προστατικών λοβών, στοιβάδα προς στοιβάδα, έως ότου φτάσει στην προστατική κάψα. Συµπίεση της ουρήθρας από τον υπερτροφικό προστάτη. Η αρχική θεραπευτική αντιµετώπιση των ασθενών µε ήπια δισουρικά ενοχλήµατα είναι η φαρµακευτική αγωγή. Όταν, όµως, αυτά χειροτερεύσουν η χειρουργική αντιµετώπιση είναι απαραίτητη. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα πραγµατοποιούνται περίπου επεµβάσεις λόγω καλοήθους υπερτροφίας του προστάτη ετησίως. Οι συνηθέστερες επεµβατικές µέθοδοι αντιµετώπισης της ΚΥΠ είναι: ιουρηθρική αφαίρεση µε διαθερµία (TURP) Ανοικτή προστατεκτοµή Η TURP υπήρξε η πλέον χρησιµοποιούµενη χειρουργική µέθοδος για τη θεραπεία της ΚΥΠ τα τελευταία 50 χρόνια. εν παύει όµως, ως χειρουργική µέθοδος, να συνδέεται µε επιπρόσθετα ρίσκα µεταξύ των οποίων και η πιθανότητα µετεγχειρητικού πόνου, δυσφορίας και αιµορραγίας, ακράτειας ούρων, παλίνδροµης εκσπερµάτισης, ανικανότητας, µετάγγισης, συνδρόµου TURP και, πολύ σπανίως, θανάτου. Το µήκος κύµατος 532nm εκπέµπει πράσινο φώς και παρουσιάζει ένα πολύ σηµαντικό χαρακτηριστικό στο βάθος διείσδυσης. Σε αντίθεση µε άλλου είδους θεραπείες που λειτουργούν θερµικά και όχι µε εξάχνωση, το βάθος διείσδυσης του Greenlight laser σε µαλακό ιστό είναι µόλις 0,8 mm (800 µm). Η εναπόθεση της πολύ υψηλής ενέργειας laser του Greenlight PV σε πολύ επιφανειακές στοιβάδες ιστού, οδηγεί σε υψηλές πυκνότητες ισχύος στον ιστό και πολύ αποτελεσµατική εξάχνωση του ιστού. Ακριβώς επειδή το Greenlight Laser λειτουργεί επιφανειακά και δεν προκαλεί θερµική βλάβη στον υποκείµενο ιστό, αποφεύγεται η εκτεταµένη νέκρωση ιστού, το οίδηµα, η καθυστερηµένη απόπτωση ιστού και τα εµµένοντα συµπτώµατα που χαρακτηρίζουν άλλου είδους θεραπείες. [13] TEYXOS 9 Final.indd 13 26/6/2008 9:02:06 ìì

14 Θερµική âλάβη από Laser Θερµική âλάβη από TUR-P Η µέθοδος είναι ταχεία και απλούστερη από άλλες διουρηθρικές µεθόδους, ενώ παρουσιάζει σηµαντικά πλεονεκτήµατα: Πλεονεκτήµατα για τον ασθενή Άµεση ανακούφιση από τα συµπτώµατα Ταχεία εκκένωση κατά την ανάνηψη Ελάχιστα συµπτώµατα ερεθισµών και παρενεργειών Ο καθετηριασµός περιορίζεται από καθόλου έως λιγότερο από 24 ώρες (σε αντίθεση µε άλλες µεθόδους, όπου ο καθετήρας παραµένει στον ασθενή για 2-5 ηµέρες) Ο ασθενής αποχωρεί συνήθως είτε την ίδια µέρα ή την επόµενη Ταχεία ανάρρωση Ο ασθενής επιστρέφει στις καθηµερινές του δραστηριότητες εντός ελαχίστων ηµερών Ασφαλής χρήση του laser σε ασθενείς µε εµφυτευµένους βηµατοδότες ή απινιδωτές Πλεονεκτήµατα για τον χειρουργό Αποτελέσµατα ανάλογα της κλασικής µεθόδου TURP, αλλά µε λιγότερες επιπλοκές από την TURP Πρακτικά αναίµακτη µέθοδος Εφαρµόσιµη ακόµη και σε ασθενείς µε αντιπηκτική αγωγή Πλεονεκτήµατα για το íοσοκοµείο Μείωση του κόστους íοσηλείας Απελευθέρωση κρεβατιών στο Íοσοκοµείο υνατότητα εφαρµογής της µεθόδου σε συνθήκες Κλινικής Ηµέρας (Day Clinic) Μείωση παρατεταµένων εξόδων (πχ. φαρµακευτικής αγωγής) Μείωση κόστους διαχείρισης επιπλοκών που σχετίζονται µε άλλες µεθόδους (πχ. TURP). Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι η συγκεκριµένη µέθοδος Greenlight laser, διαφέρει και υπερτερεί ουσιαστικά από προηγούµενες µεθόδους laser (Nd:YAG, Holmium) οι οποίες δεν είχαν σε καµµία περίπτωση τα αναµενόµενα αποτελέσµατα ή ήταν δύσκολα εφαρµόσιµες και γι αυτό το λόγο είχε δηµιουργηθεί σκεπτικισµός. Η µεγάλη επιτυχία της µεθόδου οφείλεται στη χρήση του Green- Light, του ειδικού τύπου πράσινου laser, καθώς και στη µεγάλη ευκολία και αποτελεσµατικότητα της συγκεκριµένης τεχνικής, που παρέχει άµεση εξάχνωση του υπερπλαστικού προστάτη διουρηθρικά µέσω εύκαµπτης οπτικής ίνας, µε ταυτόχρονη αιµόσταση. Τα συγκεκριµένα πλεονεκτήµατα απουσίαζαν από τις προγενέστερες µεθόδους laser και από τις άλλες χειρουργικές τεχνικές. Εξάλειψη συνδρόµου απορρόφησης Μακροχρόνια αποτελέσµατα TEYXOS 9 Final.indd 14 26/6/2008 9:02:07 ìì

15 O êßíäõíïò êáé ôï ñýïò Γράφει ο Γ. Ανδρουλάκης. Καθηγητής Χειρουργικής στο Πανεπιστήµιο Αθηνών. ιευθυντής του Χειρουργικού Τοµέα στο Νοσοκοµείο Metropolitan. Ïι µολύνσεις των εργαζοµένων στο χώρο παροχής Υπηρεσιών Υγείας µε νοσήµατα που µεταδίδονται µε το αίµα ή µε τις διάφορες εκκρίσεις, απέκτησαν ξεχωριστό ενδιαφέρον τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Συγκεκριµένα, αναφέροµαι στις µολύνσεις µε ιό HIV (επίκτητη ανοσιοβιολογική ανεπάρκεια). Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και ο φόβος απόλυτα δικαιολογηµένος, µια και παρά την πρόοδο που σηµειώθηκε στη θεραπεία των ρετροϊών, εντούτοις η κατάληξη των νοσούντων µε AIDS είναι θανατηφόρα. Κατ αρχήν, η µόλυνση δυνατόν να γίνει µε αιχµηρά (νυστέρι) ή νύσσοντα αντικείµενα (βελόνες), êáé ìå ôçí επαφή ìå ôï áßìá ή ôéò åêêñßóåéò (αιµορραγικές εκκρίσεις, σπέρµα, κολπικές εκκρίσεις, πλευριτικό υγρό κ.τ.λ.) ασθενών µε βλεννογόνους ή ìå ôçí åðáöþ µε το δέρµα που έχει λύση της συνέχειά του (τραύµα). Γνωστό είναι, επίσης, ότι ο βαθµός του κινδύνου µόλυνσης εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, κυρίως όµως από το φορτίο των ιών στο µολυσµένο αίµα. ( HIV RNA). Ο κίνδυνος µεταδόσεων της νόσου µετά από τραύµατα ή από βελόνα ή νυστέρι από ασθενείς που πάσχουν από ανοσοβιολογική ανεπάρκεια υπολογίζεται στο 3%, δηλαδή µία µόλυνση ανά 350 τραύµατα µε µολυσµένες βελόνες. Πρόσφατα, όµως, δεδοµένα δείχνουν ότι τα ποσοστά αυτά µειώνονται περισσότερο µε τα µέτρα προφύλαξης που έχουν ληφθεί και µε την άµεση αντιρετροϊκή θεραπεία. Είναι φανερό, ότι στον περιορισµένο χώρο αυτού του άρθρου δεν είναι δυνατό να προσπελάσουµε το πρόβληµα του AIDS από επιστηµονικής σκοπιάς. Ας το αφήσουµε αυτό στους εκατοντάδες ερευνητές σε όλο τον κόσµο που ασχολούνται µε τη µάστιγα του αιώνα µας. Θα θίξουµε, όµως, συγκεκριµένες πτυχές µέσα στο πλαίσιο πάντα της επαγγελµατικής νόσησης του προσωπικού που ασχολείται στο χώρο της υγείας. Και εδώ ισχύει ο χρυσός κανόνας ότι η αποτελεσµατικότερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Μέρα µε την ηµέρα κερδίζει έδαφος η άποψη να γίνεται η διαχείριση των ασθενών ιδιαίτερα στη χειρουργική σαν να έχουν AIDS. Όπως είναι αντιληπτό, παρόλο που η τοποθέτηση αυτή φαίνεται, καταρχήν, ορθολογιστική, στην πράξη, όµως, παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες ώστε να είναι πρακτικά ανεφάρµοστη στην καθηµερινή άσκηση της χειρουργικής. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισµένα βασικά µέτρα, τα οποία, κατά τη δική µου άποψη µπορούν να εφαρµοστούν στις αίθουσες των χειρουργείων όπως: η συνειδητοποίηση του κινδύνου όταν χειρουργούνται ασθενείς που έχουν υψηλό βαθµό υποψίας ότι µπορεί να πάσχουν από το HIV (τραυµατίες, χρήστες ναρκωτικών, άτοµα περιθωριακά κ.τ.λ.), η αποφυγή, κατά το δυνατόν, αιχµηρών εργαλείων (νυστέρια, κοφτερές βελόνες), η χρησιµοποίηση διπλών γαντιών, η προστασία των οφθαλµών µε ειδικά γυαλιά κ.τ.λ. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι 45% των τραυ- µάτων στα χέρια γίνονται στη διάρκεια της συρραφής του δέρµατος µε κοφτερές βελόνες. Για τον λόγο αυτό συστήνεται σήµερα η σύγκλειση του δέρµατος να γίνåται µε αυτόµατες συρραπτικές µηχανές. Υπάρχουν και άλλα απλά µέτρα, τα οποία, τις περισσότερες φορές, µπορούν να αποδειχθούν σωτήρια για το προσωπικό. Είναι λογικό, αλλά και αυταπόδεικτο, ότι όταν το ιατρικό προσωπικό γνωρίζει ότι διαχειρίζεται έναν ασθενή που πάσχει µε AIDS θα είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιηµένο στη λήψη µέτρων προστασίας του. Και εδώ υπάρχει το εξωφρενικό. Η Αρχή των Προσωπικών εδοµένων θεωρεί ότι Üðïøç παραβιάζονται τα ατοµικά δικαιώµατα ενός ασθενούς όταν ληφθεί αίµα για έλεγχο µε AIDS χωρίς τη συγκατάθεσή του (τι φαρισαϊσµός). Αναγράφηκε, πρόσφατα, σε εφηµερίδα (Metropolis εκέµβριος 2007) ότι τρεις ασθενείς κατήγγειλαν στον Συνήγορο του Πολίτη ότι υπïβλήθηêαν σε εξέταση για ιό του AIDS χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Το πιο εξωφρενικό, όµως, είναι ότι η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών (Ιδιωτικές Ασφαλίσεις) αρνείται να καλύψει οικονοµικά τον προεγχειρητικό έλεγχο των ασθενών για HIV, όπως λ.χ. γίνεται για την ταυτοποίηση οµάδας αίµατος ή για τον ιό της ηπατίτιδας. Και εδώ, κατά την άποψη µου, είναι η διακριτή ανάλγητη συµπεριφοράς της Ένωσης έναντι των ιατρών, αλλά και των ασθενών. Εκτιµώ, όµως, ότι σύντοµα θα λυθούν και τα δύο προβλήµατα από την Πολιτεία µετά από εισήγηση του Εθνικού Συµβουλίου Ιατρικής Ηθικής και εοντολογίας. Οφείλουµε να οµολογήσουµε, όµως, ότι υπήρξαν γιατροί που αντέδρασαν, αρχικά στον υπαρκτό αυτό κίνδυνο µε πανικό και υπάρχουν παραδείγµατα, διεθνώς, άρνησης χειρουργών να χειρουργήσουν ασθενείς που έπασχαν από AIDS. Και εδώ τίθεται το ερώτηµα, αν ο γιατρός έχει το έννοµο δικαίωµα της άρνησης. Η απάντηση, κατά τη γνώµη µου, είναι όχι. Στις Η.Π.Α., η άρνηση του γιατρού θεωρείται ποινικþò αδίκηµα που διώκεται αυτεπαγγέλτως, από το 1990, αν και υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες σε περιπτώσεις που τίθεται σε ιδιαίτερα υπερβολικό κίνδυνο η υγεία του γιατρού. Στη χώρα µας, ο Κώδικάς Ιατρικής εοντολογίας ( Νόµος 3418 / 2005) αναφέρει σαφώς στο άρθρο 2 ότι ο γιατρός τηρεί το Νόµο του Ιπποκράτη, το δε ιατρικό λειτούργηµα απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, χωρίς διάκριση φύλου, φυλής, εθνικότητας, θρησκείας, ηλικίας, σεξου-αλικής συµπεριφοράς, κοινωνικής θέσης κ.λ.π. Με όσα ειπώθηκαν παραπάνω, γίνεται φανερό ότι οι γιατροί οφείλουν να θεραπεύουν ασθενείς που πάσχουν από AIDS µέσα στο πλαίσιο της ιπποκρατικής σκέψης, της ιατρικής ηθικής και του σωστού επαγγελµατισµού. Πάντα, όµως, µε την προϋπόθεση ότι τηρούνται αυστηρά τα µέτρα προστασίας. Σαν επίλογο: ίσως να φαίνεται εύκολη η θεωρητική τοποθέτηση στο πρόβληµα αυτό, είναι όµως τραγικό και επώδυνο να ôï βιώνεις στο πρόσωπο συνεργάτη σου, που ευτυχώς είχε αίσιο τέλος. [15] TEYXOS 9 Final.indd 15 26/6/2008 9:02:08 ìì

16 Τα 3 /4 των αρρώστων διαγιγνώσκονται σε προχωρηµένο στάδιο, όταν η αναπνευστική συσκευή έχει καταστραφεί. TEYXOS 9 Final.indd 16 26/6/2008 9:02:14 ìì

17 Γράφουν οι Αντώνης Ρασιδάκης MD, PHD, FCCP. Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευµονολογίας. ιευθυντής Πνευµονολογικής Κλινικής του Νοσοκοµείου Metropolitan, και Γιώργος Κοντοπύργιας MD, Επιµελητής Πνευµονολογίας στο Metropolitan. ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ñüíéá áðïöñáêôéêþ ðíåõìïíïðüèåéá Η ΣΥΧΝΟΤΕΡΗ ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ Tο σώµα µας έρχεται σε µεγάλη επαφή µε το περιβάλλον δια των κυψελίδων των πνευµόνων που τις «χαϊδεύει» ο αέρας της εισπνοής σε επιφάνεια 200m 2! Υπάρχουν 200 εκατοµµύρια κυψελίδες για να γεµίσουν σε µια βαθιά εισπνοή. Γύρω από κάθε κυψελίδα διαπλέκονται δεκάδες από αιµοφόρα τριχοειδή για να φέρουν σε στενή επαφή τον αέρα που εισπνέουµε µε το αίµα µας. Απορροφάται ταχύτατα το οξυγόνο και αποβάλλεται ταυτόχρονα το διοξείδιο. Το θαυµάσιο αυτό κατασκεύασµα, η αναπνευστική συσκευή όλων των θηλαστικών, λειτουργεί αυτόµατα όπως και η καρδιά. Όταν ο αέρας που διοχετεύεται από τους βρόγχους προς τα άδυτα των κυψελίδων είναι καθαρός οι πνεύµονες λειτουργούν άριστα. Όταν είναι µολυσµένος οι βρόγχοι, µικροί και µεγάλοι, βλάπτονται και οι κυψελίδες καταστρέφονται. Ο καπνός του τσιγάρου, ας πούµε, που περιέχει δεκάδες τοξικές ουσίες, µπορεί να προκαλέσει στο 1/5 των καπνιστών ανεπανόρθωτες βλάβες σε όλους τους βρόγχους τις κυψελίδες αλλά και τα πνευµονικά αγγεία. Ο αυλός των βρόγχων στενεύει από σπασµό και πολλές εκκρίσεις. Ο αέρας µπαίνει εύκολα κατά την εισπνοή αλλά παγιδεύεται και καθυστερεί να βγει κατά την εκπνοή. Η εκπνοή παρατείνεται. Η διεργασία αυτή κρατάει χρόνια και δεν γίνεται αντιληπτή εγκαίρως. Τα 3/4 των αρρώστων διαγιγνώσκονται σε στάδιο προχωρηµένο, όταν η αναπνευστική συσκευή έχει καταστραφεί. Η νόσος ονοµάζεται «Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια» (ΧΑΠ). Είναι µεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα. Σε λίγα χρόνια θα γίνει η τρίτη αιτία θανάτου (πίνακας 1). Ο κόσµος την περιγράφει και µε άλλες ονοµασίες όπως βρογχικά, εµφύσηµα, τσιγαρόβηχα, κρύωµα κλπ και δεν τη φοβάται όσο πρέπει. Άλλωστε ο βήχας είναι τόσο συχνό σύµπτωµα και προκαλείται από πενήντα και πλέον αίτια. Οι καπνιστές παγιδεύονται. ύσκολα εκτιµούν και σπάνια αντιλαµβάνονται την εγκατάσταση της νόσου. Η ιατρική κοινότητα δίνει σήµερα ένα σαφή ορισµό της ΧΑΠ. Προβλέπει την εξέλιξή της και έχει δυνατότητες, όχι µόνο στην πρόληψη, αλλά και στη θεραπεία. ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΤΑ ΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ Η φλεγµονή των αεραγωγών οφείλεται σε «αφύσικη» αντίδραση στον καπνό και συµβαίνει στο 20% των συστηµατικών καπνιστών. Αυτό δικαιολογεί γιατί ο παππούς κάπνιζε µέχρι τα βαθιά του γεράµατα και ο γιος µε λιγότερα τσιγάρα αρρώστησε σοβαρά και µπαινοβγαίνει από τα 60 στα νοσοκοµεία. Είναι σήµερα αποδεκτό ότι εκτός από το περιβάλλον και τον καπνό ρόλο παίζει και µια γενετική προδιάθεση, η οποία δεν επιτρέπει στους πνεύµονες να αµύνονται έναντι των τοξικών ουσιών. Ο βήχας προηγείται όλων των συµπτωµάτων σε ποσοστό 70-75%. Αργότερα συνυπάρχουν η δύσπνοια και τα γατάκια (αποτέλεσµα του σπασµού των βρόγχων). Το άτοµο δυσκολεύεται αρχικά στο τρέξιµο, αργότερα στο γρήγορο βάδισµα ή ανηφόρα. Κόβει το τρέξιµο και [17] TEYXOS 9 Final.indd 17 26/6/2008 9:02:19 ìì

18 Πίνακας 1 Πίνακας 2 τις ανηφόρες αλλά όχι το κάπνισµα. Τις περισσότερες φορές αποδίδει τα συµπτώµατα σε παροδικό ερεθισµό του τσιγάρου, αλλά δεν σκέφτεται ή απωθεί την ιδέα της νόσου. Πώς θα αποκαλυφθεί εγκαίρως η νόσος ώστε να µην εξελιχθεί σε πρόβληµα; Υπάρχουν άτοµα που εµφανίζονται στο νοσοκοµείο µε σοβαρή αναπηρία, τα οποία αγνοούν από τι πάσχουν. Στα αρχικά στάδια µόνο στο Εργαστήριο Πνευµονολογίας µπορεί να διαγνωσθεί η νόσος. Εκτός από το ιατρικό ιστορικό, (που είναι µεγάλο όπλο), ούτε η ακτινογραφία θώρακα, ούτε αιµατολογικές εξετάσεις βοηθούν. Η δε κλινική εξέταση είναι συνήθως φυσιολογική. Η αντικειµενική εκτίµηση της εγκατάστασης της νόσου και αργότερα της σοβαρότητας και της εξέλιξης στο χρόνο είναι η µέτρηση της εκπνευστικής ροής αέρα. Με άλλα λόγια πόσο αέρα µπορεί να βγάλεις σε ένα δευτερόλεπτο. Το όργανο που τη µετρά λέγεται σπιρόµετρο. Με την εκπνευστική ροή ταξινοµείται η νόσος σε 4 στάδια: Στάδιο I Ροή 80% : Ύποπτος να αρρωστήσει. Χωρίς συµπτώµατα Στάδιο ΙΙ Ροή80-50%: Έχει ήδη αρρωστήσει. Συµπτώµατα ανάλογα της κόπωσης. Τα κρυολογήµατα παρατείνονται. Ο βήχας µπορεί να χρονίζει. Στάδιο ΙΙΙ Ροή 50-30%: Καθηµερινά προβλήµατα δύσπνοια σε µικρή κόπωση, συριγµός, βήχας όλο και συχνότερα. Οι αντοχές µειώνονται. Αρχίζουν οι λοιµώξεις και εξ αυτών οι παροξύνσεις της νόσου. Χρειάζονται νοσηλεία σε νοσοκοµείο. Μακρά απουσία από εργασία. Στάδιο ΙV Ροή < 30%: Αναπηρία καθήλωση στο σπίτι. Υποξυγοναιµία µόνιµη και σοβαρή. Ανάγκη για οξυγόνο. Ποικιλία επιπλοκών κυρίως από κυκλοφορικό. Το 30% των ενηλίκων καπνιστών άνω των 40 ετών έχουν αποφρακτική πνευµονοπάθεια Σταδίου Ι και δεν το γνωρίζουν γιατί είναι ασυµπτωµατικοί. Αν το ανακαλύψουν µε τη βοήθεια του ιατρού τους, θα γλυτώσουν τη εξέλιξη της νόσου. Στο Στάδιο ΙΙ ακόµη βρίσκεται µεγάλος αριθµός καπνιστών οι οποίοι αποδίδουν τα καθηµερινά συµπτώµατα στο τσιγάρο. Εάν διακόψουν το κάπνισµα ενδέχεται να γλυτώσουν την εξέλιξη σε αναπνευστική ανεπάρκεια σε ποσοστό 70%. Σ αυτό το στάδιο ένας φαινοµενικά υγιής ενήλικος πρέπει να διακόψει το τσιγάρο, να αρχίσει να ασκείται, να εµβολιάζεται και να χρησιµοποιεί φάρµακα ακόµα και όταν νοµίζει ότι είναι περιττά, πράγµα πολύ δύσκολο. Μόνον ο φόβος µπορεί να τον βοηθήσει να ακολουθήσει όλες τις οδηγίες. Στο Στάδιο ΙΙΙ όπου είναι γνωστό πια τι συµβαίνει, αν ο καπνιστής διακόψει το κάπνισµα και κάνει σωστή αγωγή µπορεί να καθυστερήσει την αναπηρία. Ακόµα και στο τελευταίο στάδιο η διακοπή του καπνού παρατείνει τη ζωή. ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΤΑΛΗΞΗ Εκτός από την αναπνευστική ανεπάρκεια που είναι η κατάληξη των ασθενών µε ΧΑΠ, υπάρχει συνοσηρότητα και από άλλα όργανα και συστήµατα ως επιπλοκή άµεση ή έµµεση της νόσου (Πίνακας 2). Από το κυκλοφορικό: Πνευµονική καρδία, αρρυθµίες, υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, έµφραγµα, πνευµονική εµβολή, φλεβοθρόµβωση Από το πεπτικό: υσκοιλιότητα, παχυσαρκία ή το αντίθετο απίσχναση, ανορεξία, αναιµία Από το νευρικό και την ψυχική σφαίρα: Κατάθλιψη, άγχος, αϋπνία, άπνοια του ύπνου.(όλοι οι πληθωρικοί άρρωστοι µε ΧΑΠ έχουν διαταραχή του ύπνου). Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια θροµβώσεις. Παρά το γεγονός ότι η αναπνευστική ανεπάρκεια είναι η κατάληξη (50%), ο θάνατος µπορεί να προέλθει από επιπλοκή καρδιακή ή σοβαρή πνευµονία. Ακόµα και ο καρκίνος του πνεύµονος είναι συχνότερος στα άτοµα αυτά. Όχι σπάνια αποκαλύπτεται καρκίνος του πνεύµονος σε καπνιστή ο οποίος πάσχει ήδη από αποφρακτική πνευµονοπάθεια προχωρηµένου σταδίου αλλά το αγνοεί. Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η πρόληψη της νόσου αφορά µόνο στη διακοπή του καπνού αφού στο κάπνισµα οφείλεται σε ποσοστό 97% (Πίνακας 3). Η θεραπεία περιλαµβάνει πολλά µέτρα και φάρµακα (Πίνακες 4 & 5). Από τους πίνακες φαίνεται πόσο πολύπλοκή είναι η αγωγή. Πρέπει να γίνεται από πνευµονολόγο. Και αυτός να ακολουθεί τις οδηγίες που είναι προϊόν µελετών και επιστηµονικών φορέων διεθνώς. Ανάλογα µε το στάδιο της νόσου επιλέγεται το πλέον κατάλληλο σχήµα µε ένα ή περισσότερα φάρµακα. Πρέπει να µη διακόπτεται µε πρωτοβουλία των αρρώστων. Σε λίγα χρόνια,η αποφρακτική πνευµονοπάθεια θα είναι η τρίτη αιτία θανάτου. TEYXOS 9 Final.indd 18 26/6/2008 9:02:22 ìì

19 Η ιατρική, σήµερα, προβλέπει την εξέλιξή της και έχει δυνατότητες στην πρόληψη και στη θεραπεία της. Η χρήση των εισπνεόµενων φαρµάκων πρέπει να διδάσκεται όπως και η χρήση των διαφόρων συσκευών. Η συνταγογράφηση φαρµάκων χωρίς σταδιοποίηση είναι ιατρικό λάθος και µπορεί να βλάψει τον άρρωστο. Η κακή χρήση των συσκευών θα αχρηστεύσει τα καλά φάρµακα. Η ανάµειξη πολλών ειδών φαρµάκων χωρίς ιατρό συντονιστή προκαλεί ποικιλία επιπλοκών και εγκαταλείπεται. Η αποφυγή των παραγόντων κινδύνου, η διακοπή του καπνού, η σωµατική άσκηση, ο αντιγριππικός εµβολιασµός είναι κανόνες γενικής αποδοχής αλλά και αναγκαίοι. Πολλοί είναι οι άρρωστοι που δεν µπορούν να κόψουν το κάπνισµα. Εκτός από την ενθάρρυνση πειθώ φόβο κλπ υπάρχουν και φάρµακα που βοηθούν στην διακοπή του. Έχει δειχθεί ότι η σωστή αγωγή καθυστερεί η και αναστρέφει την πορεία της νόσου. Μπορεί δηλαδή να αυξήσει όχι µόνον την ποιότητα ζωής αλλά και την επιβίωση. Όταν η νόσος παροξύνεται η νοσηλεία στο νοσοκοµείο θεωρείται απαραίτητη και δεν πρέπει να καθυστερεί. Το οξυγόνο µειώνεται στο αίµα, αυξάνεται το διοξείδιο που προκαλεί σύγχυση και κώµα. Μπορεί να φαίνεται ότι ο άρρωστος κοιµάται αλλά στην ουσία κινδυνεύει η ζωή του. Υπάρχουν ορισµένες διορθωτικές επεµβάσεις αλλά σε λίγες περιπτώσεις αποδίδουν (αφαίρεση αεροκύστεων ή κατεστραµµένου πνεύµονα). Η µεταµόσχευση πνεύµονα ή πνευµόνων έχει επίσης περιορισµένη αξία λόγω και της µεγάλης ηλικίας ή της συνοσηρότητας. Μεταµόσχευση ενός πνεύµονα είναι πιο εύκολη µε λιγότερες επιπλοκές. εν εφαρµόζεται στην Ελλάδα. Η οξυγονοθεραπεία εφαρµόζεται µε αυστηρές οδηγίες όταν το οξυγόνο στο αίµα παραµένει χαµηλό ακόµα και εκτός παροξυσµού ή πέφτει σηµαντικά στον ύπνο ή την µέτρια άσκηση. εν δίδεται ποτέ προληπτικά ούτε για ώρα ανάγκης όπως πολλοί θεωρούν. Όταν εφαρµόζεται σωστά παρατείνει τη ζωή και µειώνει τις επιπλοκές. Και βέβαια το οξυγόνο δεν είναι φάρµακο που προκαλεί εθισµό. Οι άρρωστοι µε ΧΑΠ ενθαρρύνονται να συµµετέχουν σε όλες και όσες δραστηριότητες αντέχουν µε τη βοήθεια και ψυχολογική στήριξη, µε ασκήσεις πνευµονικής αποκατάστασης, ειδική διατροφή και φυσιοθεραπείας. Πολλοί επιστρέφουν ή δεν διακόπτουν την εργασία τους, αυτοελέγχονται µε διάφορους τρόπους και µετακινούνται µε φορητές συσκευές υγρού οξυγόνου. Η ζωή τους έχει ποιότητα όταν γνωρίζουν τα της νόσου και συµµορφώνονται. Όταν χρειάζονται χειρουργική επέµβαση συνεκτιµώνται το επείγον της επέµβασης µε την κατάσταση της πνευµονικής λειτουργίας εφεδρείας. Πίνακας 3 Πίνακας 4 Πίνακας 5 Το 30% των καπνιστών άνω των 40 ετών έχουν αποφρακτική πνευµονοπάθεια. [19] TEYXOS 9 Final.indd 19 26/6/2008 9:02:24 ìì

20 Μια ενδιαφέρουσα ιστορία που αρχίζει το 1550 π.χ. ÓÁÊ ÁÑÙÄÇÓ ÄÉÁÂÇÔÇÓ Ç ÄÉÁ ÑÏÍÉÊÇ ÍÏÓÏÓ Γράφει Ο Eυθύµιος Kαπάνταης, MD Παθολόγος ιαβητολόγος ιευθυντής στο Τµήµα ιαβήτη - Παχυσαρκίας Μεταβολισµού του Νοσοκοµείου Metropolitan Áκούµε και διαβάζουµε τελευταία, ότι διάφορες ασθένειες πρωτοεµφανίσθηκαν πρόσφατα, πχ AIDS, ή ότι αυξήθηκε υπερβολικά η συχνότητα εµφάνισής τους, πχ καρδιοαγγειακές παθήσεις, καρκίνος κλπ. Άραγε ισχύουν τα ίδια και για το Σακχαρώδη ιαβήτη; Άραγε, πότε να πρωτοεµφανίσθηκε; Πότε να πρωτοδιαγνώσθηκε; Πώς να θεραπευόταν; Για να δώσουµε µια απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήµατα, θα επιχειρήσουµε µια ιστορική αναδροµή. H πρώτη αναφορά στον Σακχαρώδη ιαβήτη γίνεται από τους Aιγύπτιους, όπως φαίνεται από τον πάπυρο του Ebers, ο οποίος χρονολογείται από το 1550 πx. Στον πάπυρο αυτό, αναφέρεται µια νόσος µε µεγάλη κυρίως παραγωγή ούρων, αλλά και µε άλλα συνοδά συµπτώµατα, καθώς και θεραπευτικά σχήµατα για την αντιµετώπισή της. Tο όνοµα της πάθησης, δηλαδή το ιαβήτης, αποδίδεται στον ηµήτριο από την Aπαµαία της Bιθυνίας, έναν Aλεξανδρινό γιατρό που έζησε το 2 ο πx αιώνα. Tο όνοµα έχει ως ρίζα του τις ελληνικές λέξεις διαβαίνειν που είναι απαρέµφατο του ρήµατος διαβαίνω, το συνώνυµο ευ διαβάς και εξ αυτών ιαβήτης που σηµαίνει σιφώνι διαµέσου του οποίου διαβαίνει εύκολα το νερό. Kέκληται διαβήτης από της πρός τούς καλούµενους διαβήτας οµοιότητος, οίτινες είδος σιφώνος εισίν. Σηµαίνει, δηλαδή, ιαβήτης, το εύκολο πέρασµα των υγρών µετά τη λήψη τους από το στόµα, διαµέσου του σώµατος που λειτουργεί σαν σιφώνι και η εύκολη έξοδός τους, δηλαδή διάβασή τους στα ούρα. Φυσικά, εδώ καθίσταται οφθαλµοφανές ότι δεν υπάρχει καµιά σχέση ετυµολογική µε τον διαβήτη, το γνωστό όργανο της γεωµετρίας. O ιαβήτης είναι µια ασθένεια αινιγµατική. εν είναι πολύ συχνή και ορίζεται ως το λιώσιµο της σάρκας και των µελών του σώµατος, και αποβολή αυτών δια των ούρων. Aυτός είναι ο πρώτος ορισµός της νόσου σε µια κλασική πραγµατεία για τον ιαβήτη, τον πρώτο µετά Xριστό αιώνα, από τον Έλληνα γιατρό Aρεταίο από την Kαππαδοκία ( µx). Tο 1674 ο Thomas Willis ανακάλυψε τη γλυκειά γεύση των ούρων των διαβητικών ατόµων. TEYXOS 9 Final.indd 20 26/6/2008 9:02:25 ìì